Зиянды заттар атауы

МАЗМҰНЫ
ШАРТТЫ БЕЛГІЛЕР ТІЗІМІ....................................................................................4
КІРІСПЕ......................................................................................................................5
БӨЛІМ І ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
Өндіріс орнының орналасу ауданына және кәсіпорынға жалпы сипаттама..........................................................................................................7
Атмосфераны ластағыш көзі ретінде мекемеге қысқаша сипаттама беру...................................................................................................................9
«Үшқатын» кен орны......................................................................................9
ЖКБК орталық өндіріс ауданы....................................................................16
«Жомарт» кен орны.......................................................................................17
Негізгі ластаушы заттарға сипаттама..........................................................18
Қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерінің адам денсаулығына әсері.................................................................................................................21
БӨЛІМ ІІ ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ МЕН ЖКБК ЖҰМЫСКЕРЛЕРІНІҢ ДЕНСАУЛЫҚ
2.1 Атмосфераның ластану деңгейінің анализі мен есебі...................................23
2.1.1 Атмосфераның ластануының анализі...........................................................23
2.2 ЖКБК жұмыскерлерінің денсаулық көрсеткіштері.......................................34
2.3 Аурушаңдылықты зерттеу әдістемесі.............................................................41
БӨЛІМ ІІІ ДЕНСАУЛЫҚҚА ЗИЯН ЛАСТАУШЫ ЗАТТАРДЫ АЗАЙТУҒА АРНАЛҒАН ШАРАЛАР
3.1 Кәсіпорынның санитарлық қорғау белдемі.....................................................43
3.2 Өнеркәсіптен шығатын қалдықтарды заласыздандыру.................................49
3.3 ЖКБК цехтарының ластаушы зат шығаруын азайтуға арналған шаралар.....................................................................................................................51
ҚОРЫТЫНДЫ.........................................................................................................54
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.......................................................57
Шартты белгілер тізімі
ЖКБК – Жайрем кен – байыту комбинаты
ЗЗ – зиянды заттар
ҚҰСҚ – қозғалмалы ұсақтап - сырыптау қондырғылары
МОФ – марганец өндіруші фабрика
МЖБ – механикалық жөндеу базасы
ССБ – санитарлы сақтау белдемі
ТӨӨФ – тәжірибелі-өнеркәсіпті өндіруші фабрика
ТЖЦ – темір жол цехы
УЕЖ – уақытша еңбекке жарамсыздық
ІҰК – ірі ұсақтау корпусы
ШРК – шекті рауалы концентрация
ШТШ – шекті рауалы шығарынды
КІРІСПЕ
Қазіргі заманғы ғылыми-техникалық прогрестің қарыштап алға басуы адамзат өмірін
Адам және табиғат бір-бірімен тығыз байланысты ұғымдар екенін білеміз.
Бір сөзбен айтқанда, адам өзінің өмір сүруін жақсарту үшін,
Өнеркәсіптің дамуы, әсіресе, ауа қабатының ластануына әсер етеді. Атмофераның
Актуалдылық.
16.07.1997 ж. «Қоршаған ортаны қорғау» туралы заңда, басты назар
Қазіргі кезде ең басты табиғи орта компонентінің бірі –
Қазақстандағы ең ірі өнеркәсіп орталықтың бірі Қарағанды қаласы және
Міне, осы Орталық Қазақстанда, Қарағанды облысының құрамына кіретін Жайрем
Осындай мәселелерге байланысты, менің жұмысымның мақсаты – Жайрем кен
Бұл мақсатқа жету үшін мынадай міндеттер қойылды:
Жайрем комбинатының жұмыс істеу кешенін қарастыру;
Комбинаттағы зиянды заттардың шығарылу көлемі мен әсерін қарастыру;
Өндіріс орнындағы жұмыскерлердің денсаулық деңгейін қарастыру;
Жайрем кеншарының жағдайын жақсартуға арналған шаралар іздестіру.
БӨЛІМ І. ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
Өндіріс орнының орналасу ауданына және кәсіпорынға жалпы сипаттама
ААҚ «Жайрем кен-байыту комбинаты «Қазцветмет», АҚ « Сары-Арқа
Негізгі өндірістік шаруашылығы темір-марганец кендерін өндіру мен өңдеу болып
ААҚ « Жайрем кен-байыту комбинаты » Қарағанды облысы Жанаарқа
Өнеркәсіптен батысқа қарай 220 шақырымда (ірі кен) мыс өндіру
60 шақырым жерде шығысқа қарай темір кешін өндіруші өнеркәсіпті
Кен орнының ауданы құм-төбелі тізбекті және ұсақ шоқылы жазықты
Ландшафты жартылай шөл далалы, ағаш өсімдіктері өспейді.
Топырақ жамылғысы нашар дамыған. Ашық каштан топырақты, жоғарғы қабаттағы
Жалғыз тұрақты ағын-су – Сарысу (кен орнынан 20 шақырым
Темір-марганецті және барий-қорғасындағы “Үшқатын” кен орны мен Жәйрем барий-полиметалды
«Үшқатын» руднигінің өндіріс алаңының теміржол тармағы Жарық-Жезқазған магистралімен жалғасқан.
Барлық алынған кен орынның өндіріс ауданында марганец өндіру фабрикасы
Атмосфераға шығарылатын зиянды заттардың стационарлы көздері «ЖКБК» 4 учаскесінде
«Үшқатын» кен орны;
Орталық өндіріс зонасы;
«Жомарт» кен орны;
Жайрем поселкесі.
Атмосфераны ластағыш көзі ретінде мекемеге қысқыша сипаттама
Негізгі өнеркәсіптің шаруашылық ретінде темір-марганец кендерін өндіру мен өңдеу
Комбинаттың шикізат базасы ретінде «Үшқатын» және «Жомарт» кен орындары
«Үшқатын» кен орны
«Үшқатын» кен орны комбинат орталық өндіріс зонасынан солтүстік-шығысқа қарай
Карьер, барлық кен және үйінді жұмысшыларымен;
Кен орнының технологиялық комплексі;
Транспорттық жұмыстар.
Кен жұмыстары.
Кен жұмыстары «Үшқатын» кен орнында ашық әдіспен өндіру 1982
Жұмыс істеу мерзімдері үздіксіз. 365 күн, 8 сағаттан 3
«Үшқатын» карьерінің кен жұмыстары бұрғылау және жару көмегімен жүргізіледі.
гранулотол
игдонит (гранулит – Э) қолданылады.
Шарлы бұрғылау қондырғыларының артықшылығы мынада: беріктігі ижоғары және орташа
Кесте 1.
Карьердегі жарылыс жұмыстарының шығаратын шаңдары
( гранулотолуол)
Есептеу параметрінің атауы Өлшем бірлігі Параметр мәні
Зиянды заттар атауы
Гранулотол
Жарылған заттар саны (А) т 904,4
Жарылған тау массасының көлемі (V) м3 1 615 000
Зиянды заттардың салыстырмалы шығыны кг/м3 0,56
1т жарылғыш заттан бөлінетін қатты бөлшектердің салыстырмалы бөлінуі
т/т
0,105
1т ЖЗ, күкірт оксидінің салыстырмалы бөлінуі т/т 0,009
1т ЖЗ, азот оксидінің салыстырмалы бөлінуі т/т 0,0025
Өлшеусіз коэффициент «К»:
Қатты бөлшектер үшін
0,16
Газ тәрізді
1
Шаң басқыш заттар тиімділігі (п)
0,5
Өлшеусіз коэффициент (а):
Көміртегі оксиді үшін
1,5
Азот оксиді үшін
1
Қатты заттар үшін
1
Көміртегі оксидінің бөлінуі
Мсо = Мсо * 1 000 000 / 12
Көміртегі оксидінің жылдық бөлінуі
Мсо = а*К*А*(1-п) т/г 6,10
Азот оксидінің бөлінуі
МNO = MNO * 1 000 000 / 12
Азот оксидінің жылдық бөлінуі
МNO = а * К * А * (1-п)
Қатты бөлшектердің бөлінуі
МҚБ = МҚБ * 1 000 000 / 12
Қатты бөлшектердің жылдық бөлінуі
МҚБ = а * К * А * (1-п)
Кесте 2.
Карьердегі жарылыс жұмыстарының шығаратын шаңдары
Есептеу параметрінің атауы
Өлшем бірлігі
Параметр мәні
Зиянды заттар атауы
Игданит
(гранулит – Э)
Жарылған заттар саны (А) т 6992,95
Жарылған тау массасының көлемі (V) м3 7 361 000
Зиянды заттардың салыстырмалы шығыны кг/м3 0,95
1т жарылғыш заттан бөлінетін қатты бөлшектер т/т 0,92
1т ЖЗ, күкірт оксидінің салыстырмалы бөлінуі т/т 0,001
1т ЖЗ, азот оксидінің салыстырмалы бөлінуі т/т 0,0025
Өлшеусіз коэффициент «К»:
Қатты бөлшектер үшін
0,16
Газ тәрізді
1
Шаң басқыш заттар итімділігі (п)
0,5
Өлшеусіз коэффициент «а»:
Көміртегі оксиді үшін
1,5
Азот оксиді үшін
1
Қатты бөлшектер үшін
1
Көміртегі оксидінің бөлінуі
МСО = МСО * 1 000 000 / 12
Көміртегі оксидінің жылдық бөлінуі
МСО = а * К * А * (1-п)
Азот оксидінің бөлінуі
МNO = MNO * 1 000 000 / 12
Азот оксидінің жылдық бөлінуі
МNO = а * К * А * (1-п)
Қатты бөлшектердің бөлінуі
МҚБ = МҚБ * 1 000 000 / 1
Қатты бөлшектердің жылдық бөлінуі
МҚБ = а * К * А * (1-п)
1 және 2 кестеде жарылғыш заттар гранулатуол мен игданиттің
Бұрғылау жұмыстары жылына 365 күн екі ауысымда 12 сағаттан
Кен жұмыстары атмосфераға тастау көздері бойынша ұйымдаспаған. Бұрғылау нәтижесінде,
«Үшқашын» кен орнында 01.01.2001 жылдан бастап 13 үйінді бар:
Кесте 3.
Кен үйінділерінің өлшемдері
Үйінді
Биіктігі, м
Ұзындығы, м
Ені, м
Ауданы, га
«Солтүстік»
«Оңтүстік»
№1
№2
№3
№4
№5
№6
№7а
№8
№9а
№10
№11 30
7
7
3,1
2-5
5,5
7
10
13
18
2
8,5
800
60
65
80
130
130
140
120
300
400
100
115 1 5550
30
30
31
60
34
130
160
410
175
60
90 130
0,2
0,1
0,2
1,0
0,3
1,8
3,3
4,5
3,98
0,6
1,0
Бұл кестеде «Үшқатын» кен орнының үйінділерінің қанша және қандай
Осы үйінділерге карьерлерден кенді БелАЗ-мен әкеледі. Үйінді жасау бульдозерлерімен
Үйінділер атмосфераға неорганикалық шаң бөлінеді.
Технологиялық комплекс.
«Үшқатын» кен орнының өндіріс аймағында мынадай обьектер орналасқан:
административті күнделікті-тұрмыс комбинаты (АКТК);
котельная;
шахта суларының насос станциялары;
механикалық участок;
марганец өңдеуші фабрика;
ҚҰСҚ – 3, рельс қасындағы қойма;
ҚҰСҚ – 4;
ҚҰСҚ – 5; дайын өнімді қойма.
Жоғарыда айтылған объектілердің атмосфераға З.З шығару көздері ретінде: ҚҰСҚ
«Үшқатын» кен орнының котельниі жыл бойы жұмыс істейді Қысқы
Кательнаяда бір парлы қазан қондырылған КВМ – 400 маркалы.
Механикалық участок орташа қиын бөлшектерді жөндеуге арналған. Осы жұмыстарды
Механикалық участоктың жұмыс нәтижесінде атмосфераға: металл шаңы, түсті металл
Сварка участоктары автокөлік жөндеуде металлдарды газды кесуге, электр біріктіруге
Атмосфераға сварка аэрозолі, фторлы сутек, марганец және оның оксидтері.
Марганец өндіруші фабрика – бұл жерде марганец кендерін алу
Кенді тасу үлкен жүк автосамосвалдармен, БелАЗ маркасы арқылы жүргізіледі.
Әкелінген кен қабылдағыш бункерге тиеледі, сыйымдылығы 50 т. Жіңішке
МОФ өнімділігі жылына 200 мың тонна
Негізгі З.З. қатарына, арту-түсіру жұмыстарының нәтижесінде неорганикалық шаң, марганец
Қозғалмалы ұсақтап-сұрыптау құрылғылары №3 темір-марганец кендерін өңдеуге қолданады.
1. Ірі класс 40-100 мм;
2. Орташа класс 10-40 мм;
3. Ұсақ 0-10 мм;
ҚҰСҚ-4,5 кендерді сұрыптау мен ұсақтауға арналған.
Өңдеудегі негізгі атмосфераға неорганикалық шаң, марганец және темір оксидтері
Кесте 4.
2004-2008 жылдар аралығында «Үшқатын» карьеріндегі ашу және кен
Көрсеткіштер
атауы Өлшем
бірліктер 2003 2004 2005 2006 2007 2008
1 2 3 4 5 6 7 8
Жыныстарды
алу Мың м 7300 7420 7420 7420 7420 7420
Кен өндіру Мың т 1400 1350 1350 1350 1350
4 кестеде «Үшқатын» карьерінде 2004 жылдан бастап кенді бір
Жәйрем кен байыту комбинатының орталық өндіріс ауданы
Орталық өндіріс зонасының территориясында мынадай ғимараттар мен құрылыстар орналасқан:
Артық бөлшектер мен құрылғылар қоймасында трактор техникасының саймандары мен
Орталық өндіріс зонасында зиянды заттардың көздері ретінде:
ІҰҚ-1, ІҰҚ-2 және ТӨӨФ, дайын өнім қоймаларымен бірге;
Автокөлік цехы;
Темір жол цехы;
Энергоцех;
Жөндеу механикалық базасы (ЖМБ).
Төменде осы участоктардың жұмыс істеу технологиясына қысқаша сипаттама беріледі.
ІҰҚ-1. Кендерді ұсақтауға және оларды кластарға бөлуге қолданады. Жабық
Автокөлікті цех.
110 тонналықтар гаражы;
№1 гараж.
Әр участокта БелАЗ маркалы ауыр жүкті автосамосвалдарды жөндейді (10,
Жұмыс барысында түсті металл және шойын шаңы бөлінеді.
ЖМБ зиянды зат шығару көздеріне сваркалық, ұсталық және токарь
Токарлық участоктың жұмысы нәтижесінде абразивті, шойын және түсті металдар
Сваркалық участокте атмосфераға: сваркалық аэрозоль, марганец оксиді, азот оксиді,
Ұсталық участокте отты ұсталық көрігі орналасқан. Көріктің жұмысы нәтижесінде
«Жомарт» кен орны
«Жомарт» кен орны Жайрем поселкасынан 18 шақырымда орналасқан. Атмосфераға
карьер, барлық тау және үйінді жұмыстарымен;
транспорттық жұмыстар;
ҚҰСҚ жұмыстары.
Кен жұмыстары.
Жұмыс мерзімі 365 күн, үш ауысымда 8 сағаттан. Жұмыстар
Кесте 5.
2004-2008 жж аралығындағы «Жомарт» кен орнының карьеріндегі ашу және
Көрсеткіштер атауы Өлшем бірліктер 2003 2004 2005 2006 2007
1 2 3 4 5 6 7 8
Жыныстарды алу мың м3 1625 1625 1625 1625 1625
Кен өндіру мың т 325 325 325 325 325
Негізгі ластаушы заттарға сипаттама
Адамзатқа кері әсер ететін, жануарлар дүниесіне және өсімдіктер әлеміне
Оларды зерттеу арқылы заласыздандыруға және атмосферада олардың концентрациясын азайтуға
Күкіртті газ – көмір , мұнай және оның өнімдерін,
Күкірт диоксиді (күкірт оксиді SO2) – суда ерігенде қышқыл
2SO2 + O2 → 2 SO3 + 185
Мұнай мен көмірді жаққандағы олардың құрамындағы күкірт тотықтанады да,
Азот оксиді – NO және NO2 көп мөлшері
Азот диоксиді – сары түсті тұрақты газ, көбіне қалаларда
2NO + O2 → 2NO2 + 120 кДж
Сумен араласып азот қышқылын түзеді:
4 NO2 + 2 H2O + O2 = 4
Азот диоксиді өкпелердің ісіп кетуін және тыныс жолдарын зақымдайды.
Тыныс жолдарының созылмалы аурулары (эмфизема, астма), және де
Азот оксиді фитохимиялық түтіннің пайда болуына қатысады. Фитохимиялық
Көміртегі оксиді (СО) – тұрмыста улы газ аталатын, -
СО-нің ең ірі көздері – автокөлік. Тағы бір көзі
Көмір тотығы ауамен және темекі түтінімен жұтылып, қанға түседі,
Қатты қосылыстар (аэрозоль). Бұл категорияға анорганикалық шаңды жатқызуға болады.
Өнеркәсіп шаңдарының құрамында әртүрлі металл оксидтері (марганец, қорғасын, молибден,
Аэрозольдерді физикалық-химиялық қасиеті бойынша: шаң күш (қатты бөліктер), түтін,
Аэрозольдің құрамында 4 гр зат: күкірт, органикалық қосылыстар, қатты
Күйе қалыптасқаннан кейін бірнеше микрометре табиғаттың тағы бір бөлігінің
Күйе тек қана адамдардың денсаулығына ғана емес, сонымен қатар
Антропогендік қалдықтар жалпы баланс уақыт өткен сайын артып келеді
Қазіргі кезде биосфера антропогендік қорғасынмен уланған.
Атмосфераға түскен химиялық заттар бір-бірімен реакцияға түсіп жоғары токсикалық
Жалпы атмосфераның ластануының техногенді ластануы 1 млрд.т. аэрозоль және
Қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерінің адам денсаулығына әсері
Қазіргі кезде адам денсаулығы мен қоршаған ортаның ластануының арасында
Қоршаған орта туралы және қоршаған орта дамуы туралы БҰҰ-
Денсаулық мәселесінің маңыздылығы соңғы 10-15 жылда көтеріледі. Қазіргі кезде
денсаулықты сипаттайтын барлық динамикалық көрсеткіштер жылдамдығы артуда (аурушаңдылық, мүгедектік,
эпидемиялық емес патологиялық тип пайда болуы;
жаңа демографиялық өзгерістер – урбанизация, өлім көрсеткішінің ауытқуы;
аурулардың жоғары көрсеткішті түрлерінің пайда болуы (қан айналым жүйесінің
бұрын сирек кездесетін аурулар түрлерінің пайда болуы (эндокриндік, аллергиялық,
инфекциялық аурулардың жоғарлауы (қызылша, сарыауру В);
патологиялық көп тенденциялардың қалыптасуы. [13]
ҚР өндіруші және өңдеуші өнеркәсіптердің көп болуы қоршаған орта
Негізінде бірінші кезектерде тыныс органдарының аурулары, содан кейін асқорыту
Балалар өлімі республикалық деңгейде 10%-дан жоғары. Аналар өлімі жоғары.
Өнеркәсіптік қалаларда қатерлі аурулардан өлім деңгейі артуда. Атмосфераның ластануы
БӨЛІМ ІІ. ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ МЕН ЖКБК ЖҰМЫСКЕРЛЕР ДЕНСАУЛЫҚ ДЕҢГЕЙІ
2.1 Атмосфераның ластану деңгейінің анализі мен есебі
Жайремкен байыту комбинаты Қазақстан Республикасының орталығында орналасқан, өнімді ашық
Атмосфераны ластаушы зиянды заттардың максимальды концентрациясын есептеуде ЖКБК-ның 4
Атмосфераның төменгі қабатында зиянды заттардың таралуы есебін НПФ «Логос»
2.1.1 Атмосфераның ластану деңгейінің анализі
«Үшқатын» кен орнында үш зат бойынша есеп жүргіздік. Өйткені
Марганец және оның қосылыстарының максимальды концентрациясы ауада ШРК-ның 108,01
Төменде 6-кестеде «Үшқатын» кен орнының қандай жұмыс орнында қанша
Заттың атауы Максимальды концентр. беруге үлес қосқан қайнар көздер
Марганец және оның қосылыстары
46.8 % ҚҰСҚ – 4
ҚҰСҚ-5
Ұсақтау компл.
Темір үш хлориді 46.4 % ҚҰСҚ-4
ҚҰСҚ-5
Анорганикалық шаң ( Ро,
Р-белгілі бағытта тұратын желдің қайталанылулығы (%),
Ро- бірқалыпты айналма жел бағытының қайталанылулығы, %
L-есептелінетін ССБ-нің ұзындығы, м;
Lо-CCБ нормативтік шамасы, ол кәсіпорынның жататын класына байланысты 2000м,
Келесі кестелерде (16, 17, 18 ) ССБ есепке ала
«Үшқатын» кен орнына ;
Орталық өндіріс белдеміне;
«Жомарт» кен орнына арналған мөлшерді көреміз.
ССБ аумағын технологияны өзгерткенде, тиімділігі жоғары және сенімді тазарту
Санитарлық сатау белдемі- атмосфераны ластайтын кәсіп рындарды елді мекеннен
ЖКБК бес класстық ССБ-нің ІІ класына жатады.
ССБ сыртында зиянды заттектердің ауадағы мөлшері шекті рауалы концентрациядан
Адамның денсаулығы мен қоршаған ортаға өнеркәсіп орындардың химиялық және
Кесте 16.
«Үшқатын» кен орнына арналған ССБ жобалық есебінің өлшемі.
Көрсеткіштер әріптік белгілеу Жел бағытының көрсеткіштері
С СШ Ш ОШ ОБ О Б СБ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Жел розасының орташа жылдық қайталануы,%
Р
13
27
10
7
14
10
10
8
Айналмалы жер розасындағы жел бағыттарының қайталануы, %
Ро
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
Есептеу коэффициенті (Р/Ро)
1,04 2,16 0,8 0,56 1,12 0,8 0,8 0,64
ССБ құрылыстан бағыты
О ОБ Б СБ СШ С Ш ОШ
Айналмалы жел розасындағы ССБ бағыты Lo 2640 3.5 3024
Жел розасын есепке алғандағы ССБ-ның өлшемі, м
L
2745,6
7,56
2419,2
1622,88
2399,04
2116,8
1915,2
1370,88
Жоба бойынша қабылданған ССБ өлшемі
1000 1000 1000 100 1000 1000 1000 1000
Кесте 17.
«Орталық өндіріс белдеміне» арналған ССБ жобалық есебінің өлшемі.
Көрсеткіштер әріптік белгілеу Жел бағыының көрсеткіштері
С СШ Ш ОШ ОБ О Б СБ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Жел розасының орташа жылдық қайталануы,% Р 13 27 10
Айналмалы жер розасындағы жел бағыттарының қайталануы, %
Ро
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
Есептеу коэффициенті (Р/Ро)
1,04 2,16 0,8 0,56 1,12 0,8 0,8 0,64
ССБ құрылыстан бағыты
О ОБ Б СБ СШ С Ш ОШ
Айналмалы жел розасындағы ССБ бағыты Lo 3200 3900 3700
Жел розасын есепке алғандағы ССБ-ның өлшемі, м
3328
8424
2960
2072
4256
3200
2720
2048
Жоба бойынша қабылданған ССБ өлшемі
1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000
Кесте 18.
«Жомарт» кен орнына арналған ССБ жобалық есебінің өлшемі
Көрсеткіштер әріптік белгілеу Жел бағытының көрсеткіштері
С СШ Ш ОШ ОБ О Б СБ
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Жел розасының орташа жылдық қайталануы,% Р 13 27 10
Айналмалы жер розасындағы жел бағыттарының қайталануы, %
Ро
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
12,5
Есептеу коэффициенті (Р/Ро)
1,04 2,16 0,8 0,56 1,12 0,8 0,8 0,64
ССБ құрылыстан бағыты
О ОБ Б СБ СШ С Ш ОШ
Айналмалы жел розасындағы ССБ бағыты Lo 2100 2075 2050
Жел розасын есепке алғандағы ССБ-ның өлшемі, м
L
2184
4482
1640
1176
2464
1720
1740
1344
Жоба бойынша қабылданған ССБ өлшемі
1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000 1000
16, 17, 18- кестелерде ЖКБК-ның санитарлы сақтау белдемінің жобалық
Ауа шекарасыз, үнемі жылжымалы түрде болатынына байланысты оны қорғау
Өнеркәсіптен шығатын қалдықтарды заласыздандыру
Атмосфера маңызды сарқылмайтын экологиялық ресурс екені ақиқат. Қаншалықты сарқылмайтын
Зиянды заттектердің ауадағы мөлшерін азайтудың ең тиімді жолдарының бірі
Әр өнеркәсіп өндірістері өнім өндіруге ғана назарларын аударып қоймай
Өнеркәсіп орны болғандықтан қалдықсыз болмайды. Бұлар халықтың денсаулығы мен
Қалдықтар өте көп мөлшерде пайдалы кендерді шығарғанда және байытқанда
Жанатын пайдаға асырылатын қалдықтарды зиянсыз түрге айналдыру үшін камералық
Жанбайтын заттарды көмеді. Радиоактивті және едәуір улы қалдықтарды мүлде
1-сурет.
Қалдықтарды меңгеруге бағытталған жолдар.
Міне, осындай шаралар арқылы қалдықтарды азайтуға болады.
Төменде енді Жайрем кен-байыту комбинатының атмосфераға зиянды заттар шығаруына
ЖКБК цехтарының ластаушы зат шығаруын азайтуға арналған шаралар
Бұл бөлімшеде шаң және газдармен күресу жолдарының шаралар жиынтығы
Шаң мен газдардың бөлінуі карьерлерде бұрғылап – жару арқылы
Шаңды газдардың түзілуін жарылғыш саңылаулардың гидрозабойкаларын қолдану қарастырылуда.
Технологиялық сипатта мынадай шараларды қолдану керек:атылғыш заттың көлемін бір
Кесте 19.
Атмосфераға ластағыш заттарды шығаруда төмендету шаралары
Өнеркәсіп, цехтың атауы
Шаралар тізімі Шараларды орындау мерзімі, жыл
Заттар атауы
Басы Аяғы
1 2 3 4 5
«Үш-қатын» кен орнының котельниі 1.Түтін сорғыштарға тексеріс жүргізу және
2. Газ тастауға және ауаны ластағыш заттарды жоятын күлұстағыш
3. Корпус қабырғаларындағы, бункерлердегі, конустағы, кіру коллекторындағы шаңдарды тазарту.
Жыл сайын
Жыл сайын
Өлшенген заттар
МОФ СИОТ маркалы құрғақ инерциялы шаң ұстағыш қондырғы орнату.
Әрдайым шаң ұстағыш қондырғыларға тексеріс жүргізу, бұзылған жағдайда жөндеу.
Корпус қабырғаларындағы, бункерлерде, корпустағы, кірі коллекторындағы шаңдары тазарту. Тазалау
2004 ж
2005 ж
Анорганикалық шаң.
Кестенің жалғасы
«Жомарт» және «Үшқатын» карьерлеріндегі кен жұмыстары. Бұрғылау. Жұмыс
әрдайым
әрқашанда
Анорганикалық шаң
ТООФ 1.Шаң ұстағышты жиі тексеру және жөндеу жұмыстарын жүргізу.
2.Корпус қабырғаларындағы, бункерлерде, кіру коллекторларындағы шаңдарды тазарту. Тазалау дәрежесін
ІІІ кв. 2004 ж.
2005 ж .
Анорганикалық шаң
Осы кестеде ЖКБК-ның өндірісі орталықтарында жүргізу шаралары көрсетілген.
Осы бөлімді қорытындылай келсек, халық денсаулығына қанша зиянды ластағыш
ҚОРЫТЫНДЫ
Бүгінгі таңда экология мәселелері қоғам үшін көкейкесті проблема болып
Міне, осы Жайрем кен-байыту комбинатының жұмыс процессін зертей отырып,
1.Жайрем кен-байыту конмбинатының негіздік өндірістік қызметі темір-марганец рудаларын өндіру
2. Жайрем кен-байыту комбинатының басты ластағыш заттары ретінде
3. Осы себептерге байланысты Жайрем кен шарының тұрғын халқының
4. Бұдан әрі қоршаған орта мен адам денсаулығын жақсарту
Сондықтан да бүгінгі күннің ең басты мәселесі – адам
«Қанағат – қарын тойғызады, қанағатсыздық – жалғыз атын сойғызады.»
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Ақбасов А.Ж., Сайнова Г.Ә. Экология. – Алматы: «Бастау» баспасы,
Атмосфералық ауаны қорғау туралы ҚР заңы. Астана, 2002.
Антонова К.Л. Влияние общей вибрации на машинистов производственной среды.
Атмосфералық ауаны ластаушы заттардың кодтары мен тізімдері. Санкт-Петербург, 1995
АДЗРК Х2 1.04.2001. Гигиенические критерии оценки и классификация условии
Арустамов Э.А. Природопользование / Э.А. Арустамов, И.К. Дашков. –
Алтынбеков Б.Е., Сраубаев Е.Н., Конбаев Е.Ш. Физиолого-гигиеническая характеристика условий
«Әртүрлі өнеркәсіптердің атмосфераға ластаушы заттарды шығаруды есептеу әдістемелері» -
Бейсенова Э., Самақова А. Экология және табиғатты тиімді пайдалану
Бейсенова Э.С. Шілдебаев Ж.Б. Экология негіздері. – Алматы, 1995
Владимиров А.М. Охрана окржающей среды. / А.М. Владимиров, Ю.И.
Воронков Н. А. Экология общая, социальная, приклодная. – М:
Гончарук Е.И. Изучение влияния факторов окружающей среды на здоровье
Грунфикель В.С., Коц Я.Н., Шик М.Л. Регуляция позы человека.
Жакатаева В.Т. Асобенности и прогнозирование загрязнения воздушного бассейна Караганды,
Жатқанбаев Ж.Ж. Экологиялық сөздік, 2002.
Коньюктурлық шолу. «Заболеваемости работников ОАО «ЖГОК» за 12 месяцев
Коптюг В.И. Итоги конференции ООН по окружающей среде и
Кочанова Е.И., Вермель А.Е., Папоян С.Ш. Влияние производственного шума
Кулкыбаев Г.А. Медицинские аспекты экологии. – Алматы: Ғылым, 1998.
«Қоршаған табиғи ортаны қорғау туралы» ҚР заңы. – Алматы,
Құрылыс индустриясы мекемелерінің атмсфераға ластаушы заттарды шығарыун есептеу әдістемелік
Мазур И.И., Молдаванов О.И. Курс инженерной экологии. – Москва
«Мекемелердің, қондырғылардың санитарлық жіктеу және санитарды қорғау зоналары». СанПиН
Новиков Ю.В. Основы экологии и экологической безопасности. Москва: Просвещение,
Нурбаев С.К. Физиолого гигиеническая оценка влияния вибрации на водителей
Орысша-қазақша сөздік. Проф. Сауранбаев Н.Т. редакциясымен. – Государственное издательство
Остакович В.Е., Брофман А.В. Профессиональные заболевания ЛОР. органов. –
Проведение предупредительного и текущего санитарного надзора за искусственным освещением
Проект нормативов ПДВ в атмосферу для АО «Жайремский ГОК».
Профессиональные заболевания. Даулетбакова М.И. – Алматы: «Мектеп». – 1989.
Сабырбаева Х.С., Чигаркин А.В. Қолданбалы және медициналық экологияға кіріспе.
Санитарные нормы и правила при работе с машинами и
«Санитарные правила для предприятии по добыче и обогащению рудных,
Санитарные нормы допустимых уровней шума на рабочих местах. №1.02.0012
ССБТ ГОСТ 12.1.012 –90. «Вибрация. Общие требования безопасности».
ССБТ. ГОСТ 12.1.003 -85. «Шум. Общие требования безопасности».
Сидаренко Г.И. Санитарное состояние окружающей среды и здоровья населения.
Суслов И.Н., Суслов М.И. Методические подходы к анализу заболеваемости
«Табиғатты қорғау. Атмосфера. Өнеркәсіп мекемелерінің зиянды заттар шығаруға рұқсат
Тәткеев М.Э. Жер асты кен өндіру барысында жұмысшыларға әсер
Шығарындылардың метеорологиялық жағдайын реттеу. Ленинград, 1987.
Харужая Т.А. Глобальная экология. – Москва, 2000. – 112
58
Көму
өңдеу
Жағу
Пайдаға асыру
Қалдықтарға пайдаланылатын технологиялық әдістер




Ұқсас жұмыстар

---

Жайрем кен - байыту комбинатының жұмыскерлер денсаулығына өндіріс факторларының әсері

---

Астана-Энергия АҚ атмосфераға ластаушы заттардың шектеулі рауалы шығымын нормалау және оларды азайту шаралары

---

Павлодар қаласы ауасының ластану көздері

---

Тараз қаласындағы өнімділігі 100 мың т. натрий үшполифосфатын өндіретін цехты жобалау

---

Тағамдық қоспалардың рөлі

---

Машина жасау технологиясы

---

Астана жаңа қаласындағы кеден органында тауарларды ресімдеудің ерекшеліктері

---

Қалалар атмосферасының экологиялық мәселелері

---

АҚ КазАтомПром өндірістің жұмыс орындарын аттестатциялау

---

ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ НЕГІЗДЕРІ

---