Газ тазалау қондырғысының технологиялық схемасы

Мазмұны
бет
Кіріспе
1. Өндірістік орындардың технологиялық
сипаттама
. Керамзит блокты өнеркәсібі
1.2. Портландцемент цехы
1.3. Бетон қоспалы узел цехы (БҚУ)
1.4. Ағаш өңдеу цехы (АӨЦ)
1.5. Қазандық
1.6. Кірпіш күйдіру цехы
2. Өндірістен түзілетін газ
мінездеме
2.1. Шикізат дайындау және шихталарды құралуы
2.2. Қалыпқа массаны дайындау
2.3. Топырақ шикізатын дайындау немесе пішіндеу
2.4. Кірпіш шикізатын кептіру
2.5. Кірпіш шикізатын қабырғалы керамикада күйдіру
3. Әдеби шолу
3.1. Сумен абсорбциялау әдісі
3.2. Әктілеу әдісі
3.3. Нерекуперационды әдіс
3.4. Натрий негіздегі хемосорбентті абсорбциялау
3.5. Аммиакты әдіс
3.6. Амин ароматымен абсорбциялау
3.7. Өндірісте сұйық фазадағы
гомогенді қышқылдандыру әдісі
3.8. Газ фазадағы азот оттегісін сумен абсорбциялау
3.9. Көмір қышқылын мыс – алюминий –
ерітіндісімен абсорбциялау
3.10. Шығарылатын газдар NO2 , CO2 , SO2 және
залалсыздандыру үшін тазалау қондырғыларын таңдаймыз
4. Газ – шаң
қосымша қондырғыларын (жабдықтарын)таңдау
4.1. Газ тазалау қондырғыларының есебі
4.1.1.Циклон қондырғысыеың есебі
4.1.2.РЖС (РПН) қондырғысындағы технологиялық
газдарды абсорбермен тазалау есебі
5. Қоршаған ортаны қорғау
5.1. Шекті мүмкіндік тастамалар есебі
5.2. Бір көзден шығатын тастамалармен атмосфера
ластануын есептеу
5.3. Газ қалдықтары пештен атмосфераға бір мезгілде
жатқанын анықтаймыз
5.4. Өндірістің қауіпті категориясын анықтаймыз (КОП)
5.5. Санитарлы қорғау зонасын желдің бығытымен анықтаймыз
5.6. Табиғи ресурстарды пайдаланғаны үшін төленетін төлемдер
6. Тіршілік қауіпсіздігі
6.1. Қауіпті және зиянды өндірістік факторлар
6.2. Еңбек жағдайына әсер беретін технологиялық процесстер
мен құрылымдар құрылымдардың механикаландырған
және автоматтандырылған дәрежесіне мінездеме
6.3. Жарықтандыру
6.4. Желдету жүйесі
6.5. Шу және тербеліс
6.6. Санитарлық тұрмыстық және медициналық қызмет ету
6.7. Микроклиматтық жағдай
6.8. Өрт қауіпсіздігі
6.9. Өрт сөндіргіш құралдары
6.10. Жеке тапсырма
6.11. Жарықтандыру есебі
7. Экономикалық бөлім
7.2. Ғимарат құрылысының жоба қаржы бағасының есебі
7.3. Қондырғыға кететін капиталды шығындар және
бөлінген аммортизация
7.4. Газ тазалау бөлімінде еңбек ұйымының жал
7.5. Технологиялық мақсатқа кететін энергетикалық
шығындар есебі
8. Сәулет – құрылыс
8.1. Бастапқы мәліметтер
8.2. Технологиялық процесс
8.3. Көлемді – жоспарлы шешімдер
8.4. Конструктивті шешімдер
8.5. Өртке қарсы шаралар
9. Автоматтандыру бөлімі
9.1. Күйдіру кірпіш цехындағы газды тазалау
автоматтандыру , техникалық құралдарын таңдау
және негіздеу
10. Бизнес жоспар бөлімі
10.1. Аннотация
10.2. Түйін
10.3. Кәсіпорынның сипаттамасы
10.4. Менеджмент
10.5. Өнімнің сипаттамасы
10.6. Маркетинг жоспары
10.7. Өндірістік жоспар
10.8. Ұйымдастырушылық жоспар
10.9. Қаржылық жоспар
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе.
Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2006 жылдың 1- наурыз
Халықаралық стандарттарға сәйкес қоршаған ортаны қорғау және экологиялық қауіпсіздікті
2006 жылы біздің экологиялық заңнамаларымызды халықаралық озық актілермен үйлестіруге
Тұтас алғанда , біз 2010 жылы қоғамның тұрлауы
Өндіріс саласының қатары интенсивті өсумен бірге ауаға тасталынатын әртүрлі
Көп тараған қауіпті газ тастамарына шаң,токсикалық және қалқыма заттар
Құрылыс материалдардың даму тендециясының бірі өндірістің бірден өсуі,өнімдердің сапасын
Құрылыс материалдар өндірісінде темір бетондар, күйген кірпіштер,керамзитті блоктар,есік –терезелі
Қазақстан республикасының қоршаған ортаны қорғау министрлігі мен денсаулық сақтау
Құрылыс материал өндірісі үшін МШТ-дың нормативтік жобасы , атмосфераны
Атмосфераны қауіпті ластаулардан қорғау-бұл негізгі техникалық мәселермен шешіледі.Ол үшін
Атмосфералық ауаны қорғауды нығайту мақсатында өндірістік және басқа да
Диплом жобасының мақсаты болып, құрылыс материалдар өндірісінен шаң,газ тастамаларды
1. Өндірістік орындардың технологиялық
сызбасына сипаттама.
Құрылыс материал өндірісінде күйген қыштар дайындау кезінде керамзитті блоктар
1.1. Керамзит блокты өнеркәсібі
Керамзит пен құмды қозғалмалы транспорт көмегімен майдалағыш СМ-112-ге беріледі.Бұл
1.2. Портландцемент цехы
Порландцемент дегеніміз клинкердің ,гипстің азғантай қоспасымен әк пен саз
Порландцемент құрамы құрылыстың құрамын жақсарту үшін клинкерге оның құрамына
Порландцемент өндірісінің процесі өз ретінде технологиялық операциядан тұрады, оны
Клинкерді алу – бұл ауыр және энергияны көп қажет
Клинкерді портландцементті алу негізгі технологиялық процестерден тұрады:
жандыру үшін шикізат материалдарын дайындау;
отын дайындау;
шикізат материалдарын күйдіру.
Цемент өндірісінің негізгі технологиялық процесінде көп мөлшерде шаң түзіледі.
Цемент өндірісінің негізгі технологиялық жүйесі көп көлемде шаң болуымен
13
3
3
Сурет-1. Құрылыс материалдары кәсіпорнының бас жоспар.
1-админисративтік ғимарат ; 2-асхана ; 3-автокөлік жолдары; 4-автотранспорттық бөлімше;
тасталынатын шаңдардың 80 %-ке жуығы айналмалы пештерден бөлінеді,
Цемент өндірісінің шаңдарына сипаттамалар. Кесте -1.
Технологиялық
қондырғылар Өнім көлемі
м 3/кг Температура,
°С
Температура,
°С
Шаң концент.
мг/м3 Бөлшек дисперс.
құрамы,
5 мкм Бұрыш,°
Тығыздығы,
кг/м 3
100м дейінгі пеш ұзындығы 3.8-6.0 225-385 60-67 10-48
Жылу алмастырғыш циклондыпеш
2.5-3.3
190-380
29-44
16-60
51-75
45-51
2640-2840
Мұздатқыш 1.0-2.9 90-290 - 5-40 15-17
Сепараторлы диірмен цементті
0.5-0.7
65-90
30-44
545-860 15-35 38-50
2750-3180
Сонымен бірге цементті клинкер өндірісінде шаң газдарын пайдалануға болады.Цемент
1.3. Бетон қоспалы узел цехы (БҚУ)
Бетон – бұл темір бетон және бетон бұйымдары жиналған
Цемент БҚУ – ге автотранспорт (цементовоз) арқылы береді және
1.4. Ағаш өңдеу цехы (АӨЦ)
АӨЦ – бұл ағаштан бұйымдар шығару үшін қолданады.Оларға тақтай,
АӨЦ –ы негізгі үш бөлімнен тұрады:
Аралағыш
Столяр
Погонажді ,қойма.
Ағашты көтерме кранмен аралағышқа береді, оны тақтайлай қылып аралайды.Ары
Поганажді бөлімінде 6 станокпен ағаш өңдейді – домалақ
1.5. Қазандық
Құрылыс материалдар өндірісінде жылулық энергияны тұрмыстық қажеттіліктер үшін ,
Негізгі қауіпті шығатын компоненті газдарға – күл , күйе
1.6. Кірпіш күйдіру цехы
Топырақ – бұл қоңыр - сары түсті , оны
Кірпіш шикізатын сиымдылығы 240 дана кептіргіш вагоншигімен тунельді кептіргішке
Кірпіш шикізатын күйдіру қатты отынмен жанатын домалақ пеште іске
Атмосфераға тасталынатын зиянды заттар.
Кесте- 2.
Аталуы ШМК м.р.
мг/м3 ШМК с.с.
мг/м3 Қауіптілік
класы Тастамалар ,
т/жыл
Қалқ. заттар 0.5 0.15 3 15.3427
Темір шаңы - 0.04 3 0.1096
Күл 0.15 0.05 2 0.138
Сваро.аэрозоль 0.5 0.15 3 0.0223
MgO2 0.01 0.001 2 0.00108
HF 0.02 0.005 2 0.00012
NO2 0.085 0.04 2 3.5795
SO2 0.5 0.05 3 4.8778
H2SO3 пары 0.3 0.1 2 26.662
Бенза пирен - 1*10-6 1 2.9*10-6
Жанармай пары - 1.2 4 4.3*10-5
CO2 5.0 3.0 4 23.7605
CH 5.0 1.5 4 0.269
Барлығы:
74.722
2. Өндірістен түзілетін газ - шаң тастамалар
көздеріне мінездеме.
Құрылыс материал өндірісі өлшемі 250х120х65 саз кірпішті құрылыс
Өндірісте атмосфераны зиянды заттар тастамалар көздері болып келесі қондырғылармен
көмірді артатын эстакада. Арту эстакада 300м2 алқабын
жартылай вагоннан көмірді түсіру.Бір мезетте 4 жартылай вагондарды эстакада
самосвалдарға көмірді артқышпен артады . Артқыш ТО-18 (1
ұнтақ – майдалағыш. Топырақ материалына компонент ретінде майдаланған көмірді
арту жұмысы кезінде экскаватор Э55-11 және бульдозер
сварка учаскісі (элекрлі - дугалы пісіру, пропан – бутанды
Кірпішті күйдіру үшін домалақ пеш қолданады. Негізгі отын көмір
Сиымдылығы 3 м3 резервуар . Дизельді отынды сақтау кезінде
2.1. Шикізат дайындау және шихталарды құралуы
Жазғы айларда карьерді сумен 12 %-тік ылғалға дейін суландырады.
Шикізатты краьерден зауытқа дейін Краз автосамосвалымен тасымалданады Шикізатты жәшік
Шикізатты жылдамдығы 60 м/мин қозғалып тұрған қиғаш ленталы
Мөлшерленген топырақ шикізатымен көмір бөлгіш вальціде майдалайды , бөлшектейді
2.2. Қалыпқа массаны дайындау
Вальцелі майдалағыштан ұнтақталған топырақ шикізатымен оған қосылған отын (
2.3. Топырақ шикізатын қалыптау немесе пішіндеу
Кірпіш – шикізатын пішіндеу үшін ылғал топырақ шикізатымен бірге
Ленталы тығыздағыш – қабырғалы керамика өндірісіндегі қиын механикалық қондырғы
Тығыздағыш басының ұзындығы 210 мм-мен цилиндр және мундштук
Пішін тығынын кесу – автоматпен іске асады , оны
Атмосфераны ластау көздеріне сипаттама. Кесте – 3.
№ Атмофераны ластайтын көздер Ластанған заттарды бөлетін көздерінің
аталуы Шығаратын өнім
атауы Ластайтын заттардың аталуы Атмосфераға шығатын ластама заттардың температура
°С Атмосфераға шығатын ластама заттар саны Ласай-тын заттар-дың коды
Мах.
г/с
Суммал.
т/жыл
1 2 3 4 5 6 7 8
1 Көмір тастайтын эстакада Алаң- көмір сақтау үшін Көмір
2 Жартылай вагоннан көмір түсіретін эстакада Алаң -көмір сақтау
Көмір түсіру
Қалқыма заттар
28
3.022
0.13
2902
3 Самосвалға көмірді артқышпен арту Ковш
Көмір арту
Қалқыма заттар
28
0.05
0.0045 2902
4 Самосвалдан бункерке түсіру Бункер Көмір түсіру Қалқыма заттар
5 Ұнтақ майдалағыш Ұнтақ майдалағыш Көмірді майдалау Қалқыма заттар
6 Бункерден майдаланған көмірді арту Бункер
Көмір арту Қалқыма заттар
28 85.5 2.462 2902
7 Домалақ пеш Желдеткіш Шикізатты күйдіру және кептіру Қалқыма
H2CO3
СО2
NO2
SO2
40 0.4439
0.3021
1.712
1.469
0.206 69.03
4.698
26.622
22.853
3.215 2902
0330
0322
0337
0301
8 Механикалық учаскі Токар станогі
Фрезерлі ст.
Детальдарды ремонттау
Металл шаңдары
16
0.1096
0.2192
2902
1 2 3 4 5 6 7 8
9 Сваркалі учаскі Эл.свар.
Кескіш Детальдарды ремонттау Қалқыма заттар
СО2
NO2
MgO2
HF
28 0.0397
0.0017
0.0001
0.0176
0.0176 0.0223
0.00108
0.00012
0.0095
0.0095 2902
0143
0316
0337
0301
10 Жанармай сақтайтын резервуар Штуцер
Кран
Клапан Жанармай сақтау Дизельді жанармайдың парлары
18
2.2*10-6
4.3*10-5
2732
11 Артатын және бульдозерлерден
бөлінетін токси-лық газдар Артқыш То-18-1дана
Бульдозер Т-170-1дана Арту жұмыстары СО2
NO2
CH2
SO2
күл
Бензапирен
90 0.348
0.104
0.139
0.053
0.069
1.1*10-6 0.184
0.055
0.07
0.028
0.0368
5.8*10-7 0337
2745
0301
0328
0330
0703
12 Автотранспорт жұмысында Жол Шикізатты тасымалдау Қалқыма заттар
28 0.0119 0.008 2902
13 Карьерде жұмыс істегенде тасталынатын токсикалық газдар
Экскаватор Э-5511
Краз көлігі
Арту жұмыстары СО2
NO2
CH2
SO2
күл
Бензапирен
90 0.652
0.196
0.261
0.101
0.13
2.3*10-6 0.714
0.214
0.285
0.11
0.146
2.3*10-6 0337
2745
0301
0328
0330
0703
14 Экскаватордың арту жұмысы Карьер Шикізат арту Қалқыма заттар
28 3.19 1.194 2902
15 Қабылдағыш алаңға түсіру Алаң Шикізат түсіру Қалқыма заттар
28 0.138 0.018 2902
2.4. Кірпіш шикізатын кептіру
Пішінделген кірпіш щикізаты ленталы тығыздағышта 18-22 % -ті
Орталықтан берілетін жылу тасымалдағыш температурасы 110 – 120°С
2.5. Кірпіш шикізатын қабырғалы керамикада күйдіру
Қабырғалы керамикада – бұйымдарды күйдіру процессі 4 –сатыдан
кептіргенге дейінгі шикізатты 200°С температура кезіндегі қалған суларды жою;
шикізатты 700°С температураға дейін , түтінді –газдармен қыздыру;
взвар отынның жану учаскесіндегі кірпішті 950 – 1050°С
суыту , бастапқыда ақырындап 500°С дейін , одан
Күйдіру пештерінде көрсетілген күйдіру сатылар зоналарда іске асырылады. Кептіруге
Пеш екі жалынмен жұмыс істейді . 12 камералы
Кірпішке отынды тастау арқылы жүреді . Отынды 15-16
Жалынның жүруіне орталық түтін каналымен желдеткіш көмегінің ықпалы жоғары
Әдеби шолу.
Кірпішті күйдіру домалақ пеште іске асырылады. Негізгі
болғандықтан атмосфераны күл , азот оттегісі , көміртек оттегісі
Бұл газды тастамаларды тазалау үшін әр түрлі абсорбционды әдістерді
қолданамыз.Абсорбция кезінде газбен ерітінді арасында қатынас жүреді. Ондағы заттар
Шығатын газдардағы күкірт оксидісін , азот оксидісі , көміртек
3.1. Сумен абсорбциялау әдісі.
SO2 –ні сумен абсорбциялау келесі реакциямен жүреді:
SO2+H2O =H+HCO3
SO2-нің суда еруі төмен. Суда SO2-нің еруінің
3.2. Әктілеу әдісі
Бұл әдістің артықшылығы технологиялық сызбаның оңайлылығы , эксплуатациялау шығынының
Корбанат 1100-1300°С температурада күйдіру кезінде әк түзіледі. Әк
SO2+H2O=H2SO3
CO2+H2O=H2CO3
CaCO3+H2CO3 =CaSO3+H2CO3
CaSO3+H2CO3=Ca(HCO3)2
Ca(HSO3)2+Ca(HCO3)2+2CaSO3
Сурет - 3 . Теңіз суы.
1 – электрлі сүзгі ;
2,3 – абсорберлер ;
4 – жылытқыш ;
5 – реактор .
Ca(HCO3)2+O2= Ca(HCO4)2
Ca(HCO4)2+2CaSO4=Ca(HCO3)2+ 2CaSO4
Ca(HSO4)2+2CaCO3= Ca(HCO3)2+2CaSO4
CASO3 +0.5H2O=CaSO3*0.5H2O
CaSO4+H2O=CaSO4 *2H2O
Реакцияның жүруі құрамына және рН суспензиясына тәуелді. Қоспада әр
3.3. Нерекуперационды әдіс
Суспензияны дайындау үшін әкті 0.1 мм бөлшек өлшеміне
Әк және әктілеу әдісінің кемшіліктері келесідей: қондырғының коррозиялануы және
3.4. Натрий негіздегі хемосорбентті абсорбциялау
Бұл әдістің артықшылығы ұшпайтын хемосорбенттердің жұтылу қабілетінің бар болуы.
Процестің әртүрлі нұсқкаулары болуы мүмкін.Сода ерітіндісімен абсорбциялаған кезде сульфит
Na2CO3+SO2=Na2SO3+ CO2
Na2SO3 +SO2+H2O= 2NaHSO3
Натрий гидросидпен абсорбциялаған кезде де сульфит-бисульфит ерітінділері түзіледі. Газдар
SO2+NaHSO3+ Na2SO3+H2O= 3NaHSO3
Түзілген ерітінді мырыш оксидісімен реакцияға түседі:
NaHSO3+ZnO=ZnSO3+NaOH
Мырыш сульфитін күйдіреді:
ZnSO3=ZnO3+SO3
SO2-ні қайта өңдегенде күкірт қышқылы немесе күкірт түзіледі ,
Сурет - 4. Әк суспензиясы.
1- газ кіру құбыры ;
2- газ шығу құбыры ;
3- шлам шығатын құбыр ;
4- абсорбер ;
5- центрифуга.
3.5. Аммиакты әдіс
Бұл әдісте SO2 –нің жұтылуы аммиак суымен немесе
Әдістің артықшылығы : процестің жоғары эффективтілігі , сорбенттің оңай
NH4+H2SO3=(NH4)2SO3+2H2O
(NH4)2SO3+H2SO3=2NH4HSO3
2(NH4)2SO2+O2=2(NH4)2SO4
Әдісте жүйелі және жүйелі емес болады. Аммиак – жүйелі
3.6. Амин ароматымен абсорбциялау
Мұнда түсті металлургиядан шығатын газдарды көміртек оттегісі мен күкірт
2C6H3 (CH3)2NH2 +SO2=2C6H3(CH3)2NH2*SO2
SO2 - нің концентрация кезінде 100 кг/м3 қоспа гомогенді
Өндірістен шығатын газдар NO2 , CO2 , SO2
активтілігінің және азот оксидісінің еруінің төмендігі болып табылады. Бұл
Газ фазасында NO2 , CO2-ні толығымен қышқылдандыру .
NO2 , CO2 –нің бөлшектерінің қыщқылдануынан эквимолекулярлы қосылыс
Селективті абсорбентер қолдану.
Сұйық фазаның қышқылдануы немесе абсорбцияны катализатор ретінде және
Сурет - 5 . Аммиак – жүйелі әдістің
абсорбер ;
ыдыс ;
колонна ;
конденсатор ;
кептіргіш ;
сиымдылық .
Сурет - 6. Амин ароматымен абсорбциялау.
1,2 – абсорбер ;
3,5 – сиымдылық ;
4 – салқындатқыш.
3.7. Өндірісте сұйық фазадағы NO2 ,
қышқылдандыру әдісі
Сұйық фазадағы оттегіні интенсифиция процесінде қосады , бірақ та
NO2 , CO2- сін абсорбциялау үшін суды , сілті
3.8. Газ фазадағы азот оттегісін сумен абсорбциялау әдісі
Газ фазадағы азот оттегісін сумен абсорбциялау кезінде азот оксидісінің
2NO2+H2O= 2HNO3+NO+Q
Оксидті залалсыздандыру (жою) үшін азот қышқылымен сутегі пероксид ерітіндісін
NO+H2O=NO2+H2O
N2O3 +H2O2=N2O4+ H2O
3NO2+H2O=2HNO3+NO
N2O4+H2O= HNO3+HNO3
Экономикалық процесті анықтайтын ең негізгі факторы , сутегі пероксид
Көміртек оттегісі (CO2 ) жоғары токсикалық газ болып
Көмір қышқыл газ - құрамында көміртегі бар заттардың толық
Көмір қышқыл газын тазалау үшін абсорбция немесе газды сұйық
3.9. Көмір қышқылын мыс – алюминий – хлорид
Бұл әдісте газдағы көміртек оксидісінің болуымен қолданады . Процесс
Құрамында 20-50% CuAlCl4 және 80-50% толуол
CuCl+AlCl3+2C6H5CH3 = (CuAlCl4)(C6H5CH3)2 ,
Одан кейін СО-ні абсорбциялаймыз:
(CuAlCl4)(C6H5CH3)2+2CO2 = (CuAlCl4)*2CO +C6H5CH3
Басқа газдар – CO2, O2, N2, CO – кешенде
2CuAlCl4+H2O=HCl + CuCl+CuAlCl4*AlOCl
сондықтан , газды абсорбциядан бұрын кептіру керек. Бұл процестің
3.10. Шығарылатын газдар NO2 , CO2 , SO2 және
Циклондар – бұл газ ағынынан қатты және тамшылы бөлшектерді
Шаңдалған газ ағыны циклон корпусының жоғары жағынан жеберіледі
Циклон қабырғаларына тиген шаң бөлшектері газ ағынымен төмен түсіп
Артықшылығы – аппаратта қозғаушы болмайды , жоғары температурадағы газды
Кемшілігі – жоғары гидравликалық кедергісі ( 1250-1500 Па )
НИИО газ циклонның айырмашылығы кіру құбырының иенкіштігі , бұны
Кіру құбырының иенкіштігі және винт тәрізді жоғарғы қақпағы айналып
Сурет - 7 . Циклон қондырғысы.
циклон корпусы ;
газ кіру құбыры ;
газ шығу құбыры ;
шаң бункері ;
шаң шығару құбыры .
Циклонның астыңғы жағынан шаң ұсталу үшін бункер қойылады (топтық
НИИО газ циклонның үш типі бар , олардың
Цн – 15 иенкі бұрышы 15° , қарапайым және
ЦН – 11 иенкі бұрышы 11° жоғары эффективтілігімен үлкен
ЦН – 24 иенкі бұрышы 24° , жоғары өнімділігімен
Көп жағдайда НИИО газ циклонның ЦН – 15 типі
циклонда аз мөлшердегі гидравликалық кедергісінің коэффициентінде көп мөлшерде
Тазаланатын газ мөлшері көп болған жағдайда топтық циклондар
қолданылады. Ол циклон диаметрін үлкейтпей тазалауға , эффективтілігін көтеруге
Топтық циклонды құрастырғанда жалпы бункерде , газ бір циклоннан
Батареялы циклонда тазаланатын газ кіру құбыры - 1 арқылы
- 6 кіреді. Осы жерде газ айналдыру құралы –
Форсункалы скрубберлерде өлшемі 10 – 15 мкм-дан жоғары
Скруббер жоғарғы бөлігінде су шашуға арналған форсункалар – 2
Сурет - 9 . Батереялы циклон қондырғысы.
1-газ кіру құбыры ;
2-тарату камерасы ;
3,5- газ шығу құбыры ;
4 - шығу камера ;
6 - бөлек циклондар ;
7 – шаң шығару құбыры ;
8 – корпус.
Скрубберде газды тазалаумен бірге салқындатуда жүреді. Ол 40–45С
дейін және ылғалдандырады. Скрубберде газдыҢ жылдамдығы 0.7 –
Скрубберде су шығыны 3 – 6 дм/м3 газ
Скруббердегі жылу және масса алмасу процесі жүреді. Газ скрубберге
ылғалданғанша буланған су газ ылғалдылығын көбейте береді . Барлық
Скруббердің жоғарғы жағында конденсациялық салқындату процесі өтеді. Бұл аппарат
Реттеу – жылжымалы саптама қондырғы (РПН) .
Саптама қабаты арқылы газдың ағынының өтуі кезінде струналардың тербелу
Бұл аппараттар әртүрлі өндірістің газтазалау жүйесінде кеңінен қолданады. Олар
Көбікті шаң ұстау қондырғыда көлденең орналасқан тор бар ,
аппараттың үстіңгі жағынан сорылып алады. Шаң ұстағыш сұйықтың торға
Негізінде шаң ұстау аппараты ретінде , құлау режимінде
Сурет - 10 .Форсункалы скруббер қондырғысы.
корпус ;
шашыратқыш форсункалар ;
газ кіру құбыры ;
газ шығу құбыры ;
шлам шығару құбыры .
Сурет – 11. РЖС қондырғысы .
корпус;
2- Газ кіру құбыры ;
3- Шашыратқышфорсунка ;
4- Шаң бункері ;
5- Газ шығару құбыры ;
6- Сорғыш.
Сурет - 12 . Көбікті шаң ұстау қондырғысы.
корпус ;
тор ;
шашыратқыш форсунка ;
газ кіру құбыры ;
газ шығу құбыры ;
шаң шығару құбыры.
Көбікті қондырғы құлау торы . Аз жылдамдық болған кезде
Газ – шаң тастамаларын тазалау жүйесінің негізгі және қосымша
Әдеби шолуда қазіргі заманғы әдістерде SO2 ,NO2 , CO2
Кірпіш күйдіру цехынан SO2 ,NO2 , CO2 және
Газдарды және шаңдарды тазалау үшін циклон және РЖС қондырғыларын
Газ құрамында SO2-47.203 мг/м3 ,NO2 - 32.187
Циклон қондырғысынан шыққан газдар ағыны РЖС қондырғысының кіру құбыры
4.1. Газ тазалау қондырғыларының есебі.
4.1.1.Циклон қондырғысының есебі.
Бастапқы мәліметтер :
Газдың шығыны – VГ , м3 /сағ
Қалқыма заттың бастапқы концентрациясы - Cбаст, мг/м3
Тазалау эффективтілігі – η , %
Қондырғының ауданын мына формуламен анықтаймыз : [7]
Fц=
мұнда : VГ – газдың шығыны
ωГ − газдың жылдамдығы (ωГ =4.5÷5) , м/с
Fц= = 1.28 м2
Циклон қондырғысының диаметрін анықтаймыз : [15]
Дц=
Дц = =1.27 м
Циклон қондырғысының диаметрін Д = 1400 мм деп аламыз
ωц = = = 4.2
Циклон қондырғысының биіктігін анықтаймыз :
Нц = 2.5 *Дц ;
Нц = 2.5*1.4 = 3.5 м
Циклон қондырғысының соңында шығатын газдың концентрациясын анықтаймыз :
Ссоңы = Сбаст *( 1-η ) ;
Ссоңы = 69.359 * ( 1 -0.87) = 9.01
Есептің қорытындысы бойынша ЦН – 15 маркалы циклон қондырғысын
4.1.2. РЖС қондырғысындағы технологиялық газдарды абсорбермен тазалаудың есебі
Берілген мәліметтер:
Газдың шығыны – VГ , м3 /сағ
Газдардың бастапқы концентрациясы - Cбаст :
қалқыма заттар , мг/м3
SO2 , мг/м3
NO2 , мг/м3
CO2 , мг/м3
Тазалау эффективтілігі –
Қоршаған орта температурасы , °С
Газдың жылдамдығы , м/с
РЖС қондырғысының ауданын келесі формула бойынша анықтаймыз : [7]
FРЖС=
мұнда : VГ – газдың шығыны
ωГ − газдың жылдамдығы , м/с .
FРЖС= = 1.42 м2
РЖС қондырғысының диаметрін анықтаймыз :
ДРЖС=
ДРЖС = =1.34 м
РЖС қондырғысының диаметрін Д = 1400 мм деп аламыз
FРЖС = 0.785 * 1.42 = 1.54 м2
ωРЖС = = = 4.15
Антикоррозионды қорғауды ескере отырып ПВПР 12 қондырғысының ішкі диаметрін
Vж = L0 *F ;
Vж = 20 * 1.54 = 30.8 м3/сағ .
Қондырғының биіктігін анықтаймыз.
НРЖС = (2.0÷3.0) * ДРЖС ;
НРЖС = 3.0 * 1.4 = 4.2 м
РЖС қондырғысынан шығатын газдардың концентрациясын анықтаймыз :
Ссоңы = Сбаст *( 1-η ) ;
Ссоңы SO2 = 47.203 * ( 1 -0.96)
Ссоңы CO2 = 229.53 * ( 1 -0.96)
Ссоңы NO2 =32.187 * ( 1 -0.96) =
Ссоңы қ.з. = 9.01* ( 1 -0.96) =
Газ тастамалар санын анықтаймыз:
М = Ск * VГ ;
МSO2 =1.88 * 6.4 = 11.52 мг/сағ
МNO2 =1.29* 6.4 = 8.3 мг/сағ
МCO2 =9.18 * 6.4 = 59 мг/сағ
Мқ.з. =0.36 * 6.4 = 2.3 мг/сағ
Сурет - 13 . Газ тазалау қондырғысының технологиялық схемасы.
1,6- газ кіру құбыры ;
- шаң бункері ;
- айналмалы құйын ;
4,12 - газ шығу құбыры ;
- шаң шығару құбыры ;
- саптамалар ;
8 - сорғыш ;
9 - шаң бункер
10 – шлам шығару құбыры ;
11 – шашыратқыш форсункалар ;
13 - желдеткіш. Қоршаған ортаны қорғау
Қарастырылып отырған құрылыс материалдар өндірісінің қоршаған ортаға тигізітен біршама
Жүйелі мониторингтің тиімділігі тек ақпараттық құралдары қолдану арқылы жетуі
Бұл өнеркәсіптік кәсіпорындардың табиғи ортаны қорғау іс - әрекеттерін
Қазіргі кезде түзілген жағдайда қоршаған ортаны белгілі бір уақыт
Кірпіш күйдіру цехынан атмосфераға газ қалдықтарының немесе аспирациялық ауа
Заттардың шектік мүмкіндік нормаларын еспетеу кезінде ұйымдастырылған қалдықтармен бірге
Бұл қатарға төмендегілерді жатқызуға болады : шикізаттың ашық стадиялары
5.1. Шекті мүмкіндік тастамалар есебі
Атмосфераның жер қабатының тазалығын қамтамасыз ету үшін істеп тұрған
Мүмкіндік-шектік тастамалар ғылыми-техникалық норматив деп аталады, бекітілген жағдайда, оның
Мүмкіндік-шектік концентрациясы-жағдайсыз заттың ауадағы мөлшері, күнделікті адамға тигізер зияндылығы
ШМТ – ды қарастырған ластау көздерінен ауа қабатында ластаушы
5.2 Бір көзден шығатын тастамалармен атмосфера
Трубадан шығып жатқан газ қоспалары, бір көзбен қарағанда, оның
мұнда: А - ауаның температуралық статификациясына байланысты
коэффицент.
M (г/с) - бір кездегі, ауаға лақтырылып жатқан
(масса) мөлшері.
Ғ - ауадағы ластықтың қону жылдамдығын көрсететін өлшемсіз
коэффицент.
m, n - газ қоспаларының бастапқы шығып жатқан кездегі
жағдайларына байланыстығын коэфицент .
Н(м) - газ көздерінің биіктігі.
- өлшемсіз коэффицент, жер рельефтерін ескеретін (тегістігін немесе
ойлы-қырлы), 1км қашықтықта оның биіктігі 50-м-денаспайтын
болса, -1.
- газ қоспаларының ауаға шығу кезіндегі Т температурасы
ортаны қоршап тұрған ауа температурасының (Т)айырмашылығы.
- газ қоспаларының мөлшері.
Ол мына формуламен анықталады.
= =0.9м/с
мұнда: Д(м/с) - газ шығып жатқан құбырдың
- газ қоспаларының құбырдан шығып жатқан кездегі орташа
жылдамдығы.
А - коэффицентінің мәні, метрологиялық жағдайға байланысты ауадағы оның
200 – СССР-дің Европалық аудандарында 500 С. Шығыс және
180 – ТМД-ның Европалық төңірегінде және Уралда 50-5206. Осы
160 – ТМД-ның Европалық және Уралдың Солтүстік жағында 520С
шамасында.
140 – Москва, Тула, Рязань, Владимир, Калужа, Иваново
F – мәнінің өлшемсіз мәні мына жағдайға байланысты қабылданады:
а) газ түріндегі ластықтарға ; F -1
ә) майда дисперсиялық аэрозольдарға (шаң, күл,т.б.) орта тазалау коэффиценттеріне
m және п коэффиценттерінің мәндері мына параметрге байланысты анықталады:
= =2
Vm= =0.33
;
V1m=1.3 =0.18
m коэффиценті - ке байланысты мына формуламен
кем болса,
Егер , онда
Егерде болғанда
егер .
Егер , онда =1.5
Бірдей мезгілде шығып жатқан газдардың мөлшері , г/с :
Мі= ;
мұнда: Мі – і-затының массалық тастамалары ,
VГ – газ шығыны , г/с ;
Сі – і-затының концентрациясы , мг/м3 .
МSO2 = =0.012 г/с
МNO2 = =0.008 г/с
МСО2 = =0.06 г/с
МҚ.З. = =0.002 г/с
ШМТ-мен ШМК-ны салыстыру:
М= ;
∆Т=Т1-Т2
мұнда :
Т2- қоршаған орта температурасы , °С.
∆Т=40-20=20°С
М SO2= =2.3 г/с
2.3>0.012
М NO2= =0.4 г/с
0.4>0.008
М CO2= =14.3 г/с
14.3>0.06
М Қ.З.= =1.1 г/с
1.1>0,002
Газдардың жерге қону концентрациясы :
=0.003 г/с
=0.002 г/с
=0.0125 г/с
=0.0008 г/с
ХМ (М) қашықтықтағы ластандыру көзінен, оның шекті мәні(концентрациясы) метрологиялық
,
=55.36
=41.52
- ның елшемсіз коэффициенті, егер болғанда
; егер болса ;
Егер , онда
Желдің қауіпті жылдамдығында газдардың жерге қону концентрациясы С (мг/м3/
С= Si*CM ;
мұнда: Si - өлшемсіз коэффициент, Х/Хм және F қатынастарына
Егер болған жағдайда Si төмендегідей формулармен
; егер
; егер
; егер ,
. егер
SO2 , NO2 ,СО – газдары үшін келесідей:
Егер Х = 50 , Х/ХМ= 0.9 ≤
= 0.93
Егер Х = 100 , Х/ХМ= 1.8 болса
=0.79
Егер Х = 200 , Х/ХМ= 3.6 болса
=0.42
Егер Х = 400 , Х/ХМ= 7.2 болса
=0.15
Егер ; Х = 600 ,
=0.012
Қалқыма затты шаң-газдар үшін келесідей:
Егер Х = 50 , Х/ХМ= 12болса ,
=0.95
Егер Х = 100 , Х/ХМ= 2.4болса ,
=0.65
Егер Х = 200 , Х/ХМ= 4.8 болса
=0.35
Егер , Х =
=0.17
Егер , Х =
=0.026
SO2 :
С1 = 0.93*0.003 = 0.0028 ;
С2= 0.79*0.003 = 0.0024 ;
С3 = 0.42*0.003 = 0.0013;
С4= 0.15*0.003 = 0.00055;
С5 = 0.0012*0.003 = 0.00004.
NO2 :
С1 = 0.93*0.002 = 0.0019 ;
С2= 0.79*0.002 = 0.0016;
С3 = 0.42*0.002 = 0.0008;
С4= 0.15*0.002 = 0.0003;
С5 = 0.0012*0.002 = 0.00003.
CO2 :
С1 = 0.93*0.0125 = 0.0116;
С2= 0.79*0.0125 = 0.0098;
С3 = 0.42*0.0125 = 0.0052;
С4= 0.15*0.0125 = 0.0018;
С5 = 0.0012*0.0125 = 0.0002.
Қалқыма заттар :
С1 = 0.95*0.0008 = 0.0008;
С2= 0.65*0.0008 = 0.0005;
С3 = 0.35*0.0008 = 0.0003;
С4= 0.17*0.0008 = 0.0001;
С5 = 0.026*0.0008 = 0.00002.
5.3. Газ қалдықтары пештен атмосфераға бір мезгілде шығып жатқанын
Ол келесі формуламен анықталады: [15]
М і= ;
мұнда: Т – жұмыс істеп тұрған қондырғының уақыты
Т = 320 ; 24 ; 3600 .
320 – жұмыс істеп тұрған күн саны;
24 – 1 күеде жұмыс істеп тұрған сағат саны;
3600 – 1 сағаттағы секунд саны.
М SO2= =0.33 т/жыл
М NO2= =0.21 т/жыл
М CO2= =1.6 т/жыл
М қ.з.= =0.055 т/жыл .
5.4. Өндірістің қауіпті категориясын анықтаймыз (КОП):
ӨҚК= ;
мұнда : Мі – тастамалар саны ;
ШМКі – і-затының орташа тәуліктік ШМК-сы ;
n – ластайтын заттар саны ;
Li – константа.
Кірпіш күйдіру цехының ӨҚК-ын анықтаймыз : [15]
ӨҚК= ( )1.0 + ( )1.0 +
Басқа цехтардың ӨҚК-ын анықтаймыз :
ӨҚК= ( )1.0 + ( )1.0 +
ӨҚКж.ц. = ӨҚКк.к. + ӨҚКб.ц.
ӨҚКж.ц. = 4.6 + 20.8 = 25.3
Егер 25.3 ≤ 103 болса , онда өндірістің
5.5. Санитарлы қорғау зонасын желдің бағытымен
СҚЗ мына формуламен анықталады : [15]
L = L0 , (м).
мұнда : L0 – СҚЗ-ның өлшемі ,
Р - желдің орташа жылдық қайталануы , 8
бағытын табамыз ;
Р0- айналмалы жел бағаты кезіндегі бір румбадағы жел бағытының
қайталануы:
Р0 = = 12.5
Кесте - 4 .
Жел бағыты С СШ Ш ОШ О ОБ Б
Р 6 12 23 21 9 11 10 8
L 48 96 184 168 72 88 80 64
LС = 100 =48
LШ = 100 =184
LО = 100 =72
LБ = 100 =80
СҚЗ –сы 14 – суретте көрсетілген.
5.6. Табиғи ресурстарды пайдаланғаны үшін төленетін төлемдер мына формуламен
У= 410 , тг/жыл ;
Кірпіш күйдіру цехы үшін: [10]
Ук.к.=410 ( + +
Басқа цехтар үшін:
Уб.ц.=410( + + + +
Жалпы цехтар үшін:
Уж.ц.= Ук.к. + Уб.ц.
Уж.ц.= 1558 + 8724.39 = 10282.39 тг/жыл
Сурет – 14 . Санитарлы қорғау зонасы.
1- 100м-ге санитарлы қорғау зонасы ;
2- Өндірістік кәсіпорын ;
3- Өндірістік кәсіпорынның санитарлы қорғау зонасы.
6. Тіршілік қауіпсіздігі
Тіршілік қауіпсіздігі – бұл өндірістегі адамдарды өндіріс ортасындағы қауіптен
Әсіресе адамның қауіпсіздігі жөніндегі мәселе өнеркәсіп ортасында көрінеді, бұл
Қазақстан Республикасында қабылданған техника қауіпсіздігін, өндірістік санитария, қоршаған ортаны
Осы Заңның 5 – ші тарауының (Еңбек қауіпсіздігін және
1) Қызметкерлер саны елуден асатын өндірістік ұйымдарында еңбек қауіпсіздігі
Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қызметі ұйымның қызметі тоқтаған
2) Қызметкерлер саны елу адамға дейін болатын ұйымдарда еңбек
Осы бапқа сәйкес еңбекті қорғауды басқарудың жүйесінде. Еңбек қауіпсіздігі
1) Бригадада жұмыстардың жүргізілуінің қауіпсіздігін бақылау барлық жұмыс
2) Барлық жұмысшылар – бригада мүшесі басқа жұмысшылармен қауіпті
3) Жұмыстың басталар алдында күн сайын жұмыс орынын да
Жоғарыда келтірілген “Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау” туралы заңы,
Жұмыс беруші жағынан жұмысшыға залал келген жағдайда төлем ақы
Санитарлық талап негізінде жасалған тәртіп пен норма өндіріске келесідей
1. Өнеркәсіптік жобалау мен реконструкциялау барысында санитарлы – гигиеналық
2. Жұмыс орнының микроклиматы санитарлық нормаға сай болуы
3. Ауадағы зиянды заттар шоғыры Мемлекеттік стандарттарға орнатқан деңгейге
4. Жұмыс орнындағы шу деңгейі санитарлық талапқа
5.Өнеркәсіпте тұрмыстық орын ҚН және Е талабына “Әкімшілік және
6.Әкімшілік жұмысшыларды тамақтандыруға міндетті (асхана, буфет, тамақтанатын бөлме). Өнеркәсіптегі
7.Өнеркәсіптегі зиянды жағымсыз әсерге ұқшырағандар алдын - ала және
8. Барлық цехтар бірінші медициналық көмек көрсетуге арналған дәріханалық
9. Жарықтандыру коэффицентінің мәні және жұмыс үстінің жасанды жарықталуы
Талаптарына сай болуы керек.
10. Өнеркәсіптік медпункт қызметкерлері мемлекеттік эпидимиологиялық қадағалау
11.Әкімшілік жұмысшыларды толықтай арнайы киім комплектісімен қамтамассыз етуге міндетті.
12.Станок өндірісіндегі жаңқа қалдықтарын механикалық тәсілмен тазартады.
13. Бұйымды сақтау мен транспорттауға арналған ыдыс дайындалса және
14. Жүкті арту мен түсіру МЕСТ 123009 – 76
6.1. Қауіпті және зиянды өндірістік факторлар
Кірпіш күйдіру цехынан шығатын газдарды – газ тазалау қондырғылар
Қондырғының ішін тексеру , тазалау және жөндеу төменгі вольтты
Қондырғылар өлшемі арасындағы өтетін жердің көлемі 1 метрден төмен
Потенциялды қауіпті және зиянды факторлар. Кесте –
№ Қауіпті және зиянды факторлар ШМК ,
мг/м3 Адам ағзасына әсері Алдын-алу іс – шаралар
1 2 3 4 5
1 SO2
0.5
Тыныс жолдарына зиянды әсері
Тері тітіркендіру әрекеті
Желдету жүйесі, респиратор
Жеке қорғаныс құралдарын қолдану
2 NO2
0.085
3 CO2 3
4 Қақыма заттар 0.5
Қауіпті жіне газды қауіпті жұмыстары орындау алдында жұмысшы медициналық
6.2. Еңбек жағдайына әсер беретін технологиялық процесстер мен құрылымдар
Технологиялық процестерді қауіпсіз жүргізіп , қоршаған ортаның және өндіріс
Цехтағы технологиялық процесстерді механикаландырудың жалпы цехтағы өндірістік процестердің механикаландыру
А═
А – еңбектің механикаландыру дәрежесі ;
Б – механикаландырған адам - сағат еңбектің қосындысы –
В – адам –сағат қол еңбегінің қосындысы – 8
А═ = 67%
Цехты қайтадан өңдеу жұмыстары жобасын орындау үшін өңдеу жұмыстарының
Цехтағы қайтадан жүргізілген өңдеу жұмыстарының нәтижесінде жақсарған шаралардың еңбек
6.3. Жарықтандыру
Жарық түсіру жүйесін дұрыс есептеу, өндірістік жарықтың төмендеуін жөндеу
Жарықтандыру шарты сандық көне сапалық көрсеткіштермен сипатталады, оған қатыстылар:
жарық ағымы;
жарық төндіру;
жарық күші;
жарықтық;
спектральді құрал;
үнемі жарық түсіру мен жарықтық.
СНиП 245 – 85 санитарлық нормаға сәйкес барлық ұзақ
Электрлік жарық бірнеше жүйе мен түрге бөлінеді. Кейбір орындарды
Шырақ түрі қоршаған орта шартына, тұрақтылығы мен жарық бөліну
Өрт қауіпі және жарылыс қауіпі бар орындарда шыраққа талапты
Өндіріс аймағының қалыпты жарықтануы жасанды және табиғи жарықты қолданумен
6.4. Желдету жүйесі
Желдетудің негізгі мақсаты бөлмелерде қажетті метерологиялық жағдай мен ауа
Ауаның қозғалу әдісіне байланысты табиғи және механикалық болып бөлінеді,
Бөлмеге ауаны желдетіп беру немесе шығаруына байланысты ағымдық, шығарымдық
Желдету әсер ету аймағына байланысты жалпы ауыстырмалы және
Жалпы ауыстырмалы желдету жүйесі ластанған, ысыған, ылғалданған ауаны таза
Егер бөлме өте үлкен, ал жұмыс істейтін адамдар аз
Егер зиянды заттар шығар жерінде, бөлмеге таралмай тұрып ұсталатын
Жергілікті желдету жалпы ауыстырмалыға қарағанда орнату мен қолдануға кететін
Кенеттен өндірістік бөлмеге зиянды заттар түсетін болса, жұмысты желдету
Желдету жүйесінің тиімділігін арттыру мақсатында жобалау барысында төмендегідей техникалық
1.Ағымдық ауаның шамасы La шығарылатын ауаның шамасына тең болуы
2.Ағымдық және шығарымдық жүйелер дұрыс орналасуы тиіс. Таза ауа,
3.Желдету жүйесі жұмысшылардың шамадан тыс ыстықтауына немесе салқындауына соқтырмауы
4.Желдету жүйесі шамадан тыс шу тудырмауы тиіс.
5.Желдету жүйесі электр, өрт және жарылыс қауіпсіздігіне сәйкес болып,
6.5. Шу және тербеліс
Машинамен мен аппараттарды жобалау немесе модернизациялау кезінде олардың жұмыс
Шу өзінше каотикалық әртүрлі желі мен дауыс күшін үйлестіруден
пайда болуына байланысты өндірістік шу механикалық (механиз мен
бұйымдарының және тораптарының соққысы ағынның қозғалысын, газ
немесе сұйықтықтың үлкен жылдамдығы) болып бөлінеді.Шу дауыс
дыбыс желісінің тербелуімен сипатталады.
Тербеліс – бұл серпімді дененің белгілі белгілі бір уақыт
Тербеліс тездету жылдамдығы, желі және амплитудамен сипатталады. Бұл
Тербеліс деңгейі – тербеліс туғызушы жабдық пен механизм, құрал
Шу туғызушы өндірістік жабдық паспортпен өлшенеді, мұнда жабдықтарды
Шудың пайда болу көзінің арасында мүмкіндігінше келесідегідей шаралар
− бұйымның саққылы әрекетін саққысызға ауыстыру, қайтып түсетін қозғалысты
− металл бұйымдарды пластмассадан немесе басқа дыбыссыз материалдарға ауыстыруға
− шайқалыс қоздырғыш агрегаттың барлық қозғалушы бұйымның динамикалық күшін
− соғысатын бұйымдарды жабысқақ сұйықпен майлауды кең көлемді қолдану
− кей жағдайда агрегаттың басым шуы болып подшипник шуы
− агрегаттың шу түйіндерін бөлектендіргіш былғарыға қосады.
Егер қазіргі жағдайда теникалық шуды оның қайнар көзінен рұқсат
Шудың жоғарғы деңгейі, адам ағзасына жағымсыз әсер етеді. Қарқынды
Өнеркәсіптің медсанитарлық қызметтің міндеті болып шуылға байланысты жұмысшылардың ағзасындағы
6.6. Санитарлық тұрмыстық және медициналық қызмет ету
Санитария−эпидемияға қарсы шаралар сантарлық гигиеналық тәжірибие өткізетін және жинаумен
Жұмысшыларды жұмысқа жіберу алдын, жұмысшылардың денсаулығын медициналық
Өнеркәсіптің барлық жұмысшылары жеке гигиена тәртібін сақтауы керек. Жеке
Жұмысшылардың цехтағы жұмысқа арнайы киімі болуы тиіс. Киімді өндірістік
Жұмыс киімді жұмыстан соң өзімен әкетпеуі тиіс, шешінетін жердегі
Қоғамдық қолдану орындары жақсы санитарлық жағдайда ұсталынуы тиіс. Олай
Қоғамдық қолдану орындарына дезинфекция жасалынуы тиіс, онда жаңа дайындалған
Тамақтану арнайы цех буфеті, асханада жүргізіледі, өндірістік цехтарда темекі
өндірістік санитария бұл жұмысшыға зиянды өндірістік әсердің алдын −
6.7. Микроклиматтық жағдай
Өндірістік орынның микроклиматы бұл осы орынның ішкі орта климаты,
Микроклиматтық жағдайдың жұмысшыларға әсерінен ағзада өмірлік әрекет айтарлықтай өзгереді,
Әртүрлі микроклиматтық жағдаймен орындалатын жұмыстың түрлі ауыртпалығы жағдайында ағза
Төмен температура әсерінің нәтижесінде жасушаның зақымдануы суықтану деп аталады.
Төменгі температура әсері кезінде жасуша өмірлік процесінің езілуі болады,
Салқындау ссебебі әртүрлі болады, қалыпты жағдайда суықтың ұзақ әсері,
Көмек көрсету кезінде бастысы суық тиген жерге тез жылуына
Жылу өткізбейті таңышты қойғаннан кейін үсіп қалған саусақ, аяқ,
6.8. Өрт қауіпсіздігі
Өртену және жарлыс қауіпті қасиетіне байланысты қолданылатын немесе өндірілетін
Өрт қауіпсіздігі бойынша берілген кірпіш күйдіру цехы В категориясына
Өндірісті от қауіптілігі категориясы бойынша болу қауіпсіз еңбек шартын
Құрылыс материалдары мен конструкциялар жану деңгейіне байланысты 3 топқа
Ғимарат пен құрылыстың отқа төзімділік дәрежесі 1 сағаттағы отқа
Ғимарат пен құрылыстың отқа төзімділігінің талап етілген дәрежесіне
Өрт сөндіру профилактикалық жұмысының негізгі міндеті болып, өнеркәсіптің өрт
Электр тогынан туындайтын өрттің негізгі себептері: қысқа тұйықталу, электрлі
Қысқа тұйықталудың себебі: ток көзін және кабель маркасын дұрыс
Шоқтану шаңы өрт қауіпі бар бөлмелерге үлкен қауіп төндіреді.
Электр тогынан туындайтын өрттің алдын алу үшін электр көздері
Әр кәсіпорын мен мекемеде электр жабдықтарды тасымалдауға, электр жүйелерін
− Қазіргі заманғы профилактикалық қараулар жүргізу;
− Құрылғыларды таңдау мен қолдану дұрыстығын қадағалау;
− Жұмыс режимінен ауытқуынан сақтандыратын аппаратар жағдайын жүйелі бақылау;
− Өрт сөндіру құралдарының болуын қадағалу;
− Өрт сөндіру қауіпсіздігін қамтамасыз ету сұрақтары бойынша инструкциядан
Барлық қондырғылар өрт қауіпсіз болуы қажет, оларды өртке әкеп
Электро қыздыру құралдарын қолдану сол мақсат үшін арнайы жабдықталған
Электр қондырғылар ережесіне сәйкес электр сымдарының жаңғыш заттардан және
Жарықтандыру электр жүйесідегі жарықтандырғыштың жаңғыш құрылыстарын жаңғыш материалдармен қоспай
Және де өрттің себебі рұқсат етілмеген жерде темекі шеккеннен
6.9. Өрт сөндіргіш құралдары.
Бұл- өрт аймағына енгеннен кейін жану процесін тоқтататын зат.
Өрт сөндіру тәжірибесінде қолданылатын негізгі қазіргі заманғы өрт сөндіру
Өрт қауіпсіздік шаралары:
қажетті бірнеше шығу жолдарының болуы;
цехта құм қорапшаларының болуы;
өрт жайлы дыбыс беру .
Берілген жұмысшы өндірістік өрт қауіпсіздігі жағынан В дәрежесіне жатады.
6.10. Жеке тапсырма
Жеке қорғаныс құралдарын өндірістік орындарда жұмыс істейтін жұмысшылардың денсаулығын
Өндірістегі қызметкерлер мен жұмысшыларды өндірістік бақытсыз жағдайларға ұшырамас үшін
Өндірістегі ыстық цехтағы жылулық сәулеленуде , қыздырылған жоғары бетімен
Жоғары температурадан қорғану үшін арнайы былғары етігінің
Арнайы былғары етіктерінің түрлері , тума топтары , өлшемдері
Кесте – 6.
Етік түрлері
Тума топтары
МЕСТ 11379-75 бойынша өлшемі
Жалпы саны МЕСТ 12.4.017-76 бойынша қорғану құрамының шартты белгілері
Тізе бөлігіне келетін тізіле етік еркек 240-307 2
әйел 817-285 2
Бауы бар жартылай етік еркек 240-307 2 Ти; Тп;
әйел 217-285 2
Бауы бар бәтеңгі еркек 240-307 2
әйел 217-285 2 Ти; Тп; Тр
Техникалық талаптары:
Етік МЕСТ 15.602-72 стандарт талаптарынасәйкестендіріліп дайындайды.
Колодкалы етік дайындау үшін – МЕСТ 3927-75.
Етікті дайындау келесі әдістермен жүреді : шегелеу , шегелі
200 , 100 және 50 Дж электр энергия соққысынан
Қолғап механикалық әсерлерді , яғни жууда , оқтықтан ,
Қолғаптың сапасын бақылау МЕСТ 4103-2 талабы бойынша дайындайды.Қолғап материалы
Электр энергиясының зақымдануынан , механикалық соққыдан басты қорғану үшін
Касканың техникалық талаптары.
Каска стандарт талаптары және техникалық шарттарымен шығарылуы тиіс.
Касканың негізгі өлшемдерімен түрлері келесі кестемен –7 сәйкес келу
Кесте - 7.
Көрсеткіштердің аталуы Өлшемдері , мм
А Б
1 2 1 2
Корпус биіктігі ребрасыз 145 150 160 165
Корпус биіктігі ребралы 155 160 170 175
Корпустың ішкі тереңдігі 80 85 85 90
Алаң ұзындығы 10 10 52 52
Козырьканың ұзындығы 40 45 - -
Жұмыс орындағы дыбыс қысымын өлшеу
12.4.077-79 бойынша анықтайды. Ауа ортасындағы 11.2 кГц – ті
Көзді өндірістік қауіпті және зиянды факторларынан қорғауда
Өнеркәсіпте көздің зақымдануы және салдары әртүрлі болады – индиферентті
Түссіз шыны көзілдірік – меникалық әсерлерден қорғануға қолданады.
Химиялық төзімді шыны көзілдірігі – бұл химиялық агрессивті факторлар
Герметикалық қорғау көзілдірігі – жабық изоляцияланған қорғау көзілдірігі –
6.11. Жарықтандыру есебі
Жасанды жарық табиғи жарық жетіспеген кезде жұмысқа комфорттық жағдай
Жасанды жарық функционалды белгілеумен жұмыстық және авариялық болып бөлінеді.
Жұмыс жарығы – барлық ғимараттар мен үйлерді қамтиды сонымен
Авариалық жарық – жұмыс жарығының авариялық өшірілгенде жұмысты жалғастыру
Эвакуациялық жарық – ғимараттардағы жұмыс жарығы авариялық өшіргенде адамдарды
Қажетті жарықты жуықтап есептеу. Жасанды жарық көзінде горизонтальды бетінің
Е = F · N · η / S
мұндағы: Е - нормаланатын жарықтың ең төмен
А - әр лампаның жарық ағыны, люмен;
η - жарық ағынын пайдалану коэфиценті.
Төбе мен қабырғадан шағылу коэфицентіне және бөлме көрсеткішінің шамасына
i = S / (h · ( A +
мұндағы: i -бөлменің көрсеткіші;
h – шырақ салпыншағының жұмыс бетінің үстінен биіктігі, м;
A – бөлменің ұзындығы, м;
B – бөлменің ені, м;
N – шырақтардың саны, шт;
S – бөлменің ауданы, м2;
K3 – қор коэфициенті;
Z – жарықтың бір қалыпсыз коэфициенті.
Бөлме ауданын есептеу формуласы:
S = a · b = 12*6 = 72
i = S / (h · ( A +
F = Е · S · K · Z
Лампаның түрі НВ – 10 (127 вольт), НВ –
7. Экономикалық бөлім
Тазалау ғимараттардың өндірістік қуатының секциясының барлық тазалау сатысынан өткен
Келесі өрнекпен жылдық өндірістік қуатын анықтаймыз:
ПМ = Тэф *К*Н
мұнда : Тэф – негізгі аппараттың жұмыс істеу
К - негізгі бір типті аппарат
Н - негігі аппарат өндіргіші .
Тэф = Ткал * Трем
Ткал = 365*24 = 8760 сағ
Трем = 31*24 = 744 сағ
Тэф = 8760-740 = 8016 сағ
ПМ = 8016*1*64.15 = 5142226.4 т/жыл
7.2. Ғимарат құрылысының жоба қаржы бағасының есебі
Ауа бассейінің қорғауға кететін капиталды шығындар қалдық газдарды
Құрылыс бағасының суммарлық есебі. [13]
Кесте – 8.
Цех аты
Көлемі,
м3 Құрылыс жұмысының бағасы Санитарлы-
техникалық және
электрдің бағасы СТ –жұмыс-
ының жалпы бағасы Толық сметалы бағасы, теңге
1 м3 үшін, теңге Жалпы бағасы,
теңге Жылу және желдет
кіш Электр жарық 1 м3 үшін
Газ тазал.
бөлім
504
1300
655200
41.1
5.8
46.3
122500
750776.3
Құрылыс көлемі жобаға сәйкес ғимараттың ұзындығы , биіктігі және
Құрылыс бағасы 1000 – 1500 теңге өлшемінде ,
7.3. Қондырғыға кететін капиталды шығындар және
бөлінген аммортизация. Кесте – 9.
Қондырғының аталуы
Өлшеу бірлігі
Саны Бағасы, теңге Жөндеу бағасы , теңге
бірлік жалпы бірлік жалпы
Циклон – 15 дана 1 185567.1 185567.1 18556.71 18556.71
РЖС (РПН) дана 1 321451.4 321451.4 32145.1 32145.1
Түтін сорғыш ДН – 22 дана
Насос дана 1 21307.1 21307.1 2130.7 2130.7
552229.1
55222.91
Қондырғы бағасы белгілі баға көрсеткіш бойынша немесе базалы кәсіпорынның
Қосалқы шығындардың есебімен қондырғының сметалы бағасын келесі формалар арқылы
Кесте – 10.
№ Аталуы Сметалы бағасы , теңге
1. Қондырғы бағасы 552229.1
2. Жөндеу бағасы( 10% ) 55222.9
3. Қалану шығыны( 18% ) 99401.24
Барлығы 746853.2
Газ тазалау қондырғысына кеткен шығындардың жалпы бағасы:
Кесте – 11.
№ Аталуы Негізгі құралдырдың бағасы , теңге %
1. Ғимараттармен жасақтар 750776.3 51.5
2. Құрал (жалпы) 706853.2 48.5
Барлығы 1457629.5 100
7.4. Газ тазалау бөлімінде еңбек ұйымының жал ақысы
Еңбек ақысына кететін шығындар есебі жұмысшылардың қажетті санын анықтау
Жұмысшылардың едәуір бөлігі үшін өндірістік кәсіпорындардың көбісінде тәулік бойы
Бір жұмысшының жұмыс істеу күндерінің орташа жылдықсаныкелесітүрде жұмыс уақытының
Кесте -12.
№ Баланс элементі Күндер Сағаттар
Бір жылда күнтізбелі күндердің саны
а) Демалыс күндер
б) Мейрам күндер 365
91
- 8760
2184
-
Бір жылдағы жұмыс күндері , Тном 274 6576
Демалыс күндер емес. Шықпайды:
а) Демалысқа шығу ( отпуск )
б) Ауырып келе алмай қалған уақыт
в) Мемлекеттік міндетінің орташа орындауы
г) Орташа декретті демалысы
24
8
2
3
576
192
48
72
Шықпайтын күндердің барлығы 37 888
Бір жылда бір жұмысшының қайта жұмыс істеуіне жататын күндер
237
5688
Газ тазалау қондырғыларында жұмыс істейтін жұмысшылардың саны үш сменалы
Әр түрлі жағдайларға байланысты жұмысқа шықпаған адамдардың орнына келген
К = Ткоп/Тэф
К = 8760/5688 = 1.54
Жұмысшылардың алмасу санын газ тазалау бөлімінде қызмет көрсету нормалды
Кесте-13.
№ Жұмысшы қызметінің аталуы Сменаға келген жұмысшы саны Смена
адам Тәулігіне келген жұмысшы саны Есептеу коэффициенті
К
1 2 3 4 5
1 Бөлім бастығы 1 - 1 1.54
2 Смена
бастығы 1 3 3 1.54
3 Оператор 1 3 3 1.54
4 Электрші 1 3 3 1.54
Барлығы 4 9 10
Газ тазалау қызметкерлерінң штаттары және жалақы қоры .
№ Қызметі Бірлік саны Орташа айлық жалақы , теңге
1 Бөлім бастығы 1 41500 498000
2 Смена
бастығы 3 32700 392400
3 Оператор 3 21500 258000
4 Электрші 3 21700 260400
Барлығы
1408800
Бір күнде келу саны анықталады:
Ркел (смена бастығы) = 3адам *3ауысу = 9адам/бір
Ркел (оператор) = 3адам *3ауысу = 9адам/бір күн
Ркел (электрші) = 3адам *3ауысу = 9адам/бір күн
Тізімдік саны келесі өрнекпен анықталады:
Ртіз = Ркел*К
Ртіз (смена бастығы) =9*1.54 = 14 адам
Ртіз (оператор) = 9*1.54 = 14 адам
Ртіз (электрші) = 9*1.54 = 14 адам
7.5. Технологиялық мақсатқа кететін энергетикалық
Атмосфераға тасталынатын өндірістік қалдықтарды кезінде келесі энергия түрлері қолданылады
Электр энергиясына кететін шығындар белгілі тарифте жыл ішінде қондырғының
Ээл.эн = Э* Тэ
мұнда : Ээл.эн – электр энергиясына кететін шығындар
Э – қолданылған электр энергия саны , кВт*сағ .
Тэ – электр энергия бағасы , теңге/кВт*сағ .
Қолданылған электр энергияның саны қойдырылған электр қозғалтқыш қуатымен ,
Электр энергиясына кететін шығындар есебі.
Кесте – 15.
№ Электр энергияны тұтыну -шылардың аталуы Электр қозғатқыш- тардың
Шығыны,
Тэф
Тариф
теңге Эл.эн-на кететін шығындар
теңге/жыл
1. Сорғыш (насос) 4.16
8016 33346.56 5.8 193410
2. Түтінді сорғыш (вентиля.)
4.1
8016
32865.6
5.8
190620.5
Барлығы 8.26
384030.5
Цехтар шығындары бойынша шығынның өзгеруін есептеу:
а) Еңбекті қорғау шығындары:
( 1300*30 ) – ( 1300*20 ) =13000
б) Ағындағы жұмыс және қондырғы құрамы:
706853.2/10 =70685.3
в) Ғимараттардың және жасақтардың ағындағы жөндеуі :
750776.3*0.01 = 7507.76
Газ тазалау бөліміне кететін жалпы шығындар.
Кесте-16.
№ Шығын түрлері Шығын бағасы,
теңге %
1. Ғимарат құрылысына кететін шығын 750776.3 23
2. Қондырғыға кететін шығындар 706853.2 21.6
3. Еңбек ұйымының жалақысы 1408800 43.1
4. Электр энергиясына кететін шығындар 384030.5 11.7
5. Еңбек қорғау шығындар 13000 0.3
Барлығы 3263460 100
Кірпіш күйдіру цехы қоршаған ортаға , яғни атмосфераға
Шығындарды ақтау жылын анықтаймыз:
1457629.5/521350.1 = 2.7
Барлық бөлім бойынша есептеулер нәтижесінде техника-экономикалық көрсеткішінің жалпы 17-кестесіне
Техника-экономикалық көрсеткішінің жалпы кестесі.
№ Көрсеткіштер аталуы Бірлік өлшемі Көрсеткіш мөлшері
1 Ғимарат құрылысына кететін шығын теңге
750776.3
2 Қондырғыға кететін шығындар теңге 706853.2
3 Еңбек ұйымының жалақысы теңге 1408800
4 Электр энергиясына кететін шығындар теңге 384030.5
5 Еңбек қорғау шығындар теңге 13000
6 Өндіріске қондырғыны енгізгендегі түсетін жылдық пайда
теңге
521350.1
7 Өтелу мерзімі
Дипломдық жобада қарастырылып отырған газ тазалау қондырғылары өндіріске қойсақ
8. Сәулет – құрылыс бөлімі.
8.1. Бастапқы мәліметтер
1. Құрылыс районы – қ. Шымкент
2. Өндірістік өрт қауыптілігі бойынша «В» категориясына жатады.
3. Жылыту үшін есептік қыстық температура
4. Сыртқы ауа температурасы: - 20 0 С
а) Суық тәуліктерде – 15 0 С
б) Бес күндік суық –13 0 С
5. Қар жауын – шашынның салмағы – 65 кг/м3
6. Құрылыс районының сесмикасы – 1 балл
7. Жердің тоңазу қайтымдылығы
8. Жел бағытының қайтымдылығы (ақпан, шілде)
Жел бағыты С СШ Ш ОШ О ОБ Б
Р 6 12 23 21 9 11 10 8
L 48 96 184 168 72 88 80 64
9. Ғимараттың өртке төзімділік дәрежесі – ІІ
10. Ғимарат – қондырғы класы – ІІ
11. Жылдық жауын – шашын – 486 мм
12.Салыстырмалы ылғалдылығы , % :
ақпан – 72;
шілде – 33.
8.2. Технологиялық процесс
Өндірістік процесс материалдардың қозғалуы кәсіпорын территориясы бойынша цех арасында
Кеңістікке және адамдар үшін жұмыс кеңістігіне қойылатын негізгі технологиялық
8.3. Көлемді – жоспарлы шешімдер
Гау тазалау бөлімі бір кеңістікті ұяшықтан тұрады. Мекеменің бөлімінің
8.4. Конструктивті шешімдер
Ғимараттың негізгі конструктивті элементтері – қабырғасы қыштан , қалыңдығы
Корпустың ұзындығы бойынша эелементрі ұзындығы корпустың беріктілігін қамтамасыз етеді.
Ғимарат корпусының негізгі элементтері ригелдер бағаналары, кедергі плиталар және
Ғимарат өлшемі 6 х12 м, қабырғасы қыштан соғылып, төбесі
Ішкі су әкететіні бар, 12 % тиісті руберойд жабынды
Газ тазалау бөлімі үшін дарбаза ПР – 0,5 –
8.5. Өртке қарсы шаралар
Газ тазалау бөлімін жобалау сатысында соғылатын объектілердің өрт қауіпсіздігін
Құрылыс материалдары мен конструкциялар жану деңгейіне байланысты 3 топқа
Барлық бөлмелер және құрылыстар жарылу және өртену қаулі бойынша
9. Автоматтандыру бөлімі
Кірпіш күйдіру цехынан шығатын күкірт оттегісі , азот оттегісі
Сондықтан автоматтандыру әрекеттерін басты мақсаты өндірістегі өнімнің сандық ,
Жобадағы тапсырма бойынша шешімін тапқан іс – шаралар ,
Кірпіш күйдіру цехынан шығатын газдарды тазалауды автоматтандыру іс –
шығатын газдардың температурасы ;
шығатын газдардың шығындары ;
шығатын газдың қысымы ;
шығатын газдардың концентрациясы ;
циклон қондырғысындағы газдың қысымы ;
циклон қондырғысынан шыққан газдың температурасы ;
шаң бункерінің деңгейі ;
сорғыштағы судың қысымы ;
РЖС қондырғысындағы газдың температурасы ;
РЖС қондырғыдағы газдың қысымы ;
айналмалы бакты жууға кететін судың шығыны ;
айналмалы бактың деңгейі ;
желдеткіштен шығатын газдың концентрациясы ;
желдеткіштен шыққан газ қысымы .
Орындалуға тиісті функцияларға келетін болсақ , олар келесі тізбекті
Ақпаратты алғашқы өңдеу ;
Үздіксіз бақылау ;
Көрсеткіштер мәндерін белгілі уақыт аралығында тіркеп отыру ;
Параметр ауытқуларын жедел түрде автоматты реттеу ;
Автоматты басқару ;
Технологиялық режимнің бұзылуына әкеліп соқтыратын параметрдің шектен тыс назарына
Режимдік параметрлерді таңдау және негіздеу кестесі.
Кесте - 19.
№
Аппарат және технологиялық ағын
Технологиялық параметрлер Регламент талаптары Қамтамассыз ету қажет Қосымша мәліметтер
Параметрдің номианалді мәні Параметрдің ауытқуы Дәлдік класы Жергілікті бақылау
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 Циклон температура 40°С ±0.5 0.25 -
+ + - - - -
қысым 0.1
МПа ±0.5 0.5 +
+ + - + - -
Гидравликалық кедергі 1250
Па
0.25 -
+ - - - - -
2 Циклон бункері Шаң деңгейі,мм 500 ±10 0.5 -
3 РЖС температура 38°С ±0.5 0.25 - + +
Қысым,МПа 0.16 ±0.5 0.25 + + + - +
Гидравликалық кедергі, Па 1200 ±0.5 0.5 - + -
4 РЖС бункері Деңгейі, мм 800 ±10
5 Сорғыш Қысым, МПа 0.15 ±0.5 0.5 + +
6 Желдеткіш Қысым, МПа 0.25 ±0.5 0.5 + +
температура 30°С ±0.5 0.25 - + + - -
7 Газдар көлемі, м3/сағ 23040 ±0.5 0.25 - +
Күкірт оксидісі мг/м3 47.2 ±0.5 0.25 - + +
Көмір қышқыл газы мг/м3 229,5 ±0.5 0.25 - +
Азот оксидісі мг/м3 32,15 ±0.5 0.25 - + +
Қалқыма заттар мг/м3 69,3 ±0.5 0.25 - + +
9.1. Күйдіру кірпіш цехындағы газды тазалау қондырғыларын автоматтандыру
таңдау және негіздеу
Автоматтандыру іс - әрекеттерін атқаратын құралдардың техникалық сипаттамасы ,
Автоматтандыру техникалық құралдарды таңдауды және негідеу алдымен әр параметрді
Температураны өлшеу құралы ретінде температураның интеллектуалдық сезгіш құралы
Қысымды өлшеу құралдары ретінде ВЭ – 16 –
Қысымды өлшеу түрлендіру құралы ретінде артық қысымның интеллектуалдық сезгіш
Шығынды өлшеу құралы ретінде Кориолис интеллектуалды шығын өлшегіш
Деңгейді өлшеу құралдары ретінде интелектуалдық сезгіш құралы STF
Технологиялық параметрлердің күйін сипаттайтын көрсету жәнетіркеу құралы ретінде өзі
Газдың құрамын бақылау құралы ретінде инфрақызыл сәуленуді жұтатын газдардың
Технологиялық басқару объектісіне әсер беретін құралдар ретінде электрпневматикалық позиционер
Жобаға жаңа көрініс беретін техникалық шешім ретінде микропроцессорлық контроллер
Жалпы айтқанда , жобада шешімін тапқан автоматтандыру мәселелері бақылау
Аталған іс - әрекеттердің инженерлік шешімдерін техникалық құралдар спецификациясына
Атоматтандыру приборлары және құралдарының тапсырыс спецификациясы.
Кесте - 20.
Поз. Автоматтандыру приборлары және құралдардың аталуы және техникалық сипаттамалары.
(импорттық жабдықтар үшін – елі, фирмасы) Автомат - тандыру
Аталуы Коды
1 2 3 4 5 6 7
Температурану автоматты бақылау және реттеу
1а÷3а Температураның интелекктуалдық сегіш құралы.Аналогтық шығысы 4-20мА тұрақтыток. Сандық
STT 3000
дана
100
3
3
1б Өзі жазғыш құралы (Versaprint 131)
VP 131
дана
100
1
4.5
Қысымды автоматты бақылау
4а÷8а
Мановакуумметр қолданылады (4а ÷ 8а поз.).Өлшеу шегі : 0÷3
ВЭ-16-Рб
дана
200
5
1
4б÷8б
Артық қысымның интеллектуалдық сезгіш құралы ретінде STD 3000 қолданады
STD 3000
Дана
5
3
Шығынды автоматты бақылау және реттеу
9а÷11а Кориолис интеллектуалды шығын өлшегіш SMC 3000 PLUS
SCM 3000
PLUS
дана
300
3
2.8
9б Өзі жазғыш құралы (Versaprint 131)
VP 131
дана
300
1
4.5
9в ÷11б Электрпневматикалық позиционер. Кіріс сигналы :4 –
Серия
ЕР 2300
дана
300
2
3
9г ÷11в Реттегіш клапан. Шартты өту диаметрі
Серия
2000
дана
300
2
1.2
Деңгейді автоматты бақылау және реттеу
12а÷13а Деңгейді интелектуалдық сезгіш құралы .Өлшенетін ортасы сұйықтық ,
суспензиялар. Мах шегі 10м , min шегі
STF 128
дана
400
2
6.8
12б Өзі жазғыш құралы (Versaprint 131)
VP 131
дана
400
4
4.5
Газ құрамын автоматты бақылау
14а÷15а
ULTRAMAT5F
дана
500
2
15
14б Өзі жазғыш құралы (Versaprint 131)
VP 131
дана
500
1
4.5
15б Электрпневматикалық позиционер. Кіріс сигналы :4 – 20
Серия
ЕР 2300
дана
300
2
3
15в
Реттегіш клапан. Шартты өту диаметрі 100мм. Рном
Серия
2000
Дана
300
2
12
Технологиялық процесті басқару және басқару әсерлерін қалыптастыру
Микропроцессорлы контроллер.Бағдарламары-99. Қателігі ±0.1%.Басқару алгоритмдері ПИД А/ПИД В.ПД-MR. Қосу-тоқтату.
DCP 550
дана
1000
1
7.5
10. Бизнес жоспар бөлімі
10.1. Аннотация
Бизнес-жоспар тақырыбы: Құрылыс материалдары кәсіпорнының қалдық газ тозаңдарын тазартатын
Мекен-жайы: Оңтүстік Қазақстан облысы , Ордабасы ауданы , Темірлан
Телефон:
Кіммен жасалған : ТФ-01-3к тобы студенті Балыбек С.Д. және
Бизнес сферасы : Қоршаған ортаны қорғау.
Қызметтің негізгі түрлері : Газ тазалау қондырғыларын жобалау және
Басталу мерзімі : 21.03.06ж.
Бизнес-жоспар қандай мерзімге есептеліп жасалған : 3 жыл.
10.2. Түйін
Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә.Назарбаевтың 2006 жылдың 1- наурыз
Халықаралық стандарттарға сәйкес қоршаған ортаны қорғау және экологиялық қауіпсіздікті
2006 жылы біздің экологиялық заңнамаларымызды халықаралықозық актілермен үйлестіруге ,
Тұтас алғанда , біз 2010 жылы қоғамның тұрлауы
Өндіріс саласының қатары интенсивті өсумен бірге ауаға тасталынатын әртүрлі
Көп тараған қауіпті газ тастамарына шаң,токсикалық және қалқыма заттар
Құрылыс материалдардың даму тендециясының бірі өндірістің бірден өсуі,өнімдердің сапасын
Алға қойған мақсатқа жету үшін 1457630 теңге қаражат керек
Ғимарат құрылысына
Құрал жабдықтармен қондырғыға
Осы жобаның мүмкін болатын инвесторларының
3 жылда несие толық қайтарылады.
10.3. Кәсіпорынның сипаттамасы.
Кесте – 21.
Кірпіш күйдіру цехындағы газ тазалау қондырғысын жобаланғаннан дейінгі шығындар,
теңге
1457630 936279.9 521350.1
Қазіргі таңда кірпіш күйдіру цехтарындағы газ тазалау тиімділігі төмен
10.4. Менеджмент
Қызметкердің аты-жөні: Қадыров А.А.
Жасы: 22
мекен-жайы: Республика даңғылы № 14 үй , 32
Телефон: 8 3253461403
Оның бизнестегі орны қазіргі уақытта және болашақта: Газ тазалау
бөлімінің бастығы .
Жалақысы: қазір 41500 теңге , болашақта
Жұмыс істеу тәжірибесі: 3 жыл.
Қызметкердің аты-жөні: Анықбаев Б.Қ.
Жасы: 23
мекен-жайы: Ордабасы алаңы, Әйтеке би көшесі № 23.
Телефон: 95-64-63
Оның бизнестегі орны қазіргі уақытта және болашақта: Газ тазалау
Жалақысы: қазір 32700 теңге , болашақта 55000 теңге.
Жұмыс істеу тәжірибесі: 5 жыл
Өндіріске келіп – кетуіне автотранспорттық жеңілдік , өндірістен шығатын
Газ тазалау бөлімінің бастығының еңбек өтілімі , смена бастығынан
10.5. Өнімнің сипаттамасы
Кесте- 22 .
№ Аталуы Газ тазалау қондырғысын жобаға енгізгенге дейінгі газдардың
мг/м3 Газ тазалау қондырғысын жобаға
концентрациясы ,
мг/м3
1. SO2 47.203 1.88
2. NO2 32.187 1.29
3. CO2 229.53 9.18
4. Қалқыма заттар 69.359 0.36
Жобада ұсынылып отырған қондырғы , басқа қондырғыға қарағанда тазалау
10.6. Маркетинг жоспары
Жобада қарастырылып отырған қызмет түрі - өсуші.Себебі , біздің
Бес ірі тұтынушылар:
Кірпіш күйдіру цехы
Цемент зауыты
Фосфор зауыты
Қорғасын зауыты
АҚ "Энергоорталық - 3"
Қазіргі кезде біздің қызметтерімізге тапсырыс беріп отырған өндіріс кәсіпорны:
Өнім бағасы 1457630 теңгені құрайды. Бұл бағаны ғимарат
Кесте – 23.
№ Аталуы Негізгі құралдардың бағасы , теңге %
1. Ғимараттармен жасақтар 750776.3 51.5
2. Қондырғылар (жалпы) 706853.2 48.5
Барлығы 1457629.5 100
Тазалау қондырғыларына сипаттама.
№ Көрсеткіштер Өлшем бірлігі Циклон (ЦН – 15
1. Тазалау эффективтілігі % 96 80-85
2. Газ жылдамдығы м/с 4.5-5 5-5.5
3. Гидравликалық кедергісі Па 1250 1500
4.
Кемшілігі:
-
- Батериялы циклон элементтері жарамсыз болып қалады. Ауыстыруды
5. Артықшылығы:
жоғары температурада
дайындаудың қарапайымдылығы
шаңды құрғақ күйде ұстайды
қондырғы құны -
°С
500
+
+
Арзан оңай табылады
-
-
+
Қымбат
Жобада ұсынылып отырған өнімін жарнама арқылы сатады.
10.7. Өндірістік жоспар
Ғимарат құрылысына кеткен шығын 750776.3 теңге.
Құрал-жабдықтар және қондырғыға кеткен шығын 706853.2 теңге.
Газ тазалау бөлімінің технологиялық схемасы 15 – суретте көрсетілген:
15 – сурет. Технологиялық схема.
Жұмысшылардың еңбек ақысының тарифы.
№ Қызметі Бірлік саны Орташа айлық жалақы , теңге
1 Оператор 1 21500 258000
2 Электрші 1 21700 260400
Барлығы 2 43200 518400
Персонал құрылымы және персоналға кететін шығындар түрлері .
№ Қызметі Бірлік саны Орташа айлық жалақы , теңге
1 Бөлім бастығы 1 41500 498000
2 Смена
бастығы 1 32700 392400
Барлығы 2 74200 890400
Қажетті материал мен жабдықтаушы бұйымдардың құнды көрсеткіштері.
Қондырғының аталуы
Өлшеу бірлігі
Саны Бағасы, теңге
бірлік жалпы
Циклон – 15 дана 1 185567.1 185567.1
РЖС (РПН) дана 1 321451.4 321451.4
Түтін сорғыш ДН – 22 дана
Насос дана 1 21307.1 21307.1
552229.1
Электр энергиясына кеткен шығын .
Кесте-28.
№ Электр энергияны тұтыну -шылардың аталуы Электр қозғатқыштардың белгіленген
шығыны,
Тэф
Тариф ,
теңге Эл.эн-на кететін шығындар ,
теңге/жыл
1. Сорғыш (насос) 4.16
8016 33346.56 5.8 193410
2. Түтінді сорғыш (вентиля.)
4.1
8016
32865.6
5.8
190620.5
Барлығы 8.26
384030.5
Жоғарыда көрсетілген позициялар бойынша шығындар .
Кесте – 29.
№ Шығын түрлері Шығын бағасы,
теңге
1. Ғимарат құрылысына кететін шығын 750776.3
2. Қондырғыға кететін шығындар 706853.2
3. Еңбек ұйымының жалақысы 1408800
4. Электр энергиясына кететін шығындар 384030.5
Барлығы
3250460
10.8. Ұйымдастырушылық жоспар
Жобаны жүзеге асыруға қатысатын негізгі кәсіпорын бөлімшелерінің тізімі және
КАЗНИИХИМПРОЕКТ
Аумақтық қоршаған ортаны қорғау басқармасы
Қызметкердің аты-жөні: Қадыров А.А., 2003-05 жылдар аралығында АҚ "Шымкент
Қызметкердің аты-жөні: Анықбаев Б.Қ. 2001-2002 жылдар аралығында аумақтық қоршаған
10.9. Қаржылық жоспар
Кесте – 30.
№ Көрсеткіштер Өлшем бірліктері Саны
1 Қондырғыға кететін шығындар теңге 706853.2
2 Басшылармен жұмысшылардың еңбек ақысы теңге 1408800
3 Жобаны жүзеге асырғанда өндіріске түсетін пайда теңге 521350.1
4 Өтелу мерзімі жыл 3
Кірпіш күйдіру цехындағы газ тазалау бөліміне , газ тазалау
Жобада қарастырылған газ тазалау қондырғыларын өндіріске енгізіп , атмосфераға
Қолданылған әдебиеттер
1. Қазақстан Республикасы президенттінің 2006 жылдың 1-наурызындағы
жолдауы .
2. Алексеев Б.В., Барбошев Г.К. Производства цемента. – М.:Высшая
3. Пощенко А.А., Сербин В.П., Сторчевская Е.А. «Вяжущая материалы».-
4. Ужов В.Н. и др. Очистка промышленных газов от
5. ҚР-ның заңы. «Қоршаған ортаны қорғау туралы». Алматы ,
6. Техника защита окружающии среды. Радионов А., Н.С.Торочешников .Химия.;
7. Абсорбция и пылеулавливание в производстве минеральных удабрений. Под.ред.
8. Гост 17.2.3.02-82 «Охрана природы . Атмосфера».
9. Справочник «Охрана атмосферного воздуха». Расчет содержания вредных веществ
10. «Экология » пәнінен барлық мамандықтар бойынша сырттай оқу
11. Страус В. Прмышленная очистка газов. Перевод с англ.
12. Справочник по пыле – и золоулавливанию . Под
13. Туравец О.Г, Биншенкис В.Д. Вопросы экономики и организации
14. Пошерстник Е.Б. Заработная плата в современных условия. -
15. Методика расчета ПДВ и экономического ущерба , наносимого
16. Закон РК. «О чрезвычайных ситуациях природного и техногенного
17. Сафонов Ч.А. Спецодежда и спецобувь. – М.:Химия ;
18. Денисинко В.В. Сборник противопажарных норм и правил строительного
19. Шибин Л.Ф. Архитектура гражданских и промышленных зданий. Уч.
20. Промышленные приборы и средства автоматизации Справочник под ред.
21. Временное методическое пособие по расчету выбросов от неорганизованных
Негізгі техника-экономикалық көрсеткіш
№ Көрсеткіштер аталуы Бірлік өлшемі Көрсеткіш мөлшері
1 Ғимарат құрылысына кететін шығындар теңге
750776.3
2 Қондырғыға кететін шығындар теңге 706853.2
3 Еңбек ұйымының жалақысы теңге 1408800
4 Электр энергиясына кететін шығындар теңге 384030.5
5 Еңбек қорғау шығындар теңге 13000
6 Өндіріске қондырғыны енгізгендегі түсетін жылдық пайда
теңге
521350.1
7 Жұмыскерлер саны
Соның ішіндегі жұмысшы саны
адам 4
6
8 Өтелу мерзімі жыл 3
Негізгі техника-экономикалық көрсеткіш
№ Көрсеткіштер аталуы Бірлік өлшемі Көрсеткіш мөлшері
1 Күрделі шығындар теңге
4701826.3
2 Пайдалану шығындар теңге 747935.74
3 Еңбек ұйымының жалақысы теңге 1360800
4 Толық эколого-экономикалық тиімділік
Соның ішінде қайтарылған экологиялық шығындар
теңге
теңге
2748586.7
721350.1
5 Еңбек қорғау шығындар теңге 15000
6 Өндіріске қондырғыны енгізгендегі түсетін жылдық пайда
теңге
721350.1
7 Жұмыскерлер саны
Соның ішіндегі жұмысшы саны
адам
4
6
8 Өтелу мерзімі жыл 3.9
Тазаланған газ
Табиғи газ
Газ
Ауа
1
2
3
4
5
Механикалық су
4
2
1
5
3
Шлам
CaCO3
Су
5
Шлам
Су
Тазаланған газ
1
2
4
2
Тазаланған газ
5
3
Шаң
4
3
1
2
5
6
4
Газ
Na2SO3
H 2SO4
Тазаланған газ
5
Шаң
4
1
Тазаланған газ
3
Газ
2
5
4
1
Тазаланған газ
Газ
3
Шаң
8
2
6
7
Газ
Шаң
4
5
6
14
14
14
4
2
1
5
7
8
6
12
11
10
Б
2
ОБ
О
ОШ
3
Ш
СШ
С
Газ
1
6
H2O
3
4
12
5
10
7
9
11
13
Шикізат ретінде БҚУ-ге.
Атмосфераға
NH,H2O
SO2
Регенериленген ерітінділер жүйеге
Q
5
4
3
2
6
1
Газ
Тазаланған газ
1
Газ
4
5
6
3
3
2
1
Тазаланған газ
1
СБ
Газ
Тазаланған газ
Газ
Н2О
8
Газ
ЦН-15
РЖСС
Атмосфераға




Ұқсас жұмыстар

---

Мұнайды дистилляциялау қондырғысының технологиялық параметрлерін автоматты бақылау

---

Шымкент мұнай өңдеу зауыты

---

Процестің катализаторлары

---

Дизель отынын гидротазалау қондырғысының жобасы

---

Бұрғы қондырғысының негізгі жабдықтары

---

Өнімдер өндірісі

---

ШМӨЗ - дің мұнай өңдеу қондырғыларының қауііпсіздігін бағалау

---

Мұнай өңдеу

---

Мұнайды алғашқы айдаудың өнімдері

---

Форреактор қолданылатын өнімділігі 2 млн. 250 мың т/ж дизель отынын сутегімен тазалау қондырғысын дайындау

---