Туризм индустриясы
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ..................................................................................................................3
1 Қазақстандағы ішкі туризмінің қазіргі жағдайы, перспективалары..........................................................................................5
1.1 Туризм туралы түсінік және туризм менеджментінің тиімділігі.................5
1.2 Туризм индустриясының даму проблемалары .............................................7
1.3 Қазақстанның ішкі туризімінің қазіргі жағдайына сипаттама....................12
2 ҚазақстандаҒы ішкі туризм дамуының мүмкіншіліктері............................................................................................25
2.1. Қазақстандағы ішкі туризм саласының даму мүмкіндіктері.....................25
2.2. Ішкі туризмнің дамуының алғы шарттары..................................................39
2.3 Қазақстандағы туристік аймақтар.................................................................48
Қорытынды............................................................................................................53
Қолданылған әдебиеттер тізімі............................................................................57
Қосымша...........................................................................................................58-63
Кіріспе
Туризм – мемлекет жарнамасы. Қазіргі таңда дүниежүзілік мәнге ие
Жұмыс барысында Қазақстанның ішкі туризмін мына тұстардан қарастардық:
Ішкі туризм индустриясының даму проблемалары
Қазақстанның ішкі туризмінің қазіргі жағдайы
Қазақстандағы ішкі туризм саласының даму мүмкіндіктері
Ішкі туризмнің дамуының алғы шарттары
Қазақстанда қазіргі кезде кездесетін туристік аймақтар
Осыған байланысты дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты мынандай бөліктерден тұрады:
Қазақстандағы ішкі туризм дамуының мүмкіншіліктерін қарастыру;
Қазақстанның ішкі туризмінің қазіргі таңдағы жағдайына шолу жасау;
Қазақстанның ішкі туризм саласының даму мүмкіндіктерін қарастыру.
– Ішкі туризм дамуының алғы шарттарын белгілеу
Дипломдық жұмыстың тәжірибелік маңызы. Туризмнің дамуы барлық жақтан қарап
-Осы дипломдық жұмыстың мақсаты Қазақстанның туризм индустриясын қалыптастырудың және
Зерттеу пәні: Қазақстан Республикасының ішкі туризм индустриясы.
Зерттеу объектісі: Қазақстандағы ішкі туризм индустриясының қазіргі жағдайы мен
Практикалық жаңалығы: Қазіргі нарықтық жағдайға сай шет елдердегі дамыған
Зерттеу міндеті:
Ішкі туризмді дамыту проблемаларына теориялық негіздеме жасау;
Қазақстандағы ішкі туризмінің әлемдік деңгейге жету барысында қазіргі даму
Қазақстан Республикасында ішкі туризмді дамытудың әлеуметтік-экономиканың алғы шарттарын қарастыру.
Қазақстандағы ішкі туризімінің қазіргі жағдайы, перспективалары
1.1 Туризм туралы түсінік және туризм менеджментінің тиімділігі
Қазіргі кезде адам қызметінің әр түрлі формалары бар, олар
Туризм түсінігіне теориялық және практикалық тұрғыдан нақты анықтама берілуі
Көптеген авторлар туризмге толық анықтама беруге тырысты. Әр пікір
1980ж. Манила декларациясы «Туризм – халықтар өмірінде маңызды орын
Халықаралық туристік Академия баспасында берілген анықтамада (Монте Карло): туризм
П.Г.Олдактың пікірінше, қазіргі ғылыммен жинақтап айтқанда: «Туризм – бұл
Қазіргі күнге дейін «туризм» түсінігінің көпшілік қабылдаған нақты анықтамасы
Қазір «туризм» терминін кең және терең түрде түсіндіру керек.
Туризмге экономикалық тұрғыдан бірнеше анықтама берілген:
Г.А.Папирян, туризм ол қызметтер жиынтығы, оларды тұтыну барысында
П.В.Шульгиннің ойынша, қазіргі туризм анықтамасы 2 көзқарасты көрсетеді. Оның
Біздің ойымызша, туризмнің экономикалық мәніне нақты анықтама «қазіргі туризмнің
Біздің ойымызша, туризм дегеніміз - рекреация, емдік,
Туризмнің негізгі түсініктерін анықтай отырып оның дамуына себепші болатын
Туризмнің дамуына әсер ететін негізгі факторлар статикалық және динамикалық
Бұл факторлар жалпыланып айтылған және туризмнің негізгі аспектілерін көрсетпейді.
Аталған көрсеткіштер тура немесе жанама түрде адамның бос уақыт
Сыртқы факторларға экономикалық және қаржылық факторлар да жатады. Алайда
Сонымен қатар сыртқы факторларға саяси және құқықтық бақылаудың өзгеруі,
Ішкі факторлар – бұл факторлар туризм сферасына тікелей әсер
1.2 Туризм индустриясын дамыту проблемасына теориялық негіздеме
Туризм факторларын анықтап және анализдеп болған соң туризм индустриясын
Туризм индустриясы терминінің анықтамасын берейік:
«Туризм және туризм индустриясы» түсінігі ұқсас және бір мағыналы
С.Р.Ердаулетовтың ойынша туризм индустриясы туризмнің шаруашылық деңгейін анықтайды. «Туризм
Біздің ойымызша «туризм индустриясы – бұл табиғаттағы рекреациялық байлығына
«Туризм және туризм индустриясы» терминінің анықтамасы жалпы қабылданғаннан бірнеше
«Туризм индустриясының» экономикалық мәні бар. Индустрия сөзі үлкен өнеркәсіп
«Туризм индустриясының» ерекше қасиеттері:
Туристік мекемелердің ресурстарға байланысты орналасуы, өндірістің маусымдылық және циклді
Туризм индустриясының оң жақтарына:
ЖІӨ құрылымында туризмнен түскен табыстың өсуі;
аудандарда әлеуметтік инфрақұрылымның дамуы;
туризм сферасында жұмыс істейтіндердің өсуі;
экономиканың басқа салаларымен бәсекелестіктің артуы;
аудандардың білім және ғылым потенциялының өсуі;
агломерацияға антропогенді әсердің азаюы;
инвестициялық бағдарламалардың тез өтелуі.
Теріс жақтарына:
ЖІӨ құрамында табыстарды иррационалды үлестіру;
өндірістік инфрақұрылымның кейбір салаларының стагнациясы;
туризм индустриясына басқа экономика салаларының экономикалық бағыныштығы;
туризм индустриясында техникалық мамандандырылған кадрлардың азаюы;
игерілмеген табиғи территорияларға антропогенді әсердің өсуі.
Біздің атап өткен туризм индустриясы дамуының оң және теріс
Туризм индустриясының оң және теріс жақтары оның экономикадағы және
Туризм индустриясының құрылымын және қазіргі этапта оны басқару құрылымын
Қазақстанда В.Г.Волошин туризм индустриясының құрылымын көрсетті. Біз Қазақстанның туризм
Біздің берген нұсқамыздың негізгі айырмашылығы табиғи рекреациялық потенциалды енгізу.
Қазақстан туризм инудстриясының құрылымы
Т/ғы рекреациялық потенциал
Туризмді басқаратын мемлекеттік орган
Туризм индустриясы
Туризм инфраструктурасы
Туристік фирмалар, агенттіктер
Ғылым және білім беру ұйымдары
Жар-қ ақпараттық мекемелер БАҚ
1-сурет.
Көрсетілген құрылым туризм индустриясының қазіргі бөлімін қамтиды және Қазақстан
Батыста туризмнің әлеуметтік-экономикалық мәнін бұрыннан түсінген. Сондықтан да 20-ғасырдың
Әлемдік туристік нарықты 2020 жылға дейінгі аралықта маңызды сегменттер
Қазақстан үшін бұл кезеңде әлемдік туристік нарықта оқиғалы және
Әлеуметтік туризм және еңбекшілердің демалысы бойынша халықаралық ассоциациясының президенті
Туризм дамуының ғаламдану концепциясын құрастыру әлемде әлеуметтік мәнге ие,
Әрине экономиканың мұндай саласын қарыштатып дамыту үшін көп көлемде
Келесі бір адам дамуындағы маңызды, ұзақ мерзімді болжам жер
Әрине бұл демографиялық факторлар туризм индустриясының қарыштап дамуына үлкен
Келесі бір адам дамуындағы ұзақ мерзімдік маңызды болжам планетамыздағы
БҰҰ-ның 2002 жылы 21-наурызда шыққан баяндамасында, Судың Дүниежүзілік
Ең бір су жетіспеушілік салдарынан дау-жанжал туындайтын әлемдегі аумақтардың
Халықаралық туризмді мамандар біріншіден қызметтер мен тауарлардың халықаралық саудасының
Абсолюттік басымдылық халықаралық туризмде маңызды роль атқарады. Керемет табиғи
Абсолюттік басымдылықты табиғи ескерткіштер бойынша мына топтар иемденеді:
Абсолюттік басымдылықты тарихи-мәдени ескерткіштер бойынша мына топтар иемденеді: Египет
Жоғарыда аталып кеткен елдер өздерінің абсолютті басымдылықтарын халықаралық туристік
Қазақстанда өзінше орналасқан бірқатар табиғи ескерткіштер кейбір абсолютті басымдылықты
20-шы ғасырдың соңғы 10-жылында ТМД елдерінде туризм индустриясына келген
Қазақстан Республикасы шетелдік инвесторларға тартымдылығы келесідей басты негіздермен анықталады:
Потенциалды жоғары пайда коэффициенті.
Нарықтың үлкен потенциалы.
Табиғи ресурстарды пайдалану мүмкіндігі.
Болашақта Шығыс пен Батысты біріктіруші халықаралық транспорттық маршруттық перспективасының
1997-2000 жылдар аралығында Қазақстан Республикасының өкілетті ұйымдармен 171 инвестициялық
Туризм саласына мұндай аз көлемдегі инвестицияның негізгі себебі:
Қазақстан Республикасы бағдарламасының жоқтығы.
Жеткілікті сервистің және сол жердегі коммуналдық құрал-жабдықтың жоқтығы.
Республика территориясындағы транспорттық кестенің оптималды еместігі.
Жаңа инвестициялық саясаттың негізгі міндеті – Қазақстандағы өту кезеңінің
1.3 Қазақстандағы ішкі туризімінің қазіргі жағдайына сипаттама
Туризм – демалыспен, бос уақытпен, спортпен, сондай-ақ мәдениетпен және
Туризм – әлемдік экономикада басты рольдердің бірін атқарады. Дүниежүзілік
астамын, әлемдік өндірістегі әрбір 9-шы жұмысшы орнын қамтамасыз етеді.
Қазіргі туризм индустриясы ірі жоғары
1993 жылы Қазақстан Республикасы, дүниежүзілік туристік ұйымға нақты мүше
Қазақстанда қазіргі заманғы инфрақұрылым салаларының дамуына, соның ішінде туризмге
Біздің ғасырымызға дейінгі үшінші мыңжылдықта басталған Ұлы Жібек жолының
Қазақстанның тәуелсіздік алуы ішкі туристік қызметті
Қазіргі туризм – бұл әлемдік экономиканың құлдырауды білмейтін саласы.
Сөйтіп, шикізат сату өзіндік экономикалық тығырыққа тірелу болса, ал
Туризм жалпы алғанда, мемелекеттің экономикасына үш оң нәтиже береді:
1. Шетел валютасының құйылуын қамтамасыз етеді және төлем теңгерімі
2. Халықтың жұмыспен қамтылуын көбейтуге көмектеседі. ДТҰ мен Дүниежүзілік
3. Елдің инфрақұрылымын дамытуға жәрдемдеседі.
Қазақстанда ішкі туризмнің дамуы үшін нормативтік-құқықтық база
құрылды. 2001 жылдың маусымында "Қазақстан Республикасындағы
туристік қызмет туралы" жаңа заң қабылданды. Ол Қазақстан Республикасы
экономикасың бір саласы ретінде туристік қызметтің құқықтық,
экономиканың, әлеуметті және ұйымдастырушылық
1993 жылы Қазақстандағы туризм индустриясын дамытудың ұлттық бағдарламасы, 1997
Қазіргі уақытта 2000-2015 жылдарға арналған туризмді дамыту жөніндегі республикалық
Мемлекет Басшысының “Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару
Қазақстанның мәдени-тарихи және демалыс зоналарын жетілдіру мен сақтауға, саланың
Мақсаты. Туризм елдің тұтас аудандарының экономикасына белсенді әсер етеді.
Осындай көрсеткіштерге ие болып отырған туризм саласы
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев «мемлекеттің экономикасына валюталық кірістің көзі
– туристік инфрақұрылымның әлі де дами қоймағандығы;
– шетел инвестициясын туризмге қызықтыратын қаржылық-кредиттік жүйенің жетілмегендігі;
– мемлекеттің көрікті орындарының және туристік жерлерінің шетелде
– туризм саласында жоғары квалификацияланған мамандардың аздығы;
– туризм индустриясын нарықтық бәсекелестікке сай құру үшін
Туризм индустриясын үлкен көлемді бизнес негізінде дамытуды қалыптастыру және
Қазақстан Республикасы Үкіметінің туризм саласындағы белгілеген барынша маңызды міндеттерінің
Мемлекеттік бағдарламаның мақсаты сырттан келушілер туризмі және ішкі
Қойылған мақсаттарға сәйкес бірінші кезектегі міндеттер мыналар болып айқындалды:
– туризм инфрақұрылымын дамыту;
– туризмді мемлекеттік реттеу мен қолдаудың тиімді тетігін
– елдің тартымды туристік имиджін қалыптастыру;
– туристік әлеуетті арттыру;
– рекреациялық шаруашылық мамандануы бар аймақтар қалыптастыру.
Қазақстанның қазіргі экономикасында ішкі туризмнің ролі айқындалып келеді.
Астана, Алматы қалаларында, Атырау, Қарағанды және Ақтөбе облыстарында сырттан
Ішкі туризмнің барынша дамуы Астана, Алматы қалаларында, Шығыс Қазақстан,
Өндірілген өнім (жұмыстар мен қызмет көрсетулер) көлемі
(млн. теңгеде)
2003 ж. 2004 ж. 2005 ж.
БАРЛЫҒЫ
оның ішінде: 9055,0 22386,9 29944,0
Туристік фирмалар
2926,2 3204,2 5028,0
Қысқа мерзімде тұруға арналған қонақ үйлер және басқа да
оның ішінде: 2181,4 14530,7 17737,5
мейрамханалары бар қонақ үйлер 1547,5 12886,4 15927,0
мейрамханалары жоқ қонақ үйлер 524,4 1297,5 1533,3
жастар туристік лагерлері және таулы туристік базалар
кемпингтер - 148,9 0,7
басқа да тұрғылықты жерлер 76,0 156,5 218,8
2001 жылдан бастап, жергілікті атқарушы органдар саланы дамытуға қажетті
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша 2005 жылы Қазақстан
2005 жылғы қолданыстағы 385 қонақ үй мен басқа да
Елде үш, төрт, және бес жұлдызды 78 қонақ үй
Республика бойынша туристерді орналастыру объектілерін пайдаланудан түскен кіріс 2005
Мамандандырылған орналастыру орындарында: 106 санаторий, пансионат, санаторий-профилакторийде 2005 жылы
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша 2003 жылы туризм
Туристік қызметке жасалған талдау Астана және Алматы қалаларына шекараның
Алайда, қонақ үйлерді, пасионаттарды, демалыс үйлері мен базаларын қоса
Қазіргі ішкі туризм экономикалық құбылыс ретінде индустриалды формасы бар,
Облыстар тұрғысынан туризм түрлері бойынша
қызмет көрсетілген келушілер саны
Туризм түрлері бойынша қызмет көрсетілген келушілер саны
барлығы оның ішінде
сырттан келушілер сыртқа шығушылар ішкі
Қазақстан Республикасы 1817402 304664 217961 1294777
Ақмола 58529 1377 480 56672
Ақтөбе 63733 9222 4765 49746
Алматы 152593 971 32080 119542
Атырау 91883 30963 5122 55798
Шығыс Қазақстан 168320 8434 3200 156686
Жамбыл 40101 2204 4416 33481
Батыс Қазақстан 36498 6333 7905 22260
Қарағанды 161477 14387 14164 132926
Қостанай 39148 4482 2424 32242
Қызылорда 15141 2020 746 12375
Маңғыстау 59050 8203 2487 48360
Павлодар 60353 2626 2900 54827
Солтүстік Қазақстан 53843 6237 8911 38695
Оңтүстік Қазақстан 55020 4172 1217 49631
Астана 251432 31900 31783 187749
Алматы 510281 171133 95361 243787
1998-1999 жылдары Қазақстанға 100 әлем мемлекеттерінің өкілдері келді. Біз
Көрсеткіштерді анализдеп, Германия азаматтарын резидент емес туристерге қызмет көрсету
Аталған 5 мемлекеттің резидент еместерге қызмет көрсетуден 1998 жылы
Біз Қазақстанға туристер жіберуші мемлекеттерді 6 категорияға бөлдік. Бұл:
Осы категорияға сәйкес 1998 жылы бірінші категорияда Германия 14838
бірінші категорияда Германия 18503 туристер;
екінші категорияда мемлекеттер жоқ;
үшінші категорияда 7 мемлекет: Ресей, Туркия, АҚШ, Жапония, Ұлыбритания,
төртінші категорияда 6 мемлекет: Австрия, Корея Республикасы, Пәкістан, Израиль,
бесінші категорияда 25 мемлекет: Филиппины, Өзбекістан, Италия, Қырғызстан, Тәжікстан,
алтыншы категорияда қалған барлық мемлекеттер туристерді жіберуші мемлекеттердің жалпы
Бұл бөлуде 1998-1999 жылдар Қазақстанда шетелдік туризмнің даму
Сондықтан Қазақстан Республикасы өзінің табиғи рекреациялық және экономикалық потенциалына
Шетелдік туризмді дамыта отырып, оның әсерінің нәтижесін үйрену керек.
4-кесте.
Дамушы мемлекеттерде шетелдік туризм дамуының экономикаға әсері
Пайда Зиян
Халықаралық еңбек бөлінісіне қатысудың ұлғаюы Нақты валютаның ағып кетуі.
Жергілікті ресурстарды пайдалану. Дәстүрлі жұмыстан кетуі.
Нақты валютаны және шетелдік капиталды тарту. Жұмыссыздық қаупі.
Жергілікті іскерлік айналымның өсуі. Маусымдылық жұмыс бастылық.
Ұлттық тауар және қызмет өндірісінде құрылымды жылжуы. Инфляция.
Жұмыс бастылықтың ұлғаюы. Шетелдік компанияларға басшылық-тық узурпациясы (басымдылық).
Жеке табыстың өсуі. Халықаралық экономикалық конъюнктураға, сәнге, саяси жағдайға
Аймақтың диспропорция балансы. Экономикалық кризистердің және дамудың жөнге келтірілмеуі.
Шетелде мемлекеттің экономикалық имиджін жасау.
Дамушы мемлекеттерде туризм дамуының бір ерекшелігі ұлттық (ішкі) туризмнің
Жалпы біздің ойымызша шетелдік туристерді тарту негізінде туризм индустриясын
Жыл сайын көрме алаңдары ұлғаюда, республиканың туристік ұйымдарының өкілдіктері
Бүкіләлемдік туристік ұйымның Іс-шаралар күнтізбесіне енгізілген KITF – Қазақстан
Туристік бизнес кәсіпкерлері үшін гранттар, техникалық көмек және инвестициялар
Қазақстанның оң туристік имиджін қалыптастыруға және туристік индустрияға инвестициялар
Бүгінде республика іс жүзінде туризмнің қолданыстағы барлық түрін ұсынып
Туристік қызмет көрсетулердің негізгі жеткізушісі туристік ұйымдар болып табылады,
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректеріне қарағанда 2004 жылы Қазақстанда
Жоғарыда көрсетілгендермен қатар, ұлттық туристік нарықта шетелдер қатысатын 37
Тек қана туристік ұйымдардың қызметінен Қазақстан Республикасының кірісі 2005
Тұтастай алғанда, 2005 жылы республика бойынша туристік индустрия кәсіпорындарының
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банктің төлем теңгерімінің деректері (“Сапарлар” бабы)
Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің және Қазақстан
Сырттан келушілер туризмін талдау көрсеткендей, туристердің
Жыл сайын сыртқа шығушылар туризмінің көлемі артуда. Егер
Сыртқа шығушылар туризмінде бос уақыт, рекреация және демалыс
Елде әр түрлі туристік қызмет көрсетулерде қазақстандық және шетелдік
Туризмді дамыту көлік инфрақұрылымын дамытумен тікелей байланысты. Елімізге туристер
Сырттан келушілер туризмі мен ішкі туризм көлемін ұлғайтудың негізгі
Болашақта Тегеранға дейін екінші кезеңді, Қытайдың Шыңжаң-Ұйғыр автономиялық округы
2003 жылдан бастап 2005 жылды қоса алғандағы кезеңде Қазақстан
Резидент еместерден ел экономикасына шетелдік валюта ағынының тұрақты артуы
ҚазақстандаҒы ішкі туризм дамуының мүмкіншіліктері
2.1. Қазақстандағы ішкі туризм саласының даму мүмкіндіктері
Халықаралық мамандар қазіргі туризмді құлдырауды білмейтін әлемдік экономика саласына
Сонымен қатар Қазақстанның ішкі туризмі – мемлекетіміздің жарнамасы
Қала әкімшілігі туризм дамуына ерекше көңіл бөліп отыр. Алматының
Алматының әсемдігін біз басқа елден келген туристерге көрсетіп, оларды
Еуропа мен Азияда Қазақстандық нарықтың жаңа мүмкіншілігі мен Алматы
Түргендегі үлкен шаңғы курортының құрылысы басталды. Іле Алатауының солтүстігін
Сонымен бірге Алматы Халықаралық Әуежайда туристік анықтаманың қызметін құру
Қазақстанның туристік ассоциациасымен бірге «Қазақстандағы туризм» біртұтас ақпараттық-интернет порталын
Әрине Алматы қаласы үшін экологиялық іскери және мәдени танымдық
Қорытындылай келе, Алматы еліміздің туристік индустриясының орталығына айналып, дүниенің
Туризм басқа экономикалық сектормен салыстырғанда мультиприкаторлықтың аса үлкен пәрменділігіне
Шетелдік экономистердің санағы бойынша, 100 мың турист, қалада 2
Триллиондар жайлы армандамай-ақ қояйық. Қазақстанға дамыған туристік державаларға кірсе
Біздің туристік рынок ат үсті дамыған болатын, өйткені елде
Шетелдік туристерге қызмет ету бастапқыда азғана турфималарды қызықтырған еді.
Елге келетін туристер
Қазақстан Респупликасының Туризм жэне Спорт Агенттігінің берген мәліметтері бойынша
Туристер келмегендіктен, қонақ-үй секторы дамымай отыр. 1997 жылғымен салыстырғанда
Қазақстанда әуе жолдары да жақсы дамыған, бірақ авиабилет бағасының
Кадрмен қамтамасыз ету әлі нашар. Қазіргі уақытта Қазақстанда мемлекеттік,
Қазақстанда ішкі туризмнің дамымауының басты себебі мемлекет бұл іспен
Үкімет кешікпей Қазақстанның 2000-2003 жылдардағы туристік имиджінің қалыптасуының жоспарын
Тағы бір маңызға ие болатын оқиға бірінші халықаралық Қазақстандық
Осы уақыт ішінде екі
5-кесте.
Кейбір елдерде туристік визаны алу мерзімі мен құны.
Мемлекет Туристік визаны алу –мерзімі Құны (қызмет мерзімі
Қырғызстан
Өзбекстан
Ресей
Түркіменстан 24 сағат
48сағат
10күн
3 күн ішінде 40 доллар
60 доллар
85 доллар
41 доллар
Қазақстан 7 күн ішінде 60-100 доллар
Греция
Түркия 4 күн
Шекарада 27 доллар
визасыз
Франция 4 күн 26 доллар
Непал Шекарада 8 доллар
Тайланд Шекарада 8-10доллар
Бұл эксперимент биыл жалғасуы белгісіз. Ол эксперимент - оң
"Туризм" жайлы жаңа заңның шығуы туристтік салада көп өзгерістерге
Дүниежүзілік Туристік Ұйымның үшінші мың жылдықта кеңестік республикаларға қатысты
XXI ғасырда ең бағалы болатын бес бағыт бар: круиздер,
Қазақстандық турбизнестің ерекшелігі оның әртектілігі. Бұл рыноктың тағы бір
Кәсіптік экскурсоводтар санаулы ғана қалды. Осы үлкен тізбекте байланыстырғыш
сұраныстар туралы шынайы жағдай көрсетілген мамандандырылған басылым жоқ. Тіпті
Тағы бір меселе, туристік қызметтерді экспорттаудағы Қырғызстан мен Өзбекстанның
Қырғызстанда 1994 жылы Макс Хаберштронның келуімен-ақ өзгерістерге жөн алынды.
Өзбекстан бізбен салыстырғанда, Кеңес Одағы ыдырағаннан соң инфрақұрылымды сақтап
Біздің батысқа жалтақтауымыз іске ешқандай пайда әкелмейді. Бұл әдет
Ішкі туризмнің ерекшелігі - маусымдылығында. Оның басты белсенділігі мамырдан
Бүгін әрбір турист үшін күресу керек, оның бай болуы
Жемісті туризмнің орналастыру және тамақтану орындары.
Оңтүстік астана қонақ үй индустриясының басты орталығы болып саналады.
Қонақ үй индустриясына инвестицияның
Қазақстанда отель бағасы бойынша және қызметтері бойынша әр түрлілігімен
Жергілікті жердің экзотикасына қызығушылар. Халықаралық стандартқа үйреніп қалғандар: Бес
«Достық» отелі шетел азаматтарына өте қызықты. "Интерлюкс отелі, бұл
6-кесте.
Шет елдерде кейбір елдердің саяхаттаушыларының
Ел Туристің барлық шығыны (1 тәулкте) Қонақ
Германия 90 36
Ұлыбритания 125 50
Франция 110 54
Италия 100 40
Испания 140 56
АКШ 85 34
Жапония 300 120
Ендігі кезекте Қазақстанның қонақ үйлеріне тоқтала кетеміз.
«Анкара» - қонақ үйі. Алматы қаласының орталығы, Президент сарайына
«Премьер-Медеу-Интернейшнэл» - қонақ үйі. Алматы қаласының орталығынан 15 километр,
«Премъер-Алатау» қонақ үйі. Алматы қаласында 1974 жылы қүрылғанн. Қонақ
Барлық саяхаттар туристерді орналастырумен басталады. Өйткені қонақ үйлер туристердің
Қарағанды облысында 30-ға жуық қонақ үй бар. Ең халықаралық
Люкс отель әрбір жеке клиентке көңіл бөледі. Отельде жоғары
Бұл отель осы уақытқа дейін 2267 қонақтарды қабылдады. Отельге
Конференц залы аудиовизуалды техникамен жабдықталған. Зал іскерлік кеңесуге арналған.
Көлік коммуникациялық базалары. Қазақстанның көліктік жүйесі жақсы дамымаған деп
Қазақстан автомобиль жолдарының жалпы ұзындығы 85 мың км-ге жуық,
Қонақ үйлік және мейрамханалық техника - бұл туризм саласындағы
Коммуникациялық техника қазіргі кезеңде компьютерлік технологиялардың дамуымен байланысты. Көп
Көлік - коммуникациялық базалар:
көліктік - коммуникациялық жүйе (темір жолдар, автожолдар, әуебайланыстар, телефондық
көліктер (локомотивтер, вагондар, автомобильдер, самолеттер және басқалары);
көліктік қозғалысты реттейтін ұйымдар;
көлікпен байланыстың
Қазақстанның ішкі туризмдегі коммуникациялық техникаға келетін болсақ, төмен деңгейде
7-кесте.
2001-2002 жылдардағы қатынас түрлері бойынша көлікпен жолаушыларды тасымалдау (млн.
Көлік түрі
Халықаралық қатынас Қалааралық қатынас Қала
2001 2002 2001 2002 2001 2002
Темір жол 15,3 15,5 - - 6,3 5,2
Автобус 3,0 2,6 10,0 8,2 26,7 34,0
Өзен
0,04
Әуе 0,3 0,4 0,5 0,6 - -
Әуе көлігі саласында
Халықаралық туризмді дамытуға ықпал етуші негізгі факторлардың бірі жолаушыларды
Қазіргі уақытта Қазақстанның халықаралық авиатасымалдарға қол жеткізе алатын әуежайлары:
Статистикалық деректерге сәйкес 2005 жылы әуе көлігі қызмет көрсетулерін
Сапарлардың басым көпшілігінің әуе көлігін пайдалану арқылы жүргізілетінін ескерсек,
Темір жол көлігі саласында
Соңғы жылдары темір жол көлігі билет құнының қолжетімділігіне байланысты
Статистика деректері бойынша, 2005 жылы темір жол көлігін 87615
Қазақстан аумағы бойынша өзімізде жасақталған 132 бағдар жолаушылар поезы
Жолаушыларға темір жол көлігінде сервистік қызмет көрсету деңгейін арттыру
Сонымен қатар “Жолаушылар тасымалы” акционерлік қоғамының поездарындағы қызмет көрсету
Автокөлік саласында
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 5 желтоқсандағы № 1809
Ташкент – Шымкент – Тараз – Алматы - Қорғас;
Шымкент–Қызылорда – Ақтөбе – Орал – Самара;
Алматы – Қарағанды – Астана– Петропавл;
Астрахань – Атырау – Ақтау – Түркіменстан шекарасы;
Омбы–Павлодар–Семей–Майқапшағай;
Астана – Қостанай – Челябі - Екатеринбург.
Статистика деректері бойынша 2005 жылы қаларалық автобустардың қызмет көрсетулерін
2005 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша республикалық маңыздағы жалпы
Су көлігі саласында
Каспий теңізіндегі Ақтау порты Қазақстанды Ресей, Түркіменстан, Әзірбайжан және
Шығыс Қазақстандық cу жолдары республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны жолаушылар
Елдің басқа да су артериялары туристік мақсатта пайдаланылмайды. Сонымен
2.2. Ішкі туризмнің дамуының алғы шарттары
Адам мен оны қоршаған орта арасындағы қарым-қатынас қарама қарсы.
Туризм адам мен қоршаған орта арасындағы қайшылықтарды жоюға бағытталған.
Мемлекеттегі қиын экономикалық және қаржылық жағдай туризмнің әлеуметтік
өмір сүру деңгейінің төмендеу;
тура табыстың қысқаруы;
қазақстан халқының табысының шуғұл дифференциясы;
тұрғындардың сатып алушылық қабілетінің төмендеуі;
өмір сүру минимумынан табысы төмен тұрғындардың үлкен бөлігі.
Табыстың негізгі диференциясы айлық көлемінің әр түрлілігін құрайды. Экономика
Тұрғындардың туристік мүмкіндіктері айлықтың көлемімен және жалпы ағымдағы кіріспен
11-кесте. Тұрғындардың ақшалай кіріснің өсу жылдамдығы және оның
құрылымы (1997-2000жж).
Бір адамға шаққандағы орташа ақшалай табыс, теңге Өсу қарқыны,
1997 1998 1999 2000 1998 ж.
1997 ж. 1999 ж.
1998 ж. 2000 ж.
1999 ж.
Барлық табыс 34187 36241 40896 47795 106,0 112,8 116,8
Сонымен бірге:
еңбек қызметі 25347 26622 29711 33958 105,0 111,6 114,3
әлеуметтік транспорт 3927 4515 4497 5434 115,0 99,6 120,8
сатудың барлық түрлері 2209 2236 3923 5295 101,2 175,4
Басқа ақшалай кірістер 2704 2868 2765 3108 106,1 96,4
Тұрғындардың шығыны ақшалай кірісінің ара қатынасы 1997-2000 жылдары айтарлықтай
12-кесте. Тұрғындардың ақшалай шығындарының өсу жылдамдығы және оның құрылымы
Бір адамға шаққандағы орташа ақшалай табыс, теңге Өсу қарқыны,
1997 1998 1999 2000 1998 ж.
1997 ж. 1999 ж.
1998 ж. 2000 ж.
1999 ж.
Барлық табыс 33237 35901 39927 47450 108,0 111,2 118,8
Сонымен бірге:
Тұтыну шығындары 28651 31237 34870 40897 109,0 111,6 117,3
Азық-түлік тауарлары 16074 16765 18078 20411 104,3 107,8 112,9
Азық-түлік емес тауарлары 7026 7476 8058 10646 106,4 107,8
Ақылы қызметтерге 5551 6996 8734 9840 126,0 124,8 112,6
Салық, жинақ, төлемдер 1825 1689 1837 1992 92,5 108,8
Басқа ақшалай шығындар 2761 2975 3220 4561 107,8 108,2
Мұндай арақатынаста тұрғындардың еңбек демалысы кезінде туристік саяхатқа немесе
13-кесте.
Жұмысшылар демалысын демалу орны бойынша бөлу, 1997-2000жж.
Жұмысшыларды бөлу, % Өсу қарқыны, %
1997 1998 1999 2000 1998 ж.
1997 ж. 1999 ж.
1998 ж. 2000 ж.
1999 ж.
Еңбек демалысы бар жұмысшылар 100 100 100 100
Оның ішінде демалу орындарында:
Демалыс үйлерінде және пансионатта 0,3 0,3 0,6 0,7 100
Санаторийде 0,3 0,3 0,4 0,5 100 133,3 125
Курорттық жерлерде
0,1 0,0 0,1 - - -
Туысқандар мен таныстардың дачаларында 3,7 4,0 3,1 2,7 108,1
өз дачасында 3,2 2,4 3,0 2,5 7,5 125 83
Үйде 91,0 91,6 91,9 91,8 100,6 100,3 99,9
2000 жылғы мәлімет бойынша Қазақстанда жұмысшылардың 91,8 пайызы өзінің
14-кесте. 1998-2000жж. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-мәдени шараларына мемлекет бюджетінің шығындары.
Шығын, млн.теңге Өсу қарқыны, %
1998ж. 1999ж. 2000 ж. 1999 ж.
1998 ж. 2000 ж.
1999 ж.
Барлығы 165200 294618 327543 178,3 111,2
Сонымен бірге:
Демалысты ұйымдастыруға және мәдениет саласының қызметіне 11770 12237 17487
ЖІӨ, % 0,7 0,6 0,7 85,7 116,6
Денсаулық сақтауға 26024 44825 54323 172,2 121,2
ЖІӨ, % 1,5 2,2 2,1 146,6 95,4
Сауықтыру элементі мәдениет жағынан туризмді қамтиды (ең алдымен адамның
Мәдениетке архитектура, өнер, тұрмыс және т.б. жатады. Ал туризм
Мәдениет және туризм қарым-қатынасын екі аспектіде қарастыруға болады:
Мәдениеттің туризмге әсер етуі.
Туризмнің мәдениетке әсері.
Мәдениеттің туризмге әсері бірқатар жағдайларға байланысты, олар:
белгілі территорияда материалдық жағдайының болуы;
әлеуметтік инфрақұрылымының дамуы, сонымен қатар мәдениет саласы;
тарихи-мәдени, архитектуралық-этнологиялық, археологиялық және т.б. ескерткіштердің орналасу орны;
ғылым-білім потенциалының болуы.
Белгілі территорияның материалдық жағдайының болғандығын мәдениеттің туризмге әсер етуінен
Әлеуметтік инфрақұрылымның тұрғысынан бұл әсер ерекше айқындалады. Н.Ф. Голиковтың
Тарихи-мәдени архитектуралық-этнологиялық, археологиялық және басқа ескерткіштер орналасу жағынан туризмге
Ғылым-білім потенциалының болуы мәдениеттің туримзге әсерінің бастапқы нүктесі болып
Туризмнің мәдениетке әсері келушілер мен қабылдаушы арасындағы қарым-қатынаста және
Туризм табиғи, мәдени объектілердің болуын ғана емес, сондай-ақ басты
Жұмысшыларды туристік салаға нәтижелі тарту үшін еңбек биржасында есепте
1995-1996 жылдары жұмыссыздар саны төмендеді және 1997-1999 жылдары жұмыссыздық
15-кесте. Жұмыссыздықтың өсу жылдамдығы және құрылымдық жылжуы
1995ж.
1996ж.
1997ж.
1999ж Өсу қарқыны
1996
1995 1997
1996 1999
1997
Барлығы 100 100 100 100 202,4 91,2 97,6
Еркектер 33,9 36,8 33,4 40,5 186,7 82,6 121,6
Әйелдер 60,1 63,2 66,6 59,5 212,6 96,1 89,3
Жастар
16-29 46,4 40,9 35,5 28,9 177,0 72,1 81,6
Аймақтық бөлімінде жұмыссыздықтың сандық көрсеткіші және өсу жылдамдығы әр
16-кесте. Жұмыссыздықтың өсу жылдамдығы және аймақтық құрылымы
Экономиялық аудандар
1994
1995
1996
1997
1999 Темпы роста
1995ж
1994ж 1996ж1995ж 1997ж
1996ж 1999ж
1997ж
Барлығы 100 100 100 100 100 199,1 202,4 91,2
Шығыс Қазақстан 20 17 16 16 5,2 168,3 188,9
Батыс Қазақстан 20 17 19 18 20,6 168,4 232,0
Солтүстік Қазақстан 25 25 23 33 33,0 198,1 187,9
Орталық Қазақстан 2,5 3 5 5 7,7 223,8 369,9
Оңтүстік Қазақстан 32 38 36 28 18,6 239,3 192,5
Республика бойынша жұмыссыздықтың өсу қарқыны қысқарды (199,1%-дан 97,6%-ға дейін).
Қазақстан Республикасының туризм индустриясын дамытудың осы кезеңінде адамдардың осы
Туристік фирмалардың жұмысшылары (ұйымдар)
Қонақ үйлер, ресторан жұмысшылар
Бірінші бағытта жалпы жұмысшылардың саны 5 адамнан аз
Екінші бағытта мемлекеттегі қонақ үй персоналының саны 6469 адам
Халықаралық маңызы бар «белсенді» жобаларды іске асыру
Туристік өнімнің және туризм индустриясының бәсекеге қабілеттілігін кластерлік дамыту
Түрлі еуропалық және азиялық нарықтадағы ахуалды зерделеу нәтижесінде мынадай
Тұтастай алғанда Орталық Азияның және дәлірек айтқанда Қазақстанның әлі
“Қазақстан” сөзі жиі танылады, бірақ әлі де арнаулы туристік
Еуропалық та, азиялық та туристік нарықта салыстырмалы түрде Қазақстанға
Халықаралық нарық үшін Қазақстанның негізгі туристік өнімдері “Шексіз даладан
Қазақстанның халықаралық туристік нарықта табысты айқындалуы үшін аталған
Ресей, Германия, Ұлыбритания, Оңтүстік Корея, Түркия, Қытай.
2. Франция, Жапония.
3. АҚШ, Азия-Тынық мұхит өңірінің елдері.
Сөйтіп, Қазақстанды Орталық Азия мен Еуразиядағы жаңа әрі тартымды
Экономиканың өсімін қамтамасыз етудің жаңа бағыттарын қалыптастыру мен туризмді
1. Алматы қаласын және Алматы облысын дамыту:
дамудың бас жоспарлары мен туристік кластер құру мен дамытудың
Қапшағай қаласында Диснейленд-парк және Лас-Вегас үлгісі бойынша туризм және
ілеспелі қызмет көрсетулер саласын қалыптастыру мақсатында “Қорғас“ Халықаралық шекаралық
2. Астана қаласын және Ақмола облысын дамыту:
Шучинск-Бурабай курорттық аймағындағы ойын-сауық индустриясын қоса алғанда, ілеспелі қызмет
“Бурабай” ұлттық табиғи паркінде экологиялық туризм инфрақұрылымын дамыту;
Ақмола облысы Аршалы ауданының Мартыновка ауылында (Астана қаласынан 30
3. Жібек жолы бойында туризмді дамыту:
Тек қана мәдени құндылықтары басымдық танытатын Өзбекстанмен салыстырғанда Қазақстанның
Аталған жобаны іске асыру үшін мыналар жоспарланып отыр:
“Жібек жолы меруерті” халықаралық туристік пойызын ұйымдастыру жөніндегі жобаның
“Жібек жолы меруерті” халықаралық туристік пойызын ұйымдастыру жөніндегі жобаның
“Қорғас” және “Достық” шекара пункттерінен Оңтүстік Қазақстан облысы Түркістан
Түркістан қаласында, оның ішінде Біріккен Ұлттар Ұйымының, Дүниежүзілік туристік
Шанхай ынтымақтастық ұйымына, Еуразиялық экономикалық қауымдастыққа қатысушы мемлекеттер үшін
4. Каспий теңізінде жағажай және круиз туризмін дамыту:
Жобаны іске асыру мақсатында мыналар жоспарланып отыр:
Каспий теңізі бойынша Ақтау - Астархань (Ресей) - Махачкала
жағажай туризмін дамыту және Ақтау қаласында туризм және ойын-сауық
5. “Қазақстан – ғаламшардың бірінші ғарыш айлағы” жобасының шеңберінде
Жобаны іске асыру 2008 жылдың соңына дейін жаңа технологияларды
2.3 Қазақстандағы туристік аймақтар
Қазақстандағы туризімдік аймақтар туралы сөз қозғағанда ойымызға келері
Алматыға қайтар жолда Есік қорғанына тоқтайтыныңыз сөзсіз.Өйткені мұнда дүниежүзін
Колорадо штатындағы Гранд Каньонмен салыстыруға әбден лайық Шарын каньонын
Шарынға жетпей онға бұрылсаңыз тақтақ жол сізді әйгілі Көлсайға
Сонымен қатар Еліміздің әйгілі мақтаныштарының бірі – солтүстіктегі, астана
Бурабай – халық аралық мәннің дауалы жері. Бір тұтас
Өсімдік және жануарлар әлемінің киелі орны, әсемдік пен көл
Еліміздің келесі «інжу-маржаны» болып табылатын Оңтүстік Қазақстан өңірінің табиғи
Аталмыш қорықты туристер келетін орын деп айырықша атауымыздың себебі,
Осы тәрізді жер санаты саналатын Оңтүстіктегі тағы бірі –
Қазақ атаулының туристі тарта алуынынң бір көзі – бал
Сонымен қатар, қазақ жерінде тек табиғи орталықтар ғана емес,
Кеңес одағы кезінде бұл кесенеге еш назар аударылмағанымен де,
Келесі ретте ұялмай айтатын ауылымыздың аты – Ақ сүмбе.
Ресми деректерге жүгінсек, Кеңес заманы тұсында тұсында Қазақстанның Алакөл
Сасықкөл, Ұялы және Жалаңашкөл өзендерінің қосылып Алалкөл болып
Осылайша отанымыздың екі-үш облысының ең көрікті де, көрнекті өңірлеріне
Қорытынды
Қазақстан Республикасында ішкі туризм әлі де болса бір тұтас
1. Қазақстанда ішкі туризмді дамыту бағытында аса ірі
2. Қазақстанның туристік дамыту бағыты
3. Туристік өнімнің жылдам қозғалуына жарнама үлкен әсерін тигізеді.
4. Туризмнің әлеуметтік
5. Туризм қоршаған ортаның едәуір жақсаруына эсерін тигізеді,
6. Фирмалардың көп бөлігі шығу туризміне жұмыс істесе,
7. Жұмыстың дұрыс жүруіне және болашақ дамуына
Қазақстанда туристік индустрияның дамуына мына жолдарды ұсынуға болады:
1. Туризмді негізгі экономикалық құрылымдық бағыттарға қосу.
2. «Қазақстан - 2030»
3. Туризм дамуының нормативті - құқықтық базасын құру.
4. Келу және ішкі туризмдегі экономикалық механизмін
5. Туристік
6. Туристік шаруашылықтағы корпорацияларға, банктік құрылымдарға, көліктік, қонақ
Бұлар жай ғана
Туризмді дамытудың маңызды элементтерінің бірі Қазақстанның оң туристік имиджін
Қазақстан Республикасының әлемдік туристік нарықтағы оң туристік имиджін қалыптастыруға
2006 жылғы жедел деректер бойынша алдыңғы кезеңмен салыстырғанда туристік
сырттан келушілер туризмі 19 %-ке өсіп, 5 млн. 200
шығу туризмі 30 %-ке артып, 3 млн. 900 мың
ішкі туризм 8 %-ке өсіп, 3 млн. 550 мың
Жалпы алғанда, республика бойынша ішкі туриз түскен кіріс 14,
Жұмыс істеп жатқан туристік фирмалардың саны 2006 жылы 903-ті
Сондай-ақ, Қазақстан Республикасының туристік саласын одан әрі дамыту үшін
Бұл:
туристік қызмет көрсетулердің және туристік кадрлар даярлау деңгейінің сапасын
туристік ұйымдар мен туристік нарық субъектілерінің:
авиакомпаниялар, автопарктер, “Қазақстан темір жолы”, ІІМ, СІМ, әкімдіктер және
статистикалық есепті халықаралық стандарттарға сәйкестендіру.
визалық және тіркеу тәртібі процедурасы оңайлатылған елдер тізбесін арттыру,
өңірлерде туризмді дамыту жөніндегі іс-шараларды
қаржыландыру көлемін арттыру Туризм индустриясын дамыту және туристік саланың
Мемлекеттік бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер және оның көрсеткіштері
Мемлекеттік бағдарламаны іске асыру барысында туристер ағынының тұрақты
ішкі туризм бойынша 2007 жылғы 3,4 млн. туристен 2009
сырттан келушілер туризмі бойынша 2007 жылғы 4,5 млн. туристен
Шартты түрде орта есеппен бір шетелдік турист өзінің болуы
Сырттан келушілер туризмі есебінен сонымен қатар халықтың жұмыспен қамтылуы
Мемлекеттік бағдарламада көрсетілген шаралар кешенін іске асыру туристер ағынын
Қолданылған әдебиеттер тізімі
В.Н.Вуколов. История и теория международного туризма. Алматы, 2002
Г.М. Дуйсен Основы формирования и развития индустрии туризма в
Проблемы становления индустрии туризма Казахстана. Материалы международной конференции специалистов
А.А.Жолдасбеков, А.Н.Пыхарев, М.Д.Мамадияров. Организационно-правовые основы туристской деятельности в РК.
Қазақстан Республикасындаға 2002 жылғы туризм. Статистикалық жинақ. Алматы, 2003ж.
Қазақстан Республикасындағы 2004 жылдың 1 жартыжылдығының статистикасы. Интернет.
Қазақстан Республикасының Туристік қызмет туралы заңы. Алматы, 2001, 13
Қазақстан Республикасының туризмінің даму концепциясы.
Р.Курбанова. Современное состояние туризма в Казахстане: Проблемы и перспективы
О развитии туризма как доходной отрасли Республики Казахстан. Официальные
Роль туризма в устойчивом развитии Республики Казахстан. Алматы. Қазақ
Реальные возможности туристского рынка Казахстана. Деловой мир. Астана. 2000г.
Основы менеджмента туризма / под ред. Квартального В.А. М.:
Кабушкин Н.И. Менеджмент туризма: учебное пособие. -- Минск: БГЭУ,
1-ҚОСЫМША
Туристік қызметтің
НЕГІЗГІ КӨРСЕТКІШТЕРІ (2005 жыл)
Кәсіпорындар, бірліктер саны Көрсетілген қызмет жұмысының көлемі, мың теңге
барлығы Оның ішінде барлығы Оның ішінде
туристік фирмалар туристік қызметпен айналысатын жеке кәсіпкерлер орналастыру нысандары
туристік фирмалар туристік қызметпен айналысатын жеке кәсіпкерлер орналастыру нысандары
Қазақстан Республикасы 1424 846 30 385 163 24516807,1 3208760,1
Ақмола 44 16 5 15 8 213882,9 9281,2 5504,4
Ақтөбе 52 20
23 9 698463,3 31296,7
659172,4 7994,2
Алматы 71 30 3 20 18 425202,2 69062,7 9591,0
Атырау 63 22
38 3 2502050,0 187782,0
2309704,0 4564,0
Шығыс Қазақстан 124 34 2 55 33 684646,8 19356,0
Жамбыл 33 11
10 12 155354,4 7494,0
139371,4 8489,0
Батыс Қазақстан 19 6 5 8
624549,6 73683,8 58463,8 492402,0
Қарағанды 122 46 5 45 26 1161009,1 47226,9 52209,9
Қостанай 27 10
10 7 137316,8 8681,0
123577,4 5058,4
Қызылорда 28 3 1 12 12 176425,8 6821,2 550,3
Маңғыстау 28 15
12 1 1442290,0 75772,0
1366413,0 105,0
Павлодар 55 23
31 1 360478,1 15322,7
344993,9 161,5
Солтүстік Қазақстан 30 15
10 5 196155,6 40227,0
151286,3 4642,3
Оңтүстік Қазақстан 44 16 1 18 9 236310,2 14808,2
Астана 79 28 4 36 11 4468011,3 1278246,7 15653,0
Алматы 605 551 4 42 8 11034661,0 1323698,0 1988,0
2-ҚОСЫМША
Туристік индустрияның
НЕГІЗГІ КӨРСЕТКІШТЕРІ (2005 жыл)
Туризм түрлері бойынша қызмет көрсетілген келушілер саны, мың адам
барлығы оның ішінде
кіріс шығыс ішкі
Барлығы: 10649,0 4365,0 3004,0 3280,0 30553,4 6526,5
оның ішінде:
туристік ұйымдар 456,1 40,4 218,0 197,7 5902,6 554,6
орналастыру объектілері 1361,3 264,2
1097,1 23153,5 5317,5
санаторийлік-курорттық мекемелер 209,6 69,0
140,6 256,0 532,6
айрықша қорғалатын табиғи аумақтар 391,6 130,4
261,2 9,1 2,2
мәдениет мекемелері 2412,0 828,6
1583,4 1232,2 119,6
3-ҚОСЫМША
Қазақтан Республикасындағы туризм түрлері бойынша
туристік ағын көлемінің
ӨСУ СЕРПІНІ (мың. адам.)
4-ҚОСЫМША
Облыстар тұрғысынан туризм түрлері бойынша
қызмет көрсетілген келушілер саны
Туризм түрлері бойынша қызмет көрсетілген келушілер саны
барлығы оның ішінде
сырттан келушілер сыртқа шығушылар ішкі
Қазақстан Республикасы 1817402 304664 217961 1294777
Ақмола 58529 1377 480 56672
Ақтөбе 63733 9222 4765 49746
Алматы 152593 971 32080 119542
Атырау 91883 30963 5122 55798
Шығыс Қазақстан 168320 8434 3200 156686
Жамбыл 40101 2204 4416 33481
Батыс Қазақстан 36498 6333 7905 22260
Қарағанды 161477 14387 14164 132926
Қостанай 39148 4482 2424 32242
Қызылорда 15141 2020 746 12375
Маңғыстау 59050 8203 2487 48360
Павлодар 60353 2626 2900 54827
Солтүстік Қазақстан 53843 6237 8911 38695
Оңтүстік Қазақстан 55020 4172 1217 49631
Астана 251432 31900 31783 187749
Алматы 510281 171133 95361 243787
5-ҚОСЫМША
Өндірілген өнім (жұмыстар мен қызмет көрсетулер)
КӨЛЕМІ
(млн. теңгеде)
2003 ж. 2004 ж. 2005 ж.
БАРЛЫҒЫ
оның ішінде: 9055,0 22386,9 29944,0
Туристік фирмалар
2926,2 3204,2 5028,0
Қысқа мерзімде тұруға арналған қонақ үйлер және басқа да
оның ішінде: 2181,4 14530,7 17737,5
мейрамханалары бар қонақ үйлер 1547,5 12886,4 15927,0
мейрамханалары жоқ қонақ үйлер 524,4 1297,5 1533,3
жастар туристік лагерлері және таулы туристік базалар
кемпингтер - 148,9 0,7
басқа да тұрғылықты жерлер 76,0 156,5 218,8
6-ҚОСЫМША
Туризмнің басым түрлері бойынша туристік ағынның арту
БОЛЖАМЫ
7-ҚОСЫМША
Сырттан келушілер туризмінен бюджетке түсетін қаржының
БОЛЖАМЫ
(млн. теңгеде)
Сырттан келушілер туризмі бойынша туристік ағынның өсуі (мың
4500 285750
5400
342900
6000
381000
7000
444500
9500
603250
38
Туристік ағын көлемінің өсу серпіні
1683
2693
3678
3237
4291
4365
1247
2294
2275
2374
3915
3004
941
1056
773
887
2794
3280
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
4500
5000
2000
2001
2002
жыл
2003
2004
2005
сырттан келушілер
туризмі
сырқа шығушылар
туризмі
ішкі туризм
жыл
жыл
жыл
жыл
жыл
Туризм индустриясы
Туризм саласындағы мамандарды даярлаудың теориялық аспектасы
Туризмнің әлемдік экономикадағы, Қазақстандағы және Алматы облысындағы рөлін зерттеу
Дүниежүзілік қонақжайлылық және туризм индустриясындағы жаһандандыру процестері
Туризмнің дамуына әсер етуші факторлар
Қазақстан аумағында туризмнің дамуы
Алматы облысының туризм индустриясының даму жағдайын айқындау
Туризм және қонақжайлылық индустриясының тарихы
Туристік бағыттағы түлектерді жұмысқа орналастыру процесінің ерекшеліктері
Туризмді дамытуды реттеудің бірыңғай мемлекеттік саясатын қалыптастыру