Өндірістің қаржы ресурстары
Тақырыбы: Өндірістің қаржылық ресурстары тақырыбын оқытудың әдістемесі
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
1 ӨНДІРІС ҚАРЖЫСЫНЫҢ МӘНІ 5
1.1 Өндіріс қаржысының экономикалық мәні 5
1.2 Өндіріс қаржысын мемлекеттік реттеу 11
2 ӨНДІРІС ҚАРЖЫ ЖАҒДАЙЫН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ТАЛДАУ («Арман» ЖШС
2.1 Өндірістердің қызметінің қаржыландырудың ерекшеліктерін оқыту 14
2.2 «Арман» ЖШС қызметтері және оның қаржы ресурстарын
2.3 Өндіріс қаржысын дамытудың негізгі бағыттары 25
3 ӨНДІРІСТІҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІН ШЕШУ МЕН ЖАҚСАРТУ ЖОЛДАРЫ
ҚОРЫТЫНДЫ 35
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 37
ҚОСЫМША 1. Өндірістерде қаржы ресурстарының құрылымы мен көздері
ҚОСЫМША 2. Жаттығулардың жіктелуі 40
КІРІСПЕ
Әлемдік жаһандану шеңберінде Қазақстан үшін, бір уақытта үш
Қаржының мәні ақша нысанындағы құн қозғалысынан туындайды. Мұндай
Қаржының қажеттігі объективті мән-жайдан — тауар-ақша қатынастарыиың болуының
Қаржы, экономикалық категория ретінде, экономикалық заңдардың (құн заңының,
Өндірістік қаржылық ресурстарын оқытуды жалпы үш топқа бөлуге
- белгілі бір операцияның немесе тәсілдің алғашқы дағдыларын
- сол алғашқы дағдыларды жетілдіруге арналған сабақ;
- кешенді жұмыстарды үйретуге арналған сабақ.
Курстық жұмыс тақырыбының өзектілігі өндірістердің қаржы ресурстарын оқыту
Курстық жұмыстың пәні өндірістік қаржы ресурстарын оқыту сабағын
Курстық жұмыстың объектісі «Арман» ЖШС, оның қаржы ресустарын
Өндірістердің қаржылық жауаптылығы бюджет, қорлар алдындағы міндетті
Курстық жұмысының мақсаты өндірістің қаржы ресурстарын талдау және
Осы мақсатқа жету үшін келесідей міндеттерді анықтадым:
-қаржы саласында алған білімімді қолдану;
-қарастырылып отырған мәселе бойынша статистикалық және заңнамалық материалдарды
-өндірістің қаржылық жағдайын талдау;
-жүргізілген талдау нәтижелері бойынша жетіспеушіліктерді анықтау және оларды
Өндірістің өзін - өзі қаржыландыру барысын зерттеу,
Өндірістердің қаржылық жауаптылығы кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру
1 ӨНДІРІС ҚАРЖЫСЫНЫҢ МӘНІ
1.1 Өндіріс қаржысының экономикалық мәні
Өндіріс экономиканың негізгі буыны ретінде меншік нысандары мен
Өндірістерді ұйымдық-құқықтық нысандары бойынша межелеу олардың қаржысын ұйымдастырудағы
Меншік нысандарына қарай шаруашылық жүргізуші субъектілердің қорларын қалыптастырудың
Өндірістер мен ұйымдардың мүлкін жалға бергенде айрықшалықты төлем
Өндірістің бастапқы қорларының қалыптасуына сәйкес шаруашылық қызметінің мынадай
Үлестік жарна негізінде жұмыс істейтін өндірістердің — шаруашылық
Қазақстан Республикасы Президентінің "Шаруашылық серіктестіктері туралы" заң күші
1) толық серіктестік;
2) сенім серіктестігі;
3) жауапкершілігі шектеулі серіктестік;
4) қосымша жауапкершілігі бар серіктестік;
5) акционерлік қоғам.
Толық серіктестіктінің пайдасы мен залалдары қатысушылар арасында, егер
Шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік өндіріс қызметтің сан алуан
Өндірістің жарғылық капиталының мөлшері өндіріске берілетін мүліктің жалпы
Өндіріс оның жарғысында көрсетілген мелшерде резервтік капиталды қалыптастыруға
Өндіріс өндіретін тауарлардың (атқарылатьш жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағалары
Мемлекеттік тапсырысты орындау есебіне өндіріс өндіретін және өткізетін
Өндіріс мемлекеттік тапсырыстан тыс өндіретін және өткізетін тауарлардың
Өндіріс өз қызметінен алған меншікті табыстар есебінен ұсталады.
Өндіріс иесіне аударылуға тиіс пайданың үлесі жыл сайын
Жедел басқару құқығындағы мемлекеттік мүлікке ие өндіріс қазыналық
Қазыналық өндірістер заңнамада белгіленген тәртіппен:
1) төтенше және авариялық жағдайларда кен-құтқару және
2) заңнамада қаржыландырудың арнаулы тәртібі белгіленген мемлекеттік көлік
3) пошта байланысы мен телекоммуникация, жалпы республикалық және
4) топографиялық-геодезиялық және картографиялық жұмыстар жүргізу;
5) денсаулық сақтау, табиғатты қорғау, білім беру, әлеуметтік
Қазіргі кезде кооперация жүйесінде кооперативтердің ең негізгісі
Өндірістің өзін-өзі қаржыландыруы — нарықтық экономика жағдайында өндірістердің
Нарықтық экономика мен жекешелендіру процестерінің дамуы жағдайында өзін-өзі
Бюджеттік және салалық қаржы көздері өзінің маңызын жоғалтты
Өзін-өзі қаржыландыру өндірістердің толық қаржы дербестілігімен және жауапкершілігімен
Өндірістердің қаржылық жауаптылығы бюджет, қорлар алдындағы міндетті орындамағаны
Өндірістердің қаржылық жауаптылығы кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру жүйесімен және
Нарықтық экономика және меншіктің әр түрлі түрлеріне негізделген
Қаржы — ақша қатынастарының жиынтыгы, олардың ажыратысыз бөлігі,
Жалпы қоғамдық өнім мен ұлттық табысты жасау, бөлу
Алайда қаржы ақша қатынастарының бүкіл сферасын қамтиды деп
Қаржының ақшадан мазмұны жағынан да, функциялары жағынан да
Ұдайы өндіріс процесінің түрлі стадияларында жеке экономикалық категориялардың
Ақшаның нақтылы қозғалысы ұдайы ондіріс процесінің екінші және
Екінші стадияда ақша нысанындағы құнның қозғалысы тау-арлардың қозғалысынан
Шаруашылық қызметінің нәтижелігіне мүдделік бірдей дәрежеде өндірістер мен
Қаржылық жауапкершілік пен мүдделік — бір процестің —
Сөйтіп, екі экономикалық категорияның — экономиканың негізгі буыны
1. Жоспарлылық қағидаты өндірістің қаржылық қызметі өндірістің мақсаттарына,
2. Өндірістер мен ұйымдар меншігінің барлық нысандарының
3. Өндірістердің қаржысын ұйымдастырудың қажетті қағидаты — басқарудың
Нарықтық экономика жағдайында өндірістердің қаржысын ұйымдастыруда елеулі өзгерістер
Өндіріс экономикасын зерделеудің
Өндірістің өндірістік құрылымы, өнеркәсіп ондірісінің үлгісі, өндіріс кезеңін
өндірісті басқару процесін ұйымдастыру;
шаруашылық стратегиясын таңдау, өнімді өндіруді жоспарлау және өнімді
өндірісті қалыптастыру, капиталды пайдалану және өндірістің табысың қорландыру;
өндірістің материалдық-техникалық базасымен қамтамасыз етілуі, шикізаттар, материалдар жеткізілуі,
өндірістің техникалық жағдайы және қажетті өндірістік инфрақұрылымды құру;
өндірістік шығындарды қалыптастыру, өнімнің өзіндік құн калькуляциясы, өндірістің
өндірістің қаржы ресурстары,
Өндірістің жаңартпашылық қызметі, өнімнің сапасы, өндірістің жаңартпашылық саясаты,
кадрларды іріктеу, оларды жұмысқа қабылдау, еңбекті
Сонымен, өндіріс экономикасы — өндіріс факторларының жиынтығы (меншіктік
1.2 Өндіріс қаржысын мемлекеттік реттеу
Өтпелі кезеңде орта және шағын бизнес мемлекеттік тұрақты
Кәсіпкерлікті мемлекеттік реттеу жүйесінің қалыптасуы көптеген бағыттар бойынша
1. Кәсіпкерліктің қызмет етуі мен дамуын құқықтық қамтамасыз
Осы кезенде заң актілерінің жоғары сапасын – олардың
2. Қазіргі заманғы кәсіпкерлікті қолдау мен қаржылықты қамтамасыз
Мұндай жүйе салық салу, несиелеу, сақтандыру, қаржыландыру, өтемақы
3. Кәсіпкерлікті, кадрларды даярлау бойынша жүйелерді, маркетингтік орталықтарды,
Кәсіпкерлік барлық өнеркәсібі дамыған елдерде үкіметтік қолдауға ие.
1. Кеңес беру (әсіресе, алғашқы кезенде). АҚШ-та, мысалы
2. Қаржылық қолдау көрсету.
3. Қаржылық қатынастарда күші аз кәсіпкер құрылымдарға ғылыми-техникалық
Кейбір экономистер осы уақытта кәсіпкерлер кездесетін негізгі қиыншылықтарды
кәсіпкерлік құрылымының қызметі туралы заң базасының тұрақсыздығы мен
қатал салық прессингі (салмағы) және салық салудың күрделенген
алғашқы капитал мен өзінің айналымдық қаржысының жетіспеушілігі;
банк несиелерін алудағы қиындық;
криминалдық құрылымдардың қысымы;
ғимараттың және оны жалға алу бағасының жоғарылығы;
лизингтік қызмет көрсетудің шектеулі мүмкіндігі.
Кәсіпкердің әлеуметтік жауапкершілігі бүгінгі күні пайдасын әлеуметтік жобаларға
Қаржыны мемлекеттік реттеудің нарықтық шаруашылық жағдайындағы мазмұны, қолданылып
Нарық шаруашылығының даму барысында, жеке меншік шеңберінде шешілмейтін,
Нарық экономикасына мемлекеттік араласу қатынасы оның дамуы мен
Нарықтық қатынастардың дамуымен күш жинаған кәсіпкерлер табы мемлекеттік
А.Смиттің көзқарасы бойынша, пайда алуға ұмтылуға байланысты, жеке
А.Смиттің іліміндегі идеяларының бірі, экономикадан мемлекеттік реттеуді алып
Нарықтық үйлестіру ресурстарды тиімді пайдалануды қамтамасыз етпегенде, нарық
Нарық экономикасында мемлекеттің рөлін теориялық танудың маңызды сатысы
Сөйтіп, қаржыны мемлекеттік реттеудің объективті мүмкіндігі экономикалық дамудың
2 ӨНДІРІС ҚАРЖЫ ЖАҒДАЙЫН ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ТАЛДАУ («Арман» ЖШС
2.1 Өндірістердің қызметінің қаржыландырудың ерекшеліктерін оқыту
Аталған тақырыпты оқығанда өндірістік оқытудың формаларының анықтамасынан бастаған
Сондықтан да оқыту формалары мынандай құбылыстарды қамтиды:
- сабақтың дидактикалық мақсатын;
- сабақтың өтетін жерін, оның режимін және оқушылардың
- сабақтың құрылымын былайша айтқанда оның өту кезеңдерін;
- оқушылардың өзіндік жұмысы деңгейін.
Кәсіптік мектепте өндірістік оқытудың мынадай формалары бар екенін
- шеберханасында өткізілетін сабақтар;
- оқу шаруашылығында немесе өндірісте өткізілетін сабақ;
- өндірістік практика (өндірістегі жұмыс орнында ұйымдастырылған);
- диплом алды практикасы.
Өндірістік оқытуды жалпы үш топқа бөлуге болады:
- белгілі бір операцияның немесе тәсілдің алғашқы дағдыларын
- сол алғашқы дағдыларды жетілдіруге арналған сабақ;
- кешенді жұмыстарды үйретуге арналған сабақ.
Өндірістің қаржы ресурстарын оқыту сабағын ұйымдастыру барысында нұсқау
Осы айтылғандарды қорытындылап, оқушылар өз дәптерлеріне мына таблицаны
Сабақтың құрылымы Оқыту шеберінің іс-әрекеті Оқушының іс-әрекеті
Кіріспе нұсқау Оқушылардың еңбек ететін іс-әрекетін бағдарлау Өндірістік
Негізгі бөлім (нұсқау) Оқушылардың жұмысына басшылық жасау, олардың
Қорытынды
Нұсқау Сабақты қорытындылау Сабақтың қорытындысын өздігінше
Енді өндірістік оқытудың сабақтан тыс формаларына тоқталып кетейік.
Өндірістік оқытудың сабақтан тыс формалары.
Өндірістің қаржы ресурстарын оқыту процесі негізінде оқу шеберханалары
Оқушыларды оқу бригадалары құрамында жасақтап оқыту;
Оқушыларды білікті жұмысшылар бригадасы құрамында жасақтап оқыту,
Білікті жұмысшыларға оқушыларды жекелеп, даралап бекіту,
Өндірістік экскурсия,
Үй тапсырмасын орындау.
Өндірістік оқытуды ұйымдастыру формалары.
Мұнда мәселенің басын ашып айтатын 2 нәрсе бар:
Енді өндірістік оқытуды ұйымдастырудың мына негізгі формаларына тоқталайық:
Топтық –фронтальды - шебер бір мезгілде барлық оқушылармен
Бригадалық оқыту түрі - шебер не білікті жұмысшы
Даралап оқыту - әрбір оқу оқушымен жеке
Өндірістің қаржы ресурстарын оқыту формалары мен оны ұйымдастыру
Өндірістік оқытудың формалары Өндірістік оқытуды ұйымдастыру формалары
Фронтальды топтық Бригадалық Жеке
Сабақ түрінде + + +
Оқушылар бригадасы құрамында
+ +
Білікті жұмысшылар бригадасы құрамында
+ +
Жеке даралап бекіту
+
Топтық өндірістік экскурсия + +
Үй тапсырмасы
+ +
Қорыта келе, білікті жұмысшыларды дайындауда кәсіптік білім беру
Өндірістің қаржы ресурстарын оқыту процесінде көбінесе, қолмен және
Бұл жағдайда тыңдаушылардың назарын мына нәрселерге аударк
Еңбек тәсілдерін бастау және аяқтау процестерін біртұтас
Педагогикалық қимылына тәсілмен жауап беру, оның қимыл элементтері
Әсіресе, оқушылар көп қателік жіберетін іс - әрекет
Жасаланатын бұйым не іс - әрекет, қимыл
Әрбір қимыл элементтерін көрсететін үлкен плакаттар, көрнекі құралдар
Өндірістің қаржы ресурстарын оқыту алдындағы жұмыс орнында атқарылатын
Бұл әдісте шебердің қимыл- әрекеті мен онв сипаттап
Сөз бен істің бірлігі оқушылардың тәсіл мәнін сапалы
Бірақ шебер жұмысшы, сөзі – оларғаүлгі. Сондықтан, өндірістің
Енді, өндірістің қаржы ресурстарын оқыту сабақтарында пайдаланылатын көрнекі
Көрнекі құралды көрсету қимыл – тәсілдермен үйлестіріліп, техникалық
Жұмыс үлгілері, бұйымдар, құралдар, жабдықтар, аспаптар, бөлшектерді арнайы
Технологиялық процестерді түсіндіргенде өңдеу, жинау және бөлшектеу жұмысында
Көрнекі құрал ретінде көлемді қораптар, қозғалтқыштар (двигательдер), агрегаттар,
Көрнекі құралдардың келесі түрі – экрандық (аудио, бейне)
Оқушыларға алдын – ала бақылаудың мына тәсілдерін үйрету
Бақылаудың мақсаты мен тәртібін хабарлау;
Негізгі нысанды ажырататын бақылау;
Бақылау біткен соң, нәтижесін білу үшін жауап беретін
Бақылау кезінде кездесетін қиыншылықтарды ескертіп, оны жою жолдары
Оларды ұдайы назарда ұстап, көмек беріп отыру;
Оқушылардың өзіндік бақылауының қорытындысын жүйелі шығару;
Өндірістің қаржы ресурстарын оқыту нұсқауымен 2-3 оқушы іс
Мысалы: Слесарь – жөндеуші мамандығы үшін бұл тегістеу
Сонымен қорытып, өз пікірін білдіреді.
Жаттығу - өндірістік оқытудың негізгі әдісі оқулықтарда, әсіресе,
Жаттығу – бұл тек қайталау ғана емес, сонымен
Әрбір жаттығудың өз алдына мақсаты болуы тиіс: нені
Жаттығу шебердің басшылығымен жүгізіледі. Шебер мақсаты мен оқушы
Оқушылар жаттығуды саналы түрде атқаруы тиіс, мұнда
Жаттығудың тиімділігі, нәтижесі оқушы қызығушылығы мен ынта –
Жаттығу барысында оқушылар өз ісіне бақылау жасап, оның
Іс - әрекетің, қимылдың әрбір кезеңінде оқушы қандай
Келесі маңызды тақырып атауы – жаттығуларды жіктеу.
Оны 2 жақтан қарастыру керек:
Дидактикалық мақсаттылығы;
Жаттығу мазмұны;
Жаттығуларды мазмұнына қарай жіктеу өндірістің қаржы ресурстарын оқыту
Өндірістің қаржы ресурстарын оқыту барысында жаттығуларды осылай жіктеу
Шынында, кәсіп шеберлігінің негізін игеру үшін біртіндеп қарапайымнан
2.2 «Арман» ЖШС қызметтері және оның қаржы ресурстарын
Жарғымен анықталған мақсатқа сәйкес «Арман» ЖШС - і
темір жол көлігімен жүктерді тасымалдауда қызмет көрсету;
қара металлдың сынықтарын жинау, сақтау, сатып алу-сату;
экспорт-импорт операцияларын жүзеге асыру;
халыққа тұрмыстық, әлеуметтік, коммуналдық, медициналық қызмет көрсету үшін
сыртқы экономикалық қызмет, сауда-саттық қызмет;
делдалдық қызмет;
мұнайды, газды, мұнай өнімдерін және жанар-жағармай сатып алу,
Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарымен тыйым салынбаған қызметтердің
Жалпы ЖШС 2009 жылы құрылған. Орналасқан орны Қарағанды
Өндірістің өзінің барлық буындарын нақты басқару арқылы
Өндірістің қызмет көрсету түрлері:
төмен тарифтік мөлшерлемелер мен жеңілдіктер;
бизнесте нақты өзара байланыс жүргізу;
жүкті тасымалдаумен байланысты толық қызмет кешені;
ашық жылжымалы құрамда жүкті тасымалдау сызбасын әзірлеу;
тасымалдау құжаттарын әзірлеу;
кедендік әзірлеу.
Мына қызметтерді де жүзеге асырумен айналысады:
тасымалдауға темір жол тарифтерін есептеу;
жүктің қозғалысын соңғы пунктіне дейін жеткізу;
вагондарды іздеу;
жүктерді тиеу, түсіру, сақтау, бөлу; контейнерлерді терминалды өңдеу.
«Арман» ЖШС –і ұсынады:
жалға қозғалмалы тіркелген вагон құрамы;
жүктерді тиеу мен түсіру үшін келу тұрағын;
жүктерді сақтау үшін қоймалар.
«Арман» ЖШС қара металл сынақтарын сатып алу, сақтау,
«Арман» ЖШС – де еңбекақыны ұйымдастырудың түрлері мен
«Арман» ЖШС -де сәуір айында өндірген өнімі мен
Кесте 1 - «Арман» ЖШС әрбір жұмысшының еңбекақы
№ «Арман» ЖШС» – дегі жұмысшылар
дәрежесі Жұмыс істеген
сағаттарының саны Тарифтік
коэффициенті Тариф бойынша
есептелген еңбекақы сомасы (теңге) Қосымша табыс коэффициенті
1 2 3 4(2х3) 5 6*/4*) 6(4х5)
1 Талапбаев Т. 1 175 1.76 308
2 Аманжолов Б. 2 160 2.06 329.6 26.1
3. Әлиев Ж. 3 165 2.35 187.75 26.1
4. БақтыбаевС. 4 154 2.64 406.56 26.1 10611.2
5. Жұмашев М. 5 150 2.93 439.5
6. Талапов Ж. 6 164 3.23 529.72 26.1
Барлығы
968
2401.13
62669.6
Е с к е р т у
Қосымша табыс коэффиценті бұл мысалымызда 26 (жиырма алты)
Өндірістің қаржылық жағдайы мен оның қаржылық тұрақтылығы
1 . Қаржылық тәуелсіздік (автономиялық) коэффициенті
2 . Қаржылық тәуелділік коэффициенті
3. Қаржыландыру (төлем қабілеттілік) коэффициенті
4. Қаржылық леверидж (қаржылық тәуекел) коэффициенті
5. Қаржылық тұрақтылық коэффициенті
6. Маневрлік коэффициенті [10, 120б.].
Банктер мен басқа кредиторлар үшiн клиенттiң меншiктi капиталының
«Арман» ЖШС - і заң құқығы «Еңбек
Кесте 2 - «Арман» ЖШС еңбекақы төлеуінің есептік
Есептік кезеңге кіретін Есептік кезеңге есептелген жалақы, тг.
2010 ж.
Мамыр
Маусым
Шілде
Тамыз
Қыркүйек
Қазан
Қараша
Желтоқсан
2008ж.
Қаңтар
Ақпан
Наурыз
Сәуір
15000
17000
17000
17000
20090
20090
20090
20090
20090
25000
25000
25000
5000
5000
6000
6000
6000
7000
7000
7000
2400
5000 сәуір айы үшін
Есептік кезеңнің жиыны 241000 49000 2400 5000
Е с к е р т у
Орташа жалақының құрамын есептеу үшін мыналар енгізіледі: төлем
Әрбір қызметкерге 2010 жылдың 8 ші сәуірінен бастап,
«Арман» ЖШС мекемесінде табыстылық көрсеткіштерін талдау міндеттеріне мыналар
табыстылықтың абсолютті көрсеткіштерінің жоспарының орындалуын бағалау;
таза табыстың қалыптасуының құрамдас элементтерін зерттеу;
табысқа әсер ететін факторлардың әсерін анықтау және сандық
табысты бөлу бағыттарын, пропорцияларын және тенденцияларын зерттеу;
Өндірістің даму перспективасын ескере отырып, табысты тиімді пайдалану
табыстылықтың (рентабельділіктің) әр түрлі коэффициенттерін және олардың деңгейлеріне
Қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есептің осы бабы бойынша
Өнім өткізуден түсетін табыс сомасына қоймадағы өтпеген бұйымдар
«Арман» ЖШС - де өнімді өткізуден түскен табыс
Кесте 3 - «Арман» ЖШС-інде өнімді өткізуден түскен
N Көрсеткіштер Есептік бағасы бойынша мың тг.
1 Өткізілмей қалған дайын өнімнің жыл басындағы нақты
8360
2 Тауарлы өнім шығару 29000
3 Өткізілген өнімнің жыл аяғындағы қалдығы 15940
4 Өнімді өткізуден алынуы мүмкін табыс 21420
5 Жоспар бойынша өнімді өткізуден алынатын табыс
20850
Е с к е р т у
3 - кестеден «Арман» ЖШС –ң өнімді өткізуден
Нарықтық экономика жағдайында өндірістің шаруашылық қызметінің
«Арман» ЖШС - інде табыстылықтың бірінші абсолютті көрсеткіші
Өтпеген өнімнің қалдықтары келесі себептерін байланысты құралады. Дайын
Көп жағдайда тауарлар сатып алушының жауапты сақтауында болады,
Қаржылық талдау әдісі – бұл өндірістердің экономикалық қызметін
Нарықтық экономика жағдайында экономикалық өсудің өзіндік ерекшелігі қаржы
Қаржылық жағдай – бұл белгілі бір мерзімге өндірістің
Капитал табыстылығын болжау мен қаржылық тәуекел деңгейін бағалау
Қолданылатын ақпарат сипаттамасына, мәселелеріне және мақсаттарына байланысты қаржылық
Сыртқы қаржылық талдау басылымға шығатын қорытынды есеп берулерге
қаржылық нәтижелер бағасы;
мүліктік жағдай бағасы;
қаржылық тұрақтылық, баланс өтімділігі және өндірістің төлемқабілеттігінің бағасы;
дебиторлық және кредиторлық берешектің жағдайы мен динамикасын зерттеу;
қаржы бөлу тиімділігінің талдауы.
Ішкі қаржылық талдау қаржылық ағын, қаржылық және басқарушылық
пайда болып отырған қаржылық жағдайдың себептерін анықтау;
капиталдың қолданылу, орналасу және құрылу механизмін зерттеу;
өндіріс көлемі, өзіндік құн және табыс көрсеткіштері арасындағы
қаржылық жағдайды нығайту, табыстылықты арттыру және шаруашылық субъектінің
Қаржылық талдаудың жоғарыда көрсетілген мәселелерін, міндет-мақсаттарын тәжірибелік түрде
Сонымен, есептеу әдісіне көшу өнімді өткізуден түсетін табыс
2.3 Өндіріс қаржысын дамытудың негізгі бағыттары
Өндірістің қаржылық жағдайын талдаудың логикалық жалғасы – өндіріс
Жағымсыз жағдайлардың ауқымына байланысты өндіріс жағдайын жетілдіруге қажетті
Өндірістің қаржылық жағдайын тұрақтандырудың ішкі механизмдері ең алдымен
Өндірістің банкроттығының алдын алу жолдарының бірі ол –
Өндірістің қаржылық жағдайын сауықтырутырудың маңызды көзі – факторинг,
Өндірістің материалдық техникалық базасын жаңартудың ең тиімді жолдарының
Өндіріске үлкен табыс әкелетін тиімді жобаларды іске асыру
Меншікті капиталдың жетіспеушілігін азайтудың бір жолы ол
Меншікті қаржы ресурстарынының көлемін арттыру жолдары:
-тұрақты шығындар сомасын азайту
-айнымалы шығындар сомасын азайту
-жедел амортизацияны пайдалану
-пайдаланылмайтын мүліктерді сату
-сыртқы әлеуметтік және тағы да басқа бағдарламалардан бас
Өндірісті қаржылық сауықтырудың негізгі бағыттарыныың бірі өндіріс табыстылығын
Тәжірибеде өндірістің қаржылық жағдайына әсер ететін негізгі үш
-Төлемқабілеттіліктің төмен болуы, яғни ақша қаражаттарының жетіспеушілігі. Бұған
-Меншік иелерінің мүдделерін толық қанағаттандырмау. Бұған меншік иелері
-Қаржылық тәуелсіздігінің немесе қаржылық тұрақтылығының төмендеуі.
Тәжірибеде қаржылық тұрақтылықтың төмен болуы болашақта міндеттемелерді өтеу
Өндірістің төменгі төлемқабілеттілігі мен рентабельділігін талдау кезінде ұзақ
Сонымен өндірістің қаржылық жағдайын жақсартудың бірнеше жолдарын атап
Негізгі көзі меншікті капитал болып табылатын капитал салымдарын
Капитал салымдарын белгілі бір уақытқа дейін қысқарту пайда
Жоғарыда айтылғандарға қосымша өндірістің өндірістік қуаттылығына талдау жасау,
Өндірістің қаржылық жағдайы, өтімділігі мен рентабельділігі ең алдымен
Активтердің өтімділігі туралы мәліметтерге сүйене отырып біз айналым
Ішкі факторлар өндірістің өзінің жұмысын ұйымдастыруына байланысты болады,
Өндірістің өндірілетін өнім және өндіріс технологиясымен тығыз байланысқан
Қаржылық тұрақтылықтың ішкі, маңызды факторларының бірі - бұл
Сонымен бірге, тек таза табыстың көлемі ғана емес,
Өндірістің қаржылық тұрақтылығына қарыздық капиталдар нарығындағы тигізеді. Өндіріс
Сыртқы факторларға шаруашылық жүргізудің экономикалық жағдайының әсері, қоғамда
Өндіріс басшылығына қаржылық тұрақтылықты жетілдіру бойынша мынайдай ұсыныстар
Айта кеткен жөн, қажылық тұрақтылықты қалыпты жағдайда ұстап
Сонымен қатар өндіріс:
-өнімнің өзіндік құнының құрылымын қайта қарап, шығындардың артуының
-баға саясатын өзгертуі қажет, яғни өнім бағасына қосылатын
Өнімнің өзіндік құны-өндіріс қызметінің маңызды көрсеткіші болып та-былады.
Соңғы жылдары өнімді өндіру мен сату шығындарының өсуі
Өндіріс қызметінің тиімділігін арттырудың ең бір маңызды жолы
Өнім өндірудің қандай көлемінде, өткізуден түскен табыс өнімнің
Оның негізгі мақсаттары:
- өндірістің қаупі көлемін анықтау;
- Өнім өткізуден түскен табыстың қаупті көлемін анықтау;
- Тұрақты шығындардың қаупті деңгейін есептеу;
- Өткізудің қаупті бағасын есептеу болып табылады.
“Рентабельділік шегі” – өндірістің қаржылық жағдайын оңтайландырудың маңызды
Осылайша, бұл іс-шараны жүргізу біздің өндіріс үшін өндірістің
3 ӨНДІРІСТІҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІН ШЕШУ МЕН ЖАҚСАРТУ ЖОЛДАРЫ
Берілген кезеңдегі барлық есептілік ақпарат қаржылық есептілік элементтері
Активтер, меншікті капитал және міндеттемелер баланстағы қаржылық жағдайды
Табыстар мен шығыстар қызметтің қаржылық нәтижелері туралы есептілігіндегі
Капиталдағы өзгерістер туралы есеп пен ақша қаражаттарының қозғалысы
Активтер – бұл құндылығы бар мүлік, мүліктік және
Міндеттемелер – бұл өткен оқиғаларға байланысты өндірістің басқа
Меншікті капитал – бұл міндеттемелерді шегеріп тастағандағы субъектінің
Табыстар – бұл берілген кезеңдегі активтердің көбеюі немесе
Шығыстар - берілген кезеңдегі активтердің азаюы немесе міндеттемелердің
ҚР Қаржы министрлігінің бухгалтерлік есеп және аудит әдістемесі
бухгалтерлік баланс;
кірістер мен шығыстар туралы есептілік;
ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есептілік;
меншікті капиталдағы өзгерістер туралы есептілік;
есеп саясаты және түсіндірме жазба туралы ақпарат.
Өз еркіне салса, ешкімнің де салық төлеуге құлқы
Қосымша құн салығына байланысты бізде Ресеймен екі жақты
Тауар негізінен, екі-ақ жолмен келеді. Контрабандалық, иә болмаса,
Салық кодексіндегі жаңадан қабылданған заңдар аясында Қазақстанның салық
салық төлеушілер барлық салық есептіліктерін электронды түрде беруге
салық органына келмей-ақ барлық салық түрлері бойынша кез
салық есептілігінің қабылдануы мен өңделуі туралы электрондық хабарландыру
салық органы жіберген салық міндеттемелерінің орындалуы туралы электронды
бюджетпен есеп айырысудың жай-күйі туралы, берешегі бар-жоғы туралы
белгілі бір күнгі құжатқа, мысалы бюджетке берешегі жоқ
салық есептемелерін камералдық бақылау нәтижелері туралы, салық төлеуші
қосылған құн салығын төлеушілерді, жеке кәсіпкерлерді қашықтықтан тіркеу;
банкоматтар мен Web-киоскілер арқылы салықтарды төлеу;
электрондық инкассалық өкімдерді, банктік шоттар бойынша ақпаратты қалыптастыру
Ал салық бақылауына келсек, болашақта барлық салық есептемелерін
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен, курстық жұмыста өндірістің қаржы ресурстарын оқыту әдістемесі
Қоғамдық ұйымдардың қаржысын осы ұйымдардың қаржы бөлімдерімен топтары
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің, фирмалардың қаржы бөлімдері несие және
Шаруашылық серіктестігінде қаржыны басқаруды басқа қызметтерімен қатар, жоғарғы
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы қызметтерінің маңызды міндеттері мыналар
табысты өсірудің жолдарын іздестіру және рентабелділікті арттыру;
өңдіріс, инвестициялар, жаңа техниканы өндіру және басқа жоспарлы
мемлекеттік бюджет, банктер, жеткізушілер, жоғары тұрған ұйымдар алдындағы
есеп айырысуларды ұйымдастыру.
Қаржылық есептілік әдіс-тәсілдерінің ішінде тағы бір кең тараған
Өндірістің қаржылық жағдайын талдау нәтижелері бойынша өндірісте қалыптасқан
Тәжірибеде қаржылық тұрақтылықтың төмен болуы болашақта міндеттемелерді өтеу
Нарықтық қатынастары жағдайында өндірістің қаржылық жағдайын талдаудың маңызы
Өндірістің негізгі мәселеларының бірі - төменгі төлем қабілеттілік
Қаржылық тұрақтығы жағынан өндіріс сыртқы қарыз көздерінен тәуелсіз.
Өндірістің тағы бір негізгі мәселелерінің бірі – оның
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Аубакиров Я. А. Байжұманов Б.Б. /
Экономикалық саясат. Оқу-тәжірибелік құрал /Жанағұлов А.Ш., Сүйіндіков Ж.С.,Байгуренова
Экономикалық ілімдер тарихы. Оқу құралы // Жанагулов А.Ш.,
Экономикалық теория негіздері. Оқулық / Әубәкіров Я. Ә.,
Экономикалық теория. Оқулық / Әубәкіров Я. Ә., Байжумаев
Ковалев В.В. Финансовый анализ. Управление капиталом. Выбор инвестиций.
Дүйсенбаев К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиева Ж.Г. өндірістің қаржылық
Таубаев А.А. Өндіріс экономикасы оқу құралы. – Қарағанды:
Шеремет А.Д., Сайфулин Р.С. Методика финансового анализа. -
Базылов К.Б.,Алибаева С.А., Аманжолова К.Б., Бабич А.А. Өндіріс
Қуатова, Дильмина Яхияқызы . Өндіріс экономикасы :
Ниязбекова Р.Қ. Өндіріс экономикасы : Оқу құралы /
Ковалев В.В. «Практикум по анализу и финансовому менеджменту».
Кубышкин И. «Использование финансового анализа для управления компанией».Финансовый
Попова М. «Как вывести предприятие из финансового кризиса»
Румянцева Е.Е «Новая экономическая энциклопедия» М.:«Инфра-М» 2009 -
Савицкая Г.В. «Анализ хозяйственной деятельности предприятия». - М.:«Инфра-М»
Финансовый менеджмент: Учебник /Под ред.Павлова Л.Н.-М.:ЮНИТИ,2001г. - 269с
Финансовый анализ: Учебник /Под ред. Ефимовой О.В.- М.:
Хамитов Н.Н. Банк ісі. Алматы: Экономика, 2006 ж.
Искакова З.Д. Банк ісі: оқу құралы. Қарағанды, 2006
Бердалиев К. Менеджмент: оқу құралы. Алматы: Экономика, 2005
Қаржылық есеп: оқу құралы / Қ. К. Кеулімжаев,
Кенжеболатова М.Ш. Экономиканы мемлекеттік реттеу: Оқу құралы. Астана,
Саларбаев Ә.Ж. Экономика негіздері. Алматы, 2008ж.
ҚОСЫМША 1. Өндірістерде қаржы ресурстарының құрылымы мен көздері
ҚОСЫМША 2. Жаттығулардың жіктелуі
Жаттығу түрі Негізі Мақсаты Ерекшелік белгілері
Жұмыс тәсілдерін орындауы Оқушылардың теориялық білімдері, өндірістік оқу
Жұмыс операцияларын атқаруы Оқушылардың теориялық білімдері: жұмыс операцияларына
Еңбек процестерін орындау Оқушылардың теориялық білімі еңбек операцияларын
Технологиялық процестерді басқару Оқушылардың теориялық білімдері, оқу және
41
Өндірістің қаржы ресурстары
Меншікті қаражаты
Қаржы нарығының қаражаты
Қайта бөлу қаражаты
табыстар
сатудан түскен пайда
мүліктің басқа түрлерінен
түскен табыс
қаржы операция
ларынан түскен пайда
түсім
амортиза
циялық
аударым
өнімнен ақшалай түсім
еңбек ұжымының жарнасы
басқа да түсімнің түрлері
акцияларды, облигацияларды және бас-
қа да құнды қағаздарды
сату
несие
инвестициясы
сақтандыру
қаржылары
дивиденттер және процент
бюджеттік демеу
қаржы
ресурстар-
дың басқа түрлері
Еңбек қимылын біртұтас, қалыпты жұмыс жағдайындағы қимылмен
көрсету.
Еңбек қимылын өте баяу, тақтап, әрбір кезеңге сипаттама
Еңбек қимылын біртұтас, қалыпты жұмыс жағдайындағы қимылмен көрсету.
Қаржы ресурстарының экономикалық негізі
Қарастырылған процестер қаржы қатынастарының күрделі тоқайласуын
Қаржының мәні, функциялары және рөлі. Қаржы қатынастарының объектісі ретіндегі қаржы ресурстары мен қорлары
Қаржы жүйесі туралы ақпарат
Қаржының мәні, функциялары және рөлі туралы ақпарат
Қаржы қатынастары және қаржы жүйесінің қалыптасуы
Қаржының мәні мен қызметі. Қаржылық жүйе
Қаржы қатынастарының объектісі ретіндегі қаржы ресурстары мен қорлары
Қаржы ресурстарының қалыптасуымен оларды пайдалануды талдау
Қаржы ресурстары