ААҚ Рахат кондитер фабрикасының кондитерлік саясаты
Қазақстан Білім және Ғылым Министірлігі
Т. Рысқұлов атындағы Қазақ Экономикалық Университеті
«Маркетинг және коммерция» кафедрасы
Курстық жұмыс
Тақырып: Қазақстандағы кондитерлік
өнімдерінің нарықтық жағдайын маркетингтік зерттеу
Орындаған: Сұранова Әсел
305 маркетинг
Тексерген: Смагулов А.С
Алматы 2007
Мазмұны
Кіріспе.................................................................................................3-4
1 Маркетингтік зерттеудің мақсаты, міндеті, жалпы түсінігі........5-8
1.1 Маркетингтік зерттеулер процесі және оның кезеңдері........9-10
2 Кондитерлік өнімдерінің нарықтағы алатын орны мен жалпы
2.1 Әлемдік нарықтағы кондитерлік өнім саласы .......................11-12
2.2 Қазақстан нарығындағы кондитерлік өнімге жалпы шолу...13-18
2.3 Қазақстан нарығындағы кондитер өнімдерінің анализі...... 19-20
3 ААҚ «Рахат» кондитер фабрикасы және маркетингтік қызметі.....
3.1 ААҚ «Рахат» фабрикасының кондитер саясаты....................21-28
Қорытынды.........................................................................................29
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................30
Кіріспе
Маркетинг- іскерлік кәсіпкерлік,
тапқырлық, дарындылық, икемділік,
сезімталдық және білімділік мектебі.
Адамзат тіршілігіндегі әрбір жаңа кезеңнің өзіне тән жетістігі
Біздегі өтпелі дәуір деп аталып жүрген нарықтық экономикаға
Ал менің курстық жұмысыма арқау болып отырған тақырып
Қазіргі ХХІ ғасыр заманында тұтынушы талғамы әр қилы
Еуромонитор Интернейшнл мәліметтері бойынша кондитер өнімдерінің әлемдік
Кондитер өнімдерін өндіру жер шарының көптеген мелекеттерінде зор
Қазақстан Республикасы да кондитер саласын дамытуға өз жігерін
Осы курстық жұмыста кондитер саласының жалпы нарықтық жағдайы
1 Маркетингтік зерттеудің мақсаты, міндеті, жалпы түсінігі
Маркетингті зерттеулер дегеніміз – компанияның басқару шешімдерін дұрыс
Маркетингтік зерттеу міндеттеріне мыналар жатады: фирманың нарықтығы бәсекелестік
Маркетингтік зерттеулер – бұл тұтынушылардың талғамдары мен талаптарын
Қазақстанда маркетингтік зерттеулерді көптеген маманданған компаниялар жүргізеді. Оларға
Қазақстандық компанияларының зерттеушілік қызметі*
Зерттеу түрлері Зерттеуші компаниялар және тфирмалар Зерттеу нәтижелері
1 2 3
Тұтынушы мінез-құлқын зерттеу. Нарықт ы және бәсекелестік ортаны
IGM
БРИФ
Комкон-2 Еуразия
Экспер Консалт Маркетингтік стратегияны жасау, фирманың нарықтық мүмкіндіктерін
БАҚ түрлеріне мониторинг жүргізу, жарнаманы оқырмандар аудиториясына тиімділігін
Комкон-2 Еуразия
BISAM Central Asia
«Болжау» ақпараттық талдау орталағы Жарнама компаниясының жоспарын және
Өнімді зерттеу, сауда маркасын позициялау, ораманы тестілеу, брендтерді
IGM
БРИФ
Комкон-2 Еуразия
Экспер Консалт
«Аль-Куат» орталығы Сауда маркасын позициялау, тауардың тұтынушы талғамына
Бөлшек сауданы, өткізу жұйесін, дистрибюцияны зерттеу BISAM Central
БРИФ
Amer-Nielsen
Компанияның нарықтағы орнын, бәсекелестер позициясын анықтау, сатуды болжау,
Нарықтың даму тенденциялары және сипаттамаларын анықтау BISAM Central
БРИФ
Комкон-2 Еуразия
Нарықтың монополизациялану дәрежесін, нарық үлесін, бәсекелестік күрес стратегияларын
Басқару консалтингі, өткізу саясатын зерттеу, реинжинериг IGM
Оңтайлы бизнес-үдерістері, тиімді тауарлық және өткізу саясатын анықтау
Инвестициялық консалтинг және маркетинг, бизнес- жоспар, франчайзингтік схемалар
Экспер Консалт
Бұрынғы бизнесті кеңейту немесе жаңасын құру мүмкіндіктерін анықтау,
Директ маркетингін, клиенттерді тарту бағдарламасын әзірлеу және жүрізу
«Азия Директ»
Мақсатты тұтынушыларды таңдау, жаңа клиенттерді үйіру, сату көлемін
Өткізуді ынталандыру бағдарламаларын: сауда орындарындағы семпилингтер, промоушн-акциялар дайындау
* «Маркетинг товаров и услуг» журналының мәліметтері бойынша
Маркетинг мақсаты- сатып алушылардың қажеттілігін қанағаттандыруы арқылы
Кез- келген маркетингтік іс- әрекет басталады:
аналитикалық- анықтамалық зерттеуден стратегиялық және ағымдық жоспарлау
нарыққа жаңа тауар өндіру мен өқткізу программасын әзірлеу;
өндірушілерден тұтынушыларға дейін тауарды жылжыту каналдарын анықтау;
жарнама компаниясы құрылады және тауарды нарықта жылжыту шаралары
Маркетингтік зерттеулер - компанияның басқару шешімдерін дұрыс
Маркетингті зерттеулердің міндеттеріне мыналар жатады: фирманың нарықтағы позициясын
Маркетингтік зерттеулер – бұл тұтынушылардың талғамдары мен талаптарын
Маркетингтік зерттеу маркетинг циклінің ең бірінші қадамы, яғни
1.1 Маркетингтік зерттеулер процесі және оның кезеңдері
Маркетингтік зертеулерді бес кезеңмен өткізуге болады:
Зерттеу мәселесі мен мақсаттарын айқындау.
Зерттеу жоспарын құру.
Ақпарат жинау.
Жиналған ақпаратты талдау.
Зерттеу қортындылары туралы есеп.
Маркетингтік зерттеудің тұжырымдамасы – зерттеудің міндеттерін, обьектісін және
Маркетингтік зерттеу қалыптасқан пробемалардан
пайда болады, осы мақсаттарға жетуі анықтама алуға қол
Зерттеу мақсаты, міндетті нақтылау және зерттеу мәселесі туралы
Маркетингтік зерттеудің бірінші кезеңінде оны әзірлеу талаптарын
Әдетте, мәселелер өндірістік- өткізу қызметін талдау нәтижесінде және
Мәселелер анықталғаннан кейін мақсаттар қойылады. Егер мәселе (обьект)
Менің курстық жұмысымның қарастыратын мәселесі « Қазақстандағы кондитерлік
2004 жылы 31 .12 Қазақстан республикасының Премьер- Министр
Қорғау шараларын енгізу қазақстандық кондитерлерді теңсіз бәсекелестіктен қорғауға
Салықты енгізіуден кейін, тек шет ел өндірушілерінің ғана
2 Кондитерлік өнімдерінің нарықтағы алатын орны мен жалпы
2.1 Әлемдік нарықтағы кондитерлік өнім
Әлем нарығында кондитер өнімдері үлкен концентрациялық өткізу негізімен
1. Mars Inc.
2. Nestle SA.
3. Hershey Foods Corp.
4. Cadbury Schweppes Plc.
5. Kraft Foods Inc.
6. Wrigley Jr. Co. William.
7. Ferrera SpA.
8. Phizer Inc.
9. Perfetti Van Melle Group.
10. Lotte Group.
Кесте 1. Ірі кондитер өнімдерін өндірушілер.
Аты
Мемлекет Жылдық сату көлемі
(млрд. АҚШ доллар)
Mars Inc АҚШ 14
Nestle SA Швейцария 7.2
Hershey Foods Corp АҚШ 4.12
Cadbury Schweppes Plc Ұлыбритания 0.97
Әлемде кондитер өнімдерінің ірі импортшы мемлекеттердің бірі АҚШ,
Кондитер өнімдерінің әлемдік нарығы жылдан жылға өсуде, бұл
Солтүстік Еуропа елдерінде кондитер өнімдерін тұтыну деңгейі әлемде
Диаграмма 1. Кондитер өнімдерінің тұтыну деңгейі (1адам басына
Әлем нарығындағы кондитер өнімдерінің ерекшеліктері айрықша көрсетіледі:
Маусымдық сұраныс
Бағалы емес бісекелестік
Өндіріс қуатын барынша қолданбауы (20-30%)
Өндіріс, дәстүрлі ассортиментті шығаруға бағыт
Шикізаттың жетіспеуі
2.2 Қазақстан нарығындағы кондитерлік өнімге жалпы шолу
Қазақстанда 1999-2002 жж. кезеңінде кондитер өнімдерін өндіру көлемі
Диаграмма 2. Кондитер өнімдерін өндіру динамикасы.
2004 ж.кондитер өнімдерін өндірумен 694 кәсіпорын айналысқан.
Кесте 2. Кәсіпорындардың аймақтар бойынша саны.
Облыстар
Кәсіпорын саны
Ақмола облысы 42
Ақмола облысы 26
Батыс Қазақстан 12
Алматы облысы 67
Атырау облысы 12
Жамбыл облысы 26
Қарағанды облысы 67
Қостанай облысы 43
Қызылорда облысы 28
Маңғыстау облысы 18
Оңтүстүік Қазақстан 36
Павлодар облысы 33
Солтүстік Қазақстан облысы 13
Шығыс Қазақстан облысы 91
Астана қаласы 32
Алматы қаласы 126
2004 жылы Қазақстан Республикасына кондитер өнімдерінің нарық көлемдерінің
1990 жылдары Қазақстан бойынша кондитер өнімдерін орташа тұтынуы
Қазақстанның ішкі нарығы тұтынушы сұранысының бірқалыпты болмауымен ерекшкленеді.
Отандық өнімдер бәсекелестігін жоғарлату қиын. Бұған себеп, шикізат
Кесте 3. Шикізат импорты.
Крахмал, глюкоза Украина
Кондитер майлары Германия
Орама Ресей
Құрал жабдықтар, саймандар Швейцария, Италия, Германия
Ал енді осы ҚР Үкіметінің «Кондитерлік бұйымдардың кейбір
Сонымен, 2004 жылы ассоциация импорт өнімдерінен қорғауын сұрап,
Қазақстан нарығында кондитер өнімдерін өндіру дамып, үлкен жетістіктерге
Қазақстан нарығындағы кондитер өнімдерінің анализі
Зерттеу мақсаты: Қазақстан нарығының кондитерлік өнімдер нарық жағдайы
Зерттеу келесі мінезді ақпараттан тұрады:
Әр сегменттің сандық және сапалық мінезін сипаттайтын, нарық
Кедендік база негізінде кондитерлік өнімдерінің импорты мен
Нарықтағы делдалдар анализі
Тұтынушылардың санды және сапалы мінезді сегменті.
Нарық тенденцияларын анықтау және анализі.
Зерттеу географиясы: Қазақстан
Зерттеу әдістемесі: 2005 жылдың Кедендік базасын қолдану арқылы
Зерттеудің қысқаша үзіндісі
Қазіргі кезде Қазақстанға негізінде тәтті кондитер өнімдері
Импорт көлемі бойынша ақша қатынасында тәтті кондитерлік өнімдері
Карамель сегментінде бірінші орында «Рахат» компаниясы, нарықта оның
Шоколад өнім сегментінің тұтынушылар қалауының ең әйгілісі сүтті
Жылына Қазақстандықтар 400мың тонна ұн және нан кондитерлік
Қазақстан нан және нан өнімдерін тұтынуда озады. Мысалы
Қазақстандықтардың орта статистикалық қаржысы 23% ет және ет
Зерттеу мәліметі бойынша кондитер өнімдерін тұтынуы 50% жуығы
Кондитер өнімдерінің импортын құрайтын Украина, Рессей, Германия,
Рулет пен круасан сегментінде, тұтынушылар қалауының жартысы испандық
Респонденттердің айтуынша мына марка өнімдерін белсенді тұтынады: 33%
Нарыққа әсер ететін макроэкономикалық факторлар:
Қазақстандағы жалпы экономикалық жағдай
Жалпы ішкі өнім динамикасы
Жұрттың ақшалай табыс динамикасы
3 ААҚ «Рахат» кондитер фабрикасы және маркетинг қызметі.
3.1 ААҚ «Рахат» кондитер фабрикасының кондитерлік саясаты.
Соғыс жылдары Алматы қаласына көшірілген Москва және Харьков
Ашық Акционерлік Қоғам "Рахат" бұрынғы кондитер кәсіпорыны ретінде
Ал 1994-1995жылдары кәсіпорын мүлдем жаңа және жаңартылған құралдар
"Рахат" Ашық Акционерлік Қоғамдағы жабдықтың бекітілген қуаттылығы 32.2
Қазіргі уақытта "Рахат" ААҚ-нда техникалық мүмкіншіліктері бүгінгі салалық
Кәсіпорында 2200 адам өнімді еңбек етуде.Өндірістік күштердің жыл
Шоколад дайындайтын цехтың жыл сайын 3.6 мың тонна
Бұдан басқа,фабрикның кондитерлік өнімдері ассортиментіне төмендегілер кіреді:
шоколад вафелді,пралине,помадалы және желе,көп қабатты кәмпиттер;мұздақ, жеміс -
ақшыл-қызыл зефир және глазурленген зефир,десерттік тақта шоколадтар,сүт қосылған,ащы,қоспалар
печенье,вафли,драже;шығыс тәттілерінің төрт түрі бар.
Өнімнің сексеннен астам түрі салмағы 20-500г полипропиленді,картонды,флатты қаптамаға
"Рахат" ААҚ өз әріптестеріне шығарылатын өнімді сатуда мейлінше
Кәсіпорын өз өндірісін одан әрі жалғастыруға ерекше көңіл
Кәсіпорын мақсатына жетуі көбінесе факторлар мен функционалды ұйымдастырылуына
Маркетинг қызметін функционалды сипатында таңдалып алынған тауар түрлері
Маркетингтің ұйымдастырудың бұл түрі ағымды тиімділікке бағтталған және
"Рахат"маркетинг құрылымы бес бөлімнен тұрады.Маркетингті зерттеу бөлімі,мұнда ең
Баға бөлімінде тұтынушының,тауардың,сату орнының ерекшелігіне қарай,түпкі бағаны белгілеп,оның
Өткізу бөлімінде өндірістің дамуына және тұтынушылардың қажеттеріне байланысты,өткізу
Жарнама бөлімінде өндірісті-өткізу,тауарды сатып алушыға қарай жылжыту,тауарды тартымды
Маркетингті бақылау бөлімінде бұл әдіс арқылы өз мақсаттарына
"Рахат"Ашық Акционерлік Қоғамының өндіретін тауарларының тұтыну сипаттамалары оның
Тауар ассортименті-кәсіпорын өндірген белгілі тауардың барлық түрлерінің жиынтығы.Оған
Соңғы жылы "Рахат" ААҚ шығаратын өнімді көркемдеу жағынан
Қазіргі кезде дайын конфеттері ғана емес,көтерме және бөлшек
"Рахат" Ашық Акционерлік Қоғам жарнама іс-әрекетінің құрлымы келесі
"Рахат" ААҚ бейнесін қалыптастыру баспасөз басылымдары мен теледидарда
1."Рахат" ААҚ өнімі ,ассортименті,бағалары,сату шарттары жайлы аудиториясы үшін
2.Жалпы сипаттағы ақпарат модульдері түрінде тауарлық жарнама;Алматы қаласы
3.Өнімнің жеке түрлерін жылжыту бойынша тауарлық жарнама;Баспасөзде арнайы
"Рахат"Ашық Акционерлік Қоғам туралы нарықтың ақпараттану мақсатында иландыру,еске
Плакаттық және басқа да полиграфиялық бұйымдар тұтынушыларды ақпараттандыру
Тұтынушылармен тікелей жұмыс істейтін фирмалық дүкендегі жүргізушілері,өткізу бөлімінің
Кәсіпорындардың тауар таңбасын пайдалану өнімдерге сатып алушыларды жұмылдыруға
Сонымен,тауарды жылжыту жөніндегі кәсіпорын іс-әрекетін талдау нарықтағы белсендігін
Жалпы бүгінгі таңда "Рахат" Ашық Акционерлік Қоғамы Қазақстандағы
"Рахат" фабрикасының маркетинг қызметі құрамына салыстырмалы түрде көп
Сонымен қатар ,"Рахат"Ашық Акционерлік Қоғамның қызметінің жемісті болуына
Өткен жылдың наурыз айында "Рахат"АҚ-ның акционерлерінің кезектен тыс
Бүгінгі таңда "Рахат" АҚ әйгілі,бәсекелестікке қабілеттілігі бар,нарықта өз
Маркетингтік зерттеу қызметі кәсіпорын беделін көтеріп және биік
Қорытынды
Мәселенің мәнісіне соншалықты терең мән бермейтін қарапайым халық
Кәсіпорындарда көптен ұмытыла бастаған жас мамандар дайындау шарасы
Қазақстан кондитерлер ассоциациясының мүшесі – «Баян-cұлу» (Қостанай) АҚ,
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Ассэль Г. «Маркетинг: принципы и стратегия». Москва 2001
Багаева Н.У. «Приоритетные направления развития международного маркетинга в
Есімжанова С.Р. «Становление маркетинга в экономике Казахстана» //
Қажымұрат. «Кәсіпорынды басқару жүйесіндегі маркетингтің рөлі» // Саясат
Тоқтасын А. «Қазақстанның кәсіпорнындағы маркетингті пайдалану ерекшеліктері» //
Қаржы-қаражат // 2003, №4
Фимрманың маркетингтік қызметі. // Парасат әлемі. 2004. №3
Нэреш К. Малхотра «Маркетинговые исследования» // Москва* Санкт
Е.П. Голубков « Маркетинговые исследования» теория, методология и
www.Rahat.kz
www.Stat.kz
www.ComCon-2.kz
www.SMAR.kz
2
Қазақстандағы кондитерлік өнімдерінің нарықтық жағдайын маркетингтік зерттеу
Кәсіпорындағы маркетинг
Кәсіпорынның бәсекелестік қабілеттілігіне талдау мен бағалау
Кәсіпорын өнімінің бәсекеге қабілеттілігінің теориялық негіздері
Ақтөбе нарығындағы тұтынушылардың мінез-құлқын талдау
Маркетинг жүйесіндегі фирманың тауарлық саясаты
Макроорта, микроорта және медиаорта туралы мәлімет
КОНДИТЕР ӨНДІРІСІ
Тауар ассортиментін маркетингтік зерттеу
Тауар өткізуді жоспарлау