Кредит саясатының өзгеруі
ҚАЗТҰТЫНУОДАҒЫ
ҚАРАҒАНДЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ БАСҚАРУ ФАКУЛЬТЕТІ
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТЕОРИЯ ЖӘНЕ ХЭ
КАФЕДРАСЫ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
тақырыбы: «Ақша функциясы және ақша агрегаттары»
Орындады: Э-21к
тобының студенті
Дәрібаев С.Қ.
Ғылыми жетекші:
Мусатаева А.А.
ҚАРАҒАНДЫ - 2009
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
ЖАЛПЫЛАМА ЭКВИВАЛЕНТ РЕТІНДЕГІ АҚШАНЫҢ
ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
Ақша қызметтерінің мәні
Ақшаның түрлері және ақша агрегаттары
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ АҚША
АЙНАЛЫМЫНЫҢ ЖАҒДАЙЫ
Қолма-қол емес ақша айналысының қазіргі таңдағы тенденциялары
Ақша айналымы заңы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ТЕҢГЕНІ ТҰРАҚТАНДЫРУ ЖОЛДАРЫ ЖӘНЕ ИНФЛЯЦИЯМЕН КҮРЕСУ
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
1992 жылдың ортасына қарай Қазақстанды тәуелсіз мемлекет ретінде
Бұл республикаға, оның азаматтарына деген сый-құрметтің және салиқалы
Алайда ел ішінде экономикалық реформаларды жүзеге асыруда Қазақстан
Тұтынушылық нарық мәселелері барынша шиеленісті, азық-түлік, киім- кешек
Еңбекшілердің әлеуметтік жағдайларының нашарлауы көп ретте Қазақстанда жүргізілген
Курстық жұмыстың зерттеу обьектісі ретінде Қазақстан Республикасындағы ақша
Ақша тауар өндірісінің дамуындағы бірден – бір шарт
Тауар бағасын өлшеу үшін қолма-қол ақшаның болуы қажет
Ақша төлем құралы тауар айналысы ақша қозғалысымен байланысты.
Курстық жұмыстың мақсаты – ақша нарығының мәнін ашып,
Осы мақсатқа сәйкес курстық жұмыста мынадай мәселелер қарастырылады:
ақша нарығы жайлы жалпы сипаттама беру;
Қазақстан Республикасы ақша нарығының жағдайын статистикалық көрсеткіштер негізінде
Қазіргі таңдағы Ұлттық Банкінің ақша-несие саясатына шолу;
Ақша-несие бағдарламасын талдау;
ақша-несие саясатындағы инфляция деңгейін талдау болып табылады.
Зерттеу объектісі - ақша нарығы, пәні ақша құралдары
Курстық жұмыстың әдістемелік негіздемесі болып отандық және шетелдік
1 АҚША НАРЫҒЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
1.1 Ақша функциялары мен ақша агрегаттарының мәні
Қазіргі замаңғы барлық экономикаларда ақшаның рөлі ең басты.
Ақша - ол қаржы активтердің (қолма-қол ақшаны,банк шоттарын
Есептеу бірлігі.
Ақшаға орын жоқ бартер экономикада сауда тауарлардың салыстырмалы
Неғұрлым көп тауар ауысады, соғұрлым салыстырмалы бағалардың саны
Айырбас құралы.
Бартер экономикада мәміле жасау үшін қажеттіліктері бірдей болу
Құнды сақтау құралы.
Адамдар өз байлықтарын әртүрлі активтер түрінде сақтайды, ақша-осындай
Төлем құралы.
Міндеттемелер мен қарыздар шамасы ақшалай түрде белгіленуі мүмкін,
Тауарлар несиеге берілгенде, ақша осы рөлде пайдаланады. Елдегі
Ақша массасы - ол экономикада тауарлар мен қызметтердің
Солай, квази-ақшалар байлықтың өтімділігі зор түріне жатады, себебі
1.2 Ақшаға сұраныс пен ұсыныс
Ақша көлемі – бұл халық шаруашылығындағы тауарлар мен
Ақша көлемі шаруашылық айналымына нақты түрде қызмет көрсетуші
Нақты ақшалардың жиынтығы (банкноттар мен металл ақшалар) мен
Айырбас және төлем операцияларын жүзеге асырушы ақша көлемі
Ақшаға деген сұраныс пен ұсыныс ақша нарығының көлемі
Ақша ұсынысының жиынтығын анықтап, экономикадағы ақшаның барлық көлемін
1) орталық банк арқылы – эмиссия негізінде (қол
2) орталық банк халықтан, кәсіпорындардан және коммерциялық банктерден
3) коммерциялық банктер берешек алушыларға несиелер беріп, салымдар
4) пайыздық ставкалар көлемімен байланысты, шетелдерден және шетелдерге
Тұтастай алғанда, елдегі жалпы ақша ұсынысы ақшаның салыстырмалы
Ақша көлемін сандық тұрғыдан анықтау үшін, жинақтаушы көрсеткіштер
-ақша базасы (МО) – одан ешкімге несие берілмейтін,
-депозиттер (талап еткенге дейінгі халықтың, кәсіпорынның банктедегі салымдары);
-чектік депозиттер, яғни соған чек жазылатын (ағымдағы салымдар)
Сонымен, М1 агрегаты ағымдағы төлемдік айналымдарға қызмет көрсететін
М2 ақша агрегаттарына жататындар:
-ағымдағы төлемдік айналымдарға (М1) қызмет көрсетуші ақшалар;
-чексіз депозиттер;
-халықтың және кәсіпорындардың шұғыл шағын депозиттері;
-қысқа мерзімдік мемлекеттік бағалы қағаздар.
М1-ден басқа М2 элементтері айналым құралы түрінде қызмет
М3 – ақша агрегаттары “кең мағынадағы ақшалар” –
М2 ақшалары;
-ұзақ мерзім аралығында өтеуге болатын жоғары ликвидті (өтімді)
-кәсіпорындардың шұғыл купондық депозиттері (инвестицияларды қаржыландыру үшін құралдар);
-бюджеттік және қоғамдық ұйымдардың есеп-шоттарындағы қаржылар;
-мемлекеттік, жергілікті және муниципалды бюджет қаржылары [4, б
Ақшаға деген сұраныс халық шаруашылығының барлық секторларында
1) әртүрлі келісімдер, яғни тауарлар мен қызметтерді (трансакциялық
1) қаржы активтерінің (алыпсатарлық сұраныс) қаржыны қалыптастыру үшін
Ақшаға деген трансакциялық сұраныс – тауарлар мен қызметтерді
Ақша иелері өздерінің кірістерін көбейтуге ұмтыла отырып, өз
Сонымен, ақшаға деген алыпсатарлық сұраныс – қаржы активтердің
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АҚША НАРЫҒЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТАҢДАҒЫ ЖАҒДАЙЫ
2.1 Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ақша-несие саясаты
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі өзі жүргізетін операциялар бойынша
Қазақстан Ұлттық банкі мемлекеттік ақша-несие саясатын анықтайтын және
Ақша-несие саясатының макроэкономикалық деңгейдегі субъектісі Ұлттық банк болып
Шаруашылық конъюктурасының жағдайына байланысты ақша-несие саясатының екі типі
1.Рестрикциялық ақша-несие саясаты;
2.Экспанцондық ақша-несие саясаты.
Рестрикциялық ақша-несие саясаты — екінші денгейлі банктердің несиелік
Экспанциондық ақша-несие саясаты — несие беру көлемін кеңейтумен,
Сыйақы мөлшерлемелерін белгілеу;
- Ең төменгі міндетті резервтер нормасын белгілеу;
- Мемлекеттің бағалы қағаздарын сатып алу және сатуы
- Банктерге және үкіметке несиелер беру;
- Валюталық нарыққа интервенциялау;
Кейбір жағдайларда, несиелік операциялардың жекелеген түрлерінің деңгейі мен
ресми сыйақы мөлшерлемелері, қысқа мерзімді ноттарды эмиссиялау, ашық
Ұлттық банк өзінің жүргізетін операциялары бойынша мынадай ресми
- ресми қайта қаржыландыру мәлшерлемесі;
- ресми есептік (дисконттъщ) мөлшерлемесі;
- РЕПО және кері РЕПО операииялары бойынша сыйакрі
- «овернайт» займдары бойынша сыйақы мәлшерлемесі;
- күндізгі займдар бойынша сыйақы мөлшерлемесі.
Ресми қайта қаржыландыру мөлшерлемесі — ақша нарығының жалпы
Ресми есептік (дисконттық) мөлшерлемесі — ақша нарығының жалпы
РЕПО және кері РЕПО операциялары бойынша сыйақы мөлшерлемелері
«Овернайт» заемдары бойынша сыйақы мөлшерлемесі — Ұлттың банктің
Ақшалай нарықтағы тепе-теңдікті қамтамасыз етуде банктерге берілетін несиелер
Резервтік талаптар, ашық, нарықтағы операциялар және пайыз саясатымен
Әлемдік тәжірибеде міндетті резервтердің өте жоғары деңгейде болуы,
«Кредит нарығының жай-күйі және өлшемдерінің болжамын» кезекті
Корпоративтік сектор заемдарының нарығы
Тексеріліп отырылған кезеңде кредиттік нарықта сұраныстың айтарлықтай өзгеруі
Шетел валютасындағы кредиттермен салыстырғанда ұлттық валютадағы кредиттерге сұраныстың
Сурет 1. Кредиттік ресурстарға
сұраныстың өзгеруі
2. Зерттеліп отырған кезеңде банктердің кредит саясатын біршама
Сурет 2. Кредит саясатының өзгеруі
3-тоқсанда саясаттың қатаңдату жағына шамалы өзгеруі бірінші кезекте
3. Респонденттердің жауаптары ағымдағы жылдың 4-тоқсанында кредитік нарықтың
Респонденттердің 76%-ы өздерінің кредиттік саясатын өзгертпеуді жоспарлап отыр,
Алғаш рет 2008 жылдан бастап ипотекалық кредиттеу бойынша
Сурет 3 . Кредиттік ресурстарға сұраныстың өзгеруі
Сурет 4. Кредиттік ресурстарға сұраныстың өзгеруі
Күтулерге келетін болсақ, респонденттердің 44%-ы тұтынушылық кредиттеу бойынша,
2. Респонденттердің көбі (75%) 3-тоқсанда жеке тұлғаларға қатысты
Кредиттеудің баға және баға емес талаптарының өзгеруіне келсек,
3. Жақын арадағы 3 айда заемшылармен байланысты тәуекелдердің
респонденттердің 55%-ы төлемдер бойынша ақы төлеуді кешіктіру мерзімдерінің
респонденттердің 45%-ы заемшылардың қаржы жағдайы шамалы нашарлайды
респонденттердің 45%-ы заемдардың мерзімін ұзарту санының өсуін күтеді;
респонденттердің 30%-ы қамтамасыз ету сапасының бұдан әрі нашарлауын
Нашарлауды күту көбіне а) проблемасы бар кредиттерді
Сурет 5. Жылжымайтын мүлікке орташа бағаның күтулері
4. Банктер алдыңғы тоқсандағы сияқты жылжымайтын мүлік
Қайта құрылымдалған заемдар санының бұдан әрі өсуі және
Бөлшек секторда сондай-ақ кепілді мүлікті өндіріп алу санының
Қайта құрылымдау және кепілді мүлікті өндіріп алу көлемінің
Тұтастай алғанда, банктер қазіргі кезде бірте-бірте сапасын жақсартуға
Барлық мүмкіндігі бола тұра, дағдарыс пен басқа факторларға
Коллекторлық агенттіктермен негізінен ірі және орта банктер жұмыс
2.3 Халықаралық резервтер мен ақша агрегаттары және инфляция
2009 жылғы қазанда ұлттық Банктің таза халықаралық резервтері
2009 жылғы қазанда ақша базасы Ұлттық Банктің таза
2009 жылғы қазанда тар ақша
2009 жылғы қыркүйекте ақша массасы банк жүйесінің
2009 жылғы қыркүйекте айналыстағы қолма-қол ақшаның көлемі
2009 жылғы тамыздағы 88,6%-дан 2009
Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің
Азық-түлік тауарлары нарығында өткен
Ақылы қызмет көрсету құрылымында тұрғын үй-коммуналдық саласының қызмет
Инфляция 2009 жылғы қаңтар-қазанда 5,1% (2008 жылғы
Сурет 6. Инфляция жəне оның 2008 жəне 2009
2009 жылғы қыркүйектің қорытындылары бойынша инфляция
Сурет 7. Жылдық инфляция деңгейінің динамикасы, %
2009 жылғы қазанда Қаржы
Орналастырылған бағалы қағаздар бойынша тиімді кірістілік инфляция
Қаржы министрлігінің айналыстағы бағалы
Қазақстан Ұлттық Банкінің қысқа мерзімді ноталары. Айналыс мерзімі
Айналыстағы ноталардың көлемі 2009 жылғы
2009 жылғы қазанда 2009 жылғы
Орналастырылған банкаралық теңгедегі депозиттердің көлемі 2009 жылғы қазанда
Ұлттық Банктің банктерден тартқан
2009 жылғы қазанда орналастырылған
2009 жылғы қазанда еуромен орналастырылған депозиттердің көлемі
Шетел валютасындағы банкаралық депозиттердің
Банктердің экономикаға кредиттері бойынша
Ұлттық валютадағы кредиттер бойынша
Ұзақ мерзімді кредиттеу 0,1%-ға 6732,1 млрд.
Заңды тұлғаларға кредиттер бойынша
Шағын кəсіпкерлік субъектілерінің кредиттік
Банктердің экономикаға кредиттері бойынша
2009 жылғы қыркүйекте жеке
Ұлттық валютаның «Алтын барыс» жəне «Күміс
«Алтын барыс» сынамы 999,9/1000 алтын, массасы 3,11 г.
«Алтын барыс» сынамы 999,9/1000 алтын,
«Алтын барыс» сынамы 999,9/1000 алтын, массасы 15,55 г.
«Алтын барыс» сынамы 999,9/1000 алтын, массасы 31,1
«Күміс барыс» сынамы 999,9/1000 күміс, массасы 31,1 г.
«Күміс барыс» сынамы 999,9/1000 күміс,
«Күміс барыс» сынамы 999,9/1000 күміс, массасы 155,5 г.
«Күміс барыс» сынамы 999,9/1000 күміс, массасы 311,0 г.
Ұлттық валютаның инвестициялық алтын жəне күміс монеталарын сату
Инвестициялық монеталардың сату бағасына
Ұлттық валютаның қымбат металдардан
Инвестициялық монеталардың 2009 жылғы 6 қарашадағы бағасы:
«Алтын барыс» сынамы 999,9/1000 алтыннан, массасы 3,11 г.
«Алтын барыс» сынамы 999,9/1000 алтыннан, массасы 7,78 г.
«Алтын барыс» сынамы 999,9/1000 алтыннан,
«Алтын барыс» сынамы 999,9/1000 алтыннан,
«Күміс барыс» сынамы 999,9/1000 күмістен, массасы 31,1 г.
«Күміс барыс» сынамы 999,9/1000 күмістен, массасы 62,2 г.
«Күміс барыс» сынамы 999,9/1000 күмістен,
«Күміс барыс» сынамы 999,9/1000 күмістен,
2009 жылғы қыркүйектің қорытындысы бойынша
Елдер 2007 жылғы
желтоқсанмен
салыстырғанда
2008 жылғы
желтоқсандағы
инфляция,
%-бен 2008 жылғы
қыркүйекпен
салыстырғанда
2009 жылғы
қыркүйектегі
инфляция,
%-бен Талданып отырған
елдердің үкіметінің жəне
орталық банктерінің
болжамы,
%-бен
Қазақстан 9,5 6,0 8,0
Əзірбайжан 15,6 -1,3 13,0
Армения 5,2 3,7 3,5
Беларусь 13,3 11,7 11,0
Грузия 5,5 0,4 3,0-4,0
Қырғызстан 20,0 2,1 15,0
Ресей 13,3 11,7 11,0
Тəжікстан 15,6 5,0 13,0
Украина 22,3 15,0 9,5
Негіздеме:
Сурет 8. ТМД елдеріндегі жалпы инфляциялық үрдістер
Бұл ретте инфляция деңгейінің нақты мəндерінің ТМД елдерінің
3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҰЛТТЫҚ БАНКІНІҢ АҚША-НЕСИЕ САЯСАТЫНЫҢ 2009-2010
3.1 Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің 2008-2009 жылдарға арналған
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің негізгі басымдағы инфляциялық таргеттеу
Осы кезеңде ақша-кредит саясатын жүргізудің балама қағидаттарын қолдану
Инфляциялық таргеттеу қағидаттарына көшу ақша-кредит саясатын жетілдіру бойынша
Қазақстан Республикасы соңғы жылдарда бірінші рет экономикалық өсудің
Əлемдік экономиканың даму перспективасына қатысты болып отырған
айқындалмаушылық бағалау бойынша, жақын болашақта жоғары дəрежеде сақталатын
Осыған байланысты Қазақстан экспортының (мұнай, металдар) негізгі
позицияларына əлемдік бағалар жоғары деңгейде болып қалады деп
Осындай жағдай, бір жағынан, экспорттық түсімдердің Қазақстан Республикасына
қарамастан, Қазақстан Республикасының төлем балансының ағымдағы шотының сальдосы
Энергия тасымалдауыштар мен басқа шикізат тауарларын экспорттау үшін
Сонымен қатар, халықаралық капитал нарықтарындағы ресурстарды тартуға рұқсаттың
Сырттан ресурстар тартуды шектеу банктерден орта мерзімді перспективаға
Қазақстан Республикасы экономикасының одан əрі дамуы сондай-ақ Қазақстан
неғұрлым теріс нұсқа бойынша дамиды.
Осыған байланысты экономиканың дамуының: базалық жəне пессимистік
сценарийі қарастырылады.
БАЗАЛЫҚ СЦЕНАРИЙ кезінде ағымдағы операциялар бойынша айтарлықтай дефициттің
ЖІӨ-нің нақты өсуі 2008 жылы 5%, ал 2009
Осы сценарий үшін нақты сектор мен төлем балансы
болашақтары динамикасына қатысты болжамдар жасалған кезде 2008-2009 жылдарға
ПЕССИМИСТІК СЦЕНАРИЙ кезінде банктердің резидент еместер алдындағы міндеттемелерінің
Сыртқы ресурстарға рұқсаттың болмауы жағдайында сыртқы борыштық
міндеттемелерге қызмет көрсету қажеттілігі елден капиталдың нетто-əкетілуіне себепші
Бұл сценарийдің шегінде Қазақстан Республикасында 2008 жəне 2009
Екі сценарийді іске асырудың жылдық инфляцияның біршама бəсеңдеуін
болжайтынын атап өткен дұрыс. Егер 2007 жылдың аяғында
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің 2008-2009 жылдарға арналған
ақша-кредит саясатының негізгі мақсаты жылдық инфляцияны (өткен жылдың
Егер ЖІӨ, мемлекеттік шығыстар жəне Қазақстан Республикасының құзыретіне
Орташа жылдық инфляция есебінің ерекшеліктері: 2008 жылы орташа
Орташа жылдық инфляцияны есептеу кезінде соңғы 2 жылдағы
Осылайша, орташа жылдық инфляцияны есептеу қатарынан 24 айды
Бұл ретте 2007 жылдың екінші жартыжылдығындағы инфляциялық қысым
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің іс-қимылдары экономика дамуының базалық
Əлемдік жəне отандық экономикаларда қалыптасқан жағдайдың өзгерісіне әсер
-Ақша-кредит саясатының екі сценарийді жүзеге асыру кезіндегі шаралары
Қайта қаржыландырудың ресми ставкасы ақша нарығындағы жағдайға жəне
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі екінші деңгейдегі банктерге мемлекеттік
Коммерциялық вексельдермен қайта есепке алу операциялары жүргізу практикасы
қорының активтерін конвертациялау жəне қайта конвертациялау бойынша операцияларды
- Ақша-кредит саясатының базалық сценарийді жүзеге асыру кезіндегі
шаралары
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі бірқалыпты қатаң ақша-кредит саясатын
Қысқа мерзімді ноталар шығару, екінші деңгейдегі банктердің депозиттерін
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі теңгенің айырбас бағамына оның
- Ақша-кредит саясатының пессимистік сценарийді жүзеге асыру кезіндегі
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі қолдаушы ақша-кредит саясатын жүргізетін
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі банктерге біршама көлемде тікелей
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі алтынвалюта резервтерін елдің өзінің
3.2 Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты бағытының
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі қалыптасып отырған практикада жыл
2008 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі алдында тұрған
2008 жылы Қазақстан Республикасындағы жылдық инфляция (өткен жылдың
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі осы жағдайларда екі жылға
Əлемдік экономикадағы қаржылық сілкініс Қазақстан Республикасы экономикасының сыртқы
Қазақстан Республикасы экономикасының қаржы секторының соңғы жылдардағы өсуі
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жəне Қазақстан Республикасы Қаржы
Сонымен қатар əлемдік қаржы нарықтарында туындаған проблемалар банк
Тəуекелді қайта бағалау, қаржы жүйесіндегі қорландыруға қатысты қиындық
Əлемдік экономика 2007 жылдың бірінші жартыжылдығында жоғары қарқынмен
Сонымен қатар, əлемдік қаржы нарығы 2007 жылдың бірінші
Жапония банкі ставканы 2007 жылғы ақпанда 0,5% деңгейге
АҚШ-та өсудің бəсеңдеуіне «sub-prime» ипотека дағдарысы жəне нəтижесінде
Тəуекелдердің өсуі портфельдік инвесторлар капиталды дамушы нарықтардан шығаруға
Бірқатар орталық банктер, атап айтқанда АҚШ Федералдық резервтік
Еуропа орталық банкі тарапынан 2007 жылғы желтоқсанда өтімділік
Əлемдік экономика қаржы нарығындағы тұрақсыздықпен қатар тауар
нарықтарындағы бағалардың айтарлықтай өсуі проблемасына ұшырады. Мұнай өндірудің
долл. құрады. 2007 жылы негізгі металдар мен азық-түлік
Негізгі дəнді дақыл өндіруші елдердегі өнімнің төмен болуы,
Мəселен, ХВҚ деректері бойынша бидайдың əлемдік бағасы (Канада)
Əлемдік қаржы жəне тауар нарықтарындағы теріс үрдістер салдарынан
3.3 Қазақстан Республикасының төлем балансы жəне теңгенің айырбас
бағамы
Əлемдік тауар нарықтарындағы бағалардың өсуі Қазақстан Республикасының экспорттық
Ағымдағы операциялардан кірістер (негізінен тауар экспортынан түскен түсімдер)
Шетелдік тікелей инвестициялардың нетто-ағынының айтарлықтай өсуі салдарынан (2007
Шетелдік тікелей инвесторлар қайтарған сомалар ағымдағы шот бойынша
Тікелей инвесторларға дивидендтер төлеу жəне халықаралық қызмет көрсетуге
шетелдік активтердің көлеміне тікелей қатысты болады.
Мəселен, 2007 жылдың бірінші жартыжылдығында қаржыландырудың банк секторының
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің алтынвалюта резервтері бірінші жартыжылдықта
Капитал нарықтарындағы ғаламдық дағдарыстың көрінуі 2007 жылғы тамыздан
2008 жылғы үшінші тоқсанда банктер 4,2 млрд. АҚШ
Бұрын тартылған ұзақ мерзімді заемдар бойынша негізгі борышты
Шетел валютасына ұсыныстың қысқаруы жағдайында сұраныстың өсуі Қазақстан
Орта мерзімді перспективада теңгенің АҚШ долларына қатысты нығаюын
ҚОРЫТЫНДЫ
Курстық жұмыстың жазылуын аяқтай келе төмендегідей ой-тұжырымдамалар жасауға
1. Жалпы ақша жайлы мәліметтер берілді. Ақша-ол қаржы
2. Есептеу бірлігі.
Ақшаға орын жоқ бартер экономикада сауда тауарлардың салыстырмалы
Неғұрлым көп тауар ауысады, соғұрлым салыстырмалы бағалардың саны
Айырбас құралы.
Бартер экономикада мәміле жасау үшін қажеттіліктері бірдей болу
Құнды сақтау құралы.
Адамдар өз байлықтарын әртүрлі активтер түрінде сақтайды, ақша-осындай
Төлем құралы.
Міндеттемелер мен қарыздар шамасы ақшалай түрде белгіленуі мүмкін,
Тауарлар несиеге берілгенде, ақша осы рөлде пайдаланады. Елдегі
2) Қазақстан Ұлттық банкі мемлекеттік ақша-несие саясатын анықтайтын
Ақша-несие саясатының макроэкономикалық деңгейдегі субъектісі Ұлттық банк болып
Шаруашылық конъюктурасының жағдайына байланысты ақша-несие саясатының екі типі
1.Рестрикциялық ақша-несие саясаты;
2.Экспанцондық ақша-несие саясаты.
Рестрикциялық ақша-несие саясаты — екінші денгейлі банктердің несиелік
Экспанциондық ақша-несие саясаты — несие беру көлемін кеңейтумен,
3) 2008 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі алдында
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі осы жағдайларда екі жылға
Қорыта келгенде, алдағы уақытқа Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Мамыров Н.Қ.,Тілеужанова М.–Макроэкономика,А -2003-Экономика баспасы
Мамыров Н.Қ. Макроэкономика. Экономика. Алматы. 1998ж.
Жүнісбеков Д.В. Макроэкономика. Қарағанды 2007ж.
Осипова Г.М. Экономикалық теория негіздері. –Алматы: Қаз ГЗУ,
Дорнбуш Р., Фишер С. «Макроэкономика» ағылшын баспасынан аударма,
www.nationalbank.kz
www.minfin.kz
www.akorda.kz
Президент пен Қазақстан Республикасы үкіметінің актілер жинағы. 2000
www.government.kz
Фишер С. Макроэкономика, М.-1997;ИНФРА
Булатова А.С. «Экономика»
www.stat.kz
Болатханова З.А. «Әлеуметтік экономикалық статистика» Алматы, 2003 жыл.
Жүнісов Б.А. және басқалар. «Нарықтық экономиканың негіздері»: Оқу-метод
5
Қазіргі тандағы ҚР-дағы ұлттық банктің ақша-несие саясатына талдау жасау
Ұлттық банктің дискрециялық ақша - несие саясаты
ҚР ұлттық банкі – мемлекеттің ақша-несиелік саясатының атқарушысы және тексерушісі
Кредиттік ресурстарға сұраныстың өзгеруі
Қазақстан Республикасының ақша-несие саясаты
Банкаралық ақша аударымдары жүйесі
Ұлттық Банктің ақша - кредит саясатының құралдары
Ақша - несие саясатының теориялық негіз
Ұлттық Банктің ақша-несие саясатын және ҚР екінші денгейдегі банктің қазіргі жағдайын талдау
Ақша-несие саясатының механизмі және оның ерекшелігі