Оқыту мен тәрбиелеудің негізгі формасы
Мазмұны
І. Кіріспе ...........................................................3
ІІ. Негізгі бөлім «Оқыту мен тәрбиелеуде оқушылардың жеке дара
2.1. Оқытуды ұйымдастырудың формаларының мәні, мазмұны және түрлері ..........................................................................4
2.2. Оқу – тәрбие процесінде бастауыш сынып оқушыларының жас
2.3. Математика сабақтарындағы оқушылардың жас және дербес ерекшеліктерін есепке
ІІІ. Тәжірибелік бөлім ......................................................23
Қорытынды ..................................................28
Пайдаланылған әдебиеттер .............................................29
Кіріспе
Қазақстан Республикасының егемен ел болып, тәуелсіз мемлекет болғалы
Қандай да тәрбие тәсілі ықпал ету үшін балалардың
Шебер болу үшін ерекше педагогикалық таланттың болуы міндет
2.1. Әлемдік педагогикалық ойдың тарихы мен мектепте
Педагогикалық сөздікте: «Оқуды ұйымдастыру формасы - оқудың
Оқытуды ұйымдастырудың формалары-белгілі бір тәртіп пен режим
Мектептердің даму тарихыда ұлы педагогтардың тұжырымдамалары
Оқытуды тиімді ұйымдастыру мәселелерімен педагогиканың «дидактика» деп аталатын
«Оқытуды ұйымдастыру формасы» ұғымының мәнін ашу үшін
Оқыту- жеке адамның қалыптасуының және бірінші кезекте,
Педагогика тарихында ұлы педагогтардың тұжырымдары және оқытуды
оқушының саны мен құрамы
жұмыс орны
оқу жұмысының ұзақтығы
Оқушылар санына байланысты оқытуды ұйымдастырудың формасының жіктелуі мынадай:
Сызба №1
Мектеп практикасының тарихында оқытуды ұйымдастырудың сыныптық
Я.А. Коменский «Ұлы дидактика» (1632) атты әйгілі
А.Әбілқасымованың «Қазіргі заманғы сабақ» атты еңбегінде «Оқытуды ұйымдасырудың
жастары және дайындық деңгейлері біркелкі оқушылар бір
Сынып тұрақты кестеге сәйкес, бірыңғай жылдық жоспармен және бағдарламамен
Сабақ оқудың негізгі бірлігі болып саналады.
Сабақ оқу пәніне, тақырыпқа арналады, Сондықтан сынып оқушылары
Сабақта оқушылардың жұмысына мұғалім басшылық жасайды, ол
Оқудың сыныптық – сабақтық жүйесі осы
Сыныптық сабақтық жүйесінің артықшылықтары:
оқу- тәрбие процессін түгелдей тәртіпке келтіруді
Басқарудың қарапайымдылығы;
Балалардың проблемаларды ұжымдық талқылауда міндеттерге ұжымдық шешіміздестіруде
Оқыту процесіндегі оқушыларды тәрбиелеу ісінде мұғалімнің
Оқытудың үнемділігі және оқушылардың жеткілікті дәрежедегі
Сыныптық - сабақтық жүйенің кейбір кемшіліктері:
Қабілеті орташа оқушыға биімділік, және нашар оқушыға
Мұғалім оқытудың мазмұны, жылдамдығы, және әдістері бойынша
Ересек балалар мен жасы кіші оқушылардың ұйымдсқан
(К.Д. Ушинский. Собр. соч., 6т, с.25)
Жоғарыда көрсетілген оқу жұмысын ұйымдастыру формаларын оқу
2.2. Қазақстан Республикасының білім беру туралы заңында: «білім беру
Бастауыш сынып оқушыларын өмірге және ұжымдық еңбекке тәрбиелеудің, әрбір
Белгілі бір жастағы балалардың жас мөлшері дегенде олардың көпшілігі
Бастауыш сынып жасындағы баланың салмағы бір жылда 2-2,7 кг
Нерв жүйесінің жетілуі де жалғасады. Нерв клеткалары арасында жаңа
Баланың білім алудағы іс-әрекеті де, бұған дейінгі барлық іс-әрекеттен
Білім алу іс-әрекеті оқушы баланың өзіне бағытталған іс-әрекеттен тұрады.
Білім алу іс-әрекетіндегі баланың маңызды әрекеті – бұл оның
Бала мектеп табалдырығын аттағаннан кейін, оның әлеуметтік жағдайы өзгереді,
Мектеп табалдырығын аттаған сәттен бастап, баланың алдына оқу іс-әрекетінің
Оқу іс-әрекетінің жағдайында балаға оның ойын емес екендігін түсіндіруге
Баланың дұрыс психикасының ерекшелігі – танып білуге деген белсенділігі.
Мектепте оқыта бастағанда баланың ойлау жүйесі өзінің эгоцентизмімен, белгілі
Білімінде жүйеліліктің жоқтығымен, түсініктерінің жеткілікті түрде даму дәрежесіне жетпегендігінен
Бала қоршаған ортаны зерттеуге бағытталған танымдық белсенділігімен өзі зерттеу
Үлкен адам сөзбен айту арқылы баланың назарын белгілі бір
Бастауыш сынып жасындағы бала белгілі деңгейде өзінің атқаратын жұмысын
Алайда, бала төменгі сыныпта жүрген кезінде-ақ өзінің мінез-құлқын өзі
Бұл меңгеру базасында жаңа әлеуметтік қатынастар пайда болады, олар
Баланың үрейленуі өзін қоршаған ортаны қабылдауының санада сәулеленуі болып
Бұл жастағы балаларда бірте-бірте оларға тән; мектепке барғысы келмеу
Бастауыш сынып жасындағы бала әртүрлі жағдайларды өз қиялында бейнелей
Әртүрлі оқиғалар, «өлеңдер» ұйқастыру, ертегілер ойлап табу, түрлі кейіпкерлерді
Оның үстіне, қиял әсер беретін іс-әрекет ретінде көрініс табады.
Ақыл-ойдың дамуына оқу іс-әрекеті ерекше әсер етеді. Әсіресе оқу
Бастауыш сынып жасындағы бала үлкендердің сөзін бірте-бірте толық және
Сабақ алдында үрейлену әдеті пайда болған баланы тезірек мектепке
Баланы тыңдап отырғаннан да, оны мектепке баруға достық ниетпен
Бастауыш сынып жасындағы балалардың ішіндегі ер балалардың 5-8 пайызының,
Мектеп оқушыларында болатын ерекше белсенділіктің себебі әлі күнге дейін
Бастауыш сынып жасындағы бала үшін ең маңыздысы педагог. Балаға
Бастауыш сынып жасы – бұл айналадағы өзге әлемді баланың
Бастауыш сынып жасындағы балалардың кейбір ерекшеліктері жылдар сайын жойылып
2.3. Математика сабақтарында бастауыш мектеп оқушыларын тәрбиелеуде жеке –
Табиғат адам тегіне үлкен жомарттық көрсеткен: жер берінде екі
Осындай даралық ерекшелікті есепке ала отырып математика сабақтарын ұйымдастыру
Даралық нақты ерекшеліктерде (өзгешеліктерде) көрінеді. Олардың шығу негізі –
Даралық түйсікте, қабылдауда, ойлауда, есте, қиялда, қызығуларда, бейімділікте, қабілеттерде,
Оқу мен тәрбиеде балалардың жеке дара ерекшеліктерін ескеру қажет
Жас ерекшеліктетрін ескеру – іргелі педагогикалық принциптердің бірі.
Жас ерекшеліктері оқу пәндерінің және әр пәндегі оқу материалдары
Оқу – тәрбие қызметінің формалары мен әдістерін таңдау да
Математика сабақтарында оқыту мен тәрбиелеуде оқушылардың жеке – дара
Математика сабақтарында деңгейлеп, саралап оқыту технологиясын пайдалану оқушы белсенділігін
Деңгейлеп, саралап оқыту технологиясы оқыту педагогикалық технологиясында алынған нәтиже
Оқушының оқу материалын жеңілден күрделіге қарай жүйелі меңгеруі;
а) алынған нәтижені өлшеуге болатындығы;
б) оқу процесінің жарыс түрінде ұйымдастырылуы;
в) бағалаудың жетіспеушілік қасиеті;
г) дамыта оқытудың әдіс – тәсілдерін қолдануға ыңғайлы жағдайлар
Сабақта қандай оқушы болмасын, жақсы оқитынына қарамастан жұмысты І
Математика сабақтарын осылайша деңгейлік жұмыстар ұйымдастыру – педагогиканың жеке
3.1.
Сабақтың тақырыбы: Пысықтау
Пәні: математика
Сыныбы: 2
Сабақтың мақсаты: Өтілген есептеу тәсілдерін пысықтау, білімдерін
кеңейту.
Сабақтың міндеттері:
Толық ондыққа дейін толықтыру және 100 санын шығарып алудың
Өз бетімен жұмыс жасау, топтық бірлесіп түсіну, қолдану, анализ
Білім сапасын арттыру, білім, білік, дағдыны, белсенділікті қалыптастыру.
Сабақтың көрнекілігі:
Сабақта қолданылатын әдістер: Топтық жұмыс.
сөйлесу. Деңгейлеп оқыту әдііс. Үш өлшемді әдістемелік жүйе. БҮҮ.
Сабақтың түрі: Жинақтау сабағы
Сабақтың жүрісі:
І. Қызығушылықты ояту.
1) Үй тапсырмасын тексеру. №6 тапсырма
Кесте арқылы түсіндіреді. Себебін айтады.
42 + 58 * 42 + 18
Қосылғыш 42 42
Қосылғыш 58 18
Қосынды мәні
46 + 34 * 64 + 34
Қосылғыш 46 64
Қосылғыш 34 34
Қосынды мәні
51 - 31 * 51 - 21
Азайғыш 51 51
Азайтқыш 31 21
Айырма мәні
60 - 14 * 60 - 24
Азайғыш 60 60
Азайтқыш 14 24
Айырма мәні
Егер бірінші қосылғыш өзгермей,екінші қосылғыш кемісе, онды қосындының мәні
Егер екінші қосылғыштары өзгермей, ал бірінші қосылғыштары артса, қосындының
Қорытынды: Егер қосылғыштардың бірі өзгерсе қосындының мәні де
өзгереді деген тұжырымға келуге болады деп ойлаймын.
Егер азайғыш өзгермей, азайтқыш артса, айырманың мәні кемиді.
Егер азайғыш өзгермей, азайтқыш кемісе, айырманың мәні артады.
Қорытынды: Азайғыш пен азайтқыштың өзгеруіне қарай айырманың
мәні өзгереді деп ойлаймын.
2) Математикалық диктант.
Интерактивті тақтада жазулы тұрады. Оқушылар тек жауабын жазады, кейін
60 пен 34 сандарының қосындысы неге тең?
88 бен 44 сандарының айырмасын тап.
50 санына 34 пен 4 сандарының айырмасын қос.
35 санынан 12 мен 3 сандарының қосындысын кеміт.
Ауызша жаттығу жұмыстарына 90 сабақтың №1 тапсырмасы
3) «Кім тапқыр?» ойыны.
90- сабақтың №8 тапсырмасын орындайды.
4) Қорытындылау. БҮҮ стратегиясы
Бірінші бөлімі толтырылады.
Білетінім Үйренгенім Үйренгім келеді
1.Өрнектерді есептемей салыстыруды.
2.100 көлеміндегі сандарды ондықтан аттап қосу және азайту.
3.«Кім жылдам?» ойыны
ІІ. Мағынаны таныту.
Үш топқа бөлініп беріледі.
2 – т. Баған түрінде есептеп, дұрыстығын тексереді.
1 – топ.
90- 58 =32
2- топ.
57 + 13 = 70
3 – топ.
56 - 36 =20
Оқушылар жауабын ауызша айтады. Нені білгендерін айтады. (Екі таңбалы
3 – т. Шығармашылық жұмыс.
Салыстыр. Не байқадың?
Алдымен оқулықтан берілген есептердің қысқаша шартын салыстырады. Бұлардың бір
Сергіту сәті Күннің, гүлдердің суреті.
5- т.Әр топқа бөлініп беріледі. Нәтижесін тақтада тексеру.
1 – топ
4 + 57 * 57 – 4
13 + 8 * 8 + 15
95 – 65 * 90 – 65
6- т. «Кім жылдам?» ойыны (тақтада орындалады, оқушылар алдымен
Бағасы Сенде болғаны... Қалды
37 теңге 50 теңге ? теңге
54 теңге 100 теңге ? теңге
46 теңге 50 теңге ? теңге
7. Өзіндік жұмыс. Нұсқа бойынша бөлініп беріледі.
І нұсқа
100 – (17 + 33)
34 + 18 + 16 + 2
(25 + 35) – 32
Үйге: №4 - тапсырма
Қорытынды: БҮҮ стратегиясы бойынша интерактивті тақтада көрсетеді. Үш өлшемді
1-деңгей:
Өрнектерді салыстыр.
43 + 20 * 20 + 43
8 м + 2 м * 9
2-деңгей. Өзіндік жұмыс дәптерінен алынады.
15, 16- тапсырмалар орындалады. (7-бет)
3-деңгей.
1) Теңдеулерді шеш:
y – 26 = 34 + 16
2) Болғаны – 59 теңге.
Берді – 21 теңге
Жұмсады - 38 теңге
Қалды - ? теңге
4-деңгей. Кері
Қорытынды.
Қазіргі мектептің оқушыларын жеке тұлға етіп қалыптастыруда адам
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Қазақстан Республикасының Білім беру туралы заңы.
2. ҚР-ның Орта білімді дамыту тұжырымдамасы. - А.,
3. ҚР-ның гуманитарлық білім беру тұжырымдамасы. А., 2004.
4. Жалпы білім
5. Ш.Х.Құрманалина, Б.Мұқанова «Педагогика» Астана 2007ж.
6. Әбілқасымова А.Е. Қазіргі заманғы сабақ. - А.,
7. Ситаров В. А. Дидактика. / Под ред.
8. Хуторской А.В. Современнная дидактика. Спб., 2001. -
9. Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика. - А.,
10. Педагогика. Дәріс курсы. Алматы: «Нұрлы әлем», 2003.
11. Подласый И.П. Педагогика. М., 1996.
12. Дидактика средней школы. / Под ред. М.Н. Скаткина.
13. М. Мұқанов Педагогикалық жэне жас ерекшелігі психологиясы. -А.,
14. Немов Р.С. Психология. 2-том. - М., 1998.
15. Педагогикалық және жас ерекшелік психологиясы. / Ред. басқарған.
16. А.А. Люблинская. Бастауыш
17. М.И. Махмудов. Мектепте
18. А.Асқарбаева., Г.М. Хрепченков.
19. Т.Сабыров. Оқыту теориясының негіздері. - Алматы: Мектеп, 1993.-94
21. Көмекбаев Н. Оқыту теориясы. - А., 1976.
22. Сабақ беру тиімділігін арттыру. / Құрастырған Б.Сманов.
23. Нұрмағанбетов С, Овчинникова Р. Мектептегі кластан тыс жұмыстар.
24. С.Н. Жиенбаева. Бастауыш
25. О.Мұсабеков. Оқушыларға арналған үйірме жұмыстары. / Бастауыш мектеп,
26. Оқыту мен тәрбиелеудің негізгі формасы. А. Айнақұлова.
27. Г. Сисенғалиева. Панорамалық сабақ. / Бастауыш мектеп. №1,
28. Концепция развития образования в Республике Казахстан до 2015.
2
Оқытуды ұйымдастыру формасы (оқушының саны мен құрамы)
Көпшілік
Пәндік олимпиада
Оқу конференциясы
Өндірістік тәжірибе
Топтық
Сабақ
Саяхат
Экскурсия
Зертханалық жұмыс
Факультатив
Практикум
Жеке – дара
Үй жұмысы
Қосымша жұмыс
Консультация
Сұхбаттасу
Сынақ
Емтихан
Биологияны оқыту әдісі
Оқыту принциптері
В.А.Сухомлинскийдің педагогикалық идеясы туралы ақпарат
Балалар ұжымы дамуының негізгі сатылары және қалыптасуы
Биология оқыту әдістемесі
Ұжымды қалыптастыру және оның оқушы тұлғасына ықпалы
Биологияны оқыту әдістемесінің мақсаты мен міндеті
Тұлғаны қалыптастырудағы тәрбиенің рөлі
Мектепке дейінгі балаларды бейнелеу өнері сабақтарында бояу түстері арқылы сұлулыққа баулу
Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу