Өндірісті есептеу әдістері
Мазмұны
Кіріспе..................................................................................................................... ...3
I бөлім Өнімнің және жұмыстың,көрсетілген қызметтердің өзіндік
1.1. Өнімнің және көрсетілген қызметтің қарапайым және тапсырыстық
1.2. Өндірісті және жұмысты есепке алудың процестік әдісі…………………...7
1.3. Өндірісті есептеу әдістері...............................................................................11
II бөлім АҚ «Бірлік» фирмасының шығындар есебін
2.1. АҚ «Бірлік» фирмасының техникалық-экономикалық көрсеткіштері...........................................................................................................14
2.2. Кәсіпорында шығындар есебін жүргізу және өзіндік құнын
Қорытынды..............................................................................................................20
Әдебиеттер...............................................................................................................21
Кіріспе
Бухгалтерлік есеп пәніне сәйкес өндіріс шығындарын есепке алу
2.АҚ «Бірлік» фирмасының жалпы шығындарының ұйымдастырылуы.
Яғни бірінші бөлімде жалпы өндірісті есепке алудың
Сонымен, курстық жұмысымның мақсаты - өнімнің өзіндік құны,яғни
Өндірістегі шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын
Осы секілді басқа да жоғарыда айтып өткенімдей
I – бөлім.Өнімнің және жұмыстың көрсетілген қызметтердің
1.1.Өнімнің және көрсетілген қызметтің қарапайым және тапсырыстық
Өндірістегі шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын
Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау мен шығынды есептеу әдісінің
Бірінші нұсқа кезінде тікелей және жанама шығындар бүкіл
Екінші нұсқаны аяқталмаған өндірісі бар кәсіпорындар қолданады. Бұл
Үшінші нұсқа бір мезгілде өнімнің бірнеше түрлерін шығаратын
Қарапайым әдістің төртінші нұсқасынөнімнің өзіндік құнын анықтамай ақ
Шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын
Осы тәсілдің кейбір ерекшеліктері бар , атап айтсақ.
-Баралық шығарылған шығындар туралы мәліметтерді шоғырландырып олапрды жеке
- Уақыт аралығында емес аяқталған әрбір партия бойыша
- Тек бір ғана шотты жүргізу , аяқталмаған
Цехтар шығындарды әрбір табыстың кескінінде , калькуляциялаудың бекітілген
Ал үстеме шығыстары олардың өндірілген орны бойынша
Ақаудың алынған жоғалтылған әдетте өздерінің тиесілі тапсырыстарына
Сондай- ақ кез келген тапсырыстың өзіндік құны бұрмаланбоауы
Бұл әдісті қолдану барысында іс жүзіндегі өзіндік
«Бірлік» АҚ кәсіпорыны
Өзіндік құнының есептік (есеп беру) калькуляциясы 2002 жылы
10 дана шығарылды
Калькуляциялау баптарының атауы атауы Бүкіл шығарылған өнімге кеткен
нақты жоспар нақты жоспар
Шікізаттар мен материалдар 107000 10700 10800 -100 -
Қайтарылған қалдықтар (-) -23000 -230 -230 - -
Технологиялық мақсатқа арналған энергия мен отындар 4700 470
Өндіріс жұмысшыларының жалақысы 67840 6784 6895 -111 -
Еңбек ақыдан жасалған аударымдар 12821 1282,1 1287,1 -5
Өндірісті дайындау мен игеруге кеткен шығындар 3700 370
Үстеме шығыстар 69090 69091 6849 -
Ақаудан болған жоғалтулар 2400 240 - -
Өдірістің өзіндік құнының жиыны 265251 26525,1 26481,1 -256
Кіші сериялық өндірісте тапсырыс саны ағынындағы
Тапсырыстар бойынша шығындар тапсырылып, өндіріс есебінің карточкаларында әрбір
Карточканың негізінде өнім бірлігінің өзіндік құнын есептік калькуляциясын
1.2.Өндірісті және жұмысты есепке алудың бөлістік
және процестік әдісі
Шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың
Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялаудың және шығынды
Шалафабрикаттық нүсқа әрбір бөлістер бойынша есептік калькуляция жасайды
Бөлістік әдіс кезінде өндірістегі шығындарды есепке алу өндіріс
Алғашқы шикізаттан өндірістің бір процесінде әртүрлі сорттағы немесе
Мұнай өңдеуші өнеркәсібінде, өнім шығынын техникалық тұрғыдан сипаттайтын
Бөлістік әдістің кезінде өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау мен
Тоқыма өнеркәсібінде төрт түрлі негізгі бөлістер болады: шикізатты
Өндіріске босатылған алғашқы шикізаттың құны 1200 мың теңге
Шалафабрикаттық нүсқаның жағдайында барлық бөлістің жалпы шығыны
Қарапайым, тапсырыстық және бөлістік әдістердің негізгі кемшілігі мынада:
Бұл кемшіліктерді жою үшін процестік әдісін қолданады, бұл
Өндірістегі шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын
Құжатталмаған ауытқуларға ауытқудың жалпы соммасы мен оның
Шығарылған өнімнің өзіндік құнын анықтау үшін біртектес өнім
Бұйымның бір түрі бойынша өндіріске кеткен шығындарды есептеген
Мысал.Кәсіпорын ай ішінде 26 станок әзірлеген,ал 10 станок
Бір станоктың процестік өзіндік құны 853,56 мың теңге
Ай ішінде әзірленген станоктың аналитикалық есеп мәліметі
мың теңге
Шығын баптары Норма бойынша Ауытқу Барлығы
Материалдар 720,0 -40 680,0
Жалақы 1440,0 +80 1520,0
Жалақыдан аударылған аударымдар 272,16 +15,12 287,28
Үстеме шығыстары 648,0 +36 684,0
Жиыны 3080,16 +91,12 3171,28
Бұл шығындар шығарылған өнім арасына және аяқталмаған өндіріске
мың теңге
Шығын баптары Ай ішіндегі барлық шығындар
Шығарылған өнімге Норма бойынша аяқталмаған өндіріске таратылғандары
Нормасы бойынша Нормадан ауытқу
Бірлігіне 26 данасына
Материалдар 680,0 20,0 520,0 -40 200,0
Жалақы 1520,0 40,0 1040,0 +80,0 400,0
Жалақыдан ауд.аударымдар 287,28 7,56 196,56 +15,12 75,6
Үстеме шығыс 684,0 18,0 468 +36,0 180,0
Жиыны 3171,28 85,56 2226,56 +91,12 855,6
Жоғарыда келтірілген мәліметтердің негізінде келесі нысанда бір станоктың
Шығын баптары Нормасы бойынша өнім бірлігіне есептелген шығындар
Жалпы шығарылған өнімге өнім бірлігіне
Материалдар 20,0 -40,0 -1,54 18,46
Жалақы 40,0 +80 +3,08 43,08
Еңбек ақыдан ауд. аударым 7,56 +15,12 +0,58 8,14
Үстеме шығыстар 18,0 +36,0 +1,38 19,38
Жиыны 85,56 +91,12 +3,5 89,06
Келтірілген калькуляциядан бір станоктың нақты өзіндік құны 89,06
1.3. Өндірісті есептеу әдістері
Кәсіпорынның басқарушы есебі,есептің бір бөлігі ретінде,жіктеумен,жазумен,талдап қорытумен,ағымдағы және
Бірінші нұсқада тек есептік функция қолданылады:жауапкершілік орталығы бойынша
Екінші нұсқада таза есептік функциямен қатар өндіріске кеткен
Сөйтіп өндірістік есеп қаржылық есебін кеңейтеді және ол
Стандарт-кост жүйесі бойынша өндіріске кеткен шығындарды есепке алу.Стандарт-
Қаржылық және өндірістік ( басқару)есебін салыстыру кестесін келтіріп
Салыстыру аясы Қаржылық есебі Басқару есебі
1
Ақпаратты пайдаланытын негізгі тұтынушылыр Шаруашылықтан тыс ұйымдар жеке
Бухгалтерлік есеп жүйесінің түрлері Екі жақты жазба жүйесі
Таңдау еркіндігі Бухгалтерлік есептің жалпы қабылданған белгілерін міндетті
Пайдаланылатын өлшемдер Шаруашылық жағдайының фактісі әрекет етіп тұрған
Таңдаудың негізгі обьектісі Шаруашылық бірлігі тұтас алынады Кез
Есеп беру жиілігі Тұрақты негізде кезеңдегі бойынша
Стандарт-кост жүйесінің негізгі ерекшілігі мынандай: өндіріске жұмсалатын барлық
теориялық стандарттар-ол кез келген фирманың ұмтылыс жасайтын идиалы
ағымдық стандарттар –стандарт белгіленген мерзіміне өндіріс шығындарының мөлшерін
Базистік стандарттарт- өндіріс процесінде болған өзгерістерге дейін жылдан-жылға
Стандарт-кост жүйесі қолданатын жекелеген фирманың шеңберін өнімнің құнын
Директ – костинг жүйесі бойынша өндіріс шығындарын есеп
Шығындарды толық тарату және дерек костинг жүйесінің соңғы
Рет нөмірі
1 Шикізаттар мен материалдар 65000 65000
2 Еңбек ақы 29000 29000
3 Басқа да тікелей шығындар 8000 8000
4 Ауыспалы үстеме шығыстар 10000 10000
5 Тұрақты үстеме шығыстар 12000
6 Шығындар жиынтығы 124000 112000
7 Өткізуден түскен табыс 124000 52000
8 Тұрақты үстеме шығыстар есептен шығарылады.
12000
9 Таза кіріс 40000 40000
Шығындарды өндіріске толық жатқызу жүйесі мен дерек костинг
Сонымен, директ- костинг жүйесінің негізі стандарт- кост жүйесінде
II – бөлім. АҚ «Бірлік»фирмасының шығындар есебін жүргізудің
2.1. АҚ «Бірлік»фирмасының техникалық-экономикалық көрсеткіштері
«Бірлік» жауапкершілігі шектеулі серіктестік өз қызметін 27.12.1994 ж.
Серіктестіктің құрылтайшысы:Қазақстан Республикасының азаматы –Хожбанов Арип.
Серіктестіктің мекен жайы:Қазақстан Республикасы,Қызылорда облысы,Қызылорда қаласы,Сүлейменов көшесі 70.
Серіктестік мемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап заңды тұлғанының
Егер серіктестік өзінің орналасқан жерін ауыстырған жағдайда бұл
Серіктестік Қазақстан Республикасының аймағында және шет елдерде филиалдар
«Бірлік» жауапкершілігі шектеулі серіктестік өз қызметінің негізгі мақсаты
Ауылшаруашылығы өнімдерін шығару;
Ауылшаруашылық малдарын өсіру;
Қоғамдық тамақтануды ұйымдастыру;
Азаматтарға мекемелерге, кәсіпорындардағы әртүрлі делдалдық қызметті ұйымдастыру;
Халық тұтынатын тауарларды өндіру;
Көлік қызметін көрсету;
Құрылыс материалдарын және ауыл-шүаруашылық өнімдерін,азық түлік заттарын,өнеркәсіптік заттарын
Құрылыс мантаж жұмыстары;
Құрылыс жөндеу жұмыстары;
Қазақстан Республикасының заң актілерімен тыйым салынбаған басқа қызметті
Серіктестік тізбесі заң актілерінде белгіленетін жекелеген қызмет түрлерімен
Серіктестік мүлкі оның балансында есептеледі.Серіктестік:қатысушының жарғылық салымдары;алынған табыстар,сондай-ақ
Қатысушы – серіктестіктің жоғарғы басқару органы болып
Серіктестіктің жарғылық капитал мөлшерін ,орналасқан жері мен фирмалық
серіктестіктің атқарушы органын құру және оның өкілеттіктерін мерзімінен
серіктестіктің жылдық қарждылық есебін бекіту және таза пайда
серіктестіктің тексеру комиссиясын сайлау және олардың өкілеттіктерін мерзімінен
Сондай-ақ ішкі ережелерді құру және тағы басқа қызметтерді
Серіктестіктің атқарушы органы директор болып табылады,ол қатысушысына есеп
күнделікті және перспективалық жұмыс бағдарламаларын іске асырады;
серіктестіктің қатысушысының шешімдерін дайындаумен орындалуын ұйымдастырады және орындалуы
сенімхатсыз келісімдерге (шарттарға),міндеттемелерге серіктестік атынан жасайды және орындалуын
банктерде есеп және басқа да шоттарды ашады;
серіктестіктің еңбек коллективімен орындалатын бұйрықтар мен нұсқаулар береді;
серіктестіктің қызметкерлерін қабылдауын және жұмыстан босатылуын жүзеге асырады;
серіктестіктің өкілі болуға сенімхаттар беруге құқылы;
серіктестік жарғысымен серіктестіктің қатысушысының және бақылау органдарының құзіретіне
Егер серіктестік директоры серіктістіктің қатысушысының келісімінсіз осы қызметте
Серіктестіктің атқарушы органының шаруашылық қызметін бақылауды жүзеге асыру
Тексеру комиссиясы кез келген уақытта серіктестіктің атқарушы органының
Серіктестіктің жылдық қаржылық есептемелерінің дұрыстығын,сондай-ақ оның істерінің ағымдағы
Серіктестік Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес есептердің дұрыс және
«Бірлік» жауапкершілігі шектеулі серіктестік қызметін тоқтатуы.Серіктестіктің қызметі тоқтатылуы,қайта
Егер жарғылық капиталды азайту нәтижесінде оның мөлшері заңнамада
Егер қатысушысы белгіленген мерзімде серіктестіктің жарғылық капиталын құрмаған
Серіктестікті қайта ұйымдастыру (қосу,біріктіру,бөлу,бөліп шығару,қайта құру) серіктестіктің қатысушысының
Серіктестік таратылуға жатады:а)серіктестік қатысушысының шешімімен;
б)сот шешімімен;
в)заңда қарастырылған басқа негіздермен.
Сот шешімі бойынша серіктестік қолданылатын заңдарымен өрсетіоген жағдайларда
2.2. Кәсіпорында шығындар есебін және өзіндік құнын калькуляциялау
«Бірлік» жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің негізгі бағытының нәтижесі табыс
Серіктестіктің салық төлегеннен кейін,еңбек ақы және бюджетке басқа
Жалпы серіктестіктің жарғылық капиталы толық төленгенге дейін,яғни
«Бірлік» жауапкершілігі серіктестік шығыны сақтық капиталының есебімен
«Бірлік» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінің жарғылық капиталы 550000 теңгені
а) серіктестіктің қатысушының қосатын қосымша салымдар;
б) жарғылық капитал мөлшерін серіктестіктің өз капиталы есебінен,оның
в) серіктестік құрамына жаңа қатысушылар қабылдау жағдайларда іске
Серіктестік ұлғайтуы туралы шешім қабылдаған күннен бастап 3ай
Серіктестіктің жарғылық капиталының 10 пайыз мөлшері сақтық капиталды
«Бірлік» жауапкершілігі шектеулі серіктестіктігінің еңбек коллективі.Серіктестік еңбек келісім
Серіктестік еңбек ақысының төлену системасын және түрін өз
Қызметкерлердің міндетті түрде әлеуметтік сақтандырудан өткен құжаты
Қорытынды
Бүгінгі курстық жұмысыма қорытынды беретін болсам: өндіріс шығындарын
Өндірістегі шығындарды есепке алудың және өнімнің өзіндік құнын
Сонымен,өнімнің өзіндік құны дегеніміз-өндіріске және өткізуге кеткен ақшалай
Әдебиеттер
Кәсіпорындағы бухгалтерлік есеп.Т.Ғ.Ғабдулин,В.Р.Радастовец.
Алматы, 2003
Бухгалтерлік есеп.В.Л.Назарова.Алматы,2005
Қаржылық есеп.С.Б.Баймұханова.Алматы,2007
Бухгалтерлікесептеориясы.Қ.К.Кеулімжаев,Н.А.Құдайбергенов.
Алматы,2006
Принципы бухгалтерского учёта.А.П.Салина.Алматы,2003
Қаржы есебі.Т.А.Тасмағанбетов,А.Ш.Омаров,Б.Ә.Әлібеков.Алматы,1998
Теория бухгалтерского учета.В.И.Ниткин,Д.А.Ниткина.Алматы,1999
Аудит. В.И.Падолский.Астана,1997
22
Өндірісті есептеу әдістері
Негізгі өндірісті ұйымдастыру
Негізгі өндірісті ұйымдастыру жайлы мәлімет
Басқару есебі мен қаржы есебінің салыстырмалы сипаттамасы
Стандарттаудың экономикалық аспектері
Өндіріс шығындарын жіктеу
Өндіріс шығындары және табыс
Резервтерді анықтау мен есептеу әдістемесі
Өндіріс процесі және оны ұтымды ұйымдастыру принциптері
Ғылыми техникалық прогрестің тиімділігі