Халықаралық теңіз тасымалдау шарты
әл – Фараби атындағы Қазақ Ұлттық
Халықаралық қатынастар факультеті
Халықаралық құқық кафедрасы
Қабылбекова Ғазиза
Халықаралық теңіз тасымалының құқықтық реттелуі
(Курстық жұмыс)
Ғылыми жетекші: з.ғ.к. Досымбекова М.С
Алматы, 2006
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 3
1-тарау Халықаралық теңіз тасымалының пайда болуы 4
1.1 Халықаралық теңіз тасымалдау тарихы және қайнар көздері
1.2 Халықаралық теңіз құқығы аясындағы органдар 6
2-тарау Халықаралық теңіз тасымалдау шарты 8
2.1 Теңіз тасымалдау шартының мазмұны 8
2.2 Теңіз тасымалдау шартының субъектілері 11
2.3 Теңіз тасымалдау шартының түрлері, одан туындайтын құқықтвр
Қорытынды 28
Қолданған әдебиеттер тізімі 30
Кіріспе
Әлемдік экономиканың дамуына сәйкес, әлем елдерінің арасындағы экономикалық
Теңіз тасымалдауына сұраныстар көбейіп, тасымалдау қатынасына түсетіндер арасындағы
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты – теңіз тасымалдауда қолданатын
Жұмысты жазу барысында заңдар және Төлеуғалиев, Мадиярова, Сарсембаев
Курстық жұмыс кіріспеден, негізгі бөлімнен, ол екі тараудан
1-тарау Халықаралық теңіз тасымалының пайда болуы
1.1 Халықаралық теңіз тасымалдау тарихы және қайнар көздері
Әлемдік экономикадағы Қазақстанның геополитикалық жағдайы екі жақты. Бір
Теңіз көлігін халықаралық сауда қызметтегі әмбебап көлік түрі
Халықаралық теңіз тасымалдау жүк жөнелтушінің тасымалдаушыға жүкті берген
Коносаменттің халықаралық статусын анықтаған алғашқы құқықтық акт -Халықаралық
Ғылыми-техникалық прогрестің және кейбір қайшылықтардың нәтижесінде бұл ережелерге
Осылайша, халықаралық жүк және жолаушылар тасымалдауының негізгі құқықтық
Халықаралық көлік құқығының қайнар көздеріне мынадай құқықтық нормалар
Халықаралық теңіз тасымалдау негізінен мынадай қайнар көздермен реттеледі:
1.2 Халықаралық теңіз құқығы аясындағы органдар
Халықаралық теңіз құқығы аясындағы органдар. 1897 жылы құрылған
Халықаралық теңіз мекемесі (ХТМ) БҰҰ-ның мамандырылған мекемесі ретінде
БҰҰ-ның халықаралық сауда құқығы жөніндегі Комиссиясы (ЮНСИТРАЛ) БҰҰ-ның
Балтық және халықаралық теңіз кеңесі (БЖХТК) 1905 жылы
2-тарау. Халықаралық теңіз тасымалдау шарты
2.1 Теңіз тасымалдау шартының мазмұны
Тасымалдау шартын жасаудағы экономикалық мақсат - жүк пен
Тасымалдау шартының мазмұнында тасымалдау барысында жүзеге асатын экномиклық
Жүк. Жүкті тасымалдаушыға жөнелтушінің өзі тапсырады, сондай-ақ ол
Тасымалдау үшін тапсырылған және қабылданған жүктің көлемі, түрі
Негізінде, чартердің стандартты нысандары жүкті ауыстыруға жол бермейді.
Кеме. Тайм-чартердерде сипатталатын кеменің ең қарапайым белгілері: атауы,
Кеменің жұмысқа даярлығының екі түрін ажырату керек -
Жүктің салмағын, көлемін және орнын тексеру құқығы тасымалдушымен
Тасымалдау шартында жүктің құндылығы көрсетіледі. Кейде жөнелтуші жүктің
Жөнелтуші кедендік, санитарлық, және басқа да ресімдеулерде талап
Жүкті жеткізу мерзімі тасымалдау келісім-шартының негізгі шарттарының бірі
Жеткізу орнында қабылдаушыға жүкті тапсырумен тасымалдау аяқталды деп
Теңіз тасымалдау шартында жүк қабылдаушының бірқатар міндеттемелері қарастырылады.
2.2 Теңіз тасымалдау шартының субъектілері
Тасымалдау шартының субъектілері. Тасымалдау шартына әртүрлі құқық субъектілері
Гамбург ережелері бойынша, тасымалдаушы жөнелтушімен өзі не өзінің
Алайда "тасымалдаушы" деген түсінік англо-саксондық, француздық, неміс құқықтары
Брюссель Конвенциясы бойынша "тасымалдаушы" - жөнелтушімен тасымалдау шартын
1994 жылы 21 қыркүйектегі "Қазақстан Республикасындағы көлік туралы"
Мультимодальды көлік немесе тасымалдаушы - концепцияда көрсетілгендей барлық
Мультимодальды көлік басқарушы оператор қызметі мен жүк экспедитор
Осылайша, мультимодальды көлік операторы тасымалдаушы болып табылады, себебі
Тасымалдау келісім-шартының екінші жағы, тасымалдаушының контрагенті (әріптесі) жөнелтуші
Гаага ережесінің 1 б. 3 б. жіберушіге анықтама
Қабылдаушы тасымалдаушыдан тиісті жерде жүкті беруді, кейбір жағдайларда
Роман-герман жүесінде тасымалдау шарты үшінші жақ, яғни жүк
Жоғарыдағыны қорытындылай келе, халықаралық тасымалдау келісім шарты өзінің
2.3 Теңіз тасымалдау шартының түрлері, одан туындайтын құқықтвр
Халықаралық теңіз тасымалдаудың екі түрлі нысаны қалыптасқан: линейная
Тұрақты және тұрақты емес теңіз тасымалы екі басты
Қазақстандық заңнама бойынша чартер шарты (фрахтование) бір жақтың
Польшаның теңіз кодексінің 95 бабына келесідей теңіз тасымалының
Ресей Федерациясының теңіз сауда жүзу Кодексінде кеменің тұтас
Теңіз тасымалдауының түрлі түсініктері мен атауларының болуы шарттардың
Халықаралық тұрақты емес теңіз тасымалы. Тұрақты теңіз
Теңіз тасымалдаушы (фрахтовщик) мен жүк жіберушінің не жүк
Тұрақты емес теңіз тасымалдау ішкі мемлекеттік заңнамамен реттеледі.
Фрахта жүктің салмағы, өлшемі, немесе бағасына қарай есептеледі.
Чартерде фрахт белгілі бір елдің ақша бірлігі көзделгенмен
Чартерлік тасымалдауда фрахтаның бір бөлігін алдын-ала төлеуі көзделген.
Алдын-ала төленген фрахт (prepaid freight) дегеніміз жөнелтушінің тасымалдаушыға
Алдын-ала төленген фрахт туралы коносамент әр түрлі болады.
егер жүк, тасымалдаушы жауап бермейтін жағдайлардан басқа жағдайларда
Чартердің көптеген стандартты және жеке нысандары бар. Кейбір
Рейстік чартерлер. Стандартты рейстік чартерлердің айтарлықтай көп түрі
Рейстік чартрді іске асыру төрт кезеңнен тұрады:
кеменің шартпен бекітілген жүкті тиеу жеріне рейсі;
жүкті қабылдау, оны тиеу және орналастыру;
жүкті жеткізу орнына тасымалдау;
жүкті тапсыру, оны кемеден түсіру.
Рейстік чартерлердің стандартты нысандарында 45 және одан да
Тасымалдау қатысушылары болып жөнелтуші, қабылдаушы және тасымалдаушы табылады.
Тайм-чартер. Тайм-чартер --шарт, оның негізінде бір жақ (кеме
Димайз-чартер - кемені экипажсыз жалға алу. Рейстік чартер
Чартердің мұндай нысанындағы фрахтовательдің міндеті - кемені қажетті
Бербоут чартер – келісім шарт, ол бойынша жолаушыны,
Суббербоут-чартер – фрахталау шарты, ол бойынша фрахтователь ақы
Субтайм-чартер суббербоут-чартер сияқты шарттарды қамтиды, бірақ бұл шарт
Коносамент бойынша жүк тасымалдау шарты сияқты чартер бойынша
Коносаменттің түрлері: таза коносамент - ол тасымалдаушының консаменттің
Коносамент негізгі үш функция атқарады: а) тауарды үлестіру
Алайда, халықаралық құқық нормалары коносаменттен басқа құжаттардың пайдалануын
Гаага ережелерінің 3 бабының 3 бөліміне сәйкес тасымалдаушыдан,
БҰҰ-ның теңіз жүк тасымалдау жөніндегі Конвнцияда көрсетілгендей, консамент
Чартер болған кезде жөнелтушідегі (фрахтователь) коносамент қолхат болып
БЖХТК букинг-нот немесе берс-нот сияқты құжаттарды стандарттауды іске
Тұрақты теңіз тасымалында букинг-нот тұрақты тасымалды жүзеге асыратын
Жүк манифесті – көліктік құжат, онда әр порт
БЖХТК ұлттық кеме брокерлері мен агенттерінің Федерациясымен біргекеменің
Дисбурсменттік төлем – кемеге қызмет көрсетуде кеткен шығындардың
Тұрақтағы уақыт актісі жүк тиелген не түсірілген портта
Таймшит – жүкті арту және түсіру портындағы кеменің
Тасымалдаушы берілген жүк туралы ммәліметтердің дәлдігін тексеруге міндетті.
Тасымалдау үшін тапсырылған және қабылданған жүктің көлемі, түрі
Негізінде, чартердің стандартты нысандары жүкті ауыстыруға жол бермейді.
Кеме. Тайм-чартердерде сипатталатын кеменің ең қарапайым белгілері: атауы,
Кеменің жұмысқа даярлығының екі түрін ажырату керек -
Жүктің салмағын, көлемін және орнын тексеру құқығы тасымалдушымен
Тасымалдау шартында жүктің құндылығы көрсетіледі. Кейде жөнелтуші жүктің
Жөнелтуші кедендік, санитарлық, және басқа да ресімдеулерде талап
Жүкті жеткізу мерзімі тасымалдау келісім-шартының негізгі шарттарының бірі
Жеткізу орнында қабылдаушыға жүкті тапсырумен тасымалдау аяқталды деп
Теңіз тасымалдау шартында жүк қабылдаушының бірқатар міндеттемелері қарастырылады.
Тасымалдау үшін тапсырылған және қабылданған жүктің көлемі, түрі
Негізінде, чартердің стандартты нысандары жүкті ауыстыруға жол бермейді.
Кеме. Тайм-чартердерде сипатталатын кеменің ең қарапайым белгілері: атауы,
Кеменің жұмысқа даярлығының екі түрін ажырату керек -
Жүктің салмағын, көлемін және орнын тексеру құқығы тасымалдушымен
Тасымалдау шартында жүктің құндылығы көрсетіледі. Кейде жөнелтуші жүктің
Жөнелтуші кедендік, санитарлық, және басқа да ресімдеулерде талап
Жүкті жеткізу мерзімі тасымалдау келісім-шартының негізгі шарттарының бірі
Жеткізу орнында қабылдаушыға жүкті тапсырумен тасымалдау аяқталды деп
Жолаушылар мен багаж тасымалдау жүк тасымалдауы сияқты келісім
Жолаушылар тасымалдау шартын жасау барысында келісімнің күшіне ену
Халықаралық келісімдер мен ұлттық заңнамамен жолаушы тасымалы кезіндегі
Жолаушы шарттың бір жағы ретінде, көлік құқық нормаларында,
Құқықтармен қатар жолаушы міндеттемелерге ие. Оның негізгі міндеті
Жол ақысын төлеуден басқа да міндеттемелер бар. Олар:
Жалпы ереже бойынша, багаж тасымалдау шарты – келісім,
Багажды тасымалдау шарты оны тасымалдауға қабылданған кезде іске
Халықаралық келісімдер мен ұлттық заңнамада қауіпсіздікті қамтамасыз ету
Белгіленген жерге жеткізілген багаж багаж түбіртегінің иесіне тапсырылуы
Жеткізілген, бірақ қабылданбаған багажды тасымалдаушы сақтауға алады. Сақтау
Ағылшын құқығы бойынша, талап етілмеген багажды тасымалдаушының сақтамауға
Қорытынды
Уақыт өткен сайын, әлемдік экономика халықаралық сауда субъектілеріне
Халықаралық теңіз тасымалы басқа да халықаралық тасымалдар секілді,
Халықаралық теңіз тасымалы әрбір мемлекеттің сыртқы экономикасының құрамдас
. Біздің еліміздің әлемдік теңіз тасымалында
.
Қолданған әдебиеттер тізімі
Инкотермс 2000: международные правила толкования торговых терминов. –
ҚР Кеден кодексі. – Алматы: ЮРИСТ, 2005
ҚР Азаматтық кодексі. – Алматы: ЮРИСТ, 2005
Закон РК от 17 января 2002г №284-П О
Мадиярова Д.М., Текенов У.А., Акбаева Международные транспортные перевозки
Скаридов Международное частное право. – Санкт-Петербург, 1998
Богуславскиий М.Н. Международное частное право. – Москва, 1998
Лунц Л.А. Курс международного частного права, особенная часть.
Звеков В.П. Международное частное право. – Москва, 1999
Сарсембаев М.А. Международное частное право, учебное пособие. –
Толеугалиев М.И. Толеугалиев Г.М. Международное транспортное право. –
2
Халықаралық теңіз тасымалы
Халықаралық тасымалдарды рәсімдеу шарттары туралы
Жолаушы мен жүктерді халықаралық тасымалдау
Тасымалдау шартының жалпы ережелері
Халықаралық көлік құқығы
Туристерді тасымалдау ережелері
Тасымалдау шартының түрлері
Қазіргі таңдағы көлік міндеттемелері мен оның шарттарын қарастыру
ЖҮК ТАСЫМАЛДАУДЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕЛУІ
Тасымалдау шарты