Орыс және батыс классиктерінің шығармалары Ілияс аудармасында

КІРІСПЕ 3
1. Орыс және батыс классиктерінің шығармалары Ілияс аудармасында
2. «Евгений Онегин» романының аударылу өрнектері. 23
ҚОРЫТЫНДЫ 39
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 41
РЕФЕРАТ.
Жұмыстың тақырыбы: І.Жансүгіров – аудармашы.
Жұмыстың көлемі: 47 бет.
Жұмыстың құрылысы: Кіріспеден, негізгі бөлімнен [1;2],
қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттен тұрады.
Жұмыстың мазмұны:
Кіріспеде Ілияс Жансүгіров өміріне қысқаша шолу жасап, оның әр
Негізгі бөлім І тарауда І.Жансүгіров аударған орыс және батыс
ІІ тарауда А.С.Пушкиннің “Евгений Онегинң романының Абай және
Қорытындыда Ілияс шығармаларын аударудағы басқалардан ерекшелеп тұратын жеке қасиеттеріне
Жұмыстың негізгі мақсаты: І.Жансүгіровтің аударма саласындағы еңбектерін зерттеп, талдап,
Жұмыстың мазмұнын сипаттайтын тірек сөздер: Аударма теориясы мен практикасы,
Қолданылған әдіс-тәсілдер: Талдау әдісі, салыстырмалы әдіс.
КІРІСПЕ
І.Жансүгіров талантының қыры көп. Ол - әрі ақын, әрі
Қазақтың аса көрнекті ақыны Ілияс Жансүгіров қалдырған мұралар қазақ
Ілияс Жансүгіров 1894 жылы тамылжыған май айының басында өзі
Халқымыздың құт-береке дарыған, ежелден ақындық, батырлық, даналық мекені болған
1920 жылы Ілияс Ташкенттегі екі жылдық қазақ-қырғыз мұғалімдік курсына
Бұл жерде айта кететін бір жәй, осы жылдардағы творчествосы
1928 жылы журналистика институтын бітіріп, елге оралған Ілияс Жансүгіров
Көзі тірісінде қазақ поэзиясының өрен жүйрігі, ақындықтың құлагері атанған
1937 жылға дейін ақынның жиырма шақты жинағы жарық көрді.
Ілияс өзіндік таланты, ақындық стилі бар аса күшті ақын.
Ілияс творчествосының шыңы – “Далаң, “Күйң, “Күйшің “Құлагерң, “Бақытты
І.Жансүгіровтің ең алғашқы он жыл ішіндегі жиырмадан астам очерк,
Мұндағы очерктер мен әңгімелер негізінен 20-жылдардағы және 30-жылдардың
“Сталин колхозың, “Жаңа жолдаң атты ұзақ очеркте де жазушының
Әңгімеден арнаулы фельетонға көшкенде, Ілиястың қаламы төселіп сала берді.
«Жолдастар» романы – жазушының прозадағы соңғы туындысы. Роман
І.Жансүгіров романы революцияны жырлаған, орыс пен қазақ халықтарының достығын
Драматургия жанрында да Ілияс өзінің қабілетін сынап, соңғы бес-алты
«Исатай – Махамбет» пьесасы жазушының драматургиядағы елеулі жемісі еді.
Қазақ ақыны өзінің шығармашылық майданында ана тілінен ашылмаған көздерді
1. Орыс және батыс классиктерінің шығармалары Ілияс аудармасында.
Шаға білсең шақпақ тас от шашады. Айта білсең шындық
Дүние жүзі әдебиеті тарихында адамзаттың көркем даналығы туғызған ұлы
Жиырма жылдық творчестволық жолында, әдебиетің әр саласында, әр жанрында
Ілияс Жансүгіров орыс тілін кешірек үйренуіне қарамастан, орыс ақындарының,
Ақын творчествосының қайнар бұлақ көзінің бірі – орыс әдебиеті.
Пушкин шығармалары бұдан талай жылдар бұрын, ақынның өлгеніне
Любви, надежды, тихой славы
Недолго нежал нас обман,-
Как ждет любовник молодой,
Минуты верного свидания,
деген А.С.Пушкин мәтінін І.Жансүгіров:
Үміт, сүю, паң, атақ
Алдаумен аз тұрғандай
Бітті біздің жас ойнақ
Түтін, таңғы тұмандай.
деп көңілі қамыққыш албырт ақынның романтикалық сарында жазған осы
Пушкиннің 1827 жылы жазған «Арион» өлеңі қазақ тіліне «Арион»
Біз қайықта көп едік;
Ұстап рульді
Бір кезде шулы көк дауыл
Толқын теуіп жөнелді…
Хұлла тонды малшынған
Күн шуаққа кептірген.
Көркем сөздің иесі Пушкинді, көркем сөздің иесі Жансүгіров те
Аудармашы өлең туындысының сыртқы түрі мен пішінін ұлғайтып беруді
Қар буратып, қараңғы құзға шашырап,
Көпіріп көшкі, тау шулатып, сатырлап,
Дәл үстімде ұшқан қыран саңқылдап
Күңренед таудың ағашы
Толқынды күн қараңғыда жарқылдап
Тұр жоғары тау басы.
Көлемі жағынан сәл ұзағырақ түпнұсқаға алшақ тәржіма болып шықты.
"Храни меня, мой талисманды" "тұмарым" деп аудармашы тәржімалаған. Аударманы
Сөйтіп, Ілияс Пушкин өлеңдерінің ұйқасын, сөз байлығын, ой тереңдігін,
Майталман аудармашы 1935 жылы шыққан "Күй" жинағына Пушкиннің "Гавриилиадасын"
А.С.Пушкиннің:
Шестнадцать лет, невинное смиренье,
Бровь темная дух девственных холмов –
Под полотном упругое движенье,
Нога любви, жемчужный ряд зубов.
деген шумағын ақын І.Жансүгіров:
Момақан күнәдан пәк, он алты жас,
Меруерт тіс, сүйкімді аяқ, қоңырқай қас.
Көкіректі көтеріңкі көрсеткендей,
Қозғалар қос қыз алма болар болмас
деп аударады. Осы жолдарды 1949 жылы ақын Қалижан Бекқожин:
Мүләйім, он алты жас, күнәдан пәк,
Қоңыр қас, меруерт тіс, мінсіз аяқ,
Қозғалған әрең ғана кеудесінде
Томпиған қыз алмасы қос құздай-ақ,
деп береді. Қазақ тіліне аударылған осы екі үзіндіні тексеріп
Шынында да орыс әдебиетінің бүгінгі таңдағы шалқар өрісін, ұлттар
І.Жансүгіров орыс тілін ептеп біле бастасымен М.Горький шығармаларын ерекше
Мен бір жолыққанда, - дейді І.Жансүгіров, - Алексей Максимовичке
Мен сіздің тіліңізді білмесем де мені ұққандығыңызды сеземін, -
Міне, пролетариаттың ұлы жазушысы М.Горькиймен жүздесіп, дидарласуы, ұлы ақындардың
Мәселен, М.Горькийдің "Песня о буревестнике" (Дауылпаз жыры) деген өлеңін
Телегей тегіс теңіздің
Көкше бурыл айдынын
Сапырды дауыл, сапырды.
Сол айдынға бұлтты
Иірді дауыл, жапырды.
Тулаған теңіз үстінде
Қайнаған бұлт астында,
Жай оғындай жалтылдап,
Қағады қанат Дауылпаз
Дауылдай даусы саңқылдап.
деп аударған. Аудармашы небір бөгде сөз, небір басы артық
Жалпы, Ілияс Жансүгіров тәржімашылық тәжірибесінде еңбекті, елдікті, бірлікті, отаншылдықты
Әуе, таза. Па! Қоңыр күз
Ширайды жан шаршаған,
Су бетінде қабыршық мұз
Секерше еріп қаусаған.
Мамық төсек тоғай маңы
Тынығасың, тыныш, кең.
Тотықбапты жапырақ әлі,
Жатыр таза сар кілем.
Осы бір табиғат суреттері берілген поэма үзіндісіне назар аударатын
Листья поблекнуть еще не успела,
Желты и свежи лежат, как ковер.
аудармасы:
Тотықпапты жапырақ әлі,
Жатыр таза сар кілем.
Аударманың бұл жолдары да көркем шыққан. Өлең аудармасының
Қазақ тіліне орыс әдебиеті – оның классиктерінің аударылуы XІX
Орыс халқының ұлы ақыны Лермонтовты қазақтың бәйге бермеген поэзияның
Осы өлеңдер ішіндегі, Лермонтовтың 1837 жылы ұлы Пушкиннің қайтыс
Ақын өлді! – ардың құлы құлады,
Өсек, жала, ғайбатпенен былғанды.
Көкірегінде оқ, кектің оты шөлімен
Менмен басын иді-дағы сұлады.
Ілияс аудармада автордың стилін берік ұстана отырып, жақсы аударған.
Лермонтов:
Люблю тебя, булатный мой кинжал,
Товарищ светлый и холодный,
Задумчивый грузин на месть тебя ковал,
На грозный бой точил черкес свободный.
Абай:
Сүйкімді болат қанжар, тұрсын жайнап,
Ыстық, суық майданда шығады ойнап.
Грузин ашулы ұста кекке соққан,
Ер шеркес соғыс үшін алған қайрап.
Ілияс:
Ұнатамын сүйкімді болат қанжар,
Ақшыл, салқын жолдасым өзіме аужал,
Сені соққан грузын сақ ұстасы
Ер шеркес қайраған тілеп жанжал.
Екі аудармаға да назар аударатын болсақ, Ілияс аудармасы түпнұсқаға
Аудармашының таланты – ерекше талант, ол өз тілінің айшығымен,
Лермонтовтың «Чаша жизни» (“тұрмыс тостағаның):
Тостағанынан тұрмыстың
Таңулы көзбен жұтамыз.
Ернеуін алтын ыдыстың
Жаспен жуып, тұтамыз.
Таңылған мықты көз байлау,
Өлерде көзден жұлынса,
Баршасы, алдау, жарқылдау
Сол байлаумен құрыса.
Тағы бір мысал:
Көреміз сонда, біз құмар
Бостығын алтын кесенің
Ондағы сусын құр- қиял
Біздік емес екенін.
-деп аударған. Ілиястың сөз қолдану мәдениеті де, оның аудармасының
Мы пьем из чаши бытия
С закрытыми очами;
-деген тұсын І.Жансүгіров:
Тостағанын тұрмыстың
Таңулы көзбен жұтамыз.
-деп ойын жетік бере аударған. Бұдан кейінгі:
Златые омочив края
Своими же слезами
-деген екі жолының да:
Ернеуін алтын ыдыстың
Жаспен жуып, тұтамыз.
-деп тәржімалау арқылы, Лермонтов поэзиясының тамаша үлгісін танытқан.
Лермонтовтың ақындық өнерінің бастамасы іспеттес өлеңі "Желанье" (тілек) де
Қараңғы маған қамауды аш!
Көрсет жарық күн көзін!
Қара жалды көк жорға ат,
Бер қара көз ел қызын.
-дегенде Ілияс «девицаны» «бикеш» немесе «бой жеткен қыз» демей,
Аудармада Ілиястың Лермонтов стилін бұзбай дәл жеткізу жетістіктермен қатар
Уж в горах солнце изчезает,
В далинах всюду мертвый сон,
Заря, блистая, угасает,
Вдали гудит протяжный звон.
Покрыто мглой туманно поле,
Зарница блещет в небесах,
В долине стад не видно боле,
Лишь серный скачут на холмах.
қазақшасы:
Алтын күн аспандағы таудан кетті,
Алқапты мастандырып ұйқы жетті
Батыста қызыл шабдар шапақ сөніп,
Алыста талған дауыс шың-шың етті.
Даланы ауыр, күңгірт басты тұман
Аспанда тұлқатын тұр жымыңдаған
Далада жайылған мал көрінбейді,
Жалғыз-ақ тағы марал дөңде орғыған
Лермонтовтың осы шығармасын Жансүгіров еркін тәсілмен аударған. Яғни, аудармашы
Аудармашы орыс тілінен аударғанда, орыс тілі мен қазақ тілінің
Қазақстанда неміс поэзиясының аударыла бастаған кезеңі – отызыншы жылдар.
Осы тұрғыдан Ілияс Жансүгіровтің немістің ұлы ақыны Генрих Гейненің
1844 жылы Силезияда болған тоқымашылардың көтерілісіне жауап ретінде Гейне
"Медеубай Құрманов: Неміс жұмысшыларының Гейне жасаған образдары қаһарлы, түсі
Ал, енді "Тоқушылар" өлеңнің тақырыбының аударылуына келетін болсақ, түпнұсқада,
Проклятие Богу
Проклятие королю
Проклятие фальшивому Отечеству.
Қазақшасы:
Біз табынған құдайға бір лағанат!
Бай королі, королге бір лағанат!
Жалғаншы, арам Отанға бір лағанат!
Жалпы, қазақша шымақ ойнақы құрылған. Қазақшадағы «лағанат» сөзіне көңіл
Гейненің «Гимн» өлеңінің қазақша үш аудармасы бар. Үш түрлі
Дәл осы «Гимнді» ақын Ізтай Мәмбетов те аударыпты. Оның
І.Жансүгіровтың орыс классиктермен қабат, дүние жүзі классиктерінен өлеңдер аударуы
2. «Евгений Онегин» романының аударылу өрнектері.
А.С.Пушкиннің өлмес, өшпес шығармашылығы арқылы бүкіл халықтың көркем сөзге
Пушкин шығармалары, әсіресе, оның ең басты туындысы –
Пушкин романын аударудағы басты қиындық ақын тілінің қырық құбылған
Орталық Азия халықтарының біразында «Евгений Онегин» осы ғасырдың жетпісінші
«Евгений Онегин» – аса күрделі туынды. Ол стилистикалық құрылымы
Абайдың тұсындағы қазақ қауымы мұндай шығарманы дәл осы күйінде,
Хоть редко, хоть в неделю раз
В деревне нашей видеть вас
-дейтін жерінде Абайдың Татьянасы:
Шыдар ем күйіп мен жанып,
Айында бірер көрсем де,
-дейді. Неге? «неделяның» «ай» емес, “апта, жұма» екенін білетіні
Абай аудармасында адам таң қаларлықтай терең тұстар бар. Айталық,
Сен шошыдың ғашығыңнан,
Өзге жұрттан қамшы жеп
-дегені романдағы ауыр ахуалдың бар сырын ашқара аша алатын
Абай нұсқаларын аударма ретінде сөз ететіндер олардың негізінен түпнұсқаның
Абай орысшадағы:
Я знаю, ты мне послан богом,
До гроба ты хранитель мой…
-дегенін:
Тәңірімнен келген – бұл жарлық,
Ием - сенсің өлгенше, - деп оқырман қауымының мүддесін
Міне, Пушкинді осылай қотарудағы Абай еңбегін М.Әуезов былай түйіндейді:
Жалпы айтқанда Абай аудармасы қазақтың ұғымын жаңғыртты, ана тілімізді
Пушкинді, оның даңқты “Евгений Онегиндің ауылдағы халық ақындары да
Талдықорғанның Ақсу өңірінде партия қызметкері Есім Байболов «Евгений Онегин»
Ей рано нравились романы,
Они ей заменяли все – деген сияқты нәзік детальдарына
Оқыған терең сырлы романдардан,
Қайғыға түседі екен жүрек тасып – дегенінен де көрініп
Онегин бейнесінің Әсет дастанындағы пайымдалуы «Евгений Онегиннің» басқа барлық
Е, Тәтіш! Мен қырық алты сен он сегіз,
Арамыз екеуіміздің ұшан - теңіз.
Жадырап өзің теңдес жас жарға ти,
Өлмейтін тіршіліктің қамын жеңіз.
Жүргенге сыртым тірі болма әуес,
Дүниеден біз пақырды қайтқан деңіз.
Міне осы тұста Әсет бірталай үзінділерді қазақшаға дәлме-дәл аударуды
Халық ақындарының бәрі де Пушкин романын фольклорлық үлгіде пайымдаған.
«Евгений Онегин» сарынымен жырланған дастандардың барлығы да шығарма түйінін
«Евгений Онегиннің» халықтық нұсқалардағы трагедиялық түйін – фольклордың,
«Евгений Онегин» сарынымен шығарылған романның халықтық нұсқалары Пушкиннің осынау
«Евгений Онегиннің» халықтық нұсқалары - қай жағынан алып
Пушкин романының қазақ халқының рухани өмірінде алар орны
“Евгений Онегинніңң қазақша алғашқы толық аудармасы 1937 жылы басылған.
Романның, өзін, түсінгіштерін, бұрынғы зерттеушілерін оқып, аудару үстінде Ілияс
Поэзияның ірі шығармаларын бір тілден екінші тілге аудару өте
Аударма ісінің жалпы қиындықтарының тұсында, қазір Пушкинді аударып
«Евгений Онегиннің» романы Пушкиннің досына арнауынан басталады. Бұл
Роман басындағы арнауды Ілияс:
Алдандырмай қауымды паң,
Татулықты тәтті сүйе,
Тартпақ, едім сыйды саған.
Татырлықтай көңіліңе…
Сыйды аяулы жаныңа шақ,
Шын қиялдан шалқып шыққан
Асқар ойдан, сөзден тақ-тақ
Ойнақы, айқын айқындықтан;
Достым, осы-ақ, келген қолдан:
-деп аударады. Түпнұсқамен салыстырғанда өлең көлемі жағынан аудармамен бірдей.
Сонымен, «Евгений Онегин» Пушкиннің өзіндегі он төрт жолды шумақпен,
Мысалға:
Простите, игры золотые!
Он рощи полюбил густые,
Уединенье, тишину
И ночь, и звезды, и луну,
Луну, небесную лампаду.
Қош болыңыз, алтын ойын!
Ол ұнатқан орман-қайың
Оңашаны, тыныш жайды,
Түнді, жаңа жұлдызды, айды,
Айды, аспанның әсем шамын
Осы шумаққа көз жүгіртетін болсақ, аудармашы тіпті сөздердің орын
Помилуй! И тебе не трудно
Там каждый вечер убивать?
Жаным-ау! Бос кешті өткізіп,
Жүру саған жүк емес пе?
Романда берілген табиғат суреттейтін жолдарын аударуда Ілияс асқан
Романдағы көне дәуірдің діни сөздерін, жер-су аттарын, басқа елдерден
«И земли отдавал в залог» – «Залогке ұдай жерін
«“Встает купец, идет разносчик» – «Тұрды көпес, жүр разносчик»,
Ілияс Жансүгіров романда кездескен шет тілдеріне де тиіспеген. Тура
Пушкин өлеңдерінің ырғақ, буын, тармақ санының қазақша нұсқасын қатал
Пушкин романының Қуандық Шаңғытбаев аударған нұсқасы 1949 жылы жарық
Қуандықта алғашқы шумақта шалыс ұйқас (бірінші мен үшінші жол,
Қ.Шаңғытбаевтың елуінші жалдардағы аудармасы мен сексенінші жылдардағы аудармасы –
Қ.Шаңғытбаевтың алғашқы аудармасында «Евгений Онегин» орыс ақынының қазақ тіліндегі
Алғашқы тараудың жиырмасыншы шумағында Онегиннің театрға барған сәтіндегі көріністі
Сұлудың өңкей ішінде,
Құлпырып, тәңірі пішінде
Истонима тұр малынып,
Сиқырлы үнге табынып;
Шаншылып, кеде қалықтай,
Айналып, ауа құшады.
Қарғиды, қайта ұшады,
Үрлеген Эол мамықтай;
Аяққа аяқ жұқпайды,
Қимылын адам ұқпайды.
Истониманың «айналып, ауа құшқанын, қарғып, қайта ұшқанын» көресіз, соны
«Евгений Онегиндегі» табиғат суреттері сол кездегі орыс поэзиясы үшін
Ашылмай жиі күн көзі,
Торлайды көкті күз кезі,
Күндер де қысқа күздегі,
Қаңқылдап қаздар тізбегі
Күнгейге қарай жөнеді,
Даланы тұман қаптады,
Түнеріп сая бақтағы.
Жапырағын жадау төгеді,
Таусылды кездер тамаша;
Қайырылды қайта қараша.
Төгіліп тұр. Дәлдігі, көркемдігі тәнті етеді. Сөзінің саздылығы да
Алғашқы тарауда Онегиннің театрға барған сәтін Пушкин былай суреттейді:
Блистательна, полувоздушна,
Смычку волшебному полуслышна,
Толпою нимф окружена,
Стоит Истомина; она
Одной ногой касаясь пола,
Другою медленно кружит,
И вдруг прыжок, и вдруг летит,
Летит, как пух от уст Эола;
То стан совьет, то разловьет
И быстро ножкой ножку бьет.
Әр жолы қимыл-қозғалысқа тұнып тұрған осы тұсты Шаңғытбаев алғашқы
Ортасында кіл сұлудың,
Бойын билеп сиқырлы үн,
Истонмина атқан таңдай,
Тұр құлпырып айып жандай,
Бір аяқпен еденде тұрған,
Жайлап қана дөңгеленед,
Қарқып түсед кейде кенет,
Мамықтай Эол лебі ұшырған;
Майысады тал шыбықтай,
Аяғына аяғы жұқпай.
-десе, І.Жансүгіров:
Театр толы: жайнап ложа;
Кресло партер қайнап тегіс;
Жоғарға жақ шулап қозды,
Перде ашылып шықты дыбыс.
Бейне бұлт етіп жалт-жұлт
Мәжілісті құрмет қылып,
Ньюмпа тобы қоршауында
Тұр сахнада Истомина.
Бір аяқпен айналар жай
Еволь үрген мамығындай.
Бірде ұшіп, бірде ырғып
Бір бүгіліп, бір жазылып
Аяқты аяқ қағып лып-лып…
Осы екі аударманы салыстырып көрейік: Шаңғытбаевтың аудармасын жолма-жол салыстырсаңызда,
А.С.Пушкиннің «Евгений Онегин» романының қазақша аудармалары, шығарманың фольклорлық нұсқалары
Абай аудармаларымен Пушкин романы кейіпкерлерінің өткен ғасырдың өзінде қазақ
Сөзімізді ықшамдай айтсақ, «Евгений Онегиндей» күрделі, көркем, көлемді дүниені
Яғни, «Евгений Онегин» сықылды келелі шығарманы тұңғыш рет тұтастай
ҚОРЫТЫНДЫ
Қысқаша сайып айтсақ, халықтың қалың ортасынан шыққан дарынды, асқақ
Ілияс творчествосы әрі бай, әрі әр қилы: ақын шығармашылығынан
Тұтас алғнада әдебиетіміздегі аударма өнерінің 20-30 жылдардағы дәрежесіне қарағанда,
“Үйінде отырып, Ілекең маған: «Күйді» аударып берші, - деді.
- «Ілияс аға, қуана-қуана істер едім. Әттең, қолымнан келмейді
Қобызшы – Мылқыбай шал Матайдағы,
Матайда кенже, Түнғат, Сақайдағы,
Қазақта қобызшының қалғаны сол,
Жорға еді маймаңдаған бақайшағы,-
деп бастайсыз. Осы төрт жолдың ішіндегі аудармашыға ең ауыр
«Өлді деуге бола ма, айтыңдаршы, өлмейтұғын артында сөз қалдырған»
Тасқында тау суындай көңіл жыры,
Қазақтың сусындасын ойы-қыры.
Бұрқырат кер бұлаңды кең далаңа,
Бастырмай шөпке шарыға тоқтап құры.
Халқымның қуанышты бұлбұлымын,
Жұртымның жүйрігінің дүлдүлімін.
Көтеріп көптің көңілін күнде шауып,
Жүлде алар жұма сайын туды күнім.
Шат елдің шешенімін, даңғылымын,
Шыным сол, правом бұл, заңды мұным,
Астанам Алатаудан саңқылдасам,
Жетпей ме жер жүзіне жаңғырығым?
Түптеп келгенде, Ілияс Жансүгіров - қазақ әдебиетінің төкпе жорғасы,
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Тәжібаев Ә. Өмір және поэзия., А., 1960, 116 б.
Жаңа әдебиет журналы, 1931, 6-7, 29-б.
І.Жансүгіров. Ұлы ұстазымды үлгі қыламын. // Қазақ әдебиеті газеті,
Құрманов М. Өмір, қандай тәтті едің. А., // Жазушы.
Бахтин М.М. Вопросы литературы и эстетики. М., 1975, 60-б.
Әуезов М. Әр жылдар ойлары. Алматы. 1959, 386-б.
Жансүгіров І. Шығармалар. ІІ том. А., 1960, 175-б.
Бельгер Г. Этюды о переводах Ильяса Жансугурова. А., Ғылым
Талжанов С. Өткен күндер сөйлейді. А., Жазушы. 1979, 172-173-б.
Қаратаев М. І.Жансүгіров. А., Жазушы 1961
Қаратаев М. Көргенім мен көңілдегім. А., Жалын 1982
Сүйіншіәлиев Х. Ізденіс іздері. А., Жазушы 1975
Кенжебаев Б. Жылдар жемісі. А., Жазушы 1984
Назарбаев Н. Қалың елім қазағым. А., Өнер 1998
Айбергенов Т. Бір тойым бар. А., Жазушы 1989
Дүйсенов М. І.Жансүгіров. А., Ғылым 1965
Дербісәлин Ә. Әдебиет туралы толғаныстар. А., Ғылым 1990
Жолдасбеков М. Асыл арналар. А., Жазушы 1986
Жұлдыз журнал., 1990 – 12.
Тәжібаев Ә. Есімдегілер. А., Жазушы 1993
Нұрғали Р. Қазақ әдебиетінің алтын ғасыры. Астана. Күлтегін. 2002
Тәжібаев Ә. Аралдар. А., Қазақ мемлекеттік көркем әдебиет баспасы.
Жансүгіров І. Жаңқа. Қызыл - Орда. 1929
Жансүгіров І. Мен – осы шынайы махаббат иесі. А.,
Алпысбаев Қ., Қазыбек Г. Қазақ аудармасының теориясы мен
Сауытбек А. А.С.Пушкиннің "Евгений Онегин" романының қазақ әдеби
Талжанов С. Көркем аударма туралы. А., 1962
Хайруллин Р. Аударма сипаты. А., Жазушы. 1976
Ысмайылов Е. Ақындар. А., 1956
Иманғазинов М. І.Жансүгіров шығармашылық лабораториясы. Автореферат. А., 1998
Иманғазинов М. Қазақ поэзиясының құлагері//Егемен Қазақстан, 1993, 13 ақпан.
Әуезов М. Пушкинді қазақшаға аудару тәжірибелері туралы.//Социалды Қазақстан газеті,
Сауытбек А. Ұлылық пен сұлулық// Астана ақшамы, 1999, 18
әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің Филология факультеті Аударма
П І К І Р
Бітіруші Ә.Төлепбаеваның бітіру жұмысы кіріспеден, екі тараудан, қорытынды және
Кіріспеде І.Жансүгіровтің өмірі мен шығармашылық жолы кең көлемде
І тарауда, І.Жансүгіровтің аударма саласына қосқан үлесі мен автор
ІІ тарауда, А.С.Пушкиннің "Евгений Онегин" романының аударылу тарихына тоқтала
Қорытындыда негізгі бөлімдерді жинақтай отырып, бітіруші өзінің ойын тиянақты
Жұмыстың мазмұны алған тақырыбына сай жазылған. Бітірушінің көптеген ғылыми
Пікір жазған:
Филология ғылымдарының докторы,
профессор
43

Ұқсас жұмыстар

ХХ ғасырдың басындағы қазақ әдебиеті және аударма саласының дамуы мен зерттелуі

Аударма өнері – идеология майданындағы зор құралдардың бірі

Авторлық стиль және мұхтар әуезовтың көркем аудармалары

Қазақ-өзбек әдеби байланыстары

Аударма өнері және көркемдік – эстетикалық, шеберлік проблемалары

МҰХТАР ӘУЕЗОВ ЖӘНЕ ӘЛЕМ ӘДЕБИЕТІ

Тәржіма тағылымы

Ояну дәуіріндегі қазақ әдебиеті

Абай және аударма өнеріндегі рухани үрдіс