DELPHI бағдарламаларының құрылымы


РЕФЕРАТ
Бұл дипломдық жобаның тақырыбы – микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерінің
Дипломдық жоба 79 бет, 8 сурет, 12 кесте,
МИКРОКРЕДИТ, АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН ЖҰМЫС ОРНЫ, ИІЛГІШТІК, ТҰРАҚТЫЛЫҚ, ДЕРЕКТЕР БАЗАСЫ, BORLAND
Бұл дипломдық жобаның мақсаты – микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ
Жұмыста мәліметтер жиынтығын автоматты түрде басқару қолданылады. Аналитикалық әдіс
Жобаға мәліметтерді басқару сызбасының алгоритмі, қолданбалы интерфейс өңделуі, бағдарламаның,
Сұрақ жағдайы
«БЕКІТЕМІН»
Кафедра меңгерушісі ___________
«_____» ________________ 200 жыл
(күні)
Дипломдық жобаның тақырыбы: «микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО жетілдіру»
Қаралатын объектінің қысқаша сипаттамасы
Көпжүйелілік. Мәліметтер базасында микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ әртүрлі жүйелері
Кредит менеджерінің қандай да бір анықталған қимылдарды орындауын
Ең жоғарғы иілгіштік және жүйені конфигурациялау жылдамдығы. Сабақ кестесін
Есептерді өңдеудің иілгіш жүйесі. Есеп шаблондарын қолданушының өз бетімен
Орындаушы
(қолы)
Жобаның жетекшісі ____________________
(қолы)
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
2
1 ПӘН АЙМАҒЫНЫҢ СИПАТТАМАСЫ 4
1.1 Несие, оныњ формалары,т‰рлері жєне несиелік мекемелер 4
1.2 Информациялық қамтамасыздандыру бойынша әзірлемелерді негіздеу 5
2 БАҒДАРЛАМАЛАУ АЙМАҒЫН ТАҢДАУ ЖӘНЕ НЕГІЗДЕУ 6
2.1 Объекті-қалыптамалы бағдарламалауға кіріспе (ОҚБ) 6
2.2 DELPHI визуалдық бағдарламалау ортасы 6
2.3 Оқиғалар мен оқиғаларды өндеушілер 12
2.4 DELPHI бағдарламаларының құрылымы 14
2.5 Мәліметтер қорымен жұмыс істеуге арналған бағдарламаларды құру 16
3 автоматтандырылѓан ж¦мыс орнын ќ¦ру теориясы 18
3.1 ДК негізінде АЖО принциптерініњ анализі 18
3.2 АЖО – ныњ тілдік ќ±ралдары 21
3.3 АЖО - классификациялары 24
3.4 Баѓдарламалау аймаѓы 27
3.5 Ќолданушы инструкциясы 30
4 Экономикалық бөлім 35
4.1 Техникалық экономикалық негіздеу 36
4.2 Экономикалық тиімділік есебі 37
4.3 Күрделі шығындардың өзін ақтау мерзімі мен жылдық үнемдеу
5. Еңбек қорғау ШАРАЛАРЫНЫҢ ЖИЫНТЫҒЫ 41
5.1 Өндірістік санитария және еңбек гигиенасы 41
5.2 Өндірістік жарақаттану және кәсіптік аурулар 48
5.2.1 Еңбек жағдайларының сипаттамасы 48
5.2.2 Жарақаттану себептері 49
5.2.3 Оқыс жағдайларда дәрігерлік көмекке дейінгі көмек 49
5.2.4 Кәсіптік аурулардың сипаттамасы 49
5.3. Жекелеме қорғау құралдары 52
5.4. Кәсіпорын мәдениеті 52
5.4.1 Кәсіпорынның интерьері 52
5.4.2 Функционалды бояу 52
5.5 Есептеу техникасын қолдануда қауіпсіздік техникасы 53
5.5.1 Жалпы ережелер 55
5.6 Электрқауіпсіздік 61
5.7 Өрт қауіпсіздігі 62
Қорытынды 63
ӘДЕБИЕТТЕР 64
А ҚОСЫМШАСЫ 65
Кіріспе
Автоматтандырылған жұмыс орны (АЖО) немесе шетел терминологиясында «жұмыс станциясы»
Әлемде архитектурасы IBM PC болатын мамандандырылған ДК ең көп
АЖО негізінен есептеуіш техниканы қолдану бойынша арнайы дайындық өтпеген
Қазіргі кезде көптеген өнеркәсіптерде халық шаруашылығымен басқарудың таратылған жүйесінің
Таратып басқару ойын іске асыру үшін басқарудың әр деңгейі
- жүйелігі;
- иілгіштігі;
- тұрақтылығы;
- эффективтілігі.
Көрсетілген ұғымдардың мағынасын түсіндірейік.
АЖО жүйелігін құрылымы функционалдық тағайындалуымен анықталатын жүйе ретінде
Иілгіштік. Жүйенің ішкі жүйелерінің модульдік құрылуы және осы элементтердің
Тұрақтылығы. Принцип негізі- ол АЖО жүйесі, негізгі функцияларды оған
АЖО-ның эффективтілігін жүйені әзірлеуге және іске асыруға кеткен шығынды,
АЖО функционалдануы ойдағыдай болады, егер ядросы компьютер болатын ақпараттарды
Осындай «гибритты» интеллекті әзірлеу қазіргі кезде ең көкей кесті
Өндіріс кәсіпорындарында АЖО автоматтандырылған басқару жүйесінде (АБЖ), жоспарлаудың, басқарудың,
Сонымен қатар кезкелген «мамандықтың» АЖО-на, оны әзірлеу кезінде қмтамасыздандырылуы
- ақпаратты өндеу құралдардың міндетті болуы;
- диалогтік (интерактивті) режимде жұмыс істей алу мүмкіндігі;
- эргономиканың негізгі талаптарының орындалуы: оператор, АЖО кешенінің элементтері
- АЖО жүйесінде жұмыс істейтін ДК жеткілікті жоғары өнімді
1 Пән аймағының сипаттамасы
1.1 Несие, оныњ формалары,т‰рлері жєне несиелік мекемелер
Несие-аќша сияќты тарихи экономикалыќ дєреже болып табылады. «Кредит» деген
Капитал т‰рлерініњ ауысуы бір шаруашылыќ субъектілерінде аќша ќаржысыныњ уаќытша
Несиеніњ м‰мкіндішін шындыќќа айналдыру ‰шін белгілі бір талаптар бар.
Несие беруші мен ќарызѓа алушыныњ арасында м‰дделілік бірдей болѓан
Осылайша, экономикалыќ негіз бен (капиталдыњ бірдей болмауы) пайда болу
Ќ±ндыќ ќатынастыњ ерекше формасы сияќты несиеніњ пайда болуы шаруашылыќ
Несиелік ќатынастар пайда болатын жєне дамитын наќты экономикалыќ негізде
Сонымен, несиеніњ объективті µмір с‰руініњ негізгі талаптары тµменндегідей тізбектеледі:
-жеке тауар µндірушілердіњ µндірістік (негізгі жєне айналымдыќ) ќорлар айналымы
- несие беруші мен ќарызѓа алушыныњ зањды т±рѓыдан дербестігі;
несиелік ќатынасќа несие беруші мен ќарызѓа алуышыныњ м‰дделік танытуы.
Несиеніњ мєнін аныќтаѓан кезде бірќаттар єдістемелік принциптерді ±стану керек,
- несие мємілесі т±тасымен алѓанда несиеніњ мєнін ашуы керек.
-несиеніњ мєнін талдауда несиеніњ ќ±рылымын, ќозѓалыс сатыларын, несиеніњ негізін
Ќазіргі уаќытта ќарызѓа аќша ±сынатын негізгі несие беруші –
Адамдар кµп жаѓдайда несиені аќша сияќты ќабылдайды. Несие мен
Несиеніњ формалары мен т‰рлері
Несиелік мекемелер т‰рлері
Несиесі аќшалар саудасынан баѓытталѓан кєсіпкерлік ќызметтін айрыќша саласы болып
Мамандандырылѓан банктік емес несие –ќаржы мекемелері- кез-келген несие ж‰йесініњ
1.2 Ақпараттық қамтамасыздандыру бойынша әзірлемелерді негіздеу
Информациялық қамтамасыздандыру (ИҚ) – классификациялау және информацияны кодтау
Көшіру бөлімінің информациялық қамтамасыздандыруы машиналық емес (адамнің техникалық құралдарсыз
Бағалы тауарлы-материалдарды есепке алудың деректер базасын ұйымдастыру барысында келесі
Негізгі база- бұл әр жазылымы осы деректер базасының басқа
Анықтама – бұл басқа компоненттерімен бөлінетін жылпы деретерді кірістіретін
Деректер базалары арасындағы байланыстарды ұйымдастыру жызылымдармен жұмыс істеудің анықталған
Қандай да бір базадан немесе тәуелді базадағы жазылымдарды жою
Егер анықтамадағы жазылымды жою қажет болса, онда барлық базаларда
Қандай да бір базаның құрылымын толықтыру кезінде, тәуелді базаны,
Анықтама логикалық жағынан байланысты информацияны жылдам енгізу үшін қолданылады.
2. Бағдарламалау аймағын таңдау және негіздеу
2.1 Объекті-қалыптамалы бағдарламалауға кіріспе (ОҚБ)
ОҚБ-ның негізінде шынайы өмірдің объектісін белгілі бір құрылым ретінде
Объект дегеніміз бізді қоршаған әлемнің белгілі бір бөлігі. Кез
аты
объектінің параметрі – объектінің қасиеттерін сипаттайтын көрсеткіш
іс-әрекеттер жиыны – объект атқаратын қызметтер
ОҚБ – тілінің 3 түрлі негізгі қасиеті бар:
инкапсуляция – процедуралар мен функцияларды жазбалармен біріктіреді;
полиморфизм – белгілі бір іс-әрекетке бір атау меншіктеледі;
орын басу – объектті анықтау және оның қасиетін қолдану.
2.2 DELPHI визуалдық бағдарламалау ортасы
DELPHI – Windows операциялық жүйесінің ортасында жұмыс істеуге қалыптанған
DELPHI ортасымен танысу
DELPHI-ді іске қосқаннан кейін экранда келесі терезелер пайда болады:
программаның негізгі терезесі (атауында DELPHI 6 – Project 1);
форманың дизайнері терезесі (атауында Form 1);
объектілер инспекторы терезесі (атауында Object Inspector);
программа кодының терезесі (Unit 1.Pas).
Жобамен байланысқан файлдар
Жоба – тұтастай қосымшамен байланысқан бастапқы программалар мен файлдардың
Форма – үстіне басқа объектілер орналасатын объект. Кез келген
жобаның негізгі файлы – кеңейтілімі .dpr. Үнсіз келісім бойынша
dfm кеңейтілімді файлдар – форманың сыртқы түрі жайлы
Unit 1.dfm
Unit 2.dfm
Pas кеңейтілімді файлдар – объектті Pascal тіліндегі программалар. Олар
DELPHI-дің меню жолы
FILE:
NEW – DELPHI репозютариіне кіруге мүмкіндік береді.
NEW APPLICATION – жаңа проект құрады.
NEW FORM – жаңа форма құрып, оны проектке жалғайды.
OPEN – алдыңғы құрылған форманы ашады.
OPEN PROJECT – алдыңғы құрылған проектті ашады.
REOPEN – орындауға жіберілген проекттер тізімін ашады.
SAVE – активті форманы сақтайды.
SAVE AS – активті форманы басқа атпен сақтайды.
SAVE PROJECT AS – проекттің файлын басқа атпен сақтайды.
SAVE ALL – барлық ашық тұрған модульдерді және проекттердің
CLOSE – ағымдық форманы жабады.
CLOSE ALL – барлық ашық тұрған файлдарды жабады.
USE UNIT – ағымдық формаға басқа модульге сілтемені
PRINT – активті форманы немесе модульді басуға жібереді.
EXIT – DELPHI-ден шығу.
Компоненттермен жұмыс істеудің кейбір ережелері:
Қосымшаны құру процесі қажет компонеттерді таңдау және олардың қасиеттерін
Компоненттердің қасиеттерін баптау
Компонеттердің қасиеттерін жобалау кезінде өзгерту статикалық деп, ал программаны
1) FORM 1.Color:=clred. Бұл оператор форма компонентін қызыл түске
2 ) LABEL 1.Caption:= «Привет». Меткада привет сөзін шығарады.
3) LABEL 1.Font.Color:=clgreen. Бұл оператор меткадағы шығатын сөздің символдарын
4) LABEL 1.Color:=clgreen. Меткадағы фонның түсін жасылға бояйды.
Компоненттерді редакциялау
Компонеттерді редакторлеу комнадалары EDIT менюінде орналасқан.
CUT – вырезать
COPY – копировать
PASTE- вставить
STANDART (Стандарт) бетінің компонеттері:
1. LABEL (метка) – формада әр түрлі текстік жазбаларды
Қасиеттері:
CAPTION – меткаға жазылған тексттен тұрады.
COLOR – метканың фонының түсін анықтайды.
FONT – меткадағы текст шрифтінің түрін анықтайды.
2. BUTTON – программаны басқару үшін жиі қолданылады.
Қасиеті:
CAPTION – кнопкада шығарылатын тексттен тұрады.
3. EDIT – стандартты бір жолды текстік редакторды көрсетеді.
4. MEMO – қарапайым редактірлеу өрісі. Оның негізгі ерекшелігі
5. CheckBox – қарапайым жалаушаны толық көрсетеді және екі
6. RadioGroup – стандартты айырып-қосқыш тобын көрсетеді. Өрісте бекітілген
7. ListBox – мәліметтер жинау өрісімен байланысқан ағымды мағынаны
8. ComboBox – редактірлеу жолында мәліметтерді жинау өрісімен байланыстырылған
9. Panel – жалпылама мақсаттарда қолданылатын контейнер болып табылады.
Қасиеті:
BorderStyle– рамканың стилін анықтайды.
10. RadioButton – бұл компонент әр түрлі варианттарды көрсету
Қасиеттері:
CAPTION – мәтіннен тұрады.
Checked – егер переключатель болса, онда true мәніне тең
ADDITIONAL астарлы бетінің компоненттері
1. BitBtn – Button стандартты кнопкасының бір түрі. Оның
Қасиеттері:
Glyph – бірден төртке дейінгі нүктелік суреттен тұрады;
Kind – кнопканың түрін анықтайды.
Нүктелік сурет дегеніміз bmp форматында сақталынған графикалық файл.
Графикалық компоненттерді қолдану
1. Image компоненті – бұл компонеттің қолдануы қарапайым мысалдармен
№1 мысал.
әшекейлеу мақсатында қолданылатын суреттен тұратын программа құрамыз. Проектілеу: формаға
картинканы іске қосу үшін оның Picture қасиетін таңдау керек.
батырмасын шертіп, load кнопкасын шертіңіз. Сосын суреттен тұратын файлдарды
№2 мысал.
Екі пунктілі тізімнен тұратын программа құрыңыз. Менюдің 1 пунктін
формаға 1 ListBox компонентін, 1 Image компонентін орнатыңыз. Бұл
if ListBox1. Itemindex=0
then Image1.Picture
LoadFromFile (1-файл аты);
If ListBox1. Itemindex=1
then Image1.Picture.
LoadFromFile (2-файл аты);
Image1.Center:=true;
Image1.Stretch:=true;
MAIN MENU компоненттерді қолдану
Формаға меню орнату үшін Main Menu компонентін орнату керек.
Ашылатын меню жасау үшін қажет пунктке курсорды орналастырып, ctrl
Menu пунктіне сурет орнату үшін қажет пунктті белгілеп, bitmap
С:\Program Files\Common Files\Borland Shared\Images\Buttons
Открыть\ОК.
Menu пунктына ыстық клавишалар орнату. Ол үшін қажет меню
Menu-дің пунктін alt-пен ашу үшін меню атауындағы қажет
Компонентке тышқанның курсорын орнатқан кезде шығатын подсказкаларды көрсету:
Компонетті белгілеу;
ShowHint қасиетіне true мәнін беріп, Hint қасиетіне подсказканы
Формаға көп вкладкалы терезе орнату. Ол үшін формаға Win32
Сұхбат терезелерді шығару
Ол үшін ShowMessage (‘привет’)
Сұхбат терезелерді шығару
Сұхбат терезелерді шығару үшін MessageDlg функциясы қолданылады.
Жазу форматы:
MessageDlg(‘сообщение’,Т, К, Х);
Т – сұхбат терезесінің типі, келесідей мәндерді қабылдай алады:
mtWarning
mtInformation
mtConfirmation
mtError
mtCustom
Әрбір константаның арнайы пиктограммасы және терезесінің атауы бар.
К – сұхбат терезеде орналасқан батырмаларды анықтайды. Олар квадрат
mbYes, mbNo, mbOK, mbCancel, mbRetry, mbIgnore, mbAbout, mbAll, mbHelp.
Х – қолданушы қай кнопканы шерткенде көрсететін константа.
Мысал:
MessageDlg(‘Вы действительно хотите выйти’, mtConfirmation, [mbYes, mbNo, mbCancel],0);
Контекстік меню құру
Кез келген компонент үшін контекстті меню құруға болады. Контекстті
Анимация (Animate) компонентін орнату қажет.
Қасиеттері:
CommonAvi – анимация түрін анықтайды.
Active – анимацияны іске қосады (true).
DIALOGS бетінің кейбір компоненттері
Windows операциялық жүйесінің құрамына жүктелетін файлды таңдау, шрифті таңдау,
формаға сәйкес компонент орнатылып, оның қасиеттері енгізіледі.
диалог үшін арналған execute стандартты әдісі шақырылады. Ол бапталған
execute нәтижесін талдай отырып, программа диалогтық терезе көмегімен енгізілген
OPEN DIALOG және SAVE DIALOG компоненттері
Бұл компоненттердің қасиеттері ұқсас болғандықтан бірге қарастырылады.
Open Dialog - файлды ашу стандартты терезесін құру
Save Dialog – файлды сақтау стандартты терезесін құру үшін
Қасиеттері:
FileName – файлдың аты мен орнынан тұрады.
Filter – сұхбат терезеде көрсетілетін файлдарды сүзу үшін қолданылады.
OPENPICTUREDIALOG және SAVEPICTUREDIALOG компоненттері
Бұл компоненттер графикалық файлдарды және сақтау үшін арналған. Олардың
Оларда графикалық файлдарды таңдауға арналған стандартты фильтрлар бар.
Диалог терезесінде таңдалған файлды алдын-ала көруге арналған тақталар бар.
FontDialog компоненті - Шрифті таңдау стандартты терезесін құрады.
FaindDialog компоненті – мәтін фрагменттерін іздеуге арналған.
ReplaceDialog компоненті – мәтіндік фрагменттерін іздеу және алмастыру терезесін
ColorDialog компоненті – түсті таңдаудың стандартты терезесін құрайды.
Вид / Цвет формы:
If ColorDialog1.execute=true then
Form1.Color:=ColorDialog1.Color;
Оқиғалар мен оқиғаларды өндеушілер
Оқиғаның реакциясы белгілі бір іс-әрекет болуы керек. Мысалы, закрыть
Оқиғаларды өңдеуіштерді құру үшін мыналарды орындау қажет:
1. компонетті белгілеу;
2. Object Inspector терезесінде Events (оқиғалар) астарлы бетіне көшіп,
3. Оқиға өңдеуішті анықтау үшін оқиға атауының өрісінде тышқанды
TForm1.Button1.Click
Форманың компонент- оқиға
аты
Ескерту:
1. Кейбір компоненттер ешқандай оқиғаларды өңдеуге тиіс емес, сондықтан
2. Оқиға өңдеуішті жазу үшін инспектор объектовті қолданбай-ақ бірден
Кластар
DELPHI кластары деп үлгілерге ұқсас экземплярлар құру үшін қызмет
Type
TFrom1=Class (TForm);
Button1:TВutton;
Label1:TLabel;
Procedure Button1.Click (Sender:Tobject);
Private
{private declarations};
public
{public declarations}
end;
Var Form1: TForm1;
TҒorm1=Class (TForm) жолы TҒorm стандартты класынан туған TҒorm1
DELPHI бағдарламаларының құрылымы
DELPHI-дің кез келген программасы проекттің файлына және бір немесе
Жобаның құрылымы: проекттің файлы – Object Pascal-да жазылған программа
Program Project1;
Uses
Forms
Unit1 in ‘Unit1.Pas’; {Form1}
{$R *.Res}
begin
Application.Initialize;
Application.CreateForm (TForm1:Form1);
Application.Run;
End.
Мұндағы:
TАpplication класы – орындалып отырған қосымщаларды басқаруды жүзеге асырады.
Application айнымалысы – ауқымды айнымалы, DELPHI ортасында жазылған кез
Application келесі әдістерді шақыруға қолданылады:
Initialize әдісі – инициализация қосымшасы үшін қолданылады.
CreateForm әдісі – қосымшада форма құру үшін қолданылады.
Run әдісі – қосымшаны іске қосуды жүзеге асырады.
{$R *.Res} – оған сәйкес құрылған форманың модулін байланыстыру
Модульдің құрылымы:
Проект файлынан айырмашылығы модульдің текстін өзгертуге болады. Бірақ
DELPHI–де автоматты түрде құрылған жолдарды өзгертуге болмайды және өшіруге
Unit ;
Interface

implementation

initialization

finalization

Мұндағы:
Interface (интерфейс) – басқа программа бөлімдеріне: басқа модульдерге және
Implementation – тарату бөлімі Implementation сөзінен басталады.
Initialization – тек бір рет және программа жұмысының басында
Finalization – тек бір рет және программа жұмысының соңында
Модульдің кез келген бөлігі бос болуы мүмкін. Модульдің атауы
DELPHI-де жаңа бағдарламаны құрудың жалпы схемасы
1. Құрылған программаның барлық файлдары сақталынатын жаңа папка құру
2. DELPHI ортасында File/New Application командасын орындау қажет. Барлық
Мәліметтер қорымен жұмыс істеуге арналған бағдарламаларды құру
Мәліметтер қорын қолданатын қосымшаларды құруға арналған құралдарға жалпы сипаттама
1. BDE (BorlandDataBaseEngine) жергілікті және клиент-серверлі мәліметтер қорына төмен
2. BDE administrator – нақтылы компьютерде мәліметтер қорының атауларын,
3. DataBaseDesktop (DBD) – мәліметтер қорын құру, өзгерту және
4. SQL Explorer – BDE administrator мен DataBaseDesktop программаларына
Мәліметтер қорының негізгі ұғымдары
1. Кесте (Table) - өрістерінің құрылымы бірдей жазбалардың жиыны.
2. Өріс (Filt) – кесте мәліметтерінің жеке элементі (кестенің
3. Жазба (Record) – байланысқан өрістердің тобы.
4. Мәліметтер қоры (DataBase) – кестелердің ұйымдастырылған жиыны.
5. Кілттік өріс – мәндері кестенің әрбір жазбасын анықтайтын
Мәліметтер қорымен жұмыс істеуге арналған компоненттер
DataAccess вкладкасы
Бұл вкладка мәліметтер қорымен байланыс орнату және олардың мазмұнын
Table – мәліметтер қорының кестелерімен құрылатын программа арасында
1. DataBaseName – мәліметтер көзін анықтайды. Бұл қасиеттің мәні
2. TableName – кестеден тұратын файлдың атын анықтайды.
3. Active – егер true мәнін қабылдаса, онда мәліметтер
DataSource – көрінбейтін (мысалы table) және көрінетін компоненттер арасында
1. DataSet – кестенің атауынан тұрады.
DataControls вкладкасы
Бұл вкладка мәліметтерді көрсету және редактірлеу үшін арналған компоненттерден
DbGrid – экранда мәліметтерді кесте формасында көрсетуге мүмкіндік береді.
DbNavigator – кестенің жазбалары бойынша жылжу үшін арналған басқару
1. Формаға table компонентін орнату және келесі қасиеттеріне мән
DataBaseName - country.db файлының жолын көрсетеді.
TableName - country.db
Active – true
2. Формаға DataSource компонентін орнату. DataSet қасиетіне Table1 мәнін
3. Формаға DbGrid компонентін орнату. Оның DataSource қасиетіне DataSource1.
4. Формаға DbNavigator компонентін орнату. DataSource қасиетіне DataSource1. мәнін
Paradox 7. форматында мәліметтер қорының кестесін құру
1. DataBaseDesktop (пуск - программы -
2. DataBaseDesktop программасының терезесінде File - New - Table
3. Table терезесінде құрылатын кестенің форматын таңдау (paradox 7.)
4. Кестенің құрылымын анықтау, яғни өрістердің атауын, типтері мен
5. Save As кнопкасын шерту.
6. Мәліметтер қорының файл сақталатын папканы таңдау.
7. Мәліметтер қорының файлының атын енгізіп, сохранить кнопкасын шерту.
Ескерту: Бір ғана кестені сақтау үшін db. Кеңейтілімді жеке
Paradox кестелері өрістерінің типі
1. Alpha – символдық, яғни 255 символға дейінгі жол.
2. Number - -10307-нен +10308 дейінгі сандар.
3. Money – Number типіне ұқсас, бірақ көрсетілу кезінде
4. Short - -32768-ден +32767-ге дейінгі бүтін сандар.
5. LongInteger - -2147483648-ден +2147483647-ге дейінгі бүтін сандар.
6. BCD - екілік және ондық жүйедегі бүтін
7. Date – Күніның мәні.
8. Tame – уақыттың мәні.
9. TameStump – уақыт және Күніның мәні.
10. GraphicFilds – bmp, pcx, giv форматтағы графикалық бейнелер.
11. Logical – true немесе false мәнін қабылдайтын тип.
Автоматтандырылған жұмыс орындарын құру теориясы
ДК негізінде АЖО принциптерінің анализі
Автоматтандырылған жұмыс орны (АЖО) немесе шетел терминологиясында «жұмыс станциясы»
Әлемде архитектурасы IBM PC болатын мамандандырылған ДК ең көп
АЖО негізінен есептеуіш техниканы қолдану бойынша арнайы дайындық өтпеген
Қазіргі кезде көптеген өнеркәсіптерде халық шаруашылығымен басқарудың таратылған жүйесінің
Таратып басқару ойын іске асыру үшін басқарудың әр деңгейі
- жүйелігі;
- иілгіштігі;
- тұрақтылығы;
- эффективтілігі.
Көрсетілген ұғымдардың мағынасын түсіндірейік.
АЖО жүйелігін құрылымы функционалдық тағайындалуымен анықталатын жүйе ретінде
Иілгіштік. Жүйенің ішкі жүйелерінің модульдік құрылуы және осы элементтердің
Тұрақтылығы. Принцип негізі- ол АЖО жүйесі, негізгі функцияларды оған
АЖО-ның эффективтілігін жүйені әзірлеуге және іске асыруға кеткен шығынды,
АЖО функционалдануы ойдағыдай болады, егер ядросы компьютер болатын ақпараттарды
Осындай «гибритты» интеллекті әзірлеу қазіргі кезде ең көкей кесті
Өндіріс кәсіпорындарында АЖО автоматтандырылған басқару жүйесінде (АБЖ), жоспарлаудың, басқарудың,
Сонымен қатар кезкелген «мамандықтың» АЖО-на, оны әзірлеу кезінде қмтамасыздандырылуы
- ақпаратты өндеу құралдардың міндетті болуы;
- диалогтік (интерактивті) режимде жұмыс істей алу мүмкіндігі;
- эргономиканың негізгі талаптарының орындалуы: оператор, АЖО кешенінің элементтері
- АЖО жүйесінде жұмыс істейтін ДК жеткілікті жоғары өнімді
- шешілетін есептер мінездемесіне сәйкес бағдарламалық қамтамасыздандыру;
- ескішіл процесстерді автоматтандырудың жоғарғы дәрежелі болуы;
- мамандарға АЖО операторы ретінде өзіндік қызмет ету үшін
- маманның АЖО-ды жұмыс жабдық ретінде қолданудан кейін максималды
АЖО құрылымы техникалық, ақпараттық, бағдарламалық, және ұйымдастырушылық ішкі жүйелердің
Техникалық жүйе туралы алдында айтылып кеткенбіз. АЖО тікелей жасайтын
Ақпараттық ішкі жүйелерге локальды деректер базасында, дәлірек айтқанда, дискілік
Бағдарламалық қамтамасыздандыру операциялық жүйелерді, қызмет көрсету (сервистік) бағдарламаларды, қолданушылардың
АЖО ұйымдастырушылық қамтамасыздандырудың мақсаты олардың функционалдануын, дамуын, кадрлерді дайындауын,
Егер АЖО-ның құралы жеткілікті күрделі болса, ал қолданушының арнайы
АЖО жобалау әдістемесі оның функционалдау әдістемесімен байланысты емес болуы
АЖО тілдік құралдары соңғы қолданушылар көзқарасынан әдістемелік құралдардың іске
АЖО-ның тілдік құралдары
АЖО тілдік құралдары, қолданушы қимылдарының және оған ДЭЕМ реакциялардың
АЖО тілдері қолданушы-бағытталған, сонымен қатар маманды-бағытталған болуы қажет. Бұл
Кез-келген тілде сияқты, АЖО тілінің негізін алдын-ала анықталған терминдер,
Қолданушы тілдері АЖО диалог түрі бойынша да айырады. Диалогты
Бір АЖО конструкциясында бір емес бірнеше типті диалог болуы
Формаларды толтыру диалогі кезінде, ол да ДЭЕМ-мен басталады, қолданушы
Гибридты диалог қолданушымен немесе ДЭЕМ-мен де басталуы мүмкін.
Оқытылмаған қолданушымен диалог кезінде ДЭЕМ-нің жауаптары толық анық
Ақпараттың фиксацияланған кадрлері көмегімен құралған диалог кезінде ДЭЕМ жауапты
Диалог түрі АЖО классификациясын анықтай алады, мысалы, оқытылмаған қолданушы
Егер АЖО бағдарламалық құралдар көзқарасынан қарайтын болсақ, онда АЖО
АЖО құрамына әртүрлі бағдарламалық компоненттер кіреді, олар - негізгі
АЖО-ның соңғы қолданушымен дамуын қамтамасыз ететін, АЖО құралдары шекарасында
Ұйымдастырылған басқару сфераларында қызмет көрсететін АЖО келесідей бола алады:
- ақпаратты-анықтамалық;
- есептеуіш;
- мәтінді өндейтін.
Интеллектуалды АЖО деректерге және білімге бағытталған деп екіге бөлуге
Ақпаратты-анықтамалық АЖО қандай да бір басқару процесіне қызмет көрсетеді.
Есептеуін АЖО өзіндік мазмұнына байланысты әртүрлі болады және көптеген
Мәтінді өндейтін АЖО әртүрлі құрылымды және сөйлемді мәтіндік ақпаратты,
Даталогиялық типті интеллектуалды АЖО деректер базаларын және қолданушылар тілдерін
Ұйымдастырылған басқаруды автоматизациялау рамкаларында іске асырылуы қажет бірнеше негізгі
интерпретация (пәндік аймақтағы деректердің және фактілердің, олардың өзара қатынасын
диагностика (басқарылатын объектінің күйін, жағдайын іздеу, анықтау және сипаттау);
мониторинг (АЖО функционалдануын қадағалау және алынған нәтижелерді тіркеу);
жоспарлау (берілген әрекеттер жүйелілігін қамтамасыз ету);
жобалау (қолданушылық интерфейстерді және дамуды қамтамасыз ету).
АЖО-дың классификациясы
АЖО индивидуалды, топтық, коллективті болуы мүмкін. Топтық және коллективті
ақпараттарды өндеудің машиналық құралдарға мамандардың неғұрлым жақын болуы;
диалогтік режимде жұмыс істеу;
АЖО эргономика талаптарына сәйкес жабдықталуы;
Компьютердің жоғары өнімділігі;
қиын процестердің максималды автоматтандырылуы;
мамандардың олардың творчестволық белсенділігі ынталандыратын, келешекте бұдан былай жүйе
мамандарды өз бетімен оқыту мүмкіндігі.
АЖО-да шешілетін есептерді шартты екіге бөлуге болады: ақпараттық және
Ақпараттық есептерге ақпаратты кодтау, классификациялау, жинау, құрылымдық ұйымдастыру, түзету,
Есептеуіш есептер формализацияланатын да, толық формализацияланбайтын да бола алады.
Соңғы кезде сематикалық д.а., толық емес формализацияланатын есептердің шешімдерінің
Техникалық қамтамасыз ету өзімен техникалық құралдар кешенің ұсынады, оның
Техникалық құралдарға желіде әртүрлі АЖО байланыстыру үшін коммуникация құралдары,
Ақпараттық қамтамасыздандыру – бұл локальды деректер базасында сақталған, ақпараттар
Ұымдастырушылық қамтамасыздандыру функционалдауды ұйымдастырудын, АЖО жетілдірудін және дамытудын, сонымен
Топтық және коллективті АЖО үшін ұымдастырушылық қамтамасыздандырудың ішкі жүйелеріне
Ұымдастырушылық қамтамасыздандыру АЖО қолданушыларының міндеттерін және құқықтарын анықтауды және
Бағдарламалық қамтамасыздандыру жүйелік және қолданбалы бағдарламалық қамтамасыздандырудан тұрады.
Қолданбалы бағдарламалық қамтамасыздандыру қолданушылар бағдарламаларын және әртүрлі тағайындалған қолданбалы
Қолданбалы бағдарламалар пакеті модульдік принциптер бойынша орындалған және есептердің
ҚБП мысалдары: есептеу операцияларын орындайтын әртүрлі құжаттары құруға арналған
3.4. Бағдарламалау аймағы
Delphi – бұл бірнеше негізгі технологиялар комбинациясы:
· Машиналық кодқа жоғары өңдіретін компилятор;
· Объектілі –негізделген компоненттер моделі;
· Қосымшаларды бағдарламалық түп тұлғаларды визуалды (демек, жылдамдылығы тез)
· Деректер базасын құрау үшін масштабтық құралдар.
Delphi-ға кірістірілген компилятор, қосымшаларды “клиент-сервер ” архитектурасында құрау
Қосымшаны әзірлеу процесінде әзірлеуші компоненттер палитрасынан дайын компоненттерді кисточкамен
Сонымен бірге бір компилятор екінші компилятордан ерекше болады,
Delphi бұл моделінде негізгі назар кодты максималды пайдалануға аударылыды.
Стандартты Delphi-ға 270 базалық класстардан сәтті терілген иерархияны
Delphi аймағы өзіне қолданушы интерфейсін және корпоративті деректер базасына
Сәйкес стандартты компонент VBX деп аталды. Бұл стандартта Delphi-мен
Delphi-дағы ДБ объектілері SQL-ға негізделінген және де өзіне Borland
Практикада масштабталу деген осы- бір қосымшаны локальды, дәл сол
Delphi for Windows өзін Delphi Client-Server-дің ішкі жиыны ретінде
Delphi for Windows құрамына, Delphi Client-Server сияқты мыналар кіреді:
· Object Pascal компиляторы (бұл тіл Borland Pascal 7.0
· ReportSmith 2.5 есеп беру генераторы ( бірақта мұның
· қосымшаларды жасаудың визуалды аймағы;
· визуалды компоненттер кітапханасы;
· InterBase локалді сервер.
RAD Pack for Delphi-ға керек қосымшалар жиынтығы кіреді, олар
Қолданушы нұсқауы
Несие беру пайда түсірудің ең бір пайдалы және жеңіл
Клиент ең берінші рет келген кезде оның мәліметтері енгізіледі.
Клиенттің кепілзаты енгізіледі. Кепілзат жылжымайтын мүлік, тарнспорт немесе айналмалы
Жоғарыдағы мәліметтер енгізілгеннен кейін клиентпен келісім шарт жасалады. Келісем
Келісім шарт жасалғаннан кейін несиені қайтару графигі жасалады.
Содан кейін келісім шарт ұзартылатын болса программаға енгізіп оның
Жоғарыдағы мәліметтер дұрыс және уақытында енгізіліп отырылса менеджер кез-келген
Мәліметтер қорының сызбасы мынадай:
4. Экономикалық бөлім
4.1 Техникалық экономикалық негіздеу
Жаңа бағдарламалық өнімді енгізудің экономикалық тиімділігн анықтағанда оны сауатты
Берілген бағдарламалық өнімді қолданудың маңыздылығы мен тиімділігі төмендегідей. Қазіргі
Бұл дипломдық жобада «микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» микрокредит
Бұл бағдарламаны өндіріске енгізуде түсетін жылдық үнемдеу келесі болады:
мәселені шешуді тездету арқылы машина уақытына төленетін төлем ақыдан
қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі мен техника қауіпсіздігіне кететін шығындарды азайту
4.2 Экономикалық тиімділік есебі
«Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» автоматтандырылған жұмыс орынын экономикалық
Жалпы шығындар есебі
Бағдарламамен қамтамасыз ету және автоматты құралдарды енгізудің экономикалық тиімділіген
4.1 кесте. Құрал- жабдықтардың құны
Бағдарла-маны қолданған-ға дейін Бағдар-ламаны қолдан-ғанда
Енгізген-ге дейін Енгізген-нен кейін
Компьютер Pentium IV 4 2 90 360 -
Принтер HP LaserJet 1018 Сатып алынатын жабдықтар атауы Марка
Принтер HP LaserJet 1018 Сатып алынатын құрал-жабдықтардың, материал-дардың атауы
дана Көтерме сауда бағасы тг. Жалпы құны тг.
Бағдарла-маны қолданған-ға дейін Бағда-рлама-ны қолдан-ған кезде
Енгізуге дейін Енгізген соң
Компьютер Pentium IV 4 2 90 360 -
Принтер HP LaserJet 1018 Сатып алынатын жабдық-тар мен материал-дар
Компьютер столы - 4 2 15 60 -
Орындық - 4 2 12 48 -
Лицензион-ды бағдарла-мамен қамтамасыз ету Delphi 7.0 - - 455
Барлығы - - - - 937 455
«Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» ќызметкерініњ енгізуге қойлатын бағдарламаны
Бағдарламаны орнату бағдарламамен қамтамасыз етудің құнының 6% шамамен анықталады
Сонымен , қосымша к.үрделі шығындар:
,
мұнда Собор – бағдарламамен қамтамасыз етудің құны;
Суст – бағдарламаны орнату құны;
Ақырында, қосымша күрделі шығындар 482,3 мың тенгені құрайды.
Ағымдағы шығындар есебі
АЖО өзіндік құнының сметалық калькулыциясына келесі шығындар кіреді:
Еңбек ақы төлемі;
Әлеуметтік қорларға жіберілетін төлем;
Еңбекті қорғау және техникалық қауіпсіздік
Шикізат пен материалдар.
Электр энергиясы есептелмейді, тек функцияларды орындаушылар саны қысқарады. Қалған
● «Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» фирмасы қызметкерінің
4.2 Кесте – Еңбек төлемі
Жұ-мыс-шылар саны адам Айлық ақысы мың.тенге Барлық жұмысшы-лардың айлық
тен-ге Барлық айлық ақша қоры әлеуметтік төлем ақылар-мен бірге
Енгізгенге дейін 4 30 120 20,4 140,4
1684,8
Енгізгеннен кейі 2 30 60 10,2 70,2
Барлық жұмысшылардың тарифтік қоры бір айлық ақыны жұмысшылар
Әлеуметтік қажеттіліктерге қызметкерлердің негізгі айлық ақысынан 17%
Еңбек ақының жалпы қоры әлеуметтік қажеттіліктерге төленетін ақымен бірге
● Еңбекті қорғау мен техника қауіпсіздігі
Еңбекті қорғау мен техника қауіпсіздігіне жұмсалатын шығындарды 1 жұмысшыға
4.3 Кесте – Еңбекті қорғау мен техника қауіпсіздігіне шығындар
Қызмет көрсетушілер саны, адам. Бір жұмысшыға жылына кететін шығын,
Енгізуге дейін 4 10 000 40 000
Енгізгеннен кейін 2 10 000 20 000
● көп еңбектілік
«Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» жоғарғы оқу орны қызметкерінің
ЗПтр =160.165.1,17=30 888 тенге
● үстеме шығындар
Үстеме шығындарға құрал –жабдықтарды күту мен пайдалану, жабдықтар амортизациясына
Амортизациялық төлемдердің жылдық қорытынды қосындысы формула бойынша анықталады:
мұнда - жабдықтардың құны (күрделі шығындар), тенге;
- амортизация нормасы жабдықтар құнына %-і.
Компьютерлерге қажетті амортизация шығындарын олардың көтерме сауда бағасының 20%
Мағыналарды орынына қойып, келесі Кестені аламыз:
«Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» ќызметініњ 4.4 Кесте- Амортизациялық
Компьютерлер және т.б.құны. мың.тг. Амортизация жылына мың. тг.
Енгізген-ге дейін 937 187,4
Енгізген-нен кейін 703 140,6
4.5 Кесте – жылдық өзіндік құнның сметалық калькуляциясы
Көрсеткіштер Енгізуге дейінгі шығындар мың. тенге Енгізгеннен кейінгі шығындар
А/А әлеум.төлеммен бірге
1684,8
842,4
842,4
Еңбекті қорғау және техникалық қауіпсіздік
40
20 40
Жабдықтарды күтү мен пайдалануға кететін шығындар 46,85 35,15 11,7
Жабдықтар амортизациясы 187,4 140,6 46,8
Материалдар:
а) қағаз
б) принтер үшін қағаз 13
6
7 13
6
7 -
Барлығы 1985,05 1064,15 920,9
Күрделі шығындардың өзін ақтау мерзімі мен жылдық үнемдеу тиімділікті
Күрделі шығындардың өзін ақтауын уақыт анықтайды, бұл уақыт ішінде
Техникалық шаралардың күрделі шығындарының жалпы экономикалық тиімділігін анықтауда
Ток = ΔК / Эг.
Ток = 482,3 / 920,9=0,75 жыл
«Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» ќызметкерініњ автоматтандырылған
Жылдық экономияны формула бойынша анықтаймыз:
Эг1 = (С1-С2) ,
мұнда С1 и С2 – жұмыстың жылдық өзіндік құны,
Эг1 = 1985,05 -1064,15=1 142,17 мың.тенге
Эг= Эг1 + Эг2
мұнда Эг2 – көп еңбектілікті азайтудан түскен экономия..
Эг =920,9+30 888=914,8 мың.тенге
Экономикалық тиімділік есебінен технико-экономиялық көрсеткіштер туралы қорытынды жасауға болады,
Көрсеткіштер Енгізуге дейін Енгізгеннен кейін
Қосымша күрделі шығындар мың. Тенге - 461,3
Қызмет көрсетуші персонал саны, адам. 4 2
Жұмыстың жылдық өзіндік құны, мың. тенге,
Соның ішінде: 1985,05 1142,17
Шикізат пен материалдар 13 13
А/А әлеумет.төлемқорымен 1684,8 8403,4
Жабдықтарды күту мен пайдалану шығындары 46,85 32,16
Жабдықтар амортизациясы 187,4 142,7
Еңбекті қорғау мен техника қауіпсіздігі 40 20
Жылдық экономия, мың. тг. - 914,9
Өзін ақтау мерзімі, жыл - 0,75
5 Еңбекті қорғау шараларының жиынтығы
Еңбекті қорғау –бұл ілеуметтік-технткалық ғылым, өндірістік қауіпті жағдайларды және
Еңбек жағдайларын жақсарту және оның қауіпсіздігі өндірістік жарақаттануды, кәсіптік
Еңбек жағдайларын жақсарту әлеуметтік жақсы нәтижелер береді –
Азаматтардың еңбек еркінділігіне сай конституциялық құқығына байланысты туындайтын Қазақстан
Дипломдық жұмысте берілген тарау келесі сұрақтардан тұрады:
● жарықтандыру есебі;
● жермен қосу қондырысының есебі;
● оператордың қолайлы оптималды жұмыс жағдайын анықтау;
● электрқауіпсіздігін қамтамасыз ету шараларын ұйымдастыру;
● өрт қауіпсіздігі.
5.1 Өндірістік санитария және еңбек гигиенасы
а/ бір жұмыс істеушіге қажетті аудан мен көлем :
S 1 жұм. = S каб – S комп
V 1 жұм. = V каб – V комп
N – бір аусымда жұмыс істейтін жұмысы саны.
Кабинеттің ауданы мен көлемі
S каб = 6,14 * 5,35 = 32,85 м2,
V каб = 6,14 * 5,35*3,1 = 101,8 м3.
Компьютердің ауданы мен көлемі:
S комп = 0,95 * 0,6 = 0,57 м2,
V комп = 0,95 * 0,6 * 1,25 =
Сондықтан:
S 1 жұм. = 32,85 – (0,57 * 2)
V 1 жұм. = 101,8 – (0,71 * 2)
б/ Микроклимат параметрлері бойынша ұсыныстар
Адамның өндірістік еңбек қызметі негізінен көбінесе бөлімшелерде өтеді,
Өндірістік ортаның метрологиялық жағдайларын /микроклимат/ анықтайтын негізгі факторларға ауаның
Бірақ адам организміне қолайсыз метрологиялық жағдайлардың ұзақ уақытқа әсер
Өндірістегі микроклиматтың бірталай ерекшеліктері бар: жекелеген факторлардың басымдылығы /мысалы,
Өндірістік бөлмелердегі ауалы ортаның жоғарыда көрсетілген параметрлерінен басқа
Жұмыс істеу зонасы деп биіктігі еденнен 2 м биіктікте
Микроклиматтың оптималды параметрлеріне келесі үйлесімдіктер есептеледі, олар адам организміне
Барлық жұмыс кеткен энергия шығыныа байланысты үш категорияға
Операторлар жұмысы 1 категорияға жатады. Есептеу техникасы жылу шығару
5.1 Кесте. Жұмыс категориясыныңауырлық дәрежесінің сипаттамасы және микроклиматтың оптималды
Жыл мезгілі Микроклимат параметрі Көрсеткіші
Суық Бөлмедегі ауа температурасы
Салыстырмалы ылғалдылығы
Ауаның қозғалу жылдамдығы 22…24°С
40…60°С
до 0,1 м/с
Жылы Бөлмедегі ауаның температурасы
Салыстырмалы ылғалдылығы
Ауаның қозғалу жылдамдығы 23…25°С
40…60%
0,1…0,2м/с
Микроклиматтың қажетті параметрлерімен қамтамасыз ету үшін желдеткіш жүйесін енгізу
Механикалық желдеткіштің ең тиімді жетілдірілген жүйесіне ауаны кондиционерлеу жатады,
Кондиционер – бұл вентиляционды қондырғы, ол автоматты түрде реттеу
Орталық кондиционерлердің конструкциясы ауаны қызмет көрсететін бөлмеден тыс жерде
Олардың өнімділігі орталық кондиционерлерге қарағанда төмен. Жобада жергілікті кондиционер
в/ Табиғи жарықтандыру
Рационалды табиғи жарықтандыру психологиялық комфорт қамтамасыз етеді, көру және
Өндірістік бөлімшелерді жарықтандыруға еңбекті қорғау келесі негізгі талаптарды қояды:
Кәсіпорынның өндірістік, қосымша және әкімшілік-тұрмыстық бөлімшелерінде табиғи және жасанды
Табиғи жарық /күннің көрінетін жарық энергиясы/ организмнің жұмысын реттейді,
Күннің жерге түсетін барлық жалпы энергиясы мөлшерінің шамамен 52%
Ультракүлгін сәуленің ұзақ мерзімде болмауы немесе оның қажетті мөлшерден
Табиғи жарықтандырудың келесі жүйелерін ажыратады: жанама –күндізгі жарық бөлмеге
Бұл дипломдық жобада біржақта жанама жарықтандыруды қолдану қарастырылған.
Табиғи жарықтандыру коэффициентінің /ТЖК/мөлшерленген мағынасын анықтау
Мөлшерленген мағынасы /ТЖК/ келесідеі анықталады:
ен = е * m * c,
е – ТЖК мағынасы , %;
m- жарықтандыру климат коэффициенті /күннің тура сәулесін ескермейді/,
с – күн климатының коэффициенті / тура күн
Оргтехникамен жұмыс кезінде көру жұмысының сипаты жоғары дәлділікті қажет
Жобада біржақты жарықтандыру типі қарастырылған, қабылдаймыз: m = 1,00,
е = 2 * 1,00 * 0,85 = 1,7
Жарық ойықтары ауданын анықтау
Жанама жарықтандыруда жарық ойықтарының қажетті ауданы жуық мөлшермен келесі
Sок = ен * ηо * Sn * Кзд
ен – жанама жарықтандыруда ТЖК -ң мөлшерлі мағынасы,
τо - жарық ойығының сәулені өткізудің
Кзд - терезелердің қарсы
ηо – терезенің жарық түсіру сипаттамасы;
τ1 - коэффициент, ТЖК-ң
Sn – бөлме ауданы:
Sn = 5,35 * 6,14 = 32,849 м2.
Бөлме ұзындығының Z оның тереңдігіне В ара қатынасы
Z = 5,35 м,
В = b / 2, мұнда b – бөлменің
В = 6,14 / 2 = 3,07 м,
Z / В = 5,35 / 3,07 = 1,74
Жұмыс қабырғасынан терезеге дейінгі биіктігін анықтау үшін жұмыс қабырғасы
h1 = hок + 1,2 м – 0,8 м,
мұнда hок – терезе биіктігі.
hок = 2,4 деп қабылдаймыз.
Сонда :
h1 = 2,4 + 1,2 м – 0,8 =
Бөлімше терңдігініңВ оның биіктігіне h1 жұмыс қабырғасынан терезенің
В / h1= 3,07 / 2,8 = 1,096 =
Сол себепті 2.2 [1]
ηо = 9,5.
ρср – төбеден, қабырға мен еденнен шағылысып түсетін
а – ең жақын терезеден жұмыс орнына дейінгі ара
«а» қашықтығының бөлменің терңдігіне В ара қатынасы
а / В = 1 / 3,07 =
Жоғарыда көрсетілгеннен көреміз, коэффициент τ1 біржақты жанама жарықтандыруда
Sок = 1,7 * 9,5 * 32,849 * 1,0
Бір терезенің ауданы:
Sок = hок * b, (5.6)
мұнда b – терезенің ені:
b = Sок / hок
b = 16,076 / 2,4 = 6,698 м.
жобадағы бөлмелердің геометрикалық размерлерін ескере отырып нақтылы 6,698 м
S'1 ок = 2,4 * 4 = 9,6 м2
Sок / Sn = 16,076 / 32,849 = 0,489
Sок / Sn = 9,6 / 32,849 = 0,29
Sок / Sn = 1 / 2 ÷ 1
5.1 Сурет. Терезе ойықтарының орналасу схемасы
г/ Жасанды жарықтандыру
Жасанды жарықтандыру көбінесе электр жарық көздерінің екі түрінің
● сәуленің спектрлік құрамы табиғи, күндізгі жарыққа жуық;
● КПД жоғары /1,5- 2 есе қыздыру лампасының
● жарықты беруі жоғары / қыздыру лампасынан 3
● қызмет көрсету мерзімі ұзақ..
Жарық ағынын коэффициентін пайдалану тәсілі арқылы жалпы жасанды
Жарықтандыру есебі ауданы 32,849 м2, ені 6,14 м2, ұзындығы
Коэффициент тәсілі есебінде қажетті лампалар ағыны әрбір жарық шырағы
Фсв = Еmin * К * S * Z
Мұнда Еmin – мөлшерленген төменгі жарықтандыру, лк;
К – қор коэффициенті;
S – жарықтанатын аудан, м2;
Z – жарықтың біркелкі түспеуін ескеретін коэффициент;
N – шырақтар саны;
η – пайдалану коэффициенті, бірлік бөлшегінде.
Люминесцентті лампаларға(комбинировалы) мөлшерленген жарықтануды қабылдаймыз Еmin = 750
Жарықтану ауданы:
S = 32,849 м2
Қор коэффициентінің мағынасы айрықша жиілікті режимдегі бөлмелерге /люминесцентті лампаларымен/
Люминесцентті лампалар үшін Z тең 1,1 деп қабылдаймыз.
Пайдалану коэффициенті η бөлме индексі i және төбенің
Бөлменің индексі келесі формула бойынша анықталады:
i = A * B / (A + B)
мұнда А – бөлменің ұзындығы, м;
В – оның ені, м;
А = 5,35 м, В = 6,14 м; Нр
Нр = (hокна + 1,2 – 0,8),м,
Нр = (2,4 + 1,2 – 0,8) = 2,8
Осыдан : i = 5,35 * 6,14 / (5,35
Қабылдаймыз i = 1,00.
Шағылысу коэффициентін қабылдаймыз: Коэффициенты отражения примем: ρ = 70
Шырақтар санын N, бөлменің размеріне қарай анықтаймыз:
N = S / L2,
Мұнда: S – бқлменің ауданы, м;
L – шырақтардың арасындағы қашықтық , м:
L = (1,5 ÷ 1,9) * Hр ;
Қабылдаймыз: L = 1,7 * 2,8 = 4,76 м.
Сондықтан :
N = 32,849 / 4,76 2 = 1,45. Принимаем
Бөлменің индексін біліп i, 5.3 Кестесінен табамыз η
(Шырақтардың түрі : ОД).
Осыдан шығады:
Фсв = 750 * 1,3 * 32,849 * 1,1
Жобада жарықтандырудың комбинирлі жүйесі қабылданғандықтан, жұмыс орындарындағы жарық
жарық ағыны 1640 лм - 2 дана).
Fтабл = 820 * 2 + 5220 * 6
Жарықтандыруды нақтылы /факт./ түрде формула арқылы есептейміз:
Ефакт = Fтабл * N * η / K
Ефакт = 36240 * 1,45 * 0,49 / 1,3
5.2 Өндірістік жарақаттану және кәсіптік аурулар
5.2.1 Еңбек жағдайларының сипаттамасы
Еңбек жағдайлары техникалық прогресспен, өндірісті механизациялау мен автоматтандырумен,жалпы даму
Қазіргі кезде компьютерлік технология адам өмірінің барлық қызмет ету
Тұтынушылардың жұмыс орындары бар бөлме келесідей сипатталады:
● бөлме ұзындығы : 5,35 м;
● бөлменің ені : 6,14 м;
● бөлменің биіктігі : 3,1 м;
● терезелердің саны : 1;
● жұмыс орындарының саны : 2;
● жарықтандыру: жасанды;
● есептеу техникасының саны : 2;
Тұтынушы жұмыс орынында келесі факторлардың әсеріне ұшырайды, олар келесі
● жеткіліксіз жарықтандыру;
● ЭЕМ –нан шу;
● дисплей экранынан сәуледен зардап алу;
● артық жылу шығару.
Жарақаттану себептері
Жарақаттанудың негізгі себептеріне конструктивтік жетіспеушілік пен техниканың, қосымша бөліктердің,
Жарақаттанудың себептеріне қызметкердің психофизиологиялық жағдайын да , оның өз
5.2.3 Оқыс жағдайларда дәрігерлік көмекке дейінгі көмек
Алғашқы, яғни дәрігерге дейінгі көмекті оқыс жағдайда жарақаттанған қызметкерге
Көрсетілетін көмектің тиімділігі көбінесе олардың тапқырлығына және істей білу
5.2.4 Кәсіптік аурулардың сипаттамасы
Көптеген компьютер тұтынушылар өзінің жұмыс орынына аз мән береді.
Монитордың орналасуы, жарықтандыру, креслоның биіктігі көзге маңызды әсер етеді.
● Коьпьютермен жұмыс кезінде жарқтандыру тым қатты болмауы қажет,
● Столды орналастырғанда терезе жұмыс істеушінің қарсы алдында
● Монитор экраны өте таза болуы тиіс, егер
● Монитор мен клавиатураны жұмыс столында тура орналастыру керек,
● Экранның ортасы шамамен көзге сәйкес келуі тиіс немесе
Басты үнемі тік ұстап отыру керек, алға қарай еңкеймей
Кейде арнайы көзілдірік пен сүзгі қолдану да ұсынылып жүр.олар
● Егер алыстан көрмеушілік 2-4 өлшемдерінен артық болса,екі жұп
Электромагнитті сәуленің деңгейі монитордың жанынан және артынан қарағанда, алдынан
Көбінесе мониторды тым төмен орналастырады. Адам оны өзі аңғармайды,
5.2 сурет. Компьютер операторының дұрыс отыруы
Арқасы бірнеше градусқа артқа қарй шалқайған. Мұндай отырыс омыртқаға
Ыңғайлы жұмыс креслосын ал,ан қажет, ол компьютерде жұмыс істегенде
Басқа қолданылатын заттардың орналасуы ұзақ уақытқа ың,айсыз еңкейіп отыруға
Егер адам клавиатурамен кө жұмыс жасаса, білектің астына
Эргономиканың негізгі факторы – жұмыс орынындағы шу. Жүйелік блоктар
● арнайы компьютер столын сатып алу, онда жүйелі
● компьютерді еденге (столдың астына) орналастыру;
● импозантты экран жасау, жұмыс орынын жүйелі блоктан алшақтатады,
Тек жүйелі блокты қалыпты жағдайда желдету жүйесін ұмытпау
Жұмыс орынын "дыбыстық ресімдеу" тиімді ұзақ жұмыс істеуге маңызды.
Компьютерде жұмыс істеу барысында әр сағаттан соң он минуттық
Жекелеме қорғау құралдары
Өндірісте жекелеме қорғау құралдары деп оларды қолданғанда жұмыс істеушіге
Ұжымдық қорғау құралдарына ауа ортасын қалыптандыру құралдары
Жекелеме қорғау құралдарына изоляциялауыш костюмдер, арнай киім мен
Сақтандыру құралдары кәсіпорынның жеке меншігінде болады және оны қолданып
Әкімшілік міндетті: жұмыс істеушілерді сақтандыру құралдарымен қамтамасыз етіп, оларды
Сақтандыру құралдарын дұрыс берудің инструкциялық талаптарын қатаң сақтау
5.4 Кәсіпорын мәдениеті
Кәсіпорын мәдениеті – бұл жаңа техника, прогрессивті технология, еңбекті
Кәсіпорындарда орындалуы тиіс шаралар:
● өндірістік жарақаттану мен кәсіптік аурулармен ауыру мөлшерін жүйелі
● құрал-жабдықтарды, бөлімшелер мен кәсіпорын территориясын техникалық
● жұмысшыларды мезгілінде сапалы және ыңғайлы арнайы жұмыс киімдерімен
Кәсіпорын мәдениетін көтеру шараларын ұжымдық келісім шартқа және еңбекті
5.4.1 Кәсіпорынның интерьері
Интерьер (франсуздың. Interieur-ішкі деген сөзінен)- бұл кез келген бөлімшенің
Интерьерге кәсіпорынның мәдениетін көтеру және еңбек жағдайларын жақсарту тұрғысынан
5.4.2 Функционалды бояу
Бөлімшелер мен жиһаздардың бояуы оларды сырттай жақсы қабылдауға және
Терезелердің орналасуына байланысты қабырғалар мен еден келесі түспен боялуы
оңтүстік жаққа қараған терезелер – қабырғалары жасыл-көгілдір немесе ашық
солтүстікке қараған терзелер – қабырғалары ашық-қызғылт немесе қызғылт-сары
терезелері шығысқа қараған – қабырғалары сары-жасыл түсті немесе жасыл;
терезелері батысқа қараған – қабырғалары сары-жасыл немесе көгілдір-жасыл түсті;
Компьютер орнатылған бөлмелерде шағылысу коэффициенттері дәрежесін қамтамасыз ету қажет:
5.5 Есептеу техникасын қолдануда қауіпсіздік техникасы
5.5.1 Жалпы ережелер
5.5.1.1 компьютер операторы мен басқа оргтехникамен (принтерлер, сканер,
● жасы 16-дан кем емес;
● медициналық тексеруден өткен;
● еңбекті қорғаудың алғашқы инструктажын, сонымен бірге жұмыс
● орындалатын жұмысы бойынша қауіпсіз жұмыс түрлеріне үйретілгендер.
5.5.1.2 оператор міндетті:
● ережелер мен нұсқауларда бекітілген ішкі еңбек ережелерін орындауға;
● еңбек қауіпсіздігі мен техника қауіпсіздігі ережелеріндегі талаптарды орындауға;
● жетекжісіне дербес компьютер мен басқа оргтехниканың ақауларын
● жұмыс орнында бөтен адамдардың болмауына;
● қажет болған жағдайда кәсіпорында оқыс жағдайларда жарақаттанғанға мүмкіндігінше
● өрт қауіпсіздігі талаптарын орындау;
● өз мамандығы бойынша қажетті мерзімде жүйелі түрде медициналық
5.5.1.3 Қызметкер берілген жұмыс орынындағы өндірістік қауіпті және зиянды
● электр тогынан жарақаттану немесе жермен жалғастыратын қондырғының жоқтығынан
● компьютер мониторының дұрыс орналаспау не дұрыс жұмыс атқармауынан
● монитордың, клавиатура, орындық пен столдың дұрыс орналаспауынан пайда
● желдетілмейтін бөлмелердегі көшірме және басатын оргтехника жұмысы кезінде
5.5.1.4 Қызметкер қала ішінде жұмысқа бара жатқанда және жұмыстан
5.5.1.5 Суды ашық су құбырларынан ішуге тиым салынады.
5.5.1.6 қызметкер кез келген жұмысты орындау кезінде қауіпті
5.3 сурет Монитордан көзге дейінгі ара қашықтық
5.5.2 Жұмыс басталар алдындағы еңбекті қоғауға қойылатын талаптар
5.5.2.1 Жұмыс басталар алдында оператор міндетті:
● жұмыс жетекшісінен қауіпсіз еңбек қауіпсіздігі
● киімді дұрыс киіп, жалбыраған шеттері көрінбейтіндей барлық
● жұмыс орынын қауіпсіз жағдайға бейімдеу;
● өкшесі тым биік аяқ киім киіп келуге тиым
5.5.2.5 Компьютерді не басқа оргтехниканы іске қоспас бұрын
Үшінші жермен қосатын тізбек болмаған жағдайда жермен қосу қарапайым
5.5.2.3 Жұмысқа қосылатын жабдықтың корпусы бүлінбегеніне көз жеткізу қажет
5.5.3 Жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік талаптары
5.5.3.1 Жұмыс кезінде сусын ішуге, тамақ жеуге тиым салынады;
5.5.3.2 Жұмыс столына қандай да болмасын ыдыстардағы
5.5.3.3 Оргтехникамен жұмыс істейтін бөлмеде табиғи жәнежасанды жарықтандыру, табиғи
5.5.3.4 Компьютерлер орнатылған бөлменің терезелері солтүстік және солтүстік-шығыс жаққа
5.5.3.5 Бір компьютер тұтынушыға қажетті жұмыс ауданы 6
Компьютерді қосымша қондырғыларсыз (принтер, сканер и т.п.) қолданғанда
5.5.3.6 Бөлімше интерьерінің ішкі жағын безендіруге қолданылатын полимерлі материалдар
5.5.3.7 Бейнемонитордың экраны оператордың көзінен 60 – 700 мм
.5.3.8. ПК мен үзіліссіз жұмыс уақыты 2 сағаттан артпауы
5.4 сурет Компьютер столы
5.5.4 Жұмыс аяқталғаннан кейінгі еңбек қауіпсіздінің талаптары
5.5.4.1 Жұмыс аяқталған соң қызметкер келесі талаптарды орындауға міндетті:
● жұмыс орынын тәртіпке келтіру;
● инструменттер мен саймандарды сақтауға арнайы арналған жерге жинау;
● барлық жұмыс кезіндегі ақаулар мен кемшіліктер жөнінде жетекшісін
● жұмыс орынын өрт қауіпсіздігі талаптарына сай тәртіпке
5.5.5 Авария, өрт, жарақат алу кезіндегі іс қимылдар
Авария болып қалған жағдайда не ситуацияда, егер оның болуы
5.5.5.2 Өрт туындаған жағдайда дереу жұмысты тоқтатып, 01 телефоны
5.5.5.3 Жарақат алған жағдайда дәрігерлік пунктке барып көмек алу
5.5.6 Нұсқауларды бұзғаны үшін жауапкершілік
5.5.6.1 Әрбір қызметкер осы аталған нұсқауларды сақтамағаны және бұзғаны
5.5.6.2 Бөлімшелер жетекшілері, цехтар мен участкелер бастықтары, бөлім бастықтары
5.5.6.3 Әкімшілік кінәлі адамдардан аварияның нәтижесінде болған шығындарды қайтарып
Пайдаланым талаптары
ПК жабық ,жылумен қамтамасыз етілетін бөлмелерде пайдалануға арналған, келесі
● қоршаған ауаеың температурасы 12 -27˚С шамасында;
● қоршаған ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 60 ±
● атмосфералық қысым 84 –тен 107-ге КПа дейін;
● электрмен қоректендіру ПК-ны бір фазалы жүйеден кернеуі
● электрқондырғыларынң Ережесіне сәйкес жермен қосу
● ПК-ны қоректендіру үшін жеке электр линиясын пайдаланады,
● ГОСТ 63254-76 бойынша сыртқы электр жүйесінің кернеуі
● ішкі магнит өрісінің кернеуі 200 А/м артпауы
● қоршаған ортаның шаңдануы ГОСТ 16325-76 сәйкес 0,75
● қоршаған ортада коррозия тудыратын басқыншы сұйыұтар булары
● СН-245-71 санитарлық нормаларды сақтау қажет (компьютерлердің ара
● жүйелі блоктың артқы қабырғасындағы желдеткіш тесіктерді және
Ескерту: жиі күн күркірейтін географиялық зоналарда жүйені кернеуді шектеуіштер
ПК-да жұмыс істегенде келесі қауіпсіздік шараларын сақтау қажет:
● ПК –да жұмыс істеу кезінде сыртқы қосқыштарды
● сыртқы жапқышы шешіп алынған жағдайда жұмыс істеуге
● жүйелік шнур оралған немесе қысылып қалған жағдайда
● жүйелік шнурды зақымдау қауіпі бар жерге орналастырмау
● тұрақсыз орынға ПК-ны орналастыруға болмайды. Құлаған
● рұқсат берілгеннен жоғары температурада ПК-ны пайдалануға
● өздігінен ПК-ны жөндеуге болмайды. ПК-ныі қалыпты
● ПК-ны қайтадан іске қосу оны өшіргеннен
Желінің кернеуін тексеру
Компьютерді алғашқы іске қосар алдында желінің кернеуі компьютерге сәйкес
Кернеуді стабилизациялау
Біздің еліміздің көптеген жерлерінде жүйедегі кернеу қатты тербеліп
Компьютерді іске қосу
Компьютерді і ске қосу үшін қажет:
● егер компьютер кернеу стабилизаторы арқылы қосылған болса,
● принтерді қосу (егер қажет болса);
● мониторды іске қосу;
● компьютерді принтерді іске қосу ;
Осыдан кейін экранда бағдарламаның жұмысы туралы мәлімдеме және
Компьютерді өшіру
● Жұмыс істеп тұрған бағдарламалар жұмысын аяқтау және
● Компьютерді өшіру ( компьютер корпусындағы айырғышпен);
● Принтерді өшіру (егер ол қосылған болса);
● Мониторды өшіру ;
● егер компьютер кернеу стабилизаторы арқылы
Жүйелі блокты орнату
Компьютердің жүйелі блогын соққылар мен вибрация әсеріне шалдықпайтын жерге
Жермен қосу қондырғысының есебі
Жермен қосу қондырғысының есебі үшін вертикалды жерменқосқыштар мөлшері және
Токтың жүруіне қарсылық Rтр , Ом, жалғыз вертикалды жермен
Rтр = 0,366 * ρрас* ((lg(2 * l /
мұнда ρрас – топырақтың есептік қарсылығы, Ом * м;
l – вертикалды жерменқосқыштың ұзындығы, м;
d – жерменқосқыштың сыртқы диаметрі, м;
h – топырақ бетінен қосу кесіндісіне дейінгі ара қашықтық,
t – топырақ бетінен жерменқосқыштың ортасына дейінгі ара қашықтық,
t = h + 1 / 2,
t = 0,8 + 2 / 2 = 1,8
Топыраққа байланысты (құм) қабылдаймыз: ρрас = 700 Ом
l = 2 м;
d = 0,04 м;
h = 0,8 м.
Сондықтан:
Rтр = 0,366 * 700* ((lg (2 * 2
+ 2 / 4 * 1,8 – 2))
Артынан вертикалды жерменқосқыштардың мөлшерлі санын формуламен анықтаймыз:
n' = Rтр / Rдоп,
мұнда Rдоп – жерменқосқыш қондырғының рұқсатты қарсылығы, Ом
n' = 272,07 / 4 = 68,02.
Қабылдаймыз n' = 69.
Вертикалды жерменқосқыштар саны мен олардың ара қашықтығы арқылы 5.1
ηтр = 0,52.
Қосу кесіндісінің қарсылығы n ηтр ескере отырып формула
n = Rтр / Rдоп * ηтр,
n = 272,07 / 4 * 0,52 = 130,8.
n = 131 қабылдаймыз.
Қосу жолының қарсылығы Rп, Ом, формула бойынша анықталады:
Rп = 0,366 * ρрас / Lп * lg
мұнда Lп – жолдың ұзындығы, м;
b – жолдың ені, м.
Қабылдаймыз b = 0,3 м.
Lп = 1,05 * 2 * l * n
Lп = 1,05 * 2 * 2 * 131
Rп = 0,366 * 700 / 550,2 * lg
6.2 [1] графигі бойынша қосу жолын пайдалану
ηп = 0,28.
Артынан жерменқосу қондырғысының жалпы қарсылығы Rобщ, Ом, формуламен
Rобщ = Rтр * Rп / Rтр * ηтр
Rобщ = 272,07 * 2,98 / 272,07 * 0,52
Rобщ < Rдоп
3,2 Ом < 4 Ом
Адамдарды эвакуациялау қауіпсіздігі
Жобалау және ғимараттың құрылысы кезінде адамдарды эвакуациялауға қолайлы жағдайлар
Эвакуациялау жолы – сыртқа шығатын жолдағы кез-келген участок (коридорлар,
Эвакуациялау тиімділігі адамдар бөлмеден сыртқа шығуына кеткен ең аз
мұнда τд – адамдарды эвакуациялауға кеткен уақыт ұзақтығы
τр – мәжбүрлі эвакуацияныңесептік ұзақтығы;
0,85 – коэффициент, адамдардың қозғалу жағдайын ескереді;
l – ең алыс қашықтықта орналасқан жұмыс орынынан шығуға
υ – горизанталды жердегі адамдардың қозғалу жылдамдығы тең 16
N – эвакуацияланатын адамдар саны;
σ – есіктердің ені, м;
n – ені 1 м болатын эвакуациондық жолдың өткізу
m – ені бірдей есіктер саны.
Қабылдаймыз :
l = 4 м, N = 2, σ =
Сонда
τр = 0,85 * 4 / 16 + 2
Есептелген эвакуациялау уақыты 0,37 минут рұқсат етілген 1,5 минуттан
5.6 Электрқауіпсіздік
Көптеген қауіпті және зиянды өндірістік факторларға қарағанда электр тоғы
Адам денесінің электр тогына қарсылығы негізінен тері жамылғы қабатының
Зардап шеккен адамның денесіндегі токтың жүру жолы
Психофизиологиялық жағдайы көбінесе электрмен зақымдану дәрежесіне байланысты болады. өте
Адамда өлімге дейін соқтыратын ток мөлшеріне 0,05 А,
Компьютермен жұмыс істейтін адамдар медициналық тексеруден өтуі тиіс, қауіпсіз
Сонымен қатар, жерменқосылғыштар жағдайын үнемі тексеріп отырады, электротехникалық сақтандыру
5.7 Өртқауіпсіздігі
Ошақтан тыс материалды шығын келтіріп жанатын от өрт деп
Бұл үшін өртті болдырмау жүйесін ұйымдастырады - өрттің
Оттың тұтануы мен өрттер өртқауіпсіздігі инструктажын сапасыз өткізгенде, өрттің
Негізгі өрт сөндіргіш құралдарға жататындар – су, судың буы,
Жобада бір ауалы көбікті өртсөндіргіш, 4-6 % -
ҚОРЫТЫНДЫ
Кез-келген не үлкен, не кіші ұйымда эффективті жұмыс істеуді
Үлкен компаниялар аппараттық құралдардағы техникалық жаңалықтарды дәл кезде қолдануға
Жасалынған жұмыс нәтижесінде жоѓарѓы оќу орныныњ ќабылдау комиссиясыныњ жұмыс
Жыл сайын жазда жоғары оқу орындарында және колледждерді абитуриенттерді
Көптеген анықтамаларды пайдаланатын біріктірілген, сыналған интерфейсті қолданғанда көшірме жұмысының
ӘДЕБИЕТ
Дж. Тельман, "Основы систем баз данных",
Дейт К., "Введение в системы баз данных", Москва, 'Hаука',
Когловский М.Р., "Технология баз данных на персональных ЭВМ",
Шумаков П. В. “Delphi 3.0 и создание баз данных”.
Джон Матчо, Дэвид Р.Фолкнер. «Delphi» — пер. с англ.
A.M.Епанешников, "Программирование в среде Delphi 2.0"
Дж. Мартин, "Организация баз данных в вычислительных системах" М:
С.М.Диго "Проектирование и использования баз данных". Москва: Финансы и
Горев А., Ахаян Р., Макашарипов С. «Эффективная работа с
Атре Ш. Структурный подход к организации баз данных. –
Бойко В.В., Савинков В.М. Проектирование баз данных информационных систем.
Джексон Г. Проектирование реляционных баз данных для использования
Кириллов В.В. Структуризованный язык запросов (SQL). – СПб.: ИТМО,
Мейер М. Теория реляционных баз данных. – М.: Мир,
Тиори Т., Фрай Дж. Проектирование структур баз данных. В
Цикритизис Д., Лоховски Ф. Модели данных. – М.: Финансы
Paradox for Windows: Практическое руководство. Под
Брябрин В.М., "Программное обеспечение персональных ЭВМ", Москва, 'Hаука', 1989
Шафрин Ю.А. «Основы компьютерной технологии». М., 1998
«Кибернетические диалоговые системы», И.П.Кузнецов.
«Рекоммендации по общепользовательскому интерфейсу», Microsoft, редакция 1995г.
Подборка рефератов из сети Internet. Московская коллекция рефератов. (Адреса
А ҚОСЫМШАСЫ
Бағдарлама листингісі
unit Main;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, Menus, DB, DBTables, ComCtrls, ToolWin, ImgList;
type
TfrmMain = class(TForm)
MainMenu1: TMainMenu;
N1: TMenuItem;
N2: TMenuItem;
N4: TMenuItem;
N5: TMenuItem;
N6: TMenuItem;
N7: TMenuItem;
N8: TMenuItem;
N9: TMenuItem;
N10: TMenuItem;
N12: TMenuItem;
ImageList1: TImageList;
N13: TMenuItem;
tblMaterials: TTable;
tblTypeM: TTable;
tblTypeMKOD: TAutoIncField;
tblTypeMNAME: TStringField;
tblEdIzm: TTable;
tblEdIzmKOD: TAutoIncField;
tblEdIzmNAME: TStringField;
tblMaterialsKOD: TAutoIncField;
tblMaterialsNAME: TStringField;
tblMaterialsTYPEM: TIntegerField;
tblMaterialsIZM: TIntegerField;
tblMaterialsSTYPEM: TStringField;
tblMaterialsSIZM: TStringField;
tblMaterialsPRIM: TMemoField;
tblOrganizations: TTable;
tblOrganizationsKOD: TAutoIncField;
tblOrganizationsNAME: TStringField;
tblOrganizationsADRES: TStringField;
tblOrganizationsTEL: TStringField;
N14: TMenuItem;
N15: TMenuItem;
N17: TMenuItem;
tblDocum: TTable;
tblDocumKOD: TAutoIncField;
tblDocumDOC: TIntegerField;
tblDocumORGANIZATION: TIntegerField;
tblDocumDATA: TDateField;
tblDocMat: TTable;
tblDocMatKOD: TAutoIncField;
tblDocMatNDOC: TIntegerField;
tblDocMatMATERIAL: TIntegerField;
tblDocMatCENA: TFloatField;
tblDocMatKOL: TIntegerField;
tblDocMatITOG: TFloatField;
DataSource1: TDataSource;
DataSource2: TDataSource;
tblDocumSORG: TStringField;
tblDocumTYPEDOC: TIntegerField;
tblDocMatSMAT: TStringField;
N11: TMenuItem;
N16: TMenuItem;
tblMaterialsKOL: TIntegerField;
tblOrganizationsRNN: TStringField;
tblOrganizationsBANK: TStringField;
tblOrganizationsRS: TStringField;
tblOrganizationsBIK: TStringField;
tblOrganizationsDATA: TDateField;
tblDocumKOL: TIntegerField;
tblDocumSUMMA: TFloatField;
tblDocumDOG: TStringField;
tblNDS: TTable;
tblNDSKOD: TAutoIncField;
tblNDSNAME: TStringField;
tblNDSSUM: TIntegerField;
N3: TMenuItem;
N18: TMenuItem;
tblDocumNDS: TIntegerField;
tblDocumSUMNDS: TFloatField;
tblDocumITOG: TFloatField;
tblDocumSNDS: TStringField;
tblDocumSTNDS: TIntegerField;
tblDocumNOM: TIntegerField;
tblDocumnRNN: TStringField;
tblDocumnADRESS: TStringField;
tblDocumnRS: TStringField;
tblDocumnBIK: TStringField;
tblDocumnBANK: TStringField;
tblDocMatnEDIZM: TStringField;
tblDocumnNDS: TIntegerField;
N19: TMenuItem;
N20: TMenuItem;
N21: TMenuItem;
N22: TMenuItem;
N23: TMenuItem;
N24: TMenuItem;
procedure FormCreate(Sender: TObject);
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
procedure N6Click(Sender: TObject);
procedure N7Click(Sender: TObject);
procedure N13Click(Sender: TObject);
procedure N9Click(Sender: TObject);
procedure N10Click(Sender: TObject);
procedure N12Click(Sender: TObject);
procedure N15Click(Sender: TObject);
procedure N17Click(Sender: TObject);
procedure N16Click(Sender: TObject);
procedure tblDocumTYPEDOCGetText(Sender: TField; var Text: String;
DisplayText: Boolean);
procedure N18Click(Sender: TObject);
procedure tblDocumDOGGetText(Sender: TField; var Text: String;
DisplayText: Boolean);
procedure N20Click(Sender: TObject);
procedure N21Click(Sender: TObject);
procedure N23Click(Sender: TObject);
procedure N24Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmMain: TfrmMain;
n: Integer;
implementation
uses TypeM, EdIzm, Organizations, Post, EditPost, Realiz,
EditRealiz, General, NDS, RepDocPost, RepDocRealiz, RepType, Ostatok;
{$R *.dfm}
procedure TfrmMain.FormCreate(Sender: TObject);
begin
tblTypeM.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblTypeM.Open;
tblEdIzm.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblEdIzm.Open;
tblMaterials.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblMaterials.Open;
tblOrganizations.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblOrganizationsTEL.EditMask := '!99-99-99;0; ';
tblOrganizations.Open;
tblNDS.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblNDS.Open;
tblDocum.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblDocumDATA.EditMask := '!99/99/00;1; ';
tblDocum.Open;
tblDocMat.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblDocMat.Open;
end;
procedure TfrmMain.FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
begin
tblDocum.Close;
tblDocMat.Close;
tblMaterials.Close;
tblTypeM.Close;
tblEdIzm.Close;
tblOrganizations.Close;
tblNDS.Close
end;
procedure TfrmMain.N6Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmMaterials, frmMaterials);
frmMaterials.Show;
end;
procedure TfrmMain.N7Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmTypeM, frmTypeM);
frmTypeM.Show;
end;
procedure TfrmMain.N13Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmEdIzm, frmEdIzm);
frmEdIzm.Show;
end;
procedure TfrmMain.N9Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmOrganizations, frmOrganizations);
frmOrganizations.Show;
end;
procedure TfrmMain.N10Click(Sender: TObject);
begin
tblDocum.Last;
n := tblDocumDOC.AsInteger;
tblDocum.Append;
tblDocumDOC.AsInteger := n + 1;
tblDocumDATA.AsDateTime := Date();
Application.CreateForm(TfrmEditPost, frmEditPost);
frmEditPost.ShowModal;
end;
procedure TfrmMain.N12Click(Sender: TObject);
begin
tblDocum.Last;
n := tblDocumDOC.AsInteger;
tblDocum.Append;
tblDocumDOC.AsInteger := n + 1;
tblDocumDATA.AsDateTime := Date();
Application.CreateForm(TfrmEditRealiz, frmEditRealiz);
frmEditRealiz.ShowModal;
end;
procedure TfrmMain.N15Click(Sender: TObject);
begin
frmMain.tblDocum.Last;
n := frmMain.tblDocumDOC.AsInteger;
frmMain.tblDocum.Filtered := False;
frmMain.tblDocum.Filter := 'TYPEDOC = 1';
frmMain.tblDocum.Filtered := True;
Application.CreateForm(TfrmPost, frmPost);
frmPost.Show;
end;
procedure TfrmMain.N17Click(Sender: TObject);
begin
frmMain.tblDocum.Last;
n := frmMain.tblDocumDOC.AsInteger;
frmMain.tblDocum.Filtered := False;
frmMain.tblDocum.Filter := 'TYPEDOC = 2';
frmMain.tblDocum.Filtered := True;
Application.CreateForm(TfrmRealiz, frmRealiz);
frmRealiz.Show;
end;
procedure TfrmMain.N16Click(Sender: TObject);
begin
frmMain.tblDocum.Last;
n := frmMain.tblDocumDOC.AsInteger;
Application.CreateForm(TfrmGeneral, frmGeneral);
frmGeneral.Show;
end;
procedure TfrmMain.tblDocumTYPEDOCGetText(Sender: TField; var Text: String;
DisplayText: Boolean);
begin
if tblDocumTYPEDOC.AsInteger = 1 then
Text := ' Поступление';
if tblDocumTYPEDOC.AsInteger = 2 then
Text := ' Реализация'
end;
procedure TfrmMain.N18Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmNDS, frmNDS);
frmNDS.Show;
end;
procedure TfrmMain.tblDocumDOGGetText(Sender: TField; var Text: String;
DisplayText: Boolean);
begin
if tblDocumDOG.AsString = '' then
Text := ' Без договора';
end;
procedure TfrmMain.N20Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmRepDocPost, frmRepDocPost);
frmRepDocPost.ShowModal;
end;
procedure TfrmMain.N21Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmRepDocRealiz, frmRepDocRealiz);
frmRepDocRealiz.ShowModal;
end;
procedure TfrmMain.N23Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmRepType, frmRepType);
frmRepType.ComboBox1.Items.Clear;
frmRepType.ComboBox1.Items.Add('ВСЕ');
frmMain.tblMaterials.First;
while not frmMain.tblTypeM.Eof do
begin
frmRepType.ComboBox1.Items.Add(frmMain.tblTypeMNAME.asString);
frmMain.tblTypeM.Next;
end;
frmRepType.ComboBox1.ItemIndex := 0;
frmRepType.ShowModal;
end;
procedure TfrmMain.N24Click(Sender: TObject);
begin
frmOstatok.show;
end;
end.
unit EditDocMat;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Mask, DBCtrls, DB;
type
TfrmEditDocMat = class(TForm)
Label1: TLabel;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
GroupBox1: TGroupBox;
DataSource1: TDataSource;
DBLookupComboBox1: TDBLookupComboBox;
Label4: TLabel;
Label2: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
Label3: TLabel;
DBEdit2: TDBEdit;
Label5: TLabel;
DBEdit3: TDBEdit;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
procedure DBEdit1Change(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditDocMat: TfrmEditDocMat;
implementation
uses Main, EditPost;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditDocMat.FormClose(Sender: TObject;
var Action: TCloseAction);
begin
if ModalResult = mrOK then
begin
frmMain.tblDocumKOL.AsInteger := frmMain.tblDocumKOL.AsInteger + 1;
frmMain.tblDocumSUMMA.AsFloat := frmMain.tblDocumSUMMA.AsFloat + frmMain.tblDocMatITOG.AsFloat;
frmMain.tblDocumSUMNDS.AsFloat := frmMain.tblDocumSUMMA.AsFloat * frmMain.tblNDSSUM.AsFloat / 100;
frmMain.tblDocumITOG.AsFloat := frmMain.tblDocumSUMMA.AsFloat + frmMain.tblDocumSUMNDS.AsFloat;
frmMain.tblDocMatNDOC.AsInteger := frmMain.tblDocumDOC.AsInteger;
frmMain.tblDocMat.Post
end
else
frmMain.tblDocMat.Cancel
end;
procedure TfrmEditDocMat.DBEdit1Change(Sender: TObject);
begin
if frmMain.tblDocMat.State in [dsInsert, dsEdit] then
if (DBEdit1.Text '') and (DBEdit2.Text '') then
frmMain.tblDocMatITOG.AsFloat := StrToInt(DBEdit1.Text) * StrToFloat(DBEdit2.Text);
end;
end.
unit EditEdIzm;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Mask, DBCtrls;
type
TfrmEditEdIzm = class(TForm)
Label1: TLabel;
GroupBox1: TGroupBox;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditEdIzm: TfrmEditEdIzm;
implementation
uses Main, EdIzm;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditEdIzm.FormClose(Sender: TObject;
var Action: TCloseAction);
begin
if ModalResult = mrOK then
frmMain.tblEdIzm.Post
else
frmMain.tblEdIzm.Cancel
end;
end.
unit EditMaterials;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Mask, DBCtrls, Buttons, DB;
type
TfrmEditMaterials = class(TForm)
Label1: TLabel;
GroupBox1: TGroupBox;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
Label4: TLabel;
DBLookupComboBox1: TDBLookupComboBox;
Label5: TLabel;
DBLookupComboBox2: TDBLookupComboBox;
DataSource1: TDataSource;
DataSource2: TDataSource;
Label6: TLabel;
DBMemo1: TDBMemo;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditMaterials: TfrmEditMaterials;
implementation
uses Main, Materials;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditMaterials.FormClose(Sender: TObject;
var Action: TCloseAction);
begin
if ModalResult = mrOK then
frmMain.tblMaterials.Post
else
frmMain.tblMaterials.Cancel;
end;
end.
unit EditNDS;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Mask, DBCtrls;
type
TfrmEditNDS = class(TForm)
Label1: TLabel;
GroupBox1: TGroupBox;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
Label4: TLabel;
DBEdit3: TDBEdit;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditNDS: TfrmEditNDS;
implementation
uses Main, NDS;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditNDS.FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
begin
if ModalResult = mrOK then
frmMain.tblNDS.Post
else
frmMain.tblNDS.Cancel
end;
end.
unit EditOrganizations;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, DB, StdCtrls, DBCtrls, Mask;
type
TfrmEditOrganizations = class(TForm)
Label1: TLabel;
GroupBox1: TGroupBox;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
Label4: TLabel;
Label5: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
DBEdit3: TDBEdit;
DBEdit4: TDBEdit;
Label6: TLabel;
DBEdit5: TDBEdit;
GroupBox2: TGroupBox;
Label7: TLabel;
DBEdit6: TDBEdit;
Label8: TLabel;
DBEdit7: TDBEdit;
Label9: TLabel;
DBEdit8: TDBEdit;
Label10: TLabel;
DBEdit9: TDBEdit;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditOrganizations: TfrmEditOrganizations;
implementation
uses Main, Organizations;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditOrganizations.FormClose(Sender: TObject;
var Action: TCloseAction);
begin
if ModalResult = mrOK then
frmMain.tblOrganizations.Post
else
frmMain.tblOrganizations.Cancel
end;
end.
unit EditPost;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Mask, DBCtrls, ComCtrls, ToolWin, Grids, DBGrids, DB;
type
TfrmEditPost = class(TForm)
Label1: TLabel;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
GroupBox1: TGroupBox;
GroupBox2: TGroupBox;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
GroupBox3: TGroupBox;
DBLookupComboBox1: TDBLookupComboBox;
GroupBox4: TGroupBox;
DBGrid1: TDBGrid;
ToolBar1: TToolBar;
ToolButton1: TToolButton;
ToolButton2: TToolButton;
ToolButton3: TToolButton;
DataSource1: TDataSource;
Button3: TButton;
GroupBox5: TGroupBox;
DBEdit3: TDBEdit;
RadioButton1: TRadioButton;
RadioButton2: TRadioButton;
GroupBox6: TGroupBox;
DBLookupComboBox2: TDBLookupComboBox;
GroupBox7: TGroupBox;
Label4: TLabel;
DBText1: TDBText;
Label5: TLabel;
DBText2: TDBText;
DataSource2: TDataSource;
Label6: TLabel;
DBText3: TDBText;
Label7: TLabel;
DBText4: TDBText;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
procedure ToolButton1Click(Sender: TObject);
procedure ToolButton2Click(Sender: TObject);
procedure ToolButton3Click(Sender: TObject);
procedure RadioButton1Click(Sender: TObject);
procedure RadioButton2Click(Sender: TObject);
procedure DBLookupComboBox2CloseUp(Sender: TObject);
procedure Button3Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditPost: TfrmEditPost;
implementation
uses Main, EditDocMat, RepPost;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditPost.FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
var k: Integer;
begin
if ModalResult = mrOK then
begin
if frmMain.tblDocMat.RecordCount = 0 then
begin
Application.MessageBox( MB_OK + MB_ICONERROR);
Action := caNone;
Exit;
end;
frmMain.tblDocMat.First;
while not frmMain.tblDocMat.Eof do
begin
frmMain.tbl .Locate('KOD', frmMain.tb .AsInteger, []);
k := frmMain.tblKOL.AsInteger;
frmMain.tblMaterials.Edit;
frmMain.tblKOL.AsInteger := k + frmMain.tblDocMatKOL.AsInteger;
frmMain.tbl
frmMain.tblDocMat.Next;
end;
frmMain.tblDocMat.ApplyUpdates;
frmMain.tblDocMat.CommitUpdates;
frmMain.tblDocumTYPEDOC.AsInteger := 1;
frmMain.tblDocum.Post;
n := n + 1
end
else
begin
frmMain.tblDocum.Cancel;
frmMain.tblDocMat.CancelUpdates
end
4. Экономикалық бөлім
4.1 Техникалық экономикалық негіздеу
Жаңа бағдарламалық өнімді енгізудің экономикалық тиімділігн анықтағанда оны сауатты
Берілген бағдарламалық өнімді қолданудың маңыздылығы мен тиімділігі төмендегідей. Қазіргі
Бұл дипломдық жобада «микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» микрокредит
Бұл бағдарламаны өндіріске енгізуде түсетін жылдық үнемдеу келесі болады:
мәселені шешуді тездету арқылы машина уақытына төленетін төлем ақыдан
қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі мен техника қауіпсіздігіне кететін шығындарды азайту
4.2 Экономикалық тиімділік есебі
«Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» автоматтандырылған жұмыс орынын экономикалық
Жалпы шығындар есебі
Бағдарламамен қамтамасыз ету және автоматты құралдарды енгізудің экономикалық тиімділіген
4.1 кесте. Құрал- жабдықтардың құны
Бағдарла-маны қолданған-ға дейін Бағдар-ламаны қолдан-ғанда
Енгізген-ге дейін Енгізген-нен кейін
Компьютер Pentium IV 4 2 90 360 -
Принтер HP LaserJet 1018 Сатып алынатын жабдықтар атауы Марка
Принтер HP LaserJet 1018 Сатып алынатын құрал-жабдықтардың, материал-дардың атауы
дана Көтерме сауда бағасы тг. Жалпы құны тг.
Бағдарла-маны қолданған-ға дейін Бағда-рлама-ны қолдан-ған кезде
Енгізуге дейін Енгізген соң
Компьютер Pentium IV 4 2 90 360 -
Принтер HP LaserJet 1018 Сатып алынатын жабдық-тар мен материал-дар
Компьютер столы - 4 2 15 60 -
Орындық - 4 2 12 48 -
Лицензион-ды бағдарла-мамен қамтамасыз ету Delphi 7.0 - - 455
Барлығы - - - - 937 455
«Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» ќызметкерініњ енгізуге қойлатын бағдарламаны
Бағдарламаны орнату бағдарламамен қамтамасыз етудің құнының 6% шамамен анықталады
Сонымен , қосымша к.үрделі шығындар:
,
мұнда Собор – бағдарламамен қамтамасыз етудің құны;
Суст – бағдарламаны орнату құны;
Ақырында, қосымша күрделі шығындар 482,3 мың тенгені құрайды.
Ағымдағы шығындар есебі
АЖО өзіндік құнының сметалық калькулыциясына келесі шығындар кіреді:
Еңбек ақы төлемі;
Әлеуметтік қорларға жіберілетін төлем;
Еңбекті қорғау және техникалық қауіпсіздік
Шикізат пен материалдар.
Электр энергиясы есептелмейді, тек функцияларды орындаушылар саны қысқарады. Қалған
● «Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» фирмасы қызметкерінің
4.2 Кесте – Еңбек төлемі
Жұ-мыс-шылар саны адам Айлық ақысы мың.тенге Барлық жұмысшы-лардың айлық
тен-ге Барлық айлық ақша қоры әлеуметтік төлем ақылар-мен бірге
Енгізгенге дейін 4 30 120 20,4 140,4
1684,8
Енгізгеннен кейі 2 30 60 10,2 70,2
Барлық жұмысшылардың тарифтік қоры бір айлық ақыны жұмысшылар
Әлеуметтік қажеттіліктерге қызметкерлердің негізгі айлық ақысынан 17%
Еңбек ақының жалпы қоры әлеуметтік қажеттіліктерге төленетін ақымен бірге
● Еңбекті қорғау мен техника қауіпсіздігі
Еңбекті қорғау мен техника қауіпсіздігіне жұмсалатын шығындарды 1 жұмысшыға
4.3 Кесте – Еңбекті қорғау мен техника қауіпсіздігіне шығындар
Қызмет көрсетушілер саны, адам. Бір жұмысшыға жылына кететін шығын,
Енгізуге дейін 4 10 000 40 000
Енгізгеннен кейін 2 10 000 20 000
● көп еңбектілік
«Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» жоғарғы оқу орны қызметкерінің
ЗПтр =160.165.1,17=30 888 тенге
● үстеме шығындар
Үстеме шығындарға құрал –жабдықтарды күту мен пайдалану, жабдықтар амортизациясына
Амортизациялық төлемдердің жылдық қорытынды қосындысы формула бойынша анықталады:
мұнда - жабдықтардың құны (күрделі шығындар), тенге;
- амортизация нормасы жабдықтар құнына %-і.
Компьютерлерге қажетті амортизация шығындарын олардың көтерме сауда бағасының 20%
Мағыналарды орынына қойып, келесі Кестені аламыз:
«Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» ќызметініњ 4.4 Кесте- Амортизациялық
Компьютерлер және т.б.құны. мың.тг. Амортизация жылына мың. тг.
Енгізген-ге дейін 937 187,4
Енгізген-нен кейін 703 140,6
4.5 Кесте – жылдық өзіндік құнның сметалық калькуляциясы
Көрсеткіштер Енгізуге дейінгі шығындар мың. тенге Енгізгеннен кейінгі шығындар
А/А әлеум.төлеммен бірге
1684,8
842,4
842,4
Еңбекті қорғау және техникалық қауіпсіздік
40
20 40
Жабдықтарды күтү мен пайдалануға кететін шығындар 46,85 35,15 11,7
Жабдықтар амортизациясы 187,4 140,6 46,8
Материалдар:
а) қағаз
б) принтер үшін қағаз 13
6
7 13
6
7 -
Барлығы 1985,05 1064,15 920,9
Күрделі шығындардың өзін ақтау мерзімі мен жылдық үнемдеу тиімділікті
Күрделі шығындардың өзін ақтауын уақыт анықтайды, бұл уақыт ішінде
Техникалық шаралардың күрделі шығындарының жалпы экономикалық тиімділігін анықтауда
Ток = ΔК / Эг.
Ток = 482,3 / 920,9=0,75 жыл
«Микрокредит мекемесіндегі кредит менеджерініњ АЖО» ќызметкерініњ автоматтандырылған
Жылдық экономияны формула бойынша анықтаймыз:
Эг1 = (С1-С2) ,
мұнда С1 и С2 – жұмыстың жылдық өзіндік құны,
Эг1 = 1985,05 -1064,15=1 142,17 мың.тенге
Эг= Эг1 + Эг2
мұнда Эг2 – көп еңбектілікті азайтудан түскен экономия..
Эг =920,9+30 888=914,8 мың.тенге
Экономикалық тиімділік есебінен технико-экономиялық көрсеткіштер туралы қорытынды жасауға болады,
Көрсеткіштер Енгізуге дейін Енгізгеннен кейін
Қосымша күрделі шығындар мың. Тенге - 461,3
Қызмет көрсетуші персонал саны, адам. 4 2
Жұмыстың жылдық өзіндік құны, мың. тенге,
Соның ішінде: 1985,05 1142,17
Шикізат пен материалдар 13 13
А/А әлеумет.төлемқорымен 1684,8 8403,4
Жабдықтарды күту мен пайдалану шығындары 46,85 32,16
Жабдықтар амортизациясы 187,4 142,7
Еңбекті қорғау мен техника қауіпсіздігі 40 20
Жылдық экономия, мың. тг. - 914,9
Өзін ақтау мерзімі, жыл - 0,75
5 Еңбекті қорғау шараларының жиынтығы
Еңбекті қорғау –бұл ілеуметтік-технткалық ғылым, өндірістік қауіпті жағдайларды және
Еңбек жағдайларын жақсарту және оның қауіпсіздігі өндірістік жарақаттануды, кәсіптік
Еңбек жағдайларын жақсарту әлеуметтік жақсы нәтижелер береді –
Азаматтардың еңбек еркінділігіне сай конституциялық құқығына байланысты туындайтын Қазақстан
Дипломдық жұмысте берілген тарау келесі сұрақтардан тұрады:
● жарықтандыру есебі;
● жермен қосу қондырысының есебі;
● оператордың қолайлы оптималды жұмыс жағдайын анықтау;
● электрқауіпсіздігін қамтамасыз ету шараларын ұйымдастыру;
● өрт қауіпсіздігі.
5.1 Өндірістік санитария және еңбек гигиенасы
а/ бір жұмыс істеушіге қажетті аудан мен көлем :
S 1 жұм. = S каб – S комп
V 1 жұм. = V каб – V комп
N – бір аусымда жұмыс істейтін жұмысы саны.
Кабинеттің ауданы мен көлемі
S каб = 6,14 * 5,35 = 32,85 м2,
V каб = 6,14 * 5,35*3,1 = 101,8 м3.
Компьютердің ауданы мен көлемі:
S комп = 0,95 * 0,6 = 0,57 м2,
V комп = 0,95 * 0,6 * 1,25 =
Сондықтан:
S 1 жұм. = 32,85 – (0,57 * 2)
V 1 жұм. = 101,8 – (0,71 * 2)
б/ Микроклимат параметрлері бойынша ұсыныстар
Адамның өндірістік еңбек қызметі негізінен көбінесе бөлімшелерде өтеді,
Өндірістік ортаның метрологиялық жағдайларын /микроклимат/ анықтайтын негізгі факторларға ауаның
Бірақ адам организміне қолайсыз метрологиялық жағдайлардың ұзақ уақытқа әсер
Өндірістегі микроклиматтың бірталай ерекшеліктері бар: жекелеген факторлардың басымдылығы /мысалы,
Өндірістік бөлмелердегі ауалы ортаның жоғарыда көрсетілген параметрлерінен басқа
Жұмыс істеу зонасы деп биіктігі еденнен 2 м биіктікте
Микроклиматтың оптималды параметрлеріне келесі үйлесімдіктер есептеледі, олар адам организміне
Барлық жұмыс кеткен энергия шығыныа байланысты үш категорияға
Операторлар жұмысы 1 категорияға жатады. Есептеу техникасы жылу шығару
5.1 Кесте. Жұмыс категориясыныңауырлық дәрежесінің сипаттамасы және микроклиматтың оптималды
Жыл мезгілі Микроклимат параметрі Көрсеткіші
Суық Бөлмедегі ауа температурасы
Салыстырмалы ылғалдылығы
Ауаның қозғалу жылдамдығы 22…24°С
40…60°С
до 0,1 м/с
Жылы Бөлмедегі ауаның температурасы
Салыстырмалы ылғалдылығы
Ауаның қозғалу жылдамдығы 23…25°С
40…60%
0,1…0,2м/с
Микроклиматтың қажетті параметрлерімен қамтамасыз ету үшін желдеткіш жүйесін енгізу
Механикалық желдеткіштің ең тиімді жетілдірілген жүйесіне ауаны кондиционерлеу жатады,
Кондиционер – бұл вентиляционды қондырғы, ол автоматты түрде реттеу
Орталық кондиционерлердің конструкциясы ауаны қызмет көрсететін бөлмеден тыс жерде
Олардың өнімділігі орталық кондиционерлерге қарағанда төмен. Жобада жергілікті кондиционер
в/ Табиғи жарықтандыру
Рационалды табиғи жарықтандыру психологиялық комфорт қамтамасыз етеді, көру және
Өндірістік бөлімшелерді жарықтандыруға еңбекті қорғау келесі негізгі талаптарды қояды:
Кәсіпорынның өндірістік, қосымша және әкімшілік-тұрмыстық бөлімшелерінде табиғи және жасанды
Табиғи жарық /күннің көрінетін жарық энергиясы/ организмнің жұмысын реттейді,
Күннің жерге түсетін барлық жалпы энергиясы мөлшерінің шамамен 52%
Ультракүлгін сәуленің ұзақ мерзімде болмауы немесе оның қажетті мөлшерден
Табиғи жарықтандырудың келесі жүйелерін ажыратады: жанама –күндізгі жарық бөлмеге
Бұл дипломдық жобада біржақта жанама жарықтандыруды қолдану қарастырылған.
Табиғи жарықтандыру коэффициентінің /ТЖК/мөлшерленген мағынасын анықтау
Мөлшерленген мағынасы /ТЖК/ келесідеі анықталады:
ен = е * m * c,
е – ТЖК мағынасы , %;
m- жарықтандыру климат коэффициенті /күннің тура сәулесін ескермейді/,
с – күн климатының коэффициенті / тура күн
Оргтехникамен жұмыс кезінде көру жұмысының сипаты жоғары дәлділікті қажет
Жобада біржақты жарықтандыру типі қарастырылған, қабылдаймыз: m = 1,00,
е = 2 * 1,00 * 0,85 = 1,7
Жарық ойықтары ауданын анықтау
Жанама жарықтандыруда жарық ойықтарының қажетті ауданы жуық мөлшермен келесі
Sок = ен * ηо * Sn * Кзд
ен – жанама жарықтандыруда ТЖК -ң мөлшерлі мағынасы,
τо - жарық ойығының сәулені өткізудің
Кзд - терезелердің қарсы
ηо – терезенің жарық түсіру сипаттамасы;
τ1 - коэффициент, ТЖК-ң
Sn – бөлме ауданы:
Sn = 5,35 * 6,14 = 32,849 м2.
Бөлме ұзындығының Z оның тереңдігіне В ара қатынасы
Z = 5,35 м,
В = b / 2, мұнда b – бөлменің
В = 6,14 / 2 = 3,07 м,
Z / В = 5,35 / 3,07 = 1,74
Жұмыс қабырғасынан терезеге дейінгі биіктігін анықтау үшін жұмыс қабырғасы
h1 = hок + 1,2 м – 0,8 м,
мұнда hок – терезе биіктігі.
hок = 2,4 деп қабылдаймыз.
Сонда :
h1 = 2,4 + 1,2 м – 0,8 =
Бөлімше терңдігініңВ оның биіктігіне h1 жұмыс қабырғасынан терезенің
В / h1= 3,07 / 2,8 = 1,096 =
Сол себепті 2.2 [1]
ηо = 9,5.
ρср – төбеден, қабырға мен еденнен шағылысып түсетін
а – ең жақын терезеден жұмыс орнына дейінгі ара
«а» қашықтығының бөлменің терңдігіне В ара қатынасы
а / В = 1 / 3,07 =
Жоғарыда көрсетілгеннен көреміз, коэффициент τ1 біржақты жанама жарықтандыруда
Sок = 1,7 * 9,5 * 32,849 * 1,0
Бір терезенің ауданы:
Sок = hок * b, (5.6)
мұнда b – терезенің ені:
b = Sок / hок
b = 16,076 / 2,4 = 6,698 м.
жобадағы бөлмелердің геометрикалық размерлерін ескере отырып нақтылы 6,698 м
S'1 ок = 2,4 * 4 = 9,6 м2
Sок / Sn = 16,076 / 32,849 = 0,489
Sок / Sn = 9,6 / 32,849 = 0,29
Sок / Sn = 1 / 2 ÷ 1
5.1 Сурет. Терезе ойықтарының орналасу схемасы
г/ Жасанды жарықтандыру
Жасанды жарықтандыру көбінесе электр жарық көздерінің екі түрінің
● сәуленің спектрлік құрамы табиғи, күндізгі жарыққа жуық;
● КПД жоғары /1,5- 2 есе қыздыру лампасының
● жарықты беруі жоғары / қыздыру лампасынан 3
● қызмет көрсету мерзімі ұзақ..
Жарық ағынын коэффициентін пайдалану тәсілі арқылы жалпы жасанды
Жарықтандыру есебі ауданы 32,849 м2, ені 6,14 м2, ұзындығы
Коэффициент тәсілі есебінде қажетті лампалар ағыны әрбір жарық шырағы
Фсв = Еmin * К * S * Z
Мұнда Еmin – мөлшерленген төменгі жарықтандыру, лк;
К – қор коэффициенті;
S – жарықтанатын аудан, м2;
Z – жарықтың біркелкі түспеуін ескеретін коэффициент;
N – шырақтар саны;
η – пайдалану коэффициенті, бірлік бөлшегінде.
Люминесцентті лампаларға(комбинировалы) мөлшерленген жарықтануды қабылдаймыз Еmin = 750
Жарықтану ауданы:
S = 32,849 м2
Қор коэффициентінің мағынасы айрықша жиілікті режимдегі бөлмелерге /люминесцентті лампаларымен/
Люминесцентті лампалар үшін Z тең 1,1 деп қабылдаймыз.
Пайдалану коэффициенті η бөлме индексі i және төбенің
Бөлменің индексі келесі формула бойынша анықталады:
i = A * B / (A + B)
мұнда А – бөлменің ұзындығы, м;
В – оның ені, м;
А = 5,35 м, В = 6,14 м; Нр
Нр = (hокна + 1,2 – 0,8),м,
Нр = (2,4 + 1,2 – 0,8) = 2,8
Осыдан : i = 5,35 * 6,14 / (5,35
Қабылдаймыз i = 1,00.
Шағылысу коэффициентін қабылдаймыз: Коэффициенты отражения примем: ρ = 70
Шырақтар санын N, бөлменің размеріне қарай анықтаймыз:
N = S / L2,
Мұнда: S – бқлменің ауданы, м;
L – шырақтардың арасындағы қашықтық , м:
L = (1,5 ÷ 1,9) * Hр ;
Қабылдаймыз: L = 1,7 * 2,8 = 4,76 м.
Сондықтан :
N = 32,849 / 4,76 2 = 1,45. Принимаем
Бөлменің индексін біліп i, 5.3 Кестесінен табамыз η
(Шырақтардың түрі : ОД).
Осыдан шығады:
Фсв = 750 * 1,3 * 32,849 * 1,1
Жобада жарықтандырудың комбинирлі жүйесі қабылданғандықтан, жұмыс орындарындағы жарық
жарық ағыны 1640 лм - 2 дана).
Fтабл = 820 * 2 + 5220 * 6
Жарықтандыруды нақтылы /факт./ түрде формула арқылы есептейміз:
Ефакт = Fтабл * N * η / K
Ефакт = 36240 * 1,45 * 0,49 / 1,3
5.2 Өндірістік жарақаттану және кәсіптік аурулар
5.2.1 Еңбек жағдайларының сипаттамасы
Еңбек жағдайлары техникалық прогресспен, өндірісті механизациялау мен автоматтандырумен,жалпы даму
Қазіргі кезде компьютерлік технология адам өмірінің барлық қызмет ету
Тұтынушылардың жұмыс орындары бар бөлме келесідей сипатталады:
● бөлме ұзындығы : 5,35 м;
● бөлменің ені : 6,14 м;
● бөлменің биіктігі : 3,1 м;
● терезелердің саны : 1;
● жұмыс орындарының саны : 2;
● жарықтандыру: жасанды;
● есептеу техникасының саны : 2;
Тұтынушы жұмыс орынында келесі факторлардың әсеріне ұшырайды, олар келесі
● жеткіліксіз жарықтандыру;
● ЭЕМ –нан шу;
● дисплей экранынан сәуледен зардап алу;
● артық жылу шығару.
Жарақаттану себептері
Жарақаттанудың негізгі себептеріне конструктивтік жетіспеушілік пен техниканың, қосымша бөліктердің,
Жарақаттанудың себептеріне қызметкердің психофизиологиялық жағдайын да , оның өз
5.2.3 Оқыс жағдайларда дәрігерлік көмекке дейінгі көмек
Алғашқы, яғни дәрігерге дейінгі көмекті оқыс жағдайда жарақаттанған қызметкерге
Көрсетілетін көмектің тиімділігі көбінесе олардың тапқырлығына және істей білу
5.2.4 Кәсіптік аурулардың сипаттамасы
Көптеген компьютер тұтынушылар өзінің жұмыс орынына аз мән береді.
Монитордың орналасуы, жарықтандыру, креслоның биіктігі көзге маңызды әсер етеді.
● Коьпьютермен жұмыс кезінде жарқтандыру тым қатты болмауы қажет,
● Столды орналастырғанда терезе жұмыс істеушінің қарсы алдында
● Монитор экраны өте таза болуы тиіс, егер
● Монитор мен клавиатураны жұмыс столында тура орналастыру керек,
● Экранның ортасы шамамен көзге сәйкес келуі тиіс немесе
Басты үнемі тік ұстап отыру керек, алға қарай еңкеймей
Кейде арнайы көзілдірік пен сүзгі қолдану да ұсынылып жүр.олар
● Егер алыстан көрмеушілік 2-4 өлшемдерінен артық болса,екі жұп
Электромагнитті сәуленің деңгейі монитордың жанынан және артынан қарағанда, алдынан
Көбінесе мониторды тым төмен орналастырады. Адам оны өзі аңғармайды,
5.2 сурет. Компьютер операторының дұрыс отыруы
Арқасы бірнеше градусқа артқа қарй шалқайған. Мұндай отырыс омыртқаға
Ыңғайлы жұмыс креслосын ал,ан қажет, ол компьютерде жұмыс істегенде
Басқа қолданылатын заттардың орналасуы ұзақ уақытқа ың,айсыз еңкейіп отыруға
Егер адам клавиатурамен кө жұмыс жасаса, білектің астына
Эргономиканың негізгі факторы – жұмыс орынындағы шу. Жүйелік блоктар
● арнайы компьютер столын сатып алу, онда жүйелі
● компьютерді еденге (столдың астына) орналастыру;
● импозантты экран жасау, жұмыс орынын жүйелі блоктан алшақтатады,
Тек жүйелі блокты қалыпты жағдайда желдету жүйесін ұмытпау
Жұмыс орынын "дыбыстық ресімдеу" тиімді ұзақ жұмыс істеуге маңызды.
Компьютерде жұмыс істеу барысында әр сағаттан соң он минуттық
Жекелеме қорғау құралдары
Өндірісте жекелеме қорғау құралдары деп оларды қолданғанда жұмыс істеушіге
Ұжымдық қорғау құралдарына ауа ортасын қалыптандыру құралдары
Жекелеме қорғау құралдарына изоляциялауыш костюмдер, арнай киім мен
Сақтандыру құралдары кәсіпорынның жеке меншігінде болады және оны қолданып
Әкімшілік міндетті: жұмыс істеушілерді сақтандыру құралдарымен қамтамасыз етіп, оларды
Сақтандыру құралдарын дұрыс берудің инструкциялық талаптарын қатаң сақтау
5.4 Кәсіпорын мәдениеті
Кәсіпорын мәдениеті – бұл жаңа техника, прогрессивті технология, еңбекті
Кәсіпорындарда орындалуы тиіс шаралар:
● өндірістік жарақаттану мен кәсіптік аурулармен ауыру мөлшерін жүйелі
● құрал-жабдықтарды, бөлімшелер мен кәсіпорын территориясын техникалық
● жұмысшыларды мезгілінде сапалы және ыңғайлы арнайы жұмыс киімдерімен
Кәсіпорын мәдениетін көтеру шараларын ұжымдық келісім шартқа және еңбекті
5.4.1 Кәсіпорынның интерьері
Интерьер (франсуздың. Interieur-ішкі деген сөзінен)- бұл кез келген бөлімшенің
Интерьерге кәсіпорынның мәдениетін көтеру және еңбек жағдайларын жақсарту тұрғысынан
5.4.2 Функционалды бояу
Бөлімшелер мен жиһаздардың бояуы оларды сырттай жақсы қабылдауға және
Терезелердің орналасуына байланысты қабырғалар мен еден келесі түспен боялуы
оңтүстік жаққа қараған терезелер – қабырғалары жасыл-көгілдір немесе ашық
солтүстікке қараған терзелер – қабырғалары ашық-қызғылт немесе қызғылт-сары
терезелері шығысқа қараған – қабырғалары сары-жасыл түсті немесе жасыл;
терезелері батысқа қараған – қабырғалары сары-жасыл немесе көгілдір-жасыл түсті;
Компьютер орнатылған бөлмелерде шағылысу коэффициенттері дәрежесін қамтамасыз ету қажет:
5.5 Есептеу техникасын қолдануда қауіпсіздік техникасы
5.5.1 Жалпы ережелер
5.5.1.1 компьютер операторы мен басқа оргтехникамен (принтерлер, сканер,
● жасы 16-дан кем емес;
● медициналық тексеруден өткен;
● еңбекті қорғаудың алғашқы инструктажын, сонымен бірге жұмыс
● орындалатын жұмысы бойынша қауіпсіз жұмыс түрлеріне үйретілгендер.
5.5.1.2 оператор міндетті:
● ережелер мен нұсқауларда бекітілген ішкі еңбек ережелерін орындауға;
● еңбек қауіпсіздігі мен техника қауіпсіздігі ережелеріндегі талаптарды орындауға;
● жетекжісіне дербес компьютер мен басқа оргтехниканың ақауларын
● жұмыс орнында бөтен адамдардың болмауына;
● қажет болған жағдайда кәсіпорында оқыс жағдайларда жарақаттанғанға мүмкіндігінше
● өрт қауіпсіздігі талаптарын орындау;
● өз мамандығы бойынша қажетті мерзімде жүйелі түрде медициналық
5.5.1.3 Қызметкер берілген жұмыс орынындағы өндірістік қауіпті және зиянды
● электр тогынан жарақаттану немесе жермен жалғастыратын қондырғының жоқтығынан
● компьютер мониторының дұрыс орналаспау не дұрыс жұмыс атқармауынан
● монитордың, клавиатура, орындық пен столдың дұрыс орналаспауынан пайда
● желдетілмейтін бөлмелердегі көшірме және басатын оргтехника жұмысы кезінде
5.5.1.4 Қызметкер қала ішінде жұмысқа бара жатқанда және жұмыстан
5.5.1.5 Суды ашық су құбырларынан ішуге тиым салынады.
5.5.1.6 қызметкер кез келген жұмысты орындау кезінде қауіпті
5.3 сурет Монитордан көзге дейінгі ара қашықтық
5.5.2 Жұмыс басталар алдындағы еңбекті қоғауға қойылатын талаптар
5.5.2.1 Жұмыс басталар алдында оператор міндетті:
● жұмыс жетекшісінен қауіпсіз еңбек қауіпсіздігі
● киімді дұрыс киіп, жалбыраған шеттері көрінбейтіндей барлық
● жұмыс орынын қауіпсіз жағдайға бейімдеу;
● өкшесі тым биік аяқ киім киіп келуге тиым
5.5.2.5 Компьютерді не басқа оргтехниканы іске қоспас бұрын
Үшінші жермен қосатын тізбек болмаған жағдайда жермен қосу қарапайым
5.5.2.3 Жұмысқа қосылатын жабдықтың корпусы бүлінбегеніне көз жеткізу қажет
5.5.3 Жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік талаптары
5.5.3.1 Жұмыс кезінде сусын ішуге, тамақ жеуге тиым салынады;
5.5.3.2 Жұмыс столына қандай да болмасын ыдыстардағы
5.5.3.3 Оргтехникамен жұмыс істейтін бөлмеде табиғи жәнежасанды жарықтандыру, табиғи
5.5.3.4 Компьютерлер орнатылған бөлменің терезелері солтүстік және солтүстік-шығыс жаққа
5.5.3.5 Бір компьютер тұтынушыға қажетті жұмыс ауданы 6
Компьютерді қосымша қондырғыларсыз (принтер, сканер и т.п.) қолданғанда
5.5.3.6 Бөлімше интерьерінің ішкі жағын безендіруге қолданылатын полимерлі материалдар
5.5.3.7 Бейнемонитордың экраны оператордың көзінен 60 – 700 мм
.5.3.8. ПК мен үзіліссіз жұмыс уақыты 2 сағаттан артпауы
5.4 сурет Компьютер столы
5.5.4 Жұмыс аяқталғаннан кейінгі еңбек қауіпсіздінің талаптары
5.5.4.1 Жұмыс аяқталған соң қызметкер келесі талаптарды орындауға міндетті:
● жұмыс орынын тәртіпке келтіру;
● инструменттер мен саймандарды сақтауға арнайы арналған жерге жинау;
● барлық жұмыс кезіндегі ақаулар мен кемшіліктер жөнінде жетекшісін
● жұмыс орынын өрт қауіпсіздігі талаптарына сай тәртіпке
5.5.5 Авария, өрт, жарақат алу кезіндегі іс қимылдар
Авария болып қалған жағдайда не ситуацияда, егер оның болуы
5.5.5.2 Өрт туындаған жағдайда дереу жұмысты тоқтатып, 01 телефоны
5.5.5.3 Жарақат алған жағдайда дәрігерлік пунктке барып көмек алу
5.5.6 Нұсқауларды бұзғаны үшін жауапкершілік
5.5.6.1 Әрбір қызметкер осы аталған нұсқауларды сақтамағаны және бұзғаны
5.5.6.2 Бөлімшелер жетекшілері, цехтар мен участкелер бастықтары, бөлім бастықтары
5.5.6.3 Әкімшілік кінәлі адамдардан аварияның нәтижесінде болған шығындарды қайтарып
Пайдаланым талаптары
ПК жабық ,жылумен қамтамасыз етілетін бөлмелерде пайдалануға арналған, келесі
● қоршаған ауаеың температурасы 12 -27˚С шамасында;
● қоршаған ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 60 ±
● атмосфералық қысым 84 –тен 107-ге КПа дейін;
● электрмен қоректендіру ПК-ны бір фазалы жүйеден кернеуі
● электрқондырғыларынң Ережесіне сәйкес жермен қосу
● ПК-ны қоректендіру үшін жеке электр линиясын пайдаланады,
● ГОСТ 63254-76 бойынша сыртқы электр жүйесінің кернеуі
● ішкі магнит өрісінің кернеуі 200 А/м артпауы
● қоршаған ортаның шаңдануы ГОСТ 16325-76 сәйкес 0,75
● қоршаған ортада коррозия тудыратын басқыншы сұйыұтар булары
● СН-245-71 санитарлық нормаларды сақтау қажет (компьютерлердің ара
● жүйелі блоктың артқы қабырғасындағы желдеткіш тесіктерді және
Ескерту: жиі күн күркірейтін географиялық зоналарда жүйені кернеуді шектеуіштер
ПК-да жұмыс істегенде келесі қауіпсіздік шараларын сақтау қажет:
● ПК –да жұмыс істеу кезінде сыртқы қосқыштарды
● сыртқы жапқышы шешіп алынған жағдайда жұмыс істеуге
● жүйелік шнур оралған немесе қысылып қалған жағдайда
● жүйелік шнурды зақымдау қауіпі бар жерге орналастырмау
● тұрақсыз орынға ПК-ны орналастыруға болмайды. Құлаған
● рұқсат берілгеннен жоғары температурада ПК-ны пайдалануға
● өздігінен ПК-ны жөндеуге болмайды. ПК-ныі қалыпты
● ПК-ны қайтадан іске қосу оны өшіргеннен
Желінің кернеуін тексеру
Компьютерді алғашқы іске қосар алдында желінің кернеуі компьютерге сәйкес
Кернеуді стабилизациялау
Біздің еліміздің көптеген жерлерінде жүйедегі кернеу қатты тербеліп
Компьютерді іске қосу
Компьютерді і ске қосу үшін қажет:
● егер компьютер кернеу стабилизаторы арқылы қосылған болса,
● принтерді қосу (егер қажет болса);
● мониторды іске қосу;
● компьютерді принтерді іске қосу ;
Осыдан кейін экранда бағдарламаның жұмысы туралы мәлімдеме және
Компьютерді өшіру
● Жұмыс істеп тұрған бағдарламалар жұмысын аяқтау және
● Компьютерді өшіру ( компьютер корпусындағы айырғышпен);
● Принтерді өшіру (егер ол қосылған болса);
● Мониторды өшіру ;
● егер компьютер кернеу стабилизаторы арқылы
Жүйелі блокты орнату
Компьютердің жүйелі блогын соққылар мен вибрация әсеріне шалдықпайтын жерге
Жермен қосу қондырғысының есебі
Жермен қосу қондырғысының есебі үшін вертикалды жерменқосқыштар мөлшері және
Токтың жүруіне қарсылық Rтр , Ом, жалғыз вертикалды жермен
Rтр = 0,366 * ρрас* ((lg(2 * l /
мұнда ρрас – топырақтың есептік қарсылығы, Ом * м;
l – вертикалды жерменқосқыштың ұзындығы, м;
d – жерменқосқыштың сыртқы диаметрі, м;
h – топырақ бетінен қосу кесіндісіне дейінгі ара қашықтық,
t – топырақ бетінен жерменқосқыштың ортасына дейінгі ара қашықтық,
t = h + 1 / 2,
t = 0,8 + 2 / 2 = 1,8
Топыраққа байланысты (құм) қабылдаймыз: ρрас = 700 Ом
l = 2 м;
d = 0,04 м;
h = 0,8 м.
Сондықтан:
Rтр = 0,366 * 700* ((lg (2 * 2
+ 2 / 4 * 1,8 – 2))
Артынан вертикалды жерменқосқыштардың мөлшерлі санын формуламен анықтаймыз:
n' = Rтр / Rдоп,
мұнда Rдоп – жерменқосқыш қондырғының рұқсатты қарсылығы, Ом
n' = 272,07 / 4 = 68,02.
Қабылдаймыз n' = 69.
Вертикалды жерменқосқыштар саны мен олардың ара қашықтығы арқылы 5.1
ηтр = 0,52.
Қосу кесіндісінің қарсылығы n ηтр ескере отырып формула
n = Rтр / Rдоп * ηтр,
n = 272,07 / 4 * 0,52 = 130,8.
n = 131 қабылдаймыз.
Қосу жолының қарсылығы Rп, Ом, формула бойынша анықталады:
Rп = 0,366 * ρрас / Lп * lg
мұнда Lп – жолдың ұзындығы, м;
b – жолдың ені, м.
Қабылдаймыз b = 0,3 м.
Lп = 1,05 * 2 * l * n
Lп = 1,05 * 2 * 2 * 131
Rп = 0,366 * 700 / 550,2 * lg
6.2 [1] графигі бойынша қосу жолын пайдалану
ηп = 0,28.
Артынан жерменқосу қондырғысының жалпы қарсылығы Rобщ, Ом, формуламен
Rобщ = Rтр * Rп / Rтр * ηтр
Rобщ = 272,07 * 2,98 / 272,07 * 0,52
Rобщ < Rдоп
3,2 Ом < 4 Ом
Адамдарды эвакуациялау қауіпсіздігі
Жобалау және ғимараттың құрылысы кезінде адамдарды эвакуациялауға қолайлы жағдайлар
Эвакуациялау жолы – сыртқа шығатын жолдағы кез-келген участок (коридорлар,
Эвакуациялау тиімділігі адамдар бөлмеден сыртқа шығуына кеткен ең аз
мұнда τд – адамдарды эвакуациялауға кеткен уақыт ұзақтығы
τр – мәжбүрлі эвакуацияныңесептік ұзақтығы;
0,85 – коэффициент, адамдардың қозғалу жағдайын ескереді;
l – ең алыс қашықтықта орналасқан жұмыс орынынан шығуға
υ – горизанталды жердегі адамдардың қозғалу жылдамдығы тең 16
N – эвакуацияланатын адамдар саны;
σ – есіктердің ені, м;
n – ені 1 м болатын эвакуациондық жолдың өткізу
m – ені бірдей есіктер саны.
Қабылдаймыз :
l = 4 м, N = 2, σ =
Сонда
τр = 0,85 * 4 / 16 + 2
Есептелген эвакуациялау уақыты 0,37 минут рұқсат етілген 1,5 минуттан
5.6 Электрқауіпсіздік
Көптеген қауіпті және зиянды өндірістік факторларға қарағанда электр тоғы
Адам денесінің электр тогына қарсылығы негізінен тері жамылғы қабатының
Зардап шеккен адамның денесіндегі токтың жүру жолы
Психофизиологиялық жағдайы көбінесе электрмен зақымдану дәрежесіне байланысты болады. өте
Адамда өлімге дейін соқтыратын ток мөлшеріне 0,05 А,
Компьютермен жұмыс істейтін адамдар медициналық тексеруден өтуі тиіс, қауіпсіз
Сонымен қатар, жерменқосылғыштар жағдайын үнемі тексеріп отырады, электротехникалық сақтандыру
5.7 Өртқауіпсіздігі
Ошақтан тыс материалды шығын келтіріп жанатын от өрт деп
Бұл үшін өртті болдырмау жүйесін ұйымдастырады - өрттің
Оттың тұтануы мен өрттер өртқауіпсіздігі инструктажын сапасыз өткізгенде, өрттің
Негізгі өрт сөндіргіш құралдарға жататындар – су, судың буы,
Жобада бір ауалы көбікті өртсөндіргіш, 4-6 % -
ҚОРЫТЫНДЫ
Кез-келген не үлкен, не кіші ұйымда эффективті жұмыс істеуді
Үлкен компаниялар аппараттық құралдардағы техникалық жаңалықтарды дәл кезде қолдануға
Жасалынған жұмыс нәтижесінде жоѓарѓы оќу орныныњ ќабылдау комиссиясыныњ жұмыс
Жыл сайын жазда жоғары оқу орындарында және колледждерді абитуриенттерді
Көптеген анықтамаларды пайдаланатын біріктірілген, сыналған интерфейсті қолданғанда көшірме жұмысының
ӘДЕБИЕТ
Дж. Тельман, "Основы систем баз данных",
Дейт К., "Введение в системы баз данных", Москва, 'Hаука',
Когловский М.Р., "Технология баз данных на персональных ЭВМ",
Шумаков П. В. “Delphi 3.0 и создание баз данных”.
Джон Матчо, Дэвид Р.Фолкнер. «Delphi» — пер. с англ.
A.M.Епанешников, "Программирование в среде Delphi 2.0"
Дж. Мартин, "Организация баз данных в вычислительных системах" М:
С.М.Диго "Проектирование и использования баз данных". Москва: Финансы и
Горев А., Ахаян Р., Макашарипов С. «Эффективная работа с
Атре Ш. Структурный подход к организации баз данных. –
Бойко В.В., Савинков В.М. Проектирование баз данных информационных систем.
Джексон Г. Проектирование реляционных баз данных для использования
Кириллов В.В. Структуризованный язык запросов (SQL). – СПб.: ИТМО,
Мейер М. Теория реляционных баз данных. – М.: Мир,
Тиори Т., Фрай Дж. Проектирование структур баз данных. В
Цикритизис Д., Лоховски Ф. Модели данных. – М.: Финансы
Paradox for Windows: Практическое руководство. Под
Брябрин В.М., "Программное обеспечение персональных ЭВМ", Москва, 'Hаука', 1989
Шафрин Ю.А. «Основы компьютерной технологии». М., 1998
«Кибернетические диалоговые системы», И.П.Кузнецов.
«Рекоммендации по общепользовательскому интерфейсу», Microsoft, редакция 1995г.
Подборка рефератов из сети Internet. Московская коллекция рефератов. (Адреса
А ҚОСЫМШАСЫ
Бағдарлама листингісі
unit Main;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, Menus, DB, DBTables, ComCtrls, ToolWin, ImgList;
type
TfrmMain = class(TForm)
MainMenu1: TMainMenu;
N1: TMenuItem;
N2: TMenuItem;
N4: TMenuItem;
N5: TMenuItem;
N6: TMenuItem;
N7: TMenuItem;
N8: TMenuItem;
N9: TMenuItem;
N10: TMenuItem;
N12: TMenuItem;
ImageList1: TImageList;
N13: TMenuItem;
tblMaterials: TTable;
tblTypeM: TTable;
tblTypeMKOD: TAutoIncField;
tblTypeMNAME: TStringField;
tblEdIzm: TTable;
tblEdIzmKOD: TAutoIncField;
tblEdIzmNAME: TStringField;
tblMaterialsKOD: TAutoIncField;
tblMaterialsNAME: TStringField;
tblMaterialsTYPEM: TIntegerField;
tblMaterialsIZM: TIntegerField;
tblMaterialsSTYPEM: TStringField;
tblMaterialsSIZM: TStringField;
tblMaterialsPRIM: TMemoField;
tblOrganizations: TTable;
tblOrganizationsKOD: TAutoIncField;
tblOrganizationsNAME: TStringField;
tblOrganizationsADRES: TStringField;
tblOrganizationsTEL: TStringField;
N14: TMenuItem;
N15: TMenuItem;
N17: TMenuItem;
tblDocum: TTable;
tblDocumKOD: TAutoIncField;
tblDocumDOC: TIntegerField;
tblDocumORGANIZATION: TIntegerField;
tblDocumDATA: TDateField;
tblDocMat: TTable;
tblDocMatKOD: TAutoIncField;
tblDocMatNDOC: TIntegerField;
tblDocMatMATERIAL: TIntegerField;
tblDocMatCENA: TFloatField;
tblDocMatKOL: TIntegerField;
tblDocMatITOG: TFloatField;
DataSource1: TDataSource;
DataSource2: TDataSource;
tblDocumSORG: TStringField;
tblDocumTYPEDOC: TIntegerField;
tblDocMatSMAT: TStringField;
N11: TMenuItem;
N16: TMenuItem;
tblMaterialsKOL: TIntegerField;
tblOrganizationsRNN: TStringField;
tblOrganizationsBANK: TStringField;
tblOrganizationsRS: TStringField;
tblOrganizationsBIK: TStringField;
tblOrganizationsDATA: TDateField;
tblDocumKOL: TIntegerField;
tblDocumSUMMA: TFloatField;
tblDocumDOG: TStringField;
tblNDS: TTable;
tblNDSKOD: TAutoIncField;
tblNDSNAME: TStringField;
tblNDSSUM: TIntegerField;
N3: TMenuItem;
N18: TMenuItem;
tblDocumNDS: TIntegerField;
tblDocumSUMNDS: TFloatField;
tblDocumITOG: TFloatField;
tblDocumSNDS: TStringField;
tblDocumSTNDS: TIntegerField;
tblDocumNOM: TIntegerField;
tblDocumnRNN: TStringField;
tblDocumnADRESS: TStringField;
tblDocumnRS: TStringField;
tblDocumnBIK: TStringField;
tblDocumnBANK: TStringField;
tblDocMatnEDIZM: TStringField;
tblDocumnNDS: TIntegerField;
N19: TMenuItem;
N20: TMenuItem;
N21: TMenuItem;
N22: TMenuItem;
N23: TMenuItem;
N24: TMenuItem;
procedure FormCreate(Sender: TObject);
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
procedure N6Click(Sender: TObject);
procedure N7Click(Sender: TObject);
procedure N13Click(Sender: TObject);
procedure N9Click(Sender: TObject);
procedure N10Click(Sender: TObject);
procedure N12Click(Sender: TObject);
procedure N15Click(Sender: TObject);
procedure N17Click(Sender: TObject);
procedure N16Click(Sender: TObject);
procedure tblDocumTYPEDOCGetText(Sender: TField; var Text: String;
DisplayText: Boolean);
procedure N18Click(Sender: TObject);
procedure tblDocumDOGGetText(Sender: TField; var Text: String;
DisplayText: Boolean);
procedure N20Click(Sender: TObject);
procedure N21Click(Sender: TObject);
procedure N23Click(Sender: TObject);
procedure N24Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmMain: TfrmMain;
n: Integer;
implementation
uses TypeM, EdIzm, Organizations, Post, EditPost, Realiz,
EditRealiz, General, NDS, RepDocPost, RepDocRealiz, RepType, Ostatok;
{$R *.dfm}
procedure TfrmMain.FormCreate(Sender: TObject);
begin
tblTypeM.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblTypeM.Open;
tblEdIzm.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblEdIzm.Open;
tblMaterials.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblMaterials.Open;
tblOrganizations.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblOrganizationsTEL.EditMask := '!99-99-99;0; ';
tblOrganizations.Open;
tblNDS.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblNDS.Open;
tblDocum.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblDocumDATA.EditMask := '!99/99/00;1; ';
tblDocum.Open;
tblDocMat.DatabaseName := ExtractFilePath(Application.ExeName) + 'Base\';
tblDocMat.Open;
end;
procedure TfrmMain.FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
begin
tblDocum.Close;
tblDocMat.Close;
tblMaterials.Close;
tblTypeM.Close;
tblEdIzm.Close;
tblOrganizations.Close;
tblNDS.Close
end;
procedure TfrmMain.N6Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmMaterials, frmMaterials);
frmMaterials.Show;
end;
procedure TfrmMain.N7Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmTypeM, frmTypeM);
frmTypeM.Show;
end;
procedure TfrmMain.N13Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmEdIzm, frmEdIzm);
frmEdIzm.Show;
end;
procedure TfrmMain.N9Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmOrganizations, frmOrganizations);
frmOrganizations.Show;
end;
procedure TfrmMain.N10Click(Sender: TObject);
begin
tblDocum.Last;
n := tblDocumDOC.AsInteger;
tblDocum.Append;
tblDocumDOC.AsInteger := n + 1;
tblDocumDATA.AsDateTime := Date();
Application.CreateForm(TfrmEditPost, frmEditPost);
frmEditPost.ShowModal;
end;
procedure TfrmMain.N12Click(Sender: TObject);
begin
tblDocum.Last;
n := tblDocumDOC.AsInteger;
tblDocum.Append;
tblDocumDOC.AsInteger := n + 1;
tblDocumDATA.AsDateTime := Date();
Application.CreateForm(TfrmEditRealiz, frmEditRealiz);
frmEditRealiz.ShowModal;
end;
procedure TfrmMain.N15Click(Sender: TObject);
begin
frmMain.tblDocum.Last;
n := frmMain.tblDocumDOC.AsInteger;
frmMain.tblDocum.Filtered := False;
frmMain.tblDocum.Filter := 'TYPEDOC = 1';
frmMain.tblDocum.Filtered := True;
Application.CreateForm(TfrmPost, frmPost);
frmPost.Show;
end;
procedure TfrmMain.N17Click(Sender: TObject);
begin
frmMain.tblDocum.Last;
n := frmMain.tblDocumDOC.AsInteger;
frmMain.tblDocum.Filtered := False;
frmMain.tblDocum.Filter := 'TYPEDOC = 2';
frmMain.tblDocum.Filtered := True;
Application.CreateForm(TfrmRealiz, frmRealiz);
frmRealiz.Show;
end;
procedure TfrmMain.N16Click(Sender: TObject);
begin
frmMain.tblDocum.Last;
n := frmMain.tblDocumDOC.AsInteger;
Application.CreateForm(TfrmGeneral, frmGeneral);
frmGeneral.Show;
end;
procedure TfrmMain.tblDocumTYPEDOCGetText(Sender: TField; var Text: String;
DisplayText: Boolean);
begin
if tblDocumTYPEDOC.AsInteger = 1 then
Text := ' Поступление';
if tblDocumTYPEDOC.AsInteger = 2 then
Text := ' Реализация'
end;
procedure TfrmMain.N18Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmNDS, frmNDS);
frmNDS.Show;
end;
procedure TfrmMain.tblDocumDOGGetText(Sender: TField; var Text: String;
DisplayText: Boolean);
begin
if tblDocumDOG.AsString = '' then
Text := ' Без договора';
end;
procedure TfrmMain.N20Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmRepDocPost, frmRepDocPost);
frmRepDocPost.ShowModal;
end;
procedure TfrmMain.N21Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmRepDocRealiz, frmRepDocRealiz);
frmRepDocRealiz.ShowModal;
end;
procedure TfrmMain.N23Click(Sender: TObject);
begin
Application.CreateForm(TfrmRepType, frmRepType);
frmRepType.ComboBox1.Items.Clear;
frmRepType.ComboBox1.Items.Add('ВСЕ');
frmMain.tblMaterials.First;
while not frmMain.tblTypeM.Eof do
begin
frmRepType.ComboBox1.Items.Add(frmMain.tblTypeMNAME.asString);
frmMain.tblTypeM.Next;
end;
frmRepType.ComboBox1.ItemIndex := 0;
frmRepType.ShowModal;
end;
procedure TfrmMain.N24Click(Sender: TObject);
begin
frmOstatok.show;
end;
end.
unit EditDocMat;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Mask, DBCtrls, DB;
type
TfrmEditDocMat = class(TForm)
Label1: TLabel;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
GroupBox1: TGroupBox;
DataSource1: TDataSource;
DBLookupComboBox1: TDBLookupComboBox;
Label4: TLabel;
Label2: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
Label3: TLabel;
DBEdit2: TDBEdit;
Label5: TLabel;
DBEdit3: TDBEdit;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
procedure DBEdit1Change(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditDocMat: TfrmEditDocMat;
implementation
uses Main, EditPost;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditDocMat.FormClose(Sender: TObject;
var Action: TCloseAction);
begin
if ModalResult = mrOK then
begin
frmMain.tblDocumKOL.AsInteger := frmMain.tblDocumKOL.AsInteger + 1;
frmMain.tblDocumSUMMA.AsFloat := frmMain.tblDocumSUMMA.AsFloat + frmMain.tblDocMatITOG.AsFloat;
frmMain.tblDocumSUMNDS.AsFloat := frmMain.tblDocumSUMMA.AsFloat * frmMain.tblNDSSUM.AsFloat / 100;
frmMain.tblDocumITOG.AsFloat := frmMain.tblDocumSUMMA.AsFloat + frmMain.tblDocumSUMNDS.AsFloat;
frmMain.tblDocMatNDOC.AsInteger := frmMain.tblDocumDOC.AsInteger;
frmMain.tblDocMat.Post
end
else
frmMain.tblDocMat.Cancel
end;
procedure TfrmEditDocMat.DBEdit1Change(Sender: TObject);
begin
if frmMain.tblDocMat.State in [dsInsert, dsEdit] then
if (DBEdit1.Text '') and (DBEdit2.Text '') then
frmMain.tblDocMatITOG.AsFloat := StrToInt(DBEdit1.Text) * StrToFloat(DBEdit2.Text);
end;
end.
unit EditEdIzm;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Mask, DBCtrls;
type
TfrmEditEdIzm = class(TForm)
Label1: TLabel;
GroupBox1: TGroupBox;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditEdIzm: TfrmEditEdIzm;
implementation
uses Main, EdIzm;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditEdIzm.FormClose(Sender: TObject;
var Action: TCloseAction);
begin
if ModalResult = mrOK then
frmMain.tblEdIzm.Post
else
frmMain.tblEdIzm.Cancel
end;
end.
unit EditMaterials;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Mask, DBCtrls, Buttons, DB;
type
TfrmEditMaterials = class(TForm)
Label1: TLabel;
GroupBox1: TGroupBox;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
Label4: TLabel;
DBLookupComboBox1: TDBLookupComboBox;
Label5: TLabel;
DBLookupComboBox2: TDBLookupComboBox;
DataSource1: TDataSource;
DataSource2: TDataSource;
Label6: TLabel;
DBMemo1: TDBMemo;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditMaterials: TfrmEditMaterials;
implementation
uses Main, Materials;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditMaterials.FormClose(Sender: TObject;
var Action: TCloseAction);
begin
if ModalResult = mrOK then
frmMain.tblMaterials.Post
else
frmMain.tblMaterials.Cancel;
end;
end.
unit EditNDS;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Mask, DBCtrls;
type
TfrmEditNDS = class(TForm)
Label1: TLabel;
GroupBox1: TGroupBox;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
Label4: TLabel;
DBEdit3: TDBEdit;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditNDS: TfrmEditNDS;
implementation
uses Main, NDS;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditNDS.FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
begin
if ModalResult = mrOK then
frmMain.tblNDS.Post
else
frmMain.tblNDS.Cancel
end;
end.
unit EditOrganizations;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, DB, StdCtrls, DBCtrls, Mask;
type
TfrmEditOrganizations = class(TForm)
Label1: TLabel;
GroupBox1: TGroupBox;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
Label4: TLabel;
Label5: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
DBEdit3: TDBEdit;
DBEdit4: TDBEdit;
Label6: TLabel;
DBEdit5: TDBEdit;
GroupBox2: TGroupBox;
Label7: TLabel;
DBEdit6: TDBEdit;
Label8: TLabel;
DBEdit7: TDBEdit;
Label9: TLabel;
DBEdit8: TDBEdit;
Label10: TLabel;
DBEdit9: TDBEdit;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditOrganizations: TfrmEditOrganizations;
implementation
uses Main, Organizations;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditOrganizations.FormClose(Sender: TObject;
var Action: TCloseAction);
begin
if ModalResult = mrOK then
frmMain.tblOrganizations.Post
else
frmMain.tblOrganizations.Cancel
end;
end.
unit EditPost;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, StdCtrls, Mask, DBCtrls, ComCtrls, ToolWin, Grids, DBGrids, DB;
type
TfrmEditPost = class(TForm)
Label1: TLabel;
Button1: TButton;
Button2: TButton;
GroupBox1: TGroupBox;
GroupBox2: TGroupBox;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
DBEdit1: TDBEdit;
DBEdit2: TDBEdit;
GroupBox3: TGroupBox;
DBLookupComboBox1: TDBLookupComboBox;
GroupBox4: TGroupBox;
DBGrid1: TDBGrid;
ToolBar1: TToolBar;
ToolButton1: TToolButton;
ToolButton2: TToolButton;
ToolButton3: TToolButton;
DataSource1: TDataSource;
Button3: TButton;
GroupBox5: TGroupBox;
DBEdit3: TDBEdit;
RadioButton1: TRadioButton;
RadioButton2: TRadioButton;
GroupBox6: TGroupBox;
DBLookupComboBox2: TDBLookupComboBox;
GroupBox7: TGroupBox;
Label4: TLabel;
DBText1: TDBText;
Label5: TLabel;
DBText2: TDBText;
DataSource2: TDataSource;
Label6: TLabel;
DBText3: TDBText;
Label7: TLabel;
DBText4: TDBText;
procedure FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
procedure ToolButton1Click(Sender: TObject);
procedure ToolButton2Click(Sender: TObject);
procedure ToolButton3Click(Sender: TObject);
procedure RadioButton1Click(Sender: TObject);
procedure RadioButton2Click(Sender: TObject);
procedure DBLookupComboBox2CloseUp(Sender: TObject);
procedure Button3Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
frmEditPost: TfrmEditPost;
implementation
uses Main, EditDocMat, RepPost;
{$R *.dfm}
procedure TfrmEditPost.FormClose(Sender: TObject; var Action: TCloseAction);
var k: Integer;
begin
if ModalResult = mrOK then
begin
if frmMain.tblDocMat.RecordCount = 0 then
begin
Application.MessageBox( MB_OK + MB_ICONERROR);
Action := caNone;
Exit;
end;
frmMain.tblDocMat.First;
while not frmMain.tblDocMat.Eof do
begin
frmMain.tbl .Locate('KOD', frmMain.tb .AsInteger, []);
k := frmMain.tblKOL.AsInteger;
frmMain.tblMaterials.Edit;
frmMain.tblKOL.AsInteger := k + frmMain.tblDocMatKOL.AsInteger;
frmMain.tbl
frmMain.tblDocMat.Next;
end;
frmMain.tblDocMat.ApplyUpdates;
frmMain.tblDocMat.CommitUpdates;
frmMain.tblDocumTYPEDOC.AsInteger := 1;
frmMain.tblDocum.Post;
n := n + 1
end
else
begin
frmMain.tblDocum.Cancel;
frmMain.tblDocMat.CancelUpdates
end
119
...
2,4 м
5,35 м
6,14 м
Т±тынушылыќ
Несие формасы
¦лттыќ
Халыќаралыќ
Аќшалай
Банктік
Мемлекеттік
Ипотекалыќ
Тауарлыќ
Коммерсиялыќ
Т±тынушылыќ
Лизингтік
Аќшалай
Тауарлыќ
Аралас
6,14 м
5,35 м
2,4 м




Ұқсас жұмыстар

---

Программалау тілінің пайдаланылған бөлімдеріне сипаттама

---

Мектептің мәліметтер базасын құру

---

Delphi Windows жүйесінде программалаудың ыңғайлы құралы

---

Студент білімін бағалау бойынша тест программасын құру

---

Визуалды бағдарламалау ортасының электронды оқулық бағдарламасын құру технологиясы

---

«Toyota» автосалон деректер қорына навигациялық тәсілдерді қолдану

---

Бюджетті бағдарламаларды бағалау рәсімдері

---

Халық санағының мақсаты мен міндеттері

---

Кестенің құрылымын құру суреті

---

Delphi ортасында тест бағдарламасын құру

---