Қазақстан Республикасында халықты жұмыспен қамту туралы
Мазмұны
Кіріспе.......................................................................................................3
I ТАРАУ. Дүниежүзілік еңбек бөлінісі және еңбек нарығы.
1.1. Еңбек нарығының пайда болу
формасы мен маңызы.........................................................................................4-5
1.2. Еңбек нарығының қалыптасу ерекшелігі...................................6-12
1.3 Еңбек нарығы жұмыссыздық
қамтудың реттеушісі.......................................................................................13-15
II ТАРАУ. Қазақстан Республикасындағы еңбек нарығы.
2.1. Дүниежүзілік еңбек бөлінісіндегі Қазақстанның орны..............16-22
2.2. Қазақстан Республикасының еңбек нарығының
2.3. Қазақстан Республикасының жұмыссыздық
ІІІ ТАРАУ. ЕҢБЕК БИРЖАСЫ ЖӘНЕ ХАЛЫҚТЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ.
3.1. Еңбек биржасы және оның атқаратын қызметі.................................33
3.2. Жұмыспен қамту саясаты және еңбек нарығы.............................34-36
3.3. Қазақстан Республикасында халықты жұмыспен қамту туралы.....37
Қорытынды....................................................................................38-39
Қолданған әдебиеттер тізімі:................................................40
Кіріспе
Менің бүгінгі таңдаған тақырыбым «Еңбек нарығы және Қазақстан
Еңбек нарығының құрылуы, оның ерекшеліктерінің дәл өту кезеңіндегі
Осыған байланысты жаңа эдістермен жұмыс бастылықтың зерттеуін жақындатып
Қазіргі кезде Қазақстан экономикасының нарық қатынасына өту кезеңінде
I ТАРАУ. Дүниежүзілік еңбек бөлінісі және еңбек нарығы.
1.2. Еңбек нарығының пайда болу теориясы және формасы
Еңбек нарқы дегеніміз не? Дұрыс атауы қандай, Еңбек
Осы сұрқтарға жауап беру үшін сатып алу-сату обьекті,
Тұрмысқа қажетті қаражат дегеніміз не?
Тұрмысқа қажетті қаражат-бүл жұмысшының еңбек процесінде жоғалтқан дене
Тауарлы-ақшалай қатынастардың жиынтығы, жұмыс күшіне ұсыныстар мен тапсырыстар,
Осы проблемаға еңбекке жұмсаған
Мұндай жұмыс күшінің нарқын жұмыс күшінің қалыптасуы немесе
Еңбек нарығы - бұл тауарлы-ақшалай қарым-қатынас, бұл біріншіден
"Еңбек ресурстарының нарқы" түсінігін қарастырсақ, ол дүрыс түсінік
1.2. Еңбек нарығының ерекшелігі.
Еңбек нарығының ең негізгі айырмашылығы онда ұсынылған тауар
сатылады. Жүмыс күшінің саны мен сапасы көптеген факторларға
Еңбек нарығындағы сұрныс басқа да ресурстар нарығындағы сияқты
Жоғарыда айтылған тауардың ерекшелігі мен формасының нарықтағы сату,
- біріншіден, сатушы мен сатып
- екіншіден, еңбектің ақшалық емес
- үшіншіден, әр түрлі
Жалақы түтынушылардың ең негізгі табыс көзі, сол себептен
Жалақының номиналды және нақтылы екі түрі бар. Номиналды
Жүмыс күшіне баға сұрныс пен ұсынысқа байланысты қойылады.
Жетілген бәсеке жағдайында кәсіпкерлердің жұмысқа жалдаған жұмысшылар саны
Еңбекке сұрныс көлемі жалақы көлеміне кері байланыста. Жалақының
Абцисса осінде қажет ететін жұмыс күшінің көлемі (
W
DL қисығындағы әрбір нүкте жалақының әр мөлшеріндегі еңбекке
W
Еңбек ұсыныс көлемі де жалақының мөлшеріне байланысты. Еңбек
Еңбек ұсынысының SL қисығы жалақының мөлшері өскен жағдайда
Еңбекке сұраныс пен ұсыныс қисықтарын қоспай тұрып тағы
Графикте жалақының берілген мөлшерінде жұмысшының істейтін уақытының жалпы
W
L SL қисығы Li
I нүктесінде бізді қызықтыратын қисықта еңбек күшіне ұсыныс
I нүктесінен өткеннен соң SL қисығы бағытын өзгертеді.
Жалақы мөлшері ұлғайған сайын бір сағаттағы істелген жұмыс
9табыс бос уақытты жұмыс уақытына айналдырған кезде ғана
Табыс эффектісі алмастыру эффектісіне қарағанда керісінше және жұмысшының
Қай эффектінің басымырақ екеніне жауап табылмаған. Бірақ айта
Ұсыныс және сұрныс қисықтарын біріктіре отырып өз зерттеуімізді
Сұраныс және ұсыныс қисықтарының қиылысу Е нүктесіне көңіл
Жалақының WE басқа мөлшерінде еңбек нарығындағы тепе -
Жалақы мөлшерінің тепе - тең жағдайынан жоғары болуы
Жалақы мөлшерінің нарықтық тепе - тең жалақы мөлшерінен
Осы екі жағдай да ( жұмыссыздық пен бос
Шындығында да, еңбекке ұсыныс сұраныстан жалақы мөлшерінің тепе
Сүраныс ұсыныстан асқан жағдайда жұмыс берушілер бос орындарды
1.3. Еңбек нарығы жұмыссыздық және жұмыспен қамтудың реттеушісі.
Кез - келген елде халық арасында жұмыссыздық ешқашан
1996 жылы Республикадағы еңбек нарқын қалыптастыруға күрделі элеуметтік
Ұлттық статистикалық агенттігінің мәліметі бойынша 1996 жылы барлығы
Жұмыссыздық деңгейінің жоғары болуының тағы да маңызды себебі
Әрбір экономикалық шағын институт серіктестігін өзі табуы қажет,
- ақ шетел
Осымен қатар еңбек нарқында бәсекелестік деңгейін сақтау үшін
Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздықтың өсу себептері. 1990 -
II ТАРАУ. Қазақстан Республикасындағы еңбек нарығы.
2.1. Қазақстан Республикасындағы және аймақтарындағы еңбек нарығыньщ ерекшеліктері.
Экономикалық сектордың дамуы, барлық үлттық азық-түліктің өсуі, халықтың
Қазақстан Республикасы статистикалық агенттігінің мәліметі бойынша 2000.01.07.13,0 пайызға
2001 жылдың 1 қыркүйегінде мына нэтижелерге қол жеткізілді:
- 1 тоқсанда жұмыссыздардың деңгейі 9,8 пайызды
-эркімдердің ақпараты бойынша 147,4 мың адамға жұмыс орны
- 93,4 мың жұмыссыздар жұмысқа тұрғызылды(жылдық
-қоғамдық жұмысқа 104,7 мың жұмыссыз қатысқан немесе жоспарға
- Кэсіби мамандандыруға
Өткен жылы жұмыспен қамту органына 10,4 пайыз жұмыссыз
(өндіріс орындарының жиі тоқтап қалуы мен жабылуына байланысты).
2001 жылдың 2 тоқсанында өткен жылмен салыстырғанда экономикада
Қазақстан Республикасы агенттігінің мәліметі бойынша табиғи монополиялардың реттелуі
Жұмыспен қамту өкілетті органдары жұмыспен қамту мэселелері бойынша
Республика бойынша салыстырғанда жұмыссыздардың ең төменгі көрсеткіші Шығыс
2001 жылдың қаңтар-шілде айларында жұмыспен қамту органдарында 230,9
Осы қарастырылған уақыттарда 93,4 мың жұмыссыз адам жұмысқа
Республика аймақтары бойынша бұл көрсеткіштің үлкен айырмашылықтары бар.
Ең төменгі көрсеткіш Қызылордада - 14,1; Атырауда -
Нормативтік құқықтық базаларды жетілдіру, жұмыспен қамту мэселелерін реттеу
2000 жылдың осы уақытымен салыстырғанда 81,7 мың адамға
Қоғамдық жұмыстың негізгі түрлері: комуналдық тұрғын үй шаруашылығы
Сонымен бірге республика қоғамдық жұмысқа 78,9 млн. теңгеге
Жүмыссыздық жұмысқа шақырушылардың біліктілігіне сәйкес келмегендіктен жұмыспен қамту
Облыс экімінің мәліметі бойынша 2001 жылы 1 қыркүйегінде
Жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі органда 10,6 мың жұмыссыз
Ірі және шағын өндірістік кэсіпорындарда жұмыс орнын ашу
Жамбыл облысында егінді жинап алу мерзімдерінде уақытша жұмыс
Келтірілген мысал, инвестициялық мүмкіндігі бойынша толығымен экономиканың өскендігіне
Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі
Шетелдік азаматтар жұмыс істейтін кәсіпорындарда Қазақстан азаматтар санының
2001 жылдың бірінші жарты жылдығында 5190 шетелдіктер жұмысқа
Сонымен қатар, кәсіпорындарда шетелдік мамандарды жұмысқа шақырушы жыл
Атырау облысының шетелдіктер жұмыс істейтін кэсіпорындарында 1,9 мың
Қазақстан Республикасы Үкіметінің нормативті құқықтық актілерді қабылдауы министрліктің
2001 жылдың 1
«Халықты жұмыспен қамту туралы» Заңының дамуында:
- шетелдіктерді жұмысқа алушы жұмыс берушілерге рүқсат беру
- "2001 жылғы 5
- "Алматы және Астана қалалары, облыстары бойынша
- мемлекеттік қызметшілерді мэртебесімен қамту мэселесі бойынша орган
Қазақстан Республикасының Үлттық банкі мен мүдделі министрліктермен бірге
Қауіпсіздік кеңесінде Республикасының оңтүстік өңірінде заңсыз еңбек беру
Қазақстан Республикасы Премьер-министрінің 2001 жылғы 23 шілдегі №
Ақтау, Павлодар, Атырау, Семей, Өскемен, Теміртау, Жезқазған, Қарағанды,
"Халықты жұмыспен қамту туралы" Заңының дамуында:
- шетелдіктерді жұмысқа алушы жұмыс берушілерге рұқсат
- "2001 жылғы 5 наурыздағы Қазақстан Республикасы Үкіметінің
- "Алматы және Астана қалалары, облыстары бойынша
- мемлекеттік қызметшілерді мәртебесімен қамту мәселесі бойынша орган
Қазақстан Республикасының Үлттық банкі мен мүдделі министрліктерімен бірге
2.2. Қазақстан Республикасының еңбек нарығының мониторингі және жұмыс
1991 ж. желтоқсан айында Халықтың жұмыс бастылық туралы
Еңбек нарығын жан-жақты комплексті бағалау үшін, оның мониторинг
жастар еңбек нарығы;
әйелдер еңбек нарығы;
кәсіби еңбек нарығы;
ақпараттық қамтамасыз ету нарығана бөлінеді.
Республикалық және оның өңірлер еңбек нарықтарына макроэкономикалық және
Интегралды көрсеткіш ретінде еңбек нарығының жағдайын сипаттайтын үлттық
Ттр = ҮТ/ЕР
Tmp-еңбек ресурстарды пайдалану тиімділігі; ҰТ-ұлттық табыс, теңге. ЕР-еңбекті
Жұмыс бастылықты талдау мен бағалау үшін халықтың экомикалық
Хэ=(ЭБТ/ЖІАХ)* 100%
Хэ - жұмыс істей алатын жастағы халықтың экономикалық
ЭБТ - экономикалы белсенді жұмыс істей алатын халық,
Экономикалы белсенді халық дегеніміз, Халықаралық Еңбек ұйымының стандартына
Жоғарыдағы көрсеткіштердің анықтамасына сәйкес, еңбек қатысудың дэрежесін немесе
2.3 Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздық проблемасын шешу және тұрғындарды
Жұмыспен қамту және табысты болу адамдардың тамақтануына, денсаулығына,
Қазақстанда жұмыссыздық санын қысқарту үшін, Үкімет не істеуі
Осы уақытта 2003 — 2007 жылдарға арналған Қазақстан
Қазақстанда кімдер жұмыссыз болып қалады? Жүмыссыздардың санын 30-40
Халықты жұмыспен қамтуды көтеру және жұмыссыздықты төмендетуге бағытталған
Үлкен үміт артқан қоғамдық жұмыстар әзірше,(ең төменгі) жұмыс
Мекемелерде бухгалтерлік және экономистік курстарды оқыту элі жалғасуда,
Ұзақ мерзімді жұмыссыздықтың күшеюі байқалады - 2001 жылы
Халықты жұмыспен қамту және жұмыссыздық проблемасына жұмыс берушілердің
Біздің мекемелердің өз қызметінің негізін анықтайтын міндетінен бастайық.
Конфедерациясының міндеті: "Біз Қазақстан Республикасындағы жұмыс берушілерге экономикалық
Сондай - ақ әлемде өткізілген зерттеулер экономикалық қүрылымдау
Сонымен қатар, кедейшілік проблемасымен тығыз байланысты елде экономикалық
Елде жұмыссыздықты қысқарту үшін кэсіпкерге эрбір жаңа орын
Республикада экономикалық белсенді халық 7,8 мың адамды қүрайды.
Сондай - ақ, Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты
Азиат банкінің даму
Экономиканың дамуы еңбек нарқына тұрғысы келетін адамдардың дайындық
Жоғарғы оқу орындарын бітірушілерді жұмысқа орналастыруда тағы бір
Бизнес мамандығы туралы эңгіме болғанда өзекті проблема мамандарды
Шағын бизнес және жеке кәсіппен айналысатын халық жұмыссыздықтың
МСП құру - ескерту сипатына ие болады. Кәсіпкер
Көптен бері шағын бизнес субъектерін жалға беру жолдарымен,
Кәсіпорындардың қызметкерлерге ресми түрде жоғары еңбекақы төлеуге және
Бұл қатарға еңбек қатынастарын жария ету проблемасы -
Қазақстан Республикасы халқының қолдауынсыз қол жеткізу мүмкін емес.
"...біз (үкімет) Республика халқының қолдауынсыз осы барлық реформаны
ЕҢБЕК АҚЫНЫ ЕСЕПТЕУ ТӘРТІБІ:
Негізгі жалақы бойынша
1. Банк есептелген сомадан
2. Әлеуметтік салық
3. Жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы.
Жалақыны есептеу кезінде келесі бухгалтерлік жазу жазылады:
Дт 5720-5721 «Еңбекке ақы төлеу және міндетті аударымдар
Кт 2854 «Банк қызметкерлерімен есеп айырысу»
2851 «Салықтар
Және сол уақытта әлеуметтік салықты есептеу жүргізіледі:
Дт 5729 «Өзге төлемдер»
Кт 2851«Салық және басқа да міндетті төлемдер бойынша
Жалақыны беру кезінде:
Дт 2854 «Банк қызметкерлерімен есеп айырысу»
Кт 1001 «Кассадағы қолма-қол ақша».
Табыс, әлеуметтік салықтар мен міндетті зейнетақы салымдарын аудару
Дт 2851 «Салық және басқа да міндетті төлемдер
Кт 1050 «Банктердің корреспонденттік есепшоттары».
Есептелген жалақы сомасы банктің шығындарына жатады. 22 «Банктің
• косымша төлемдермен бірге банк
• Қазақстан Республикасының
• банкті қайта ұйымдастырумен,
• кезекті (жыл
• жоғары және орта арнайы
• кадрларды дайындау шығындары;
• банк штатына
• Қазақстан Республикасының заңдылықтарына сәйкес
• Қазақстан Республикасының заңдылықтарында қарастырылған
• өнертабыс
Көрсетілген және баскд да шығындарды есептеу олардың нақты
Қызметкерлерге төленетін шығындар кдтарына іссапарлык шығындар жатады. 1993
Шетелге қысқа мерзімді іссапарға шыққан қызметкерлерге шы-ғындарды қайтару
Заңмен бекітілген мөлшерден асатын іссапар шығындарын өтеу, материалдық
ІІІ ТАРАУ. ЕҢБЕК БИРЖАСЫ ЖӘНЕ ХАЛЫҚТЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ.
3.1. Еңбек биржасы және оның атқаратын қызметі.
Жұмыссыздық проблемаларын шешуде еңбек биржалары айтарлықтай орын алады.
Еңбек биржаларының негізгі атқаратын қызметітері мыналар: еңбек нарығындағы
3.2. Жұмыспен қамту саясаты және еңбек нарығы.
Адамзат тарихының тәжиребесі, адамның еңбекке деген ең жақсы
Осы уақытқа дейін біздің елімізде еңбек нарығы болмады.
Қазіргі жұмыспен қамтамасыз ету салаларында өндіріске қажетті жұмыс
Бұл жағдайлар қазірде нарықты экономикаға өту кезеңін басынан
Қазіргі таңда Қазақстанда жұмыспен қамту жағдайына шолу жасасақ,
Өндірісі дамыған батыс елдерінің тәжірибесі, тиімді еңбекпен қамту,
Болжаммен, үстіміздегі жылдың аяғына қарай Қазақстанда тіркелген жұмыссыздардың
3.3. Қазақстан Республикасында халықты жұмыспен қамту туралы.
Осы мәселе туралы Қазақстан Республикасызаңына сәйкес, жұмыстан босап
Олармен бірге мемлекет жұмыс күшінің ұсынымын азайту үшін
Еңбек нарығы – барынша күрделі және жетілмеген нарық
Қорытынды
Еңбек нарығындағы сұраныс көлемін анықтайтын фирма болса, ұсыныс
Еңбек нарығындағы ұсыныс пен сұрнысты негізінен жалақы мөлшерін
Жалпы алғанда еңбек нарығы басқа ресурстар нарығынан өзгеше,
Қазақстан Республикасындағы еңбек нарығы жағдайындағы
Мәселелер қарап, қорытынды жасай аламын:
1. халықтың жұмыс
2. халықаралық стандарттарға қарағанда, жұмыссыздықтың табиғи
3. еңбек нарығы жағдайының күшеюі жұмыс
4. Материалдық өндірісте жұмыс бастылықтың деңгейі
5. Материалдық өнім саласында жұмысшылардың саны мүлде төмендеуі
Қолданған әдебиеттер тізімі:
1. Курс экономической теории: учебник - 5-е дополненное
2. « Жалпы экономикалық теория
3. Әкімбеков
4.
5. Жұмыс бастылық пен еңбек нарығы
6.
7. Қ.Р.
8. 1995 ж. еңбек нарығындағы жағдай туралы ҚР
9. Қазақстанның статистикалық
10. Байсенов
11. Ромашова
40
Халықты жұмыспен қамтудың мәні мен құрылымы
Бурабай ауданының жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің әлеуметтік және әлеуметтік қамтамасыз ету қызметін талдау
ХАЛЫҚТЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ МӘСЕЛЕСІН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЕҢБЕК НАРЫҒЫ ЖӘНЕ ТҰРҒЫНДАРДЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУДЫҢ БҮГІНГІ ТАҢДАҒЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Халықаралық еңбек ұжымының, еңбек қатынастарын реттеудегі маңызы
Тұрғындарды әлеуметтік қорғау жөніндегі мемлекеттің рөлі
Еңбек биржасы мен жұмыссыздықтың теориялық мәселелері
Азаматтардың әлеуметтік қамсыздандыруға құқықғын қорғау
Еңбек рыногы жайлы
Кәсіпкерлердің жаңа әдістері