Сюжеттік сурет
Мазмұны
Бейнелеу өнерінің саласы композиция пәнінен бақылау жұмысын орындау әдістемесі.
Композиция пәнінен бақылау жұмысын орындаудың әдістемелік
нұсқаулары. I Курс. I- семестр.
1.1. Композицияны оқытудың міндеттері...................................................... 3-4
1.2. Тақырыптық натюрморт және оған үш композициялық
нобай..........................................................................................................5-7
1.3. Интерьердегі натюрморт..........................................................................8-9
1.4. Жанұя немесе мектеп өмірінен
композицияның нобайы.......................................................................10-11
2. Сюжеттік сурет
2.1. Бақылау жұмысын орындауға әдістемелік нұсқау………………….......12
Табиғат көріністерін түрлі-түсті түсте беру. Көңіл-күйді, жыл мезгілі
мен күннің уақытын жеткізу.................................................................13-19
2.3. Заттың өзіне қарап сюжетті сурет салу
өмірін бейнелейтін тақырыптағы нобайлық жобалар.........................20-21
2.4. Өткен сабақтардағы сюжеттік және нобайлық жобалар
оқушылар мен студенттердің өміріне арналған тақырыпқа сюжетті
композицияның нобайлық жобаның түрлі-түсте өңделуі.......................22
3. Кітаптың сыртын әрлеу
3.1. Балалар кітабының сыртын әрлеу.(суреттер, қосымшалар).....................23
3.2. Композициялық портреттің нұсқасы (мұғалім, суретші, жұмысшы
т.б.)............................................................................................................24-25
3.3. Еркін тақырыпқа сюжеттік нұсқалар жасау..............................................26
4. Монументальдық композиция жасау
4.1. Жаңа заман талабына сай ғимаратты рәсімдеуге
монументальдық композиция нобайы. («Ғылым», «Техника», «Спорт»,
және т.б.)................................................................................................27-28
4.2. Саяси сатиралық немесе үгіттеу плакатының нобайы.
таңдауы бойынша)........................................................................................29
5. Тарихи-революциялық немесе қазіргі
композицияның терең жан-жақты жасалынған үлгісі. V Курс.IX-семестр....................................................................................................30-32
Пайдаланылған әбиеттер............................................................................33
1 Композиция пәнінен бақылау жұмысын орындаудың әдістемелік
1.1. Композицияны оқытудың міндеттері. I курс I-семестр.
Педагогикалық институтының көркем-графика факультетінің композиция курсының бағдарламасына композицияның теорияфсы
Көркем шығарманың маңыздылығы бәрінен бұрын тақырыптың көлемі мен мәнділік
Суретші- педагогты қалыптастыруда композиция теориясына үлкен мән беріледі. Композицияның
Көркем-сурет өнерінің мұғаліміне композиция көлеміндегі білім мен іскерлік өте
1.2 Тақырыптық натюрморт және оған үш композициялық нобай.
Тақырыптық үлгі: мүғалімнің үстелі, суретшінің үстелі, инженер-конструктордың үстелі және
Негізгі жұмыстың көлемі ½ артық емес, әрбір нобайға ¼
Ең таңдаулы нұсқаның негізінде нобайға интерьнрдің бір бөлігін соңғы
Тапсырманы орындау барысында студент қағидасы мен құралдарын пайдалану шеберлігін,
Натюрморт міндетті түрде заттардың қойылымына (кіргізілген) енгізілген адамның мамандығын
Қойылымды элементтердің азғантай санымен шектеу керек: натюрморт үшін алты
Өмірлік шын қойылымды ойлап шығара отырып, болашақ композицияның формасын
Барлық дайындық жұмысы мазмұнына бағыныңқы болу керек, мұда автор
Орташа горизонт заттарға күш, салтанат береді, бірақ өте төменгі
Бақылау нүктесін таңдаған соң натюрмортты бір қарап шығу керек,
Қойылымды ойланып болған соң натюрмортты қағаз бетіне топтастыра түсіре
1.3 Интерьердегі натюрмот.
Интерьердегі натюрморт. (19-20 сурет). (Сулы бояу (акварель), гуашь) негізгі
Бұл бақылау жұмысының тапсырмасын орындаудағы негізгі мақсат және негізгі
Ойдағы мақсатты табуда пластикалық және түрлі- түстілікті елестету қажет.
Композициядағы интерьер адамның жан дүниесін бейнелейді, әлеуметтік қарым-қатынасын түсіндіреді.
Екінші тапсырманы практикалық түрде орындауда негізгі қағазға тақырыптың дайын
Мысал ретінде, автор жарыққа қарсы көзқарасыт таңдауы, солай тондық
1.4.Жанұя немесе мектеп өмірінен алынған тақырыптың екіжақты композицияның нобойы.
Жанұя немесе мектеп өмірінен алынған тақырыптың екіжақты композицияның нобойы.
Тапсырма мақсаты-нақты өмірдегі адамдар арасындығы қарым-қатынасты шындықпен жеткізу. Тапсырма
Композиция сюжетін өмірдің барлық сан-қилы формасынан табуға болады: спортта,шығармашылықта,
Ладынғы тапсырмадағыдай сюжеттің кмпозициялық құрылысы түрлі-түсті қарама-қарсы, көлемдік-кеңістік құрылымын
2.Сюжеттік сурет салу әдістемесі.II курс III-IV семестр.
2.1.Бақылау жұмысын орындауға методикалық нұсқау.
№2 бақылау жұмысының оқу тапсырмасы нобайлық, құрылымдық- декоративтік үлгіде
Бақылау жұмысын орындау барысында сырттан оқитын студеттер көңілін өмір
2.2.Табиғат көріністерінің түрлі-түсті композициясы. Жыл мезгілін, уақыт көрінісін, көңіл-күйді
Табиғат көріністерінің түрлі-түсті композициясы. Жыл мезгілін, уақыт көрінісін, көңіл-күйді
Үлгі ретінде қысқы қарлы ашық табиғат көріністерін алайық. Композициялық
Табиғат көрінісінде тақырыптық байланыс табиғатпен бірге адамды да жиі
Тапсырманы орындауда студеттерге уақыттың күні мен жыл мезгілінің жарық
Таң атқандағы және күн батқандағы күннің шуағындағы қарама қырсы
Таңғы немесе кешкі күннің шуағына бөленген ағаштар жасыл түті
Картиналарға нұсқаларды орындай отырып,идеялық ой басшылыққа алынады. Осыған сәкес
Нұсқаларды орыендау үстінде кеңістіктің түсі мен мәнерінің көкжиекке жақын
Күнге сәулеленген жеңіл қақыған бұлттар ашық аспанның рефлекстеріне
Үйлер, мұнаралар, ормандар т.с.с. көрініп тұрған жазғы нұсқадағы жердің
Жарықтың заңдылықтарын есепке ала отырып рефлекстер әрекетін, түстік- мәнерлі
Заттың өзінен түрлі-түсті түстердің қатынасын көре білу керек. Әртүрлі
Ауылдың немесе қаланың табиғи көріністерін орындай отырып, студент әртүрлі
Нұсқаны орындай отырып затардың түсін қатынастарымен беру керек, рефлекстерін
Бейнелеу ағымында түстік рефлекстерді бақылауға алу керек және оларды
Табиғаттың нұсқасын аспанмен жерді (жалпылама) түстік және мәнерлі қатынастарды
Табиғат аясында жұмыс істеу барысында суретті бәрінен бұрын ұсақ-түйек
Табиғат көрінісінің картинасын жасап шығару барысында суретші негізгі көңілін
Картинаны құрастыруда көкжиектің деңгейін дұрыс анықтауға аса көңіл аудару
Сюжетті орталықты айқындау мақсатында идеялық ойды кеңірек көрсетуге кедергілер
Жарық түс және мәнері де комозициялық орталықты анықтаудың құралы
Керекті жағдайларда композицияның көзге аз түсетін жанама бөлшектерін көлеңкелі
Шығармашылық жұмыста масштабты, қарама қарсы түстер арқылы бейнелерді орындауды,
Табиғи кескіндемеде түсімен колоридіне қияли және эмоциялық көркемдік құралы
басым болады. Көктем мен жаз – табиғат өміріндегі гүлдену
Табиғи көріністің картинасының архитектоникасын және көркемдікті сақтау мақсатында
2.3. Заттың өзіне қарап сюжетті сурет салу және оқушылар
Заттың өзіне қарап сюжетті сурет салу және оқушылар мен
Студеттердің аңғару бақылаушылық, қабілетін шығармашылық ойлауды, жалпы қошаған табиғи
Заттың өзіне қарап жобасын тез түсіру шеберлігін меңгермейінше,
Сюжетті жобалау біренші кезеңде студентті өзі бейнелеп отырған табиғи
Ойлай отырып елестетету, есте сақтау қабілетінің күшімен заттың жобасынан
Әрбір студент өзімен бірге кішкенше ықшамды альбом және жіңішке
Басқа жеке қағаз бетінде сондай тез түсірілген жобаға топтық
2.4.Өткен сабақтардағы сюжеттік және нобайлық жобалар негізінде оқушылар мен
Өткен сабақтардағы сюжеттік және нобайлық жобалар негізінде оқушылар мен
Бұл тапсырмадағы студеттердің жұмысының ерекшелігі-орындаған екінші тапсырмдағы сюжтті
3.Кітаптың сыртын әрлеу және иллюстрациялар жасауIII курс V-
семестр.
3.1.Балалар кітабының сыртын әрлеу (суреттер, қосымшалар).
Балалар кітабының сыртын әрлеу (суреттер, қосымшалар).
Кітап әрлеу жұмысының сатылары. Бірінші сатысы-әдебиеттер шығармасының қалауы. Тапсырма
Іс тәжірибелі жұмысын бастамас бұрын композициялық әрлеу нобайларының бірнеше
Ұсынылған композициялық шешімін түрлі-түсті бояуда бірыңғай стильде ұстану қажет.
Орындалатын жұмыстың сатысы бойынша студенттер адам бет бейнесінің нұсқасын,
3.2.Композициялық портреттің нұсқасы (мүғалім,суретші, жұмысшы т.б.)
Композициялық портреттің нұсқасы (мүғалім,суретші, жұмысшы т.б.) майлы бояу 500х700
Портрет жұмысын орындау алдында образды түрде адамның мінез-құлқының ерекшелігіне
Образдық ойды жетекшілікке ала отырып бірнеше бейнелерді іздену қажет.
Орындалған нобайдың ең ұтымдысын бояуда орындауға ұсынылады. Ізденіс нобайлардың
Үйлесімді табылған композицияның шешіміне қажетті кеңістікті ұтымды пайдалану жолдарын
Жарыққа қатысты етіп модельді жазықтың алдынғы көрінісінде орналастырмау керек.
Портрет қойылымын әрлеп болғаннан кейін майлы бояуда орындауға әзірленеді.
Толық образдағы композициялық қолайлығына тоқталғаннан кейін жұмысты үлкен форматқа
Автор толық тоқталған жұмысын қатесіз клеткалы кенепке этюд бейнесінің
Сырттай оқитын студенттерге күрделі тапсырманың бірі портрет орындау- тиісті
Автопортрет салғанда жарық көлеңкесімен барлық композициялық заңдылықтарын ұстана отырып
Автопортретті бастап орындаған суретшіге күрделілігі, нұсқа бейнесінің мінез құлқын
Автопортретті кеудеге дейінгі бейнесін бейнелегенде жалпы композиция заңдылықтарын пайдалана
3.3.Еркін тақырыпқа сюжеттік нұсқалар жасау.
Еркін тақырыпқа сюжеттік нұсқалар жасау 450х600 мм.(19 сурет).
Студенттерге қойылатын бірінші мақсат түрлі –түсті композициялық сюжет нұсқаларымен
Осыдан кейін композициялық материалдарының шешімі дұрыс табылған нұсқасын жинақтап
Суретшіге нобай суреттері жаттығу жұмысы ретінде көмектеседі. Түрлі-түсте орындалған
Композицияның III-курстағы тапсырмасы картинамен жұмыс жасау қарастырылады. Студенттер нобай
Студенттер композициядан барлық бақылау жұмысының ізденіс жұмыс материалдарын тапсыру.
4.Монументальдық композиция жасау әдісі. IV курс VII-семестр
4.1.Жаңа заман талабына сай ғимаратты рәсімдеуге арналған монументалдық композиция
Жаңа заман талабына сай ғимаратты рәсімдеуге арналған монументалдық композиция
Тапсырманы орындауға және композициялық ізденіске кірісер алдында суретшіге қызықты
Тақырыбын анықтаған соң суретші композицияны қандай интерьерде немесе экстерьерде
Қабырғаны (немесе оның бөлігін) таңдау керек және ол мүмкіндігінше
Композициялық ізденісте туындының мазмұндық сюжетін, яғни монументалдық суреттеуге тұрарлықтай
Жиналған материалдар негізінде эскиздер жасалады. Одан соң нақты бейнелер
Студент дайын монументалдық композиция эскизін, барлық ізденіс материалдарын, сондай-ақ
немесе интерьер эскизін көрсеткеннен кейін ғана тапсырма болып орындалған
4.1.Саяси, сатиралық немесе үгіттеу плакатының эскизі (студенттің таңдауы бойынша).
Саяси, сатиралық немесе үгіттеу плакатының эскизі (студенттің таңдауы бойынша).
Плакатпен жұмыс өз кезегінде плакат түрін (саяси, үгіттеуі сатиралық)
Бастапқы эскизде көрсетілетін идеяға сәйкес формамен кеңістік түсін анықтап
Плакатпен жұмыс істеу барысында дайын суреттердің кескіндер пайдалану арқылы
Плакат әртүрлі фонда қойылуы мүмкін, сондықтан кескіндерді ақ «жолдар»
5.Тарихи-революциялық немесе қазіргі заман тақырыбындағы түстік композицияның үлкен жан-жақты
Тарихи-революциялық немесе қазіргі заман тақырыбындағы түстік композицияның үлкен жан-жақты
Негізгі жұмысқа барлық композиция эскиздері, суреттемелері,этюді беріледі.
Негізгі жұмысқа, яғни нобайлық ізденістер мен композицияның үлкен нобайын
Бақылау жұмысының тақырыбы ретінде студент буржуазиялық-демократиялық революцияны (1905жылғы қозғалысты),
Қандай тақырыпты болмасын, таңдар алдында, шығармашылық жұмыс мүмкіндігін ескеруі
Бақылау үй тапсырмасын орындауға кірісе ортырып студен тарихи
Тарихи тақырып эскизінде жұмыс істеу барысында көрермендерге оқиғаға қатысы
Көп фигуралы эскиз композициясы әдетте ұзартылған форматта құрылады, жекелеген
Көп фигуралы эскизді дайындау міндетін сәтті орындау үшін студентүлгіден
Мұндай суреттерді орындау барысында көру, есте сақтау, шығармашылық қиял
Эскиздік ізденістің біраз вариантын жүзеге асырған студент соның ішінен
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
1. Волков Н.Н. Всопитание картины. М., «Просвещение», 1968.
2. Зименко В.М. Традиции, новаторство, современность. М., «Сов.
художник»,1970.
3. Игнатьев Е.И. Вооброжение и его развитие в творяеской
человека. М., «Знание», 1968.
4. Козлов Н.Г. Композиция. Учебное пособие для студентов-заочников.
М., «Просвещение»,1968.
5. Никифоров Б.М. Путь к картине. М., «Искусство», 1971.
6. Волков Н.Н. Копозиция и живописи.М., Искусство, 1977.
7. Козлов Н.Г. Композиция. М., Просвещение,1968.
8. Школа изобразительного искусства.В 10-ти вып. 2-е изд. М.,
Искусство,1966, вып.6.
9. Авсиян О.А. Композиция картины и сбор материалов к
1960, № 7.
10.Верещагина А.Г. Художник, время, история. Очерки русской
историческрй живописи XVII- начала XIX в Л., Искусство. 1973.
11.Гопенко А.А. Изобразительность-основа художественной формы.-
Художник, 1970, № 12
12. Лясковская О.А. И.Е Репин. М., Искусство,1962.
13.Сысоева В.П. Сюжет и образное мышление художника.-Художник,
1972. № 8.
14.Школа изобразительного искусства. В 10-ти вып. Вып. 6. 1-е
Изд-во Акад. Художеств СССР, 1933; 2-е изд. М., Искусство,
2
Сюжеттік сурет салу процесінде жоғары мектеп жасына дейінгі балалардың байланыстырып сөйлеуін дамыту
Мектеп жасына дейінгі балаларда коммуникативтік дағдыларының ерекшеліктері
Мектепке дейінгі мекеме балалары
ЗИЯТЫ ЗАҚЫМДАЛҒАН БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОЙЫН ДАҒДЫЛАРЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Мектеп жасына дейінгі балаларды сюжеттік мүсіндеуге үйрету
Балаларды мектепке дайындау
Балаларға қағазға заттарды орналастыру дағдыларын үйрету
Бейнелеу өнерінің саласы композиция пәнінен бақылау жұмысын орындау әдістемесі
Балаларды толық күн болатын шағын орталықтарда тәрбиелеу мен оқыту
Зияты бұзылған балалардың байланыстырып сөйлеуінің жағдайы