Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстардағы қылмысқа қатысу
МАЗМҰНЫ:
Кіріспе……………………………………………………………………........ 3
І. Кінәнің екі нысаны туралы ілімнің даму тарихы
Кінәнің екі нысаны субъективті жїктеу қағидасының
даму кезеңі ретінде………………………………………….............
5
1.2. Кінәнің екі нысанда болу ұғымы….....…………………….......... 13
ІІ. Кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыс
құрамдарының ерекше сипаттағы белгілері
2.1. Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстардың
объективті жақтарының ерекшелі……………………….............
2.2. Кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыс
құрамдарының субъективті белгілерінің ерекшеліктері........
ІІІ. ҚР қылмыстық құқығы Жалпы бґлімінің кейбір мәселелері
мен кінәнің екі нысанда болуы
3.1. Кінәнің екі нысаны мен қылмыс жиынтығы .......................
3.2. Кінәнің екі нысанымен жасалған әрекеттердегі
қылмыстың жасалу сатылары……………………………………....
3.3. Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстардағы
қылмысқа қатысу…………………………………….......................
Қорытынды……………………………………………………………….......
Сілтемелер
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі……………………………………….
23
29
39
44
46
49
53
54
Êiðiñïå
²½ºûºòûº ìåìëåêåòòi» ºàëûïòàñó æ¸íå äàìó êåçiíäå ºûëìûñòûº º½ºûº ¹ûëûìûíû»
²ûëìûñòûº º½ºûºòû» íåãiçãi ìiíäåòòåðií øåøóäåãi øàðòòàðäû» áiði êií¸ áîë¹àí
Ñóáúåêòèâòi æ¾êòåó ºà¹èäàñû ìåí êií¸ ïðîáëåìàñû çà» ¹ûëûìûíäà åðåêøå
Êií¸ ì¸ñåëåñiíå åðåêøå ºûçû¹óøûëûº ¸ëåóìåòòiê-º½ºûºòûº º½íäûëûºòàð æ¾éåñiíäåãi êií¸ êàòåãîðèÿñûíû»
Êií¸íi» åêi íûñàíäà áîëó ïðîáëåìàñû ¼ç êåçåãiíäå ºàçiðãi ò໹à
Êií¸ ì¸ñåëåñií, îíû ò¾ðëi àñïåêòiëåðìåí ºàðàñòûðóäà ºàçàºñòàíäûº Í.Ì.Àáäèðîâ, È.Ø.Áîð÷àøâèëè,
Æî¹àðûäà ê¼ðñåòiëãåí ¹àëûìäàð ºûëìûñòûº º½ºûº ¹ûëûìûíû» äàìóûíà ìà»ûçäû (åëåóëi)
²àçiðãi òà»äà, êií¸íi» åêi íûñàíäà áîëó ïðîáëåìàñû ºî¹àìäà æåòåêøi
Æî¹àðûäà ê¼ðñåòiëãåí íåãiçäåðäi åñêåðå îòûðûï àâòîð ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíäà ºàçiðãi
I. Êií¸íi» åêi íûñàíû òóðàëû iëiìíi» äàìó òàðèõû
1.1. Êií¸íi» åêi íûñàíû ñóáúåêòèâòi æ¾êòåó ºà¹èäàñûíû» äàìó êåçå»i
Áiçäi» ê¼çºàðàñûìûç áîéûíøà êií¸íi» åêi íûñàíäà áîëó ïðîáëåìàñûíû» äàìó
²î¹àìíû» ¸ðáið òàðèõè äàìó êåçå»iíå áåëãiëi áið ºà¹èäàëàð ñ¸éêåñ
Êií¸ëi æàóàïòûëûº ºà¹èäàñû ºî¹àìíû» äàìóûíû» êåéiíãi êåçå»iíäå ºàëûïòàñºàí æ¸íå
Êií¸ëi æàóàïòûëûº ºà¹èäàñû ýâîëþöèÿñûí òàëäàó ò½ë¹àíû» æàóàïòûëû¹û æàéëû ò¾ñiíiêòåìåíi»
²½ëèåëåíóøiëiê º½ðûëûñ ïåí ôåîäàëèçì êåçå»i ûëìûñ òóðàëû ò¾ñiíiêòi» êåëòiðiëãåí
Ñîíûìåí, á½ë êåçå»äå êií¸íi» ìàòåðèàëäûº ìàçì½íû àéºûíäàë¹àí ²óäàëàó íåãiçi
Êåéiííåí æàçà òà»äàó åðêiíi» îðíûíà òàðèõòà òàëëèîí ºà¹èäàñû àòàóûí
Àäàìçàòòû» êåéiíãi äàìó ïðîöåñiíäå ò½ë¹àíû» ñûðòºû ºûëû¹ûíäà çèÿíäû ñàëäàð
²ûëìûñòûº º½ºûºòà¹û ñóáúåêòèâòi æ¾êòåó ºà¹èäàñûíû» ïàéäà áîëóû åðiêòi (ïñèõîëîãèÿëûº)
Ñîíûìåí áiðãå, ºûëìûñ æàñà¹àí ò½ë¹àíû» åðêií òàíó ïðîöåñi åëåóëi,
²ûëìûñòûº º½ºûº äîêòðèíàñûíäà¹û ê¼ïòåãåí òàðèõøûëàðäû» ïiêiðiíøå, ºûëìûñòûº º½ºûºòà¹û ñóáúåêòèâòi
Àäàìíû» àáàéñûç ¸ðåêåò åòó ºàóïi ¼ðêåíèåòòi» äàìóûìåí ºîñà ê¼áåéå
Àáàéñûçäûº ½¹ûìûíû» ïàéäà áîëóûìåí ºûëìûñòûº º½ºûº òàðèõûíäà ñîë ºî¹àìäûº
Ñîíûìåí, ñóáúåêòèâòi æ¾êòåó ºà¹èäàñûíû» ìàçì½íûíà àáàéñûçäûº áåëãiëåðií ºîñó ñàëäàðûíàí
°äåòòåãi ºàçຠº½ºû¹ûíäà ºûëìûñ ½¹ûìûíû» “Îðûñ øûíäû¹û” áîéûíøà ºûëìûñ
²àçຠ¸äåò º½ºû¹ûíû» íîðìàëàðû áîéûíøà ºûëìûñ äåï ôîðìàëüäû ò¾ðäå
²àçຠ¸äåò ¹½ðûïûíäà, îíäà ºàëûïòàñºàí ºûëìûñ ò¾ñiíiãiíå áàéëàíûñòû ê¼çºàðàñòàð¹à
Êåéiííåí ºûëìûñòûº çà»íàìàíû» äàìó êåçiíäå ºàñàºàíàëûº ½¹ûìû- òiêåëåé æ¸íå
Êií¸ íûñàíûíû» áiðíåøå ò¾ðãå á¼ëiíói æàë¹àí ñèïàòòà áîëìà¹àí, îë
Êií¸ ½¹ûìûí àíûºòàï àëó ñóáúåêòèâòi æ¾êòåó ºà¹èäàñûíû» ò½ë¹àíû» ºûëìûñ
²î¹àì ¼ìiðiíi» ¸ëåóìåòòiê æ¸íå ýêîíîìèêàëûº òàëàïòàðûíû» ¼çãåðói ºûëìûñòûº º½ºûº
Îë ¼ç êåçåãiíäå ìàçì½íûíà º½ºûººà ºàéøûëûº ºà¹èäàñû ºîñûë¹àí ºûëìûñ
“Nullum crimen” ºà¹èäàñûíû» çà»äû áåêiòiëói ¾ëêåí ïðîãðåññèâòi ìà»ûçäà áîëäû.
Åêiíøi æà¹ûíàí, ¸ðåêåòòi» º½ºûººà ºàéøûëû¹ûí æåòiê ò¾ñiíó áåëãiñiíi» ñóáúåêòèâòi
Ñóáúåêòèâòi æ¾êòåó ºà¹èäàñûí ä¸ëåëäåóäåãi ºèûíäûºòàð¹à ñ¸éêåñ êií¸ëi æàóàïòûëûº òóðàëû
²ûëìûñòûº º½ºûºòà¹û êëàññèêàëûº áà¹ûò ¼êiëäåði êií¸ ì¸ñåëåñiíå áàñºàøà (¼çãåøå)
Îðûñòàðäû» ºûëìûñòûº º½ºûº ¹àëûìäàðû ºûëìûñòûº º½ºûº ìà¹ûíàñûíäà¹û åðiê åðêiíäiãi
Ìûñàëû, Í.Ñ.Òàãàíöåâ êií¸ ìàçì½íûí àíûºòàé îòûðûï, áûëàé äåï æàç¹àí:
Á½ë åðåæå áèëiê åòóøi “åøêiì äå çà» áiëìåóøiëiêïåí ñûëòàóðàòïàó
Äåãåíìåí, åñêåðå êåòó ºàæåò, 1902 æûë¹û Í.Ñ.Òàãàíöåâòi» ê¼çºàðàñû ñ¸ë
²àðàñòûðûë¹àí êií¸ êîíöåïöèÿñû ñîë êåçäåði äàìó ñèïàòûíäà áîë¹àí, äåãåíìåí
1919 æûë¹û ÐÊÔÑÐ ºûëìûñòûº º½ºû¹ûíû» Áàñºàðó áàñòàìàëàðûíû» æàðèÿëàíóûíà áàéëàíûñòû
Ñóáúåêòèâòi æ¾êòåó ºà¹èäàñû ¼çiíi» êåéiíãi äàìóûí 1922 æûë¹û ÐÊÔÑÐ-íû»
Ñîíûìåí áiðãå, á½ë ì¸ñåëåíi» äàìó òàðèõû êií¸ ½¹ûìûíû» ºûëìûñòûº
Êåéiííåí 1924 æûëû ÊÑÐÎ ìåí îäàºòû ðåñïóáëèêàëàðäû» ºûëìûñòûº çà»íàìàëàðûíû»
1926 æûë¹û ºûëìûñòûº çà»íàìà òóðàëû àéòàð áîëñàº, îíû» 10-øû
Ѽéòiï, êií¸ íûñàíû ðåòiíäå ºàñàºàíàëûºòû» ¸ëåóìåòòiê ì¸íiíå áàéëàíûñòû øåøiìií
ʼïòåãåí æûëäàð áîéû áiðºàòàð æåòåêøi ¹àëûìäàð êií¸¹à äåãåí ì½íäàé
Îñû¹àí áàéëàíûñòû À.Í.Òðàéíèí áûëàé äåï æàç¹àí: “ñîò ¸ðºàøàíäà ºàñàºàíà
1948 æûëäàí áàñòàï çà» ¸äåáèåòòåðiíäå êií¸ ì¸íi, ñîíû» iøiíäå
Ѽéòiï, 50-øi æûëäàðäû» áàñûíäà òàðèõè ïàéäàëû ò¸æiðèáåíi åñêåðå îòûðûï,
îíû» ºî¹àì¹à çèÿíäû çàðäàáûíà äåãåí ïñèõèêàëûº ºàòûíàñû áîëûï ò¾ñiíäiðiëãåí.
Êií¸ ò¾ñiíiãiíå áàéëàíûñòû ïiêiðòàëàñòàð í¸òèæåñiíäå êií¸ iëiìiíi» äàìóûíäà ìà»ûçû
Êií¸íi» ¸ëåóìåòòiê ì¸íi îíû» íûñàíûíû» ïñèõîëîãèÿëûº ìàçì½íûíàí òûñ áîëóû
Ðàñûíäà äà, êií¸íi» ¸ëåóìåòòiê ì¸íiñií îíû» íûñàíû ìàçì½íûíñûç òàáóäû
Êií¸ ½¹ûìûí çåðòòåóäi» ê¼ï æûëäûº äàìóûíû» í¸òèæåñi êií¸ ½¹ûìûíû»
Æî¹àðûäà ê¼ðñåòiëãåí æà¹äàéëàðäû åñêåðå îòûðûï ìûíàäàé ò½æûðûì¹à êåëóãå áîëàäû:
Êií¸íi» åêi íûñàíäà áîëó êîíöåïöèÿñûí ½ñûíóøû ¹àëûìäàðäû» àë¹àøºû ºàòàðûíäà
Êií¸ ½¹ûìûíû» äàìó òàðèõû ºûëìûñòûº º½ºûºòà àðàëàñ êií¸ëiëiê ½¹ûìûíû»
À.Ôåéåðáàõ ºûëìûñòûº º½ºûºòà òiêåëåé åìåñ ºàñàºàíàëûº (dolus
ì¾ìêiíøiëiãiíå åðåêøå ì¸í áåðåäi. Îíû» îéûíøà ì½íäàé æà¹äàéäà ºîñàðëû
Сґйтіп А.Фейербах бір әрекетте осындай жағдайлардың кездесуін cupla dolo
Фейербахтың cupla dolo determinata терминін талдау ғалымның пікірінше қасақаналық
Кейіннен А.Фейербах кінә мазмұнының мұндай құрылымынан бас тартып ұқсас
Тарихқа сїйенсек бұл феномен формальды деңгейде революцияға дейінгі кезеңдегі
Негізгі зардаппен қылмыстық әрекетті жасау қасақаналығы немесе қосымша зардаппен
Қазақ КСР-ның Қылмыстық кодексі – 1958 ж. КСР Одағы
Кінәнің екі нысанда болу ұғымы 1959 ж. Қазақ КСР
Осыған қарамастан, қылмыстық құқықтағы кінәнің екі нысанда болу ұғымы
1962 жылдан бастап кінәнің екі нысанда болу ілімі ґзін
1.2. Кінәнің екі нысанда болу ұғымы
Кінәнің екі нысанда болу проблемасына ғылыми диалог жаңа кїшімен
Мұндай пікірталастар нәтижесінде бір біріне байланысты болып келетін де,
Кінәнің екі нысанда болуына байланысты айтылған ой-пікірлердің кґп болуына
Ең бастысы, бұл саланы зерттеушілерді кінәнің екі нысанда болуын
Ескере кету қажет – ой-пікірлердің кезектілікте болмауы кінәнің екі
Кінәнің екі нысанда болуын жоққа шығарушы ғалымдардың позициясы кґбіне
Кінәнің екі нысанда болу проблемасын тетік және жанжақты талдау
Жїргізілген зерттеу нәтижелеріне олардың кґбісі даусыз болса да ерекше
Екінші топқа А.Д.Горбуза кінәнің аралас нысанының “тығыз” концепциясын қолдаушыларды
Кінәнің екі нысанда болу концепциясының ґзін жоққа шығару фактісі
Олар айтқан ой-пікірлердің бірқатары кінәнің екі нысанда болуына қарсы
Мынадай сұрақ туындайды: қылмыстық құқықтағы кінәнің екі нысанда болу
Жоғарыда кґрсетілген ғалымдар позициясын дұрыс деп айтуға да болмайды,
Жай құрамдағы кінә мазмұнын осындай кґзқараспен ашып қарастыру заң
Кінәнің екі нысанда болуының “кґлемді” концепциясын қолдаушыларына байланысты айтылған
Әрекетке (арнайы ережелерді бұзу) және зардаптарға байланысты кінәнің екі
Кінәнің екі нысанда болуын кең кґлемде талдануының тағы бір
Екі тїрлі нысанның қасақаналық пен қасақаналық немесе абайсыздық пен
Їшіншіден, кінәнің екі нысанда болуын кең кґлемде артықшылықпен тїсіндірілуі
Мысалы, П.С.Дагель субъектінің психикалық қатынасын бґлек қарастыру Жалпы бґлімнің
Мұндай пікір қателі болып кґрінеді. Қасақаналықта сана-сезім тәнін құрайтын
Кәмелетке толмағанды зорлау құрамындағы кінәнің екі нысанда болуын А.Н.Игнатов,
Заң әдебиеттерінде бұл ой-пкір бірқатар қырлы сындарға ие болған.
Зорлау кезіндегі жәбірленушінің кәмелетке толмауы қылмыс объектісіне байланысты ауырлататын
Қажетті қорғаныс шегінен шығу кезінде жасалған қылмыс құрамындағы кінәнің
Қолданыстағы қылмыстық заңнама мазмұнына сәйкес (ҚР ҚК-нің 32-бабының 3-тармағы)
Ғалымдардың басым бґлігі кінә конструкциясын (кїрделі немесе аралас) ұсына
Қазіргі анықтамалардың негізгі кемшіліктері олардың кінәнің екі нысанда болуын
Аталмыш мәселеге байланысты А.Д.Горбуза ґзгелерден ерекше позиция белгілеп мынадай
А.Д.Горбуза тґмендегідей назар аударарлық тұжырымға келді деп ойлаймыз: біріншіден,
Сонымен қатар, А.Д.Горбузаның позициясында кемшілікті жақтары да байқалады. Ол
Кінәнің екі нысанда болуы қылмыстың субъективті жағын сипаттайтын қылмыс
А.Д.Горбузаның пікірімен келіскен жґн. Оның ойынша құрамды қылмыс пен
Сґйтіп, кінәнің екі нысанда болу проблемасы тек теориялық деңгейде
Кінәнің құқықтық реттелуіне байланысты қылмыстық заңның елеулі тїрде кеңейту
Кінәнің екі нысанында жасалатын қылмыстардың ұғымының ґзі біз жоғарыда
ҚР қолданыстағы қылмыстық заңнамасын талдау нәтижесі Қылмыстық кодексте кґп
Біздің кґзқарасымыз бойынша кінәнің екі нысанда жасалған қылмыстар қасақана
Сґйтіп, ҚР ҚК-не 22-бапта енгізу – кінәнің екі нысанымен
Жекелеген қылмыс құрамдарының ґзгеше заңды құрылымында кінәнің екі нысанда
Жоғарыда кґрсетілген негіздерге сәйкес мынадай тұжырымға келуге болады. Кінәнің
Қорыта келе кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыстардың оның әлеуметті-құқықтық
ІІ. Кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыс құрамдарының ерекше сипаттағы
2.1. Кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыстардың объективті жақтарының ерекшеліктері
Белгілі бір жағдайларда жасалған қоғамға қауіпті әрекеттердің әрқайсысы оны
Осыған байланысты кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыс құрамының ерекшеліктері
Объект. Екі нысан конструкциясы кїрделі қылмыс құрамдарына тән болып
Қолданыстағы қылмыстық заңнаманы талдау негізіне сїйене отырып, кінәнің екі
Мұндай нормалардың құрастыру кезінде заң шығарушы бір объектіге келтірілген
Қылмыстың екі объектілігі теориясы Е.А.Фроловпен терең зерттелген. Оның негізінде
Бұл кґзқарас қажетті деп есептеледі, себебі, мұнда бір маңызды
Е.А.Фролов әрекетпен бір мезгілде екі объектінің бұзылуына кґңіл бґледі.
Осыған сәйкес кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыс құрамдарында екінші
Жоғарыда айтылғандай, объектілерді негізгі, қосымша және факультативті деп жіктеуге
Е.А.Фролов негізгі объектіні былайша тїсінген «заң шығарушы осы норманы
Екі объектілі қылмыстарда қосымша объект «белгілі норманың құрылу мақсаты
Факультативті объект деп «қылмыс жасалған жағдайда міндетті емес, бірақ
Е.А.Фролов жазған екі объектілік табиғаты негізінде бір-бірімен байланыста болатын
Кінәнің екі нысанымен жасалатын құрамды қылмыстардың екі объектілік негізі
қылмыс құрамдары бір объектіні негізгі, екіншісін – қосымша немесе
Объективті жағы. Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыс құрамдарыныңобъективті жақ
Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстардың объективтік жағы кїрделілеу және
Алайда заң әдебиеттерін талдау қылмыс құрамдарының объективтік жағының ерекшеліктерін
Мысалы, Е.А.Фролов пен А.И.Свинкиннің пікірінше «кінәнің аралас (екі тїрде)
Ґкінішке орай құқық қолдану тәжірибесінде кінәнің екі нысанымен жасалатын
Қылмыстық заңмен қоғамға зиянды болып қарастырылатын қоғамға қауіпті әрекеттер
Себепті байланыс жалғыз құқыққа қарсы қайшы әрекет пен зиянды
Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстардағы себепті байланысты кїрделі, бірнеше
Сонымен әрекет пен зардап арасында себепті байланыстың болмауы кінәлі
Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыс құрамдарының барлығын олардың объективті
Осы топтағы қылмыстардың объективті жағын схема тїрінде былай кґрсетуге
Схема 1 (їлгі)
Келесі топтағы қылмыстар кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстардың негізгі
Мұндай қылмыстардың объективті жағын тґмендегі схема кґрсетеді:
Схема 2 (2 їлгі)
Жоғарыда кґрсетілген негіздерді ескере отырып, қорыта келе мынадай тұжырымға
2.2. Кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыс құрамдарының субъективті белгілерінің
Субъективті белгілер кінәнің екі нысаны мәселесін, оның құқықтық табиғаты
Осыған байланысты, сонымен қатар, құрылымды талдауға кезектілік беру їшін
Қылмыстық құқық бойынша қылмыс субъектісі деп есі дұрыс, қылмыс
Қолданыстағы ҚР ҚК-нің ерекше бґлімі кінәнің екі нысанымен жасалған
ҚР ҚК-нің 15-б. 1-ші тармағына сәйкес қылмыс жасаған кезде
ҚР ҚК-нің 15-б. 2-т. он тґрт жастан бастап қылмыстық
Кез келген қылмысты қылмысты-құқықтық бағалау оның субъективтік жағын толық
Қылмыстың субъективтік жағы, баршамызға мәлім, тұлғаның ґзі жасаған әрекеті
Жауаптылыққа тек кінәлі адамның тартылуы ҚР ҚК-нің 19-бабында кґрсетілген
ҚР ҚК-нің 22-ші бабында берілген кінәнің екі нысанымен жасалған
Адам әрекеті – оның ерекшелігі, бірбағыттығы сипатта болып нақты
Сот тергеу іс тәжірибесінде қылмыс жасаған кездегі таяудағы және
Аталмыш ережені растау їшін мынадай мысалы келтіруге болады.
Д. Іс-әрекетінде кінәнің екі нысандылығы байқалады. Денсаулыққа ауыр зиян
Қылмыстық немқұрайдылықтың объективті критерийі қоғамға қауіпті зардаптарды болжау мїмкіндігі
Қылмыстық немқұрайдылықтың субъективтік критерийі қылмыс жасаған тұлғаның ґзінің жеке
Қылмыстың екі нысанымен жасалатын қылмыстарды зерттеу мәселесінің даму тарихы
Кінәнің екі нысаны ретіндегі қасақаналық және абайсыздық шегіндегі кінәнің
Ескере кеткен жґн. В.Д.Меньшагин кейіннен ґз пікірін ґзгерткен: «…кінәнің
Осы тұжырым дұрыс болып келеді.
Кінәлі тұлғаның қасақаналық бағыты қылмыс құрамының объективті және субъективті
Осыған сәйкес айта кеткен жґн. Сот тергеу тәжірибесін талдау
Уақытша факторға їлкен кґңіл бґлу, бағаламау, ал кейбір жағдайларда
Керісінше, денсаулыққа ауыр зиян келтіру нәтижесінде пайда болған кісі
Сот-тергеу тәжірибесінде жәбірленушінің денсаулығына ауыр зиян келтірілгеннен кейін аз
Сот-тергеу тәжірибесі мен қылмыстық заңнаманы талдау кінәнің екі нысаны
Жоғарыда кґрсетілген негіздерге сәйкес ҚР ҚК 103-б. 3-т., ҚР
1. тікелей ниет – қылмыстық менмендік
2. тікелей ниет – қылмыстық немқұрайдылық
3. жанама ниет – қылмыстық менмендік
4. жанама ниет – қылмыстық немқұрайдылық
Жоғарыда кґрсетілген ережелер аталмыш қылмыстарды жасау кезіндегі тұлғаның себепті
Осы мәліметтердің ерекше маңыздылығы (қажеттілігі) екінші топтағы қылмыстарды талдауда
ҚР ҚК 117-б. 4-т-тиісті бағдардағы жоғары медициналық, сол сияқты
Жоғарыда кґрсетілген негіздерге сәйкес, негізгі қылмыс құрамы тек қоғамға
1)тікелей ниет – қылмыстық менмендік.
2)тікелей ниет – қылмыстық немқұрайдылық.
Формальды қылмыс құрамдары зиянды зардаптың пайда болуына қарамастан аяқталған
Мына қылмыс құрамдарындағы кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыстардың субъективті
3 схема
Тікелей ниет Қылмыстық менмендік
Жанама ниет Қылмыстық немқұрайлылық
3-ші схема (їлгі) құрама қылмыстың объективті жағын кґрсететін бірінші
4 схема
Тікелей ниет Қылмыстық менмендік
Қылмыстық немқұрайлылық
4-ші схема 2-ші схемаға сәйкес келеді. Негізгі құрамы формальды
Қылмыс құрамының субъективті жақ белгілерін дұрыс емес анықтау, жоғарыда
Алматы облыстық сотымен С. ҚР ҚК 96-б. 2-т. «9,3»т.
Мұндай шешіммен келісуге болмайды, себебі аталмыш әрекеттің қылмыстық құқықтық
Сґйтіп, объективті және субъективті белгілердің еркшеліктері кїрделі қылмыс құрамы
ІІІ. Қазақстан Республикасының қылмыстық құқығы жалпы бґлімінің кейбір
3.1. Кінәнің екі нысаны мен қылмыстардың жиынтығы
Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстарды қылмыстардың жиынтығынан ажырату мәселесін
Идеалды жиынтық кейбір авторлармен заң шығарушымен ескерілмеген біртұтас кїрделі
Біздің пікірімізше, мұндай тұжырыммен келісуге болмайды, себебі қылмыстық құқық
В.В.Шмелев мынадай позицияны келтіреді: «Қылмыс – бұл әрекет, бір
Кішкене ґзгеше кґзқарас дұрыстырақ деген ойдамыз. Бір қылмыстық әрекет,
Кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыс құрамдарын шартты тїрде ғана
Жоғарыда кґрсетілген негіздерге сәйкес (ҚР ҚК 12-б. 12-т.) «Осы
Қылмыстардың жиынтығының бір тїрі идеалды жиынтық болып табылады. Мұндай
Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстарды идеалды жиынтықтан ажырату мәселесінің
Заң шығарушының екі сыртқы дербес қылмыстардың бір құрамға біріктіруге
Жоғарыда кґрсетілгендей қылмыстың идеалды жиынтығы адам бір әрекет жасау
Соған сәйкес, идеалды жиынтық дегеніміз бір әрекетпен екі қасақана
Қасақана және абайсызда жасалған қылмыс құрамдарының жиынтығына (идеалды жиынтығына)
Идеалды қылмыс жиынтығының ерекшелігі – жиынтықты құрайтын бір әрекет
Идеалды қылмыс жиынтығын құрайтын қылмыстар арасында себепті тәуелсіздіктің болмауы
Кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыстарда керісінше негізгі құрам белгілерін
Мысалы, егер қылмыс жасаушы адам бґтен адамның мїлкін қасақана
Тағы да айта кеткен жґн зардаптың кезектілікпен келтірілуі кінәнің
Сґйтіп, құрамды қылмыс біртұтас, ажырамас себепті байланыс болып табылып,
Сґйтіп, қылмыс жиынтығын біртұтас құрамды қылмыстардан ажыратудағы негізгі (бірінші)
Бұл мәселені шешудегі ескерілуі қажет жағдайлардың бірі пайда болуы
Жасалған әрекетті құрамды қылмыс ретінде саралауда мына жағдайды да
3.2. Кінәнің екі нысанымен жасалған әрекеттердегі қылмыстың жасалу сатылары
Теориялық және тәжірибелік бағдардағы кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстардың
Сот-тергеу тәжірибесін талдау нәтижесі бұл мәселе жасалған әрекетке қылмыстық-құқықтық
ҚР ҚК 24-б. 1-т. сәйкес «Тікелей ниетпен қылмыс құралдарын
Аталмыш баптың 3-ші тармағына сәйкес тікелей қылмыс жасауға тура
Бастапқы қылмыстық әрекет сатылары бір-бірімен тығыз байланысты. Қоғамға қауіпті
Заң мәтініне сәйкес қылмысқа дайындалу мен қылмыс жасауға оқталу
Ғалымдардың басым бґлігі бастапқы қылмыстық әрекетпен тікелей ниетті байланыстырған.
Қылмыс жасауға қасақана жағдайлардың жасалуы тек осындай әрекеттердің белгілі
Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстарда қылмыс жасаған адамның туынды
Сондықтан да кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыстарға бастапқы қылмыстық
3.3. Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстардағы қылмысқа қатысу
Статистика бойынша барлық қылмыстардың 1/3 бґлігі қылмысқа қатысу арқылы
Қылмысқа қатысудың субъективті белгісі ретіндегі қылмысқа қатысудың тек қасақана
Құрамды қылмыстардың жасалуында қатысқан адамдардың әрекеттері қалайша саралануы қажет?
Кейбір авторлар, мәселен, Н.Д.Дурманов пен П.С.Дагель зардаптарына байланысты сараланған
Ґз кезінде А.Н.Трайнин қарама-қайшы пікір айтқан, оның пікірінше қылмысқа
Қарастырылып жатқан мәселеге байланысты П.И.Гришаев пен Г.А.Кригер, Ф.П.Бурчак, А.П.Филиппов
ҚР ҚК-нің 30-шы бабы қылмысқа қатысушының шектен шығушылығы мәселесін
Ортақ ниет шегінен шығатын қылмысты жасау немесе қылмысты баста
Қылмысқа қатысушылар орындаушының келісілмеген әрекетіне ықпал етпейді (кґмек кґрсетпейді)
ҚР ҚК-нің 30-бабында заң шығарушы қылмысқа қатысушының шектен
шығушылығы ұғымының жалпы тїсініктемесін берген, дегенмен, бұл тїсініктеме қарастырылып
Кінәлі жауаптылық қағидасынан жеке жауаптылық қағидасы туындап, мынаны білдіреді:
Қылмысқа қатысушылардың барлығы (ұйымдастырушы, айдап салушы, кґмектесуші) орындаушы жасаған
Қылмысқа қатысу қылмыстық жауаптылық негізінің қандай да болсын ерекше
Субъективті жағы кінәнің екі нысанын кґрсететін арнайы қылмыс құрамдары
Қылмысқа қатысу арқылы жасалған қылмыстардың субъективті жағына тек кінәнің
Құрамды қылмыстарда қылмысқа қатысуға жол берілуі қылмысқа қатысуды екі
Психология саласынан қарастырғанда да құрамды қылмыстарда қылмысқа қатысудың болуы
Қылмыс жасауға айдап салушы (мысалы, заңсыз аборт немесе
денсаулыққа ауыр зиян келтіруге) қосымша ауыр зардаптың (жәбірленушінің ґлімін)
Сондықтан да, барлық жеңілдетуші немесе ауырлататын жағдайлардың, сонымен қатар,
Қорытынды
Толық кґлемді психикалық қатынасты анықтау бірқатар себептерге байланысты їлкен
ҚР ҚК Ерекше бґлімі баптарындағы кінәнің екі нысанымен жасалатын
Қорыта келе, жалпы алғанда тґмендегідей тұжырымдарды қалыптастыруға болады:
1. Объективті қауіпсіздік – құқықтық құбылыстың заңды конструкциясы (құрылымы)
2. Кінәнің екі нысаны заң шығарушы объективті шындықтағы байланыс
3. Кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыстарда қасақана және абайсызда
4. Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстар – екі объектілі
5. Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстардың объективті жағы екі
6. Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстарды оның объективті жағының
Егер кінәнің екі нысанымен жасалған қылмыстардың негізгі құрам –
7. Кінәнің екі нысанымен танылған қылмыстардың барлығы материалды, себебі,
8. Кінәнің екі нысанының нақты жағы мен оның құқықтық
9. Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыс құрамдарының субъективті жағы
10. Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстардағы бастапқы қылмыс әрекетінің
11. Кінәнің екі нысанымен жасалатын қылмыстарда қылмысқа қатысуға ұғымын
Сілтемелер:
1. À.Í.À¹ûáàåâ. ²ûëìûñòûº º½ºûº. Åðåêøå á¼ëiì. Àëìàòû
Æàð¹û'' 2000 æûë
2. ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíû» ²ûëìûñòûº º½ºû¹û. Åðåêøå á¼ëiì
òîì Àëìàòû, ''ĸíåêåð'' 2000 æûë (îºóëûº)
1998.-561 ñ.
3. Ãðàæäàíñêîå ïðàâî ÐÊ. (ó÷åáíîå ïîñîáèå). Àâòîðû-êàíäèäàò þðèäè÷åñêèõ íàóê,
4. Óãîëîâíîå ïðàâî, (ó÷åáíîå ïîñîáèå).  2-õ ÷àñòÿõ. Ïîä
5. Òåîðèÿ ãîñóäàðñòâà è ïðàâà (ó÷åáíîå-ìåòîäè÷åñêîå ïîñîáèå). Àâòîð-êàíäèäàò þðèäè÷åñêèõ
6. Áîð÷àøâèëè È.Ø., Ðàõèìæàíîâà Ã.Ê. £Óãîëîâíîå
Ðåñïóáëèêè Êàçàõñòàí. Îñîáåííàÿ ÷àñòü” (ó÷åáíî-ìåòîäè÷åñêîå
ïîñîáèå). –Êàðàãàíäà, 1998 ã.
7. ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíû» ²ûëìûñòûº êîäåêñi 1997 æ.
8. Ò.°.Áàïàíîâ. ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíû» ²ûëìûñòûº º½ºû¹û. (àëüáîì ¾ëãi), (Åðåêøå
Ïàéäàëàíûë¹àí ¸äåáèåòòåð òiçiìi:
Íîðìàòèâòiê º½ºûºòûº àêòiëåð:
²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíû» Êîíñòèòóöèÿñû. 1995 æûë, 30 òàìûç.
²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíû» ²ûëìûñòûº êîäåêñi 1997 æ. (9.07.1998 æ., 10.07.
Åëáàñûíû» ²àçàºñòàí õàëºûíà æîëäàóû - £²àçàºñòàí 2030” 16 ºàçàí
Çàêîí ÐÊ îò 19.05.1997 ''Îá îõðàíå çäîðîâüÿ ãðàæäàí â
Ïðàâèëà ñóäåáíî-ìåäèöèíñêîé îöåíêè ñòåïåíè òÿæåñòè âðåäà çäîðîâüþ, óòâåðæäåííûõ îò
Ïîñòàíîâëåíèå Ïëåíóìà Âåðõîâíîãî Ñóäà ÐÊ îò 23.12.94. ''Î ïðèìåíåíèè
2. Àðíàéû ¸äåáèåòòåð
2.1. À.Í.À¹ûáàåâ. ²ûëìûñòûº º½ºûº. Åðåêøå á¼ëiì. Àëìàòû ''Æåòi Æàð¹û''
2.2. ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíû» ²ûëìûñòûº º½ºû¹û. Åðåêøå á¼ëiì I-òîì Àëìàòû,
2.3. Ò.°.Áàïàíîâ. ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíû» ²ûëìûñòûº º½ºû¹û. (àëüáîì ¾ëãi), (Åðåêøå
2.4. Å.Î.Àëàóàõàíîâ ²àçàºñòàí Ðåñïóáëèêàñûíû» ²ûëìûñòûº º½ºû¹û (Åðåêøå á¼ëiì) Àëìàòû,
2.5. Ïðàâà ÷åëîâåêà â ìåæäóíàðîäíûõ äîêóìåíòàõ.  2-õ ÷àñòÿõ.
2.6. Ãðàæäàíñêîå ïðàâî ÐÊ. (ó÷åáíîå ïîñîáèå). Àâòîðû-êàíäèäàò þðèäè÷åñêèõ íàóê,
2.7. Óãîëîâíîå ïðàâî, (ó÷åáíîå ïîñîáèå).  2-õ ÷àñòÿõ. Ïîä
2.8. Òåîðèÿ ãîñóäàðñòâà è ïðàâà (ó÷åáíîå-ìåòîäè÷åñêîå ïîñîáèå). Àâòîð-êàíäèäàò þðèäè÷åñêèõ
Áîð÷àøâèëè È.Ø., Ðàõèìæàíîâà Ã.Ê. £Óãîëîâíîå ïðàâî Ðåñïóáëèêè Êàçàõñòàí. Îñîáåííàÿ
Óãîëîâíîå ïðàâî Êàçàõñòàíà (Îñîáåííàÿ ÷àñòü). ×. 1-2. Ïîä ðåä.
Óãîëîâíîå ïðàâî Êàçàõñòàíà (Îñîáåííàÿ ÷àñòü). Ó÷åáíèê äëÿ ÂÓÇîâ /ïîä
Óãîëîâíîå ïðàâî Ðåñïóáëèêè Êàçàõñòàí. Îñîáåííàÿ ÷àñòü. Ó÷åáíîå ïîñîáèå: Â
Óãîëîâíîå ïðàâî Ðîññèè. Îñîáåííàÿ ÷àñòü: Ó÷åáíèê /Îòâ. Ðåä. Ä.þ.í.,
Óãîëîâíîå ïðàâî Ðîññèéñêîé Ôåäåðàöèè. Îñîáåííàÿ ÷àñòü: Ó÷åáíèê /Ïîä ðåä.
36
Қылмыстың негізгі құрамы
туынды зардап
зардап
әрекет
Ќылмыстың негізгі құрамы
туынды зардап
әрекет
Қылмыстың негізгі құрамы
туынды зардап
зардап
әрекет
Қылмыстың негізгі құрамы
туынды јрекет
әрекет
Қылмыс құрамының субъективтік жағын талдау
Қылмыстық құқық бұзушылықтың объективтік жағы
ҚЫЛМЫСТЫҚ ЗАҢДАҒЫ ҚЫЛМЫС ҚҰРАМЫНЫҢ СУБЪЕКТИВТІК ЖАҒЫ
Қылмысты квалификациялаудың ғылыми негіздері
Кінә дәрежесі
Қылмысты квалификациялаудың ғылыми негіздері. Оқулық
Қылмыс жасаудың нысаны - әрекет
Бағалы қағаздар нарығында айла - шарғы жасау
Қылмыстық құқықтағы кінәнің түсінігі және маңызы
Кінәнің нысандары бойынша қылмысты квалификациялау