Қысқа мерзімді
ЖОСПАР
Кіріспе 3
І БӨЛІМ. Ипотекалық несиелеудің теориялық
1.1. Ипотекалық несие – тұрғын үйді
1.2 Қазақстан ипотекалық компаниясының
ІІ БӨЛІМ. Қазақстан ипотекалық несиелеу жүйесінің
2.1. Ипотекалық несиелеу: механизмі, негізгі мақсаттары,
2.2 Қазақстан Ипотекалық Компаниясының функциялары, міндеттері,
2.3 Қазақстан ипотека нарығының жағдайына
ІІІ БӨЛІМ. Ипотека нарығын жетілдіру перспективалары 24
3.1. Ипотекалық несиелеудегі шетел тәжірибесі 24
3.2 Ипотекалық несиелеудің тиімдіктері мен оны дамыту жолдары
Қорытынды 30
Қолданылған әдебиеттер тізімі 32
Кіріспе
Өткен ғасырдың 90-жылдарының басында басталған реформалардың жүзеге асырылуынан
Ипотеканы стимулдар арқылы шешілетін мәселелер келген. Өйткені
Қазіргі кезде қаржы нарығында өзекті мәселе ретінде коммерциялық
Оңтайлы экономикалық жағдайдың туындауымен, бәсекелестіктің жоғарғы деңгейі тұрғын
Тұрғын үй құрылысы Қазақстанның
Мен өз курстық
І БӨЛІМ. Ипотекалық несиелеудің теориялық
1.1. Ипотекалық несие – тұрғын үйді
Ипотека – жылжымайтын мүліктерді (негізінен
Ипотекалық несиелеу жүйесінің 200 жылдық
Ипотекалық несиелеу жылжымайтын мүлік
2000 жылы 21 тамыз
Ұзақ мерзімді ипотекалық несиелеудің
Қазіргі кездегі өзекті мәселелер
Тұрғын-үй құрылысын қаржыландыру сферасына
Тағы бір айта кететін
Ағымдағы жылдың бірінші тамызындағы көрсеткіш бойынша Республикада ипотекалық
01.02.2005 01.05.2005 01.08.2005
Барлығы 7985 1055 16355
Теңге бойынша жүргізілген несие 1505 1863 3213
Қысқа мерзімді
Ұзақ мерзімді
Шетел валютасымен берілген несие
Қысқа мерзімді
34
2471
6479
139 34
2829
9642
201 370
3843
14142
261
1.2 Қазақстан ипотекалық компаниясының
Жалпы қабылданған әлемдік тәжірибеге
Банктер ипотекалық тұрғын-үй несиелерін
Қазақстандағы ипотекалық несиелендірудің даму
Едәуір толық, бірақ өкінішке
Республикалық бюджет пен жеке
Берілген Қаулыға сәйкес
Аталмыш құжаттың жүзеге
Келесі кезектегі құжат Қазақстан
Концепцияда ипотекалық несиелендіру
Ақырында, Қазақстан Республикасындағы
Өзінің қалыптасқан сәтінен
Ипотекалық несиелер нарығының мөлшері
млн. АҚШ доллары
2003 І 2003 ІІ 2004
Нарық көлемі 27 40 70 96
Өсім 80% 48% 75% 37%
Мәліметтер көзі: Прагма корпорациясы
Ең алдымен бұл төмен
Сонымен қатар, қалың бұқараның
Ипотекалық несиелер нарығындағы бәсекелестіктің
Ипотекалық несиелер нарығындағы оң
Өнімдік қатарымен ипотекалық
Қазақстанның ипотекалық нарығының барлық
1) меншікті ипотекалық бағдарламалары барлар;
2) “Қазақстан Ипотекалық Компаниясы” бағдарламасымен
3) меншікті ипотекалық бағдарламалары бар
Қазақстанның ипотекалық компанияның ипотекалық несие беру аз уақыт
Негізінде Қазақстандық Ипотекалық Компания мемлекеттік бағдарламалардың операторы рөлінде
балалары бар жас отбасыларға
мемлекеттің бюджеттегі қаржыландырып отырған мемлекеттік органдар мен
әлеуметтік сферадағы мемлекеттік мекемелерде жұмыс істейтін қызметкерлер.
Ипотекалық несиелеудің нарықтық бағдарламасы тұрғындардың басым бөлігіне қол
-төмен пайыздық мөлшерлеме
-несиелеу мерзімі 20ж дейін
-құжаттарды тексерудің жай түрі
-гаранттар мен жауапты тұлғаларды тарту мүмкіндігі
Қазақстандық Ипотекалық Компаниясының бағдарламасы бойынша ипотекалық несие алу
Алдымен, Компанияның банк-партнерларының біріне жолығып, алдын ала квалификациялаудан
«Каспий банк» АҚ-мы
«Валют-транзит» банкі АҚ-мы
«БТА Ипотека» АҚ-мы
«Құрылыс Ипотека» АҚ-мы
«Банкцентр кредит» АҚ-мы
«Темір банк» АҚ-мы
«Альянсбанк» АҚ-мы
«Цесна банк» АҚ-мы
«АТФ» банк» АҚ-мы
10. «Банк Туран Әлем» АҚ-мы
11. «Қазақстан Халық банкі» Ақ-мы
12. «Казкомерц банк» АҚ-мы
13. « Техакабанк»» АҚ-мы
14. «Қазақстан Индустриал банкі» АҚ-мы
15. «Астана-Финанс» АҚ-мы
16. «Дана банк» АҚ-мы
17. «Нұр банк» АҚ-мы
ІІ БӨЛІМ. Қазақстан ипотекалық несиелеу жүйесінің
2.1. Ипотекалық несиелеу: механизмі, негізгі мақсаттары,
Жоғарыда айтып кеткендей, Қазақстандық
Қазақстанның халқының көбі тұрақты
Ипотекалық несиелеу жүйесінің механизмі
Концепцияның негізгі мақсаты – тұрғындарды
Қазақстанның ұзақ мерзімді ипотекалық
макроэкономикалық талаптарды, халықтың төлем
ипотекалық тұрғын-үйді несиелендіру жүйесі
ипотекалық несиелендіру жүйесінің нормативтік-құқықтық
Қазақстандық ипотекалық несиелендіру жүйесі
Банктен ипотекалық несие алу
1. борышқордың алдын-ала квалификациялану этапы;
2. борышқордың несиелік қабілетін бағалау
3. ипотека заты ретінде үйді
4. борышқордың андеррайтингі: бұл кезеңде
5. келісім-шарт жасау этапы:
• үйді сатушымен есеп айырысу;
• алынған үйді сақтандыру этапы;
• ипотека келісім-шарты
Ипотека заты Қазақстанның заңдарына
Несие беруші несие жөнінде
Міндеттеме орындалғаннан кейін келісім
Егер де борышқормен несиелік
Қазақстандық ипотекалық компанияның нарыққа
1. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес
2. Қазақстан ипотекалық компаниясы нарықтың
3. Институционалдық инвесторлар (зейнетақы қорлары,
Қазіргі кезде Қазақстан Ипотекалық
Инфрақұрылымдар салыстырылымы
Классикалық модель
Жылжымайтын мүлікке (жерді, ғимаратты, құрылысты қоса алғанда) қатысты
Жылжымайтын мүлікке меншік құқығын беру процедуралары бойынша және
Жылжымайтын мүлікке қатысты құқықтарды секьюритизациялау бойынша заңнама мен
Ипотекалық несиелер бойынша салықтық жеңілдіктер Жоқ
Ипотекалық несие алушыларға салықтық жеңілдіктер Бар, қайта қарауды
Жылжымайтын мүлікті сақтандыру және жылжымайтын мүлік бойынша операцияларға
Ипотекалық бағалы қағаздарға инвестициялар жасауға мүмкіндік беретін нормативті
Операторлар Бар
Әмбебап банктер Бар
Ипотекалық банктер, компаниялар Бар
Ипотекалық брокерлер Бар
Титульдық компаниялар Жоқ
Ұлттық масштабтағы несиелік бюро Жоқ
Сақтандыру компаниялары Бар
Риэлторлар Бар
Бағалаушылар Бар
Рәсімдеу бойынша агенттер Бар
Девеллоперлер Бар
Құрылысшылар Бар
Инвесторлар Бар
Ұлттық ипотекалық компаниялар Бар
Әмбебап компаниялар Бар
Зейнетақы қорлары Бар
Сақтандыру қорлары Бар
Түрлі инвестициялық қорлар Бар
Мәліметтер көзі: “БТА Ипотека” Компаниясымен ұсынылған
Әрбір нарық қатысушысының үлесіне келсек, ипотекалық
Қазіргі таңда ипотекалық несиелеу нарығының қалыптасу
Осылайша, қазір Қазақстанда негізінен ипотекалық нарықтың
2.2 Қазақстан Ипотекалық Компаниясының функциялары, міндеттері,
Қазақстанда жасалған ұзақ мерзімді ипотекалық
Компаниямен орындалатын функциялар төмендегідей:
Қазақстан Республикасы аумағында тұрғын-үйге
Қазақстан Республикасының коммерциялық немесе
Сонымен қатар, ипотекалық несиелеу
Тұрғын-үй құрылысын қаржыландыруды өсіруге,
Қазақстан ипотекалық компаниясы заемдар
• “Қазақстан Ипотекалық компаниясы” ЖАҚ
• “Қазақстан Ипотекалық Компаниясы” ЖАҚ
• Ипотекалық тұрғын-үй несиелері ұзақ
• Ипотекалық тұрғын-үй несиесінің мөлшері
• Кепілге берілетін мүлік (жоғалу,
• Заем алушы өзінің өмірін
Компанияның ипотекалық несиелеу проектісінің
Компания банк-партнерлерге талаптарға сәйкес
• Парнерлердің қаржылық тұрақтылығы, яғни
• Қызметкерлерінің мамандану дәрежесінің жоғары
• Ішкі құжаттылық, ипотекалық несие
Келісім-шарт шеңберінде банк-партнер келесідей
1. тұрғын-үй ипотекалық несие бойынша қызмет көрсетуді
2. белгіленген мерзім аралығында Компания пайдасына
3. заемшының несие келісіміне сәйкес міндеттемелерін уақытында және
4. ипотека құралына бақылау жүргізеді.
«Қазақстан Ипотекалық Компаниясы» ЖАҚ-ның бухгалтерлік есебі
Тұрғын-үй ипотекалық қарыз бойынша
А=K*B/100/360*30
Мұнда, А-тұрғын-үй ипотекалық қарызы бойынша есптелінген мерзіміне
К-есептік кезең басындағы тұрғын-үй ипотекалық
В-тұрғын-үй ипотекалық несие бойынша жылдық
Банк-партнердің сыйақы сомасының есебі келесідей
E=K*(I+R)/100/12*N
Мұнда, Е-банк-партнерлерге есептік кезеңі бойынша есептелінген сыйақы
К-есептік кезең басындағы негізгі қарыздың қалдығы;
І- қызмет көрсетуі бойынша жылдық сыйақы мөлшерлемесі;
R-қайта сатып алу міндеттемесі бойынша жылдық сыйақы
N-есептік кезеңдегі айлар саны
Бүгінгі күнгі Қазақстан ипотекалық Компаниясының ипотекалық несиелеуге
Сипаттамасы Мемлекеттік бағдарлама б/ша несиелеу
Тұрғын-үй алу үшін несие Тұрғын-үйді жөндеу үшін несие
Несиелеу мерзімі
Несиелеу валютасы Несие ұлттық валютамен беріледі – теңге
Несие сомасы 5 млн. тг. дейін 600мың-50 млн
Сыйақы мөлшерлемесі 10% нақтыланған
Бастапқы жарна көлемі 10%-дан төмен емес 1.үй
2.сақтанд/н жағдайда15%
3.кепілзат б/са 100%
30% төмен емес 1.үй құнының 30%;
2.сақтанд/н жағдайда 15%
Несиені қамтамассыз ету Мемлекеттік бағдарлама шегінде құрылып алынған
Несиені жабу Барлық несие иерзімінде, ай сайын бірдей
Ипотекалық несиелеудің нарықтық бағдарламасы тұрғындардың басым бөлігіне қол
төмен пайыздық мөлшерлеме;
несиелеу мерзімі 20жылға дейін;
құжаттарды тексерудің жай түрі;
гаранттар мен жауапты тұлғаларды тарту мүмкіндігі.
Қазақстандық Ипотекалық Компаниядан бағдарлама бойынша ипотекалық несие
Алдымен, компанияның банк-партнерлерінің біріне жолығып, алдын-ала квалификациялаудан
2.3 Қазақстан ипотека нарығының жағдайына
Қазіргі күнде жылжымайтын мүлікті несиелеу “Қазақстан Ипотекалық
Ағымдағы жылдың 1 тамызындағы көрсеткіш бойынша республикада
Ипотекалық несиелеу динамикасы
Сипаттама 01.02.2005 01.05.2005 01.08.2005
барлығы 7985 1055 16355
Теңге бойынша жүргізілген несие 1505 1863
-қысқа мерзімді 34 34 370
-ұзақ мерзімді 1471 1829 2843
Шетел валютасымен берілген несие 6479 8642 13142
-қысқа мерзімді 139 101 161
-ұзақ мерзімді 6340 8541 12980
Бүгінгі күнде шетел валютасымен
Жылжымайтын мүлікті несиелеуде жоғарғы
Несиелеудегі пайыз мөлшерлемесінің төмендеу
(%-бен)
Енгізу
мерзімі Инфляция
Спрэд
КИК Котиров-калық мөл/ң барлығы МАХ-ды мөлш/е БанкЦентрКредит Альянс-Банк
% М % М % М % М
2005.01 6,6 7 13,6 17,6 17,6 4 17,6
2005.04 7,2 6,4 13,6 17,6 16,6 3 17,6
2005.05 7 4,9 11,9 15,9 14,9 3 15,9
2005.08 5,1 4,9 10 14 14 4 13
2005.10 5,7 3,6 9,3 13,3 13,3 4 12,3
11,9 2,6 12,8 3,5
Осы жылдың басында жылжымайтын
Бірінші кварталдың өзінде жағдай
Бүгінгі күнде біз КИК
Қазіргі күнде екінші деңгейлі
Көптеген ипотекалық несиелеумен айналысатын
Сол сияқты, коммерциялық банктер
Банк-кредиторды таңдау барысында қарызды
Ағымдағы шығындар көрсеткіштері
№ Банктер атауы Сомасы, $
1 «Альянс Банк» ААҚ 285
2 «Халық Банк» ААҚ 300
3 «Астана-Финанс»ААҚ «БанкЦентрКредит» ААҚ 310
4 «БТА-Ипотека» аақ 385
5 «Казкоммерцбанк» ААҚ 410
6 «АТФ Банк» ААҚ 555
Ипотекалық компания мен оның
Берілген маржа сыйақылармен байланысты
Пайыз мөлшерлемесінің төмендеуі потенциалды
Енді элиталық тұрғын-үй нарығындағы
Қазіргі күнде элиталық және
Қазіргі күнде бұл нарық
Нарық перспективаларын қарастыра отыра
Жалпы алғанда, нарықтық жағдайлардағы
Ең бастысы, ипотекалық несие
ҚИК талап ету құқығын инфляция деңгейіне, инвесторлар маржасына,
Казкоммерцбанк ипотекасы
Казкоммерцбанктің мүмкіндіктері мен қызметтері кеңеюде. Казкоммерцбанк ипотекалық несиелеу
-бастапқы және қайталама нарықтағы дайын тұрғын үйді сатып
-салынып жатқан үйлерге несие беру;
-жеке құрлысты қаржыландыру;
-бастапқы жәнеқайталама нарықтардағы тұрғын үйлерді сатып алуға алынған
-басқа қаладан тұрғын үй алуға несие беру.
Егер несие алуға талпынған адам қандайда бір себептермен
Егер несие алушы табысын растайтын қажетті құжаттар ұсынуға
Егер несие алушының уақытша қажет емес бос ақша
Казкоммерцбанк ипотекалық несиенің келесі түрлерін ұсынады:
-бастапқы жарнасыз.
-табысын растайтын құжатсыз.
-жылына 5.8%
Бір сөзбен айтқанда, ипотекалық несиелеу бағдарламаларының осыншама түрлерін
-несиелеудің түрлі схемаларын ұсынады;
-салынып жатқан үйлер нарығынан да, сондай-ақ дайын үйлер
-несие беру процедураларын жетілдіреді;
-клиенттерге одан әрі несиелік қызмет көрсету үшін қолайлы
-несиені өтеудің түрлі схемаларын ұсынады.
Казкоммерцбанктің ипотекалық несиенің ерекшелігі:
-табысты растауды қажет етпейді;
-мақсатты пайдалануды көрсетуді қажет етпейді;
-ірі сомманы алу мүмкіндігі;
-бастапқа жарна болмайды;
-несиені мерзімінен бұрын (6 ай өткен соң) айыппұл
Несие берудің шарттары қандай?
несие валютасы: теңге, АҚШ доллары
несие соммасы:жылжымайтын мүлікті (кепілді) бағалау сомасының 50%-на дейін
сыйақы мөлшерлемесі: теңгемен жылдық 20%-дан жоғары АҚШ долларымен
несиені қамсыздандыру: қарызгер атына рәсімделген жылжымайтын мүлік
несие беру: несие соммасы қолма-қолсыз тәртіпте қарызгердің банктік
Несиені қалай рәсімдеу қажет?
несие алу туралы өтімді толтыру
келесі көрсетілген құжатты топтамасын құжаттар несие офицеріне жинап,
жеке куәлік көшірмесі
салық төлеушінің тіркеу нөмері берілген тұралы анықтаманың көшірмесі
АІІБ-де расталған №3 тіркелу органы анықтамасы
кепілге берілген жылжымайтын мүлікке қатысты құқығын анықтайтын құжаттар
кепілге берілген мүлікке камуналдық және салық төлемдерінің төленгені
3х4 түсті бейне срет бір данасы
Құжаттарды өткізгеннен кейінгі 3-5 жұмыс күнінің ішінде сізбен
Ипотекалық несие өтеу мерзімі өтеу: 2-20 жылға дейін.
Несиенің жылдық пайыз мөлшерлемесі: 13%
Несиенің минималды сомасы:2000 доллардан 300000 теңге
Несиенің максималды сомасы: АҚШ доллар шексіз
Іс жүзінде:
-сыйақы ставкасы 19% болған жағдайда банкіге пайыздар түрінде
-сыйақы ставкасы 21% болған жағдайда банкіге пайыздар түрінде
-сыйақы ставкасы 24% болған жағдайда банкіге пайыздар 12.8%
Сөйтіп егер сіз мысалы жылдық 24% бен 5000
ІІІ БӨЛІМ. Ипотека нарығын жетілдіру перспективалары
3.1. Ипотекалық несиелеудегі шетел тәжірибесі
Ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру жүйесінің шетел тәжірибелерде әрекет етіп
Ипотекалық несиелеудің бір шама қарапайым және бір шама
Қарапайым ашық үлгінің екінші бір принциптік сипаты ипотекалық
Бұл үлгі негізінде ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру, әсіресе қаржы
Бұл қарастырылған үлгіден ажыратылатын келесі үлгі «кеңейтілген ашық
Американдық үлгінің қағидасы бойынша әр жылда белгілі бір
Бұл тұрғын үйді қаржыландыруды ұйымдастыру үлгісінің дамуы берілген
Қарапайым ашық және кеңейтілген ашық үлгілердің сипатты белгісі
ссудалар бойынша банктік пайыз мөлшері және 2-ші нарықта
сақтандыру компанияларын қоса алғандағы ипотекалық нарықтың барлық кәсіби
Ипотекалық несиелеудің келесі бір з-ші үлгісі-бұл «балансталған автономды
Мұндай шектеулік алдындағы қарастырылған үлгілерімен салыстырғанда басты кемшілік
Бірақ та бұл балансталған автономиялық үлгінің өзіндік артықшылығы
Балансталған автономиялы үлгінің іске асырылу барысында ипотекалық банк
Балансталған автомикалық үлгінің бұл сапасы экономикасы тұрақсыз елдерде
ҚР-да 2001 жылдан бастап ипотекалық несиелеудің классикалық модельдері
Ипотекалық несиелеудің Малаизиялық моделі өз қызметін арнайы мамандандырылған
жекеменшік құқықты шектей отырып, мүлікті қарыз алушының қолында
Сақтандыруды есепке алып ссуда беру.
Ссуданы қарыздың ретінде анықтау.
Белгіленген мерзімде қарызды төлемеген жағдайда мүлікті келесі тұлғаға
Америкалық ипотекалық несиелеу моделінің мәні мынада:
Белгілі бір деңгейде табыс табатын азамат дайын тұрғын
АҚШ және Малазия ипотекалық несиелеу моделдерін негізге ала
Ипотекалық нарықтың кәдімгі нарықтардағыдай сұранысы мен ұсынысы бар.
Бұл сұраныстың туындауынан негізгі себебі халықты тұрғын үймен
Бұл статистикалық мәліметтерге талдау жүргізер болсақ, онда мынадай
Соңғы уақытта ипотекалық нарықта көптеген өзгерістер орын алуда.
-американдық ипотекалық несиелеу моделін төлем қабілеті бар азаматтарға,
- мемлекет шығыны төмен тұрғын үй жобаларын ұзақ
-ипотекалық несиелеудің ұсынысын арттыруға және бағасын азайту және
- кәсіпорынның өз қызметкерлеріне тұрғын үй алуға заем
Ипотекалық несиелеудің германдық моделі.
Қазіргі күнде іс жүзінде қолданылып жүрген модельдердің
қаржыландыру капитал нарығына тәуелді емес;
ссуда бойынша пайыздық мөлшерлеме өте төмен көлемде
қарыз беруші төлеу керек жарнаны басынан бастап бергілейді;
төлемдердің жинақ кассалары арқылы жүргізілетіндіктен тұрғын-үй секторының дамуы
Мемлекет үшін құрылыс жинақ жүйесінің пайдасы:
мемлекет тұрғын-үй проблемасын елдегі инвесторларға бөлшектеп аудара алады,
мемлекет халық шаруашылығын тұрақтандыруға салым салады,
мемлекетке тұрғын-үйді жалға бергеннен гөрі пәтерлер құрылысын жүргізген
3.2 Ипотекалық несиелеудің тиімдіктері мен оны дамыту жолдары
Бүгінгі таңда ипотекалық несие беруде қаражат қорларын көбірек
Ипотекалық несиенің арқасында нарық субъектілері қосымша инвестициялық серпіліс
Ипотекалық несие беру үдерісі дамуына белгілі бір факторлар
Елбасының жақында жария еткен Қазақстан халқына Жолдауы.
Осы қолдаудың жарқын бір мысалы. Жолдауда ипотекалық несие
Біздің елімізде ипотекалық несие берудің американдық тәжірибесі қолданылады.
Айтқандай, банктен несие алған кезде тек жылжымайтын мүлікті
Банкте немесе жеке тұлғалардың арасында нотариатта жасалған шарттар
Мамандардың болжауы бойынша, ипотекалық несиенің дамуы эволюциялық жолмен
─ Банктер нарыққа ипотекалық несиенің бағдарламаларын енгізді. Бұлар-"Ипотека
─ Инфляция деңгейін төмендету жолдарын табу қажет. Ол
─ "Бэнч -маркты" тұрақты ұстау үшін ұзақ мерзімді
─ Ипотекалық несиелерді кепілдендіруді одан ары дамыту, яғни
─ КИК-тің де капитализациялауын жалғастыру.
Қазақстан ипотекалық компаниясы қызметінің өмірге еніп, ойдағыдай жүзеге
Қазақстанда тұрғын үйді ипотекалық несиелеудің толыққанды жүйесін құру
Бізде тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесіне алып келетін
Республикада жылжымайтын мүлікпен жұмыс істеудің мемлекеттік тіркелімге алынған
Рас, жылжымайтын мүлік жөніндегі орталықтың жұмысы әлі де
Қазақстанда ипотекалық несие жүйесін құрар кезге дейін, бұл
Қорытынды
Ипотекалық несие өз тамырымен тарихқа терең байлаған несиелік
Соңғы жылдардың көлемінде ұзақ мерзімді ипотекалық несиелердің даму
1-ден ипотекалық несие тиімді жұмыс істейтін болса ұлттық
1. тұрғын үй құрлысына бөлінетін жер учаскілерін тұрғын
2. тұрғын үй құрлысын салуда отандық құрылыс саласын
3. ипотекалық несиелеу жүйесі несие қайтаруға қабілеті бар
4. ипотекалық несиелеу шарттарының тұрғындар үшін тиімділігін қамтамасыз
5. ипотекалық несие көздерін қалыптастыруға банктен басқа банктік
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Алдаберген Ә «Ипотекалық несие» Егемен Қазақстан
2. Алдаберген Ә «Ипотекалық кредиттің көп түйіні» Егемен
3. Батаева Қ «Ипотекалық несие: бүгінгі мен болашағы»
4. Мұқаштегі М «Ипотекалық несие несімен тиімді» Алматы
5. Алдабергенов С.Қ «Ипотекалық несиелеудің негізгі қағидалары»
6. Тұрсынқожа Г «Ипотека және қазақ жастары» Қазақстан
7. Досымов Б.С «Современные проблемы ипотеки» Журнал Банки
8. «Қаржы рыногы» 2004ж №11 журнал
9. «Қаржы қаражаты» 2005 №3 журнал
10. «История развития ипотечных кредитных учреждений»
11. «Ипотека. От истории к современности» БД. 2003
12. «Почти все об ипотеке» РЦБК, 2001
13. «Интервью с председателем правления ЗАО КИК»
14. Мақыш С.Б «Ақша айналысы және несие»
15. Сейтқасымов Ғ «Ақша, несие, банктер»
16. Интернет
2
Мемлекеттік мекемелердің бухгалтерлік есеп шоттарының жоспарын бекіту туралы
Қысқа мерзімді активтер
Қысқа дебиторлық мерзімді берешектер есебі
Фирмалардың айналым активтері мен қысқа мерзімді міндеттемелерін басқаруын талдау
Қысқа мерзімді міндеттемелердің есебін және олардың ерекшеліктерін зерттеу
Бухгалтерлік баланстың теориялық негіздерін зерттеу
Кредиторлық берешек аудитінің есебі
Ағымдағы міндеттемелер мәні және мазмұны
Қысқа мерзімді міндеттемелердің экономикалық мазмұны
Алтынвалюта