Төлеушінің табысына салынатын салық
Салықтардың мемлекеттік бюджеттің кіріс бӨлігін қамтудағы ролі
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
«Қаржы банк менеджмент» кафедрасы
Қорғауға жіберіледі:
«Қаржы банк менеджмент»
кафедрасының меңгерушісі
_________
«___» ___________ 20__ ж.
ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС
Салықтардың мемлекеттік бюджеттің кіріс бӨлігін қамтудағы ролі
Студент:
Ғылыми жетекші,
аға оқытушы:
экономикалық факультеті
«Қаржы және Несие» мамандығы
«Бекітемін»
Кафедра меңгерушісі_______
“___” ________20___ж.
Студентің дипломдық жоба (жұмыс) бойынша тапсырмасы
(тегі, аты, әкесінің оты)
1. Жоба (жұмыс) тақырыбы:
институт ,бұйрығы бойынша тағайындалған ____ ___200__ж.
2. Аяқталған жобаны (жұмысы) студенттің тапсыру мерзімі _______________________________________________________________
3. Жобаға (жұмысқа) бастапқы деректер:
Қазақтан Республикасыныңи салық кодексі, Қазақстан Республикасы
ның нормативтік-құқықтық актілері, экономистердің ғылыми еңбек
тері,қазақстандық және шетел әдебиеттері, орысша-қазақша сөздіктер, кезеңді басылымдар, статистикалық
4. Есеп-түсініктемелік жазбахат мазмұны:
(қарастыруға арналған сұрақтар тізімі)
Бірінші тарауда, салықтың экономикалық мазмұны мен қажеттіліктері, олардың жіктелінуі.
Екінші тарауда, Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджетінің кіріс бөлігінің құрылымы
Үшінші тарауда, бюджетке салық төлемдерін шоғырландырудың, жұмылдырудың шет ел
5. Кестелік материалдар тізімі (міндетті сызбаларды нақты көрсетумен)
6. Жоба бойынша кеңесші (жұмыс бөліміндеріне жататын нұсқаумен)
Бөлім Кеңесші Қолы, мерзімі
Тапсырманы ұсынған Тапсырманы қабылдаған
I+II+III тарау
7. Тапсырманы берген күні ______________________________________
Жетекшісі __________________ (қолы)
Тапсырманы орындауға қабылдаған ___________________
(қолы)
Тізбелі жоспар
№ р/қ
Диплом жобасының (жұмысының) кезеңдер атауы Жобасының (жұмысының) кезеңдерің толықтыру
Диплом жазушы студент____________________
Жобаның жетекшісі_________________________
Мазмұны
Кіріспе
Салықтардың экономикалық маңызы жӘне оның
объективті қажеттілігі
Салықтар генезисі және эволюциясы
Салықтың экономикалық мазмұны мен қажеттілігі
Салықтардың жіктелінуі және олардың сипаттамасы
СалықТАР Қазақстан Республикасының мемлекет
тік бюджеттің ТАБЫС бӨлігінің негізгі кӨзі ретінде
Қазақстан Республикасы бюджетінің табыс бөлігін қалыптасты
ратын салық төлемдері және есептен
2.2 Мемлекеттік бюджетке салықтардың түсуін талдау
2.3 Мемлекеттік бюджетті қалыптастырудағы салық түсімінің
Бюджетке салық тӨлемдерін жұмылдырудағы ШЕТ ел тӘжірибесі
Қорытынды
Қолданылған Әдебиеттер тізімі
Қосымшалар
Кіріспе
Салықтар, әлеуметтік және экономикалық әскери қорғаныс, құқытық қорғаушылықтарды, негізгі
Салықтар ұлттық кірісті қайта бөлуде негізгі құрал болып табылады
Осыған байланысты дипломдық жұмыс тақырыбының өзектілігі- Қазақстанда бюджеттік кірістің
Дипломдық жұмыстың мақсаты-салықтың экономикалық мазмұнын оқу, елдегі салық
Дипломдық жұмыстың мақсатына жету үшін келесідей тапсырмалар көзделген:
1. Салық генезисін және салық эволюциясын үйрену;
Салықтың экономикалық маңызын ашу;
Қазақстан Республикасының негізгі салықтарын оқу, сондай-ақ оларды есептен шығару
Мемлекеттік бюджетке салықтық төлем түсімдерін талдау;
Ел бюджетін қалыптастырудағы салықтық түсімдер ролін сипаттау;
Шетел салық салу сұрақтарын қарастыру.
Дипломдық жұмыстың бірінші тарауында салықтың дамуын және пайда
болуы олардың тарихы қарастырылады, сондай-ақ экономикалық мазмұны ашылып ұсынылады.
Ал, екінші тарауда Қазақстан Республикасының төлемдері және есептен шығару
Үшінші тарауда дамыған жетекші елдердің салық салудағы шетелдік тәжірибесі
Дипломдық жұмыстың әдістемелік негізі ретінде Қазақстан Республикасының заңдары, нормативтік
Дипломдық жұмыс әдістемелік нұсқаудың талаптарына сай орындалған.
1 СалықтАРДЫҢ экономикалық маҢызы, мӘні жӘне оның объективті
Салықтар генезисі және эволюциясы
Салықтың экономикалық құбылыс ретінде туындауы және қызмет етуі мемлекеттің
Мемлекет ақшалай қаражаттарды әр түрлі тәсілдермен табады. Бір жағдайларда
Салықтар (ертеде оларды “алым” деп атаған) әскери өніммен бірге
Бастапқыда мемлекеттік ұйымның салық салу нысанының ең көне түрі
Салықсалудың өзіндік жүйесі Қазақстан территориясында қалыптасқан. Мұнда салықтар бұрыннан
XVII ғасырда Тәуке хан кодифицирленген қарапайым құқық (“адата”) нормасын
Басқада ұрпақ арасында, қазақтың феодалдық қоғамының әртүрлі әлеуметтік табысын
бірленушіден “айып” 9 бас мал айыппұл алынады, ал төбелес
1841жылғы Жәңгір ханның жарғысы бойынша зекетті, ақшалай нысанда күміспен,
Жоғарыда атап өткен алымдардан басқа 1-ші орданың қазақ халқы
Кәзіргі заманның көптеген мемлекеттері Көне заманның қайнар көзінен шығады.
Рим провинциясында кірістің негізгі көзі жер салығы болып
Орташа оның ставкасы жер участігінің кіріс бөлігін құрады. Дегенмен,
Рим империясында тікелей салықтан басқа, қосымша салықтар да болды.
Көне Римде қосымша салықтың маңыздысы болып айналымның салық ставкасы
Көне Римнің көптеген салт-дәстүрлері Византияға да ауысты. VII ғасыр
Византияда кен тәжірибеленген салықтар: флот құрылымына, әскери контингенттерді асырау
Бұдан кейінірек Ресейде қаржылық жүйелер қалыптаса бастады. Қазынаның негізгі
Қосымша салық салу сот бажы және сауда бажы нысанымен
Ерте кездегі қазіргі заман мемлекет жаңа тарихта XVI-XVII ғасыр
Тек XVII-XVIII ғасыр соңыңда Еуропалық елдерде қосымша және тікелей
Тікелей салықтан негізгі кіріс көзі табыс салығынан және подушныйдан
Салық салу теориясының жоқ болуы, тәжірибелік шаралардың болмауы ауыр
1.2 Салықтың экономикалық мазмұны
Салықтар-мемлекетпен заңды және жеке тұлғалардан алынатын міндетті төлемдер. Тарихи
Салық салу дамудың ұзақ жолын өтті, құл иеленушілік, одан
халықтан алынған трибут адам басына салық болды. Жай-жайлап ақшалай
Мемлекет тек аз ғана меншікке ие және олардан кірістер
Барлық көптеген өндірістік қатынастар, өндірісті қолға алғандағы, бөлу, айырбас
Салықтар жаңа құнды бөлу процесіне қатысып, өндірістік қатынастың спецификалық
Салықтар, өндірістік қатынастың шектелген ортасын бейнелей отырып, бөлу қатынасының
Ұлттық кірістің бұл бөлігі, елдің барлық тұрғындарынан күштеп мобилизацияланған,
Салықтар қоғамдық мазмұннан басқа материалдық негізге ие. Олар-мемлекеттен саяси
Салық көзі болып-ұлттық кіріс болып табылады. Абстрактылы экономикалық категорияларды
Ақшалай нысандағы ұлттық кіріс құнның бөлу процесінде, қаржылық қатынас
Өзінің табиғи өмірінде салықтың қаржылық категориясы объективті сипатқа ие,
Салық функциялары әлеуметтік-экономикалық мазмұны, ішкі мазмұнды әшкерелейді, яғни берілген
Қазіргі заманғы салықта салықтар келесі функцияларды орындайды:
Фискалды (бюджет) функция-барлық мемлекетке негізгі сипатта. Фискалды функция арқылы
Басқа салық функциясы экономикалық категория ретінде салықтық түсім мөлшерін
Бөлу функциясы-салық жинай отырып, мемлекет сонымен бірге экономикаға әртүрлі
Салықтың негізгі функциясының бірі болып- өндіріс дамуының ықпал етуін
Салықты реттеуде ынталандырушы және ұстанушы функциялары пайда болды.
Ынталандырушы функция-бұл экономикалық өсу стимулын, техника
лық жаңартуды, есеп беру-қарастыру және ғылыми-жұмыстарды жүргізу, жергілікті халықтың
Шектеу функциясы мемлекетке сондай немесе басқа өндірістер тиімді еместігін
Мемлекет, жоғарыда көрсетілген салық функцияларын пайдалана отырып, салық жүйесін
Салық және олардың функцияларын шынайы базистік қатынасты бейнелейді, яғни
Салық механизмі өзімен бірге салық салуды басқару тәсілдері және
Мемлекет өзінің салық механизміне салық заңдылықтары арқылы құқықтық нысан
Салықты реттеу жеке тұтынуды, капиталдың жинақталуын, өндіріс құрылымын елдің
Бюджетке төлемдердің түсуін қамтамасыз ету бөлігінің тиімді кепілі болып
Мемлекеттік барлық салық жүйелері талпынуға міндетті салық салу қағидалары:
Салық қиыншылығын бөлу тең болуға қажетті, яғни әрбір қоғам
Салықтар әртүрлі тұлғалармен қабылданған экономикалық шешімдерге ықпал етуге міндетті,
Әлеуметтік-экономикалық мақсаттарға жету үшін салық саясатын пайдалануда шаруашылық субъектілерін
Салық құрылымы экономиканың өсуіне және орнықтыру мақсатында салық
Салық жүйесі салық төлеушілерге түсінікті, өздігімен талдауды жібермейтін қарапайым
Заңмен бақыланатын салықты басқаруда әкімшілік шығыстар төмен болуы қажет.
Көрсетілген салықтарды салу классикалық қолдануда А.Смит өзі таби
ғатты зерттеу және халықтың бай болу себебін кітабында қалыптастырған.
Жоғарыда айтылғандарды қорыта отырып келесідей жасауға болады: салықтың экономикалық
1.3 Салықтардың жіктелінуі және олардың сипаттамасы
Нарыққа көшу, салық салу қағидаларын ойлап шығару, салық алу
Әр түрлі салық түрлерінің болуы, жинақ және төлемдер, төлеушілер
Салық жүйесі-мемлекеттен салынатын, алым және баж, олардың құрылу қағидалары
Қазақстан Республикасының салық жүйесі өзіне салық жинақтылығын алым және
Салық жүйесіндегі көрсетілетін негізгі талаптарға мыналар жатады:
Салық құрамы дұрыс анықталған болуы қажет. Ол үшін салық
Жүйе мынаған сәйкес келуі керек, яғни салық салудан жалтару
Салық жүйесінің қарапайымдылығы. Бұл әсіресе салық төлемдерінің дұрыстығына бақылауды
Салық жүйесі салық салушыдан өндіріске қаражат салуды ниет ету
Салық салу біржақтылығы, белгілі бір заңмен бекітілген салық мерзімінде
Салық салу ортасына жатпайтын заң актілеріндегі салық сұрақтарының жағдайларына
Салықтың көптілігі, олардың көптеген белгілері және құрылуы салықтың қажет
әкімшілік белгі;
б) өндіріп алу нысаны;
в) салық көздері;
с) салық салу денгейі;
д) салықты пайдалануды бағыттау.
Әкімшілік белгімен, яғни салық енгізудегі өкілетті орган немесе заң
Кеңес салық жүйесінде қазіргі кезде берілген принцип өзінің сатып-өткізуін
Салық салу нысанына қарай тікелей және жанама салықтар бөлінеді.
Тікелей салықтар-бұл мемлекеттен салық төлеушінің мүлкінен немесе кірісінен алынатын
Жанама салықтар тікелей салық төлеушінің кірісімен байланысты емес. Олар
Тікелей салықтар өзімен бірге жеке және нақты болып бөлінеді.
Жекеменшік салығы заңды және жеке тұлғалардың тікелей кірісінен алынады.
Жанама салықтар өз сипатымен сондай-ақ біржақты емес. Олардың құрамында
Салық көздерімен келесі салықтарды айырады:
а) салықтар, өнім құнына қосылатын (ҚҚС, майлау материалдарын сатып-
б) өнімнін өз құнына қосылатын салықтар (көлік құралдарына салы,
в) салық төлеуші кірісінен төленетін салықтар (табыс салығы, занды
Салық салу денгейіне қарай үш топты бейнеленеді:
1) прогрессивті салық салу шындығы кіріс мөлшерімен өскенде немесе
2) регрессивті, салық салу қиындығы кіріс бөлігінен төмендегенде немесе
пропорционалды, салық салу қиындығы объект мөлшеріне және кіріс өсім
Жиналған төлемді пайдалануға бағытталумен байланысты салықтар жал
пы және арнайы болып бөлінеді. Біріншісі, мемлекеттін әр түрлі
рін қаржыландыру үшін пайдаланылуы мүмкін. Екіншісі, мақсатты белгілеугі ие
Қазақстан Республикасының жоғарыда көрсетілгендей Қазақстан Республикасы Салық кодексіне сәйкес
Корпоротивті табыс салығының үлес салмағы 55-60% шегінде ауытқитын салықтың
Кесте 1. Корпоративтік табыс салығы.
Корпоративтік табыс салығы
Берілген салық түрі негізіне жататын қажетті түсініктің бірі болып
Жеке тұлға түріндегі жек табыс салығының ерекшелігі (Кесте 2)
Кесте 2. Жеке табыс салығы.
Жеке тұлға резиденттер- бұл тұрақты Қазақстан Республика болатын, өмірге
а) Қазақстан Республикасы азаматтығына немесе Қазақстан Республиксында өмір сүруіне
б) Қазақстан Республикасының отбасы немесе жақын туыстары өмір сүрсе;
в) Отбасы мүшелерінін өзгеде негіздеріндегі немесе меншік құқығына жататын
Республикадағы жағымды инвестициялық климат мақсатында жер қой
қойнауын өңдеушілерге тұрақты салық салу жетілдіріледі. Экономикадағы жер қойнауын
Кесте 3. Жер қойнауына салықсалу кестесі
Айта кету керек, Қазақстан Республика Үкіметінің роялти түрінде белгіленген
Әлеуметтік салық Қазақстан салық жүйесіне бертінде енгізілген салықты сауықтыру
Кесте 4. Әлеуметтік салықпен салық салу объектісі.
Жер салығына төлем енгізу мақсатымен рационалды пайдалануды құру, жер
Әр түрлі шаруашылық субъектілер үшін проблемалы салық болып жеке
Жалпы мүлікке салық мемелекеттік бюджетке түсімдерінің қайнар көзі болып
Көлік құралдарына салықты жеке тұлғалар салынатын объектісіне меншік құқығы
Акциздер жанама салықтың бір түрі болғандықтан, белгіленген бағаға немесе
шінің мүлігімен байланысты болмайды.Тауар құнына қосылатын: акциздер–акциздік деп
Қосымша құн салығы- бұл табыс табатындардан алатын және тауардың
да, яғни ол тауар мен қызметтердің барлық түрлерін қамтиды.
Салық ҚАзақстан Республикасының мемлекет
тік бюджетінің негізгі табыс кӨздерінің бӨлігі
2.1 Қазақстан Республикасы бюджетінің табыс бөлігін қалыптасты
ратын салықты төлеу және жүргізу тәртібі
Шаруашылықтың нарықтық негізгі жалпы өндірісті реттеудің экономикалық әдістерін қолдануды
Жұмыстың бірінші бөлімінде республикада төленетін салықтардың негізгі түрлері сипатталған.
Қазақстан Республикасының салық кодексінің 80 бабына сәйкес заңды тұлғалардың
Тауарды (қызмет, жұмыс) өткізуден түскен түсім ;
Ғимаратты, үймеретті, құрылысты, сонымен қатар амортизацияға жат пайтын активтерді
Міндеттемелерді есептен шығарудан түсім ;
Күдікті міндеттемелерден түсім ;
Мүлікті жалға бергенен түскен пайда ;
Бұрын шегерілген өтемақысын алу ;
Қайтарымсыз алынған мүлік, жасалған жұмыс, көрсетілген қызмет ;
Дивиденттер, сыйақы және тағы басқа.
Жиынтық жылдық табысты алу алғандағы салық төлеушінің шығындары салық
Шегерімдерге келесілер жатады:
Жұмыс іссапарындағы және өкіл шығындары бойынша өтем ақы сомасы;
Сыйақы бойынша шегерімдер;
Төленген күдікті міндеттемелер шегерімі;
Күдікті талаптар шегерімі;
Резервтік қор аударымының шегерімдері;
Ғылыми зерттеу, жобалық, іздестірушілік және тәжірибелі – конструктор
лық жұмыстар шығыны шегерімдері;
Әлеуметтік төлемдер шығыны және тағы басқа.
Қазқстан Республикасының кодексінің 122 бабына сәйкес заңды тұлғалар
Салық салынатын табысқа түзетулер енгізеді. Мысалы, салық төлеушінің салық
Корпоративтік табыс салығын салықтық кезенде төлеу салық салынатын табыстан,
Корпоративтік =
Табыс салығы
Корпоативтік табыс салығының ставкалары ҚР салық кодексі негізіндегі ақпараттармен
Кесте 5. Корпоративтік табыс салығының ставкалары.
Салық төлеушінің салықтық жүктемелеріне әсер ететін көрсеткіштер Ставка көлемі
Заңды тұлғалардың корпоративтік табыс салығының ставкасы
Жерді пайдаланатын заңды тұлғалардың салық ставкасы
Төлем көздерінің салық ставкасы
Резидент емес заңды тұлғалардың тұрақты мекемеде қызмет жасайтының салықтық
Салық төлеушілер салықтық кезен кезінде корпоративтік табыс салығын нақты
Заңды тұғалар салықты жергілікті орны бойынша салықтық кезең кезінде
Салық төлеуші корпоративтік табыс салығын төлемін салық кезені аяқталғанан
Жеке табыс салығын төлейтіндер де тіркелген салық органдарына келесі
Мекен – жайлық әлеуметтік көмек, жәрдем ақы мен өтемақы,
Балаларға және асыраушы жандарға алынған алимент;
Еңбек міндетіне брысында жұмысшының денсаулығына зиан келген уақытта төленетін
Мемлекеттік бағалы қағаздардан және агенттік облигациялардың операцияларынан түскен түсім.
Салық төлеушілердің мынадай табыс көздеріне төлемдер төленеді:
жұмыскердің табысы;
бір төлемдік пайда;
жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлегенде;
стипендиялар;
дивиденд, сыйақы, ұтыс түріндегі пайдалар;
келісім бойынша сақтандыру жинағаның табысы.
Жеке табыс салығын салық агенттері табысты төлеу уақытынан кешіктірмей
Қазақстан Республикасының заңдылықтары бекіткен айлық есептік көрсеткіш соммасының көлемі;
Жұмыскер отбасындағы әрбір мүшеге, асыраудағы жанның қай айдан бастап
Көрсетілген шегерімдер отбасының бір мүшесіне ғана, яғни салық төлеушінің
Салық ай сайынғы қорытынды тәртіп бойынша мемлекеттік органдар бекіткен
Салық салынтайтын табыс көздері үшін салықты салық төлеуші өз
Кесте 6. 2000 жылға жеке табыс салығының ставкалары.
Салынатын табыс
15 еселік жылдық есептік көрсеткішке дейін ( ЖЕК)
15 – 40 еселік жылдық
есептік көрсеткіш 15 еселік ЖЕК + 8 сомасынан
40 – 200 еселік ЖЕК 40 еселік ЖЕК
200 – 600 еселік ЖЕК 200 еселік ЖЕК
600 – еселік ЖЕК және одан жоғары 600 еселік
Егер жұмыскер енбекақысы (12 еселік) бір жыл бойынша
Әлеуметтік салықты объект бойынша салынатын салық ставкасымен ай сайын
Кесте 7. Әлеуметтік салықтың ставкалары
Салынатын пайда Салық ставкасы
15 – жылдың есептік көрсеткішке дейін ( ЖЕК )
15 – 40 – еселік ЖЕК 15 еселік ЖЕК
40 – 200 – еселік ЖЕК 40 еселік
200 – 600 – еселік ЖЕК 200 еселік ЖЕК
600 – еселік ЖЕК және одан жоғары 600
Сонымен қатар шетел мамандарының табыстарына салынатын әлеуметтік салықты төлеу
Кесте 8. Шетел мамандарының табыстарына салынатын әлеуметтік салық ставкалары
Салынатын пайда Салық ставкасы
40 еселік ЖЕК дейін Салынатын табыс сомасынан 14
15 – 40 еселік ЖЕК 15 еселік ЖЕК
40 – 200 еселік ЖЕК 40 еселік ЖЕК +
200 – 600 еселік ЖЕК 200 еселік ЖЕК
600 еселік ЖЕК және одан жоғары 600 еселік сомасынан
Әлеуметтік салықты салық төлеуші тіркелген жеріне әр айдың 15
Жер салығы және оның мәншігін қарастырайық. Жер салығының маз
мұнын жүйелеу үшін жалпы салық жүйесінде көрсетілген, сонымен қатар
түрлілігін көрсетейік. (Қосымша А)
Заңды тұлғалар жер салығын салықтың базаның ставкасы бойынша өз
Көлік құралдарына салықты төлеушілер салынатын объект бойынша, салықтық ставка
Жеке тұлғалар бұл салықты 1 қазанға дейін төлейді. Салықтын
Бонустар – бұл жер қойнауын пайдалану жөнендегі келесім -
Салықтың кезеунің бірінші он күндігінде жасалған операцияның он үшінші
Салықтың кезеунің екінші он күндігінде жасалған операцияның жиырма үшініші
Салықтың кезеунің қалған күндерінде жасалған келесі есептік айдың үшінші
Акциздердің салықтың кезеуі күнтізбелік айда қолданылады. Салық төлеуші акциздерді
на декларация беру арқылы тапсырады. Тұрақты ставкалары бар акциздердің
Бюджетке төленетін ҚҚС сомасы алынатын айналымға байланысты
ҚҚС сомасы мен есепке енгізілетін салық сомасының арасындағы айырмашы
лықпен анықталады. 2004 жылы 1 қаңтарынан бастап ҚҚС ставкасы
Әрбір салық төлеу мен аудару тәртібі Қазақстан Республикасыныңсалық көдексі
Салық төлеуші салықты өз еркімен төлейді, ал салықты төлеу
Мемлекеттік бюджетке түсетін салықтық төлемдерді талдау.
Салық – мемлекеттінң экономикалық және әлеуметтік саясаттарын жүзеге асыратын
Салық түсімдерін талдау, салық салынатын базаның даму қарқыны мен
Талдау мен болжаудың маңызды бөлігі болып, шаруашылық субъектілер, мемлекет
Бюджет құралдары түсімінің көлемін талдау мен болжау, кзіргі заңдылықтар
Осымен байлынысты салық органдары қорытынды талдауын мақсатты кәсіпорынның құжаттық
Талдаудын негізгі құраушылары болып салықтық базаны құраушылар мен олардың
Мемлекеттік бюджеттің орындалу процесі еліміздін экономикасының дамуына жағымды әсер
Кесте1. Мемлекеттік бюджет табыстарының динамикасы. (млрд. тг.есебінде)
(ҚР Қаржы министрлігінің статистикалық жинағы. 2002-2004 жылдардағы ақпараттар негізінде
Табыс 2001 жыл 2002 жыл
2003 жыл
сома % сома % сома %
Мемлекеттік
бюджет 773,6 100 808,0 100 913,2 100
Республикалық
бюджет 393,6 53,7 505,7 62,6 532,0 58,2
Жергілікті
бюджет 340,0 46,3 302,3 37,4 381,2 41,8
2003 жылдан бастап республикалы табыстар тұрақты өсуді. Салықтық түсімдер
Сурет 1. Салықтық түсімдер динамикасы (млрд тг)
Салықтық төлемдер талдауында көрсеткендей талдау кезеңінде салықтық түсімдер 1,8
Жоғарыда көрсетілгендей, мемлекеттік бюджет табыстарының көп бөлігі жылдық түсімдерден
Кесте 2. 2000–2003 жыл Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджет түсімдерінің
№ Көрсеткіштер 2000 ж 2001ж 2002 ж 2003 ж
1 Табыстар – барлығы 100 100 100 100
2 Салықтық түсімдер 86.9 88,2 91,1 93,3
3 Корпоративтік табыс салығы: 31,2 32,8 33,1 34,4
а) Қосымша құн салығы 21.5 20,8 21,78 21,13
б) Әлеуметтік салық 18,9 19,3 19,8 20,1
в) Жеке табыс салығы 9,7 10,1 10,8 11,9
г) Акциздер 3,7 3,8 4,0 4,0
д) Мүлікке салық 1,3 0,24 0,3 0,3
е) Жер салығы 0,3 0,3 0,4 0,4
ж) Көлік құралдарына салық 0,65 0,70 0,74 0,82
з) Жер қойнауын пайдалан
ғаны үшін салығы 0,25 0,16 0,18 0,23
4 Басқа да табыстар 12,5 11,8 8,9 6,72
Берілген кесте талдауы көрсеткендей, бюджетке салықтық төлемдер талдау кезеңінде
6-7 %-ға, қосымша құн салығына түсімдер орташа 8-9 %-ға
2002-2003 жылдардағы Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджет түсімдерінің құрылымын
Сурет 2. 2002 жыл мемлекеттік бюджеттің табыс бөлігін
түсімдерінің құрылымы.
Соңғы екі жылдардағы Қазақстан Республикасының мемлекеттік бюджет түс
імдерінің құрылымына тоқаталатын болсақ, мұнда 2002 жылға қарағанда
2003 жылы мемлекеттік бюджетке түсімдер 2,2 пайызға жоғарлаған. Бұған
әсер еткен факторлар, корпоративтік табыс салығы, қосымша құн салығы,
Сурет 3. 2003 жыл мемлекеттік бюджеттің табыс бөлігін
түсімдерінің құрылымы.
Жоғарыда көрсетілген талдау бойынша қорытындыдан салықтың мемлекеттік табыс жүйесінде
Салықтар ұлттық табыстың қайта бөлінуінің негізгі құралы және бюджеттік,
Республакадағы бюджеттік – салықтың саясаттың тиімді жүргіэілуі, салық механизмінің
Cурет 4. Мемлекеттік бюджетке салық төлемдерінің жоғарылау динамикасы.
(2002 – 2003 ж, салыстырулар)
Бюджетке салықтың түсімдердің өсуі мемлекеттік бюджет шығындары көрсеткіштері қатынасын
Салықтар фискалдық, экономикалық және әлеуметтік негізді көрсетеді. Мемлекеттік
2.3 Мемлекеттік бюджет қалыптасуында салықтық түсімдердің
ролі.
Шаруашылықтың нарықтың негізі жалпы өндірісті басқаруду экономикалық әдістерді қолдануды
Бүгінгі күні шаруашылықтың нарықтың бастамасының салықтық жүйесі кәсіпкерліктің дамуына
1. Тікелей және жанама салықтардың үйлесімдігі, оның әртүрлі түрлерін
2. Салық салынудың әмбебаптылығы, біріншіден шаруашылықтың қандай да болмасын
3. Белгілі бер объектіге заңмен белгіленген кезеңде салықтың бір
4. Салық салыну үлесі негізіндегі оның нақты ставкалық мөлшерін
5. Табыс деңгейіне байланысты салық салышу ставкасының дифференциясы;
6. Ұзақ кезеу бойында қызмет ететін салық салыну ставкасының
7. Салықтың жеңілдіктер жүйесін қолдану, олар нәсіпкерлік құралдарды инвестициялайтын
Салықтың мемлекеттік басқару деңгейінде бөлу: орталық жіне жергілікті салықтар.
экономиканың тұрақты өсу қарқынына жету;
негізгі тауарлар мен қызметтер бағасының тұрақтылығын қамтамасыз ету;
еңбекке жарамды тұрғындардың жұмыспен қымтылуына жету;
тұрғындардың табысының белгілі бір минималды деңгейін қамту;
азаматтарды әлеуметтік қорғау жүйесін құру, біріншіден зейнеткерлерді, мүгедектерді және
сыттқы экономикалық қызметтегі тұрақтылық.
Бұл мақсаттардың барлығына қол жеткізу мүмкін емес, егер баға
Нарықтың шаруашылыққа тән экономикалық жүйелілік көмегімен-салық салу, нәсиелендіру, инвестициялау,
Салықтар мен жинақтар жүйесі тек фискалды қызмет ғана емес,
Мемлекеттің кенейтілген ұдайы өндіріс процесіне қаржылық – бюджеттік әсерінің
кәсіпорындарды тікелей дататция немесе қайтарылатын несие беру арқылы субсидиялау
экономикаға мемлекеттік инвестициялау ;
мемлекеттік сатып алу жүйесі арқылы тауарлар мен қызметтердің негізгі
жергілікті салықтар мен салықтық женілдіктерді қосқандағы салықтық реттеулер ;
Мұны жергілікті басқару оргындары жанама көмек түрде толықтырып
отырады. Бұған сату бағасы кезінде немесе жер бөлігі мен
Мемлекеттік және жергілікті өкіметпен экономикалық инфрақұрылымға қомақты ақша
Дамыған елдердің салықтың саясаты женеменшік капиталды тартуға бағытталған. Салықтың
Экономиканы дамытудағы салықтың әсері тек ынталандыру үшін емес, тұрақтандыру
Қарқындылығы қоршаған табиғи ортағы, халық тұрғындарына, ресурспен қамтамасыз етілуіне
лігі өте “ыстық” конъюктураны ұстау үшін қажет. Басқа әдісі-салықтың
Салықтың механизмді қолдану тиімділігі мемлекеттің ішкі салықтарының мәнін, олардың
Салықтың реттеулер еліміздең эконмикасын, өндіріс құрылымын, капитал жинаған, жеке
Реттеудің басты бағыты- кәсіпорын мен кәсіпкерлердің сыртқс және ешкі
Нарықтың экономикада салықты теңбе-тен қолдануға ұмтылу керек. Мұндай концепция
3 Бюджетке түсетін салықтың тӨлемдерді жұмылдырудағы шетел тӘжірбиесі
Жаңа мемлекеттер үшін экономикалық өміріндегі әр түрлі салаларына мемлекеттің
Аса дамыған елдердің ішінен Франция міндетті аударымдардың жоғары мөлшерін
Францияныңтағы да бір ерекшелігітікелей салық салудың төмен денгейі және
Францияда-тауарларға салынатын салықтардан түсетін түсімдер үлесі өте жоғары.Сонымен бірге
Жалпы бюджеттің салықтық кірістер ішінең жанама салықтардың көлемі –60%.
Мұнай өнімдерін өндіруге арналған барлық шикізат елдер ішінде импортталынады,
Жалпы бюджеттегі кірістердің 40%-не жуық тікелей салықтардан түсетін түсімдерді
Акционерлік компаниялардың табысына салынатын салықтардан түсетін түсімдердің төмендеуін женілдіктер
Қосымша құн салығы-айналымнан салықтың ерекше бір түрі. Ол орталықты
Қосымша құн салығының базасы болып ақша түріндегі тауар жеткізуге
Қысқартылған мөлшерлеме туристік класстар өтемімен көрсетілген қызметтерге, пансионаттарға және
Аралық мөлшерлеме сатып алу, импорттау , сату, жеткізу, кемесі
Жоғарлатылған мөлшерлемемен сатып алу, импорт, сату, келесі тауарларды жалға
Өз қызметін тастағаннан бастап 15 күннен кейін кез келген
Акционерлік компаниялардың табысына салынатын салық-бұл салықтан жасырлы (анонимді), коммандитты,
Салық қызметтердің әр түрлеріне түскен өзінің табысынан есептеледі. Жылдың
Салық салынатын болып, кәсіпорынның таза пайдадан табылады. Тәжірибеде кәсіпорынның
Франциядағы франциялық және шетел компанияларының кірістерін екі рет салық
Мүлектен түскен табысқа, ол бар ел ішінде ғана салыққа
Тауарлық емес табыс қай елдің ішінде алынғанына байланысты салыққа
Айта кету керек Германияда кірістерді вертикалды түзетулер қолданылады.
Германиядаға салықтық түсімдер нәтижесінде келесілер байқалады: федералдық бюджетке-312 млрд.
да ерекшелегі сатудан салықтардың орның ҚҚС болуы. Мемлекеттік кірістерде
Корпорациялық табысына салынатын салық компанияның баланстық табысанан алынады. Бөленбеген
Шаруашылық салық-жергілікті салықтардың бірі-кәсіпорындарға, занды тұлғаларға 5% мөлшерлеме бойынша
Жер салығымен ауыл шаруашылық және орман шаруашылығымен айналысатын қызметтерге
Германияда табыс салығы кең тараған. Оның минималды мөлшерлемесі-19%, максималдық-53%.
Салықтың максималды мөлшерлемесі орташа деңгейде табыстан 0.3 пайыздан ал,
Меншікке салынатын салық мөлшерлемесі: -заңды тұлғалар үшін-0,5% және компаниялар
Еңбек ақы қорынан әлеуметтік қатынастар 6,8% құрайды. АҚШ-ғы сияқты
Жергілікті салықтар тек қана фискалдық саясатқа ие ғана емес,
Тұтыну мен шығыстарға салынатын жергілікті салықтар өз құрамына сатуға
Жергілікті бюджет кірістерінің басты қайнар көзі болып келесілер саналады:
Салық салу туралы заң шығару және салықтық түсімдерді басқару
Бюджеттің сомалар арасында административтік компанияларға келесі жолдармен бөлінеді: Федералдық
Салықтарды төлеп отыруға бақылау жасауды көбінесе жерлік қаржылық органдар
Федералдық денгейде тексеріс қызметтерін қаржы бойынша федералдық ведомствалар реттейді.
Батыстын дамыған елдерінде салықтық жүйе өзінін дамуында жоғары шынға
Барлық елдердін салықтық органдары компьютерлермен, салықтық реттеулердін арнайы қызметтерімен,
Халықаралық бәсекелестік жағдайы туралы айтатын болсақ, қазіргі тандағы дүниежүзілік
Дүниежүзілік нарықта алда келе жатқан елдердің жетістіктерін қарастыратын болсақ,
орташа дүниежүзілік деңгейден төмен салықтық мөлшерлемелерді бекіту, кірістерді алудың
өндіріс және өндірістік жиналымдарға салық-инвестициялар толығымен салық төлеуден босатылады;
жағымды жағдайларды құру.
Осы параметр бойынша Қазақстан әлі де артқы жақта. Салықтық
нәтижесінде Қазақстан дүниежүзілік нарықтағы тұрақтылығына ие бола алмайды, бірақта
Батыста күшті демократия дәстүрлерімен нарықтық экономика қызмет етуде, ал
Қазақстанда салық салу жөнінде жағдайлар мүлдем жоқ. Бұл жағдайлардын
сенімді банктік жүйе және қолма-қол емес есеп айырысуларды қолдану;
халықтың ғасырлар бойы заңды тыңдаушылық деңгейін қалыптастыру;
компьютерлердің массалық тарауы;
банкротқа ұшырау процедурасын қоса отырып, қарыздарды өндіріп алубойынша зерттелген
әлеуметтік-экономикалық жағдайларға сәйкес келетін салықтық мөлшерлемелер.
Айта кету керек, Батыста орташа кәсіпкер криминалдық құрылымдар
пайдалылығына “салықтарды” төлейді, ал Қазақстанда әрбір кісіпорындар
мұндай шығыстарды өтеп отыру тиіс. Сонымен, салықтар мен бюджеттің
Батыс тәжірибесінде халықтық саясатын тиімді қызмет етуімен құрылуында қымбатты
Қорытынды
Экономикалық көрініс реттінде салықтардың пайда болуымен қазмет етуі мемлекеттің
тік қаржылық базасы бар болғанда ғана қызмет ете алады.
Мемлекет ақшалай қаражаттарды әртүрлі тауармен табады. Бірінші жағдайда иегердің
Салықтар, мемлекеттің ақша табудың бұрыннан келе жатқан әдісі. Сондықтан
Салықтар-мемлекеттік бюджетке үкімет органдарынан заңды және жеке тұлғалардан алынатын
Бірінші, фискалдық қызмет-салықтардын басты қоғамдық бағыты-мемлекеттің қаржылық русурстарының қалыптасуы.
Екінші, бақылау қызметі-салықтық түсімдердің саны және қаржылық ресурстар түрінде
Үшінші, бөлу қызметті-салықтарды жинай отырып, мемлекет экономикалық әртүлі салаларына
Төртінші, реттеу қызметті-тұтыну мен жинау арасындағы пропорциялармен қамтамасыз ету.
Жоғары қарастырылған салықтар қызметтерің мемлекет пайдалана отырып, салықтар жүйесін
Салықтық түсімдердің жалпы сомасында ең үлкен салмақта корпоративтік табыс
Салық төлеуші өз бетінше салықтарды төлеумен есептеуді жүргізеді. Ал
Ел экономикасының дамуы жалпы алғанда мемлекеттік бюджет үрдісіне әсер
Сонымен, салықтық төлемдер мемлекеттік кірістер жүйесінде орталықты орын алады.
Қазіргі кезде салықтық жүйе шаруашылықтың нарықтық бастамаларына әсер етеді
Салықтар, көмегімен экономикалық саясатты жүргізуге және тауарлық нарықтың бос
Салықтық реттеу елдің экономикасын, өндіріс құрылымын, капитал жиналымын, жеке
Қазіргі мемлекеттер үшін экономиканы тиімді салықтық реттеу тән болып
Батыс тәжірибесінде салықтық саясаттың тиімді қызмет етуімен, құрылуында қымбаты
Қолданылған Әдебиеттер тізімі
1. Қр «Конститутциясы»: Конститутция республикалық референ
думда 30 тамыз 1995 жылы бекітілген, өзгерістер 7 қараша
2. ҚР Азаматтық кодексі (жалпы және ерекше бөлігі),
Алматы: Юрист, 2002ж 329 бет.
3. ҚР «Салықтар және басқада міндетті төлемдердің бюджетке түсуі»
Алматы: 2004-238бет.
4. ҚР Қаржы министрлігінің Статистикалық жинағы, 2000-2004 жылдар аралықтарына.
5. Антология экономической классики. Том-2. Том-1. Предисловие
6. Антология экономической классики Том-2. Том-2. Предисловие
7. Бабич А. М., Павлова Л.Н Государственные и муниципальные
8. Бернар И., Калли Ж.К. Толковый экономический и финансовый
9. Вавилов Ю.Я. Государственный долг – М.: изд. “Перспектива”,
10. Ван Хорн дж. К. Основы управления финансами: Пер.
11. Дернберг Р.Л. Международное налогообложение – М.: ЮНИТИ, 1997-201с.
12. Казахстан: 1991-2001 годы. Информационно-аналитический
13. Кажикаримов Б.К., Омирбаев С.М. Теория финансов – Караганда:
14. Кейнс Дж. М. Избранные налоговые отношения – М.:ИНО,
15. Кашин В.А. Международные налоговые соглашения. – М.: ИНО,1999-70с.
16. Кашин В.А. Налоги и их роль в регулировании
17. Макконелл Кэмпбелл Р., Брюстенлли Л.: Экономикс: Принципы
18. Мельников В.Д. Государственное финансовое регулирование экономики Казахстана. –
19. Налоги/Под. Ред. Д.Г. Черника, - 4-е изд. перераб.
20. Налоги в развитых странах/ под. ред. И. Русаковой
21. Налоги и налогообложение./ под. Ред. И. Русаковой. –
22. Омирбаев С.М. Налоги и налогообложение. – Караганда: КарГУ,1999-141с.
23.Сейдахметов Ф.С. Налоги в Казахстане – Алматы::”LEM” – 2002-160с.
24. Статистический ежегодник Казахстана. Статистический сборник/ Под. Ред. А.А.Смаилова
25. Серикбаева К. Совершенствование системы налогообложения земель. //Қаржы-қаражат, №
26. Худяков А.И., Бродский Г.М. Теория налогообложения – Алматы:
27. Худяков А.И., Наурызбаев Н.К. Налоги: понятие, элементы, установление,
28. Юткина Т.Ф. Налоги и налогообложение – М.: ИИФРА
29. Юкпанова Ж. Налоговая нагрузка и ее влияние на
Қосымшалар
Қосымша А
Әртүрлі жер салығынының классификациясы
(ҚР салық кодексінен алынған ақпараттар негізінде)
№ Классификация белгіліері Жер салғының түрлері.
1 2 3
1 Төлеушіге байланысты -занды тұлғамен төленетін (резидент немесе резидент
-жалпы тұлғамен бөленетін;
-жерді норматив бағасы;
2 Жер үшін төлеу нысаны байланысты -жер салығы;
-жалғалық төлем;
-жердін нарматив бағасы;
3 мақсатты бағытына байланысты -ауылшаруашылық бағыттағы жерлер;
-көлік, кәсіпкерлік және; ауылшаруашылық бағыттағы емес;
-қорғалатын жерлер;
-орман қорларының жерлері;
-су қорларының жерлері;
-жнау жерлері;
4 Салық салу мақсатына
байланысты тұрмыс қорлары, құрылыстары бар жерлер;
5 Салық салуға жатпайтын жерлер -аймақтары қорғалатын жерлер;
-орман қорының жерлері;
-су қорларының жерлері;
-сұраныс жерлері;
6 Салық салудың объектісі болып табылмайтын жерлер -жалпы пайдаланудағы
-мемлекеттік автакөлік жолдарымен жабдықталған жеручаскелері
-Қазақстан Республикасының Үкімет шешімі бойынша консервацияда жатқан және объектіге
7 Ұйымдар үшін объектілері бойынша салық салу;
-транспорттар;
-тоқ жүйесі;
-мұнай және газдар;
-байланыс ұйымдары үшін. -темір жолдарымен жабдықталған жер учаскелері; станциялар,
-тоқ берумен жабдықталған жер учаскелері;
-байланыс инженерден жабдықталған жер учаскелері;
Қосымша Б
Жер салығының салықтық мөлшерлемелері
(ҚР салық кодексінент алынған ақпараттар негізінде)
Бонитет
балы Базалық салықтық мөлшерлемелер Бонитет балы Базалық салықтық ставка
1 2 3 4
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 0,48
0,67
0,87
1,06
1,25
1,45
1,68
1,93
2,16
2,41 51
52
53
54
55
56
57
58
59
60 43,42
44,49
45,55
46,65
47,71
48.77
49,83
50,95
52,01
53,07
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20 2,89
3,09
3.28
3,47
3,67
3,86
4.09
4.34
4.57
4.82 61
62
63
64
65
66
67
68
69
70 57,90
60,63
63,26
65,95
68,61
71,31
73,96
76,66
79,32
82,02
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30 5,31
5,79
6,27
6,75
7,24
7,72
8,20
8,68
9,17
9,65 71
72
73
74
75
76
77
78
79
80 86,85
89,55
92,19
94,89
97,56
100,26
102,91
105,61
108,27
110,27
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40 14,47
15,54
16,59
18,08
18,76
19,82
20,88
22,00
23,06
24,12 81
82
83
84
85
86
87
88
89
90 110,97
119,02
122,21
125,45
128,67
131,86
138,32
141,51
144,75
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50 28,25
30,01
31,07
32,17
33,23
34,29
35,36
36,48
37,54
38.80 91
92
93
94
95
96
97
98
99
100 149,57
154,40
159,22
164,05
168,87
175,70
178,52
183,35
188,17
193,00
100-ден жоғары 202,65
Бонитет балдарына пропорциноалды түрде жер салығының базалық ставкалары.
Бонитет балы Базалық салықтық мөлшерлеме (тг) Бонитет балы Базалық
1 2 3 4
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 0,48
0,54
0,58
0,62
0,67
0,73
0,77
0,81
0,87
0,96 51
52
53
54
55
56
57
58
59
60 19,87
20,26
20,75
21,23
21,71
22,19
22,68
23,16
23,64
24,12
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20 1,45
1,83
2,22
2,55
2,93
3,32
3,71
4,05
4,44
4,82 61
62
63
64
65
66
67
68
69
70 24,61
25,28
25,82
26,4
27,02
27,64
28,22
28,85
29,49
30,07
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30 5,31
5,79
6,27
6,75
7,24
7,72
8,20
8,68
9,17
9,65 71
72
73
74
75
76
7
78
79
80 30,69
31,27
31.88
32,46
33,09
33,68
34,31
34,93
35,51
56,15
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40 10,13
10,61
11,09
11,51
12,06
12,54
13,03
13,51
13,99
14,47 81
82
83
84
85
86
87
88
89
90 36,71
37,34
37,92
38,56
39,18
39,76
40,38
40,95
41,95
42,17
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50 14,96
15,44
15,92
16,40
16,89
17,37
17,85
18,33
18,82
19,30 91
92
93
94
95
96
97
98
99
100 42,48
43,39
44,00
44,62
45,20
45,84
46,38
47,03
47,61
48,25
100-ден жоғары 50,18
Халық міндеттемелердегі базалық салықтық мөлшерлемелер бір
Халық тұратын жердің түрі Халық тұратын жерлердің базалық мөлшерлемелері
1 2 3
Қалалар:
Алматы
Астана
Ақтау
Ақтобе
Атырау
Тараз
Қарағанды
Қызылорда
Көкшетау
Қостанай
Павлодар
Петропавловск
Уральск
Өскемен
Шымкент
Алматы облысы:
Облыснын мәні бойынша қалалар Аудандық мәні бойынша қалалар
Ақмола облысы:
Облыстың мәні бойынша қалалар
Аудандық мәні бойынша қалалар
Облыстың мәні бойынша қалған қалалар
Аудандық мәні бойынша басқа
қалалар
Поселоктар
Ауылдар 28,95
19,30
9,65
6,75
8,20
9,17
9,65
8,68
5,79
6,27
9,65
5,79
5,79
9,65
9,17
6,75
5,79
5,79
5,02
Областық орталық үшін орнатылған мөлшерлемесінен 85%, см 75 пайызы
0,96
0,48
0,96
0,96
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,58
0,39
0,39
0,39
0,39
0,39
0,19
0,13
0,09
Бонитет балдарына пропорционалды 1 гектар есебімен мекендейтін жерлерден тыс
Бонитет балы Базалық салықтық мөлшерлеме Бонитет балы Базалық салықтық
1 2 3 4
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
0032
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50 48,25
91,67
135,10
178,52
221,95
265,37
308,80
352,22
395,65
439,07
482,50
530,75
592,41
654,08
715,68
717,35
839,01
900,67
962,29
1023,96
1084,66
1138,90
1189,07
1239,35
1287,73
1340,29,
1390,66
1441,07
1491,45
1541,88
1592,25
1545,29
1693,03
1740,76
1788,47
1836,20
1883,87
1931,58
1979,38
2027,02
2074,75
2126,86
2178,19
2228,61
2278,98
2329,41
2379,79
2340,22
2480,57
2531,00
2582,34
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
2634,45
2690,23
2745,95
2807,72
2857,46
2913,29
2968,96
3024,73
3080,47
3156,25
3188,36
3247,75
3325,49
3364,61
3423,05
3489,05
3539,95
3598,39
3656,81
3715,25
3769,29
3829,64
3890,53
3651,67
4012,79
4073,88
4135,02
4195,15
4257,23
4319,34
4371,45
4432,57
4493,66
4554,80
4615,92
4677,01
4758,15
4799,27
4860,36
4921,50
4975,54
5054,48
5134,32
5214,22
5294,09
5373,93
5453,83
5533,73
5613,59
5693,50
100-ден жоғары 5790,00
Қосымша В
Көлік құралдарына салынатын салықтың салықтық мөлшерлемелері.
Айлық есептік көрсекіштермен бекітілген салықтар немесе мөлшерлемелер бойынша есептеледі:
Салықты салу объектісі Салықтық мөлшерлеме (айлық есептік көрсеткіш )
1 2
Женіл автокөліктер (куб.см):
100-ге дейін
1100-ден 1500-ге дейін
1500-2000
2000-2500
2500-3000
3000-4000
4000-см жоғары
4,0
6,0
7,0
17,0
17,0
22,0
117,0
Жүк көшіретін арнайы автокөліктер (принцептерді есептемегенде)
Тонға дейін
1 тоннадан 1,5-5 тоннаға дейін
5 тоннадан жоғары 6,0
9,0
12,0
15,0
3. Пневманикалық жүрістегі машиналар мен механизмдер
4. Автобустар:
12 отыру орындарына дейін, 12-ден 25 отыру орындарына дейін
9,0
14,0
20,0
5. Мотоциклдер, мотороллерлер, мотошаналар,55 квт-ал жоғары қозғаушы
10,0
Катерлер, судалар, буксирлер, 160-ға дейін
160-ан 500-ге дейін
500-1000
1000-ан жоғары 6,0
18,0
32,0
55,0
8. Ұшқыш апараттар Әрбір күштің киловатынан есептік көрсеткішпен
Қосымша Г
Заңды тұлғалардың мүлігіне салынатын салықтардың салынатын мөлшерлемесі.
1000000 тг дейін
Салық салу объектілерінің құнынан-0,1%.
2000000 тг-ен жоғары
2000000 тг. дейін 1000000 тг. асатын соммадан 1000 тг
2000000-ан 3000000-тг дейін. 2000000 тг. асатын сомадан 2500 тг+0,2%.
3000000-ан 4000000 дейін 3000000 тг. асатын сомадан 4500 тг
4000000-5000000 4000000 тг. асатын сомадан 2500 тг.+0,4%.
5000000-6000000 5000000 тг. асатын сомадан 11500 тг+0,5%.
6000000-7000000 6000000 тг. асатын сомадан 16500 тг+0,6%.
7000000-8000000 7000000 тг. асатын сомадан 22500 тг+0,7%.
8000000-9000000 8000000 тг. асатын сомадан 29500 тг+0,8%.
9000000-10000000 9000000 тг. асатын сомадан 37500 тг+0,9%.
10000000-тенгеден жоғары. 10000000 тг. асатын сомадан 46500 тг+1%.
Қосымша Д
Акциздік тауарлар және Қазақстан Республикасындағы қызмет түрлері.
№ Акциздік тауарлар және қызмет түрлері
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
II
1.
2. Акциздік тауарлар
Спирттің барлық түрлері
Ішімдік өнімі
Темекі өнімдері
Құрамында темекі бар өнімдер
Икра
Алтыннан, күмістен, платинадан жасалған бұйымдар
Бензин
Газалық қару-жарақтар.
Шикі мұнай
Қызметтін акциздік түрлері.
Ойын бизнесі
Лотоейларды жүргізуші ұйымдар.
Қосымша Е
Акциздерді төлеу уақыты мен мөлшемелері.
№ Акциз объектілері Орнатылған мөлшерлемелер Төлеу мерзімі
1 2 3 4
1 Акциздік тауарлар Шынайы түрде өлшеу бірлігіне пайыз түрінде
А Алкогольдің өнімдердің барлық түрлері.
Көлеміне байланысты (100% спирт) Операция аяқталғаннан кейін 10-шы күнінен
Б Спирттің барлық түрлері. Келешекте қолдану мақсаттарына қарай белгіленеді.
В Алкогольдік өнімдер өндірі
сіне өткізілетін спирт. Алькогольдық өнімді өндіру үшін пайдаланылатын тұлғамен
2 Басқа да акциздік тауарлар Шынайы түріндегі пайыз
де аяқталған опер
ациялар бойынша айдың 13-ші күні.
Салықтық кезеңнін алғашқы екінші 10 күн ішінде аяқталған операциялар
ша айдын 23-ші күні.Салықтық кезең
нін қалған күндерінде аяқталған операция
лар бойынша есептін артынан айдын 3-ші күні.
( ҚР Қаржы министрлігінің статистикалық жинағы. 2001-2004 жылдардағы.
( ҚР Қаржы министрлігінің статистикалық жинағы. 2001-2004 жылдардағы.
75
Салық салу объектілері
Салық төлеушілер
Заңды тұлғалар (ЗТ)- резиденттер,
ҚР табыс көздерінен алатындар
Табысқа салаынатын салық
Заңды тұлғалар- резиденттер,емес
ҚР табыс көздерінен алатындар
Төлеушіден төленетін табыс салығы
Заңды тұлғалар, арнайы салық режимін қолданатын
ЗТ- резидент еместердің таза табысынан салықтар
Төлемейді: 1. ҚР Ұлттық банк
2. Мемлекеттік мекемелер
Жеке табыс салығы
Төлеушілер
Салық салу объектілері
Жеке тұлғалар: резиденттер және резиденттер емес
Төлеушінің табысына салынатын салық
Арнайы салық режимін қолданатын салық агенттері
Төлеушінің табысына салынбайтын салық
Салық режимін тағайындаудың жалпы қағидалары және тәртібі
Жазылған
бонус
Коммерциялық бонус
Роялти
Өнімді бөлу келісімі
Пайда үстінен салықтар
Коммерциялық бонустың тағайындалған ставкасы
Пайдалы қазбалар түр
лері бойынша роялти тағайындаудың унифи
царлық әдістемесі
Жер қойнауын өндірушілерге арнайы бірлік салықтарды және төлемдерді тағайындау
Әлеуметтік салық
Заңды тұлғалар үшін салық салу объектілері
Кәсіпкерлер үшін салық салу объектілері
Жұмыскерлер санымен шыға отырып матер
иалдық пайда немесе әлеуметтік көмек, материалдық түрдегі табиғи нысанда
Патент негізінде бюджетпен есеп айырысу
ды жүзеге асыратын және кіріс, шығыс есеп кітабын енгізу-оны
Қысқарған декларация негізінде бюджетпен
Бюджетпен есеп айырысуды жүзеге асыру
шы-кіріс. Әлеуметтік салықты есептен шығарудағы шығын жүргізілмейді. Салық алым
Млрд тг.
түсімдер
Салықтық емес
Салықтық түсімдер
2003 ж.
2002 ж.
2001 ж.
2000 ж.
600
500
400
300
200
100
0
28,7
21,6
5,9
4,7
512,3
456
313,4
265,7
Қазақстан Республикасындағы жеке тұлғалардың табысына салық салу мен өндіріп алу
Қазақстан Республикасында салық жүйесінің қалыптасуы және оның даму кезеңдері
Қазақстан Республикасында жеке тұлғалардың табыс салығын есептеу, төлеу әдiстерi
Жеке табыс салығын төлеушілер және салық салу объектілері туралы
Корпоративтік табыс салығы: алыну механизмі және жетілдіру мәселелері
Корпоративтік табыс салығы: мәні, маңызы және қызмет ету механизмі
Қазақстан Республикасының салық жүйесіндегі жеке табыс салығының ерекшеліктері мен даму бағыттары
Салық салу механизмі
Салықтар және салық салу механизмі. Салық түрлері
Қазақстан Республикасының салық жүйесi жайлы ақпарат