Кесімді еңбекақыны есептеу
Тақырыбы: «Еңбек ақы түрлері»
Орындаған:
Қабылдаған:
ЖОСПАР
Кіріспе
І.Еңбек және еңбекақы есебі
1.1. Еңбек ақы мен еңбекті есепке алу
1.2. Жұмыс уақыты есепке алу
ІІ.Еңбекақының түрлері
2.1. Мерзімдік еңбекақыны есептеу
2.2.Кесімді еңбекақыны есептеу
2.3.Қосымша еңбекақыны есебі
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Кәсіпорын шаруашылық қызметін жасаудың процесінде қызметкерлерді жұмысқа қабылдап
Қызметкерлердің құрамдық өзгерісінің есебін кадрлар бөлімі (кадрлар жөніндегі
Жұмыс беруші жұмысқа қабылдаған кезде (заңды немесе жеке
Жеке еңбек келісімшарты- жұмыс беруші мен еңбеккерлер арасындағы
Әдетте, жалақысының деңгейін жұмыс беруші белгілейді және ол
Жеке еңбек келісім- шарты бойынша тараптардың жауапкершідігі, міндеті,
Жеке еңбек келісім- шартына мыналар қарастырылады:
белгісіз мерзімге;
белгілі мерзімге;
белгілі бір жұмыс орнына, белгілі уақытқа;
еңбеккерлер жоқ болған жағдайда оның жұмысын уақытша атқаруға.
Занда келісім- шарттың максимальды және минимальды мерзімі белгіленбеуі
Оның бір данасы жұмысқа тұрушы еңбеккерге беріледі. Еңбеккер
Жеке еңбек келісім- шартын жасау үшін жұмыс беруші
Жұмысқа жаңадан қабылданғандарды «Жұмысқа қабылдау туралы бұйрықпен (өкімімен)»
Осындай сынақ мерзімінің ұзақтығы да көрсетіледі. Қызметкердің жұмыс
І.Еңбек және еңбекақы есебі
1.1. Еңбек ақы мен еңбекті есепке алу
Жұмысқа алу туралы бұйрықтың (өкімнің) жобасында кәсіпкердің айлық
Барлық категориядағы қызметкерлерге, оның ішінде жоғары және арнаулы
Жұмысқа қабылдануы, басқа бір тұрақты жұмысқа ауысуы және
Еңбек кітапшасы жұмыс берушіде, не қызметкерлердің өзінде сақталуы
Жеке еңбек келісім- шартына және демалыстар кестелеріне сәйкес
Еңбек төлемінің нысаны. Жалақы- бұл еңбек үшін төлем,
Еңбек тиімділігін арттырудың әртүрлі ынталандыру жолдары бар, атап
Бұл жағдайда жұмыс берушінің белгілегең жалақысының деңгейі заңда
Іс жүзінде ақыны ұйымдастырудың екі негізгі нысаны пайдаланылады-
Мерзімді еңбек ақысы деп, нақты істеген уақыты үшін
Жай мерзімділік жүйесінің кезінде өзіне берілген (иеленген) тарифтік
Тариф мөлшерлемесін және бюджет сферасындағы еңбеккерлердің қызмет
Тариф сеткасының бірыңғай разряды Тарифтік коэффициент (1 разрядқа
1 1,0 12 2,20
2 1,07 13 2,37
3 1,15 14 2,55
4 1,24 15 2,74
5 1,33 16 2,95
6 1,43 17 3,17
7 1,54 18 3,41
8 1,66 19 3,67
9 1,78 20 3,94
10 1,91 21 4,24
Жұмыс мамандығы негізінен біріншіден сегізінші разрядқа дейін жіктеледі,
Тарифтік мөлшерлемесін және әртүрлі машықтық- мамандырылған топтарындағы қызмет
Тарифтік- мамандырылған анықтама жұмысшылардың жұмысын тарификациялауға және оларға
Ал мамандырылған анықтама қызметкерлердің жұмысының қүрделілігін, мамандығының деңгейі
Ал меншік нысанына тәуелді кәсіпорындар еңбек ақы туралы
Кесімді еңбек ақы төлеген кезде алдын- ала белгіленіп
Тікелей кесімді еңбек ақы жүйесі әрбір бірлігі бойынша
Кесімді- сыйлық- бұл қосымша марапаттау төлемін қарастырады, белгіленген
Кесімді- прогрессивті (үдемелі) еңбек ақы төлемі. Еңбек төлемінің
Жанама кесімді еңбек ақы төлемі. Мұнда қосалқы және
Еңбек ақы төлемінің аккордық жүйесі. Бұл жүйеде жұмысшылардың
Болашақта өндірісті кешенді түрде механикаландыру мен автоматтандырудың дамуы,
Мысал. Еңбек ақы төлеудің әртүрлі жүйесін пайдаланған кезде
Мерзімді еңбек ақы төлеу жүйесі. Кәсіпорында 200 адам
Он адам (маман) 9-шы разрядпен;
Он бес адам (маман) 11-шы разрядпен;
Бес адам (маман) 14-шы разрядпен;
Бес адам (маман) 16-шы разрядпен;
Үш адам (маман) 19-шы разрядпен;
Екі адам (маман) 21-шы разрядпен жұмыс істеген;
Айлық жалақысын есептеу үшін әртүрлі разрыдтар бойынша мына
Айлық
жалақысы
(оклады) Ұйымның 1 разрядқа
Белгіленген мөлшерлемесі Тарифтік коэффициенттің 1 разрядқа қатынасы (Бірыңғай
1-ші разрядтың мөлшерлемесін ұжымдық келісім- шартта 15000 теңге
Ағымдағы айдағы еңбеккерлердің жалақысын есептеп көрейік:
9-шы разрядтағы мамандардың жалақысы = 15000 х 1,78
11-шы разрядтағы мамандардың жалақысы =15000 х 2,05 х
14-шы разрядтағы мамандардың жалақысы =15000 х 2,55 х
14-шы разряды бар үш маман, ағымдағы айда толық
16-шы разрядтағы мамандардың жалақысы =15000 х 2,95 х
19-шы разрядтағы мамандардың жалақысы =15000 х 3,67 х
21-шыы разрядтағы мамандардың жалақысы =15000 х 4,24 х
Мерзімді еңбек ақы нысаны кезінде, еңбеккерлерге есептелген жалақысының
2. Кесімді – прогрессивтік төлем ақысының жүйесі. Сату
Енді біз осы ағымдағы айда тауарды сатумен айналысқан
230 тауар бірлігін сатқан.
230 тауар бірлігін сатқан еңбеккерлердің жалақысы =(1000+(230-100)х200)х5
190 тауар бірлігін сатқан еңбеккерлердің жалақысы =(100+(90-100)х200)х 3
160 тауар бірлігін сатқан еңбеккерлердің жалақысы =(100+(160-100)х200)х 2
Тауар сатумен айналысқан еңбеккерлердің жалақысының жиыны = 218000
3.Тікелей кесімді төлем ақысының жүйесі. Негізгі өндіріс цехында
Сонымен, негізгі өндіріс цехында жұмыс істейтін еңбеккерлердің жалақысының
4.Аккордты төлем жүйесі. Жөндеу цехында (көмекші өндіріс цехында)
Íåãiçãi ¼íäiðiñi öåõûíû» æàëàºûñû 300000 òå»ãå º½ðà¹àí, æ¼íäåóäi
2.1.Жұмыс уақыты есепке алу.
Жұмыс істелінген уақыт көрсеткіші, жұмысшылар мен қызметкерлерлің еңбекақысын
Үлгілі түрі №12 табель- еңбекақы жайлы есептік мәліметтерді
Үлгілі түрі №13 табель- тек қана жұмыс істеген
Үлгілі түрі №14 табель- тұрақты еңбекақы алатын жұмысшы
ІІ.Еңбекақының түрлері
2.1. Мерзімдік еңбекақыны есептеу
Өндіріс пен құрылыста халық шаруашылығын басқа да салаларында
Мерзімді еңбекақы- жұмыс істеген уақытта сағаттық немесе күндік
Мысалы: автоматтандырылған өндірісте машина жөндейтін жұмысшылар мен қызметкерлерге
Жай мерзімді;
Мерзімді сыйлықты.
Жай мерзімді жүйесі бойынша- жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы
Мерзімді сыйлықты- жұмысшылар мен қызметкерлерге олардың тарифте
Мерзімді еңбекақы деп еңбекақы төлеу жұмыспен өтелген уақыттағы
Жай мерзімдік еңбекақы тек жұмыспен өтелген уақытпен және
Бірыңғай тарифтік сетка еңбекақы төлеудің 21 разрядына негізделіп,
Жалақы – бұл еңбек өлшемі мен тұтыну өлшеміне
Жалақының номиналды және шынайы түрлері болады.
Номиналды жалақы дегеніміз жалдамалы еңбектің қызметкері өзінің күндік,
Шынайы жалақы- алған ақшаға сатып алукға болатын өмірлік
Жалақы өнімнің өзіндік құнының негізгі элементтерінің бірі болып
Қызметкерлердің есеп айыру есебінің негізгі міндеттері:
еңбектің саны мен сапасына, шығарылым нормасының орындалуына, жұмыс
объектінің әрбір қызметкеріне жалақыны дер кезінде және уақтылы
жалақыдан дер кезінде және дұрыс ұстап қалу;
белгіленген мерзімдерде қызметкерлермен еңбекақы бойынша есеп айырысуды
есептелген жалақыны өнімнің, жұмыстың, қызметтің өзіндік құнына
2.2.Кесімді еңбекақыны есептеу
Шаруашылық субъектісіне кесімді еңбекақы төлеу жүйесі бойынша- қызметкерлердің
Шаруашылық субъектісінде тапсырманы жеке адам орындаған, яғни операция
Мысалы: құрамында алты жұмысшы жұмыс істейтін бригаданың сәуір
Жұмысшы- қызметкерлердің аты- жөні Мамандық дәрежесі Жұмыс істеген
1 2 3 4(2х3) 5(6/4) 6(4х5)
1 Асқар Б. 1 175 1,76 308 26,1
2 Ахметов Е. 2 160 2,06 329,6 26,1
3 Бақтыбай С. 3 165 2,35 187,75 26,1
4 Мейірхан А. 4 154 2,64 406,56 26,1
5 Нұржан А. 5 150 2,93 439,5 26,1
6 Нұрхан Н. 6 164 3,23 529,72 26,1
Жиыны
968
2401,13
62669,6
Бір қорытындағы келтірілген бір адам/ сағатқа тиісті еңбекақы
Егер шаруашылық субъектісінде өнім өндірудің тапсырмасын артығымен орындағаны,
2.3.Қосымша еңбекақыны есебі
Қосымша еңбекақы төлеу мәселесі ұжымдық шартта әрбір жұмысшы-
Мейрам күнінің алдындағы қысқартылған жұмыс уақытына еңбекақы есептеу
Халық шурауашылығы салаларындағы субъектілерде мейрам күнінің алдындағы жұмыс
Жас өспірімдерге еңбекақы төлеу.
Шаруашылық субъектісінде аптасына алты күн жұмыс күні, бір
Жас сәбилі аналарға демалуы және баланы тамақтандыру үшін
Халық шаруашылық салаларындағы кәсіпорындарында, ұйымдарда, субъектілерде жұмыс істейтін
Қорытынды
Еңбекақы- қызметкердің орындаған жұмыс көлемі мен белгіленген еңбек
Жаңадан жұмысқа алынған қызметкерге жұмысқа алушы (заңды немесе
Жеке еңбектік келісімшарт дегеніміз жұмысшымен жұмыс беруші арасында
Бухгалтерлік есепшоттарының жұмыс жоспарындағы синтетикалық шоттары топтарының тізбесі
Пайдаланған әдебиеттер
Нормативті- құқық актілер
ҚР-ның «Бухгалтерлік есеп және қаржы есебі» туралы заңы.
КР Президентінің «Бухгалтерлік есеп туралы» 1995 жылғы 26
ҚР Қаржы министрлігінің Бухгалтерлік есеп әдістемесі және аудит
ҚР- ның Қаржы министрлігінің 18.09.2002 жылғы № 438
Постановление Национальной комиссии РК по бухгалтерскому учету от
Стандарты бехгалтерского учета, методические рекомендации: Сборник документов.- А.:Раритет,
Арнайы әдебиеттер
Әбдіманапов Ә. Бухгалтерлік есеп- шоттарының жоспары. Алматы, Қаржы-
Баймұханова С.Б. Бухгалтерлік есеп. –Алматы: ИздатМаркет, 2005.-312б.
Ержанов М.С. Основы бухгалтерского учета и новая корреспонденция
Кеулімжаев Қ.К. Қаржылық есеп. – Алматы: Экономика, 2001.-330б.
Кондраков Н.П. Бухгалтерский учет, анализ зощяйственной деятельности и
Кутер М.И. Теория и принципы бухгалтерского учета. М.-:
Радостовец В.К. Бухгалтерский учет на предприятии.- А.: Центраудит-
Тасмағанбетов Т.А. Қаржы есебі.- Алматы: Дәуір, 1998
Тоқсанбай С.Р. Толық экономикалық орысша- қазақша сөздік.- Алматы:
2
Кесімді еңбекақыны есептеу
Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есебі бухгалтерлік есеп
Кәсіпорындағы еңбекақы
Еңбекақы төлеуді ұйымдастыру
Тарифтік еңбекақы анықтамалары
«Кит со» ЖШС еңбекақы есептеу және еңбекақының «1С бухгелтерия» жүйесінде жүргізілуі
Еңбекақының экономикалық мәні
КӘСІПОРЫНДА ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРГЕ ТӨЛЕУ ЖҮЙЕСІНІҢ ТИІМДІЛІГІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ
Еңбек және оның төлемақысын есебі
Кәсіпорын еңбек өнімділігін жоғарылату мақсаты мен еңбекақыны өсіру шаралары