Алгебра оқыту әдістемесі
МАЗМҰНЫ
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР 4
КІРІСПЕ 6
1 АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫ ҚОЛДАНУ САЛАСЫ 8
1.1 Ақпараттық технология туралы ұғым 8
1.2 Ақпараттық технологияның жалпы қолданылуы 12
1.3 Оқу үрдісінде АКТ-ны қолдану 17
2 МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДА АКТ-НЫ ПАЙДАЛАНУ 22
2.1 Мектепте математика пәнін оқытуда жаңа педагогикалық ақпараттық -
2.2 Математика сабақтарында ақпараттық технологияны қолдану 29
2.3 Математика сабақтарында қолданылатын ақпараттық технологиялар түрлері. 39
3 МАТЕМАТИКА САБАҚТАРЫНДА АТ-НЫ ҚОЛДАНУ ӘДІСТЕМЕСІ 48
3.1 Бағдарлама мазмұны 48
3.2 Оқушыларға қойылатын талаптар 52
3.3 Күнтізбелік-тақырыптық жоспарлау 54
3.4 Сабақ өткізуге арналған әдістемелік нұсқаулар 57
ҚОРЫТЫНДЫ 71
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 72
ҚОСЫМША А 75
ҚОСЫМША Ә 83
ҚОСЫМША Б 84
БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР
Ұсынылған дипломдық жұмыста қысқартулар бойынша келесі терминдер қолданылады:
АТ – ақпараттық технология
АКТ – ақпараттық коммуникативтік технологиялар
ҚБП – қолданбалы бағдарламалар пакеті
ПКБҚ – педагогикалық компьютерлік бағдарламалық құралдар
КІРІСПЕ
Компьютерлік технологияны оқу-тәрбие процесінде пайдаланудың ғылыми-теориялық негіздемесін қазақстандық ғалым
Осыған байланысты ХХІ ғасыр ақпараттанған қоғам қажеттілігін қанағаттандыру үшін
Дипломдық жұмыстың тақырыбы оқу үрдісінде ақпараттық технологияларды қолдану мен
Зерттеудің өзектілігі: 7 сыныпта математиканы оқытуда ақпараттық технологияларды меңгерудің
Зерттеу жұмысының мақсаты: оқушыларға математиканы оқыту кезінде ақпараттық технологияларды
Осы мақсатқа сәйкес келесі міндеттер қойылады:
оқушыларды оқытудағы ақпараттық технологияларды қолдану мәселесі бойынша ғылыми-практикалық және
математика сабағында ақпараттық технологияларды қолдану;
7 сыныпта математиканы оқыту негізінде ақпараттық технологияларды қолдану бойынша
Зерттеу обьектісі: оқушыларды оқыту кезінде ақпараттық технологияларды қолдану және
Зерттеу әдістері: ақпаратты талдау және жинау, практикалық әдістері.
Шешілетін ғылыми мәселенің қазіргі замандық жағдайын бағалау: 7 сыныпта
Ғылыми жаңашылығы:
мектеп оқытушыларының ақпараттық мәдениетінің қазіргі қалыптасу жағдайының анықталуы;
пән бойынша білімі мол оқушыларды білім беруге қоятын талаптарының
жаңа ақпараттық технологияны математика сабағында қолданып, білім беруді дамыту,
білім беру жүйесінде қазіргі салыстырмалы негізгі рөл ойнайтын, математиканы
Автордың қорғауға шығаратын негізгі ережелері: студент дипломдық жұмыстың мәселесін
Жұмыстың тәжірибелік мәні: оқу-тәрбие үрдісінде оқушыны жан-жақты қалыптастыру
Қолдану нәтижесі: математика сабақтарында мұғалімге компьютерлік бағдарламаларды қолдану
Жұмыс тақырыбы бойынша мақалалар:
«Инновационные технологии преподавания в средней и высшей школе» атты
Дипломдық жұмыстың нәтижелері № 1 арнайы (түзету) мектеп интернатында
Жұмыс көлемі және құрылымы: дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан,
1 АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯНЫ ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
1.1 Ақпараттық технология туралы ұғым
Технология – өндіріс процестерінде шикізаттарды өңдеу тәсілдері мен өнімдерді
«Технология» гректің «teche»- өнер, шеберлік және «logos»- ғылым деген
Ақпараттық технология – қазіргі компьютерлік техника негізінде ақпаратты жинау,
Ақпараттық технология (АТ) – ақпараттық ресурстарды қолдану процесін жеңілдетуге,
АТ-ның мақсаты – адамға талдау жасау және оның
Жаңа технологиялар - педагогтың мүмкіндігін күшейтетін құрал, бірақ ол
Компьютердің сызбалық мүмкіндігін молдығы дәрістік экспсриментті бояулы суреттермен, сызбалармен,
Ақпаратты оқытудың маңыздылығы бұл ғылымның тек ЭЕМ-дердi пайдалану мүмкiндiктерi
Ақпараттанудың негiзгi объектiсi, яғни шикiзаты мен беретiн өнiмi ақпарат
Компьютерді мұғалім қосымша материалдар, әртүрлі анықтамалық мәліметтерден ақпараттар беру
Мұғалім араласпай-ақ, оқушылар өздері меңгеруге тиісті ақпараттар беріледі. Қажетті
Жаңа ақпараттық технология құралдарын математика пәнінің кіріктірілген сабақтарында пайдалану,
Есептеу техникасымен жұмыс жасату оқушылардың алгоритмдік дүниетанымын қалыптастырады:
өз әрекетін саналы түрде жоспарлайды;
құбылыстарға модельдер құра біледі.
Программалауды оқыту оқушылардың логикалық қабілетін дамытады, бақылау мен өзін-өзі
Жалпы ақпараттық технологияның мақсаты:
ақпараттық-коммуникациялық технологияны оқу процесіне енгізу жағдайында тұжырымдамалық негізін
мазмұндық, процессуалдық және бағалау компоненттері негізінде мазмұны мен оған
білім беруді ақпараттандыру жағдайына педагог мамандардың біліктілігін көтеру;
Бұл қойылған мақсаттарды шешу үшін келесі міндеттер қарастырылады:
білім беруді ақпараттандыруды дамыту тенденцияларын зерттеу және оған сәйкес
педагог мамандарды ақпараттық-коммуникациялық технологияны өз қызметтеріне енгізуге байланысты ұйымдастыру
ақпараттық-коммуникациялық технологияны білім мекемелерінің оқу процесіне енгізу бойынша педагог
Ақпараттық компьютерлік технологиялардың білім беру жүйесіне енуі жаңа тарихи
Жаңа ақпараттық технология – дербес компьютерлер мен телекоммуникациялық құралдарын
"Компьютерлік" сөзін тіркеу оны жүзеге асырудың негізгі техникалық құралдары
Жаңа ақпараттық технологияның үш негізгі принципі бар:
компьютермен жұмыс істеудің интерактивті режимі;
басқа бағдарламалық өнімдермен өзара байланысы;
мәліметтер, сондай – ақ есеп қойылымының өзгеру процесінің икемділігі.
Шамасы, компьютерлік ақпараттық технология термині емес, жаңа термині дәліректеу
Мұғалімнің басты мақсаты – оқушылардың білім сапасын арттыру. Сабақта
Ұрпақ үшін кітаптың маңызы қандай болса, компьютер де оқушы
Жаратылыстану – математика пәндерін оқытуда ақпараттық технологияны пайдалану оқу
оқушылар бірден өзінің әрекеттерінің нәтижелерін сәйкес талдаулармен және ұсыныстармен
интербелсенді тақта мүмкіншілігін пайдаланып, компьютермен жұмыс істеу оқушының шығармашылық
Осылайша ақпараттық технологияларды пайдаланып оқыту мынандай нәтижелерге қол жеткізеді.
Ең бастысы, ақпараттық технологияларды жаратылыстану және математика пәндерінде қолданудың
Осыған орай, бүгінгі күні мектеп-лицей мұғалімдерді оқушыларға берілетін білімнің
Ақпараттық оқыту технологияларын меңгермегенше, жан-жақты білгір маман болу да
Ақпараттық технологияны меңгеру мұғалімнің зейін-зерделік, кәсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтың
Жыл сайын оқушылардың математика-жаратылыстану пәндеріне деген қызығушылықтары артып келеді.
Оқытудың ақпараттық технологиясы – бұл ақпаратпен жұмыс жасау үшін
Оқытудың ақпараттық технологиясы – білімді жаңаша беру мүмкіндіктерін жасау
1.2 Ақпараттық технологияның жалпы қолданылуы
Қазіргі заман талабына сай адамдардың мәлімет алмасуына, қарым-қатынасына ақпараттық-коммуникациялық
Ақпараттық мәдениетті, сауатты адам-ақпараттың қажет кезін сезіну, оны тауып
Адамзаттың қолы жеткен ең үлкен табыстарының бірі – осы
Жаңа мыңжылдық – бұл күнтізбедегі жаңа уақыт өткелі емес.
Біріккен ұлттар ұйымының шешімімен «ХХІ ғасыр – ақпараттандыру ғасыры»
Қазіргі таңда әлеуметтік жағынан қорғанған адам – ол технология
Қазақстан Республикасының 2005-2010 жылдарына білім дамуының мемлекеттік бағдарламасында көрсетілген.
Елімізде білім берудің жаңа жүйесі жасалып, оның мазмұнының түбегейлі
Бұдан шығатыны, ХХІ ғасырдың алғашқы жылдарының негізгі проблемаларының бірі
Информатика пәнін оқытудың тиімділігін арттырудың жолдары өте көп.
Сурет 1.1 Жаңа ақпараттық технологиялар
Ақпараттық технологияларды пайдаланудың тиімділігі:
оқушының өз бетімен жұмысына;
уақытын үнемдеуге;
білім-білік дағдыларын тест тапсырмалары арқылы тексеруде;
шығармашылық есептер шығару кезінде физикалық құбылыстарды түсіндіру
қашықтықтан білім алу мүмкіндігінің туындауы;
қажетті ақпаратты жедел түрде алу мүмкіндігі;
экономикалық тиімділігі;
іс-әрекет, қимылды қажет ететін пәндер мен тапсырмаларды оқып үйренуде
қарапайым көзбен көріп, қолмен ұстап сезіну немесе құлақ пен
оқушының ой-өрісін дүниетанымын кеңейтуге де ықпалы зор.
Электрондық оқу құралы – бұл оқу курсының ең маңызды
Сонымен қатар, электрондық оқулықтарды сабақта пайдалану кезінде оқушылар бұрын
Математикаға оқыту үшін қолданбалы бағдарламалық қамсыздандырудың әр түрлі сипаты.
Электронды кестелер. Математикалық пакеттер (MathCAD, Derive және басқалар). Оқыту
Электронды кесте немесе кестелік процессор ақпараттың бір түрі –
Ол математикалық операциялар мен есептеулерді жеңілдетуге қолданылады, түрлі пәндік
Windows операциялық жүйесі үшін көбірек танымал пакеттердің бірі -
Excel кестенің деректері негізінде әр түрлі диаграммалар құруға, деректер
Оқыту үрдісінің айнымалылығы оқыту үрдісінде ақпараттық технологияларды белсенді қолдануда
Қолданбалы бағдарламалар пакетін (ҚБП) қолдану білімді игерудің тиімділігін арттырады.
Математикалық және экономикалық мамандықтарға қатысты оқыту үрдісін уақыт
Статистикалық пакеттер нарығы жеткілікті түрде кең және
STATISTICA ҚБП – бұл талдау процедураларының жиынтығынан тұратын, ғылыми
Басқа статистикалық пакеттердің алдындағы оқыту үрдісінде STATISTICA ҚБП-н қолданудың
STATISTICA жүйесінде жүзеге асырылған арнайы қолдау құралдарымен жабдықталған бағдарламалау
орыс тіліне аударылған және лицензиялық, русификацияланған нұсқасын сатып алуға
атқаратын қызметтер кітапханасы қолданушымен кеңейтілуі мүмкін, бұл ықтималдықтар теориясы
STATISTICA және Windows қосымшаларының арасында деректер алмасу жүзеге асырылады;
студенттер математикалық көзқарас тұрғысынан едәуір көп еңбекті қажет ететін,
STATISTICA-дағы кез-келген графикалық және текстік ақпарат файлға Microsoft Office
Қашықтан оқыту – ақпараттық коммуникациялық технологиялық құралдар және ғылыми
Қашықтан оқыту жүйесіндегі негізгі формаларға мыналар енеді:
бекітілген дәрістер, консультациялар;
телеконференциялар;
түрлі деректер қорындағы білім деректерімен тыңдаушылардың жұмыс жасайтын ақпартатық
имитациялық модельдер формасындағы практикалық сабақтар, іскерлік ойындар, жобалар мен
Аталған формалар жеке тұлғаның өзіндік білім алуын жүзеге асырады.
Қашықтықтан оқыту компьютерлiк техника мен телекоммуникациялық желiлердi қолдану
Оқыту процесiн қашықтық режимiнде ұйымдастыру барысында барлық ақпараттық қызмет
мәлiметтердi жiберу (FTP-сервер);
электрондық пошта телеконференция;
гипермәтiндiк орта (WWW-сервер);
интернет желiсiнiң әлемдiк ресурстары (WWW кеңiстiгi, деректер қоры, ақпараттық
видеоконференциялар.
Аталған типтердiң көмегiмен тыңдаушы мен мұғалiм арасында оқыту мен
Электрондық пошта көмегiмен мұғалiм мен тыңдаушы арасында оқу материалдарын
Телеконференция оқу тақырыптары бойынша үйренушiлер арасында жалпы пiкiрталасты ұйымдастыруға
FTP-серверлерiнiң қызметi өте үлкен көлемдегi файлдарды (ақпараттарды) жiберуге мүмкiндiк
WWW-желiсiнiң әлемдiк ресурсында гипермәтiн түрiнде көрнекi және анықтамалық материалдар
1.3 Оқу үрдісінде АКТ-ны қолдану
Компьютерді оқу барысында оқушының қолдануы дегеніміз - оқушының жеке
Көптеген тәжірибелерге сүйене келіп, психологтар есту каналы бойынша хабардың
техникалық құралдар ішінен қажеттісін таңдау,қажеттісін таңдап алу;
құралдың сабақта көрсететін орнын айқындау;
құралмен істелетін методикалық жүйені ойластыру.
Техникалық құралды сабақта пайдалану оқушылардың таным қабілеттерін арттырып, қабылдауын
Сабақта интерактивті әдістерді пайдалануда мақсатты нақты белгілеу шарты
Кейінгі кезде интерактивті әдіс өмірге етене кірді. Оқушылардың математикаға
Қазіргі заман - математика ғылымының өте жан-жақты тараған кезеңі.
Жаңа технологиялар мұғалімнің жүйелі жұмыс істеуіне мүмкіндік береді. Ақпаратты
Математиканы оқытудағы негізгі талап - оқушыға есептер шығара білу
Жаттығуларды өз бетінше тексеріп, қорытынды жасай білетін тұлға қалыптастыру
Математика сабағында сын тұрғыдан әр түрлі стратегияларды, жаңа акпараттық
Сабақ барысында компьютерді қолданудың жақсы жақтары:
1. түрлі – түсті иллюстрациялар, ұлттық музыка, анимациялар есте
2. әр сабақта сөйлеу әрекетінің төрт түрі де қолданылады:
3. әр сабақ төмендегілерді қамтиды:
а) компьютермен үзіліссіз тілдік қарым – қатынас;
ә) бірнеше рет тыңдау мен оқып – білген материалды
4. компьютер оқушының өзіндік жұмысын ұйымдастырады;
5. оқушымен жекелей жұмысты іске асырады;
6. компьютер оқытудың аудио және бейне құралдардың мүмкіндіктерін табысты
Қоғамның қазіргі даму кезеңі жедел ақпараттандырылу процесімен сипатталады. Ақпараттық
Егер бұл технологияларды бұрынғы білім беру жүйесіне бұлжытпай кірістірсек,
Сонда ғана мультимедиа жүйесі:
қазіргі қоғамды ақпараттандыру жағдайдағы жеке тұлғаны дамытуға арналған міндеттерге
тілді белсенді оқытудың әртүрлі үдемелі әдіс-тәсілдерін жүзеге асыруды
оқушының интеллектуалдық потенциалын дамытуға, өз бетімен білім алу біліктіліктерін
оқушының оқуға деген қызығушылығын қазіргі кездің кешенді ұсынатын және
Сабақта келесі бағдарламаларды қолдануға болады:
тренажер – бағдарламалар;
бақылаушы - бағдарламалар;
тәлімгерлік бағдарламалар;
көрнекіліктер бағдарламалары;
ақпараттық-анықтамалық бағдарламалар.
Тренажер – бағдарламалар оқушының білімін, білік-дағдысын бекітуге, пысықтауға
Бақылаушы - бағдарламалар бақылауға қажетті тұрақтылықты, көпнұсқалықты, бағаның мұғалімнің
Тәлімгерлік бағдарламалар - оқушылардың жауабын өңдейтін бағдарламалар.
Көрнекілік - бағдарламалары арқылы компьютерді көрнекілік құралы ретінде
Ақпараттық-анықтамалық бағдарламалар керекті ақпаратты алуға арналған. Оқушы компьютер арқылы
Педагогикалық компьютерлік бағдарламалық құралдарды (ПКБҚ) құрастырып қолданып мұғалім
ПКБҚ базистік курстың бағдарламасын қамту керек;
ПКБҚ жүйелі түрде де, эпизодтық түрде де қолданылу керек;
ПКБҚ оқыту, бақылау, ізденіс функцияларын орындау керек;
ПКБҚ мазмұнының көлемі ресми оқулықтардың көлемінен асып түсу керек;
ПКБҚ дидактикалық мазмұнын компьютерсіз оқытуда да қолдану үшін,
Әрине, бұл тақырып бір мақаламен толық ашылмайды. Сондықтан, математика
ХХІ ғасыр – ақпарттық технология ғасыры. Қоғамды ізгілендіру білім
ҚР «Білім туралы» заңының 8 бабының 7-ші тармағында: «Оқытудың
«Қазақстан — 2030» стратегиялық бағдарламасы білім берудің ұлттық моделінің
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында
2 МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДА АКТ-НЫ ПАЙДАЛАНУ
2.1 Мектепте математика пәнін оқытуда жаңа педагогикалық ақпараттық -
Елбасы Н.Ә.Назарбаев «Болашақта еңбек етіп, өмір сүретіндер
Қазіргі білім жүйесінің ерекшелігі – тек біліммен қаруландырып қана
Мемлекеттік бағдарламада оқу үрдісіне ақпараттық-коммуникативтік технологияларды кеңінен пайдалану жалпы
Мектеп оқушысының ақпараттық мәдениетін дамыту көзқарасы тұрғысынан да мұғалімге
Математика пәнін оқытуда жаңа педагогикалық ақпараттық-коммуникативтік технологияларды пайдаланудағы басты
Математика пәнін оқытудағы ақпараттық технологиялардың педагогикалық мақсаттары:
қолданушы мен ақпараттық және коммуникациялық құрылғылар арасындағы жылдам байланыс;
оқытылу ақпаратының компьютерлік көзге елестетілуі;
ақпараттық-әдістемелердің оқыту процесін ұйымдастырудағы бақылаудан автоматтандыру.
Математиканы оқыту әдістемесі оқушының өзіндік тұлғасын қалыптастыру үшін, оның
Қазіргі уақытта математика сабағында тек қана иллюстрация тестілеу үшін
Бұл процестің негізі мынада мұғалім тексеру нәтижесі жайлы
Математика және информатика пәндеріне бірнеше кіріктірілген сабақтар жүргізуге болады.
“MS Excel” инструменталдық құралдары ерекше тиімді топтастырылып тақталарға
қуатты формулалар мен функциялар ақпараты бар;
алғашқы мәліметтердің өзгеруіне байланысты айнымалы шамаларды қайта есептеудің қауырт
әртүрлі графиктер мен диаграммалар көмегімен мәліметтерді және олардың өзгерісін
“MS Excel” бағдарламасымен жұмыс істеу негіздері информатика пәні сабақтарында
арифметикалық (геометриялық) прогрессияның n-ші мүшесін және қосындысын табу;
квадраттық функциялардың графиктерін тұрғызу және зерттеу;
сызықтық теңдеулер жүйесін Крамер әдісімен шешу;
екі айнымалысы бар теңдеулер жүйесін шешу;
интегралды есептеу.
Сонымен іс-тәжірибеде жүзеге асырылған ақпараттық технологиялар мүмкіндіктерін оқу үрдісінде
оқу үрдісінде компьютерді фрагментті түрде емес, үздіксіз қолдану қажет;
үлкен көлемді бағдарламалауды қажет ететін және «жылдам ескіретін»
белгілі бір шарттарды қанағаттандыратын бағдарламалық-әдістемелік демеудің болуы қажет;
компьютерлік практикум барысында мұғалім мен оқушының белсенді ролін қамтамасыз
инструменталдық ортаның рухани ескіруіне байланысты;
толықтырулар мен өзгертулерге икемді.
Кейінгі кездегі зерттеу жұмыстары математиканы оқытуда компьютерді қолданудың жемістілігін
Қазіргі кезеңде оқулықтар теориясы, оқытудың жаңа ақпараттық технологиялармен
Электрондық оқулықтың нәтижелігі мынада:
қажетті ақпараттық материалдарды жылдам тауып алуға мүмкіндік береді;
гипермәтіндік түсіндіруден жан-жақты ақпараттық материал алады;
теориялық материалды өз бетімен оқып, үйренуге, зерттеуге мүмкіндік береді;
сабақты иллюстрациялық материал ретінде жабдықтауға көмектеседі;
сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетімен әр түрлі
емтихан дайындық кезеңдерінде пайдаланылады.
Қазіргі таңда қолға алынып отырған компьютерлік оқу үрдісінде
тез арада қайтарма байланыс болуын қамтамасыз етеді;
қажетті ақпараттық материалдарды жылдам тауып алуға мүмкіндік береді;
әрбір жеке тұлғаның, білімін, білік-іскерлігін әрбір тараулар бойынша
Оқытушы алдымен сыныптағы компьютерлерге пәні бойынша дәріс тақырыптары мен
Әрбір оқытушы өзінің пәнінен дәріс материалын, тәжірибелік сабағын, бақылау
Сонымен, математиканы оқыту үрдісінде компьютерді қолдануға байланысты төмендегідей тұжырымдарды
компьютер оқу үрдісін іскерлік тұрғыда ұйымдастырудың барынша адекватты техникалық
компьютер белсенді әріптес роліне еніп, оқушылардың іс-әрекет ынтасын
компьютер бағдарламалық математиканы оқыту үрдісінің тұтастығын бұзбастан оны оқушылардың
компьютер-оқушылар білімін бақылауды ұйымдастырудың теңдесіз құралы және жаңа ақпараттық
компьютер жұмысының қалыптылығы оқушылардың оқу үрдісін, тереңірек түсінуге жағдай
компьютердің күрделі бейнелерді сомдау мүмкіндігі жоғары деңгейдегі көрнекілік ретінде
компьютер оқу үрдісінде тың танымдық құралдар енгізеді.
Ақпараттық-коммунакативтік технологияларды игеру қазіргі заманда әрбір жеке
Еліміздің кепілі, болашақ тірегі мектептердің білім деңгейін көтеру және
Қазіргі уақытта Қазақстанда тек экономикалық және саяси процесте
Ақпараттық технологияларды және компьютерлік желі арқылы жаңа білім әдістерін
«Білім саласындағы жаңа коммуникациялық технологиялар» түсінігі компьютерлік техника және
Математика пәнін оқытуда жаңа коммуникациялық технолгияларды пайдаланудың басты
Болашақтың адамы тек қана сауатты емес, сонымен қатар оның
Оқушының сабақта көзделетін нысандары, құбылыстары туралы өз бетінше оқу
Сондықтан, пән мұғалімдерін дайындауда тек информатика курсын оқытуда
Математика пәнінің мұғалімдері төмендегілерді білуі қажет:
әр түрлі обьектілерді кескіндеуді, оны салып тұрғызуды дисплей
есептеу процесін, ақпаратты іздеу жұмыстарын, сонымен қатар мәліметтерді жинау,
математиканы оқытуда ақпараттық технологияларды қолдануды қосымша оқытуды жүзеге асыру;
оқушылардың білім деңгейін бағалауға қойылатын негізгі критерийлерін;
қолданушының білімін, дайындығын бағалауға арналған компьютерлік тестік және диагностикалық
Сонымен қатар, математика пәнінің мұғалімдері өзінің кәсіби қызметінде келесі
Математика пәнін оқытудағы ақпараттық технологиялардың педагогикалық мақсаттары:
қолданушы мен ақпараттық және коммуникациялық құрылғылар арасындағы жылдам байланыс;
оқытылу ақпаратының компьютрлік көзге елестетілуі;
ақпараттық әдістемелердің оқыту процесін ұйымдастырудағы бақылауын автоматтандыру.
Жергілікті және жалпы тораптағы ақпараттық қарым-қатынас.
Оқыту тәрбиелеу процесінің білімді ақпараттандыру шарттарындағы ерекшеліктері, сонымен бірге
Электрондық құралдардың құрылымын, қолданылуларын, жобалауы және бағаланылуын және мазмұндық
Электронды есептеуіш техниканың, ақпараттық және коммуникациялық құралдардың әдістемелік эргономикалық
Тесттік, диагностикалық әдістемелердің компьютерлік қолданылуының ерекшеліктері, оның оқушылардың білім
Бұл бағытта білім беруді сапалы түрде жүзеге асыру үшін,
Блоктардың мазмұны өзгертіле алатын болғандықтан, ол әр түрлі
Білім саласында компьютер оқушы үшін оқу құралы, ал мұғалім
Компьютерлік технологияны қолдану оқытуға арналған программалық жабдықтарды (электрондық оқулықтар
сценарий қалыптастыру (нақты көрсетілген компьютерлік тапсырмалары бар сабақ құрылымы:
сабақтың әр кезеңіне уақытты есептеу;
сабақтың мақсатын, міндеттерін, жүру барысын, практикалық тапсырмаларды және оларды
Компьютерлік технологияларды сабақ барысында қолданудың жақсы жақтары:
түрлі түсті анимациялар, суреттер т.б. есте сақтау процесі үшін
компьютер оқушының өзіндік жұмысын ұйымдастырады және оны басқарады;
оқушымен жекелей жұмысты іске асырады;
компьютер оқытудың аудио және бейне құралдардың мүмкіндіктерін табысты байланыстырады;
әр сабақ төмендегілерді қамтиды;
компьютермен үзіліссіз тілдік қарым қатынас;
бірнеше рет тыңдау мен оқып білген материалдарды қайталаудың арқасында
үнемі эталонның дыбысы шағып тұрады және сөйлеу әрекетінің барлық
Сонымен, сапалы білімді қамтамасыз етуде қазіргі қолданылып жатқан жаңа
Оқушыларға терең білім беру үшін жаңа технологияларды қолдана отырып,
Мұғалім пәнді өзі жетік терең біліп, оны балаларға жай,
Мұғалім оқушылардың жеке басының психологиясын (жан дүниесін) жете біліп,
Мұғалім әр оқушыға, бүкіл сыныпқа талап қоя білуі керек.
Мұғалім әр сабақта ғылым мен техника жаңалықтарн дұрыс қолдана
Мүмкіндігінше, кейбір үлкен тақырыптарды топтап, жеке блоктар түрінде топтай
Балалардың есте сақтау қабілеттерін арттыру үшін жаңа сабақты тірек
Сабақта балалардың пәнге деген қызығушылығын арттыру үшін әртүрлі қызықты
Әрбір сабақ өз дәрежесінде өтуі қажет.
Оқушыға белгілі бір дәрежеде білім беру мен қатар оқуға,
Қазіргі Қазақстандық білім беру жүйесінің негізгі міндеті-оқушыны ұлттық және
2.2 Математика сабақтарында ақпараттық технологияны қолдану
ХХІ ғасыр – тәуелсіз еліміздің дүниежүзілік өркениетке өрлеу
Қазіргі кезеңде еліміздің білім беру жүйелерінде бірқатар өзгерістер енгізіліп,
Осы бағытта жүргізіліп жатқан жұмыстардың бірі жалпы білім беретін
Жаңа технология - мұғалімнің мүмкіндігін қуаттандыратын құрал. Жаңа ақпараттық
оқушыларға оқылатын құбылыстар мен объектілер туралы толық және дәл
оқытудың көркемділігі артады, яғни оқушыларға қиын да күрделі материалдарды
оқытудың тиімділігі жоғарлайды және оқыту материалын түсіндіру мүмкіндігі арттырады;
оқушылардың ғылыми-дүниетанымдық көзқарастарын қалыптастыра отырып, олардың білімге құштарлығын, табиғи
мұғалімдерді техникалық жұмыстан босата отырып, үнемденген уақытта олардың шығармашылықпен
мұғалім мен оқушының жұмысын жеңілдетеді.
Әлемдік білім алу кеңістігінде интеграциялық үрдістердің тереңдеп, кең қанат
Сапалы білім беру қазіргі уақытта, білім алушылардың жұмысын
Ақпараттық технологияларды пайдалану-бұрыннан пайдаланатын жүйелерге қосымша болғанда емес, дәстүрлі
Әр түрлі форматты файлдар, мәліметтер қоры, бағдарламалық модульдер, жекелеген
Білімді ақпараттандыру жағдайында болып жатқан кемшіліктерге қарамастан, оны «ақпараттық
ақпаратты ұсынудың жаңа формасы. Қызықты, жанды немесе алдын ала
жаңа кітапханалар. Интеллектуальдық ресурстар көлемі және табыстары өседі. Internet
оқу сабақтарының жаңа формалары. Оқушылар мен оқытушылардың виртуальды семинарлар
білімнің жаңа құрылымы. Бүгінгі күні білім жүйесіне жаңа құрылым
Көбінесе қашықтан оқыту бағдарламалары оған барынша мол қол жеткізуге
сапасы мен мүмкіндігі жоғары білім кеңістігін құру, кәдімгі оқу
Internet желісінде әмбебап компьютерлік кітапхана құру, кез келген уақытта
желі бойынша педагогтармен қарым-қатынас ұйымдастыру;
оқытушының да, оқушының да білімін компьютермен тексеру жүйесін жасау.
Төмендегідей базалық шарттар сақталған жағдайда сапалы білімге қол жеткізуге
қымбат тұратын технологиялар мен бағдарлама өнімдерін қолдану;
іштей және қашықтан оқыту түрлерін біріктіру;
қажетті ақпараттық ресурстарды табуды жеңілдететін толық каталогтар жасау.
Орта бiлiм беру жүйесiн ақпараттандырудың мемлекеттiк бағдарламасының негiзгi бағыттарының
Жаңа ақпараттық технологиялар дегеніміз - білім беру ісінде ақпараттарды
Ақпараттық технологияларды сабақта пайдаланудың негізгі мақсаты: Қазақстан Республикасында біртұтас
Ақпараттық технологиялардың негізгі міндеттері:
сабақта ақпараттық технологиялар құралдарын қолдану;
практикалық шараларды анықтап,жүзеге асыру;
ғылыми-ізденушілік және оқу-әдістемелік жұмыстар жүргізу;
Ақпараттық технологиялардың қағидалары:
жеке тұлғаның инттелектуалдық және шығармашылық қабілеттерін дамыту;
технологиялық құрал арқылы алынатын білімдер мен мәліметтердің түсініктілігі;
білім мен тәрбиенің бірізділігі;
жалпы компьютерлік сауаттылық;
оқыту мен тәрбиелеудің жылдамдығы.
Математика – оқушылардың ойлау қабілетін қалыптастыратын және дамытатын негізгі
Математика пәнінде ақпараттық технологияларды қолдану пәнді оқытуда оқушыға ұғымдарды
Біріккен Ұлттар Ұйымының шешімімен «ХХІ ғасыр - ақпараттандыру ғасыры»
білім, білік дағдыларын дамытуға қызығушылығын арттыру;
жауапкершілік пен міндеттерін қалыптастыру;
есеп пен талдау жасау дағдыларын үйрету;
логикалық және ақпараттық ойлау қабілеттерін дамыту;
өз бетінше ізденуге үйрету және компьютерлік сауаттылыққа тәрбиелеу;
алған білімдерін өмірде қолдана білуге тәрбиелеу.
Жаңа ақпараттық технология құралдары оқыту құралы қызметін атқарады.
2.1 суретке сәйкес жаңа ақпараттық технологиялардың құралдары келтірілген.
Сурет 2.1 Жаңа ақпараттық технология құралдары
Математика пәні адамның ой - өрісін, ойлау, талдау қабілетін
Оқушыларды сырттай мемлекеттік бақылауларға дайындауда пән мұғалімі математика пәніне
Математика арқылы оқушыға мұғалім күнделікті іс-әрекетін ғылыми стильмен
Білім беру жүйесін ақпараттандырудың бағыты жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану
Компьютер оқу үрдісінде қолданылатын оқытудың тиімді құралдарының бірі. Ол
Оқытудың компьютерлік технологиясы дегеніміз білім алушыларға ақпаратты компьютер арқылы
Қазіргі уақытта әрбір жаңа заманғы адам компьютерді біледі, оны
Компьютер құрамдастардың даму жылдамдығы тек математикалық, графикалық есептерді шешіп
Бүгінгі күні видео және аудио ақпаратты өңдеу және бейнероликтерді
Компьютерлік оқыту дегеніміз - оқытудың техникалық құралдарының бірі
Интерактивті жүйе дербес компьютерді қолдану, бейнемагнитофон, бейне дискілі құрал,
Олай болса, оқытудың жаңа ақпараттық технологияларын техникалық және адам
Модуль – бұл толық, логика жағынан аяқталған блок. Көлемі
Яғни, дайындық деңгейінде оқу материалының сараптау іріктеуі өткізіледі. Модульдік
Қазіргі кезде компьютерлік технологияның даму деңгейі жаңа дәуірдің мультимедиялық,
Осылайша сабақ тақырыбына сәйкес оқулықтан тыс қосымша материал пайдалану
Математика сабағында ақпараттық технологияны тиімді пайдалану - білім сапасының
Сурет 2.2 Ақпараттық технология түсінігі
Қазіргі уақытта автоматтандырылған оқыту жүйесінің бір жіктелуі жоқ. Бірақ,
тренажер-бағдарламалар іскерлік пен дағдыны қалыптастыру және бекіту үшін
бақылаушы бағдарламалар - нақты білім немесе іскерлік деңгейін бақылау
жаңа түсініктерді меңгеру артықшылығымен бағдарланған тәлімгерлік бағдарламалар. Бұл бағдарламалардың
көрсетуші бағдарламалар оқу материалын көрнекі көрсетуде бейнелеп түсіндіру
ақпаратты-анықтамалық бағдарламалар қажетті ақпаратты шығару үшін тағайындалған. Келешекте
имитациялық және модельдеуші бағдарламалары объекттер және оқиға “симуляция”
Егер оқиғаны іске асыру мүмкін болмаса немесе қиынға түссе
Қорыта келе, компьютердің мүмкіндіктерін пайдалана отырып, математика сабағында
Оқыту ортасын дамыту құралдары.
Жаңа ақпараттық технология құралдары оқыту құралы қызметiн атқарады. Дәстүрлi
компьютерлiк үйрету бағдарламалары;
электрондық оқу құралдары;
компьютерлiк тестiлеу жүйесi мен бiлiмдi бақылау;
электрондық анықтамалар мен энциклопедиялар;
аудио және видеоматериалдар;
интернет желiсiндегi ақпараттық материалдар.
Аталған құралдар оқу материалдарын жеделдетiп меңгеруге және оқытудың сапасын
Қашықтықтан оқыту материалдарын жасақтаушылар осы құралдарды негiзге алуы қажет.
Қашықтықтан оқытудың техникалық базасы.
Қашықтықтан оқытудың техникалық базасы (телефондық және телекоммуникациялық арналар, телевидение
Интернеттiк ақпараттық ресурстар: E-Mail, WWW.
Оқыту формалары.
Жеке оқыту бағдарламасы әр түрлі ақпараттық құралдарды қолдана алады
жеке тапсырмалардың сыныпта орындалуы;
электрондық құралдың модульдік бөлігімен жұмыстар (жаңа білім алу, жаттығулар,
оқу пәнін электрондық оқулық бойынша өздік игеру.
Топтық формалар.
оқытудың жеке формаларының дамуынан басқа жаңа формалар, яғни компьютермен
компьютерлік желілердің пайда болуы әр түрлі мектептердің, тіпті аймақтардың
компьютер оқу үрдісінің барлық түрлерінде қолданыла алады.
жаңа материалды түсіндіруде (кіріспеде);
бекітуде;
қайталауда;
тексеруде.
АКТ құралдарын қолданудың нұсқалары:
мұғалімнің іс әрекетін компьютерлік бағдарламалық құралына, пән бойынша электрондық
мұғалімнің іс әрекетін компьютерлік оқыту бағдарламасымен (пән бойынша жеке
қосымша материалды фрагментті, таңдамалы қолдану, аудио – видеокөрнекіліктер, электрондық
АКТ құралдарын қолданудың нұсқалары:
материалды бекітуге арналған тренингтік бағдарламаларды қолдану;
диагностикалық және бақылаушы материалдарды қолдану;
оқушылардың сабақта немесе сыныптан тыс жұмыста көрсетуге арналған өздік
АКТ құралдарын қолданудың нұсқалары:
компьютерді есептеу, график салу үшін қолдану;
зертханалық жұмыстарды көрсетеін бағдарламаларды қолдану («Матлаб» және т.б. бағдарламалары);
материалды бекітуге, мотивацияға, психологиялық жаттығуға ойындық және қызықты бағдарламаларды
Оқушыларға математикалық жүйелі білім беру, олардың өздерінің алған
Мұғалімдердің мақсаты - оқытудың барлық компоненттерін пайдалана отырып,
Әрбір оқушыны жан-жақты білімді етіп тәрбиелеу - әр мұғалімнің
Қазіргі заман - математика ғылымының өте жан-жақты тараған кезеңі.
Қазіргі ақпараттық технологияның озық жетістіктерін математика сабағында
Жаңа технологиялар мұғалімнің жүйелі жұмыс істеуіне мүмкіндік береді.
Ақпаратты оқыту технологиясының бүгінгі күні интрактивті тақта ерекше орын
Оқушы интерактивті тақтамен жаңа материалдарды арнаулы программамен мүмкіндігінше пайдалана
Жаңа технологиялар оқушының шығармашылық белсенділігімен өзіндік танымдық қызметін ұйымдастырушы
2.3 Математика сабақтарында қолданылатын ақпараттық технологиялар түрлері
Математика сабақтарында ақпараттық технологиялардың екі түрі қолданылады: презентация және
Презентация слайдтардан тұратын және сынып пен мұғалімнің жұмысын ақпаратпен
Power Point бағдарламасында орындалған электрондық презентацияларды қолдану сабақтың сапасын
Сабақтарда әр түрлі электронды қосымшалар қолданылады:
аудио- бейне қатар демонстрациясы мен безендірілуі;
жұмбақ, сөзжұмбақ, тест түрінде өз біліміңді тексеру және жаппай
бір пәнде әр түрлі білім бөлімдерін ұтымды біріктіре отырып,
оқушының компьютермен тікелей байланыс жасауға мүмкіндік беретін (обьектілі бағдарлық
Оқу үрдісінде көбіне қолданылатын ақпараттық технологияларды екі топқа бөлуге
1. жаһандық және Internet пен локальды желіні қолданатын желілік
2. локальды компьютерлерге бағдарланған технологиялар (оқыту бағдарламасы, ақиқат
Белгіленген арнайы курс бойынша балаларды оқыту кезінде компьютердің сүйемелдеуімен
фронтальды түрі;
топтық форма;
жеке оқыту түрі.
Оқу үрдісін ұйымдастыру кезінде келесі шарттарды негізге алу қажет:
Сабақты компьютерді меңгерген мұғалім жүргізуі тиіс.
Компьютерлік тапсырмалар оқу пәні мен оны оқыту әдістемесінің мазмұнына
Оқушылар компьютерлік тапсырмаларды орындауға қажетті деңгейде компьютерді меңгеруі тиіс.
Оқушылар бастауыш мектепте бекітілген тазалық нормаларына сәйкес жабдықталған арнайы
Практикалық, өмірлік, жаңашылдық, мәселелік, толымдылық өсуіне сәйкес құрылған, оқу
Компьютерлік қолдауды әзірлеу кезінде ерекшелеу керек:
қандау дидактикалық тапсырмаларды шешуге арналған және қандай компьютерлік тапсырмалар
компьютерлік тапсырмаларды орындау мен құруға арналған мақсатқа бағытталған қандай
балаларда қандай алдын ала компьютерде жұмыс істеу қабілеттері қалыптасуы
қандай сабақтарды компьютерлік қылу;
компьютерлік тапсырмаларды қалай ұйымдастыру керек.
Математиканы оқыту үрдісінде ақпараттық технологиялар әр түрде қолданылуы мүмкін.
сабақтардың мультимедиялық сценарийі;
сабақта білімін тексеру;
сабақтан тыс қызмет.
Өз бетінше жұмыс істеу уақытын лезде ұлғайту АКТ ны
Сабақтарда мультимедианы қолдану келесі принциптерді іске асырады:
Көрнекілік принципі. Сабақта кез келген иллюстрациялық материалды, аудиоматериалды,
Табиғи пайымдылық принципі. Интернет материалдарын қолдану жоғары сынып оқушыларының
Беріктік принципі. Презентация сабағын қолдану оқытылып жатқан немесе оқылған
Ғылымилық принципі: бұл принциптің мультимедиялық оқыту кезінде көбіне іргелі
Жеткіліктілік принципі: бұл технология дифференциалды оқыту технологиясымен бірігіп, сабақта
Жүйелілік принципі: презентация сабақтарын қолдану бір тақырып бойынша сабақтар
Ізбасарлық принципі: дәстүрлі сабақтарда сияқты оқу материалы үлкен көлемде
Оқу-тәрбие үдерісінде ақпараттық технологияны пайдалану оқытушылардың, білімгерлердің мүмкіндіктерін
Мультимедиалық технологиялар дегеніміз - әр түрлі типті мәліметтерді дайындау,
Бүгінгі күнде электрондық оқулықтарды, компьютерлік оқыту бағдарламаларын, дыбыстық және
Білім берудегі мультимедиа – біріншіден, таным үдерісінің жоғарлауына септігін
Мультимедианың бағдарламалық құралдары деп - интерактивті режимде әртүрлі типті
Қазіргі қоғамның ғылыми-техникалық, экономикалық-әлеуметтік салаларындағы мультимедиалық технологиялардың алатын орны
Электрондық оқулық – оқу ақпаратын тасымалдаудың жаңа құралы болып
Электрондық оқулықтың жетістіктері мыналар болып табылады:
шұғыл кері байланысты қамтамасыз етеді;
дәстүрлі оқулықта көп іздеуді қажет ететін тиісті ақпаратты тез
гипермәтінді түсіндірмелерді бірнеше рет қарап шығу барысында уақытты анағұрлым
қысқа мәтіндермен қатар көрсетеді, әңгімелейді, жобалайды, т.с.с.;
әрбір студентке дербестік тұрғыдан қатынас жасауға мүмкіндік беріп, олардың
белгілі бір бөлім бойынша білімді тексеруге мүмкіндік туады.
Электрондық оқулық негізінен үш бөліктен құрастырылады: негізгі ақпараттық курс
Педагогикалық еңбектің тиімділігін арттыруға, білім-білік, дағды сапаларының жақсаруына септігін
Интерактивті технологияны оқыту үдерісінде пайдалану әдістерін өз ішінде үшке
техникалық құрал-жабдықтарды қолданбай өту әдісі;
техникалық құрал-жабдықтарды жарым-жартылай қолдану әдісі;
техникалық құрал-жабдықтарды қолдана (аудиовизуалды) оқыту әдісі.
Интерактивті технологияның техникалық құрал-жабдықтарды қолданбай өту әдісіне жұптасып жұмыс
Слайд-фильмдерді, буклеттерді, сабаққа арналған электрондық қосымшаны жасау –мұғалімнің кәсіби
Интерактивті тақтаны қолдану, сабақты дәстүрлі түрде өткізуден, ақпаратты электронды
Мұғалім интерктивті тақтаның мүмкіндіктерін пайдалана отырып, ақпаратты жеткізуге арналған
Интерактивті тақта оқу пәндерін түрлендіруге көмегін тигізіп, оқытудың барлық
Ақпараттық технологияларды, атап айтқанда, компьютерлік, мультимедиалық, интерактивтік оқыту құралдарын
Сонымен математика сабақтарында компьютерлерді пайдаланудың маңыздылығын, яғни олардың көмегімен
оқу-тәрбиелік процестің сапасын арттыру, оны ғылыми-техникалық прогрестің осы заманғы
оқыту процессіндегі жекелеп, саралау (дифференция) идеяларын дамыту;
оқушыларды автоматтандырылған өндірісте еңбекке дайындау, компьютерлік жаппай білімді жетілдіру;
мұғалімге жүйелі бақылау жүргізіп отыру, яғни оған оқушылардың білім
жеке тұлғалық мәселелерді шешуде көмек көрсету.
Компьютермен жұмыс барысында оқушылар сапасы жағынан жоғары, яғни пәнге
Материалды электронды сақтаушы ең негізгі қалыптастыру түрінің бірі ретінде,
Қызметтік тағайындау бойынша компьютерлік бағдарламаларын шартты түрде төрт негізгі
ақпараттық –көрнекілік (қарапайым көрнекі құралдармен аудио-визуалды оқыту құралдарын алмастырады);
дамыту бағдарламалары (есті, назарды, ойды, оқушылардың ойлау аумағын дамытуға
оқыту бағдарламалары (оқушылардың компьютермен зерттеу жұмысын көрсетеді немесе белгіленген
бақылаушы бағдарламалар (оқушылардың үйрету деңгейінің көбіне тест бағдарламалары).
Басқа үйрететін бағдарламаларға қарағанда – электронды энциклопедиялар, бұл оқытып
Алғашында оқушыға бос орынға сөздер мен терминдерді қойып, кейін
Мысалға, «Математика 5-11 сыныптар. Тәжірибелік» дискін жаңа материалды түсіндіру
Оқу үрдісінің іске асуы үшін, геометрия пәніне қызығушылық арттыруға,
«Жанды геометрия» ортасы дайындықтың электронды нұсқасы, әрине өзіндік геометриялық
Бұл орта оқытпайды және «өзі ештене істемейді», -
2.3 суретке сәйкес «Жанды геометрия» бағдарламасының құралдар мен сызбаларды
Сурет 2.3 Құралдар мен сызбаларды жоғарылату
Сызбаларды құру үшін стандартты геометриялық операциялар қолданылады, бұл екі
Тез өлшемге келетін нақты дәлдік қатынасымен периметрін, ауданын, бұрышын,
Сурет 2.4 Обьектілерді үздіксіз ауыстыру
Орнаменттер мен суреттер бағдарламаның ең қызықты және шығармашылық дамыту
Бұл оқыту бағдарламасы математиканы кез келген оқулықпен, кез келген
"Жанды геометрия” пакеті негізгі геометриялық обьектілер мен олардың қасиеттерін
Оқыту үрдісінде "Жанды геометрия" бағдарламасын қолдану:
өз бетінше ойлау дағдысын дамыту;
оқуға жауапкершілік және оң қатынасты құрып, үлгерім өсуі қадағаланады;
оқушының өзін өзі бағалауы, өзін өзі сынауы өседі;
қосымша білім алу қажеттілігі және қызығушылық пайда болады;
математикаға деген қызығушылықтың түсуі кезінде маңызды жетістік болатын, ғылыми
жұмысты безендірудің жоғары эстетикалық деңгейі геометрияны оқытуды қызықтырады.
Ақпарат көздері ретінде Интернетті ерекшелеуге болады, оқушыларға теориялық материал
Интернет — алдымен маңызды ақпарат көзі. Ақпарат көлемінің өсуімен
Электронды оқулықтың қолдануда ең белгілі және жетімді нұсқалар тізімі
Кесте 2.1
Электронды оқулықтардың нұсқалар тізімі
№ Сынып Атауы
1 2 3
1. 6-11 ADVANCEDgrapher ( график құруға)
2 5-11 UMS (әмбебап математикалық шешуші)
3 5-11 Геометриялық құрастыру.
4 5-11 Геометриялық құрылғы.
5 5-11 «Жанды математика»
6 5-11 STRATUM (математикалық модельдермен жұмысқа арналған динамикалық
7 5-11 «Жанды геометрия»
8 5-8 Қолданбалы геометрия.
9 5-11 ЭИ. Математика 5-11
10 5-6 ИИСС. Компьютердегі математика.
11 5-11 Ашық математика (алгебра)
12 5-11 Ашық математика(геометрия)
13 7-11 Ашық математика (қызмет және графика)
14 5-6 Оқыту бағдарламалар жиынтығы
15 5-6 Ауызша есепке арналған математикалық жаттығу
16 5-6 Ойын жаттығу бағдарламалары
17 7-8 Виртуалды мектеп. К&M. Сабақтар. Геометрия 7-8 сынып
18 7-8 Виртуалды мектеп. К&M. Сабақтар. Алгебра 7-8 сыныптар
Оқу үрдісінде электрондық оқулықтарды қолдану тәжірибеде оқу үрдісін интенсификациялауға,
Оқулықты пайдалану болашақ мамандардың кәсіби даярлығын және оқу әрекетін
3 МАТЕМАТИКА САБАҚТАРЫНДА АТ-НЫ ҚОЛДАНУ ӘДІСТЕМЕСІ
3.1 Бағдарлама мазмұны
7 сыныптарда алгебраны келесі оқу төрт мазмұнды желілер айналасында
7 сыныптарда алгебраны оқыту математикалық білім беру жүйесіндегі аяқтаушы
Мақсаты: алгебраны оқыту барысында математикалық ойлау мен есептеу
Міндеттері:
әртүрлi сандарға арифметикалық амалдар қолдану бiлiктерiн дамыту;
формальды-шапшаң алгебралық аппаратты және оны математикалық және математикалық емес
функционалдық-графиктiк түсiнiктердi қалыптастыру және оларды нақты тәуелдiлiктердi
статистикалық мәлiметтердi ұсынудың және талдаудың негiзгi тәсiлдерiмен, нақты
Оқу бағдарламасын жасау үшiн оқу материалының мазмұнын таңдауда және
Ғылымилық ұстанымы оқушылардың күнделікті өмірде және оқу барысында ғылыми
Үздіксіздік ұстанымы мектепке дейінгі дайындық, бастауыш және негізгі жалпы,
Іс-әрекеттік ұстанымы математикалық ұғымдар мен әрекеттер тәсілдерін саналы әрі
Пәнішілік интеграция ұстанымы математикалық білім беру мазмұнын құрайтын сан
Ыңғайлылық ұстанымы оқушылардың жас ерекшеліктерін ескеру белгiлi бiр жетістікке
Оқушының жеке ерекшеліктерін ескеру ұстанымы әр деңгейлі тапсырмаларды, өзіндік,
Шығармашылық ұстанымы оқушылардың өз бетімен стандартты емес, шығармашылық, логикалық
Пән бойынша оқу жүктемесі.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартында ұсынылған
7 сынып - аптасына 2 сағат, барлығы 68
«Математика» оқу пәні мазмұнының вариативті бөлігі.
Негiзгi орта бiлiм беру деңгейiндегi математиканың вариативті мектеп компоненті
Алгебра. 7-сынып (аптасына 2 сағат, барлығы 68 сағат).
Натурал және бүтiн көрсеткiштi дәреже (12 сағат).
Натурал көрсеткiштi дәреже және оның қасиеттерi: бiрдей негiздi дәрежелердi
Бүтiн көрсеткiштi дәреже және оның қасиеттерi. Санның стандарт түрi.
Бiрмүшелiктер мен көпмүшелiктер (12 сағат).
Бiрмүшелiк. Көпмүшелiк. Көпмүшелiктiң стандарт түрi. Көпмүшелiктерге амалдар қолдану: көпмүшелiктердi
Бiрмүшелiктi жақшаның сыртына шығару. Көпмүшелiктердi көбейткiштерге жiктеу.
Көпмүшелiктi көпмүшелiкке бөлу.
Қысқаша көбейту формулалары (14 сағат).
a2 - b2 = (a + b)(a - b)
(a + b)2 = a2 + 2ab + b2
(a - b)2 = a2 - 2ab + b2
a3 + b3 = (a + b)(a2 – ab
a3 - b3 = (a - b)(a2 + ab
формулалары. Қысқаша көбейту формулаларын көпмүшелiктердi көбейткiштерге жiктеуге қолдану.
Алгебралық бөлшектер (15 сағат).
Алгебралық бөлшек. Бөлшектiң негiзгi қасиетi. Алгебралық бөлшектердi қысқарту.
Алгебралық бөлшектердi қосу, азайту, көбейту және бөлу.
Рационал алгебралық бөлшектердi теңбе-тең түрлендiру. y=k/x функциясы және
Жуық мәндер (5 сағат).
Шамаларды өлшеу. Жуық мәннің абсолютті және салыстырмалы қателігі. Санның
Жиілік және оқиғаның ықтималдығы (5 сағат).
Кездейсоқ сынау. Кездейсоқ оқиға.
Кездейсоқ оқиғалардың түрлері.
Жиiлiк, кездейсоқ оқиғаның ықтималдығы.
Қайталау. Есептер шығару (5 сағат).
Геометрия өзінің мазмұнында геометриялық фигураларды және геометриялық шамаларды өлшеуді
Мақсаты: геометрия пәнін оқытуда оқушылардың логикалық ойлауын дамыту.
Геометрияны оқытудың негізгі міндеттері:
жазықтықтағы негiзгi геометриялық фигуралармен, олардың қасиеттерiмен және геометриялық
есептеуге берілген геометриялық есептерді шығаруда дәлелдеуге және негіздеуге
геометриялық фигуралар мен шамалардың кеңістіктегі қатынастары жайындағы түсініктерін дамыту.
Оқу бағдарламасын жасау үшiн оқу материалының мазмұнын таңдауда және
Ғылымилық ұстанымы оқушылардың күнделікті өмірде және оқу барысында ғылыми
Үздіксіздік ұстанымы мектепке дейінгі дайындық, бастауыш және негізгі жалпы,
Іс-әрекеттік ұстанымы математикалық ұғымдар мен әрекеттер тәсілдерін саналы әрі
Пәнішілік интеграция ұстанымы математикалық білім беру мазмұнын құрайтын сан
Пәнаралық интеграция әлемнің біртұтас бейнесін оқушыларда қалыптастыруға мүмкіндік береді,
Ыңғайлылық ұстанымы оқушылардың жас ерекшеліктерін ескеру белгiлi бiр жетістікке
Оқушының жеке ерекшеліктерін ескеру ұстанымы әр деңгейлі тапсырмаларды, өзіндік,
Шығармашылық ұстанымы оқушылардың өз бетімен стандартты емес, шығармашылық, логикалық
Пән бойынша оқу жүктемесі.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартында ұсынылған
7 сынып- аптасына 2 сағат, жылына 68 сағатты құрайды.
«Геометрия» оқу пәні мазмұнының вариативті бөлігі.
Негiзгi орта бiлiм беру деңгейiндегi математиканың вариативті мектеп компоненті
Вариативті оқушылық компоненті базалық мазмұн негіздерін оқытуға бағытталған.
Геометрия. 7 сынып (аптасына-2 сағат, барлығы - 68 сағат).
Планиметрияның алғашқы ұғымдары (10 сағат).
Планиметрияның алғашқы ұғымдары. Геометриялық фигуралар. Түзу, сәуле. Кесінді,
Бұрыш. Бұрыштың шамасы және оның қасиеттерi. Үшбұрыш. Кесінділердің, бұрыштардың,
Сыбайлас және вертикаль бұрыштар және олардың қасиеттерi.
Үшбұрыштардың теңдігі (25 сағат).
Үшбұрыш. Үшбұрыштардың теңдiгiнiң белгiлерi. Түзуге түсiрiлген перпендикуляр. Үшбұрыштың медианасы,
Тең бүйiрлi үшбұрыш және оның қасиеттерi.
Циркуль мен сызғыштың көмегiмен салуға берiлген негiзгi
Үшбұрыштың бұрыштарының қосындысы (18 сағат).
Параллель түзулер. Параллель түзулердiң қасиеттерi. Түзулердiң параллелдiгiнiң белгiсi.
Үшбұрыштың бұрыштарының қосындысы. Үшбұрыштың сыртқы бұрыштары.
Үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарының арасындағы қатыстар. Үшбұрыш теңсiздiгi.
Тiк бұрышты үшбұрыштардың теңдiгiнiң белгiлерi. Нүктеден түзуге дейiнгi
Шеңбер (10 сағат).
Шеңбер. Шеңберге жүргізілген жанама және оның қасиеттері. Үшбұрышқа сырттай
Қайталау. Есептер шығару (5 сағат).
3.2 Оқушыларға қойылатын талаптар
Алгебрадан 7 сынып оқушылары үшін:
бірдей көбейткіштердің көбейтіндісін дөреже түрінде жазу;
дәреженің қасиеттері негізінде натурал көрсеткішті дәрежесі бар санды және
дәреженің қасиеттері негізінде көрсеткіштері нөл және теріс бүтін сан
калькулятор көмегімен санның дәрежесін табу;
әріпті өрнектердің ішінен көпмүшелікті ажырата алу;
берілген көпмүшеліктің дөрежесін табу;
бір айнымалылы көпмүшелікті айнымалысының дәрежесінің кемуіне қарай жазу;
екі көпмүшеліктің қосындысы мен айырмасын табу;
екі көпмүшеліктің көбейтіндісін табу;
ортақ көбейткішті жақшаның сыртына шығару арқылы көпмүшеліктерді көбейткіштерге жіктеу;
көпмүшеліктерді көбейту, көпмүшеліктерді көбейткіштерге жіктеу үшін қысқаша көбейту формулаларын
әріпті өрнектердің ішінен алгебралық бөлшекті ажырата алу;
бөлшектерді қысқартуға алгебралық бөлшектердің негізгі қасиеттерін қолдану;
екі алгебралық бөлшектің қосындысын, айырмасын, көбейтіндісін және бөліндісін табу;
көпмүшелігі, алгебралық бөлшектері бар күрделі емес алгебралық өрнектерді
жуық мәннің жазылуының негізгі формасын (а=6,3±0,1; а=6,45) қолдану, есептеу
ақиқат және мүмкін емес оқиғаларды ажырату және оларға мысалдар
кездейсоқ оқиға ұғымын нақты мысалдар арқылы түсіндіру;
күрделі емес жағдайлардағы оқиғалардың ықтималдығын табу;
Геометриядан 7-сынып оқушысы:
фигуралардың белгілеулерін оқу және жазу;
нүктелердің, кесінділердің және түзулердің өзара орналасуларын анықтау және сипаттау;
аталған фигураларды берілген жағдайда өзара орналасуының суретін бейнелеу;
транспортирді пайдаланып бұрыштарды өлшеу;
транспортирді пайдаланып берілген шамадағы бұрыштарды салу;
сүйір, тік, доғал және жазыңқы бұрыштарды ажырату;
суреттен вертикаль жоне сыбайлас бұрыштарды табу;
берілген бұрышқа вертикаль немесе сыбайлас бұрышты салу;
вертикаль немесе сыбайлас бұрыштардың бірінің берілген градустық өлшемі бойынша
қиылысатын және параллель түзулерді сипаттау;
берілген нүкте арқылы түзуге перпеңдикуляр түзуді салу;
ұзындығы берілген нүктеден түзуге дейінгі қашықтықты анықтайтын кесіндіні анықтау;
екі параллель түзудің үшінші түзумен қиылысынан пайда болатын
екі түзудін параллелдігін олардың үшінші түзумен қиылысуынан пайда болатын
суретте берілген үшбұрыштың қабырғаларын, төбелерін және бұрыштарын табу;
үшбұрыштың биссектрисасын, медианасын және биіктіктерін салу;
есептерді шығаруда үшбұрыштьщ биссектрисасының, медианасының және биіктіктерінің қасиеттерін пайдалану;
сүйірбұрышты, тікбұрышты, және доғалбұрышты үшбұрыштарды ажырату, олардың суретін
қабырғалары ор түрлі, тең бүйірлі жоне тең қабырғалы үшбұрыштарды
есептерді шығаруда тең бүйірлі, тең қабырғалы үшбұрыштардың қасиеттерін
бірдей екі үшбұрыштың сәйкес элементтерін табу;
үшбұрыштардың теңдігін дәлелдеу үшін олардың ұқсастықтарын пайдалану;
берілген элементтері бойынша үшбұрышты салу;
циркуль мен сызғыштың көмегімен кесіндіні қақ бөлу, бұрыштың биссектрисасын
үшбұрыштың белгілі екі бұрышының шамасының көмегімен үшінші бұрышының шамасын
шеңберге жанама жүргізу;
есептерді шығаруда жанаманың қасиетін пайдалану;
төбелері берілген шеңберде жататын немесе қабырғалары оны жанайтын үшбұрышты
шеңберге іштей немесе сырттай сызылған үшбұрыштың центрінің, радиусының және
үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберді салу біліктерін меңгерулері
3.3 Күнтізбелік-тақырыптық жоспарлау
Қазақстан Республикасының Білім беру стандарты бойынша 7-сыныпта математика пәнін
Математика пәнін оқытуда окушылардың ойлау қабілеті мен белсенділігін арттырудағы
Тақырыптарды өту кезінде алдымен жаңа сабақ түсіндіріліп, кейін оқушылар
Компьютерде берілген тапсырма оңайлатылған түрде жасалады, бірақ балалар оны
бала өз ойын жеткізуге үйренеді;
өзінің жауаптарын дәлелдейді;
басқа балаларды тыңдауға үйренеді.
7 сыныпқа арналған күнтізбелік тақырыптық жоспарлау 3.1 кестеде көрсетілген.
Кесте 3.1
7-сыныпқа арналған алгебра пәні бойынша тақырыптық жоспарлау
№ Сабақтың тақырыбы Сағат
1 2 3
1-2 Қайталау. Рационал сандарға қолданылатын амалдар. Тест-1 2
3-4 Натурал көрсеткішті дәреженің анықтамасы. Тест-2 2
5-6 Натурал және бүтін көрсеткішті дәрежелер 2
7 Тест-3 1
8 Бақылау жұмысы 1
9-10 Бүтін алгебралық өрнектер. Бірмүшелер. Бірмүшенің стандарт түрі
11 Тест-4 1
12 Бірмүшелерді көбейту 1
13 Бірмүшені дәрежеге шығару 1
14 Бірмүшені бірмүшеге бөлу 1
15 Тест-5 1
16-17 Функция у=х2, у=ах2 2
18-19 Функция у=х3, у=ах3 2
20 Қайталау 1
21 Бақылау жұмысы 1
22-23 Көпмүше. Стандарт түрдегі көпмүше 2
24-25 Көпмүшелерді қосу және азайту. Тест-6 2
26-27 Көпмүшені бірмүшеге көбейту. Тест-7 2
28-29 Көпмүшені көпмүшеге көбейту. Тест-8 2
30-31 Қайталау 2
32 Бақылау жұиысы 1
33-3 (а+в)(а-в)=а2-в2 2
35 Екі өрнектің квадраттарының айырмасын көбейткіштерге жіктеу 1
36-37 Екі өрнектің қосындысының және айырмасының квадраты. Тест-9 2
38-39 Екі өрнектің қосындысының және айырмасының кубы. Екі өрнектің
40 Көпмүшені бірмүшеге бөлу 1
41 Көпмүшені көпмүшеге бөлу 1
42-43 Көбейткіштерге жіктеу тәсілдері 2
44-45 Топтау тәсілі 2
46-47 Қысқаша көбейту формулаларын қолдану 2
48 Бақылау жұмысы 1
49 Өткенді қайталау 1
Кесте 3.1 жалғасы
1 2 3
50-51 Бүтін өрнектерді көпмүшеге түрлендіру 2
52 Көпмүшені көбейткіштерге жіктеудің әр түрлі тәсілдерін қолдану 1
53-54 Рационал өрнектерді түрлендіру 2
55 Рационал бөлшектерді қысқарту 1
56 Бөлімдері бірдей бөлшектерді қосу мен азайту 1
57 Бөлімдері әр түрлі бөлшектерді қосу мен азайту 1
58-59 Рационал өрнектерді көбейту және бөлу 2
60-61 Рационал өрнектерді тепе-тең түрлендіру 2
62 Өткенді қайталау 1
63 Кездейсоқ оқиға жиілігі 1
64-65 Абсолюттік қателік 2
66 Салыстырмалы қателік 1
67 Өткенді қайталау 1
68 Қорытынды бақылау жұмысы 1
Барлығы: 68
7-сыныпқа арналған геометрия пәні бойынша тақырыптық жоспарлау 3.2 кестеде
Кесте 3.2
7 -сыныпқа арналған геометрия пәні бойынша тақырыптық жоспарлау
№ Сабақтың тақырыбы Сағат
1 2 3
1-2 Қарапайым геометриялық фигуралар және
олардың қасиеттері. Нүкте және түзу 2
3-5 Кесінді. Кесіндіні өлшеу. Жер бетінде түзу жүргізу 3
6-7 Жарты жазықтық. Сәуле. Кесіндіні өлшеп салу 2
8-9 Қайталау, есеп шығару 2
10 Өзіндік жұмыс 1
11-12 Бұрыш. Бұрышты өлшеу. Бұрышты өлшеп салу 2
13-14 Берілген үшбұрышқа тең үшбұрыштың бар болуы 2
15-17 Пифагор теоремасы 3
18-19 Қайталау 2
20 Бақылау жұмысы 1
21-22 Сыбайлас бұрыштар 2
23-24 Вертикаль бұрыштар 2
25-27 Үшбұрыштардың теңдiгiнiң белгiлерi 3
28-30 Түзуге түсiрiлген перпендикуляр 3
31-32 Үшбұрыштың медианасы, биссектрисасы және
биiктiгi 2
Кесте 3.2. жалғасы
1 2 3
33-34 Тең бүйiрлi үшбұрыш және оның қасиеттерi
35-37 Циркуль мен сызғыштың көмегiмен салуға берiлген
38-40 Берілген бұрышқа тең бұрышты салу 3
41-42 Бұрыштың биссектирисасын салу; түзуге перпендикуляр түзу салу; кесіндіні
43 «Екі түзуді қиюшымен қиғанда пайда болатын бұрыштар» 1
44-45 Параллель түзулер 2
46-47 Параллель түзулердiң қасиеттерi 2
48-49 Түзулердiң параллелдiгiнiң белгiсi 2
50-51 Үшбұрыштың бұрыштарының қосындысы 2
52-54 Үшбұрыштың сыртқы бұрыштары 3
55-56 Үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарының арасындағы қатыстар 2
57-58 Үшбұрыш теңсiздiгi 2
59-61 Тiк бұрышты үшбұрыштардың теңдiгiнiң белгiлерi. Нүктеден түзуге
62-63 Шеңбер. Шеңберге жүргізілген жанама және оның қасиеттері 2
64-65 Үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбер. Үшбұрышқа іштей сызылған шеңбер
66-68 Қайталау. Есептер шығару 3
Барлығы: 68
3.4 Сабақ өткізуге арналған әдістемелік нұсқаулар
Оқытушылардың қолындағы оқулықтарды, оқулық ішіндегі бар мәтін, тапсырма, жаттығуларды
Электронды пошта, интернет жүйесі т.б. арқылы өткізілетін сабақтың мақсаты
Сабақтың қызықты да түсінікті болуы мұғалімнің шеберлігі мен ізденімпаздығына
Білім беруді ақпараттандыру жағдайында пән мұғалімдерінің біліктілігін көтеру мектептің
Пән мұғалімдерінің де қызығушылығы артуда, өз сабақтарына интерактивті тақтаны
Әсіресе, информатика, физика, математика, қазақ, орыс ағылшын тілдері мұғалімдері
Жоғарыда айтылған ой-пікірлерді тұжырымдай келе компьютерді қолдану негізінде мектеп
«Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай
Сонымен қатар 7-сыныптың күнтізбелік жоспарына сәйкес тәжірибе барысында сабақ
Сабақ 1: геометрия.
Сабақтың тақырыбы: Екі түзуді қиюшымен қиғанда пайда болатын бұрыштар.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: оқушыларға екі түзуді қиюшымен қиғанда пайда болатын бұрыштар
Тәрбиелік: оқушыларға адамгершілік, имандылық патриоттық тәрбие беру, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Дамытушылық: оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру және ойлау, есте
Сабақтың түрі: тренинг сабақ.
Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту.
Көрнекілігі: электрондық оқулық, таспа, цифрограмма, үлестірме кесте, суреттер, жұмбақтар,
Жаңа технология: тестік, ұжымдық, компьютерлік сын тұрғысынан ойлау, дамыта
Сабақтың жүру барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі. Мақсатымен таныстыру.
2. Алған білімдерін қайталау.
а) «Қайталау-оқу айнасы». Сауалнама сұрақтар.
ә) Жұмбақтар. Сөз ұйқасын табу.
б) № 4 есептер.
3. Жаңа білімді меңгерту.
а) Жаңа сабақты меңгерту. Ішкі тұстас, ішкі айқыш бұрыштар
ә) Оқулық бойынша № 5, 6 есептерді шығарту.
б) «Білімінді байқап көр» интеллектік тест жұмысы. Компьютерде орындау.
в) Компьютердегі цифрограмманы шешіп, сұраққа жауап беру.
4. Білім мен дағдыны қалыптастыру.
а) Ауызша жұмыс түрі. Үлестірме кесте арқылы жұмыс.
ә) Оқушылар білімін бағалау.
5. Үйге тапсырма беру.
а) п 30. ішкі тұстас, ішкі айқыш бұрыштар.
ә) № 7 есеп.
6. Қорытынды.
Сабақта қолданған әдіс-тәсілдер: сұрақ-жауап, еске түсіру, көрнекілік, ақпараттық, ауызша,
Сабақ 2: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Екі өрнектің квадраттарының айырымы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: екі өрнектің квадраттарының айырымының формуласын пайдаланып, ол формуланы,
Тәрбиелік: есеп шешімін іздеу, қиыншылықты жеңе білуге, шапшаңдыққа, ізденімпаздыққа,
Дамытушылық: көпмүшелерді көбейткіштерге жіктеуге көрсетілген формулаларды кері тәртіпте қолдана
Сабақтың түрі: тренинг сабақ.
Сабақтың типі: білімді, икем мен дағдыны жетілдіру.
Сабақта қолданған әдіс-тәсілдер: индуктивті (қарапайымнан күрделіге ауысу), фронтальды (жалпы
Көрнекілігі: интерактивті тақта, компьютер, таблица, бағалау парағы.
Әдістемелік нұсқаулар: бұл параграфты екі блокқа бөліп қарастырған тиімді.
Оқушылар бұл формуланы солдан оңға қарай және оңнан солға
Бұл формулалар алдыңғы тақырыптардағы формулалармен салыстырғанда сиректеу қолданылатынына
Сабақ 3: геометрия.
Сабақтың тақырыбы: Шеңбер. Шеңберге жүргізілген жанама және оның қасиеттері.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: шеңбер туралы ұғымды кеңінен түсіну және жанама қасиеттерін
Тәрбиелік: оқушылардың жаңа тақырыпты өз бетімен меңгеруге мүмкіндік туғызу,
Дамытушылық: оқушылардың пәнге қызығушылықтарын, логикалық ойлау дәрежелерінің жоғары болуын
Сабақтың түрі: біліктілік пен дағдыны қалыптастыру.
Сабақта қолданған әдіс-тәсілдер: үлгі бойынша бекіту, проблемалық жағдай туғызатын
Көрнекілігі: жұмыс парағы, интерактивті тақта, бағалау парағы, сызба құралдары.
Әдістемелік нұсқаулар: шеңбер ұғымы нүкте және қашықтық ұғымдары
Сонымен қатар жанама мен жанасу нүктесіне жүргізілген радиус өзара
Теореманы дәлелдеу барысында, биссектриса және іштей сызылған шеңбер радиустары
Сабақ 4: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Көпмүшені көбейткіштерге жіктеудің әр түрлі тәсілдерін пайдалану.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: тақырып бойынша алған білімдерін жүйелеу, тереңдету, жіктеудің әр
Тәрбиелік: оқушыларды жүйелік түрде жұмыс істеуге дағдыландыру.
Дамытушылық: білік дағдыларын жетілдіру өз бетімен ойлау қабілетін дамыту.
Сабақтың түрі: қайталау сабағы.
Көрнекілігі: интерактивті тақта, жазылған кеспе қағаздар, бағалау парақшалары.
Әдістемелік нұсқаулар: бұл тақырып алгебралық өрнектерді түрлендіру барысында
Осындай мысалдардың бірнешеуін қарастырғаннан кейін бұл амалдардың бір-бірімен тығыз
Сабақ 5: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Рационал өрнектерді көбейту және бөлу.
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: рационал бөлшектерді көбейту және бөлу алгоритмдеріне байланысты
2. Тәрбиелік: оқушылардың белсенділігін арттыру, өз бетінше ізденуге тәрбиелеу.
3. Дамытушылық: ойлау қабілетін, танымын, пәнге қызығушылығын дамыту.
Сабақтың түрі: дәстүрлі емес сабақ.
Оқыту әдістері: сұрақ-жауап, есептер шығару, тест алуда дидактикалық материалдарын
Көрнекілік: сұрақтар, формулалар, тест жұмыстары (интерактивті тақта).
Әдістемелік нұсқаулар: мұнда оқушылардың бөлшек өрнектерге көбейту және бөлу
Сабақ 6: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Натурал және бүтін көрсеткішті дәрежелер тарауына есептер
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: натурал және бүтін көрсеткішті дәрежелер тарауы
2. Дамытушылық: тиімді әдіс-тәсілдер арқылы оқушылардың ой-өрісін кеңейту, өздігінен
3. Тәрбиелік: оқушыларды нақтылыққа, ұйымшылдыққа, ұқыптылыққа, дәлдікке тәрбиелеу.
Сабақтың типі: білімді бекіту сабағы.
Сабақтың әдіс-тәсілдері: графикалық диктант, ауызша есептер шығару, өзіндік ізденіс
Көрнекілігі: дербес компьютер, карточкалар, нақыл сөздер, кестелер.
Әдістемелік нұсқаулар: мысалдар келтіру арқылы оқушыларда санның натурал
Жалпы, санның натурал көрсеткішті дәрежесі ұғымы мен оның қасиеттерін
Сабақ 7: геометрия.
Сабақтың тақырыбы: Пифагор теоремасы.
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: пифагор теоремасының тұжырымдамасын айта білу, есептер шығару
2. Дамытушылық: ой-ұшқырлығын, таным қабілеттерін: зейінін, ойлауын дамыту, өрісін
3. Тәрбиелік: өздігінен жұмыс істеуіне ықпал ету, шапшаңдылыққа, жылдамдыққа
Сабақтың түрі: білім, білік, дағдыларын бекіту.
Сабақтың әдісі: тәжірибелік.
Сабақтың тәсілі: сұрақ-жауап, есеп шығару.
Сабақтың типі: аралас.
Сабақтың формасы: жеке-дара.
Көрнекілігі: интерактивті тақта, слайд, карточкалар, өзін-өзі бағалау парағы, сызғыш,
Әдістемелік нұсқаулар: пифагор деген кім?
Пифагор жайында мәлімет.
Пифагор –б.д.д. VІ ғасырда өмір сүрген грек ғалымы.
Пифагор туындысы
Пифагор теоремасын дәлелдеу, тақтаға бір оқушы шығып теореманы дәлелдеп
Сабақ 8: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Екі өрнектің квадраттарының айырмасын көбейткіштерге жіктеу.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: екі өрнектің квадраттарының айырмасын қысқаша көбейту формуласы көмегімен
Дамытушылық: оқушылардың пәнге деген қызығушылығын, ынтасын арттыру.
Тәрбиелік: шығармашылық белсенділігін, өз бетімен танып білуін жетілдіру.
Көрнекілігі: алдын ала дайындалған флипчарттар, интерактивті тақта.
Сабақтың түрі: қайталау.
Сабақтың әдісі: деңгейлеп саралап оқыту.
Әдістемелік нұсқаулар: оқушылар бұл формуланы солдан оңға қарай және
Сабақ 9: геометрия.
Сабақтың тақырыбы: Бұрыш. Бұрыштың тұрлері. Бұрыштарды координаталық жазықтықта кескіндеу.
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: ақпараттық технологияны қалыптастыру, оқушының геометрия мен компьютерді
2. Тәрбиелік: өз бетінше жұмыс жасау қабілетін, логикалық ойлау
3. Дамытушылық: компьютерді қолданудан оқушылардың өмірге деген көзқарасын оятуға
Сабақтың түрі: пысықтау сабағы.
Оқыту әдістері: сұрақ-жауап, есептер шығару.
Көрнекілігі: тақта, бор, оқулықтар, карточкалар, компьютер (интерактивті тақта).
Әдістемелік нұсқаулар: мұғалім кесіндіні өлшеу қасиеттерімен қоса, бұрыштарды өлшеу
Оқыту барыснда кесінді мен бұрыштың көрсетілген үйлестіктерін қолдану оқушылардың
Сабақ 10: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Рационал өрнектерді түрлендіру.
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: алгебралық бөлшектерге амалдар қолдануды, рационал өрнектерді түрлендіргенде
2. Тәрбиелік: оқушыларды өз бетінше есеп шығаруға, ізденуге, шығармашылықпен
3. Дамытушылық: оқушыны ұқыпты тыңдауға, сұрақтарға нақты жауап бруге,
Сабақтың түрі: біліктілік пен дағдыны игеру және қалыптастыру сабағы.
Оқыту әдістері: деңгейлеп саралап оқыту.
Көрнекілігі: плакатта жазылған есептер, технологиялық карта, слайдтар, кодоскоп, бағалау
Әдістемелік нұсқаулар: бүтін өрнектер мен бөлшек өрнектердің айырмашылықтарына тоқтала
Бөлшек өрнектерді қысқартуда қолдана білу бейімділіктерін қалыптастыру. Теңбе-теңдіктерге және
Сабақ 11: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Бүтін көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: өткен сабақтарда алған білімдерін пайдалана отырып, бүтін көрсеткішті
Тәрбиелік: оқушыларды ұқыптылыққа, ізденімпаздыққа, жауапкершілікке, өз бетімен жұмыс істей
Дамытушылық: оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, танымын, ой-өрісін кеңейту,
Сабақтың түрі: қайталау сабағы.
Сабақта пайдаланатын әдістер: сұрақ-жауап, математикалық диктант, «үш өлшемді» педагогикалық
Көрнекілігі: слайд, үлестірмелі қима қағаздар.
Әдістемелік нұсқаулар: бұл тақырыпта бүтін көрсеткішті дәреженің қасиеттері тұжырымдалып,
Бұл қасиеттерді оқушылар түрлі есептеу жұмыстары мен түрлендірулерде
Осы орайда, физика, техника және өзге ғылымдар саласында санның
Жалпы, санның натурал көрсеткішті дәрежесі ұғымы мен оның қасиеттерін
Сабақ 12: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Екі өрнектің қосындысының және айырымының квадраты.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: көпмүшелерді көбейту тақырыбын кеңейте отырып, есеп шығаруда
Тәрбиелік: әр оқушының өздігінен еңбектенуге, шапшаңдыққа, дәлдікке тәрбиелеу.
Дамытушылық: оқушылардың формуласын пайдаланып өрнекті көпмүшеге
Сабақтың түрі: жаңа білім беру сабағы.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, деңгейлеп саралап оқыту.
Сабақтың көрнекілігі: кестелер, бағалау парағы, интерактивті және магнитті тақталар.
Әдістемелік нұсқаулар: осы тақырыптардан бастап оқушылардың бүтін өрнектерді
Алғашқы сабақтарда оқушылардың қарапайым екімүшелер квадраттарын ашып жаза білуі
Сабақ 13: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Екі өрнектің кубтарының қосындысы мен айырмасы.
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: өрнектерді түрлендіргенде екі өрнектің кубтарының қосындысы мен
2. Дамытушылық: сабақтың барысында оқушылардың ой-өрісін кеңейту, есеп шығару
3. Тәрбиелік: тәуелсіздік күніне арналған фотосуреттерді қолдана отырып,
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар (формулалар).
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың типі: жаңа материалды меңгерту.
Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру.
II. Үй жұмысын тексеру (слайд 1).
III. Жаңа сабақты түсіндіру (слайд 2, 3).
IV. Тақырыпты бекіту (слайд 4).
V. Үй жұмысы (слайд 5).
VI. Қорытындылау.
Әдістемелік нұсқаулар: бұл парагрфты екі блокқа бөліп қарастырған
Бұл формулалар алдыңғы тақырыптардағы формулалармен салыстырғанда сиректеу қолданылатынына
Сонда ғана оқушылар бұл қосындыларды шатастырмауға, қателіктерге бой алдырмауға
Сабақ 14: геометрия.
Сабақтың тақырыбы: Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы.
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы туралы теореманы қарастыру,
2. Дамытушылық: творчестволық және логикалық ойлау-қабілетін дамыту, өзіндік ойлау
3. Тәрбиелілік: әрі нақты, әрі қарапайым сөйлесу мәнерін тәрбиелеу.
Жоспар:
1. Жалпы сынып назарын аудару.
2. Осы уақытқа дейін алынған білімдерін, біліктіліктерін бекіту; тереңдету;
3. Жаңа материалды қабылдауға оқушыларды дайындау.
4. Материалды өздіктерінен оқу.
5. Бекіту.
6. Сабақ қорытындысы.
Әдістемелік нұсқаулар: бұл тақырып өте ауқымды болғандықтан, бұл материалдарды
Сабақ 15: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Екі өрнектің айырмасы мен қосындысын көбейту.
1. Білімділік: екі өрнектің айырмасын олардың қосындысына көбейту, білік
2. Тәрбиелік: оқушыларды шыдамдылыққа, дәлдікке, шапшаңдыққа, ұқыптылыққа, ұжымдастыққа, достыққа
3. Дамытушылық: өз бетінше білім алу дағдыларын қалыптастыру, логикалық
Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгерту.
Сабақта қолданған әдістер: СТО әдістері, топтық, проблеммалық ситуация.
Сабақтың типі: интегралдық.
Сабақтың көрнекілігі: тірек сызбалар, бетше кодоскоп, компьютер.
Әдістемелік нұсқаулар: парагрфты екі блокқа бөліп қарастырған тиімді.
Бұл формулалар алдыңғы тақырыптардағы формулалармен салыстырғанда сиректеу қолданылатынына
Сабақ 16: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Көпмүшені көпмүшеге көбейту. Есептер шығару.
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: көпмүшені көпмүшеге көбейте білу дағдысын қалыптастыру. Ұқсас
2. Дамытушылық: оқушылардың танымдық мүмкіндіктерін өркендету. Тұжырымдамаларды іс жүзінде
3. Тәрбиелік: оқушыларды көпшіл болуға үйрету өзара көмегін қалыптастыра
Сабақтың түрі: жаңа білім беру сабағы.
Сабақтың көрнекілігі: оқулық, таратпа материалдар, бағалау парақшалары, слайд.
Техникалық қолдану: мультимедия.
Әдістемелік нұсқаулар: бұл тақырып алгебралық өрнектерді түрлендіру барысында маңызды
Сабақ 17: сыныптан тыс.
Сайыстың тақырыбы: Математикалық ринг.
Сайыстың мақсаты:
1. Білімділік: оқушының математика пәнін оқып үйренуге деген қызығушылығын
2. Тәрбиелілік: математикадан алған білімдерін, қабілет жігерлерін, әдіс- тәсілдерін
3. Дамытушылық: оқушылардың жеке шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Көрнекілігі:
1. Музыкалық қолдау.
2. Дербес компьютер (Презентация).
3. Activote құралдары.
4. Таратпа материалдары.
5. Нәтиже таблосы.
Сайыстың барысы:
Екі команда қатысады 7 сынып және 8 сынып (Әр
Бірінші ринг: Сергіту (Математикалық тапсырмалар беріледі. Кім тез, әрі
Екінші ринг: Сардарлар сайысы (2 бөлімнен тұрады. 1) Экрандағы
Үшінші ринг: Білгірлер сайысы (Әрбір команда кезекпен қанатты сөз
Төртінші ринг: Шығармашылық сайыс (Дәстүрлі емес тапсырмалар беріледі. Әрбір
Сабақ 18: Математикалық сайыс.
Мақсаты:
1. Білімділік: оқушылардың математикаға қызығушылығын, ынтасын, зейінін арттыру, алған
2. Дамытушылық: ой-өрісін кеңейту, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту, ұжымшылдық
3. Тәрбиелік: оқушыларды ұжымшылдыққа, жолдастыққа, алғырлыққа, белсенділікке және жеке
Көрнекілігі: нақыл сөздер, карточкалық тапсырмалар, логикалық есептер, әр топқа
Түрі: топтық сайыс сағаты.
Типі: ойын түрінде.
Жоспары:
1. Топтың өзін таныстыруы, амандасу рәсімі.
2. Тапқырлық сайысы (логикалық есептер).
3. Қателеспе (топпен жұмыс).
4. Математикалық сұрақтар.
5. Ойымды жалғастыр сайысы.
6. Сөз жұмбақ сайысы.
7. Қапы қалма.
8. Қорытындылау.
Сабақ 19: алгебра.
Сабақтың тақырыбы: Екі өрнектің қосындысы мен айырмасының квадратына есептер
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділік: екі өрнектің қосындысы мен айырмасының квадратының формуласын
2. Дамытушылық: өз бетінше білім алу дағдыларын қалыптастыру, логикалық
3. Тәрбиелік: оқушыларға экологиялық тәрбие бере отырып, оларды шыдамдылыққа,
Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгерту.
Сабақта қолданған әдістер: топтық, проблемалық ситуацияны шешу.
Сабақтың типі: интегралдық.
Сабақтың көрнекілігі: тірек-сызбалар, белсенді тақта, активоид, компьютер.
Әдістемелік нұсқаулар: көрсетілген формулалар бүтін өрнектерді түрлендіруде көпмүшелерді көбейткіштерге
Алғашқы сабақтарда оқушылардың қарапайым екімүшелер квадраттарын ашып жаза білуі
ҚОРЫТЫНДЫ
Берілген дипломдық жұмысты орындау барысында алға қойылған мақсат орындалды,
Алға қойылған мақсатқа жету үшін, ақпараттық технологиялар қарастырылды, олардың
Тәжірибе көрсеткендей, сабақ барысында ақпараттық технологияларды қолдану сабақ үрдісін
Дипломдық жұмыста мақсатқа қойылған міндеттер толық шешілді, яғни:
оқушыларды оқытудағы ақпараттық технологияларды қолдану мәселесі бойынша ғылыми-практикалық және
математика сабағында ақпараттық технологиялар қолданылды;
7 сыныпта математиканы оқыту негізінде ақпараттық технологияларды қолдану бойынша
Сонымен қатар, дәстүрлі сабақ үрдісінде ақпараттық технологияларды қолдану әр
Құрастырылып отырған әдістеме оқу барысына инновация элементтерін енгізіп, оқушылардың
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ГОСО РК 5.03.016 – 2009. Правила выполнения дипломной работы
Г.Б. Барышникова. Педагогика. Психология-педагогикалық теория және орта білімді технология.
Бим-Бад Б.М. Педагогикалық энциклопедиялық сөздік / Б.М. Бим-Бад //
Ә.Н.Шыныбеков. Алгебра оқыту әдістемесі. – Алматы «Атамұра», 2007. –
А.Н. Леонтьев. Іс-әрекет, қалыптасу, жекешілік. – М.: Политиздат, 1975.-
Ю.Г.Молоков. Білімді ақпараттандырудың өзекті сұрақтары. //Ақпараттық технология: ст. 1.
С.Т. Мұхамбетжанова, Ж.Ә. Жартынова. Интерактивті жабдықтармен жұмыс жасаудың әдіс-тәсілдері.
Ә.Н.Шыныбеков. Геометрия әдістемелік нұсқау. – Алматы «Атамұра», 2007. –Б.8-29.
«Оқыту үрдісіндегі ақпараттық технология». // Математика және физика. 2006.
«Жаңа технология элементтерін қолдану». // Математика және физика. 2004.
«Сабақта инновациялық әдістерді қолдану». // Математика және физика. 2008.
«Алгебра курсын оқыту процесінде компьютерді қолдану». // Математика және
«Жаңа технология мектепте». // Математика және физика. 2009. -
Стил С., Крутис С. «Сыни тұрғысынан ойлау технологиясы».
Қ.Қадашева. «Математиканы оқыту әдістемесі», Алматы, 2002. -149 б.
«Ақпараттық технология». // Математика және физика. 2008. - №
Журнал. «Математика», 2007. - № 5. - 12-13 б.
Б. Қуанбаева. Оқу мотивациясын қалыптастырудың педагогикалық жүйені жетілдірудегі рөлі.
Сабыров Т.С. «Оқыту технологиясының негіздері». – Алматы Республикалық баспа
І.Ж.Есенғабылов. 7 сынып оқушыларын математикалық есептерді шешуге үйрету. //
Оқушыларда математикалық есептерді шығара білу біліктіліктерінің қалыптасуының психологиялық негіздері.
Б.Баймұханов. Ақпараттық-компьютерлік технологияларды алгебра сабағында оқыту құралы ретінде қолдану.
Macromedia Flash программасының мүмкіндіктерін пайдаланып электрондық оқулық жасаудың әдістемелік
Білім берудегі компьютерлік-ақпараттық технологиялар. // Білім берудегі қашықтан оқыту
Компьютерлік технологияларды негізгі мектепте оқу процесінде қолданудың қазіргі жағдайы
Компьютерлік технологияларды негізгі мектепте алгебраны оқытуда қолданудың дидактикалық негіздері.
«Математканы оқытудың теориясы мен әдістемесі (1-бөлім, электрондық оқулық). –
Орта мектепте математикалық ұғымдарды қалыптастырудың психологиялық-дидактикалық негіздері. // «Қазақстан
«Қазақстан мектебі» журналы, 2005. - № 1. – 16
«Жаңа ақпараттық технология математика сабғында». // «Информатика, физика, математика»
«Жаңа ақпараттық технологияларды математика пәнін оқытуда пайдалану». // «Математика
«Технология түрлері». // «ИФМ» ғылыми-әдістемелік журнал. 1999. -№ 5.
«Жаңа технологияларды енгізу білім сапасын көтеру негізі». // «ИФМ»
Е.В. Шевчук, О.Л. Копнова, И.Р. Касимов, К.И.Икласова. «Курстық және
«Математканы оқытудың теориясы мен әдістемесі», - Талдықорған, 2008. –
Балапанов Е.Қ., Бөрібаев Б. «Жаңа информациялық технологиялар», Алматы: ЖТИ,
А.Әбілқасымова, И.Бекбоев, А.Абдиев, З.Жұмағұлова. Алгебра оқулығы. 7-сынып. «Мектеп баспасы»,
Жалпы білім беретін мектептің 7-9 сыныптарына арналған «Алгебра»
Көбенқұлов Н. 8 сыныпқа арналғaн алгебра оқулығы. Алматы, 2004
Математканы оқытудың теориясы мен әдістемесі (1-бөлім, электрондық оқулық). –
Компьютерлік технологияларды негізгі мектепте алгебраны оқытуда қолданудың дидактикалық негіздері.
Икласова Қ.Е, Абдрахманова Н.Қ. «Инновационные технологии преподавания в средней
ҚОСЫМША А
«Дипломдық жұмыс бойынша мақаланың басылымы»
Қосымша А-ның жалғасы
Қосымша А-ның жалғасы
Қосымша А-ның жалғасы
Қосымша А-ның жалғасы
Қосымша А-ның жалғасы
Қосымша А-ның жалғасы
Қосымша А-ның жалғасы
ҚОСЫМША Ә
«Ендіру актісі»
ҚОСЫМША Б
«Дипломдық жұмысқа қосымша таспадағы мәліметтің сипаттамасы»
Дипломдық жұмысқа қоса таспа бекітілген. Бұл қосымша таспада дипломдық
паспорт;
дипломдық жұмысқа түсініктеме хат;
презентация;
ендіру актісі;
мақала;
дидактикалық материалдар.
81
Тексеру түрлерімен бағалануы
Оқушының өз бетінше ізденіп шығармашылықпен жұмыс істеуінің артуы
Жылдамда, тез керекті мағлұматтарды алуы
Дидактикалық материалдарды қолдану тиімділігі.
Қағазды үнемдеп экологиялық тазалықты сақтауы
Интерактивтік тақта
Электрондық пошта
Тестілеу жүйесі мен білімді бағалау
Интернет желісі.
Аудио және видеоматериалдар
Электрондық анықтамалар мен энциклопедиялар
Электрондық оқулықтар
Компьютер
Білім, білік,дағды деңгейінің қалыптасуы
Мұғалімнің пед технологияны игеруі
Әлемдік ақпараттық кеңістікке шығу
Практикалық дағдыларды игеруі
Оқушының пәнге деген қызығушылығының артуы
Білімнің тереңдігі
Сабақ уақытын тиімді қолдану
Ақпараттық технология
Мультиме
дия
Интернет
кеңістігі
Электрондық оқулық
оқулық
Интерактивтік тақта
Жаңа ақпараттық технология құралдары:
Ашық интерактивті тапсырмалардың компьютерлік бағдарламаларын жасаудың әдістемесі (алгебраны оқыту мысалында)
Алгебра және анализ бастамаларын оқыту барысында математикалық анализдiң негiзгi ұғымдарын есептердi пайдаланып қалыптастыру
Кері тригонометриялық функция
Мектеп геометриясындағы векторлық алгебра элементтері
Негізгі мектептің алгебра курсында функцияны оқытудың мақсаттары, міндеттері
Комплекс санның модулі
СЫНЫПТАРДА АЛГЕБРАЛЫҚ МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІ
Орта мектепте алгебралык тендеулер мен тенсіздіктер такырыптарын окыту әдістемесі
Логарифмдік теңдеулерді шешу
Мектеп математика курсындағы теңдеулер мен теңсіздіктерді оқыту әдістемесі