Оңтүстік АЭА
Жоспар
Кіріспе
1. Арнайы экономикалық аймақтар, олардың құрылу ерекшеліктері
2. Қазақстан Республикасындағы АЭА-ды құру мақсаттары мен
3. Қазақстан Республикасының экономикалық дамуындағы АЭА-тар рөлі
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Алдағы он жылдықта біздің мемлекетіміз әлемнің 50 бәсекеге
Жұмысты жазудағы мақсат – АЭА-тарды құрудың экономикалық мәні
Аталған мақсаттарға сәйкес төмендегідей міндеттер қойылады:
АЭА аймағын игеру және жеделдетіп дамыту;
Аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуын ғылыми-техникалық
прогрестің қазіргі талаптарына сәйкестендіру;
- Арнайы экономикалық аймақтардың жұмыс
тәжірибесіне талдау жасау;
Жұмыстың құрылымы: кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер
I Бөлімде - Арнайы экономикалық аймақтардың мәні мен
II Бөлімде - Қазақстан Республикасындағы АЭА-тар қандай
III Бөлімде - Қазақстан Республикасының экономикалық дамуындағы
Жұмыстың теориялық және әдістемелік негіздері. Аймақтық мәселелермен айналысатын
Сандық мәліметтер « Нұрастана », « Егемен Қазақстан
1. Арнайы экономикалық аймақтар, олардың құрылу ерекшеліктері
Арнайы экономикалық аймақ – экономиканың дамуына және капиталды
Индустриялық инфрақұрылымды одан әрі қалыптастыру арнайы экономикалық аймақтар
Қазіргі кезеңде арнайы экономикалық аймақтар еліміздегі іскерлік және
Арнайы экономикалық аймақтарды жасаудың әлемдік тәжірибесі көрсеткендей, аймаққа
Арнайы экономикалық аймақтар жиырма бес жылға дейiнгi мерзiмге
2009 жылдың мамыр айында өткен “ Нұр Отан
Осыған байланыты еліміз 2010 жылдың 1 қаңтарынан бастап
АЭА-тар экономикасын басқару тиімділігін қамтамасыз ету – аумақтардың
біріншісі – макродеңгейде аймақтар экономикасын басқару механизмін одан
екіншісі – мезодеңгейде тиімді аймақтық менеджмент механизмін қалыптастру;
үшіншісі – жергілікті өзін-өзі басқару әдістерін жетілдіру.
Аймақтар дамуын басқару механизмінің әрекет етуінің негізгі міндетіне
ҚР-ның экономикалық, әлеуметтік, шаруашылық-құқықтық кеңістігінің тұтастығын сақтау;
аймақтардың әлеуметтік-экономикалық теңсіздігін қысқарту және біртіндеп жою;
аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуын ғылыми-техникалық прогрестің қазіргі талаптарына сәйкестендіру;
барлық аймақтарда табиғатты ұтымды пайдалану мен адамдардың өмір
Аймақтар дамуын басқару жүйесін жетілдіру үшін, ең алдымен,
Бірінші және негізгі шарт – ҚР-ның аймақтары өздерінің
Екінші шарт – қатынасқа түсуші субъектілердің арасындағы экономикалық
Үшінші шарт – аймақтардың экономикалық еркіндігін кеңейту, бірақ,
ҚР-да аймақтық дамуды басқарудың қаржылық әдістері көбірек қолданысқа
2. Қазақстан Республикасындағы АЭА-ды құру мақсаттары мен түрлері
Арнайы экономикалық аймақтар экономиканың салаларын дамыту және қолдау,
құрылады.
Арнайы экономикалық аймақ – капиталды инвестициялау және экономиканы
Қазіргі кезде республикада 5 АЭА бар. Бірінші топқа
Жалпы бүгінде “Астана – жаңа қала ”, “Ақтау-теңіз
Сондай-ақ, осы үш аймақта және “Оңтүстік” АЭА-да тағы
“Астана – жаңа қала ”АЭА
«Астана – жаңа қала» арнайы экономикалық аймақтың аумағы
«Астана – жаңа қала» АЭА құрудың басты мақсаты
«Астана – жаңа қала» арнайы экономикалық аймақтың құрылуынан
“Астана – жаңа қала” АЭА аумағында “ Қалалық
Сол сияқты Есілдің сол жағалауында « Азия парк
Сондай-ақ бұл аумақта отандық және шетелдік компаниялардың өз
Сонымен қатар, 2009 жылдың 3 шілдесінде Астана қаласының
“Ақтау-теңіз порты” АЭА
«Ақтау теңіз порты» арнайы экономикалық аймақтың дамуы үш
“Ақтау-теңіз порты” арнайы аймағын құрудағы басты мақсат-өңірдегі экономикалық
Бүгінде Ақтау порты арқылы 5 түрлі жүк тасымалданады:
Көлік-логистикалық орталығын және тиімділігі жоғары өндіріс құру әрі
“Ақтау-теңіз порты” АЭА аумағын кеңейту мақсатында тағы да
Қазіргі уақытта «Ақтау теңіз порты» арнайы экономикалық аймақта
Бұл кәсіпорындар мемлекетке жиынтық 5,73 млрд.теңге табыс әкелді.
“Ақпараттық технологиялар паркі” АЭА
Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 18 тамыздағы
АЭА:
ақпараттық технологиялар саласын дамыту;
ҚР экономикасының әлемдік шаруашылық байланыстар жүйесіне енуін жандандыру;
жоғары тиімділікті, соның ішінде жоғары технологиялық және бәсекеге
АЭА аумағындағы қызметтің негізгі түрлері:
1) бизнес жоспарларды, жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеуді, құрылыс-монтаж жұмыстарын,
2) ақпараттық технологиялар саласында халықаралық стандарттар бойынша жоғары
3) GPS (global position system), GPNS (global
5) жасанды иммундық және нейтрондық жүйелердің негізінде жаңа
6) ақпараттық технологиялар саласындағы маркетингтік зерттеулер;
7) ақпараттық технологиялар саласында жобалар жасау мен енгізу
8) электр және радио элементтерін, таратушы аппаратура, дыбыс
«JURONG Consultants Pte Ltd» компаниясы «ақпараттық технологиялар паркі»
Тұжырымдамада зерттеу, өндірістік, институционалдық, тұрғын үй, коммерциялық кешендерді,
Даму мастер-жоспарында «Ақпараттық технологиялар паркі» арнайы экономикалық аймағын
Қазiргi кезде „Ақпараттық технологиялар паркi“ АЭА аумағында 21
Қазіргі кезде паркте бағдарлама және ақпараттық өнімдерді өндіруші
Жалпы АТП АЭА-да парк аумағында жұмыс істегісі және
Өткенде Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы «Болашақ» бағдарламасы түлектерімен кездесуінде
“Оңтүстік” АЭА
«Оңтүстік» арнайы экономикалық аймағы 2005 жылдың шілдесінде құрылып,
“Оңтүстік” АЭА-ны құру мақсаты ретінде ҚР-ның дүние жүзіндегі
Арнайы экономикалық аймақ жұмысы ішкі тұтыну тоқыма нарығының
АЭА-ның аумағындағы негізгі қызмет түрлері мыналар болып табылады:
1) мақта-мата жіптерін және тоқыманың барлық түрін дайындау;
2) тоқыма өндірісі;
3) әрлеу-бояу өндірісі;
4) дайын тоқыма бұйымдарын өндіру;
5) трикотаж және шұлық-ұйық бұйымдарын өндіру;
6) трикотаж пуловер, кардиган және соған ұқсас бұйымдарды
7) арнайы киім шығару;
8) сырт киім шығару;
9) өзге де киімдер мен керек-жарақтар шығару;
10) бизнес-жоспарларды, жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеуді, құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуді,
11) жібек маталар және олардың негізінде бұйымдар шығару;
12) маталық емес тоқыма материалдарын және олардың негізінде
13) кілемдер, кілем бұйымдарын және түскілемдер шығару;
14) мақта шикізатынан жоғары сапалы қағаз шығару;
15) былғарыдан жасалған бұйымдар шығару.
АЭА-ның негізгі міндеттері мыналар болып есептеледі:
аумақтағы текстиль кәсіпорындарының ресурстары (электр қуатын, газды, суды)
коммуникациялық инфрақұрылымдардың (автокөлік жолдары, темір жолдар, телефон желілері)
«Оңтүстік» АЭА-ның мүмкіндіктері мен артықшылықтарын келешек инвесторларға таныстыруға
«Оңтүстік» АЭА-ның аумағында жоба құру мақсаттарына сәйкес келетін
«Оңтүстік» АЭА-ның аумағында өндірілген отандық текстиль тауарларын дүниежүзілік
«Оңтүстік» АЭА-ның аумағындағы текстиль кәсіпорындарын қолдау үшін бағытталған
кадрларды дайындау және қайта дайындау жүйесін ұйымдастыру.
“Оңтүстік” АЭА бойынша қазіргі күні бес ірі жоба
Шымкент қаласында «Оңтүстік» арнайы экономикалық аймақтың аумағы үшін,
«Оңтүстік» арнайы экономикалық аймақтың жемісті дамуына мына факторлар
“Бурабай” АЭА
“Бурабай” АЭА-ғы Ақмола облысы Щучье ауданының аумағында орналасқан.
«Бурабай» арнайы экономикалық аймақ – ең жас арнайы
Бұл АЭА-ты басқару жөніндегі өкілетті орган ретінде Туризм
Жалпы алғанда, “Бурабай” АЭА-ның құрылысына және оны
АЭА мыналарды қамтиды:
1) келетін қазақстандық және шетелдік туристердің қажеттілігін қамтамасыз
2) экологиялық таза көлікті, оның ішінде демалудың барлық
3) инвестициялық жобаларды іске асыру, әлеуметтік проблемаларды шешу
АЭА-ның қызметі ҚР-ның Конституциясымен, “ҚР-дағы арнайы экономикалық аймақтар
АЭА аумағындағы қызметтің басымдық түрлері мыналар болып табылады:
1) туризмнің мәдени-танымдық, сауықтыру, экологиялық, іскерлік, спорттық және
2) халықаралық стандарттарға сәйкес келетін, оның ішінде сауықтыру,
3) әр түрлі, оның ішінде ұлттық тақырып бойынша
АЭА-ны басқару “ҚР-дағы арнайы экономикалық аймақтар туралы” ҚР-ның
3. Қазақстан Республикасының экономикалық дамуындағы АЭА-тар рөлі
Қазақстан бүгінгі таңда әлеуметтік-экономикалық жаңару мен саяси демократияландырудың
Бүгінгі таңда тұтас алғанда еліміздегі экономикалық жаңарудың “локомотиві”
Бiздiң экономикалық жетiстiктерiмiз Қазақстанның Орталық Азия экономикасында көш
АЭА құрылулары ұлттық экономикасы бәсеке қабілеттілігін қамтамасыз етуіне
Қазақстан Республикасының қазіргі заңнамасына сәйкес ең басты мақсатымен
АЭА құрылулары транспорттық – логистикалық, инженер – коммуникациялық
АЭА құрылуы алдын ала ескереді :
– Қазақстан толық құнды қатысушы сияқты халықаралық
- халықаралық транспорттық – коммуникациялық коридорлардың негізгі магистральдер
– Қазақстанға халықаралық заңға сүйенген дала- халықаралық транспорты
– қабілеті бәсеке өзіндік құнын Қазақстанда шығарылатын тауарларды
- ДСҰ да Қазақстан кіріспесіне арналған барабар шарттардың
- ТМД елдерімен және Балтық жағалауы, Европа, Азия,
– Қазақстанның халықаралық инвестицияларға және сақтандыруға шығуы;
- басқаруда алдыңғы тәжірибе енгізуге арналған шарттар жасау,
Арнайы экономикалық аймақ республика экономикасының дүние жүзілік шаруашылық
Арнайы экономикалық аймақтарды жасаудың әлемдік тәжірибесі көрсеткендей, аймаққа
Қорытынды
Қазақстан экономикасын қайта құруда аймақтық бағдарламаларды іске асыру
1. “Астана – жаңа қала ”АЭА
2. “Ақтау-теңіз порты” АЭА
3. “Ақпараттық технологиялар паркі” АЭА
4. “Оңтүстік” АЭА
5. “Бурабай” АЭА
Осындай экономикалық аймақтарды дамытуда келесідей проблемалар кездеседі:
- арнайы экономикалық аймақтарды қалыптастыруда және
- еркін экономикалық аймақтардың іс-әрекеттерін реттейтін механизмдерінің болмауы;
- аймақтың жан-жақты дамуына
аудандардың шаруашылық бірлігін қамтамасыз ететін экономикалық
қарым-қатынастар болмауы.т.б
Осы проблемаларды шешу үшін төмендегідей ұсыныстар жасалады:
- өндіріс салаларының дамуының және орналасуының экономикалық тиімділігін
- арнайы экономикалық аймақты жетілдіру, оларды жасау және
- инфрақұрылым құрылысын қаржыландырудың ұзақ мерзімді жоспарын жасау;
- әр нақты арнайы экономикалық аймаққа инвесторларды тарту
- арнайы экономикалық аймақтарды жасаудың және дамытудың біріңғай
- арнайы экономикалық аймақтардың қатысушыларын таңдау белгілері және
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Нұрғалиев Қ.Р « Қазақстан экономикасы» 1999ж
2. « Нұрастана » газеті - № 43
3. « Егемен Қазақстан » - № 245-247
4. « Егемен Қазақстан » - № 268-269
5. « Дала мен қала » - №
6. « Дала мен қала » - №
7. « АльПари » - № 1-2 (2008ж)
e.gov
www.railways.kz/index
kz.stslogistsks.net/
www.kazakhstan/kz
kaz.new factory.kz
www.elmedia.kz/gw/transport
www.ontustik.kz
www.unesco.kz/library
www.edu_cip.kz/.../index
www.egemen.kz.index
Арнайы экономикалық аймақтың дамуындағы бірінші кезеңіндегі өндіріс көлемінің
«Ақтау халықаралық теңіз сауда порты» Республикалық мемлекеттік кәсіпорынның
Көрсеткіштердің атаулары Өлшеу бірлігі 2003 жылы 2004 жылы
жылы 2008 жылы 2008ж.
2003ж.
%
1. Жүктерді тасымалдау (барлығы) мың тонна 3413,9 4557,8
Соның ішінде:
мұнай және мұнай өнімдері мың тонна 2016,6
Олардың ішінде:
1) металл мың тонна 573,6 816,8 1163 893
2) астық мың тонна 209,2 146,6 103 144,5
3) басқа жүктер мың тонна 19,6 26,2 35,0
в) паромдық тасымалдар мың тонна 143,50 173,19 178,10
2. Табыстар (барлығы) млн. теңге 2910,3 3351,2
3. Шығындар (барлығы) млн. теңге 2144,3
4. Корпоративтік салық млн. теңге 332,5 428,6
5. Таза табыс млн. теңге 433,5 739,2
Арнайы экономикалық аймақтар, олардың құрылу ерекшеліктері
Оған сәйкес, еркін экономикалық аймақ
Қазақстанның арнайы экономикалық аймақтарды дамытудағы Оңтүстік Кореяның рөлі
Қазақстан Республикасында арнайы экономикалық аймақтарды дамыту
«Ақтау теңіз порты» АЭА-ның даму концепциясы
Қазақстан Республикасындағы арнайы экономикалық аймақтар
Арнайы экономикалық аймақтардың қазіргі экономикадағы орны
Қазақстан Республикасындағы арнайы экономикалық аймақтар туралы
Арнайы ашылған аймақтар
Арнайы экономикалық аймағын құрудың алғыш