Шет тілін оқытуда тыңдап - түсінудің рөлі
МАЗМҰНЫ
Кіріспе
1. Тыңдап – түсіну дағдысының теориялық негіздері
1.1. Шет тілін оқытуда тыңдап – түсінудің рөлі,
1.2.Тыңдап-түсінуді үйретудегі негізгі қиындықтар және тыңдауда кездесетін қиындықтарды
2. Тыңдап – түсіну дағдысын қалыптастыратын жаттығуларды сабақ
2.1. Тыңдап–түсінуге үйрету жаттығуларын мақсатты түрде оқу
2.2. Тыңдап –түсіну дағдысын қалыптастыратын жаттығуларды пайдаланып жасалған
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Тыңдау – есітіп жатқан сөйлеушінің сөзін түсіну. Тыңдау
Тыңдау шет тілін оқытуда өте жақсы құрал болып
Тыңдау қабілетінсіз адам оқып жатқан тілде қарым -
Ағылшын тілін оқытудың алғашқы кезеңдерінде тыңдалымдар өте маңызды
Тыңдап – түсінуге берілетін аудиомәтіннің тақырыбын таңдау өте
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Қазіргі кезде оқушылардың тыңдап-түсіну
кездесетін қиындықтарды шешу жолдарын табу және практикада оның
Зерттеу жұмысының мақсаты. Оқушылардың тыңдау қабілетін жетілдіру,
Зерттеу жұмысының міндеттері.
Оқушылардың санасында тілдік ұғымдарды қалыптастырудың теориялық негіздерін айқындау;
Тыңдап-түсінуді меңгерудің тиімді әдістерін табу;
Тыңдап-түсіну қабілеттілігін дамытудағы жаттығудың түрлеріне тоқталу;
Тыңдап-түсіну қабілеттілігін дамытудағы жаттығуларды практикада (cабақта) қолдануды меңгеру;
Зерттеу жұмысының нысаны. Шетел тілін оқыту үрдісі, шет
Зерттеу жұмысының теориялық маңызы. Тыңдап-түсінуге үйретуді дұрыс ұйымдастыру,
Зерттеу жұмысының практикалық маңыздылығы. Шет тілін оқу процесінде
Зерттеу жұмысының зерттеу әдістері. Тыңдап-түсінуді тиімді ұйымдастыруға керекті
Зерттеу жұмысының құрылымы. Курстық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен,
1. Тыңдап – түсіну дағдысының теориялық негіздері
Шет тілін оқытуда тыңдап – түсінудің рөлі, оның
«Тыңдап-түсіну» термині әдістемелік әдебиетте жүргеніне көп
Кез – келген, тіпті ең төменгі деңгейдегі шет
Тыңдап – түсіну сөйлеу сияқты шет тілінде қарым-қатынас
Кей авторлар тыңдап – түсінудің екі түрін атап
Ауызша сөз негізгі екі сыңардан тұрады: оның бірі
Мұндай көзқарастың қате екенін психологиялық зерттеулер де, шетел
Психологиялық зерттеулер бұл екі әрекет (тыңдап-түсіну және сөйлеу)
Ауызша айтылған сөзді қабылдау мен түсіну өте күрделі
Есте бейнені қалып таспаған объектіні қабылдағанда, адам оның
Бұл объектінің даралау ерекшеліктері бейнелері есте қалыптасқан басқа
Даралау белгілерінің өзара қарым – қатынасы анықталады. Мысалы:
Қабылдау единицасы жеке сөздермен тікелей байланысты. Ал жеке
Тыңдап – түсіну қысқа мерзімдік және ұзақ мерзімдік
Тыңдап – түсіну сөз әрекетің басқа түрлерімен тығыз
Тыңдап – түсіну процесіне көру анализаторы да қатысады.
Естігенін түсінуді жеңілдетуде көру анализаторының тағы бір көмегі
1.2.Тыңдап-түсінуді үйретудегі негізгі қиындықтар және тыңдауда кездесетін қиындықтарды
Тыңдап – түсінуге үйрету барысында оқушылар көптеген қиыншылықтарға
Төменде аталатын қиындықтар кез келген тілде тыңдап –
1. Белгілі ойды, мазмұнды айтып жеткізу үшін сөйлеушінің
2. Әр адамның дыбыстарды айту ерекшеліктері мен интонациялық
3. Әдетте мұғалім сабақта шет тілінде сөйлегенде,
4. Мұғалім сабақта шет тілінде сөйлегенде, тағы мынадай
Осы қиындыққа орай шетел тілі мұғалімдері мен методистер
5. Жалпыға ортақ келесі қиындық: егер тыңдаушы
Нағыз коммуникация барысында аудитор сөйлеушіні көре алмайтын жағдайлар
Аталған қиындықты жеңу үшін мұғалім сабақта магнитофонды жиі
6. Жалпыға ортақ қиындықтардың келесі түрі аудитивтік мәтіннің
1.3. Тыңдап – түсіну дағдысын қалыптастыратын жаттығулар түрлері
А.И. Домашнев және басқа авторлар тыңдап – түсінуге
Тіл (дайындық) жаттығуларының мақсаты – мәтінді тыңдаудың алдында
А) тыңдап отырған хабардағы таныс емес құбылыстарды
Ә) дыбыстық бейнелерді мағынамен ұштастыру іскерлігі;
Б) сөз жасау тәсілдеріне сүйене отырып, таныс
В) түрлі лексикалық единицалар мен грамматикалық құрылымдардың
Г) синоним, антоним құбылыстарын танып, олардың мағыналарын ашу
Аталған іскерліктерді дамыту мен қатар тіл жаттығуларын орындау
Осы аталған іскерліктер мен қабілеттерді дамыту, оларды жетілдіру
Есту қабілетін жетілдіруге арналған тіл жаттығулары:
А) бірнеше жұп сөздерді тыңдап, оларды қайталаңдар: singen
Ә) берілген интонацияны сақтай отырып, синтагмалар мен фразаларды
Б) берілген қос сөйлемдерді тыңдаңдар. Егер ол
2. Алдын – ала болжалдау қабілетін жетілдіру үшін
А) бірқатар сын есімдерді (етістіктерді) тыңдаңдар да, олармен
Ә) өздеріңе таныс элементтерден құралған сөздерді тыңдап, оларды
Б) бірқатар сөз штамптарын тыңдап, олардың қандай жағдайда
В) мұғалім айтып тұрған мәтінді (пластинкадан) тыңдардар, сол
3. Оқушылардың қысқа мерзімдік есін жетілдіруге арналған
А) бір топ жекелеген сөздерді тыңдап, солардың
Ә) екі – үш қысқа фразаларды тыңдап,
Б) он немесе оданда қөп сөздерден тұратын
В) фразаны тыңдаңдар да, оған мағына жағынан
4. Сөз жасау және контексттік болжауды жетілдіруге
А) төмендегі етістіктерді тыңдаңдар да, олардан
Ә) өздеріңе таныс элементтерден жасалған туынды және
Б) контекст және дыбыстық формасына сүйеніп, интернационалдық
В) графикалық кілттен таяныш сөздерді қарап шығып,
5) Сөздердің мағынасын анықтауға арналған жаттығулар:
А) сөйлемдерді тыңдап, олардың ішінде іс
Ә) сөйлемде ана тілінде аталған сөзге мағынасы
Осындай тіл жаттығуларын орындау арқылы лингвистикалық және психологиялық
Сөз жаттығулары дегеніміз тіл арқылы қарым –
Тыңдауға арналған мәтіннің мазмұнының тәрбиелік мәні болуы тиіс
Мәтіннің мазмұнында тыңдаушылар үшін қызықты мәселе болуы керек;
Мәтіннің берік логикасы болуы шарт және ол жатық
Мәтінде ауызша сөздің әр түрі болғаны жөн: диалог,
Мәтін бірінші жақта баяндалмағаны жөн;
Тыңдап – түсінуге арналған мәтіндердің көлемі төменгі кластарда
Сөз жаттығулары ауызша сөзді қабылдап, оны түсіну қабілетін
А) хабардың ақпаратқа ең қанық жерлерін анықтау;
Ә) мәтін деңгейінде болжалдау арқылы кейбір түсініксіз жерлерді
Б) мәтінді коммуникация жағдайымен ұштастыра білу;
В) тыңдауға арналған мәтіннің мағыналық бөлшектерін анықтау, олардың
Ауызша сөздің, соның ішінде сөздің екі түрі бар:
Диалогты тыңдап – түсінуге үйрететін жаттығулар мыналар:
А) диалогты тыңдаңдар, соған ұқсас тақырыпқа диалог құрыңдар;
Ә) диалогтың басын тыңдап, әріптестердің бірінің соңғы репликасын
Б) магнитофонға жазылған диалогты тыңдаңдар да, оның мазмұнын
2. Монологқа немесе полилогқа қатынасы арқылы диалогты
А) таспаға жазылған сұрақтарды тыңдаңдар да, үзілісте сол
Ә) дилогтың басын тыңдаңдар, оны жалғастырып, оқушылардың бірімен
Б) диалогты тыңдаңдар, оны кеңейтіңдер;
В) ) диалогты тыңдаңдар, онда сөз болып
3. Монологты тыңдап – түсінуге үйрететін жаттығулар:
А) мәтінді тыңдап, төмендегі екі сұраққа толық жауап
Ә) тыңдаған мәтіннің аяқ жағын (басын, ортасын) сәл
Б) фильмді (диафильмді) көріп, оның негізгі идеясын
В) тыңдаған хабарды сағыналық үзінділерге бөліп, оларға тақырып
Г) мәтінді тыңдап, оған төмендегі жоспарды қолдану
Міне, осындай жаттығуларды орындау нәтижесінде оқушылардың тыңдап –
Тыңдап – түсіну дағдысын қалыптастыратын жаттығуларды сабақ үлгісінде
2.1. Тыңдап– түсінуге үйрету жаттығуларын мақсатты түрде
Тыңдауға үйрету мүмкіндігінше барлық сабақтарда үнемі және мақсатты
а) ауызша жаттығуларда жаңа сөздік-граматикалық материалдарды меңгеру барысында;
ә) ауызша сөйлеу жаттығуларын орындау кездерінде;
б)мұғалімінің байланыстыру сөздерін, сөйлеу әрекетінің бір түрі есебінде
Тыңдап – түсіну дағдыларын қалыптастырғанда,тыңдап– түсінуге үйрету
аудиомәтінді тыңдатуға дайындау кезеңінде;
аудиомәтінді тыңдап – қабылдау барысында;
тыңдалған аудиомәтінге негіз – тірек ретінде (репродуктивті –
тыңдалған аудиомәтінге негіз –тірек ретінде (продуктивті түрдегі).
Бірінші топ , тексталды жаттығулары маңызды рөл атқарады.
Бұл мақсатта оқушыларға берілуге болатын ақпараттар:
қандай мәтін тыңдалатынымен хабардар ету;
мәтіннің мазмұнын түсіну үшін маңызды және сөздің мағынасын
Тыңдалатын мәтіннің мазмұнын аша алатын суреттер, схемалар,
Мәтін туралы негізгі ақпаратты хабарлау (1 – 2
Негізгі – кілтті фразалардың тізімін беру т.б.
Бірінші топтағы жаттығулар оқушылардың сол мәтінді тыңдауға деген
Екінші топтағы жаттығу сол мәтінді «тыңдау», бірақ
Егер аутенттік аудиоматериалмен жұмыс жасайтын болсақ, (өзгеріс немесе
Мәтінің типін анықтау (мысалы, сұхбат);
Негізгі тақырыпты, ойды анықтап оны қалыптастыру;
Жалпы мәтіннің мазмұндық сұрақтарына жауап беру (кім? қайда?
Мәтіннің мазмұны бойынша құрастырылған сұрақтарға ұсынылып отырған жауап
Аудиомәтінге байланысты тыңдау барысында орындалатын жазбаша тапсырмаларды
Мәтін бойынша берілген сұраққа жазбаша жауап беру;
Негізгі – кілтті сөздерді немесе фразаларды жазып алу;
Маңызды аргументтер мен талқылауларды жазып алу т.с.с
Мұндай тапсырмалар кезінде оқушылар мәтіннің маңызды жақтарын таңдай
Егер мәтін егжей-тегжейлі түсінушілікке бағытталған болса немесе егер
Шет тілін оқытудың бастапқы этапында орындалатын жаттығуларға тыңдап
Үшінші топ жаттығулары оқушыларда интерпретациялау, комментарийлер
Мәтінді кезекпен, жалғастыру арқылы оқушылар өз сөзімен мәтіннің
Мәтінді әркім өз ойымен болжалдап жалғастыру (ауызша
Өздеріне жаңалық, қызықты болған (қызықты болмаған), бөлімге комментарий
Негізгі – кілтті сөздерге (сөйлемдерге) сүйене отырып, оқиғаға,
Тыңдау барысында толтырылған кестеге, таблицаға, ассоциограммаға сүйене отырып
Мәтіннің тақырыбын, жоспарын, мазмұнын, кілтті сөздерін т.б интерпретациялау;
Мәтіннің мазмұнына сүйене отырып мәтінге тақырып беру және
Төртінші топ жаттығуларына ешқандай көмекші ақпаратқа сүйенбей мәтінде
Тыңдап – түсіну дағдысын қалыптастыратын жаттығуларды пайдаланып жасалған
The theme of lesson: «The
The general aim of the
• Educational aims :
• Developing aims:
• Raising aims:
Type of lesson:
Visual aids:
Form:
The procedure of the lesson.
Organization moment.
Dialogue with the pupil on duty.
Teacher acquaints the pupils with the main task
Checking up the home task.
Ex 9. To read and practice the dialogue.
Ex 10. Giving cards. Finding good advice for
Warm up.
Look at the different jobs in the pictures
Would you like to do any of these
What skills and qualifications do you think you
Developіng listening skills
Exercise 1
Teacher: You are going to listen to six
radio DJ
sports photographer
judge
shop assistant
teacher
bus driver
Exercise 2.
Teacher: Now listen to the extracts. Match
Speaker 1: Speaker 3: Speaker 5:
Speaker 2: Speaker 4: Speaker 6:
Exercise 3.
Teacher: Listen to longer extracts
Speaker 1 Speaker 2
1. He really enjoys his job. T /
2. His working day is long. T /
Speaker 3 Speaker 5
1. He enjoys his job. T / F
2. He sometimes has to hide his feelings.
Speaker 4 Speaker 6
1. She enjoys the travelling. T / F
2. She works for one newspaper all the
V. Practise your listening skills
Exercise 4. Listen to the same six people
Speaker 1
A Skills are more important than qualifications.
B Qualifications and skills are equally important. Speaker
A Qualifications are extremely important.
B Qualifications can sometimes be useful.
Speaker 2
A The right qualification is the most important
B The right skill is the most important
A Qualifications are useful, but not very important.
B Qualifications are very important.
Speaker 3 A
A combination of qualifications, skills and luck is
B A combination of experience, skills and luck
A It is easy to get this job.
B It is difficult to get this job.
Exercise 5. Listen again and match each speaker
Speaker 1: a Your mood can affect
Speaker 2: b You have to be
Speaker 3: c This skill is not
Speaker 4: d Not everyone can learn to
Speaker 5: e Your appearance is not
Speaker 6: f You should never become angry.
VI. Speaking
In groups discuss these statements. Give reasons for
I know exactly what I want to do
It’s more important to have a job you
People with university degrees get better jobs.
VII. Giving homework.
Write a short article about your future job.
VIII. Giving marks.
The end of the lesson.
Today we have talked about different kinds of
Қорытынды
Жылдар жылжыған сайын еліміздің шет елдермен экономикалық, саяси,
Соның ішінде әнге тоқталатын болсақ, аутентттік материал ретінде
Ән радиода,теледидарда өте атақты және интернетте үлкен қызығушылыққа,сұранысқа
Ол қазіргі таңдағы модаға және оқушылардың сай болуы
Әннің аты мен мазмұны өтіліп жатқан сабақтың тақырыбына
ән таңдаған кезде білімділік дәрежесімен қоса, әннің дыбыстарының
Міндетті түрде тыңдаушылардың жас ерекшеліктерін ескеру керек т.б.
Соңғы кездері әдіскерлердің айтуы бойынша шет тілін оқыту
Шет тілін оқуға деген мотивацияны қалыптастыратын тиімді
«Иностранные языки в школе» журналында неміс тілі пәнінің
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Г.В. Рогова, Ф.М. Рабинович, Т.Е. Сахарова. «Методика обучения
Әбдіғалиев С.Ә. «Неміс тілін оқытудың негіздері». Алматы
Г.Н. Амандықова, Ш.Е. Баймұқанова, А.Н. Бисенғалиева.
«Қазақстан мектептеріндегі шетел тілдері». Ғылыми әдістемелік журнал.
Әл – Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті.
И. В. Рахманов «Методика обучения немецкому языку в
А. И. Запорожец, Л. А. Венгер, В.
Н. И. Гез. Текст лекций по курсу «Методика
Н. Н. Пруссаков «Трудности при обучении аудированию иноязычного
А. И. Домашнев, К.Г. Вазбуцкая, Н.Н. Зыкова, С.Ф.
Нұрланбекова Е. «Шетел тілін оқытуда бейнефильмдерді қолдану»,
Н. В. Елухина «Основные трудности аудирования и пути
Е.И. Исенина « Механизмы речевого слуха и обучение
Г. Н. Амандықова, Ш. Е. Мұхтарова, Б. С.Баймұқанова,
Қазақстан мектептеріндегі шетел тілдері. Ғылыми-әдістемелік журнал. 2011ж, №
Шет тілін оқытуда тыңдап – түсіну дағдысын
Шетел тілі сабағында аутенттік мәтіндерді қолдану
Тындап түсіну арқылы ағылшын тілін оқыту
Шет тілін оқытуға арналған түпнұсқалық материалдардың рөлі
ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ
7-8 сыныптардағы араб тілі сабақтарында жаттығуларды ұйымдастыру жолдары
Тыңдау - естіп жатқан сөйлеушінің сөзін түсіну
Ағылшын тілін оқытуда сөйлеу әдістері арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін арттыру жолдарын қарастыру
АҒЫЛШЫН ТІЛІН ОҚЫТУДА ЕРКІН СӨЙЛЕУДІҢ МАҢЫЗЫ
Ағылшын тілінде оқушыларды тыңдап - түсінуге үйрететін жаттығулар