Мұнай қоры
Өзен кені
АНДАТПА
Бұл дипломдық жобада төрт негізгі бөлім қарастырылған:
- геологиялық бөлім;
техника-технологиялық бөлім;
экономикалық бөлім;
еңбекті және қоршаған ортаны қоршау бөлімі.
Геологиялық бөлімде әрқайсысы жеке игеру объектісі болып табылатын XІІІ-XVІІІ
Техника-технологиялық бөлімде Өзен кен орнында қолданылатын қабаттардың мұнай бергіштігін
Экономикалық бөлімде Өзен кен орнында жаңа технологияны қолданудан болатын
”Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау” бөлімінде мұнай кәсіпшіліктерінде еңбек
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 4
1.1 Өзен кен орны жайлы жалпы мәліметтер 4
1.2 Кен орнының геологиялық зерттелуінің және игерілуінің тарихы 6
1.3 Стратиграфия 9
1.4 Тектоника 16
1.5 Мұнайгаздылық 18
1.6 Сулылық 23
1.6.1 Қабат суларының физика-химиялық қасиеттері 25
2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 26
2.1 Өзен кен орнын игерудің тарихы мен қазіргі жағдайы
2.1.1 XVІ горизонтты игерудің жағдайы 39
2.2 Өзен кен орнының өндіру және айдау скважиналары қорының
2.3 Скважиналар өнімін жинау және кәсіпшілік дайындау жүйесіне қойылатын
2.4 Қабат қысымын көтеру жүйесінің жағдайы 48
2.5 Су айдау - қабаттар мұнай бергіштігін арттырудың жоғарыпотенциалды
2.5.1 Нұсқа ішінен су айдағанда игеру мерзімінің өзгеруі 51
2.6 Мұнайды ыстық сумен ығыстыру 54
2.6.1 Қабатқа ыстық су айдағанда температуралық өрісті есептеу 54
2.7 Кен орнын игеру технологиясын жетілдіру 56
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ 59
3.1 «Өзенмұнайгаз» акционерлік қоғамының ұйымдастыру сипаттамалары 59
3.1.1. Негізгі және қосалқы өндірісті ұйымдастыру 59
3.1.2. Техникалық жабдықталу. Автоматтандыру мен телемеханикаландыру дәрежесі 62
3.1.3. Материалдық-техникалық жабдықтауды ұйымдастыру 62
3.1.4 Кәсіпорын транспортын ұйымдастыру 63
3.1.5. Скважиналарды жөндеуді ұйымдастыру 64
3.2. Өзен кен орнын игерудің жобалық және нақты техника-экономикалық
3.3 «Өзенмұнайгаз» акционерлік қоғамының 2000 ж. мұнай мен газ
4. ЕҢБЕКТІ ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ 74
4.1 Еңбекті қорғау 75
4.2 Қорғау шараларын игеру 78
4.3 Қоршаған ортаны қорғау 82
ҚОРЫТЫНДЫ 85
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 87
ҚОСЫМША 88
КІРІСПЕ
Қазақстан Республикасы үшін ең басты экономикалық мәселе – материалдық-техникалық
Қазіргі кезде материалдық өндірістің бірде-бір саласы мұнай мен газ
Мұнай мен газдың мұнайхимия өндірістерде шикізат ретінде қолданудың өсуіне
Өндіру тиімділігін жоғарлатуға рационалды игеру жүйелерін қолдану, бұрғылау жұмыстарының
Қазіргі кезде су айдау – мұнай кен орындарын пайдаланғанда
Өзен кен орны өнеркәсіптік егеруге 1965 ж. берілген. 1998
Дипломдық жобада Өзен кен орнындағы осы және басқа да
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Өзен кен орны жайлы жалпы мәліметтер
Өзен кен орны Маңғыстау түбегінің геологиялық әдебиеттерде Оңтүстік Маңғыстау
Әкімшілік жағынан кен орны территориясы Маңғыстау облысы құрамына кіреді.
Орографиялық жағынан Оңтүстік Маңғыстау ауданы теңіз жаққа, оңтүстік-батысқа қарай
Аудан рельефі өте күрделі құрылысымен сипатталады. Орталық бөлігін Өзен
Өзен ойпаты 500 км2 ауданды алады. Ойпаттың түбі жыралармен
Қарастырылып отырған аудан топырағы мен өсімдіктерінің сипатына қарай шөлді
Аудан климаты күрт континентальды, шөлейтті, тәуліктік температураның күрт өзгеретіндігімен,
Ауданда күшті желдер соғады. Қыста қар аз. Атмосфералық жауын-шашын
Атмосфералық жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 100 мм шамасында, және
Жаңа Өзен қаласына ауыз су Сауысқан-Бостанқұм массивтеріне бұрғыланған геологиялық
Ауданның елді мекендерін тас жол байланыстырады. Облыстың аудан орталықтарын
Кен орнында өндірілген мұнай Атырау қаласына және одан ары
1.2 Кен орнының геологиялық зерттелуінің және игерілуінің тарихы
Маңғыстауды зерттеу өткен ғасырдың аяғында басталған. Маңғыстау мұнайының алғашқы
Өзен көтерілуі 1937-1941 жж. С.Н.Алексейчик далалық геологиялық зерттеулер жүргізгенде
1941-1945 жж. арасында Маңғыстауда геологиялық зерттеулер жүргізілген жоқ.
1950 ж. ВНИГРИ Б.Ф.Дьяков, Н.Н.Черепанов және Н.К.Трифоновтың жетекшілігімен Маңғыстауға
1951 ж. Казахстаннефтеразведка трестінің геологиялық-іздестіру басқармасы (директоры К.Н.Тулин, бас
1957-1961 жж. Маңғыстаудың өндірістік мұнайгаздылығы жөніндегі мәселелер шешілді. Бұл
Өзен кен орнын өнекәсіптік меңгеруді жеделдету мақсатында КСРО үкіметінің
1965 ж. ВНИИ Өзен кен орнын игерудің Бас схемасын
кен орнын игерудің басынан бастап қабат қысымы мен температурасын
4 пайдалану объектілерін бөліп алу: І объект – ХІІІ+ХІV
негізгі пайдалану объектілері (І және ІІ) бойынша кен орнын
барлық объектілерді біруақытта жеке блоктармен игеруге қосу;
ІІІ объектіні нұсқа сыртынан су айдау жүйесімен игеру;
ІV объектіні қабат қысымын көтерусіз, аралас режимде игеру.
Бірақ кен орнының су айдауға дайын еместігіне байланысты XІІІ-XVІІІ
Өзен кен орнының барлық өнімді горизонттары бойынша әсер етудің
Негізгі алаңдар мен горизонттар бұрғыланып біткеннен соң мұнай өндіру
1974 ж. жасалған игеру жобасында келесі жағдайлар қарастырылды:
әрбір горизонт жеке игеру объектісі болып табылады;
өнімді горизонттар ені 2 км блоктарға айдау скважиналары қатарларымен
жаңа скважиналар әрбір горизонтқа жеке бұрғыланады;
ыстық су айдаудың жобалық көлемі ұлғайтылды және кен орнын
Соңғы шарттың орындалуы қосымша 49,3 млн.т. мұнай алуға мүмкіндік
Өнімді горизонттардан мұнайды алу ерекшеліктері мұнайдың қорын игеру сипатының
Қазіргі кезде ыстық су әртүрлі қондырғыларда дайындалады. Ыстық суды
1.3 Стратиграфия
Өзен кен орнында терең барлау бұрғылаумен қалыңдығы шамамен 3600
Өзен кен орнының мұнайгаздылығы юра және кейде бор шөгінділерімен
Пермь-триас (РТ) шөгінділері Өзен кен орнының ең
Пермь-триас жүйесі (РТ)
Жоғарғы пермь терең метаморфизм іздері бар күңгірт полимикті құмтастармен
Оленек және орта триас жыныстары құмтастар мен қышқылды туфтар
Юра жүйесі (J)
Юра жүйесі шөгінділерінде барлық үш бөлім де кездеседі: төменгі,
Төменгі бөлім (J1)
Қиманың төменгі юра бөлігі құмтастар, алевролиттер мен саздың араласуынан
Құмтастар мен алевролиттер цементі сазды немесе сазды-кремнийлі. Саздардың түсі
Ортаңғы бөлім (J2)
Оңтүстік Маңғыстаудың орта юра шөгінділері мұнайгаздылығы жағынан ең ірісі.
Аален ярусы (J2 a)
Аален ярусы негізінен мортсынғыш, құмды-галькалы жыныстардан құралған және орта
Ярустың жалпы қалыңдығы 330 м. Аален мен байос ярустары
Байос ярусы (J2 b)
Байос шөгінділері ең көп және барлық жерде тараған. Байос
Төменгі байос (J2 b1)
Бұл подярустың шөгінділерінің жалпы қалыңдығы 470 м, және саздар,
Өзен кен орнының төменгі байос шөгінділерінде XXІІ, XXІ, XX,
Жоғарғы байос және бат ярустары (J2 b2+bt)
Олардың шөгінділері арасында саз қабатшалары бар біршама қалың құмтастар
Алевролиттер сазды, құмтасты, ірі түйіршікті және құрамы айқын емес.
Жоғарғы бөлім (J3)
Жоғарғы юра бөлімінде негізінен теңіз шөгінділері мен жануарлар
Келловей ярусы (J3 k)
Құмтастар, алевролиттер мен кейде әктастар қабатшалары араласқан сазды қалың
Оксфорд-кембридж шөгінділері (J3о- km)
Юра шөгінділерінің мұнайгаздылығын бағалағанда оксфорд-кембридж шөгінділері аален-келловей кешені мұнайлы
Бор жүйесі (К)
Бор жүйесінің шөгінділері жоғарғы юра шөгінділерінің шайылған бетінде орналасады
Кайнозой тобы (KZ)
Кайнозой тобында палеоген және неоген жыныстары орын алған. Палеоген
Палеоген жүйесі (Р)
Палеоген шөгінділеріне эоцен және олигоцен бөлімдері жатады. Эоцен бөлімі
Неоген жүйесі (N)
Неоген шөгінділері тортон және сармат ярустарының шөгінділері түрінде кездеседі.
Төрттік жүйесі(Q)
Төрттік жүйе эмовиаль-демовиаль текті құмдар, саздар, суглиноктармен көрінеді. Шөгінділер
1.4 Тектоника
Оңтүстік Маңғыстау сйыстары жүйесінің солтүстік қанатына жататын Жетібай-Өзен тектоникалық
Солтүстігінде Өзен құрылымы оңтүстік-шығыс антиклиналь аймағымен шектеседі, олардың арасында
Өзен кен орны ірі брахиантиклиналь қатпарына жатады, оның өлшемдері
Өлшемдері үлкен емес Парсымұрын күмбезі Өзен құрылымының оңтүстік қанатын
Қатпар периклиналі де симметриялы емес. Солтүстік-батыс периклиналдің оңтүстік
Құрылым өсінің ундуляциясы назар аударады, оның нәтижесінде негізінен құрылымның
1.5 Мұнайгаздылық
2000 ж. Өзен кен орнынан 3606100 т мұнай өндірілді.
Өзен кен орнының газдары метандық газ типіне жатады, тереңдеген
Алаң бойынша қабат коллекторлардың таралуы тиімді мұнайлы қалыңдықтар, игеру
Өзен кен орнының өнімді шөгінділері коллекторлардың ерекше түріне -
Егер кварцтық құмтастарда кварц шамамен 95 % құраса, ал
Негізінен қаңқа фракциясын бекітуге, тығыздауға және цементтеуге кететін жыныстардың
1.1 кесте - Геофизикалық мәліметтермен анықталған кеуектілік шамалары
Горизонттар m, %
XІІІ 21
XІV 22
XV,XVІ 23
XVІІ,XVІІІ 24
Өткізгіштік Өзен кен орны қабат-коллекторларының негізгі сипаты. Бұл шаманы
Өткен жылдар зерттеулері негізінде үлгітасты талдау бойынша табылған қабаттар
1.2 кесте - Бөліктер мен горизонттар бойынша есептеу нәтижелері
Горизонттар kop, мкм2 Скв. Саны hM.OP., м
XІІІ 0,206 458 10,8
XІV 0,290 349 24,0
XV 0,167 373 15,5
XVІ 0,207 311 18,4
XVІІ 0,76 96 23,4
XVІІІ 0,178 63 19,8
Бөліктер бойынша өткізгіштік шамасы 0,72-0,384 мкм2. Өткішгіштіктің орташа шамасының
XVІ горизонт құрылысында белгілі геологиялық заңдылық бар: ұсақ түйіршікті
XVІ өнімді горизонтқа ортаңғы юраның байос ярусының жоғарғы бөлігіне
XІІІ-XVІІІ горизонттар мұнайларының қасиеттері аномальдық сипатқа ие:
мұнайда парафин (29 %) мен асфальтенді-шайырлы заттардың (20 %)
мұнайдың парафинмен қанығу температурасы бастапқы қабат температурасына тең;
құрылым күмбезінде мұнайдың газбен қанығу қысымы мен бастапқы қабат
газсыздандырылған мұнайдың орташа қатаю температурасы +30(С
1.3 кесте - Қабат мұнайының орташа көрсеткіштері
Көрсеткіштер XVІ горизонт
Мұнайдың газбен қанығу қысымы, МПа 10,2
Газ құрамы, м3/ м3 58
Мұнай тұтқырлығы, мПа(с 3,5
Мұнайдың парафинмен қанығу температурасы, (С 66
1.6 Сулылық
1965 ж. Өзен кен орнының қимасында терең бұрғылау нәтижесінде
Юра кешенінің сулылығы
Юра шөгінділерінде екі сулы кешен көрінеді: келловей ярусының ортаңғы
Терригендік сулы кешен
Жалпы қалыңдығы 800-1000 м терриген және сазды жыныстар араласуы
Карбонаттық сулы кешен
Кешен сазды мергель қалыңдығынан бөлектенген және литологиялық жағынан құмтас
Бор кешенінің сулылығы
Бор қабаты 700-800 м құмтас-алевролит шөгінділерінің араласуынан тұрады. Бор
Альб-сеноман сулы кешенінің қабаттық сулары неоком суларына қарағанда жақсы
1.6.1 Қабат суларының физика-химиялық қасиеттері
Өзен кен орнының қабат сулары химиялық құрамы бойынша екі
Бор шөгінділерінің сулары негізінен сульфат-натрийлік түрге жатады және минералдылығы
XІІІ-XXІІІ өнімді юра горизонттарының қабат сулары құрамы бойынша біртекті
Суда еріген газ құрамының 80-90%-і метан, 4-8%-і ауыр көмірсутектер,
Қабат суларыныңорташа тығыздығы 1081 (ХІІІ горизонт) - 1105 кг/м3
Қабат қысымы 11,4 Мпа және температурасы 62(С-де минералдылығы 140
2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 Өзен кен орнын игерудің тарихы мен қазіргі жағдайы
Тек Қазақстан Республикасында ғана емес, сондай-ақ бұрынғы КСРО көлемінде
Өзен кен орны - көп қабатты, геологиялық құрылысы өте
XІІІ-XVІІІ горизонттардың өнімді қалыңдығы өзіне 48 қабатты жинақтаған 18
XІІІ-XVІІІ горизонттар кеніштері біртұтас сумұнай жанасуымен массивті қалыңдық қалыптастырады.
Негізгі мұнайлылық қабатының өнімді горизонттары (XІІІ-XVІІІ) 7,8-21,1 м орташа
Кен орнындағы қабат мұнайларының тұтқырлығы 3,7-4,7 мПа(с, парафин 22
Кен орны мен жеке өнімді горизонттар бойынша мұнайдың бастапқы
Алғашқы жобалық құжаттарда аяққы мұнай алу коэффициенті (МАК) негізгі
Көпқабаттылығы, аса күрделі геологиялық құрылысы, өнімді горизонттардың біршама көлемдік
Кен орнын пайдалану жобалық құжаттар негізінде жүргізілді. Олардың қатарында
кен орнын игерудің басынан бастап қабат қысымы мен температурасын
төрт пайдалану кешенін бөлу: І кешен - ХІІІ+XІV горизонттар;
І және ІІ негізгі пайдалану кешендері бойынша кен орнын
барлық кешендерді игеруге жеке бөліктермен бірден қосу;
горизонттар арасында сұйық ағысын болдырмау үшін барлық кешендер бойынша
ІІІ кешенді нұсқа сыртынан су айдау арқылы игеру;
ІV кешенді қабат қысымын көтерусіз аралас режимде игеру;
өндіру скважиналарында түп қысымын мұнайдың газбен қанығу қысымынан 25
айдау желілеріндегі қысымды бастапқы қабат қысымы деңгейінде ұстау;
суды айдау қысымы - 10 МПа.
Кен орнын іске қосқанда үлкен қиындықтар туындады. Қабат қысымын
Нәтижесінде 1970-1971 жж. өнімді горизонттардың мұнай алу аймақтарында қабат
Алайда, ыстық суды дайындау қондырғыларының кешігуінен салқын су айдау
Мұнай өндірудің құлау коэффициенті 1976 ж. - 5%, 1977
1974 ж. XІІІ-XVІІІ горизонттарды игеру жобасы жасалды (кейін ол
Жобаның негізгі үрдістері мыналар:
әрбір горизонт жеке су айдау жүйесі бар өз алдына
өнімді горизонттар айдау скважиналары қатарларымен ені 2 км бөлктерге
барлық жобадағы скважиналар әр өнімді горизонтқа жеке бұрғыланады;
әрбір скважинаға тиісті бастапқы алынатын қорлар өндіру скважиналарының торын
ыстық су айдаудың жобалық көлемдері ұлғайтылады және 1979 ж.
1977 ж. кен орнының өндіру қорында 1422, су айдау
Кейінгі жылдары, жылдық өндірудің қарқыны төмендеген бесжылдықтан (1976-1980 жж.)
1987 ж. бастап кен орнын игеру соңғы игеру жобасына
Нәтижесінде қалыптасқан жағдайларда мұнай мен сұйық өндіру, скважиналарды бұрғылау
Мұнайдың бастапқы баланстық қоры 1152 млн т. Өзен кен
Өзен кен орнын игерудің 1998 ж. жобалық көрсеткіштермен салыстырғандағы
Мұнай өндірудің азаюының негізгі себептері:
жұмыс істемейтін қордың көбеюі есебінен өндіру скважиналары жұмыс істейтін
қабатқа алдын-ала дайындаусыз минералдылығы жоғары, коррозиялық активті теңіз және
жаңа скважиналарды бұрғылау, скважиналар мен жабдықтарды жөндеу, коммуникацияларды коррозиядан
2.1-кесте - Өзен кен орнын игерудің негізгі технологиядық көрсеткіштерінің
Көрсеткіштер 1965 1969 1975 1979 1984 1989 1994 1998
Мұнай өндіру,
мың т. 1590 9006 16249 10245 9382 7589
Сұйық өндіру,
мың т. 1590 9075 19514 21020 23942 18818 8088
Сулылық, % 0 0,8 15,9 54 62,3 59,7 59,9
Су айдау көлемі, мың м3 0 9775 60487 58579
Мұнай бергіштік коэффициент 0 0,016 0,075 0,130 0,169 0,203
2.2-кесте - 1998 ж. «Өзенмұнайгаз» АҚ кен орындары бойынша
Көрсеткіштер Өзен Қарамандыбас
жоспар нақты жоспар нақты
1 2 3 4 5
1. Мұнай өндіру, мың т. 6845,2 2884,5 218,5 182,4
2. Сұйықтық өндіру, мың т. 30496 8906 661 514,8
3. Орташа жылдық сулану, % 77,6 67,4 66,9 64,5
4. Мұнайдың орташа тәуліктік шығымы, т/тәулік 5,0 4,3 2,0
5. Сұйықтың орташа тәуліктік шығымы, т/тәулік 22,2 13,3 6,1
6. Игерудің басынан бастап өндірілген мұнай, мың т. 289973
7. Игерудің басынан бастап өндірілген сұйықтық, мың т. 663268
8. Игерудің басынан бастап су айдау, мың м3 962558
9. Бір жылға су айдау,мың м3 4233 2468 904
10. Қазіргі алынатын қордан өндіру қарқыны, % 3,3 1,35
11. Бастапқы алынатын қордан өндіру қарқыны, % 1,4 0,59
12. Өндіру скважиналарының пайдалану қор, скв. 4167 3603 350
13. Өндіру скважиналарының жұмыс істейтін қоры, скв. 3946 2118
14. Су айдау скважиналарының қоры, скв. 1735 1205 81
1 2 3 4 5
15. Су айдау скважиналарының жұмыс істейтін қоры,скв. 1529 606
16. Жыл аяғына суланған скважиналар саны, скв. - 1506
қабат қысымын көтеру жүйелерін қайта қалпына келтіру мен жабдықтардың
мұнай кәсіпшілік жабдықтар мен арнайы техниканың физикалық және моралдық
1998 ж. Өзен кен орны бойынша тәуліктік өндіру -
Есептік кезең үшін барлығы 3067 мың т. мұнай өндірілді,
1.01.1999 ж. қосынды мұнай өндіру 272930 мың т., сұйық
1998 ж. мұнай бергіштікті арттырудың сұйықты қарқынды алу және
Өзен кен орнында қабат қысымын көтеру жүйесінің технологиялық қажеттері,
1.01.1999 ж. жағдай бойынша су айдау 17 шоғырлы сорап
1998 ж. өнімді горизонттарға 21400 мың м3 су айдалды,
1998 ж. қабат қысымын көтеруге, мұнай кәсіпшіліктері мен бұрғылау
2.3-кесте - Қабат қысымын көтеруге (ҚҚК) қабатқа су айдау
Аталуы 1998 жыл 1997 жыл-
жоспар нақты % + - ға %
«Өзенмұнайгаз» АҚ
барлығы
оның ішінде
25600
21400
83
-4200
86,1
Теңіз суы 20160 16008 82 -4152 79,1
Бұралқы су 5440 4861 89 -579 125,6
Тазартылған ыстық су - 531 - - 69,9
2.1.1 XVІ горизонтты игерудің жағдайы
1.01.1999 ж. дейің XVІ горизонттың мұнай кеніштерінен 2715,5 мың
Айталық, 1.01.1999 ж. дейінгі қосынды мұнай өндіру жобадағыдан 6,2
1998 ж. орташа жылдық сулану 62,6 % боды. 1992-1998
XVІ горизонтты бұрғылаудың өнімділігі төмен аймақтарда қысымды көтеру үшін
1992-1998 жж. өндіру және айдау скважиналары торының нақты тығыздығы
Скважинаның мұнай шығымы жобалық шамаға жақын (3,4 т/тәулік). 1998
Талдаулар көрсеткендей, XVІ горизонтты игеру көрсеткіштері жобадан төмен болса
Горизонт бойынша жобалық көрсеткіштердің орындалмауының басты себеі жобалық өндіру
2.2 Өзен кен орнының өндіру және айдау скважиналары қорының
1.01.1999 ж. жағдайға Өзен кен орнында барлығы 5948 скважина
Жұмыс істемейтін скважиналардың құрылымы:
жерасты жөндеудегі апат - 117 (3,2 %);
суланып кеткендер - 158 (4,4 %);
пайдалану тізбегінің ақаулары - 142 (3,9 %);
пайдалану тізбегінің ығысуы - 15 (0,4 %);
перфорациялық тесіктер бітелген - 106 (2,9 %);
пайдасыз скважиналар - 137 (3,8 %);
жерасты жөндеуді күту - 509 (14,1 %);
СКЖ тастап кеткен скважиналар - 126 (3,5 %);
цемент көпірі жоқ - 7 (0,2 %);
жоюды күтуде - 24 (0,7 %).
2.4-кесте - «Өзенмұнайгаз» АҚ бойынша 1.01.1999 ж. скважиналар қорының
Аталуы 1997 1998
1. Мұнай қоры
Пайдалану қоры
а)жұмыс істейтін
оның ішінде фонтан
газлифт
ШТС
Жұмыс істейтін қордың бос тұрулары
б)жұмыс істемейтін қор
оның ішінде фонтан
газлифт
ШТС
меңгеруде
3630
2339
13
109
2217
370
1289
5
59
1225
2
3603
2266
16
81
2169
341
1335
5
61
1269
2
2. Су айдау қоры
Пайдалану қоры
оның ішінде:
жұмыс істейтіні
жұмыс істемейтіні
жабдықталуда
жұмыс істейтін қордың бос тұрулары
1284
706
575
3
127
1263
632
628
3
68
БАРЛЫҒЫ 4914 4866
1.01.1999 ж. жағдайда айдау скважиналарының пайдалану қоры 1263 скважина,
СКҚ апаты - 101 (15,1 %);
пайдалану тізбегінің бұзылуы - 154 (23,7 %);
сыйымдылық (сіңіру) жоқтығы - 20 (1,9 %);
жоюды күту - 244 (40,7 %);
су құбырларын ауыстыру - 17 (2,7 %);
перфорациялық тесіктері бітелген - 39 (6,1 %);
цемент көпірі жоқ - 26 (4,5 %);
СКЖ тастап кеткен скважиналар - 24 (4,3 %);
басқа да себептер - 13 (2,4 %).
Жұмыс істейтін скважиналардың көбі ШТС-пен жабдықталған (96 % қор),
Есептік кезеңде 3067 мың т. мұнай өндірілді, оның ішінде
Бір скважинаға келетін мұнай мен сұйық шығымы сәйкесінше 4,1
2.5-кесте - Пайдалану тәсілдері бойынша мұнай өндіру
Өндіру тәсілдері Мұнай өндіру,мың т. Сулану, % 1997 ж.
1997 1998 1997 1998 %
Мұнай өндіру, барлығы 2780 3067 66,2 67,4 110,3
Оның ішінде тәсілдер бойынша:
Терең сорап 2357,5 2838,6 58,2 63,6 120,4
Газлифт 401,5 193,8 77,4 77,3 48,3
Фонтан 21,0 34,5 57,5 69,6 164,3
Фонтан скважиналарының 90 %-і 30 т/тәулік шығыммен жұмыс жасайды.
Өзен кен орныныда штангілі терең сораптардың жұмысы скважина түбінде
Тербелмелі станоктардың нақты негізгі қоры жүк көтергіштігі 6.8 және
Бұл тербелмелі станоктардан басқа кен орнында 30 скважина гидротербегіштермен
2.3 Скважиналар өнімін жинау және кәсіпшілік дайындау жүйесіне қойылатын
Өзен кен орнында скважиналар өнімін ішкікәсіпшілік жинау бірқұбырлық саңылаусыз
Топтық қондырғыда мұнай шығымы өлшенеді, мұнайды айырудың бірінші сатысы,
Әрбір мұнай кәсіпшілігі өндіретін өнімді жеке есептеуді ұйымдастыру үшін
Кен орнын пайдаланылатын мұнайды жинау жүйесі мұнайды ТҚ-дан МДАЦ-ына
Қабат суын алдын-ала бөліп тастау құбырөткізгіштер коррозиясын төмендетпейді және
2.4 Қабат қысымын көтеру жүйесінің жағдайы
Кен орнында қабат қысымын көтеру жүйесі 60 жылдардың аяғы
Өзен кен орнының ҚҚК-ң ерекшелігі өнімді горизонттарға ыстық су
Су айдаудың технологиялық қажетті көлемдері қабат жағдайларында сұйық алымдарынан
Айдалатын су көлемінің шамадан тыс көп болуының және оның
Айдауға қолданылатын су біршама жоғары жегіштігімен сипатталады. Бүл, біріншіден,
ҚҚК-ге қолданылатын судың тазалығын қадағалау мыналарды көрсетті:
Механикалық қоспалардың жоғары құрамы - 11-62 г/л, орташа мәні
Қабатқа айдалатын бұралқы су құрамында мұнай өнімдерінің көп болуы
Суды меаникалық қоспалардан дұрыс тазартудың жоқтығы айдау скважиналары
8.6-9.5 МПа төмен айдау қысымдары (керекті шама 10-15 Мпа)
2.5 Су айдау - қабаттар мұнай бергіштігін арттырудың жоғарыпотенциалды
Алғашқы кезде біздің елде су айдау мұнай нұсқасының сыртында
Нұсқа сыртынан су айдау нұсқа ішінен су айдауға қарағанда
Нүсқа сыртынан су айдаудың дамуынан нұсқа ішінен су айдау
Мүнай кен орындарын игеру тәжірибесі көрсеткендей, бөліктік жүйесін кеніш
2.5.1 Нұсқа ішінен су айдағанда игеру мерзімінің өзгеруі
Айталық, мұнайлылық нұсқасында айдау скважиналары қатары болсын (2.1-сурет). Кенішті
Қабаттар бойынша алынатын қорларды анықтаймыз:
(1)
Қазіргі өндіру
Басқа жағынан
және (2) формулаларды салыстырсақ
Өзгерулерді бөлеміз және 0-ден Т-ға дейін және L1-ден 0-ге
(4)
Кенішті жылжусыз игеру мерзімі
(5)
(4) және (5) формулаларды салыстырсақ , яғни,
Кенішке тағы бір айдау скважиналары қатарын орналастырайық (2.2-сурет).
t1=A/2 x L22; t2 =
Рационалдылық шарты: t1 = t2 =t3
t1 = t2, Lx = 2L2
2) t2 =t3 Lx – L2
4 L2 = L1 +L2
Бұдан L2 = L1/3;
Осылайша, рационалдылық шарты орындалуы үшін, жолақ тәріздес кенішті бірдей
T3 = A/2 x L22
Нұсқа сыртынан су айдағанда
T4 = A2/2 x L12
T4 /T3= A/2 x L12;
3 қатарды бұрғылаудан уақыт ұту 9/2=4,5, яғни, бөліктерді бөлуден
2.6 Мұнайды ыстық сумен ығыстыру
Барлық қорлардың 20 %-і шоғырланған ТМД-ның ірі кен орындарының
Бүл мәселені шешу үшін ыстық су айдауды ұсынуға болады.
2.6.1 Қабатқа ыстық су айдағанда температуралық өрісті есептеу
Берілгені:
Cкважина радиусы rc = 0,1 м2;
Айдалатын су тығыздығы (су = 1000 кг/м3;
Айдалатын судың жцлу сыйымдылығы Ссу =4,2кДж/ (кг х К);
Скважинаға су айдау қарқыны qсу =200 м3/тәулік;
Қабат қалындығы һ=15 м;
Қабаттың және оны қоршаған жыныстардың жылу өткізгіштігі
(ж =2,91 Вт/(м х К);
Қабаттың және оны қоршаған жыныстардың температура
өткізгіштігі (ж = - 0,000000885 м2/с;
Бастапқы қабат температурасы То = 333,3 К(60,3 оС);
Айдау скважиналарының түбіндегі ыстық судың температурасы
Тm = 353K(80 0C);
t = 13 жыл, Г1 = 0,041, (0 =0,8
Шешімі: Қабатта температураның таралуын Лаверье формуласымен есептейміз:
T(r, t) – T0/Tc = erfc(x)(((-(),
бұнда |
x=(/√Ck x (k /Cж х (ж ((-()
( = 4( (kt/Ck (kh2(22 (9)
( = 4 (kt/Ck (kh2(22
T(r, t)- ыстық су айдау басталғаннан кейін t уақыттан
erfc(x)=1- erf(x),
бұнда - erf(x) – ықтималдылық интергралының стандартты белгіленуі;
(((-() – бірлік функция, оның мәндері.
(((-()=1((-(>0
(-(
Мұнай мен табиғи газды игеру
Отын - энергетикалық ресурстар
Қазақстан кен орындарының әлемдегі және экономикадағы орны
Қазақстанның мұнай-газ потенциалы
Әлемдік мұнай әлемдік үлесі өндірісіндегі үлесі
Қазақстан Республикасының мұнай газ саласының қазіргі жағдайы
Республикада мұнай және газды өндірудің қазіргі және болжамдық көлемі
Каспий теңізі жағалауындағы елдердің мұнай – газ проблемалары
Отын энергетикалық кешені
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МҰНАЙ – ГАЗ САЛАСЫНЫҢ АЛҒАШҚЫ КЕЗЕҢІМЕН ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ