Маркетингтің теориясы және тұжырымдамалары

Тақырыбы:
Маркетингтің теориясы және тұжырымдамалары. КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
МАЗМҰНЫ:
Кіріспе 3
1.1. Маркетингтің мәні, мазмұны және эволюциясы 4
1.2. Маркетинг тұжырымдамалары 13
1.3. Маркетинг түрлері және олардың Қазақстанда даму тенденциялары
1.4. Маркетингтің қағидалары және қызметтері 26
1.5. Маркетингтің негізгі мақсаттары 28
1.6. Қазақстандағы маркетингтің қалыптасуы мен дамуының ерекшеліктері 32
Қорытынды 42
Қолданған әдебиеттер 43
Кіріспе
1.1. Маркетингтің мәні, мазмұны және эволюциясы
Маркетингтің эволюциялық даму кезеңі ғасырдан астам уақытқа созылып
«Маркетинг» ұғымы ағылшынның «market» (нарық) сөзінен шыққан, ал
Маркетинг дамуының бірінші кезеңі XX ғасырдың басы-нан бастап
Елуінші жылдары маркетингті тауар өткізу жүйесі ретіндегі дәстүрлі
Маркетинг соғыстан кейінгі жылдары өткізушілік бағдарын түпкілікті жоғалтып,
Оның институционалдық қалыптасуы және ұйымдық ресімделуі бір уақытга
Маркетингтің дамуының екінші кезеңі 1960-1970 жыл-дарды қамтыды, осы
70-жылдардың екінші жартысында маркетинг эволюциялық дамуының үшінші кезеңіне
Менеджменттің әйгілі маманы Питер Друкердің ұйғарымы бойынша: «Бизнес
Маркетинг теориясы экономикалық ғылым жүйесінің қалыптасуымен тығыз байланысты.
«Нарық» түсінігі экономикалық категориялардың кең тараған түрінің бірі
Маркетинг жүйесінде нарық - нақты және әлуетті (потенциалды)
Практикалық маркетингте «нарық» категориясының нақты сипаты бар және
Тауар маркетингтік бүкіл іс-әрекеттің қозғаушы күші, оның төңірегінде
Тауар - бұл адамдардың нақты қажеттіліктерін қанағаттандыратын және
Тауардың пайдалылығы және оны жасаушылардың барлық жұмсалған күш-жігері
Мәміле - белгіленген шартқа байланысты тауар мен қызметті
Маркетинг жүйесінде сұранысты зерттеу - нарықты кешенді зерттеудің
Сұраныс - сатып алу қабілеті бар қажеттілік. Сұраныс
Сұраныстың екі деңгейі бар: жалпы нарықтағы (немесс ғаламды)
Нарықтағы сұраныс - бұл фирма және тауар маркаларының
Өнімге (немесе маркаға) сұраныс — фирманың нарықтагы үлесіне
«Сұраныс» және «қажеттілік» түсініктері арасында тығыз байланыс, айырмашылық
Қажеттілік - мағынасы кең ұғым. Сұраныс қажеттіліктің бір
Негізінен маркетинг адамның жаратылысына тән табиғи қажеттіліктеріне емес,
Ф. Котлер, Ж.Ж. Ламбен және басқа да ғалымдар,
Өзінің эволюциясы кезінде маркетинг тұжырымдамасы көптеген өзгерістерге ұшырады,
Маркетинг теориясында анықтамалардың екі тобын бөліп көрсетеміз, ол:
Маркетингтің дамуына қарай, ғалымдар мен мамандардың көзқарастары өзгеріп
Бұл ұғымға сан алуан ыңғаймен келу маркетингті қазіргі
Маркетингтің шетелдік және отандық ғалымдар ұсынған неғұрлым жиі
1. Маркетингті тауарлар мен қызмеггерді өткізу
2. Маркетинг менеджменттің маңызды міндеті ретінде қарастырылады, мұнда
3. Маркетинг- қазіргі бизнес философиясы, ойлау стилі және
4. Маркетингті адамдардың
Маркетингтің теориясы мен тәжірибесін зерттеу, оларды сынай үғынып,
Тұжырымдамалық аспектіде маркетинг адамдардың қажеттілігін ұқсастыру және қанағаттандыру
Ұсынылған анықтаманың екінші аспектісі кәсіпорындардың тәжірибелік қызметін сипаттайды,
Маркетингтің қағидалары мен әдістері тек өндіріс пен коммерциялық
Маркетинг идеялары коммерциялық емес ерісте де пайдаланылуы мүмкін.
Маркетингтің қызметгік және тұжырымдамалық екі жағы бар:
Қызметтік тұрғыдағы маркетшг - ол бұл кәсіпорынның қазіргі
Тұжырымдама ретінде маркетинг қатаң бәсекелестік күрестің, сұраныс ұсыныстан
Тұжырымдамалық аспектіде маркетингі кез келген ұйымның бизнес философиясы,
Маркетингтің классикалық теориясының негізі маркетинг-микс тұжырымдамасы болып табылады,
Гарвард университетінің профессоры Нейл Борден 1957 жылы «маркгтинг-микс»
Мичиган университетінің професеоры Е. Маккарти «маркетинг-микс» тұжырымдамасын дамыта
Бұл тұжырымдаманы алғаш рет «Дженерал Электрик» компаниясы пайдаланған.
Көптеген ғалымдардың ойынша, бұл модель шектеулі, объективті экономикалық
Сонымен қатар, «Р»-лар саны қолдану аумағына қарай өзгеріп
Бұл үлгі элементтерінің санын көбейту қажет емес, өйткені
Қазіргі әлеуметтік-экономикалық жағдайда ұйымдар қызметінде, әсіресе қаржы-қаражаттың жетіспеушілігіне
Маркетинг-микс тұжырымдамасы - маркетинг-менеджмент дамуының әдістемелік негізі, бұл
Экономикаға, өндірушіге және тұтынушыға ықпал ету тұрғысынан қарағанда
Тиімді ұйымдастырылған маркетинг өндіруші табысына жол ашып, экономикалық
Маркетинг тауарлар мен қызмет көрсетуге сұраныс пен ұсыныстың
Тұтынушының қажеттіліктерін зерттей келе маркетинг оларды қанағаттандыруға жәрдемдеседі,
Осылайша, маркетингтің неғізгі сипаттарын, белгілерін, табиғатын талдай келе,
Қазіргі жағдайда білім және ғылым саласы ретінде шапшаң,
Маркетинг көптеген ғылымдар тоғысында тұр, әсіресс әлеуметтану және
1.2. Маркетинг тұжырымдамалары
Маркетинг нарықтық экономикалық жүйеде орны бар ойлау стилі,
Маркетингтің теориясы мен тәжірибесінде мынадай тұжырымдамалар белгілі:
• өндірістік;
• тауарлық;
• өткізу немесе саудалық;
• маркетингтік;
• қоғамдық
Бұл тұжырымдамалар американдық экономиканың дамуының белгілі бір кезеңдерін,
Осылайша, басқа, тауарларға қарағанда тұтыну тауарларына дәстүрлі маркетингтік
Маркетингтің өндірістік тұжырьмдамасы жаппай өндіріс және жаппай тұтыну
• сұраныс ұсыныстан жоғары;
• халықтың көп бөлігінің табысының төмендігіне байланысты шығарылатын
• компания тауарьш тұтынушылар саны ұлғайған сайы, өндірістік
• үлкен және тұрақты нарықтың болуы. Маркетингтің өндірістік
Маркетингтің бұл тұжырымдамасын кейіннен көптегеи шетелдік фирмалар мен
Көптеген экономикалық ақпарат көздерінде әкімшілікті-жоспарлы экономика жұмыс істеген
Маркетингтің тауарлық тұжырымдамасы - тауарды жетілдіру және оның
Өткізу немесе сауда тұжырымдамасы ұйымдарды мынандай мақсаттарды орындауға
Қазақстандық нарықта өткізу тұжырымдамасы негізінде көптеген коммерциялық ұйымдар
Маркетингтік тұжырымдама қазіргі таңдағы жаңа тұжырымдама ретінде өткен
«Мсdonalds » компаниясының даму тарихын ең жарқын мысал
Ф. Котлердің анықтамасы бойынша, маркетинг тұжырымдамасы төрт китке
Тұтынушылардың қажеттілігін қанағаттандыруға бейімделген компанияның барлық бөлімшелерінің үйлесімді
Бірінші деңгей - маркетиңгтік қызметтерді аткару бойынша әр
Екінші ' деңгей компанияның әрбір қызметкерінің әрекеті' клиенттердің
Көптеген компаниялардың мақсаты - пайда табу, ал маркетинг
Қогамдық немесе элеуметтік-этикалық маркетинг тұжырымдамасы 80-жылдардың басывда экологиялық
1970 жылдары тұтынушы құқықтары мен қоршаған ортаны қорғау
1. «Coca-Cola» сусынының нәрлілігі аз.
2. Оның құрамындағы қант және фосфор
3. «Соса-Соіада» қолданылатын
4. «Cola» сусындарындағы кофеиннің көптігі тырысу,
5. Қайта өңделмейтін шөлмектер ~ орасан
Осындай және осыған ұқсас жағдайлар нәтижесінде әлеуметтік-этикалық маркетинг
Соңғы уақытта сипатталған тұжырымдамалардан басқа, ғалымдар алтыншы тұжырымдама
Әлеуметтік-этикалық (қоғамдық) маркетинг негізінде қоршаған ортаны қорғауға байланысты
Маркетинг тұжырымдамаларының жіктелуі шартты си-патта болып келетінін атап
Қазақстандық кәсіпорындарда маркетинг тұжырымдама емес, негізінен қызмет ету
Тәжірибе жүзінде, фирмалар мен кәсіпорындар, ұйымдар тауарлар мен
Қазақстанда әлеуметтік бейімделген нарықтық экономи-каның қалыптасуы мен дамуына
1.3. Маркетинг түрлері және олардың Қазақстанда даму тенденциялары
Тәжірибеге сүйенетін болсақ, маркетиштік үдеріс тігінен де, көлденеңінен
Экономикада пайдалану деңгейше байланысты марке-тингті макро және микромаркетинг
Макромаркетинг теориясының эволюциясын талдаған Дж. Шит, Д. Гарднер,
Макромаркетинг қажеттіліктерді қоғам деңгейінде талда-уға және олардың тауарлық
Американдық ғалым Дж. Фиск макромаркетингті экономикалық ресурстарды пайдалануға
Осы анықтамаларды қорыта келе, макромаркетинг сала-сына маркетинг жүйесінің
Маркетингтің макродеңгейде дамуын тауар және қызмет маркетингі, экономика
Маркетингтің теориясы мен тәжірибесі өзінің пайда болу кезінен
қызметі.
П. Диксонның «маркетингті басқару - мәні бойынша қолдаңбалы
Экономикалық субъектілердің микромаркетингті пайдалануы және оның өзгешелігінің айқындалуы
Маркетингті қолдану ауқымдары өте кең, оның қағидалары мен
Маркетингтің қолдану аумақтарын жүйелей отырып, оның қолданатын негізгі
Нарықтық экономика жүйелеріндегі маркетингтің ең да-мыған түріне тұтыну
Өнеркәсіптік маркетингтің объектісі өндірістік мақсатқа арналған тауарларды өндіруші
Өнеркәсіптік және тұтыну маркетингі арасында өндіру, өндіріс құралдарын
- Өндіріс құралдарын тұтыну көлемінің ауқымдығы және оларды
- Өнеркәсіптік мақсатқа арналған өнімдер нарығындағы сұраныс түпкі
- Сатып алушылар саны аз болғандықтан, өндірістік мақ-сатқа
Бұл ерекшеліктерді қазақстандық өндірістік мақеатқа ар-налған тауарларды өндірушілердің
Азық-түлік нарығындағы бәсекелеетіктің дамуы, Қазақстандағы нарықтық экономиканың пайда
Бүгінгі таңда қызмет көрсету саласы дамыған елдер эко-номикасындағы
Қазақстанда қызмет көрсету секторы үдемелі қалыптасуда, олардың жаңа
Қазақстан экономикасындағы қызметтердің келешегі шағын және орта бизнестің,
Қызмет көрсету саласының қарқынды дамуы және осы нарықтағы
Маркетингтің Қазақстандағы дамуы жалпы әлемдік тенденцияларға сәйкес, ол
Коммерциялық емес ұйымдар маркетингінің негізгі ерекшелігі - алғашқы
Маркетингке үдеріс ретінде ішкі екі жақтылық тән, ол
Қазақстандық бірқатар өнеркәсіптік кәсіпорындардың маркетингтік қызметін талдау, олардың
Сондықтан, біздің мамандардың түсінігінше, маркетинг тео-риялық және тәжірибелік
Жүзеге асыру шекараларына байланысты маркетингтің ұлттық (ішкі), халықаралық,
Әр мемлекеттің экономикасының даму тиімділігінің шарты - бұл
Әлемдік экономиканың ғаламдану жағдайында халық-аралық маркетинттің әдістері мен
Әлемдік экономикадағы ғаламдану тенденциялары, ресурстарды теңдей етіп бөліп
Халықаралық және ғаламды маркетингтің дамуы отандық кәсіпорындар үшін
Түлғалық немесе эго-маркетинг - нақты түлғаға қоғам-ның оң
Қазіргі кездегі маркетингтің маңызды түрі — идеялар маркетингі
Өндірушінің тұтынушымен байланысына қарай тікелей және желілік сияқты
Соңғы жылдары Қазақстанда тікелей маркетингтің сан алуан түрлері
Тауарларды халықаралық нарыққа жылжытудың ең бір тараған түрі
Маркетингтің бұл түрін Қазақстандағы нарықтық эконо-миканың қалыптасуы және
Жіктеу белгілерінің бірі - ол тауарлар мен қызметтерге
Жағымсыз сұраныс егер тұтынушылардың бәрі немесе көбі бұл
Ынталаңдырушы (креативный) маркетинг- тауарға сұраныс жоқ немесе сұраныс
Дамушы маркетинг ~ ол жасырын (болуы ықтимал) сұра-ныс,
Ремаркетинг сұраныс төмендегенде қолданылады. Оның төмендеуі нарықтың осы
Синхромаркетинг - құбылмалы (жүйелі емес) сұраныс кезінде пайдаланылатын
Толық құнды немесе оңтайлы сұраныста қолдаушы маркетинг қолданылады,
Шектен тыс сұраныс кезінде, оның деңгейі фирманың өндірістік
Иррационалды сұраныс денсаулыққа зиян, қоғам көз-қарасы тұрғысынан алғанда
Міне осылайша, Қазақстан экономикасында нарықтық экономикаға тән маркетингтің
1.4. Маркетингтің қағидалары және қызметтері
Фирманың өндіру-өткізу қызметін басқару жүйесі ретінде маркетинг нақты
Қағида-теория мен ғылымнан шығатын үйғарымдардың негізі немесе кез
Маркетингтің мынадай қағидаларын бөліп көрсетуіміз керек:
1. Тұтынушылардың мінез-құлқын және талаптарын үнемі зерттеу. Бұл
2. Сұраныс пен
3. Сұранысты қалыптастыру және ынталандыру. Тауарды
4. Түпкілікті нәтижеге жетуге
Көптеген ғалымдар маркетинг қызмеітерін талдаушы, өндірістік, өткізушілік лсәне
Маркетингке жоспарлау, ұйымдастыру, үйлестіру мен бақылау сияқты кез
- Нарықты маркетингтік тұрғыдан зерттеу;
- Маркетингті жоспарлау;
- Кәсіпорынның маркетиштік қызметін ұйымдастыру;
- Тауарлық саясаттың жүзеге асуы;
- Баға саясатының қалыптасуы;
- Кәсіпорынның сату саясаты;
- Өнімнің жылжуы мен коммуникациясын ұйымдастыру;
- Кәсіпорынның маркетингтік қызметін бақылау. Нарықтық тұрғыдан
Кәсіпорынның маркетинтік ұйымы өнімді әзірлеп жасауға арналған маркетиштік
Тауар саясаты тауардың ассортименттік тұжырым-дамасын, олардың сапасын және
Баға кәсіпорынның маркетингтік әрекетінің басты эле-менті болып табылады,
Өткізу саясаты тауар өткізу формалары мен арналарының тиімді
Өнімді жылжыту жарнама, паблик рилейшнз (көпшілікпен байланыс), жеке
Маркетинг әрекетін бақылау оны өткізу кезінде жүргі-зіледі және
1.5. Маркетингтің негізгі мақсаттары
Экономикалық субъектілердің маркетингтік қызметінің табысты болуы үшін дүрыс
Менеджменттің негізін салушылардың бірі Г. Эмерсон өзінің «Өнімділіктің
Атақты амеркандық ғалым И. Ансоффтың: «Мақсаттар -менеджментке фирманың
Маркетингтік мақсаттар фирманың өз мақсатына жетуін қамтамасыз етеді.
Мақсаттар сатысында, әрине, алғашқы орын фирманың табиғи мақсаты
Қазіргі жағдайдағы маркетингтің басты мақсаты - адам факторы,
И. Ансофф, П. Друкердіц ойынша, компанияның страте-гиялық мәселелерін
Пайда алу фирманың қысқа мерзімде табысқа жетудің өлшемі
Әр түрлі компаниялардың мақсаттары бірдей бола бер-мейді, әйтсе
Нарықтық қатынастардың дамуының алғашқы кезеңінде қазақстандық кәсіпорындардың маркетингінің
2-кесте
Қазақстандық компаниялар маркетингінің мақсаттары
Компанияның атауы Пайда алу Нарық үлесін ұлғайту Өнім
«Филип Моррис» + ++
+++
«Беккер және К°» +++
-н- +
«Әсем Ай» +++ ++ +
«Рахат» +++ + ++
«ФудМастер» +-Н- + ++
«Алматы шайы» +-Н- +-) +
«PRG Bottlers» ++ һ
+++
«Қарағанды конфеттері» +-Н- ++
+
«Қант орталығы» +++
+ ++
«Баян сүлу» +++ + ++
«Бахус» +++ + ++
* Компаниялардың маркетинг бөлімдерінің басшыларын сұрау негізінде әзірленген.
+++ -маркетинггің басты мақсаты; ++ және + -
Кестеден көріп тұрғанымыздай, қазіргі кездегі жағдай барысында барлық
Осылайша, отандық компаниялар өзінің нақты орын-далатын маркетингтік стратегиялық
Нақты мақсаттарды фирманың өндірістік-ресурстық мүмкіндіктерін талдау және барлық
1.6. Қазақстандағы маркетингтің қалыптасуы мен дамуының ерекшеліктері
Нарықтық қатынастардың дамуына орай, экономикалық субъектілердің қызметін басқарудың
Әкімшілдік-жоспарлы экономика кезеңінде отандық ға-лымдар маркетингті өнімді мөлшерден
Маркетинг қағидаларын елемеу, көптеген өнімнің өткізу нарықтарының және
Қазақстан экономикасында маркетингті қолданудың ерекшеліктері мен серпіні және
Қазақстанда жоспарлы-директивті байланыстың үзілуі өтпелі кезең қиыншылықтарын арттырды
Маркетинг дамуының маңызды факторы - нарық шартын сатып
1994 жылға дейін Қазақстанға тауарлық ассортименті шектелген және
Тұтыну тауарлары мен қызметтері нарығының жай-күйіи талдау олардың
Маркетинг үшін қолайлы шарттар тек дамыған бәсеке-лестік қатынастар
Экономиканы басқару жүйесінің демократияландырыл-уы, шетелдік инвестицияларды үйіру, қызмет
Қазақстандағы маркетингтің қалыптасу үдерісін сипаттай келе, оның өндірісті
Маркетингтің негізі 1976 жылдан бастап басқару тұжы-рымдамасы және
Қазақстанда маркетинг ғылым бағыты, шаруашылық қызмет аумағы және
Маркетинг бәсекелік күрестің тиімді құралы болып табылады, сондықтан
Қазіргі жағдайда көптеген ірі және орта кәсіпорындарда, сондай-ақ
Маркетингтік бөлімдердің қызметі кәсіпорынның негізгі мақсаттарын жүзеге асыруға
Олардың көпшілігінің маркетинг қызметі құрылымдары кезінде директивті (жоғарғылардың
Осы күнге дейін маркетинг бөлімдері құрылмаған кәсіпорындарға «Қазақмыс»
Міндетті қызмет аясына нарықтық зерттеулер, нарық коньюнктурасын болжау,
Қазақстан экономикасындағы маркетингті қолдану саласының өсу қарқынын талдау
3-кесте Қазақстанда маркетингті қодцану саласы жөне оның даму
Бірінші кезең шамамен 1991 жылы дами бастады, оған
Нарықтық экономикаға өту кезіндегі маркетингтің да-муына кедергі болған
Осы кезең ішівде, маркетинг жөніндегі және маркетинітік зерттеулер
Осы жылдары маркетингтің экономикалық ғылым ретінде қальштасуы басталды.
Қазақстандағы нарықтық қатынастардың қалыптасуының объективті және субъективті жағдайлары,
2000 жылдан бастап маркетинг дамуының екінші кезеңі басталады,
«Алматы шайы», «Қарағанды конфеттері», «Бахус», «Қант орталығы» және
Біз талдаған кейбір кәсіпорындарда маркетинг бөлімдері әлі жоқ.
Зерттеулер бойынша, нарыққа өту кезінде маркетиш бөлімін қүруға
Сонымен бірге маркетингтің қалыптасуы кезіндегі оның құралдарын қолдану
Қазіргі кезде маркетингтің ең жиі қолданылатын элементі жарнама
Салыстыру үшін: АҚШ-тың маркетинг кешенінде басты орынды жарнама
Маркетингтің маңыздылығына көзі жеткен компаниялар басқару аппаратын және
4-кесте мәліметтерінен көрініп тұрғандай, нарыққа бейімделген компанияларда маркетингтік
4-кесте
Қазақстандық компаниялардың маркетинг жағдайының сипатгамасы
Маркетинг жағдайының параметрлері Компаниялар
Маркетинг бөлімдері
2 Маркетинг
5 пен 10 адамға дейін 20-дан астам «ФудМастер»,
3 Маркетинг ролі: Негізгі
Қосымша «РК.0 ВоШег»», «Филип Моррис», «Рахат», «Әсем-Ай» «Алматы
4 Маркетингтік
ездері жәңе
5 Маркетингті - ұзак мерзімді жоспарлаумен
- қысқа мерзімді жоспарлаумен ай нал ысаты н
6 Сату колеміне %-пек
сүлу»
* Талданған компаниялар материалдары бойынша автор әзірлеген
Пепси-кола және шырын өндіретін "РЯО ВоМеге" ком~ паниясының
Маркетингтің рөлі қосымша болатын компанияларда тиісті қызметкерлер саны
Қазақстан кәсіпорындарының маркетинг жағдайын си-паттаушы маңызды фактор, маркетингті
Маркетингтік тұжырымдаманы жүзеге асырудың тиімділігі, кәсіпорын мақсатгары, ұйымдастыру
Нарыққа өтудің бастапқы жылдары маркетинг бөлімдері тауарлық белгі
Өндірістің өсуіне және де маркетингтің жүйелі тәсілдерін пайдалануға
Маркетинг көптеген кәсіпорындардың қызметін басқару жүйесі ретінде қазір
Маркетингтің даму деңгейін сипаттайтын ең маңызды көрсеткіш маркетингтің
Қоғамдық пікірді зерттеу және маркетинг бойынша Еуропалық қоғамдастык
90-жылдардың басында «маркетинг сапасы» деген түсінік пайда болды.
5-кесте
«Маркетинг сапасы» түсішіішң сипаггамасы
Маркетинг сапасы-ның аспектілері Аспектілердің мазмұны
Философиялык Сатып алушылардың сұранысын қанағаттандыру, үнемі жаңалыққа ұмтылу,
Акпараттық Нарықты зерттеуге бейімделу, нарықтың моиділігіне сүйеніп, ол
дама әзірлеу
Мінез-кұлықтық Үнемі фирманың жағымды бейнесі мен енімі туралы
Ұйымдық Орталықтандыру меи бюрократия, лайда орталықта-рын күрү орнына
Әлеуметтік Фирма қызметінің тұтынушылар денсаулығын және коршаған ортаны
Әрекет ету қағидасы Маркетингтің жеке функцияларын біржақты бөліп
Тұтынушыларды саралау (дифференциациялау) Иарықтык тауаша саясатын қалыптастыру, тұтыну-шыларға
Кестеде келтірілген мәліметгер «Пфанни», «Даймлер-Бенц», «Никсдорф», «ИКЕА», «Эрко»,
Қорытынды
Қолданған әдебиеттер
3

Ұқсас жұмыстар

Маркетингтің мәні

Маркетингтің мәні, мазмұны және эволюциясы туралы

Маркетинг түрлері және олардың Қазақстанда даму тенденциялары

Маркетинг тұжырымдамалары

Маркетингтің теориясы және тұжырымдамалары жайлы

Тауар сапасын арттыру концепциясы

Маркетингтің дамуы, маркетингтің қағидалары, тұжырымдамалары

Маркетинг теориясы

Маркетинг түрлері