Тұқымды себуге әзірлеу

Жоспар
Кіріспе 1
Шаруашылықтың топырақ ауа-райы жағдайлары 3
Морфологиялық сипаттамасы және биологиялық ерекшеліктері 5
Топырақ өңдеу жүйесі 8
Тұқымды себуге әзірлеу 9
Тұқымды себу мерзімі, мөлшері және әдістері 10
Егістікті күтіп-баптау 11
Арпа егісінде кездесетін арамшөптер, зиянкестермен аурулар 12
Күнбағыстың ауыспалы егістегі орны 14
Тыңайтқыштарды қолдану жүйесі 15
Күнбағыс өcipy технологиясы 16
Қорытынды 17
Колданылғаи әдебиеттер 18
Кіріспе
Күнбағыс – еліміздегі нeгiзгi майлы дақыл. Оның дәні
Күнбағыс майының тағамдык өнім ретінде ерекше құндылығы, онда
Май қышқылдарынан басқа, күнбағыс майы құрамына фосфатидтер, дәрумендер,
Күнбағыс майы сабын қайнатуда, әліпмай алуда және стеарин
Күнбағыс дәнінен ертіндімен майды экстрациялауда алынатын күнжара мен
Күнбағыс дәннің күнжарасы, сондай-ақ гексозды және пентозды қант
Күнбағыстың майдалап туралған себеті малға жемге (1 кг
Күнбағыс сабағы қағаз алуға және орманы жоқ жерлерде
Күнбағыс сүрлемдік азық дайындауға және далалық аймақтарда қар
Отамалы дақыл ретінде күнбағыс дәнді және басқа да
Күнбағыс – құнды балшырынды өсімдік.
Күнбағыстың отаны болып, ішінде қaзipгi мәдениет күнбағыстың жақын
пайдалануға өсірді. Күнбағыстан май алу туралы ой мен
Күнбағыстың елімізде май алу үшін өcipілeтiн сорттарының орташа
Күнбағыс Семей, Павлодар, Шығыс Қазақстан облыстарында дән
Шаруашылықтың топырақ ауа-райы жағдайлары
Қызылорда облысының жер көлемі 218,4 мың шаршы километр,
Облыстың климаты шалт құбылмалы: жазы ыстық, көбіне құрғақ,
Ауа-райының +10°C-тан жоғары температурасының жиынтығы: оңтүстікте – 3800-4200°C,
+10°C температурадан жоғары күндер саны 176 күннен (Қазалы
Облыстың топырақ жамылғысы айтарлықтай ерекшеліктерімен сипатталады және олар
Жоғары карбонаттылығы (10% көмірқышқылды әк);
Макроқұрылымның болмауы және суға шыдас беретін микроқұрылымның болуы;
Топырақтың үстіңгі қабатының көп мөлшерде сортаң тартуы (0-15
Тұздылығы – магний, кальцийдің күкіртті қышқыл тұздары
Микробиологиялық процестердің жоғарғы деңгейде жүруі. Бұл органикалық заттардың
Морфологиялық сипаттамасы және биологиялық ерекшеліктері
Күнбағыс (Helianthus fnnus L.) – Ақкекіре тұқымдасына (Asteraceae)
Жапырағы – ipi, жүрек тәрізді, бip өсімдікте 14-тен-20
Жемісі – қауыз деп аталатын қатты ұрыққаппен қапталған,
Күнбағыс тұқымшасының размері қауыздылығы және майлылығына қарай үш
1. Майлы. Тұқымшасы ipi (1000 данасының массасы 75
2. Шағатын. Тұқымшасы ipi (1000 данасыньщ массасы 170
3. Аралық (межеумок). Қауыздылығы, май мөлшері жэне өсімдіктің
Күнбағыс өте құрғақшылыққа төзімді өсімдікке жатады. Мықты жетілген
Күнбағыс тұқымы 3-5°С ене бастайды, өciп – жетілуге
Өciп – жетілуіне қарай күнбагыстың жылуды қажет етуі
орташа және кеш пісетін сорттары үшін 2000-3000°С белсенді
Күнбағыс жарықсүйгіш қысқа күн өciмдiгi, оның eгiciн солтүстік
Күнбағыс үшін қара және қоңыр топырақтар тамаша. Ол
Қазақстанда күнбағыстың май өңдіру үшін өсірілетін 25 сорты
Күнбағыстың еліміздегі өсірілетін сүрлемдік сорттары – Армавирский 3497
Күнбағыс сорттары. Күнбағысты дәнінің формасымен оны пайдалану жолдарына
Шағуға арналған күнбағыс дәні ipi, қабығы қалың болып
Майлы сорттар дәні майда (ұзындығы – 7-13 мм,
Аралық күнбағыс жоғарыда аталған екі түрдің ортасынан шыққанмен
Қaзipгi таңда Қызылорда облысында майлы күнбағыстың Восход сорты
Бұл жайлы әдістемелік көмекті мемелекеттік сорт сынақ учаскелерінен
«Қазақстан 1» гибриді Шығыс Қазақстан ауыл шаруашылығы ғылыми
«Восход» –Белгород тәжірибе станциясында шығарылған сорт. Кәрзінкесінің диаметрі
Суаруды ұнатады, кейбір ауруларға жақсы қарсы тұра алады.
Бүгінгі таңда облыста Қазақстан селекциясының тағы 6 сорты
Өкінішке орай шағатын күнбағыс сорттары жөнінде Қазақстанда селекция
Топырақ өңдеу жүйесі
Күнбағысқа таза және екпе cүpi жерлерден кейін егілген
Күнбағыс әcipece жалған ақ ұнтақ ауруына қатты шалдығады
Күнбағыс егуге топырақты дайындау – сүдігер, немесе нeгiзгi
Топырақты сүдігерге өңдеудің мерзімі мен тереңдігінің маңызы ерекше.
Қыста танапқа қартоқтату және ерте көктемде epiгeн суды
Тұқымды себуге әзірлеу
Органикалық және минаралдық тыңайтқыштар тұқым өнімі мен оның
Күнбағыс азотты өте көп мөлшерде көктеп шыққаннан себеттенгенге
Күнбағысқа топырақ құнарлылығына байланысты минералдық тыңайтқыштардың 1 га
Минералдық және органикалық тыңайтқыштарды үйлестіріп берген өте тиімді.
Күнбағысқа пештің күлідe жақсы тыңайтқыш. Оны тұқым себералды
Күнбағыс бактериялы препаратты, әcipece фосфорбактеринмен өндегенді қажет етеді.
Үстеп қоректендіру күнбағыс үшін өте қажет. Барлық тыңайтқыштардың
Күнбағыс тұқымын себер алдында арамшөптер тұқымынан жақсылап тазалайды,
Тұқымды себу мерзімі, мөлшері және әдістері
Күнбағыстың көбі суыққа төзімді және үciктi көтере алатындығынан
Аймаққа және егу мақсатына байланысты, күнбағысты себуде әртүрлі
Себу мөлшерімен тереңдігі күнбағысты қандай тәсілмен егетініне және
Күнбағыс тұқымын ерте дәнді дақылдармен салыстырғанда өте тереңге
Егістікті күтіп-баптау
Күнбағысты күтіп баптау – көгі шықпай тұрып тұқым
Көктегеннен кейін жаз бойы бірнеше рет (2-3) қатарды
Арам шөптерді жою үшін күнбағыстың eгicтiк жерін егуге
Күнбағыс насекомдармен желдің көмегімен тозаңданады. Бұл қолайсыз ауа
Ылғал жетккіліксіз аудандарда күнбағысты суарып өсіреді. Сүдігер жыртқаннан
Күнбағысты жинауды пісудің ең бас жағында бастайды және
Ipi қара малы үшін егілген сүрлендік күнбағысты сүрлем
Арпа егісінде кездесетін арамшөптер, зиянкестермен аурулар
Арпа eгiciнe негізгі зиян келтіретін тұзды топырақпен
Барлық арамшөптер арасындағы кең тарағандары: күрмектектестер, доңыз қоға
Арпа егісінде паразитті арамшөптер кездеседі, олар: сұңғыла және
Арпа егісінің арамшөптерімен күресте екі әдіс қолданылады: ескерту
Ескерту тәсілі басқа кездерден арамшөптер тұқымының келмеуін ескертеді.
1. Тұқымды арамшөп тұқымдарынан мұқият тазалау.
2. Арамшөптер гүлдемес бұрын жолдарды, каналдар аралығын т.б.
3. Арамшөп тұқымының көнмен келмеуін қадағалау.
4. Суару алдында суды арамшөп тұқымынан тазарту.
5. Жоғары сапалы тұқыммен уақытылы себу.
Арамшөппен күрестің жою шаралары оларды тікелей жоюға бағытталған.
Арпа егілетін ауыспалы егіске міндетті түрде 3 жылдық
Топырақты терең аудара жырту арамшөптер мен күрестің негізгі
Тұқымдық арпа eгiciнің арам шөптерiн жою үшін тұқым
Арпа егісінің алғашкы өсу дәуірінде арамшөптер зияндылығы жоғары
Арпа егісінде кең тараған аурулардың бipi – ұнтақты
Тат басу – Қызылорда облысында кең тараған ауру.
Сұңғыла – арпаның паразитті арамшөбі. Ол сумен қоректік
Арпа apaмшөnтepi, зиянкестері мен ауруларына қарсы күресу тәсілдері:
1. Ауыспалы егістерді сактау;
2. сүдігерді терең жырту, eгicтi тұқым себер
3. препарраттармен өнделген тұқымды ғана себу;
4. уақытылы, төкпей-шашпай eгic жинау;
5. cуapy режимін сақтау;
6. eгicтi жинап алған соң қалдықтарын терең жыртып
Күнбағыстың ауыспалы егістегі орны
Күнбағыста бip орынға 8-10 жылдан ерте қайтара егуге
Күнбағыстың ең қолайлы алғы дақылы – күздік бидай,
Қызылорда облысы жағдайында күнбағыс егер алдында танаптар суарылатын
Өкінішке орай күнбағысты облыста игерілген ауыспалы егістерде орналастыру
Күнбағыста ауыспалы егіске орналастырғанда танаптың басқа атыздарына не
Кейінгі жылдары Арал өңipi АЭ және АШ ғылыми-зерттеу
Күнбағысты көкөніс және картоп ауыспалы eгiciнe орналастырған тиімді
Тыңайтқыштарды қолдану жүйесі
Күнбағыс құнарлы, қара топырақты жерлерді ұнатады. Дегенмен төмендегі
Сізге eң кepeгi – қара шipiнді жылжымалы азот
Күнбағыс 1 тонна дән құрау үшін топырақтан 60
Күнбағыстың фосфорды ең көп қажет ететін кезі көктеп
Калийді бүкіл өсу кезеңі бойынша пайдаланады, дегенмен оны
Егер топырақта азот көп, фосфор жеткіліәксіз болса, күнбағыстың
Күзде сүдігер жырту алдында әр гектарға 30-40
Себу кезінде тұқыммен бірге әр гектарға әсерлі заттар
Азот минералдық тыңайтқышымен күнбағысты әр гектарға әсерлі заттар
Күнбағыс өcipy технологиясы
Күзгі топырақ өндеу жүйесі алғы дақылға байланысты өзгеріп
Ең дұрысы бұл операцияны қамту ені 25-27 см-лік
Күнбағысты суару – суармалы аймақта күнбағыс өнiмi бipшaмa
Қорытынды
Күнбағысты жинау мерзімі дәнінің ылғалдығына тікелей байланысты. Егер
Күнбағыс кәрзінкесінің 75-80% сары- қоңырқай, қоңырқай тартып,
Күнбағысты қол орақпен жинағанда кәрзінкелерін қоймаға апармас бұрын
Күнбағысты сақтау. Күнбағыс тұқымын класстығына байланысты таза, құрғақ,
Колданылғаи әдебиеттер
1. Ізтаев Ә, Отынишев Б. Астықтану және диқаншылық
2. Жергілікті селексция шығарған күріш сортының сорттық технологиясы.
3. Қызылорда облысында күріш өcipy технологиялары. Өмірзақов С.Ы,
4. Қызылорда облысының күріш шаруашылығы топтары минималды өңдеу

Ұқсас жұмыстар

Ноқат дақылының биологиясы

Ауыл шаруашылық дақылдарынан жоғары өнім алуды қамтамасыз ететін агротехникалық шараларды жоспарлау

ДӘНДІ ЖӘНЕ ЖАРМАЛЫҚ ДАҚЫЛДАР, ОЛАРДЫ ӨСІРУДІҢ ИНТЕНСИВТІК ТЕХНОЛОГИЯСЫ

ОҚО, Сайрам ауданы, Жаңаталап ауылы жағдайында сүрлемдік жүгеріден жоғарғы өнім алудың технологиясын жасау

ОҚО, Аксукент ауылы жағдайында күздік бидай дақылынан жоғарғы өнім алудың технолгиясын жасау

Көпжылдық бұршақ тұқымдас шөптер

Қант қызылшасы егіншілік шаруашылығының мәдениетіне талғамды өсімдік

Мал шаруашылығының сипаттамасы

Белок өндірісін арттырудағы дәнді бұршақ дақылдарының алатын орны