Давид Ливингстонның зерттеулері

ЖОСПАР
Кіріспе............................................................................................................3
Негізгі бөлім
Давид Ливингстонның зерттеулері.....................................................5
Генри-Мортон Стенли зерттеулері......................................................9
Егор Петрович Ковалевский зерттеулері..........................................15
Василий Васильевич Юнкер зерттеулері..........................................19
Елисеев Александр Васильевичтің зерттеулері...............................24
Қорытынды...................................................................................................28
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі...............................................................30
Кіріспе
Африка материгі Европа мен Азия сияқты «ескі дүние»
Европалықтарға қарағанда Африканың жағалаулары мен біраз ішкі бөлімі
Египеттіктер өздері тұрған жерінен оңтүстікке және оңтүстік-батысқа өтіп,
Аравия түбегінің Жерорта теңіздік жағалауында өмір сүрген Финикия
Осындай Египет пен Вавилония мемлекеттеріне алтын, мыс, қалайы
Финикиялықтар кейінірек Қызыл теңіз арқылы Үнді мұхитына шығып,
Ертедегі гректер өз заманыныда Европа мен Азияның біраз
Біздің дәуіріміздің XII ғасырынан бастап арааптар төңірегін жаулап
Европалықтардың африка жағалауына келуі XV - XVI
Сөйтіп XIX ғасырдың аяғына дейін Африка материгінің көпшілік
Африка метеригі ерте уақыттардан бастап-ақ өзіне орыс оқымыстыларның
Бұл қысқаша шолуда көп уақыттар бойы жұмбақ болып
1. Д. Ливингстонның зерттеулері
Давид Ливингстонның аты да, өмірі де Африкамен тығыз
Ливинстонның балалық шағы ауыр еңбекпен басталды да, өмірінің
Давид 1813 жылы англиядағы Глазго қаласының маңында шай
Давид жұмыс істегенмен білімсіз болған жоқ. Ол жұмыс
Англия фабрикаларында жас өспірімдердің жұмыс істеуі өте ауыр
Жас Давид осы он үш сағат бойы үзілген
Бұл әдіс келешек саяхатшыны әр құбылысқа ұқыптылықпен қарап,
Жас кезінен бастап-ақ табиғатқа әуестенген Ливингстон алыс жерлерге
Алғашында Қытайға бармақшы болып жүрген кезде Ливингстон Оңтүстік
Англиядан Африкаға дейінгі жолда өткізген үш ай уақытта
1841 жылдың мамырында Ливингстон Африканың оңтүстігінде Элизавета портынан
Ливинстон Кап облысынан Моффат айтқан сұлу табиғатты көре
Ливинстон осы он жыл ішінде миссионерлік қызметінен бірге
Бечуандар – сом денелі, шашы бұйра қараторы адамдар.
Бчуандардың негізгі байлығы – мал. Малды еркектер бағады,
Ливингстонның өз басы бечуандар арасында зор даңққа ие
Ливигстон Оңтүстік Африкада өткізген осы 10 жыл ішінде
1849 жылдың маусымында керуен солтүстікке қарай бет алды.
Калахари оңтүстік шығыс пассатының әсері көп тиеді, бірақ
Калахари басқа шөлдердегідей өсімдікке кедей емес. Құмның бетін
Осы жоғарыдағы айтылғандардан Африканы зерттеп білуде Ливингстонның сіңірген
Сонымен қатар Ливигстонның Африка халықтарының шын досы болды.
Африкалықтардың христиан дінін қабылдамағанмен Ливингстонның медициналық көмек алды,
Ливингстон жан түршігерлік құл саудасына қарсы күресті. Ол
Ливингстон өлгеннен кейін оның еңбектері екі кітап болып
2. Генри-Мортон Стенли зерттеулері
Генри-Мортон Стенли (бала кезіндегі шын аты Джон)- Африканы
Д.Ливингстон сияқты, Стенлидің де балалық шағы қайғы-қасіретпен басталды,
Ешбір жерден пана таба алмаған Джон Англияның порттарындағы
Стенли Занзибарға келіп, экспедиция даярлап алды да жоға
Экспедиция ешбір қиындықсыз Виктория көліне келді. Стенли қайықпен
Виктория көлемі жағынан Африкадағы ең үлкен көл. Оның
Көл экватордың үстіндегі жаңбыр көп, тропикалық ауданда орналасқандықтан,
Стенли көлді зерттеп болған соң, оның солтүстік-батысында орналасқан
Стенли Уганданың көсемі жақсы қарсы алып, оған өзінің
Стенли Угандадан шығып Танганьикаға қарай бет алған жолында
1876 жылдың қазан айында Стенли Луалаба өзеніне келді.
Біраз жүрген кейін, бүкіл Конгоның бассейнің қамтып жатқан
Конгоның бассейнін қамтып жатқан тропикалық орман дүние жүзіндегі
Тропикалық орман ішінде жыртқш аңдар мен сайраған құстар
Экспедиция Арувими өзені келіп құятын жерге келгенде бір
Арувимиден кейін өзен алғашында солтүстік-батысқа, одан соң тіке
Конго – Африка өзендерінің ішінде суының молдығы жағынан
Конго жауын-шашыны көп экваторлық облыстардан ағып өтетін болғандықтан
Стенлидің экспедициясына мұхитқа жақын жердегі, кейін Ливинстон құлама
Сөйтіп Үнді мұхитының жағасынан шыққан экспедиция 1877 жылы
Осы саяхатты кезінде Стенли Виктория көлін зерттеп, Эдуард
Тағы бір еске алатын нәрсе, Стенлидің осы саяхаты
Стенли Европаға келісімен оны Бельгияның королі Леопольд өзіне
Стенли Конгоның сағасына жақсы жабдықталған бірнеше экспедициямен келді
Стенли «Конгоның ерікті мемлекетінде» 5 жылдай тұрып, бірнеше
Африкадан (енші) алып қалуға барлық мемлекеттер әрекет жасап,
1887 жылы Стенли Африкаға тағы да келді. 1883
Стенлидің экспедициясы – ғылыми экспедиция емес, отар жаулаушы
Мұндай қарулы көп адамның бір маршрутпен жүре беруі
Стенли ауыр жағдайдан құтылу үшін экспедицияны екіге бөлді
1887 жылдың аяғында Стенли арувими өзенін өрлеп отырып
Сөйтіп экспедицияның үштен екісінен айырылған Стенли Альберт көліне
Стенли мен Эмин-пашаның адамдары қосылып, Занзибарға қарай бет
Стенли Африка туралы саяхатын алатын болсақ, онда оның
Стенли Африкадағы саяхатын аяқтағаннан кейін Англияға келіп, парламентке
3. Егор Петрович Ковалевский зерттеулері
Егор Петрович Ковалевский 1811 жылы қазіргі Харьков облысындағы
Ковалевский алғашында Златоуст заводында (Уралда) істеп, кейін Алтайдағы
Африкадан қайтып келген соң Қытайда болып, Россияның оңтүстік
Ковалевский 1847 жылдан бастап өмірінің ақырына дейін географиялық
1847 жылдың желтоқсанында Егор Петровия Ковалевский екі
Ніл өзені Каир қаласынан өтісімен-ақ бірнеше салаға бөлініп,
Каир тек қана Египеттің емес, Африканың ең үлкен
Каир Египеттің астанасы болумен қатар, ірі өнеркәсіпті орталық,
Кәзіргі уақытта Каир жаңа қала және ескі қала
Ковалевский қаланы тегіс аралап болған соң қала сыртындағы
Бұл пирамидалар бұдан үшжарым мың жыл бұрын салынды.
Хеопс пирамидасы жиырма жыл бойы салынды, оның биіктігі
Хеопс пирамидасының бір бұрышында ішке кіретін есік бар.
Осы Хеопс пирамидасының қасында бір кесек үлкен тастан
Кейінгі уақыттарда осы пирамидалардың астын қазып, ғылыми-зерттеу жұмыстарын
Ковалевский Каирда экспедицияны толық жабдықтап алып, 1848 жылдың
Ніл – ұзындығы жағынан жер шарында Миссисипиден (ұзындығы
Нілдің екінші саласы Көк Ніл Абиссиния тауларынан басталады.
Каирдан шыққан Ковалевский бұрынғы Сиена деп аталатын Асуан
Ніл өзені Нуби шөліне кірген соң тіке батысқа
Жол жүру өте ауыр болды. Нуби жерінде тасты
Ковалевский Нуби шөлінде кей жылдары тіршіліктің пайда болатынын
Ковалевский Асуанға келгенде өзіне арнап жіберілген кеме күтіп
Ковалевский Каирге келіп, одан Александрия, Иерусалим, Палестина, Сирия
1849 жылы Е.П. Ковалевскийдің «Африканың ішіне саяхат» деген
Ковалевский алдына тек алтын іздеу мақсатын қойған жоқ,
Ковалевский өзі жүрген жерінің халықтарымен араласа отырып, олардың
Европалықтардың негр халықтарын кем санауы барып тұрған адасқандық.
Ковалевский өзінің еңбегінде, кейбір күшті адамдар, әзірше әлсіз
Ковалевскийдің бұдан бір ғасырдан артық уақыт бұрын айтқан
4. Василий Васильевич Юнкер зерттеулері
Медицина ғылымының докторы Василий Васильевич Юнкер 1840жылы Москвада
Василий Васильевич 1875 жылдың қазан айында Александрия қаласына
Ливия шөлі өсімдікке кедей болғанымен жануарларға өте бай.
Ливия шөлін мекен еткен бедуин халықтары өте кішіпейілді
Ливия жерінде бір айдай зерттеу жұмыстарын жүргізілгеннен кейін
Юнкер Каирға келгеннен кейін сондағы географиялық қоғамның алдында
Юнкер Ішкі Африкаға саяхатты Қызыл теңіздің жағасындағы Суакин
Саяхатшы Суэц каналы арқылы Қызыл теңізге өтті де,
Маржандар бір-бірімен бірігіп тіршілік етеді. Олар жағаға жақын
Суакин қаласы Қызыл теңіздің жағасындағы аралда орналасқан, ол
Қала маңында бедуин халықтары тұратын. Юнкер оларды ерекше
Юнкер 1876 жылдың аяғында Ладоға келді. Ладо кәзіргі
1879 жылдың аяғында Юнкер тағы Африкаға келді. Каирда
Юнкер Египет арқылы Россиға қайту үшін Ладоға келді.
Солтүстікке қарай жүруге ешқандай мүмкіндігі болмайтынын білген Юнкер
Ол 1886 жылдың қаңтарында оңтүстікке қарап бет алып,
Юнкер отанына қайтып келе жатып жолда Каирға тоқтады.
1887 жылдың сәуір айында Петербургтағы Орыстың География қоғамының
Бұл жеті жыл ішінде Юнкер үлкен қиындық көріп,
Юнкердің жазып қалдырған еңбектері күні бүгінге дейін маңызын
Африкаға саяхат жасаған көпшілік европалық саяхатшылардың экспедициясын мемлекет
5. Елисеев Александр Васильевич зерттеулері
Африканың солтүстік және солтүстік-шығыс бөлімдеріне саяхат жасап, география,
Академияда оқып жүріп Москвадағы антропологиялық көрмені аралауы келешек
Александрия ол кезде жартылай мұсылмандық, жартылай европалық түрдегі
Елисеев Каирға келіп, ондағы тарихи ескерткіштермен танысты. Одан
Елисеев Каирдан шығып өзенді өрлеп жүре берді, ондағы
Елисеев Аравияға өтіп Палестина, Сирия жерлерінде болды, одан
Триполидің мұсылман қалаларынан артықшылық немесе ерекшелік ешнәрсесі жоқ
Триполи кәзіргі уақытта ерікті Ливия мемлекетінің басты қаласы,
Елисеев алғаш рет Египеткекелген кезде, Юнкелің саяхатына бөгет
Жүктерінен, тамақтан айрылған екі саяхатшы кері қайтып, тезірек
1894 жылы отставкадағы офицер Н.С. Леонтьев Елисеевке келіп,
Экспедиция 1895 жылы Аден шығанағындағы Джибути портына материктің
Абиссиния – Африканың шығыс жағында жатқан таудың аты.
Александр васильевич Елисеевтің Абиссинияға жасаған саяхаты оның ақырғы
Елисеев те, басқа саяхатшылардай, жақсы жабдықталған экспедиция болған
Елисеевтің қандай адам болғандығын оның саяхатшылар туралы айтқан
Қорытынды
XIX ғасырдың басында Африканың оңтүстігіндегі голландықтарды ығыстыра бастаған
XIX ғасырдың екінші жартысы европада капитализмнің қауыртдамыған кезі
Алжир халқы төрт жыл бойы өзінің тәуелсіздігі үшін
Бейбітшілікті жақтаушы Совет Одағы мен Ұлы Қытай бастаған
Кәзіргі уақытта өзінің еркі жоқ Африканың басқа да
Сөйтіп жаңа XX ғасырдың басында Африка материгі
Сөйтіп өткен ғасырдың 70-жылдарынан ьастап отар үшін күрес
Франция үкеметі қайткен күнде де Алжирде өз үстемдігін
Пайдаланылған әдебиеттер:
М. Адамович – «Ливингстон». 1938 ж. Москва.
И.И. Бабков – «Африканы аралағанда». 1949 ж. Москва.
А.С. Барков – «Африка» 1953 ж. Москва
Б. А. Вальская – «Ғ.П. Ковалевскийдің саяхаттары» 1956
А.В. Елисеев - «Дүниені кезгенде» 1893-1898 ж. 4
Е.П. Ковалевский – «Ішкі Африкаға саяхат» 1849 ж.
Д.Лвингстон – Ч. Ливингстон «1858 жылдан 1864 жылға
И.П. Магидович – «Географиялық жаңалықтардың тарихиның очеркі» 1943
Ф. Моретт – «Экваториальды, Шығыс, Оңтүстік Африка» 1951
Г. Стенли – «Африканың тау жоталары» 1958 ж.
В. Юнкер – «Африкаға саяхат»1949 ж. Москва.
«Физикалық географияның хрестоматиясы» 1955ж. Москва
2

Ұқсас жұмыстар

Африка жайлы

Африка туралы мәліметтер

Еуропа туралы

Атлант мұхиты бассейнінің өзендері

Африка елді мекені

XX ғасырдағы 40-шы жылдарындағы психодиагностика ғылымының дамуы

Дәлелді медицинаның екінші және үшінші этаптары

Д. Рикардоның өмірінен мағлұмат

Қайта өрлеу мәдениеті