Бақылау басқару функциясы ретінде
ЖОСПАР
Кіріспе 2
І. Негізгі басқару функцияларының сипаттамалары
1. Жоспарлау функциясы 3
2. Ұйымдастыру басқару функциясы ретінде 3
3. Ынталандыру басқару функциясы ретінде 9
4. Бақылау басқару функциясы ретінде 14
Қорытынды 23
Пайдаланылған әдебиеттер 24
Кіріспе
Шетел ғалымдары кәсіпорынды басқару мәселелерін арнайы
Бұрын біздің елде инженерлік негізгі білімін
Қазіргі инженер жаңа техниканы, технологияны үйренумен
Жалпы айтқанда, менеджмент процесін төрт функцияға
а) ұйымдастыру
б) жоспарлау
в) ынталандыру
г) бақылау.
Менің жұмысымның тақырыбы осы функциялар туралы
Басқару функциясы – бұл ұжымға тиімді
Сонда бастық өзі жұмысты қалай істейтінді,
Ұйымдастыру функциясы – бұл еңбек пен
Жоспарлау және болжау – бұл алдын-ала
Ынталандыру функциясы – бұл өзінің қарамағындағы
Бақылау – бұл бекітілген тапсырманы қалай
І. Негізгі басқару функцияларының сипаттамалары
1. Жоспарлау функциясы
Ол ұйым мақсатының қандай болуы және
Жоспар ұйымның келешектегі жағдайының күрделі әлеуметтік-экономикалық
Үш жоспар да жалпы жүйені құрайды
Ұзақ мерзімді жоспарлаудағы шешімдердің мақсаты -
Қысқа мерзімді жоспарлау әдетте жуықтары бірнеше
Жоспарлау процесі тиімді болу үшін ол
Жоспарлаудың үзіліссіздігі және икемділігі, жоспардың орындалу
Бұл процедуралар арнайы, болашақка бейімделген кадрлар
2. Ұйымдастыру басқару функциясы ретінде
Ерте ме, кеш пе қандай болмасын
Ұйымдастыру процесс ретінде қарастырылады және бұл
Құрылым ұйым ішіндегі әр түрлі жұмыстар
1. Бөлімнің жалпы тапсырмасы тізбектелген ұсақ
2. Жұмыстардың жеке түрлерін қайтадан қиыстырып
3. Бір бастық алдында есеп беретін
4. Өкілеттіктер жұмыстар немесе жұмыс топтары
Осы төрт мәселені шешудің нәтижесі боп
Ұйым құрылымын құрастыру принциптерін бірінші ұсынған
Сонымен, ұйымдастыру басқару функциясы ретінде кәсіпорынның
Өкілет туралы түсінік ұйымның басқару иерархиясында
Өкілеттікті аудару процесінің екі концепциясы бар.
Басшы өкілеттері олардың рангтарына байланысты түрлі
Сонымен қатар, өкілеттік пен билік арасындағы
Табыстау (делегирование) дегеніміз - белгілі бір
Жауапуершілік - берілген тапсырмаларды орындауға міндеттеме
Басшы ұйымның мақсатына жету және даму
Басқару құрылымы жайлы көпшілікке танылған анықтама
Басқару құрылымы дегеніміз басқарушы шешім қабылдау
Сонымен, басқарушылық мүмкіндіктер, әсіресе жеке маманданған
Басқарудың әр төменгі сатысындағы ұйым мүшелері
Басқару жүйесінде осы құрылым түрі орын
Басқарудың таза функционалды құрылымы әрбір функционалды
Басқару аппаратының функционалды мамандануы оның тиімділігін
Басқару бөлімшелерін құруда, жаңа қызмет орындарын
Үлкен ұйымдарда өкілеттіліктер мен жауапкершіліктерді жоғарғы
Ұйымды басқару иерархиясындары орынды деңгейлер саны,
Басқарудың аралас құрылымдарындағы функционалды басқару және
Басқару құрылымындағы функционалды қызметтерді бөлуде негізгі
Егер де линиялық басшы белгілі іс-кимылдың
Ұйымда линиялық және функционалдық басқарудың параллельді
Ресми түрде функционалды қызметтегілердің басқа бөлімшенің
Шын мәнісінде функционалды басқару процесінде көбінесе
Кейбір жағдайларда басшыға артқан жүкті азайту
Штаттық көмекші басшы жұмысына көмек көрсетеді,
Тәжірибе көрсеткендей, көмекшінің қызметі әсіресе тармақталған
Ұйымдарда топтық шешім қабылдау органдары әр
Топтық шешім қабылдау әр түрлі іс-әрекетті
Ұйымның дәстүрлі құрылымы индустриалдық қатынастарды түпкілікті
Линиялық-функционалдық схемасы бойынша құрылған ұйымдағы проблеманы
Дивизионалды ұйым департаментизациядан туады, бірақ оның
Дивизионалды құрылым рынок коньюнктурасының тербелуіне болмашы
Сонымен бірге, бұл құрылым басқарушылық шығындардың
Егер тұрақты режимде қызмет ететін ұйым
Шешім 60-шы жылдардың басында сыртқы жағдайлардың
Көптеген басқару концепциялары сияқты ұйымға орталықтандырмау
Дженерал Электрик компаниясындағы орталықтандырмау тәжірибесі көптеген
Операциялық бөлімдердің басшылары олардың бөлімдеріндегі өндірілетін
Сөйтіп, корпорация басшылары экономика және технологиядағы
Басқару ғылымында осы күнге дейін ұйымдардың
Әр ұйымның басқару жүйесі ерекше болады,
Ұйымның басқару құрылымын қалыптастыру процесі -
Техниканы, технологияны, өндірісті ұйымдастыруды жетілдіру жұмысы
Басқаруда ұйымдастырудың жетілген жүйелерін құрудың жалпы
1. Зерттеу және жобалау.
2. Құру және енгізу.
3. Пайдалану, қызмет етудің тиімділігін бағалау,
Басқаруды ұйымдастырудың жетілдіру процесі бір жолғы
Басқару құрылымын қалыптастыру кезінде функцияларды қайталау,
3. Ынталандыру басқару функциясы ретінде
Ынталандыру қажеттілгі. Менеджер үшін ынталандыру қажеттілігі
Мұны жүзеге асырудың көптеген жолы бар.
Мотивацияның диапазоны өте кең - "жұмыс
Ынталандыру және өнімділік. Ұйымның жоғары өнімділікке
Өндірістің жансыз факторларымен жұмыс істей отырып,
Қызметкердің жұмыс істеу деңгейі оның қабілеттілігі
Ынталандыруға дәстүрлі көзқарастар. Өткенде мотивацияға ғылыми
Бірінші көзқарас бойынша жұмысшылар және олардың
Бюрократиялық көзқарас ұйымда жеке адамның жүріс-тұрысына
Ынталандыруға екінші тарихи көзқарас адамдар қатынасы
Ынталандырудың қазіргі кездегі теорияларын екі топқа
Ынталандыру процессуалды теориялары адам әр түрлі
Мотивацияның мағыналы теорияларына А.Маслоудың иерархиялық қажеттіліктер
Осы теориялардың мазмұнын толық қарастыру үшін
1. Әрбір адам организмінде тұрақты және
2. Адамның бүкіл саналы іс-әрекетін адамның
3. Әрбір адамда интенсивтілік және табандылық
4. Осы қажеттіліктерді қанағаттандыру ынталандырылған жүріс-тұрыстың
5. Саналы түрде меңгерілген мақсат тілекке
6. Индивидуум мақсатқа жетіп, қанағаттанады,
7. Іс-әрекеттің мақсатқа ұмтылуы мадақтау немесе
8. Мақсатқа бағытталған іс-әрекет нәтижесінде мақсат
Индивидуумның қажеттіліктері өзіне ішінен тән, ал
Сондықтан оларды көп жағдайда менеджер бақылай
Маслоу бойынша қажеттілік иерархия теориясы. Бұл
Физиологиялық қажеттіліктерге адамның тіршілігіне керек-тамақ, су,
Қауіпсіздік және қорғау қажеттіліктері адамның қатерсіз
Әлеуметтік қажеттіліктер адамның көпшілікпен бірге жұмыс
Сыйлау қажеттілігі адамның өз қызметінде жетік
Маслоудың қажеттіліктер иерархиясын құру теориясы адамның
- қажеттіліктер көптеген жайтқа байланысты әр
- Маслоу бойынша адам қажеттіліктері иерархиялық
- жоғарғы топ қажеттілігін қанағаттандыру міндетті
К.Альдерфер Еrg теориясы қажеттіліктерді келесі үш
Бұл қажеттіліктердің үш тобы Маслоу көрсеткендей
Д.Мак-Клелландтың ие табылған қажеттіліктер теориясы адамның
Жетістік: қажеттілігі адамның алдына қойылған мақсаттарға
Жетістіктерге ұмтылу адамдардың алдына қойған мақсаттарды
Араласу қажеттілігі қоршаған ортамен достық қарым-қатынастарға
Билік жүргізу қажеттілігі адамның өзінің төңірегіндегі
Мұндай қажеттіліктерге ие болған адамдарды біріне-бірі
Екінші топқа ұйымның мүддесі мен мәселелерін
Мак-Клелланд теориясы бойынша аталған қажеттіліктер бір-бірін
Ф.Герцбергтің екі факторлар теориясы. Ф.Герцберг өзінің
Негізінен жұмысты қоршаған ортамен байланысты факторларды
Герцберг екі факторлар жағдайында негізінде, қанағаттанбау
Мазмұнды мотивация теорияларына ортақ бір зат
Бұл төрт мотивация теориясында ынталандыру негізіне
Күту теориясы адамның белгілі таңдап алған
Егер осы үш фактордың біреуі аз
Мотивация = (3-Р) * (Р-В) *
Әділеттілік теориясы бойынша адамдар жұмсаған шығындарына
Л.Портер және Э.Доулер моделі осы екі
Бұл моделдің маңызды бір қорытындысы жемісті
Ең соңында менеджерлердің өзінің қызметкерлерін жұмысқа
1. Менеджердің мақсаты бар тенденцияларды индивидтер
2. Мотивация сұлулық сиякты адамның қандай
3. Менеджер өз қызметкерлерінің ортақ белгілерін
4. Адамдар лифт те, Павловтың иттері
5. Елеулі реалистік және эффективті мотивациялық
6. Жұмысшылар өзінің бір-екі қажеттілігін емес
7. Бағыныштыларды толық ынталандыру үшін ұйым
8. Зорлап ынталандыру тиімсіз болуы мүмкін.
9. Экспериментальдік бап қажет. Басшы әр
10. Бір де бір менеджер бағыныштыларына
11. Мотивацияға жұмсалған күш-жігер белгілі менеджерге
12. Менеджердің мотивациялауы кезінде ең елеулі
4. Бақылау басқару функциясы ретінде
Бақылаудың мәні және негізгі принциптері. Бақылау
Бақылауды ұйымдастыру қазіргі замандағы басқарудың күрделі
Басқарушылық бақылау ұйым жұмысының тиімділігін көрсететін
Ұйым қызметін таңдау және баралау басқарудағы
Практика жүзінде бақылаудың жалпы басқару аспектілеріне
Жалпы басқарушылық бақылаудың кемшіліктері, жақсы оперативті
Сонымен басқарушылық бақылаудың тиімділігі ұйым тіршілігінде
Бақылау процесс ретінде келесі этаптардан тұрады:
1. Өнірістік процесстерді орындау саласы және
2. Нақтылы нәтижелерді нормалармен салыстырып ауытқуларды
3. Ауытқуларды жоюға немесе жоспар мен
Бақылау функциясы - мезгіл-мезгіл басшыны күнделікті
Бақылау жүргізу үшін сандық және сапалық
Жұмысты талдау дегеніміз - нақты көрсеткіштерді
Бақылаудың тиімділігі шешімдердің қаншалықты жылдам және
Бақылау функциясын іске асыру біріншіден, есеп
Басқарушылық есеп берудің құру принциптері ретінде
Жауапкершілікті есептеу концепциясының негізгі ойы қарапайым:
Бақылау жүйесі тиімді болса басшының назары
Бақылау информациялардың ағымдары келесі принциптерге сәйкес
Бөлімшенің және оның басшыларының жұмысына бақылау
Мақсаттардың нақты мазмұны және құрылымы функциялар
Мақсат бойыныіа басқару әдістерінің негізгі қолдану
Бақылау түрлері. Бақылаудың үш түрін ажыратуға
Алдын-ала бақылау шешімдердің дайындалуын бақылайды. Бұл
Жищажхп бақылау алдын-ала бақылауға қарағанда одан
Әр түрлі деңгейдегі басшылардың жұмысында кейінгі
Бірақ бұл бақылау бұрынғы істелген жұмыстың
Бақылау әдістері. Бағыныштылардың іс-қимылын бақылайтын әдістердің
1) есеп беруді тексеру;
2) үлгі;
3) тіркеу және есеп беру;
4) шектеуді орнату (шектелген мерзімдер);
5) ережелер мен процедураларды орнату;
6) бюджеттер (қаржылық сметалар);
7) ұялту;
8) тәртіптік шаралар.
Алдыңғы алты әдіс бақылаудың дұрыс әдістері
Есеп беруді тексеру. Басшының өзіне бағынышты
Ең бастысы, басшы өзінің тексеруін жоспарлы
Басты қиыншылық - бұл әр түрлі
Үлгілер. Басшы-лидер көп жағдайда бағыныштыларына үлгі
Бірақ үлгінің бақылауға тиісті ықпалының шегі
Тіркеулер және есеп беру бақылау үшін
Шектеуді орнату. Бағыныштыларға шешім қабылдаған белгілі
Ережелер, нұсқаулар мен процедураларды орнату. Жоспарларды,
Орнатылған нұсқаулар жұмысшыларға әр түрлі жағдайларда
Басқа бақылау құралдары сияқты ережелер, нұсқаулар
Қаржылық сметалар (бюджет) - бұл тек
Қаржылық смета арқылы бақылау іс-әрекеттің белгілі
Ол өз мұқтаждағының дәл сметасын жасауға
Ұялту. Ұялту-бақылауда теріс тәсіл деп танылады.
Ұялту барлық жұмысшылар, басшыларға көбінесе ұнамайды.
Тәртіп жөніндегі шаралар. Ұялту - бұл
Кәсіпорындардағы қоғамдық бақылау - өте қызықты
Кәсіпорындардары әлеуметтік бақылауға ұжым орнатқан нормалар,
Бақылаудың жүйелік концепциясы. Егер басқаруды динамикалық
Кері байланыс - жүйе өзінде туындайтын
Шешімдер бақылауының әдістері әр өндірістік процесс
Бақылау шешімдерді өмірге енгізілгеннен кейін де
Жүйелік принциптерін қолдану бақылаудың маңызы мен
Бақылау төрт негізгі элементген тұратын жүйеге
1. Бақыланатын процестер немесе подсистемалардың шығуын
2. Процестердің нақты іске асырылғандығы туралы
3. Нақты және күтілген іс-әрекеттер мен
4. Түзету мақсатындағы әсер ету құралы.
Бақылау механизмі жүйенің "шығуын" өлшейді және
Басқару процесінің жүйелік түрде баян етілуі
Мәліметті-басқарушы жүйелері жағдайындағы бақылау. Жоспарлау және
Информациялық технология - аумағындағы жаңа жетістіктердің
Мәліметтер жүйелері бақылау аумағында өте тиімді
Жалпы экономикалық бақылау жасайтын жоғарғы басшылар
Бақылау үшін мәліметтер жүйелерін дұрыс құру
Мәліметтер жүйесі құру кезінде басқарудың әр
Басшылар әдетте мәліметтерді ұйымның есеп-бухгалтерлік аппараты
Дәстүрлі конторлық және есептік операциялар қайта
Бақылауды орталықтандыру дәрежесі. Бақылау басқару жүйесінің
Бақылау басқаруда орталықтандыру және орталықтандырмау принциптерінің
Информациялық технологияның пайда болуы басқару аумарында
Қаржылық бақылаудың орталықтандыруы өте анық көрінуде,
Бақылау функциялары басқарудың төменгі звено жұмыстарына
Бақылау жүйесі (яғни оның формалары, әдістері
Басқарушылық бақылауды жетілдіру мәселелері. Қазіргі заманғы
Тиімділікті арттыруда бір мезгілде, әрі үндесе
Тиімділікті бағалауда екінші негізгі қорытындысы "динамикалық"
Тиімділік мәселелерін талдауға деген көзқарасқа қазіргі
Индустриалды әлеуметтану теоретиктері жалпы мақсатты шағын
Ал өндіріс шығындары, өндірістің пайдалылығы және
Адам ресурстарының құндылығын әркім сезеді, бірақ
Ұйым басшылары басқарушылық бақылау іс-тәжірибесін жетілдіруге
Тиімді бақылауды қамтамасыз етуде бөлімше басшыларының
Есептеу мен бақылау деректеріндегі ақпарат сапасын
Қорытынды
Басқарудың төрт функциясы – жоспарлау, ұйымдастыру,
Тиімді шешім қабылдауға ақпаратта әсер етеді.
Ақпаратты жинау мен өңдеу өз уақтылы
Ақпарат пен шешім қабылдаудың "балансын" орнату
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Майкл Мескон и др., “Основы
2. Тейлор Фредерик Уинслоу, “Менеджмент”, -
3. Нәрібаев Қ, Жұмамбаев С., Менеджмент:
Бақылау басқару функциясы ретінде
Бақылау функциясы
Басқару функциялары
Жоспарлау функциясы
Жарнаманың әсер ету процессі мен қабылдануы
Бақылаудың мәні мен маңызы
Негізгі басқару функцияларының сипаттамалары
Орталықтандыру принципі
Бастауыш және орта кәсіптік оқыту
ФУНКЦИЯЛАР МЕН ПРОЦЕДУРАЛАР