Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі
МАЗМҰНЫ
Кіріспе......................................................................................................................3
1 Мұрагерлік құқық және мұрагерлік туралы жалпы ережелер.................7
1.1 Мұрагерлік түсінігі және мазмұны 7
1.2 Мұрагерлік қатынасының субъектілері 12
1.3 Мұраның құрамы мен мұраның ашылу орны және
2 Заң бойынша және өсиет бойынша мұрагерлік.........................................23
2.1 Заңды мұрагерліктегі кезек тәртібі мәселелері 23
2.2 Өсиет бойынша мұрагерлік мәселелері 29
2.3 Қазақстан Республикасындағы соттардың мұрагерлік құқық нормаларын қолдану
2.4 Халықаралық құқық нормаларына сәйкес мұрагерліктің ерекшеліктері 48
Қорытынды..........................................................................................................56
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................59
КІРІСПЕ
Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Азаматтық құқық ғылыми сол құқық
Ғылым азаматтық құқықтың не екендігін зерттейді. Бұл орайда
Заңгер үшін азаматтық-құқықтық жағдайлардан жол тауып шыға білуі
Егеменді Қазақстанның азаматтық құқық ғылыми одан әрі творчестволық
Қазақстанның азаматтық құқығы өз дамуының бiрнеше кезеңiнен өттi.
Азаматтық құқығында мұрагерлік құқық қатынастары үлкен маңызы бар.
Мұрагерлік өсиет және заң бойынша жүзеге асырылады. Өсиет
Өсиет қалдырушы өсиет бойынша мұрагерге мұра есебінен өсиеттік
Өсиеттік бас тартудың нысанасы мұраның, иеленудің құрамына кіретін
Ерте ме, кеш пе, әрбір азамат мұрагерлік құқықтарын
Тақырып негізінде мұрагерлік дегеніміз—қайтыс болған азамат (мұра қалдырушы)
Мұра азаматтың қайтыс болуы немесе оны қайтыс
Мұра қалдырушының қайтыс болған күні, ал
Егер бірінен кейін бірі мұрагер болуға
Мұрагерлік Азаматтық Кодекспен, ал тікелей өзі белгілеген жағдайларда
Дипломдық жұмыстың әдістемелік және теориялық негіздері. Қазақстандық және
Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің мұрагерлік құқық атты бөлімінде
Қоғамдық өмірдің түпкілікті ауысуы біздің елімізде көптеген салалардағы
Кеңес заманындағы мұрагерлік құқық - Рим құқығының негізінде
Дипломдық жұмыстың мақсаттары мен міндеттері. Жұмыстың мақсаты
Мұрагерлік құқықтық қатынастар көптеген нормативті актілермен, мысалы, Қазақстан
Дипломдық жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы. Азаматтық құқықтағы мұрагерлік мүлікке
Дипломдық жұмыстың құрылымы зерттеудің негізгі мақсаттары мен талаптарына
1 Мұрагерлік құқық және мұрагерлік туралы жалпы ережелер
1.1 Мұрагерлік түсінігі және мазмұны
Мұрагерлік – қайтыс болған азамат (мұра қалдырушы) мүлкінің
Қайтыс болған азаматтың мұрасы басқа адамдарға әмбебап құқық
Мұрагерлік Азаматтық Кодекспен, ал тікелей өзі белгілеген жағдайларда
Мұрагерлік өте ертеден келе жатқан көне институттардың бірі.
Кейініректе шаруашылық мүліктері дамыған сайын, адамдардың қатынастары күрделене
Рим құқығында мұрагерлік институты ерекше орынға ие. Мұрагерлік
Рим мұрагерлік құқығының дамуының қалыптасу кезеңін
Цивилдік құқық бойынша (heredіtas) мұрагерлік. Римде, барлық
Рим мұрагерлік институтының сиптаты, оның әр кезеңде
Мұрагерлік құқығының бұл кезенде дамуы өсиет қалдырудың еркіндік
Преторлық құқық бойынша мұрагерлік. Цивілдік мұрагерлікпен қатар
Агнаттық туыстыққа байланысты өмірін жаңа
Претор мұрагерлік мүлікті иеленуге байланысты
Кейін, bonorum possessіo эмансипацияланған балаларына, яғни
Осылайша мұрагерлік цивильдік жүйесімен
Император заңдарына бойынша мұрагерлік. Мұрагерлікке принципат дәуірінде әсірессе
Император қаулылары және сенатусконсульттар қандық туыстық тенденциясын
Юстиниян құқығы бойынша мұрагерлік. Мұрагерлік құқығының дамуы Юстиниян
Мұранның құрамына мұра қалдырушыға тиесілі мүлік, сондай-ақ оның
Мұра қалдырушының жеке басына тығыз байланысты мына
1. Егер заң актілерінде немесе
2. Өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиянды өтеу
3. Алименттік міндеттемелерді туындайтын құқықтармен міндеттемелері.
4. Зейнет ақы төлеу және жәрдемақы және еңбекпен
Мүліктік құқытармен байланысы жоқ жеке
Мұра қалдырушыға тиесілі болған жеке мүліктік емес,
Мұраның ашылуы. Мұра азаматтың қайтыс болуы немесе
Мұра қалдырушының қайтыс болған күні, ал
Егер бірінен кейін бірі мұрагер болуға
Мұраның ашылу орны. Мұра қалдырушының соңғы тұрған
Азаматтың ол қайтыс болған жағдайда өзіне тиісілі мүлікке
Өсиет заңды нәтиже беру үшін мынандай
Гайдының айту бойынша: ерте құқықта өсиеттің екі
Өсиеттің екі нысанында кемшіліктер болды.Олар:
1) Өсиеттің екі нысаны да жария
2) Бірінші өсиет жылына тек екі
Өсиет қалдырушы мұрагер мінез –құлқының сипатына
Өсиеттің күші: 1) нотариат кеңесіне бұрын өзі
Өсиетке түсінік беру: Нотариус, өсиетті орындаушы немесе
Өсиет қалдырушы өсиет бойынша мұрагерге мұра есебінен
Заң бойынша мұрагерлер қатарына кіретін адамдарда,
Өсиеттік бас тартудың нысанасы мұраның, иеленудің
Өсиет қалдырушы өсиеттік бас тартуды жүктеген мұрагер оны
Егер өсиеттік бас тарту жүктелген мұрагердің
Тұрғын үй немесе өзге тұрғын үй- жәй
Өсиеттік бас тарту жүктелген мұрагер қайтыс
Өсиеттік бас тарту мұра ашылғанға дейін немесе
Өсиет қалдырушы өсиетті орындауды мұрагер
1.2 Мұрагерлік қатынасының субъектілері
Қолданыстағы Азаматтық кодекс азаматтық құқық субъектілері қатарына жеке
Авторлардың бірі мұрагерлік қатынасының субъектілері қатарына мұра қалдырушы
Мұрагерлік қатынасының жалпы ережелерінде мұрагерліктің пайда болу негіздері
Сонымен қатар, ресей ғалымы В.И. Серебровский де заңды
ҚР Азаматтық кодексі мұрагер (мұрагерлер) деп мұра қалдырушының
Тірі туылған бала оның өмір сүру уақыты қысқа
Мұрагер болу құқығы мұрагердің азаматтығының болуын талап етпейді.
Мұрагер болу құқығынан айыратын заңға қайшы әрекеттер қатарына
Мұрагер ретінде мемлекет те қатыса алады, себебі қолданыстағы
1.3 Мұраның құрамы мен мұраның ашылу орны және
Мұрагерлік түсінігін анықтаған кезде келесі жағдайларды ескеру керек:
Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің 6 бөлімі «Мұрагерлік құқық»
Мұрагерліктің маңызын айтқан кезде, оны жалпы адамзат өмір
Мұрагерлік ешкімге өтпесе, сол тұлганың жақын адамдарына кері
Бұл көптеген акционерлік қоғамдардың, банктердің, сақтандыру компаниялардың және
Қайтыс болған азаматтың кредиторлары өз талаптарын кімге қоятындарын
Адам бүкіл өмірі бойына жұмыс істеп, өз мүлкін
Мұрагерлік құқықтың негізгі түсініктері ретінде, мұра мирасқорлығын қарастырсақ
Заң белгілеген ережелер бойынша қайтыс болған азаматтың
Е.П. Данилов бойынша мұрагерлік бұл құқықтардың өтуі емес,
Ю. Н. Власовтың пікірінше мұрагерлік қайтыс болған азамат
Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексінің 1039-бабына сәйкес мұрагерліктің
Мұра дегеніміз мұра қалдырушыдан мұрагерге құқық мирасқорлығы тәртібінде
- біріншіден, мұра не мұралық мүлік құрамына қайтыс
- екіншіден, мұрагерлік бойынша тек мұра қалдырушы тірі
- үшіншіден, мұра қалдырушының кейбір құқықтары мен міндеттері
- төртіншіден, мұрагерге өтетін кейбір құқықтар мен міндеттер
- бесіншіден, мұрагерлік бойынша тек мүліктік ғана емес,
Мұраның құрамына мұра қалдырушыға тиесілі мүлік, сондай-ақ оның
- егер заң актілерінде немесе шартта өзгеше белгіленбесе,
- өміріне немесе денсаулығына келтірілген қиянды өтеу құқығы;
- алименттік міндеттемелерден туындайтын құқықтар мен міндеттер;
- зейнетақы төлеу, жәрдемақы және еңбек пен
- мүліктік құқықтармен байланысы жоқ жеке мүліктік емес
Мұра қалдырушыға тиесілі болған жеке мүліктік емес құқықтар
Мұра азаматтың қайтыс болуы немесе оны қайтыс болды
Мұраны қалдыру уақыты дегеніміз не? Сот шешімінде көрсетілген
Мұраны ашу уақыты өте маңызды, өйткені онымен келесі
- мұрагерлік мүліктің құрамы;
- мұраны қалдыру не мұрадан бас тарту
- кредиторлардың талап қою уақыты;
- мұрагерлердің мұрагерлік мүлікке ие болу құқығының пайда
- мұрагерлік құқы куәлігін беру уақыты;
- негізге алынатын заңдар.
Мұраны ашу жері мұра қалдырушының соңғы тұрған жері
Мұра қалдырушы (Қазақстан Республикасының, шет ел немесе азматтығы
Қайтыс болған азамат мүлкі өтетін тұлға мұрагер деп
Мұра ашылған кезде тiрi жүрген, сондай-ақ мұра қалдырушының
Мұра ашылғанға дейiн құрылған және мұраның ашылу уақытында
1. Мұра қалдырушыны немесе мүмкiн болатын мұрагерлердiң бiреуiн
2. Мұра қалдырушының соңғы еркiн жүзеге асыруға қасақана
3. Балаларына ата-аналық құқықтарынан айырылған және мұра ашылған
4. Лайықсыз мұрагерлердi мұрагерлiктен шеттетуге негiз болатын мән-жайларды
Осы ережелер барлық мұрагерлерге, соның iшiнде міндеттi
Өсиет бойынша мұрагерлікте мұрагерлердi қосымша тағайындау да кездеседі.
Мұрагер бола алатын кез келген адам қосымша тағайындалған
Азаматтық құқығында мұрагерлік құқық қатынастары үлкен маңызы бар.
Мұрагерлік өсиет және заң бойынша жүзеге асырылады. Өсиет
Өсиет қалдырушы өсиет бойынша мұрагерге мұра есебінен өсиеттік
Өсиеттік бас тартудың нысанасы мұраның, иеленудің құрамына кіретін
Ерте ме, кеш пе, әрбір азамат мұрагерлік құқықтарын
Сот тәжірибесінен мысал, Е.Николаев мұраны қабылдау мерзімін ұзарту
Осындай мерзім мұрадан бас тарту үшін де белгіленген
Егер мұрагер мұрагерлiктi iс жүзiнде қабылдағанын куәландыратын iс-әрекеттер
Ерлі-зайыптылар неке кезінде пәтер сатып алды дейік. Күйеуі
2 Заң бойынша және өсиет бойынша мұрагерлік
2.1 Заңды мұрагерліктегі кезек тәртібі мәселелері
Қазақстан Республикасында мұрагерлік құқық екі негізде
Заң бойынша мұрагер болу құқығын бiрiншi кезекте тең
Заң бойынша мұрагер болу құқығын екiншi кезекте тең
Заң бойынша мұрагер болу құқығын үшiншi кезекте тең
Заң бойынша мұрагер болу құқығын төртiншi кезекте мұра
Заң бойынша мұрагер болу құқығын бесiншi кезекте, егер
Заң бойынша мұрагер болу құқығын алтыншы кезекте тең
Мұрагерлер жоғарыда көзделген кезек тәртiбiмен мұрагерлiкке шақырылады.
Заң бойынша мұрагерлiк кезiнде, бiр жағынан, асырап алынған
Заң бойынша мұрагерлердi мұрагерлiкке шақырудың кезектiлiгi туралы және
Ұсыну құқығы бойынша мұрагерлiк. Егер заң бойынша мұрагер
Мұра қалдырушының асырауындағы еңбекке жарамсыз адамдар. Мұра қалдырушы
Мұрадағы мiндеттi үлеске құқық. Мұра қалдырушының кәмелетке толмаған
Мұра алу кезiндегi ерлi-зайыптылардың құқықтары.
Мұраны қорғау және заң бойынша мұрагерлi кезiнде оны
Жалпы, мұра қалдырушының құқығы мен міндеті заңда көрсетілген
Сондай-ақ, өсиетте мүліктің жартысы ғана көрсетіліп мүліктің
Ескеретін мәселе, заң бойынша мүрагерлікті анықтау кезінде асырап
Заң бойынша мұрагерлік өзінен алдыңғы кезектегі мұрагерлер
Айтылғандарды жинақтай келе, заңды мұрагерліктің келесі жағдайларда пайда
1. Өсиет қалдырушының өсиет қалдырмауынан немесе өсиеттің жоқ
2. Мұрагер өсиетте көрсетілген мұрадан бас тартса немесе
3. Өсиет бойынша
айықсыз мұрагер деп танылса.
4. Өсиетте муліктің бір бөлігі ғана
5. Өсиет ішінара немесе
6. Мұра қалдырушы өсиет қалдырмас бұрын
Іс жүзінде заңды мұрагерлік өсиет
түрі болып табылады. Оның өсиет бойынша мұра қалдырудан
Сондай-ақ, мұрагер мен мұра қалдырушының туыстық
- АХАЖ органдарының куәлігімен;
- метркелік кітапшалардан алынған көшірмелер
- туыстық қатынастар фактісін белгілеу туралы заңды күшіне
Мұрагерлік кезек тәртібі Азаматтық кодекстің баптарына сәйкес
1) сот өлген, хабар-ошарсыз кеткен деп таныса;
2) сот әрекетке қабілетсіз деп таныса;
3) сот ата-аналық құқықтарынан айырса;
4) Ата-ана баламен бірге түрмайтын және сот дәлелсіз
Әдетте, баланы асырап алу туралы істерді сот қамқоршы
Қазақстан Республикасы «Неке және отбасы туралы» заңының
Өгей балалар заң бойынша
Заңды мүрагерліктің бірінші кезегіне кіретін түлғалардың бір жұбайы
Айта кететіні, бірінші кезектегі мұрагерлердің кем дегенде біреуі
Қайтыс болған адамның бірінші, екінші, үшінші кезектегі мұрагерлерінің
- мұра қалдырушының кәмелет жасқа толмаған немесе
- мұра қалдырушының еңбекке жарамсыз жұбайы мен
Аталған тұлғалар өсиет мазмұнына қарамастан мұраның ұштен
Заң бойынша мұрагер болу құқығына екінші кезекте
Ал заң бойынша мұрагер болу құқығын бесінші кезекте
2.2 Өсиет бойынша мұрагерлік мәселелері
Азаматтың ол қайтыс болған жағдайда өзіне тиесілі мүлікке
Мұра қалдырушы кез келген мүлік туралы өкімді қамтитын
Өсиеттің нысаны. Өсиет оның жасалған жері мен уақыты
Өсиетке өсиет қалдырушының өзі қол қоюы қажет. Егер
- нотариус немесе өсиетті куәландыратын өзге адам;
- пайдасына өсиет жазылған немесе өсиет қалдырудан бас
- толық әрекетке қабілеттілігін иеленбейтін азаматтар;
- сауатсыз және өсиетті оқуға қабілетсіз басқа да
- жалған жауап бергені үшін соттылығы бар адамдар
Талап қойылған өсиет. Өсиет қалдырушы мұрагер мiнез-құлқының сипатына
Мүлiктiң өсиет етiлмей қалған бөлiгiне мұрагерлiк. Мүлiктiң өсиет
Нотариатта куәландырылған өсиет. Нотариатта куәландырылған өсиеттi өсиет қалдырушы
Егер нотариат куәландырған өсиет куәның қатысуымен жасалса, өсиетте
Құпия өсиет, оның жарамсыз болып қалу қаупiмен, өсиет
Нотариата куәландырылғандарға теңестiрiлетiн өсиеттер. Нотариатта куәландырылған өсиеттерге:
1) ауруханаларда, санаторийлерде, өзге де емдеу-алдын алу мекемелерiнде
2) госпитальдарда, санаторийлерде және басқа да әскери-емдеу мекемелерiнде
3) жүзу кезiнде Қазақстан Республикасының жалауымен теңiз кемелерiнде
4) барлау және басқа да экспедицияда жүрген азаматтардың
5) нотариустары және нотариат әрекеттерiн жасау¬а уәкiлдiк берiлген
6) бас бостандығынан айыру орындарындағы адамдардың бас бостандығынан
Өсиеттiң күшiн жою және оны өзгерту. Өсиет қалдырушы
Өсиеттiң құпиясы. Нотариустың, өсиеттi куәландыратын басқа адамның, куәлардың,
Өсиетке түсiнiк беру. Нотариус, өсиеттi орындаушы немесе сот
Өсиеттiң жарамсыздығы. Тиiстi нысанда жасалмаған өсиет жарамсыз болады.
Өсиеттiк бас тарту (легат). Өсиет қалдырушы өсиет бойынша
Егер өсиеттiк бас тарту жүктелген мұрагердiң мұрадағы мiндеттi
Жүктеу. Өсиет қалдырушы өсиет бойынша мұрагерге қандай да
Өсиеттiң орындалуы. Өсиет қалдырушы өсиеттi орындауды мұрагер болып
Сонымен қатар тәжірибеде мұра қалдырушылардың жазып кеткен өсиеттері
ҚР Азаматтық кодексінің 1051- бабының 1-3-тармақтарына сәйкес нотариалды
Мынандай мысал келтірейік. Азамат Зайцев пәтерін өзімен бірге
Бірақ өсиет қалдырушының орнына өз пайдасына өсиет жазылып
2.3 Қазақстан Республикасындағы соттардың мұрагерлік құқық нормаларын қолдану
Мұрагерлік құқықтық қатынастарға байланысты істерді қараудың сот
Сонымен қатар, сот практикасын зерделеу барысында белгілі бір
Азаматтық кодекстің 1043-бабына сәйкес, мұра қалдырушының соңғы тұрған
Кей жағдайда азамат өзінің тұрақты тұратын мекенінен
Осы орайда төмендегі деректі келтіре кеткен жөн. Можарова
Тараз қалалық сотының 2004 жылғы 27 қаңтардағы шешімімен
Басқа іс бойынша осы қалалық сот азаматша Ахиллованың
Келтірілген мысалдар мұраның ашылу орнын анықтау туралы арызбен
АК-нің 1074-бабының 1-тармағына сәйкес, мұрагер өзiнiң мұрагерлiкті қабылдауға
В. Ким өзінің дүние-мүлкі жөнінде өсиет жазып, Тараз
Соттың шешімінде талап арыздың неліктен қанағаттандырылғаны
Солай бола тұра, арызданушының әрекеті азаматтық құқықтар мен
Соттар лайықсыз мұрагерлердi мұрадан шеттету мәселелерін реттейтін АК-нің
Мұрагердiң мұра қалдырушыны қасақана өлтiруі мұрагердi мұрагерлiктен шеттету
Айталық, Ақтөбе қалалық сотының 2003 жылғы 10 сәуірдегі
Жәбірленушінің әкесі лайықсыз мұрагердi мұрадан шеттету туралы
АК-нің 1045-бабының 3-бөлігінде балаларына ата-аналық құқықтарынан айырылған және
Сонымен қатар, мұра қалдырушыны күту жөнiнде өздерiне заңмен
Мысалы, Серпокрылов Ақтөбе қаласының №2 сотына жүгініп, соттан
Оның талабы соттың шешімімен қанағаттандырылды. Сот Межновтың өз
Заң бойынша мұрагерлер АК-нің 1061-1066-баптарында көзделген кезек тәртiбiмен
Қазақ КСР Азаматтық кодексінің нормаларына сәйкес, қайтыс болған
Алайда, қолданыстағы заңнама мұраның ашылу кезінде қайтыс болған
Заң бойынша қалдырылған мұраны, мұрагерлердің үлес мөлшерін өсиет
АК-нің 1056-бабының 1-тармағына сәйкес, тиiстi нысанда жасалмаған өсиет
Өсиет тұтастай не бір бөлігі жарамсыз болуы
Сот практикасында негізінен мұра қалдырушы өсиетті куәландыру кезінде
АК-нің 159-бабының 7-тармағына сәйкес әрекет қабiлеттiлiгi болғанымен, мәмiле
Өсиетті қалдырған адамның психикалық жағдайын анықтау үшін сот
Алматы қаласы Бостандық ауданының прокуроры мемлекеттің мүддесін қорғап,
Сонымен қатар, кейбір жағдайларда соттардың заңда көзделмеген
Айталық, Алматы облысы Талғар аудандық сотының шешімімен Талғар
Кейбір жағдайларда соттар өсиет жазылған кезде ерлі-зайыптылардың жеке
АК-нің 1083-бабына сәйкес, егер өсиет бойынша да, заң
Иесіз қалған мұраны қабылдауды тек құқық ретінде ғана
Мұра ашылған күннен бастап бiр жыл өткеннен кейiн
Солтүстік Қазақстан облысының Уәлиханов аудандық сотына Уәлиханов ауданының
Сондай-ақ, Өскемен қалалық сотының шешімімен “Управление ЖКХ” мемлекеттік
Сотта пәтердің бос тұрғаны, коммуналдық төлемдер бойынша қарыздардың
Зерделеуге түскен істердің санының жартысынан көбі мұраға құқықты
АК-нің 1072-бабына сәйкес, мұрагер кейiн мұрадан бас тартпаса,
Айталық, Жамбыл облысы Тұрар Рысқұлов аудандық сотының
Заң бойынша мұра қабылдауға құқығы жоқ адамдардың арыздары
Алматы облысының Қарасай аудандық соты 1992 жылдың желтоқсанында
АК-нің 236-бабының екінші бөлігіне сәйкес, меншiк иесi бар
Мұрагерлердің арыздарын қарап, шешім шығарған кезде соттардың Азаматтық
Айталық, 21.01.1994 жылғы сатып алу-сату шартына сәйкес Жаркент
Қостанай қалалық соты да Левченконың арызы бойынша істі
Қарағанды облысы Сәтпаев қалалық соты Бочкареваның мұралық мүлік
Ақтөбе қаласының № 2 соты да Пустованың Элеватор-1
Үшінші адамдардың атына тіркелген жылжымайтын мүлікке мұрагерлік құқықты
Айталық, 04.10.2002 жылы нотариус куәландырған шарт бойынша тұрғын
Әдетте нотариустар ауладағы құрылыстардың тіркелмеуіне, атап айтқанда, олардың
Мүдделі адамдар сотқа арыз бергенде осы мәселелер әрқалай
Айталық, Ескендірованың Алматы облысы, Көктал ауылы, Абылай хан
Тағы бір іс туралы. Күзембаевтың жеке меншігінде Семей
Мұрагерлердің шағымдары бойынша Семей қаласының № 2 соты
Сот өз тұжырымдамасында мүліктің меншік иесі Күзембаевтың атына
Осы орайда соттың марқұмның жалғама құрылысқа құқығын тіркеу
Азаматтардың жылжымайтын мүлікті сатып алу-сату мәмілелерін жасасқаннан кейін
Мысалы, Шалимова сотқа берген арызында ағасы 17.02.2000 жылы
Өлмесекованың Жылжымайтын мүлікті тіркеу орталығының әрекеттеріне щағымданып берген
Ал Қарағанды облысының соттарында өзгеше тәжірибе қалыптасқаны байқалады.
Қарағанды облыстық сотының ұстанып отырған бағыты дұрыс деп
Осы мәселені шешу үшін мұра қалдырушының мүлікке құқығын
Мұраның ашылғанын, мұрагерлердің мұраға құқығын және басқаларды растау
Сонымен қатар, мәміленің жасалғанын растау мүмкін болмағанда не
Қорыту соттардың иелену мерзімінің негізінде мұра мүлкіне меншік
Айталық, Петропавл қалалық соты 11.09.2003 жылғы шешімімен Фигурованың
Сонымен қатар осындай өтініштер бойынша істерді дұрыс қарамау
Қостанай қалалық соты өзінің 27.11.2003 жылғы шешімімен Мальцева
Шығыс Қазақстан облысы Бесқарағай аудандық сотының 17.12.2003 жылғы
Өз бетімен салынған жылжымайтын мүлік тек сот тәртібімен
АК-нің 244-бабына сәйкес, заңдарда белгiленген тәртiппен осындай
Жоспардан тыс салынған қора-қопсының өз бетімен салынған құрылыстан
Айталық, Алматы қаласы Әуезов аудандық сотының 16.05.2003 жылғы
Алматы қаласының Медеу аудандық соты 31.03.2003 жылы
Алматы қаласының Бостандық аудандық № 2 соты 01.08.2003
Осы орайда соттардың дауларды қарап, мұрагерлердің мұра мүлкіне
Қорыту барысында соттардың барлық істерді ерекше тәртіппен қарап,
АК-нің 1076-бабына сәйкес, мұраны бөлу мұрагерлердiң келiсiмi бойынша
Мәселен, осы орайда мұрагерлер ағайынды Кочандардың арасында мұра
Аталған бөлімшені қорытындылай келе, азаматтық құқықтағы мұрагерлік құқық
2.4 Халықаралық құқық нормаларына сәйкес мұрагерліктің ерекшеліктері
Қазақстан Республикасында мұра қабылдауға баланысты Азаматтық құқықтағы нормалар
Егер азамат Қазақстан Республикасының аумағында тұрған болса
Мұра қабылдау аясында Қазақстан Республикасының заңдары шетелдік
Жалпы мұрагерлік құқық дегеніміз – бұл тұлғаның мұраға
Қазақстанда шетел азаматтарының қатысуымен мұрагерлік құқықтық қатнастары пайда
Мысалы, Қазақстан азаматы Швецияда тұрақты тұрып жатып
Алайда, Швед заңы бойынша мұра қабылдауға байланысты
Халықаралық құқық нормаларында қайтыс болған адамның
Халықаралық құқық бойынша мұрагерлік бойынша өтетін мүлік
Азаматтың ол қайтыс болған жағдайда өзіне тиісілі мүлікке
Өсиет заңды нәтиже беру үшін мынандай
Гайдының айту бойынша: ерте құқықта өсиеттің екі
Өсиеттің екі нысанында кемшіліктер болды.Олар:
1) Өсиеттің екі нысаны да жария
2) Бірінші өсиет жылына тек екі
Өсиет қалдырушы мұрагер мінез –құлқының сипатына
Өсиеттің күші: 1) нотариат кеңесіне бұрын өзі
Өсиетке түсінік беру: Нотариус, өсиетті орындаушы немесе
Өсиет қалдырушы өсиет бойынша мұрагерге мұра есебінен
Заң бойынша мұрагерлер қатарына кіретін адамдарда,
Өсиеттік бас тартудың нысанасы мұраның, иеленудің
Өсиет қалдырушы өсиеттік бас тартуды жүктеген мұрагер оны
Егер өсиеттік бас тарту жүктелген мұрагердің
Тұрғын үй немесе өзге тұрғын үй- жәй
Өсиеттік бас тарту жүктелген мұрагер қайтыс
Өсиеттік бас тарту мұра ашылғанға дейін немесе
Өсиет қалдырушы өсиетті орындауды мұрагер
Егер азамат қайтыс болу жағдайына өз мүлкіне байланысты
Халықаралық құқық нормалар бойынша ұлтық заң талаптары сияқты
Мұрагерлік құқық, мұра қабылдау құқығы бойынша, қайтыс болғандар
Мұрагерлік болып халықаралық құқық нормалары бойынша
Жалпы халықаралық құқық нормалары бойынша да азамат
Г. Гроций, Чичерин және т. б. идеологтар мұрагерлік
Мұрагерлікке байланысты шетел азаматтарының қатысуымен пайда болатын қатнастардың
- Қазақстанның аумағында қайтыс болған азаматтың шетел
- Шетел азаматы болып табылатын қайтыс болған мұра
- Қазақстанда тұрақты тұрып жатқан шетел азаматының
Сондай-ақ халықаралық құқық нормалары бойынша заң бойынша мұрагерлік
Жалпы Қазақстанда шетел азаматтарының қатысуымен пайда болған мұрагерлік
Егер азамат өсиет қалдырмаса мұрагерлік заң бойынша жүзеге
Сонымен қатар халықаралық құқық нормалары бойынша, заң
1) Егер өсиет толығымен немесе ішінара жарамсыз деп
2) Егер өсиет бойынша мұрагерлер мұраны қабылдамаса;
3) Егер өсиет бойынша мұрагерлер мұра қалдырушының өзінен
Мысалы, Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 1061, 1062,
Мұра ашылған жердің яғни шетел мемлекетінің заңы
Мына бір ерекшклікті атап кету керек, мұрагерлікке шақырылған
Заң бойынша мұрагерлер болып табылатын және шақырылған тиісті
Міндетті үлеске мұра қалдырушының кәмелетке толмаған немесе еңбекке
Одан басқа, соттың, еңбекке жарамсыз, сонымен қатар еңбекке
Міндетті үлесті анықтайтын тәртіптің келесі ерекшеліктерін көрсетуге болады:
1) Мұрадағы міндетті үлеске құқық мұра қалдырушының кәмелетке
2) Аталған тұлғалар өсиеттің мазмұнына қарамастан, заң бойынша
Мұра қалдырушының асырауындағы еңбекке жарамсыз адамдардың мұрадағы міндетті
Заң бойынша мұра қабылдаудың кезектері халықаралық құқық нормалары
1) Заң бойынша мұрагер болу құқығын бірінші кезекте
2) Заң бойынша мұрагер болу құқығын екінші кезекте
3) Заң бойынша мұрагер болу құқығын үшінші кезекте
4) Заң бойынша мұрагер болу құқығын төртінші кезекте
5) Заң бойынша мұрагер болу құқығын бесінші кезекте,
Қорытынды
Қазақстан Республиканың азаматтық құқық пәніне байланысты жазып отырған
Қазақстанның азаматтық құқығы өз дамуының бiрнеше кезеңiнен өттi.
Азаматтық құқықтың дамуының қазiргi кезеңiнде қоғамдық қатынастарды реттеудiң
Жариялы-құқықтық және жекеше-құқықтық мүдделердi ескере, бұл ретте ұлттық
Iске қатысушы адамдардың өздерiнiң материалдық және iс жүргiзу
«Құқықтан бас тарту» және «құқықты жүзеге асырудан бас
Жариялы мүдделердi не осындай әрекеттерге тiкелей қатыспайтын үшiншi
Азаматтық-құқықтық нормаларды қолдану тәжiрибесi азаматтық құқықтарды бұзудан келген
Затты сатып алушы мәмiле бойынша адал болып табылса
Сонымен қатар, мүлiктiк құқықтар пайда болуының негiздерiн кеңейту
Мұрагерліктің маңызын айтқан кезде, оны жалпы адамзат өмір
Мұрагерлік ешкімге өтпесе, сол тұлганың жақын адамдарына кері
Дипломдық жұмысты аяқтай келе, мұрагерлік дегеніміз қайтыс болған
Заң бойынша мұрагерлікте жеке тұлғалар мұра қалдырушы мен
Азаматтық Кодекс өсиетті жасаудың және қол қоюдың жаңа
Бүгінгі күнге дейін мұрагерлік қатынаста көптеген проблемалар жиналып
Жаңа Азаматтық Кодекс Конституциядағы «мұрагерлік құқыққа кепіл беріледі»
Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодекстің 1051 бабының 4 тармақшасында
Азаматтық Кодекстің Мұрагерлік құқыққа арнаған бөліміндегі жаңа
Жақын болашақта Қазақстанда да мұрагерлік құқықтың рөлі өседі.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
«Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейiнгi кезеңге
Қазақстан Республикасының Конституциясы. Түсініктеме. – Алматы: «Жеті жарғы»,
Новицкий И.Б. Римское частное право. М.:Юрист. 1999.
Власов Ю.Н. Наследственное право: учебно-методическое пособие. Москва 1998
ҚР Азаматтық кодексі (Жалпы бөлім). - Алматы, Юрист
Гражданское право: В 2 т. / Отв. ред.
Гражданское право / Под ред. А.П. Сергеева, Ю.К.
Грудцина Л.Ю. Наследственное право. Справочник для населения в
ҚР Азаматтық кодексі (Ерекше бөлім). - Алматы, Юрист,
Гущин В.В. Наследственное право. Учебное пособие. Москва 2002
Серебровский В.И. Избранные труды по наследственному и страховому
ҚР Азаматтық кодексі (Ерекше бөлім). Алматы, Юрист 2008
«Нотариат туралы» Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 14 шілдедегі
Ярошенко К. Новое в законодательстве о наследовании //
Барщевский М.Ю. Если открылось наследство.-М.:Юридическая литература, 2006, 316
Зайцева Т.И., Крашенинников П.В. Наследственное право в нотариальной
Судебная практика по гражданским делам // Под ред.
Қазақстан Республикасының Конституциясы. 26 бап, 2 тармағы. –
Данилов Е.П. Наследование по закону и по завещанию.
Власов Ю.Н. Наследственное право РФ. М., 1998
Ынтымақов С.А. Азаматтық құқық. Жалпы және ерекше бөлім:
Рашидова З. Наследование по завещанию.//Гражданский кодекс РК-толкование и
Қазақстан Республикасы Жоғарғы сотының бюллетенi. №12. 2008. 114-126
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі: Жалпы және Ерекше бөлімдер.-
Смағұлова А.С. Қазақ әдет-ғұрып құқығындағы мұра мен мұрагерлік
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Алматы., Жеті жарғы., 2005.
Қазақстан Республикасы Неке және отбасы туралы заңының
Сүлейменов М.К., Басин Ю.Г. Азаматтық құқық: жоғары оқу
Жайлин Г.А. Гражданское право Республики Казахстан. Часть Особенная:
Жайлин Ғ.А. Азаматтық құқық. Ерекше бөлім: Оқулық. -
Комментарий к Гражданскому кодексу Республики Казахстан (Особенная часть).
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. Алматы., Жеті жарғы., 2005.
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 1992 жылғы 18 желтоқсандағы
Судебные споры, возникающие по вопросам соблюдения требований законодательства
Рашидова 3. Наследование по завещанию Гражданский Кодекс РеспубликиКазахстан
Төлеуғалиев Ғ. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, оқулық, Алматы,
Жайлин Ғ.А. Қазақстан Республикасының Азаматтық құқығы, Ерекше бөлім.
Жайлин Ғ.А. Азаматтық құқық. Ерекше бөлім. Оқулық.- Алматы:
Ынтымақов С.А. Азаматтық құқық (Жалпы бөлім): Практикум. 1
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі. (Жалпы және Ерекше бөлімдері)
Резникова Е.В. Наследственное право. Юридический вестник 1998 г.
Гроций Г. О праве войны и
61
Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі
ҚР мен шет елердің азаматтық іс жүргізу құқығы
Азаматтық құқық қатынас азаматтық құқық нормаларымен реттелетін қоғамдық қатынастар
Азаматтық құқықтарды жүзеге асыру мен қорғау
Құқықтану мамандығы бойынша элективті пәндер тізімі
Мұрагерлік құқық түсінігі мен түрлері
Тасымалдау шарттың түсінігі мен жүйесі
Сыйға тарту шартын жасасу шарттары
Отбасы құқығы туралы жалпы түсінік
Отбасы құқығы пәні