Еңбекақы есептеу
Мазмұны
Кіріспе...............................................................................................................3
І-тарау. Еңбектің және еңбек ақының мәні мен шаруашылықтың
1.1. Шаруашылықтың технико-экономикалық сипаттамасы......................6
1.2. Есеп саясаты..............................................................................................9
1.3. Еңбек және оны бағалаудың мәні..........................................................11
ІІ-тарау. Еңбек ақы есебі...............................................................................15
2.1. Еңбек ақының түрлері, формалары және жүйелері.............................15
2.2. Еңбек ақыны есептеу..............................................................................26
2.3. Орташа еңбек ақыны есептеу, кезекті демалыс ақы
2.4.Еңбекақыдан ұсталынатын ұсталымдар...............................................43
ІІІ-тарау. Еңбек ақы және еңбекақы аудиті.................................................48
3.1. Еңбек ақы және еңбекақы аудитінің мақсаты, міндеті
3.2. Еңбек ақы аудиті.....................................................................................49
3.3. Еңбек ақыны талдау................................................................................53
Қорытынды.....................................................................................................61
Пайдаланған әдебиеттер тізімі.....................................................................63
Қосымшалар
Кіріспе
Ел басымыздың Қазақстан халқына 2007 жылғы «Жаңа әлемдегі
Біз экономикамыз бен мемлекеттігіміздің берік іргетасын қаладық. Қазақстанның
Осыдан он жыл бұрын жасаған таңдауымызда біз жаңылысқан
Дәл осы уақыттан бастап, Қазақстан нарық экономикасының теоремасы
Біз мүлде жаңа экономикалық жүйенің, демократиялық құқылық мемлекеттің
Біз ішкі тұрақтылыққа, дамудың әлеуметтік іргесінің беріктігіне қол
Біз үшінші дүниенің мемлекеті болуды қойдық. Бұл өткен
Ендігі жерде алдағы он жылдықта атқаруға тиіс жұмысымызды
Мен бүгін Үкіметке экономиканың өсуі мен біздің қаржылық
Біріншіден, ана мен баланы әлеуметтік қорғауға айрықша маңыз
Баланы бір жасқа толғанға дейін күтуге төленетін ай
тұңғыш бала туғанда – 5800 теңге дерлік, немесе
Іргелік зейнетақының мөлшері ұлғайтылсын және таяудағы жылдары оның
Мұның өзі 1 миллион 675 мың іргелік зейнетақы
Бюджет саласындағы жалақы 2007 жылғы 1 қаңтардан бастап
Тиімді есеп жүйесін, оның ішінде оның маңызды құрамдас
Қазіргі кезде отандық және шетелдік тәжірибенің оңды жақтарын
Қоғамымыздың даму кезеңдерінің қай сатыларында болмасын дамудың объективті
Экономиканың қай саласындағы болмасын шаруашылық субъектілер мен еңбек
Еңбек ақы өнімнің өзіндік құнының негізгі элементтерінің бірі
Еңбек ақы —бұл еңбек өлшемі мен тұтыну өлшеміне
Жалақының номиналды және шынайы түрлері болады. Номиналды жалақы
Қызметкерлер мен есеп айрысу есебі мен ішкі аудиттің
«Еңбекақы есебі және аудиті» тақырыбы бойынша диплом
Жалпы бұл «Еңбекақы есебі және аудиті» атты диплом
Диплом жұмысын орындау барысында «Қазақстан темір жолы» республикалық
Диплом жұмысы кіріспеден, үш негізгі тараудан, қорытындыдан, қолданылған
Еңбекақы есебі мен аудиті бойынша төмендегі тарауларда толық
- есеп саясаты
- еңбек және оны бағалаудың мәні
- еңбек ақының түрлері, формалары және жүйелері
- еңбек ақыны есептеу
- орташа еңбек ақыны есептеу, кезекті демалыс ақы
- еңбек ақы және еңбекақы аудитінің мақсаты, міндеті
- еңбек ақы аудиті
- еңбек ақыны талдау
І. Еңбектің және еңбек ақының мәні мен шаруашылықтың
1.1. Шаруашылықтың техника – экономикалық сипаттамасы
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
«Қазақстан темір жолы» республикалық мемлекеттік кәсіпорны Қазақстан Республикасы
«Қазақстан темір жолы» республикалық мемлекеттік кәсіпорнының негізгі міндеті
«Қазақстан темір жолы» республикалық мемлекеттік кәсіпорны (РМК) заңды
«Қазақстан темір жолы» РМК-ның мүлкін негізгі және айналымдық
«Қазақстан темір жолы» РМК - ның филиалдары заңды
«Қазақстан темір жолы» РМК-ның филиалдарының банкілерде ағымдық және
«Қазақстан темір жолы» РМК-да еншілес мемлекеттік кәсіпорындар инвестициялық
Осы Есептік саясат «Есеп саясаты және оны ашу
Кәсіпорынның тұрпаты – филиал.
АФ «Оңтүстік» Реквизиттері:
Алматы қаласы Тобаякова ½ көшесі
РНН 620300000770
Есеп айырысу шоты № 000421736
БИК 190551601
КБЕ 16
ҚР АҚ «Халық банктің» обл.филиалы- Алматы қаласы
Куәліктің сериясы 62305 № 0010496
«Қазақстан темір жолы» РМК-ның біріктірілген қаржылық есеп-қисабы кәсіпорынның
«Қазақстан темір жолы» РМК кәсіпорындарының қаржылық есеп-қисаптары біріктірілген
АҚ «Оңтүстіктің» Жолаушыларды тасымалдау вагондарының шаруашылықтың құрамына:
ағымдағы жөндеулерді жүргізу цехы;
жолсерік қоры (резерв);
жолаушылар вагондарды жабдықтау цехы (экипировка);
Ақсенгер ст. тұрақ базасы;
Защита участкісі.
Кәсіпорын 168231 шаршы м жер ауданын алады, 26
Филиалдың негізгі мақсаты – сапар алдында вагондарға
Ағымды жөндеулерді 10 цех Жүргізеді, оның 4-уі негізгі
Экипировка цехына Алматы-1,Алматы-2 кір жуғыш комбинаттар мен көмір
Жалпы филиал 103 цехтан тұрады. Сонымен қатар 34
РМК «Қазақстан Темір Жолының» «Оңтүстік» Аймақтық филиалының кірістер
Кәсіпорынның қаржылық шаруашылық қызметінің негізгі көрсеткіштерін төмендегі 1-ші
Кесте-1
Көрсеткіштер өлшем 2005 2006 Ауытқу өсу
бірлігі жыл жыл (+,-)
Сатудан алынатын табыс теңге 435992 289808 -146184 -66,47
Өндірілген өнімнің (істелінген жұмыстың, көрсетілген қызметтің) өзіндік құны
Жалпы табыс теңге -2522160 -3126454 -604294 -23,9
Кезең шығындары теңге 127311 293476 +166165 +130,5
Салық салынғанға дейінгі табыс теңге -2726610 -3390383 -663773
Жалпы
рентабелділік Пайыз 0,1 0,07 -0,03 -30
Жұмысшылардың орташа тізімдік саны Адам 1,398 1,503 +105
Еңбекақы қоры теңге 756522 937769 +181247 +23,95
Еңбек өнімділігі теңге 311868,38 192819,7 -119048,6 -38,1
Негізгі қорлардың жылдық орташа құны теңге 4020932 3828840
Қор қайтарымдылығы Теңге 0,62 0,81 +0,19 30,6
РМК «Қазақстан Темір Жол» «Оңтүстік» Аймақтық филиалының 2006жылдың
«Оңтүстік» Аймақтық филиалы өзінің бухгалтерлік есебі мен қаржылық
Есепті кезең бойынша дебиторлық қарыздар 301 (1200) шоты
Төленген аванстар 351(2910) шоты-46 мың теңге.
Басқа да дебиторлық қарыздар 27102 мың теңге. Мүліктік
Есепті кезең бойынша кредиторлық қарыздар 671 (3370)шоты-19275 мың
РМК «Қазақстан Темір Жолының» құрылымдық бөлімшесі болғандықтан аяқталмаған
1.2. Есеп саясаты
Есеп саясаты - бұл ҚР-ның Заңнамалық талабына сай
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
меншікті капиталдың есебі
негізгі құралдар есебі (негізгі құралдарды кіріске алу, негізгі
материалды емес активтер есебі
тауарлы – материалдық құндылықтар есебі
қаржылық лизинг бойынша операциялар есебі
ақша – қаражаттар есебі (кассадағы ақшаның есебі, шетелдік
еңбекақы мен жұмыс уақытының есебі (іс-сапар шығындарының есебі,
дебиторлық берешек есебі
міндеттемелер есебі
табыстар есебі
шығындар есебі
қаржылық инвестициялар есебі
баланстан тыс шоттар есебі
активтерді түгендеу
қаржылық есептілік
салық салу
корпоративтік табыс салығының есебі
қосылған құн салығының есебі
Біріктірілген қаржылық есеп-қисапта «Қазақстан темір жолы» РМК туралы
«Қазақстан темір жолы» РМК-ның әрбір еншілес мемлекеттік кәсіпорны
«Қазақстан темір жолы» РМК кәсіпорындары арасындағы өзара есеп
«Қазақстан темір жолы» РМК кәсіпорындары арасында жұмыстарды орындаудан
Еңбекақы төлеу шығындары өзіндік құн құрамында және кезеңнің
Өндірістік персонал(еңбекақы төлеу шығындары «Негізгі өндіріс» шоты бойынша
пойыздар қозғалысына қатысы бар қызметкерлер (пайдалану қызметі):
а) локомотивтер(электровоздар, тепловоздар) мен моторвагондық жылжымалы құрамға(электр поездары,
б) негізгі технологиялық жабдықты, жылыжымалы құрамды; сигнализация, орталықтандыру,
в) вагондарды тасымалдауға дайындаумен, жолдың, жасанды ғимараттардың, басқа
г) қуатты және аса күрделі өздігінен жүретін жол
құрылымдық қосалқы бөлімшелер мен цехтардың қызметкерлері (пайдалану және
а) металл мен басқа да материалдарды өңдеу жөніндегі
б) тиеу- түсіру жұмыстарын орындайтын жұмысшылар;
в) телеграфистер, халықаралық телефон байланысының телефонистері;
г) жабдықтарды, электрондық-есептеу техникасын, бақылау-өлшем аспаптарын және автоматиканы
д) өндірістік цехтар мен бөлімшелердегі негізгі технологиялық, электр
е) құю, ұстахана, бу күші шаруашылықтарын, электролиттік, компрессорлық,
з) жүк автомобильдері мен автобустардың жүргізушілері;
құрылыс-монтаж және қосалқы-көмекші жұмысшылар:
а)жөндеу-құрылым жұмыстарындағы, құрылыс материалдары өнеркәсібіндегі, су құбыры мен
б) қуатты және аса күрделі өздігінен жүретін жол
Есеп саясаты бухгалтерлік есептің негізгі принциптеріне сүйеніп жасалған:
есептеу
қызметтің үздіксіздігі
айқындылығы
мәнділігі
анықтылығы
Бухгалтерлік есеп 1-С Бухгалтерия бағдарламасын жеке компьютерлерде пайдалану
1.3. Еңбек және оны бағалаудың мәні
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
Ал өнеркәсіп орыңдарында қызмет істеушілер мынадай екі топқа
Өнеркәсіптің өндірістік жұмысшылары мен қызметкерлері.
Өнеркәсіптік шаруашылық субъектісінің балансындағы
өндіріске жатпайтын
Атқаратын қызметтеріне қарай кәсіпорындар мен ұйымдардың, яғни шаруашылық
Есеп берген кезде қызметкерлер тобы басшылар, мамандар және
Басшылар қатарына - директор, президент, меңгеруші, және тағы
Басқа да қызметкерлер қатарына- құжаттарды дайындайтын, есеп пен
Бухгалтерлік есепте жұмысшы қызметкерлердің саны мен олардың жұмыс
Жұмысшалар мен қызметкерлердің тізіміндегі саны -кәсіпорындар мен ұйымдарға,
Еңбек есебі жұмысшылар мен қызметкерлердің құрамы мен жұмыс
Жұмысшылар мен қызметкерлердің құрамының есебі-кәсіпорындар мен ұйымдардың, мекемелердің
Мамандар бөлімінде алғашқы мынадай есеп қүжаттары пайдаланылады:
Жұмысқа алу жайлы бұйрық (өкім) үлгілі түрі Т-1
Басқа жұмысқа ауысу жайлы бұйрық (өкім) үлгілі түрі
Демалыс берілуі жайлы бұйрық (өкім) үлгілі Т-6 (қосымша
4. Жұмыстан шығарылу жайлы бұйрық (өкім) үлгілі түрі
Еңбек шартын тоқтату туралы №Т-8 нысанындағы бұйрық қызметкер
1. өнеркәсіптік-өндірістік
2. өнеркәсіптік емес болып бөлінеді.
Бірінші рет жұмысқа орналасқан жұмысшылар мен қызметкерлерге шаруашылық
Еңбек кітапшасы- мамандар бөлімінде сақталынып оған жұмысшылар мен
Жұмысқа алу жайлы хат негізінде жұмысшылар мен қызметкерлердің
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
Жұмыс істелінген уақыт көрсеткіші, жұмысшылар мен қызметкерлердің еңбекақысын
Үлгілі түрі №12 табель — еңбекақы жайлы есептік
Үлгілі түрі №13 табель — тек қана жұмыс
Үлгілі түрі №14 табель — түрақты еңбекақы алатын
Бұл табельдер кәсіпорындар, үйым, мекеме яғни шаруашылық субъектісінің
Табель — бұл жұмыс жасаушылардың санаттары бойынша қызметкерлер
1-әдіс. Мүндай қалыпты жұмыс сағаты -8 сағат 12
2-әдіс. Бағандарға тек жұмысқа келмеу белгісі қойылады.
Ал жұмысқа келген күндер үяшықтары бос қалады, табельді
жұмыспен өтелген уақыт (жұмыс күні
жұмыспен өтелмеген, бірақ
жұмыспен өтелмеген,
Жұмыстың уақытылы басталуына және аяқталуына, жұмыс күні ішінде
Бақылау әдістері:
Карточкалық, бақылау сағаттарының көмегімен.
Жетондық, табельдік жетондар мен маркілерді пайдалану арқылы;
Өткізу, мұңдай кезде
Рапорттық -ведомостік, бөлімше бастығының рапорттары мен табельдік ведомостерін
Бақылау өткізу қағаздарының көмегімен.
Осы сетканың және разряд аралық коэффициенттердің (еңбек нормасы
Жұмысшы-қызметкерлердің демалысқа шығуы, іс-сапарында болуы, жұмысқа себепсіз кешігуі
Мысалы:
іс-сапардағы жұмысшы қызметкерлер үшін — і
демалыстағы жұмысшы қызметкерлер үшін — д
жұмыстан себепсіз кешіккен жұмысшылар үшін — с
тағы да басқа белгілер қолданылады.
Табелде жұмысшылар мен қызметкерлердің тек қана жұмысқа келген
Бұл ретте шартты белгінің қасына белгіленген жұмыс уақытының
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
ІІ. Еңбек ақы есебі
2.1. Еңбек ақының түрлері, формалары және жүйелері
Жұмысшылар мен қызметкерлердің өндірілген өнімдері мен істеген жұмыстарына
а) жұмыс істеген уақытына тарифтік ставкалар, қызметақы,
кесімді бағалаулар немесе табыстар бойынша есептелген жалақы;
ә) қызметпен өткерген жылдар үшін үстеме;
б) жұмыс жағдайының өзгеруіне байланысты кесімді ақы
алушыларға қосымша қызмет (материалдарының
өндеудің күрделілігі, қүрал-сайман мен жабдықтың икемсіздігі);
в) кесімді ақы алушыларға
қосымша ақы;
г) ақшалай және натуралды сыйақылар және сыйақы берудің
бекітілген тәртібіне сәйкес төленген сыйақылар, қосымшалар;
д) мерзімнен тыс уақыттағы жұмыс күшін қосымша ақы;
е) түндегі жұмыс үшін қосымша ақы;
и) жұмысшының кінәсі жоқ түрып
а) балаларын тамақтандырушы аналардың
үзіліс уақытына төлем;
ә) жасөспірімдердің жеңілдік сағаттарына төлем;
б) мемлекеттік және қоғамдық міндеттемелерді орындауға
жүмсалған жұмыс уақытына төлем;
в) негізгі және қосымша демалыстар үшін өтемақы;
г) пайдаланылмаған демалыс үшін өтемақы;
д) шыққанда берілетін жәрдемақы.
Қызметкерлер жалықыдан басқа әлеуметтік сақтандыру қаражаттары есебінен еңбекке
Негізгі және қосымша жалақылар жалақы қорын құрады. Жалақы
Кәсіпорынның жоспарымен (болжамымен) белгіленген, жалақы төлеу шығыстарының сомасы
Бухгалтерлік есепте еңбекақы төлеудің 2 насаны бар:
1-нысаны —мерзімдік;
2- нысаны — кесімді.
Мерзімдік нысан кезінде еңбекақы төлеу жұмыспен өтелген уақыттағы
Жұмысшы өнім шығарудың артуына тікелей
алмайды.
Кесімді
Жұмыс уақытын
қатаң есеп жүргізіледі;
Жұмысшыларды дұрыс
Қызметкерлерге еңбек ақы есептеу және төлеу.
Мерзімді еңбекақы жай және мерзімді-сыйақылар болып бөлінеді.
Жай мерзімдік еңбекақы тек жұмыспен өтелген уақытпен және
а)сағаттық;
ә) күндік ақы;
б) айлық ақы.
Мерзімдік — сыйақылық еңбекақы кезінде тек нақты жұмыспен
Келісімді аңбекақы шығарған өнімін ескеруге болатын жұмыскерлерге ғана
Тікелей кесімді жүйе;
Үдемелі — кесімді жүйе;
Кесімді —сыйақылық жүйе;
Жанама —кесімді жүйе;
Аккортық жүйе.
Тікелей кесімді төлемде жалақының мөлшері тек шығарылған бүйымның
Кесімді —сыйақылық төлемде кесімді жалақы сомасынан басқа, белгілі
Үдемелі-кесімді төлемде өндірілген өнімді белгіленген нормалар шегінде тікелей
Жанама — кесімді жүйе жабдықтарға және жұмыс орындарына
Аккордтық жүйеде орнатылған жұмыстың көлемі алдын ала белгіленіп,
Кесімді, сондай-ақ мерзімді еңбекақылар жеке түрде және ұжымдық
1. шығарылым нормасын
Т/Н шығ., мұндағы Т-тиісті разрядтың тарифтік ставкасы
(бірегей тарифтік кесте бойынша айлық ставканы жұмыс
уақытының орташа айлық
анықтайды).
2. Б = Т * Н уақ.
Жалақыны есептеу жұмыс уақытын пайдалануды есепке
алу табылінің негізінде жүргізіледі.
алатын жұмысшының жалақы сомасы нақты жұмыспен
өтелген сағаттардың
көбейтіндісі ретінде аныкталады.
Жалақы нақты жұмыспен* сағаттық тариф сомасы өтелген сағаты
1 категория - 42230
2 категория- 38575
3 категория- 32730
4 категория- 26270
5 категория - 20400
6 категория – 15560
Айлық нормасы 165 – 167 сағатты құрайды.
Қызметкерлердің жалақысы бойынша есептеледі:
-егер жұмыскер сол айдағы жұмыс күндерінде толықтай жұмыс
егер жұмыскер сол айдағы жұмыс күндеріне толықтай жұмыс
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
Айдың орташа күндік жалақысы = айлық жалақы /
өндірістік тапсырмаларды орындау және асыра орындау;
еңбек өнімділігінің өсуі, ұйымның еңбекті қажет етуін төмендетуі,
Сыйақы мөлшері орындалған жұмыстың маңыздылығы мен күрделілігіне қарай
Мысалы, сыйақы беру туралы ережеде жабдықтың тұрып қалуын
Техникалық себептерге байланысты жабдықтардың түрып қалу нормасы 5%
1. мерзімдік жалақы: 180*270 =48600 теңгеге тең,
2. жабдықтың тұрып қалуын төмендетудің әрбір өзі үшін
сыйақы мөлшері 20%/5%= 4%,
жабдықтың тұрып қалуын 5%-3% =2%,
сыйақының %-дық мөлшері 4%*2%= 8%,
сыйақы сомасы: 48600*8% =3888 теңге
Ай ішіндегі жалақы 48600+3888=52488 теңге.
Материалдарды үнемдеген жұмысшыларға сыйақы
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
мерзімдік жалақының сомасы 180*270 =48600 теңге.
Материалдарды үнемдегені үшін сыйақы 1200+35 % =420
теңге.
3. Айдағы жалақы сомасы 48600+420 =49020 теңге.
Сыйақы цехтардың және
Мысалы, цехтың қол жеткізген жұмыс көрсеткіштері үшін бұйрыкқа
тарифтік 160*270 =43200 теңге.
Сыйақы 43200*15% = 6480 теңге
Жалақы сомасы 43200+6480 =49680 теңге.
Қызметкерлер кәсіпорын жұмысының жалпы көрсеткіштері үшін сыйақы алады.
Мысал.1-iш категория жолсеріктің еңбекақысы 42230 (штаттық кесте
күндік орташа еңбекақы 42230тг/24күн =1759,58 теңге.
Нақты жұмыспен өтелген уақыттағы жалақы 20*1759,58 =35191,60 теңге.
Сыйақы 35191,60 *40% =14076,64 теңге.
Айлық жалақы 35191,60+14076,64 = 49268,24 теңге.
Еңбекақы төлеудің кесімді нысаны
есептеу.
Кесімді ақы алушы жұмысшылардың шығарылымы мынадай кұжаттармен ресімделеді:
Жеке өндірістерде — кесімді жұмыс нарядымен. Нарядтар
жеке және
басталғанға дейін технологиялық қарталардың негізінде
жазылады.
Бұйымдардың түр-түрі (сериясы)
сериялық өндірістерде
қолданылады. Оларды
топтамаларына және оларды осы цехта өңдеудің барлық
жолына жазып
операцияға несие бөлшектің
операциялардан жарамды және ақаулы
көрсетіледі.
Жұмысшылар күннен күнге
немесе басынан
массалық өндірістерде аралас
Олардың деректері жинақтау карточкаларына көшіріледі
де, әр жұмысшының ай ішіндегі жалақы сомасы есептеліп
шығарылады.
Шығарылымды есепке алу ведомосі
Атқарылған жұмыстарды қабыддау туралы акт.
Жеке кесімді еңбекақы. Табыс әрбір жұмысшының жұмыс нәтижесіне
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
Бригадалық кесімді еңбекақы. Жұмысшылардың жалақысы бригаданың, учаскенің жұмыс
Жеке бағалауды қолданған кезде жалақы жұмыстың осы түрінің
Кешендік бағалауды қолданған кезде бригаданың кесімді табысы анықталады.
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
1. бригаданың жалақысы 8 040,40*2 машина
теңге.
2. тариф бойынша жалақы: Ахметов 80*100 =80 000
Ким 60*80 = 4800 теңге
Петров 70*56= 3920 теңге
3. нақты
(8000+4800+3920) =0,90
4. Айлықжалақы: Ахметов 8000*0,96 =7б80теңге
Ким 4800*0,96 = 4608 теңге Петров 3920 *96=
Жанама-кесімді жүйеде
жалақысының негізгі жұмысшылар жоспарлаған өнім шығарылы-мының санына қатынасы
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
Үдемелі —кесімді жүйе нормадан тыс шығарған өнімі үшін
Аккордық жүйе жұмысшылардың жалақысын нормаланған тапсырма (шығарылым уақытының
Өндіріс пен құрылыста халық шаруашылығының басқа да салаларында
Мерзімді еңбекақы — жұмыс істеген уақытта сағаттық немесе
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
Жай мерзімді;
Мерзімді сыйлықтары.
Жай мерзімді жүйесі бойынша - жұмысшылар мен қызметкерлерге
Мерзімді сыйлықты — жұмысшылар мен қызметкерлерге олардың тарифте
Мерзімдік еңбекақыға жұмысшылар мен қызметкерлердің түнгі уақытта істеген
Халық шаруашылық саласындағы шаруашылық субъектілерінде қызметкерлерге төленетін мерзімдік
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
Кесімді еңбекақы — жұмысшы -қызметкерлердің еңбек өнімділігін өсіруге,
Кесімді еңбекақының мынадай жүйелері бар:
Тікелей кесімді;
Кесімді сыйлықты;
Үдемелі кесімді;
Акордтық;
Жанама кесімді.
Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақыны есептеудің тікелей кесімді жүйесі
Шаруашылық субъекътісінде жұмысшылар мен қызметкерлерге кесімді сыйақылар өндірісте
Шаруашылық субъекьтісінде жұмысшылар мен қызметкерлерге кесімді еңбекақыны есептеудің
Кесімді еңбекақы акордтық жүйесі - шаруашылық субъекьтісінде жұмысшылар
Халық шаруашылық салаларындағы шаруашылық субъектілерінде жұмысшылар мен қызметкерлерге
Кесімді еңбекақыны есептеу шаруашылық субъеісгісінде кесімді еңбекақы төлеу
Шаруашылық субъектісінде тапсырманы жеке адам орындаған, яғни операция
Егер шаруашылық субъектісінде өнім өндірудің тапсырмасын артығымен орындағаны,
Белгіленген тарифтен артық еңбекаьды осы коэффициенттерді еске ала
2.2. Еңбекақы есептеу
Шаруашылық субъектілеріндегі жұмысшылар мен қызмткерлердің бәріне және олардың
АҚ «Жолаушылар тасымалы» «Оңтүстік» аймақтық Филиалының
сәуір айы бойынша еңбекақының қортынды ведомостьі
кесте-2
Төлем
Түрлері Есептеулер Есептелінген сома Ұст.
Түрлері Ұсталымдар Ұсталынған сома
001 Кесімді бағалаулар б/ша төлемдер 535508,17 901 Жоспарлы
004 Тарифтік ставкалар б/ша төлемдер 39668867,90 902
006 Орташа өлшем б/ша 10668,87 904 Айыппұлдар мен
101 Жұмысшыларға сыйақы (40%) 10995276,65
105 (ИТЖ) Сыйақысы
(30%) 1159779,46
106 Дәрежесі үшін (за класность) 30511,78 905 Алименттер
109 Қызметпен өткерген жылдар үшін үстеме 9887115,06 908
(подотчетные суммы) 42400,00
120 «құрметті теміржолшы» үстемақысы 46120,09
203 Түндегі жүмыс үшін
Төлемдер 5019048,70
913 Жұмыста жіберілген ақаулар үшін ұсталымдар 503,70
204 Аудандық коэфицент 306956,19
205 Экология үшін 112897,55 918 Зейнетақы салымдар 7845681,53
209 Мерзімнен тыс демалыс және мерам күндері үгін
(профсоюз) 781067,15
210 Көлік жүргізушілерге арнайы қызметтер үшін қосымша төлемдер
211 Сапардық ұзақтығына байл. Бұмыс бойынша төлемдер 3856700,56
212 Денсаулыққа зиян жағдайындағы еңбек үшін 4517,18 931
217 Вагондарды қыздыру үшін төлемдер 885796,98 932 Алименттерді
222 Мамандығы бойынша үздік қызметкер 4223,00
224 Хвостовые 450072,94
301 Жұмысшының кінәсі жоқ түрып қалуға төлемдер 2240779,26
307 Кезекті демаклыс 6588392,10
310 Пайдаланылмаған демалыс үшін өтемақы 592137,44
318 Қосымша демалыс (Экология үшін) 23051,30
403 Қызмет көрсету аясын кеңейту үшін төлемдер 230644,01
404 Бригадалық басшылығы үшін 11957,21
405 Келісім бойынша төлемдер 140423,74
409 Біреудің орнына жұмыс істегені (атқарғаны) үшін 11978,08
450 Расходы на юбилейные даты 38575,00
501 Оқу демалысы (учебный отпуск) 30271,82
506 Іс-сапарлар 792531,00
510 Алынған жарақаттарға байлан. өзге дешығындар 58652,00
512 Еңбекке уақытша жарамсыз парағы бойынша төлемдер 1042961,42
513 Туу мен байл. еңбекке уақытша жарамсыз парағы
616 Теміржол билеттерін төлеу 18870
654 Қайғылы оқиғалар кезіндегі мат.көмек 305000,00
710 Сәбиді күтуге байл.демалыс
Есептелінген жиынтық 85338252,11
Ұсталынған жиынтық 17065328,64
Қолға берілген 68272923,47
Қосымша-11
№ Кроеспонденцияның мазмұны Дебит Кредит
1 Негізгі өндірістегі жұмысшыларға есептелген еңбекақы сомасына 8012
2 Көмекші өндірістегі жұмысшыларға есептелген еңбекақы сомасына 8032
3 Жалпы шаруашылық және әкімшілік қызметкерлеріне есептелген еңбекақы
4 Өнімдерді сатып-өткізумен, жұмыс орындаумен және қызмет көрсетумен
5 Жеке табыс сомасына 3350 3120
6 Жұмысқа уақытша жарамсыздығына,жүкті болуына және босануына байланысты
Еңбекақыдан жасалатын шегірімдер
№ Кроеспонденцияның мазмұны Дебит Кредит
1 Атқарушы құжаттар бойынша (алименттер) 3350 3540
2 Жауапты тұлғалардан пайдалынбаған аванс қалдығының сомасына 3350
3 Жетіспеушілік,ұрлау және басқа да материалдық есепті өтеу
6280
Еңбекақы қорынан жасалатын аударымдар
№ Кроеспонденцияның мазмұны Дебит Кредит
1 Әлеуметтік салық 7110,7210,8013,
8033,8043 3150
2 Әлеуметтік аударымдар 7110,7210,8013,
8033,8043 3230
3 10% міндетті зенетақы аударымдар 3350 3220
4 Еңбекақы сыйақылар кассадан берілді 3350 1010
5 Жеке табыс салығы төленді 3120 1040
6 Қызметкерлердің демалысын төлеуге қорды есептеу 2410,1620,7110,7210,
8012,8032,8042 3390
7 Құрылған резервтерді пайдалану 3390 3350
8 Демалыс ақысын есептеу 7110 3350
9 Атқарушы құжаттар бойынша ұсталымдар сомасына 3350 3395
10 Депоненттелген еңбекақы 3350 3394
Қосымша еңбекақы есебі
Қосымша еңбекақы төлеу мәселесі ұжымдық шартта әр бір
Мейрам күнінің алдындағы қысқартылған жұмыс уақытына еңбекақы есептеу
Халық шаруашылығы саласындағы субъектілерде мейрам күнінің алдындағы жұмыс
Жас өспірімдерге еңбекақы төлеу
Шаруашылық субъектісінде аптасына алты күн жұмыс күні, бір
Жас сәбилі аналарға демалуы және баланы тамақтавдыру үшін
Халық шаруашылық саласындағы кәсіпорындарда, ұйымдарға, субъектілерде жұмыс істейтін
Мемлекеттік қоғамдық міндеттер мен жұмыстарды атқарған уақытқа еңбекақы
«Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
соттың мәжілісіне куә ретінде қатысу;
мемлекеттік
әскери комисариаттың шақыруына
Түнгі уақытта істеген немесе атқарған жұмыс үшін төленетін
Шаруашылық субъектісінде кешкі сағат 22.00-ден ертеңгі, яғни таңғы
Түнгі жұмыс уақыты бір сағатқа қысқартылған субъектілерде жұмысшы
Мерзімді еңбекақы алатын жұмысшыларға жеті сағаттық жұмыс күннінде
Біреудің орнына жұмыс істегені (атқарғаны) үшін төленетін
еңбекақысы
Біреудің орнына уақытша атқарған қызмет деп - өндіріс
Жұмысшыларға өзіне берілген разрядтан төмен тарифтен жұмысты атқарғаны
Шаруашылық субъекгілерінде кесімді еңбекақы алатын жұмысшылар өзіне берілген
Мысалы: бесінші разрядты жұмысшы (дәрежелі) үшінші разрядты жұмысшыға
Жұмысшы қыззметкерлерге қан тапсырған күнге, яғни донорлық міндетті
Шаруашылық субъектісілерінде жұмысшылар мен қызметкерлер қан тапсырған, яғни
Жұмысшылар мен қызметкерлерге жұмыстың тоқтап қалған уақытына төленетін
Жұмысшы кызметкерлердің мерзімнен тыс уақытта істелетін жұмыстарына, атқаратын
Халық шаруашылық салаларында нақтылы жұмыс уақыты белгіленген шаруашылық
Жұмысшылар мен қызметкерлерге демалыс және мейрам күндерінде істелінген
Заңға сәйкес шаруашылық субъектілерінде демалыс күндері жұмысшылар мен
Жұмысқа амалсыздан шықпай қалған уақытқа еңбекақы төлеу Шаруашылық
Шаруашылық субъектісівдегі жұмысшы-қызметкерлердің еңбекке уақытша жарамсыздығына және сырқаттанған
Қазақстан Республикасының номері 359-1 саңцы 1999 жылғы 1
Кезекті демалыста немесе қосымша демалыста болған уақытындағы жұмысшы-қызметкерлерге
Жұмыс істейтін, яғни шаруашылық субъектісіндегі жұмысшы немесе қызметкер
Жұмысшы-қызметкерлердің шаруашылық субъектісінде жұмыс істеу немесе қызмет атқару
АҚ «Жолаушылар тасымалы» «Оңтүстік» аймақтық Филиалының жұмысшылар
Әкімшілікке: 1-5 жыл стаж барларға-10%
6-10 жыл стаж барларға-15%
11-15 жыл стаж барларға-20%
16-25 жыл стаж барларға-25%
26 жылдан стажы аса -30%
Жұмысшылар: 1-5 жыл стаж барларға-10%
6-10 жыл стаж барларға-20%
11-15 жыл стаж барларға-30%
16-25 жыл стаж барларға-40%
26 жылдан стажы аса -50%
2.3. Орташа еңбек ақы, кезекті демалыс ақы есептеу
Орташа еңбекақы- бұл белгілі бір мерзімдегі (сағат, күн,
Заң жүзінде еңбеккерлердің орташа еңбекақысын сақтау көзделген (ақшалай
Ұйымнан босатылған қызметкерлердің өтемақыларын (қызметтен босату жәрдемақысы) есептеуде,
Жұмысшы үш апталық мерзімге әскери қызметке (жұмысшы әскери
Пайдалынмаған демалыстың өтемақыларын төлнуге және демалыстың төлемақысына;
Қызметтік іссапар уақытына төлемақысы;
Жұмысшының донор тапсыру үшін тексерілуге кеткен күндерінің, сондай-ақ
Орташа еңбекақы заңға сәйкес сақталған басқа жағдайларда (уақытша
Орташа еңбекақыны есептеудің аталған тәртібі, сонымен қатар уақытша
Орташа еңбекақы есептелгенде демалысқа бөлінетін материалдық көмек, мерекелік
Жыл сайынғы демалыс төлемі;
Пайдаланылмаған демалыс өтемақысы; оның ішінде бала тәрбиесімен айналысатын
Мемлекеттік және қоғамдық міндеттерді орындаған қызметкерлердің жұмыс уақытысының
Кадрлардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау жүйесіне байланысты
Қызметтен босату жәрдемақысы мен істелінбеген уақыт үшін төлемақының
Орташа еңбекақы есептік кезеңдегі нақты істеген уақытынана да
Егер де еңбеккерлер бір жылдан аз жұмыс істесе,
Егер де еңбеккерлердің ұзақ уақыт бойы жалақысы болмаса
Толық ай істемеген шаруашылық субъектісінде, құрылыс үйымдарында жаңадан
Жұмысшылар мен қызметкерлердің шаруашылық субъектісі бойынша орташа еңбекақысын,
Бұл көрсеткішті табу үшін жұмысшылар мен қызметкерлердің құрамдық
1. Жүкті (екі
Занда қаралған жасқа дейін
Оку демалысындағы еңбекақылары
сакталған немесе сақталмаған жұмысшылар мен
сондай-ақ жоғары және арнаулы оку орындарына түсуге емтихан
тапсыру үшін еңбекақысы сақталмай жіберілген жұмысшылар мен
қызметкерлер.
Әкімшілікгің ынтасы бойынша еңбекақысы
демалысқа кеткен жұмысшылар мен қызметкерлер және басқалар.
Орташа еңбекақыны табу үшін есепке алынатын
жұмысшылар мен қызметкерлер
қатарынан нақтылы жұмыс
жұмысшылар мен қызметкерлер кіргізіледі. Алдымен жұмыс
істеген адам/күні
Орташа еңбекақысы есептеу үшін есепке алынатын жұмысшы қызметкерлердің
Мыс: жолсерік Козлова Татьяна Юрьевнаның орташа еңбекақысы есептейік.02.06-01.07жыл
Отраша еңбекақы сомасы (1сағат бойынша): 606739,35/1637=370,64теңге
Кезекті демалысқа шыққанда төленетін төлемдер.
Белгіленген тәртіп бойынша , жылсайын жұмыс орнын сақтай
Еңбек демалысы аванс ретінде берілетін жағдай еңбек шартында
Еңбек стажын есептеу өзіне келесі кезеңдерді енгізеді:
есепті жылдың барысында нақты істелінген уақыты;
заңсыз жұмыстан шығарылған, жұмыссыз жүрген күндері;
уақытша жұмысқа жарамсыз, яғни емдеуде жүрген уақыты.
Жалақы сақталмаған кездегі алған демалысы стажға кірмейді, бірақ
Жыл сайынғы еңбек демалысы ауыстырылуы мүмкін, толық ұзартылуы
Жыл сайынғы еңбек демалысы (оның бір бөлігі) жұмысшының
Демалыс төлеміне арналған орташа күндік еңбекақы мен пайдалынмаған
Демалыс төлеміне арналған орташа күндік еңбекақы мен пайданылмаған
егер барлық есептік кезең толық істелінсе, есептік кезеңде
Егер есептік кезеңдегі әрбір он екі ай толық
4-кесте
РАСШИФРОВКА
Кезекті демалысты есептеу үшін орташа(күндік) еңбекақысын есептеу
аты-жөні: Козлова Татьяна Юрьевна
АҚ "Жолаушылар тасымалы" АФ "Оңтүстік"
ай,жыл кезең б/ша сомасы есептелінетін сома
есептелінетін күндер
орташа еңбекақысы
03,2006 17159,50 18875,45 5 3775,09
04,2006 43713,59 48084,94 30 1602,83
05,2006 54092,40 59501,64 29 2051,78
06,2006 42052,33 46257,56 19 2434,60
07,2006 56121,28 61733,40 31 1991,40
08,2006 60628,85 66691,73 30 2223,05
09,2006 50861,09 50861,09 30 1695,36
10,2006 38875,15 38875,15 12 3239,59
11,2006 51909,88 51909,88 26 1996,53
12,2006 57155,10 57155,10 23 2485,00
01,2007 55233,49 55233,49 29 1904,60
02,2007 49237,32 49237,32 28 1758,47
Барлығы 577039,98 604416,77 292 2069,92
орташа (күндік) еңбекақы соммасы: екі мың алпыс тоғыз
Бас бухгалтер
21,05,2007 жыл
Кезекті демалысты : Козлова Татьяна Юрьевнаға ақысын
Цехы 49, мамандығы жолсерік, демалыс кезеңі- 20.03.2006ж-13.14.2007жылға дейін.
Бұйрық бойынша демалыс мерзімі 24 күн яғни кезекті
Демалыс мерзімі АФ «оңтүстік»
Уақытша еңбекке жарамсыз күндеріне төленетін төлем.
Жұмыс беруші заң талаптарына сәйкес еңбекке
жалпы ауруы (сырқаты) бойынша,
жұмыста мертігуі және кәсіби сырқаты үшін;
тұрмыстық (күнделікті) зақым (жарақат);
екіқабат және босану.
Уақытша еңбекке жарамсыз күндеріне еңбеккерлерінің сырқатымен (аурумен) протез
Еңбекке уақытша жарамсыз парағы белгіленген тәртіпте беріледі, ал
Еңбекке уақытша жарамсыз парағы бойынша төленетін жәрдемақы бірінші
Барлық шаруашылық субъектілерінде еңбекке уақытша жарамсыздығы бойынша жұмысқа
Шаруашылық субъектісінде еңбекке уақытша жарамсыздыққа жәрдемақы мына жағдайларда
Өзіне берілген және басқа да міндеттерді атқарудан бас
ауырған жұмысшы-қызметкерлерге.
бойынша бүрын жәрдемақы
шешімімен жәрдемақы қайталануы тиіс;
Еңбекке
қызметкерлердің ішімдік ішіп мас болуы салдарынан болса;
Еңбекке уақытша
салдарынан болған жағдайдағы зақымдануынан болса;
Өз бетінше емделген жұмысшы-қызметкерлерге.
5-кесте
Жұмысқа уақытша жарамсыз парағы СерияАД № 4787618 есептеу
кәсіпорын АФ "Оңтүстік"
цех(бөлім) 068
жұмыс істемеген уақыты 02,05,2007ж-дан 10,05,2007ж-ға дейін
еңбекақы туралы парақ
айлар жұмыс істеген сағаттар
нақты жалақы сомасы сағаттық орташа жалақысы
02,2006-01.2007 606739,36 370,64
төлеуге тиісті ақысы
ауырған уақыты сағаттар сағат бойынша төлем мөлшері
сома Төлеуге тиәісті сома
23,02,2007 28.02.2007 33 370,64 12231,12 10920.00
01.03.2007 19.03.2007 99 370,64 36693,36 10920,00
Жиырма бір мың сегіжүз қырық теңге 00 тиын
Козлова Татьяна Юрьевна
ай,жыл кезең б/ша сомасы Жоғарлату коэфф. Есептелінетін сома
Есептелінетін
сағат Орташа еңбек ақысы
02/2006 46872,64 1,1 51559,90 127,00 405,98
03/2006 17159,50 1,1 18875,45 35,00 539,29
04/2006 43713,59 1,1 48084,94 165,00 291,42
05/2006 54092,40 1,1 59501,64 167,00 356,29
06/2006 42052,33 1,1 46257,56 115,00 402,23
07/2006 56121,28 1,1 61733,40 172,00 358,91
08/2006 60628,85 1 66691,73 174,00 383,28
09/2006 50861,09 1 50861,09 172,00 295,70
10/2006 38875,15 1 38875,15 68,00 571,69
11/2006 51909,88 1 51909,88 148,00 350,74
12/2006 57155,10 1 57155,10 127,00 450,04
01/2007 55233,49 1 55233,49 167,00 330,73
барлығы 574675,30
606739,35 1637,00 370,64
Цехы 48, мамандығы жолсерік, ауырған кезеңі- 02,05.2007ж-10,052007.2007жылға дейін.
2.4.Еңбекақыдан ұсталынатын ұсталымдар.
Осы күнгі қолданылып жүрген ережелерге сәйкес жұмысшы қызметкерлердің
жинакталған зейнетақы қорына
(жұмысшылар мен
сомасының 10% мөлшерінде).
Табыс салығы (белгіленген зандарға сәйкес).
Заң сот органдарының үкім қағазы бойынша ұсталатын
ұсталымдар (алимент, айыппүл және тағы да басқалар).
Несиеге сатып
жұмысшылар мен
бойынша белгіленген сомалар.
әр түрлі жарналар
жазбаша өтініші
ұйымдарға, партияларға, тағы басқаларға).
дербестік сақтандыру шартына
мен қызметкерлердің жазбаша өтініші бойынша жеке
басын, жанүя мүшелерін, мүлкін және тағы басқаларды
сактандыруға байланысты жарна аудару.
Жұмысшылар мен
есебінен берілген аванс пен артық төленген төлемдер
сомасы.
Жеке меншік үй салуына банкіден
мерзімді несиені үшін үсталынатын үсталымдар.
Жұмысшылар мен қызметкерлердің жазбаша өтініші
бойынша өзі жұмыс істейтін шаруашылық субъектісінің
қарамағындағы,яғни меншігіндегі үйде түрғаны үшін
пәтер ақы мен
төлемдер және
қарамағындағы мектепке дейінгі балалар
(балабақшаға)балаларының барғаны үшін төленетін
төлемдер.
Шаруашылық субъектісіне келтірген зиянды өтеу үшін үсыны-латын үсталымдар.
Ведомоствалық мектепке
Бұл
ҚР Салық Кодексіне жыл сайын өзгертулер мен толықтырулар
-2007 жылы 1 қаңтардан бастап айлық есептік көрсеткіш
-жылдық есептік көрсеткіш- 13 104 теңге,
-ең төменгі жалақы- 9 752 теңге
Төменде бейнеленген 6-ші кесте бойынша біз ставкаларының өзгергендегі
6 Кесте
ЖТС ставкаларының өзгергендегі айырмашылық көрсеткіштері
Оклад ЗҚТ ЖТС 2006 ж. желтоқсанда Таза табыс
2006г.
желтоқсанда ЖТС 2007 ж. қаңтарда Таза табыс
2007г.
қаңтарда Салыстыру
15 000 1 500 624 12 876 375
20 000 2 000 894 17 106 825
23 820 2 382 1 169 20 269
25 000 2 500 1254 21 246 1
30 000 3 000 1 614 25 386
35 000 3 500 1 974 29 526
40 000 4 000 2 334 33 666
45 000 4 500 2 694 37 806
50 000 5 000 3 193 41
55 000 5 500 3 778 45 722
60 000 6 000 4 333 49 337
62 300 6 230 4 332 51 438
65 000 6 500 4 948 53 552
70 000 7 000 5 533 57 467
75 000 7 500 6 118 61 382
80 000 8 000 6 703 65 297
Кесте көрсеткіштері бойынша 10 836 дан 23 820
Оклад есептеу формуласы:
Есептелетін табыс = ( таза табыс – 975,2)
Мысал ретінде ЖТС ставкасының өзгеруі Козлова Татьяна Юрьевнаның
06.2006 жылы еңбекқысы 52352 тенге, ЖТС-ғы 3467теңге ал
АҚ «Жолаушылар тасымалы» «Оңтүстік» аймақтық Филиалының сәуір
Ұст.
Түрлері Ұсталымдар Ұсталынған сома
901 Жоспарлы аванс 1609351,17
902 Бір жолғы төлемдер
904 Айыппұлдар мен мемлекеттік салымдар (госпошлина) 360,00
905 Алименттер 907971,00
908 Шаруашылық шығындар
(подотчетные суммы) 42400,00
913 Жұмыста жіберілген ақаулар үшін ұсталымдар 503,70
918 Зейнетақы салымдар 7845681,53
919 Кәсіподақ салымдар
(профсоюз) 781067,15
922 Форма үшін ұсталынатын ұстал-р 29607,09
924 Несиеге алынған тауарлар 63365,81
931 Билет пен отын үшін 18870,00
932 Алименттерді аударумен байл.жиналымдар 10724,76
Ұсталынған жиынтық 17065328,64
Салық жылы аяқталғанға дейін қызметкер жұмыстан кететін болса,
Халықтық соттың шешіміне, нотриалды оргаңдардың атқарушы жазуларына, өтем
Келіп түскен атқарушы қағаздар арнайы тізілімде тіркелуге тиіс.
Несиеге сатылған тауарлар үшін үстап қалу саудаласушы үйымның
1-әдіс. Субъект банктен (немесе өз қаражаттары есебінен) қарыз
2-әдіс. Сауда жасаушы үйымның жазбаша тапсырма — міндеттемесінің
Материалдық залалды (кемшілік, ұрлық-қарлық) өтеу бойынша үстап қалу
Кәсіподақ жарналарын үстап қалу айға есептелген жалақының барлық
Берілген жоспарлы және жоспардан тыс аванстар сақтандыру қағаздарының
Қызметкерлермен еңбекаіды бойынша есеп айырысуды ресімдеудің тәртібі. Депоненттелегн
Есеп айырысу және есеп айырысу-төлем ведомосттері еңбек ақы
Қызметкерлермен есеп айырысудың 4 түрі бар:
Т-49 нысанындағы
бойынша, мүнда жалақыдан үсталатындардың барлығы көрсетіледі
және жалақыны төлеу жүргізіледі.
Т-50 нысанындағы есеп
мүнда жалақы мен
Жалақыны беру тікелей жазылған төлем ведомсі бойынша дара
жүргізіледі.
Т-2 нысанындағы "Жалақымен есеп айырысу" қағаздары
бойынша, мүнда бір қызметкерге есептеу мен одан үстап
жүргізіледі. Жалақыны төлеу төлем ведомосі бойынша жүргізіледі.
Жылдық есеп
түптелген салым қағаздары
ведомость бойынша жүргізіледі.
Төлем ведомостері бойынша жалақы төлеу есеп айырысу шотынан
ІІІ. Еңбек және еңбекақы аудиті
3.1. Еңбек және еңбекақы аудитінің мақсаты, міндеті және
Аудит – бұл экономикалық іс-әрекеттер мен оқиғалар туралы
Классикалық ұғымда аудит – кәсіпорында жұмыс істемейтін маманданған
Сонымен, аудиттің пәні дегеніміз, шарт бойынша және
Аудиторлық жұмысты аудиторлар немесе аудиторлық фирмалар тапсырыс берушілермен
Аудитор мен клиент өздерінің атқаратын қызметті (міндетті) жөніндегі
кіммен шарт жасалынды (орындаушы немесе тапсырыс беруші)
шарттық мақсаты және екі жақты міндеті
жұмыстың құны және төлеу тәртібі
екі жақты жауапкершілігі
құпиялығы
таласты шешу жолдары
белгіленген мезгілден бұрын шартты тоқтату
шарттың орындалатын уақыты және екі жақтың мекен-жайлары.
Еңбекақы аудитінің мақсаты. Бұл өте маңызды мағына, өйткені
Аудиттің мақсаты мыналар болуы мүмкін:
еңбекақыны есептеу, сонымен қтар ұсталымдар бойынша экономика және
кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын нығайту мақсатында еңбекақымен байланысты болашақ
Жұмысшылар мен қызметкерлерге еңбекақы төлеуді тексерудің негізгі міндеті
Аудит оңтайлы басқару шешімінің негізінде жататын экономикалық ақпарат
Еңбекақы аудитінде есептік ақпарат экономикалық объектінің нақты жағдайын
Еңбекақы бойынша ақпараттардың көздері:
Жалпы жұмысшылар мен қызметкерлердің тізімі;
Өткен жылдар бойынша жұмысшылар мен қызметкерлердің тізімі;
Жұмыс істеген уақытының табельі;
Уақытша жарамсыз парақтары
Жеке жұмыскердің карточкасы;
Қызметкер іс-сапардан оралғаннан кейін осы іс-сапарды төлеу мамақсатына
Кадр бөлімінде жұмыскерлердің құжаттары;
Бұйрықтар;
Ұжымдық келісім шарт;
3350 «Еңбек ақы бойынша қысқа мерзімді берешек» шоты
Еңбек демалысына төлемді есептеу
Нормативтік құжаттар
ҚР «Еңбек туралы» Заң т.б.
3.2. Еңбек ақы аудиті
Қызметкерлермен еңбек ақы бойынша есеп айырысу есебінің аудитінің
Қызметкерлермен еңбек ақы бойынша есеп айырысу есебін тексергенде
Бүдан ары аудитор шаруашылық етуші субъектіде еңбекақы есептеудің
Алғашқы құжаттарды тексергенде аудитор жұмыс уақытын есептеу табеліне
Алғашқы құжаттардағы бұрын есептелген сомалардың қайталанбағандығын, есеп айырысу
Сондай-ақ шаруашылық етуші субъектінің енгізілмеген уақытша жұмыс істеген
Жұмысшылардың жеке күрам есебін кадрлар бөлімінде немесе арнайы
Бұл шоттағы есептелген сомалар жеке үсталымдар туралы мәліметтер
Алғашқы құжаттарды, есеп айырысу-төлем ведомостарын тексергенде арифметикалық есептеулерге
- келісімді бағалау бойынша тарифтік қойылым жәнек қызмет
ақы бойынша еңбек төлемі;
Мерзімдік еңбек ақыны тексергенде шаруашылық етуші субъектінің жұмысшыларының
Мерзімдік және
негізделуі қажет (сый беру тәртібі,
басқалар).
Жұмыстың қалыпты жағдайынан ауытқуына
төлемдердің төленгендігін;
Егер алғашқы құжаттарға тексеру жүргізгенде еңбекақы есептеуде елеулі
Әдетте бухгалтерлер алғашқы құжаттардағы мәліметтерді дербес шоттар мен
Жұмыстың қалыпты жағдайынан ауытқуына байланысты қосымша төлемнің дүрыстығын
Жұмысқа қосымша төлем төлеудің негізі жұмыс уақытының есеп
Бос түрып қалу жұмысшы үйымының ішінде болып, бірақ
Жаңа өндіріс түрлерін игеру, меңгеру кезіндегі жұмысшының кінәсінсіз
Өндірістегі ақау деп- негізгі бағытталған бағытына қолданыла алмайтын,
7 Кесте
Кәсіпорынның еңбек ақы бойынша есеп айырысудың аудиторлық тексерудің
Аудит рәсімдері Ақпарат көздері
1 Еңбек және жалақы есебін жүргізу тәртібінің және
2 Бастапқы құжаттардың түп нұсқаға және еңбек ақы
3 Еңбек төлемін кесімді бағалау тарифтік қойылым және
4 Кесімді және мерзімді еңбекақымен жұмыс істейтін жұмысшыларға
5 Уақытша еңбекке жарамсыздығына байланысты жәрдемақы және т.б.
6 Еңбек ақыдан ұсталымдарды ұстау дұрыстығын тексерген Орындау
7 Депоненттелген еңбек арқылы тексеру Депоненттелген еңбек ақы
8 Еңбекақы бойынша шоттар корреспонденцияларының берілу дұрыстығын тексеру
9 Еңбекақы бойынша аналикалық және синтетикалық есептердіңсәйкестігін тексеру
10 К/о ғы еңбек ақы бойынша есеп айырысу
3.3. Еңбекақыны талдау
Кәсіпорын қызметінің тиімділігі өндірістің (тиімділігін) шығындар мен қолданылған
қорытындылаушы;
техника-экономикалық.
Бірінші топтың көрсеткіштеріне табыстың деңгейі, еңбек өнімділігі өндірістің
Өндірістің тиімділігінің ең басты көрсеткіші жанды еңбек өнімділігі
Бір жұмыс істеушіге шаққандағы
сату көлемі
Қызметкердің жылдық орташа саны
Бір жұмыс істеушіні ұстау =
үшін кеткен шығындар Қызметкердің жылдық орташа саны
Сондай —ақ кәсіпорындарда еңбек өнімділігінің негізгі көрсеткіші бір
W = DN /R= D N xr
мұнда: DN - өнімді сатудан
R –жұмыс істеушілердің тізімдік орташа саны;
r -жұмысшылардың тізімдік орташа саны;
DN/ r- бір жұмысшыға шаққанда жылдық орташа өндірілген
r/R -жұмыс істеушілер құрамындағы жұмысшылардың үлес салмағы.
Формуладан, біз бөлшекті бір санға (r) көбейттік және
Кесте 8
Бұл жұмыс істеушіге шаққандағы орташа жылдық өндірілген өнімнің
Көрсеткіштер Жоспар бойынша Ісжүзінде Ауытқуы
(+)
1 Босатылмаған бағамен өнімді сатудан түскен табыс (ақша),
2 Жұмыс істеушілердің тізімдік орташа саны, адам 1046
3 Бір жұмыс істеушіге шаққандағы орташа жылдық өндірілген
4 Жұмыс істеушілердің тізімдік орташа саны, адам 855
5 Жұмыс істеушілер күрамындағы жұмысшылардың үлес салмағы %
6 Бір жұмысшыға шаққандағы орташа жылдық өндірілген өнім,
Олардың әсерін тізбектеп ауыстыру тәсілімен анықтауға болады, оның
Жеке көрсеткіштің базистік шамасын нактысымен алмастыру — ауыстыру
Есептеуді тексеру ауыткулар балансын салыстыру жолымен жүргізіледі: кейбір
Аталған жеке көрсеткіш әсер еткен қорытынды көрсеткіштің өзгеру
Жеке көрсеткіштердің базистік шамасын нактысымен алмастырудың кезектілігі туралы
Алдымен сан мен құрылымның жеке көрсеткіштері шамасын өзгертеді,
Бұл жағдайда ауыстыруды негізгіден бастайды, одан кейін алдыңғыға
Біздің мысалымызда, бір жұмыс істеушіге жылдық орташа өндірілген
9 Кесте
Жұмысшылардың үлес салмағы мен жұмысшының еңбек өнімділігінің өздерінің
Рет нөмері Өзара әсер
Есептеудің Ауыстыруд ың Жұмысшылар дың
лардың еңбек өнімділігі Жұмыс істеушінің орташа
1 - Жоспар 0,6502 Жоспар 47315 Жоспар
325137
2 1 Нақты 0,6413 Жоспар 47315 Есептеу
32137 -376 Жұмысшылар мен қамтамасыз етілмеуі
3 2 Нақты 0,6413 Нақты 47136 Нақты 32020
Кестеден көрінгендей, жұмысшыларды жеткіліксіз мөлшерде алғандыктан және бір
[32020-32513 = (-376)+ (+117)] = +493, соның ішінде
Өз кезегінде, бір жұмысшының жылдық орташа өнім өндіруіне
Базистік деңгеймен салыстырғанда бір жұмысшының орташа жылдық өнім
1) бір жұмысшының орташа жұмыс күнінің саны;
2) жұмыс күнінің орташа ұзақтығы;
3) бір жұмысшының орташа сағаттық өнім өндіруі
бұл жағдайда жұмыс күнінің орташа саны — негізгі
Одан туындайтыны, тізбектеп ауыстыру тәсілін пайдаланған, көрсеткіштер сомасын
Өнім өндіруге қатыспайтын қызметкерлер тобының үлес салмағы төмен
Орташа жылдық және орташа күндік өнім өндіру бойынша
Орташа күндік және орташа сағаттық өнім өндіру бойынша
10 Кесте
Өнім өндіру жоспарының орындалу көрсеткіштері
Көрсеткіштер Жоспар Есеп беру Орындалуы, % бен
1 Жылына бір жұмыс істеушіге есептеген өнім өндіру,
2 Жылына бір жұмысшының өнім өндіру, теңге 47
3 Күніне бір жұмысшының өнім өндіруі, теңге 170,62
4 Сағатына бір жұмысының өлім өндіруі, теңге 22,45
Кестеде келтірілген өнім өндіру көрсеткіштерінен, бір жұмыс істеуші
Бір жұмысшының жылына өнім өндіру жоспарының орындалу пайызы
Еңбек өнімділігін талдағанда, істегеніне қарай еңбекақы алатын жұмысшылардың
Еңбек ресурстарын, еңбек шығындарын азайта отырып тиімді пайдалану
"Оңтүстік"АФ-ның еңбек туралы есеп 11-ші және 12-ші кестелерденден
11-кесте--Жұмысшыларының саны мен еңбекақы қоры
2005 мен 2006 жылдар бойынша салыстыру негізінде талдау
№ Көрсеткіштердің атауы өлшем
бірлігі 2005жыл 2006жыл ауытқу %
1 2 3 4 5 6 7
001 Есепті кезең бойынша
жұмыскерлердің нақты саны адам 1398 1503 +105 +7,51
001.1 -әкімшілік басқарушы қызметкерлер адам 61 65 +5
001 Жалпы еңбекақы қоры мың.тг 756522 937769 +181254
002.1 -әкімшілік басқарушы қызметкерлер мың.тг 35575 50828 +15253
003 Орташа айлық еңбекақы тг 45095 51982 +6887
003.1 -әкімшілік басқарушы қызметкерлер тг 48600 65164 +16564
004 Бүкіл жұмыскерлермен нақты атқарылған адам-сағаты Адам*сағат 2574000
004.1 -әкімшілік басқарушы қызметкерлер Адам*сағат 114631 120062 +5431
Кестеден көріп отырғанымыздай 2006 жылды 2005 жылмен
2005 жылға қарағанда 2006 жылы жұмыскерлердің саны 7.51%-ға
12-кесте
Еңбекақыны төлеу
№ Көрсеткіштердің атауы өлшем
бірлігі 2005жыл 2006жыл ауытқу %
1 2 3 4 5 6 7
001 Есепті кезең басына еңбекақы бойынша қарыздар
002 Есепті кезең бойынша есептелінді мың.тг 798617 967945
003 Ұсталынғаны, барлығы мың.тг 129795 169481 +39686 30,57
Соның ішінде:
004 Зейнетақы салымдары (10%) мың.тг 68679 88978 +20299
005 Жеке табыс салығы мың.тг 45675 60821 +15146
006 Басқалар мың.тг 15441 19682 +4241 27,46
007 Есепті кезең бойынша төленді,барлығы мың.тг 682338 789789
Соның ішінде:
008 Ақшамен мың.тг 679159 785799 +106640 15,7
009 Тауарлар мен қызметтермен мың.тг 3179 3990 +811
010 Есепті уақытқа сальдо (қалдық) мың.тг 57617 66292
Кестеден көретініміз, есепті кезең бойынша еңбекақы бойынша
Қорытынды
Қазақстан Республикасының әрбір азаматы еңбек етуге құқылы. Демек,
Нарықтық шаруашылық жүргізуге көшу жағдайында Қазақстандағы экономикалық және
Кейінгі жылдары Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік есеп жүйесін халықаралық
Диплом жұмысы «Қазақстан темір жолы » республикалық мемлекеттік
Еңбек ақы өнімнің өзіндік құнының негізгі элементтерінің бірі
Еңбек ақы —бүл еңбек өлшемі мен тұтыну өлшеміне
Экономикалық теория түрғысынан қарағанда жалақының номиналды және шынайы
Есеп жүйесі 1С бағдарламасын қолдану арқылы технология бойынша
- есепті кезең бойынша жұмыскерлердің нақты саны 2006
- жалпы еңбекақы қоры - 181254
- орташа айлық еңбекақы есепті жылы 6887 мың
- есепті кезең бойынша еңбекақы бойынша қарыздар –
Бухгалтерлік есеп жүргізу ҚР нормативтік-қүқықтық қүжаттардың халықаралық стандартардың
Еңбекті есепке алу жұмыс уақытының табельдеу арқылы жүзеге
Қызметкерлермен еңбек ақы бойынша есеп айырысу есебін тексергенде
Қорыта келгенде, дипломдық жұмысымның тақырыбына сәйкес және зерттелінген
Біріншіден, 2007 жылғы 28 ақпанда қабылданған “Бухгалтерлік есеп
Екіншіден, «Қазақстан темір жолы» республикалық мемлекеттік кәсіпорынның «Оңтүстік»
Үшіншіден, осы филиалында жолаушыларды тасымалдау вагондарын халықаралық стандарттар
Төртіншіден, заңсыз түрде жолаушыларды тасымалдауды тоқтату шараларын үздіксіз
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
ҚР-ның “Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы” 2007
ҚР-ның “Аудиторлық қызмет туралы” 2006 ж. 16 мамырдағы
Бухгалтерлік есеп стандарттары. Қазақстан Республикасының Ұлттық комиссиясы.
Қаржылық есептілікті Халықаралық стандарттарға сәйкес жасайтын ұйымдарға арналған
Қаржылық есептің Халықаралық Стандарттары: Тәжірибелік құрал. Бүкіләлемдік Банк.
Тулегенов Э.Т. Басқару есебі: оқу құралы – Алматы:
Назарова В.Л., М.С.Жапбарханова, Фурсов Д.А., Фурсова С.Д. Басқару
Дюсембаев К.Ш. Аудит и анализ в системе управления
Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.И. Кәсіпорындағы
Назарова В.Л. Бухгалтерский учет хозяйствующих субъектов. Алматы, "Экономика"
Рахимбекова Р.М. Кеулимжаев К.К. Айтжанова Л.Ж., Салменова А.
Тайгашинова К.Т., Мусабеков Д.Д. Вопросы совершенствования теории бухгалтерского
Тулешова Г.К. Финансовый учет и отчетность в соответствии
Радостовец В.В., Шмидт О.И. Теория и отраслевые особенности
Назарова В.Л. Бухгалтерский учет хозяйствующих субъектов.Учебник/Под ред.
Ташенова С.Д. Учет и анализ финансовой отчетности: Учебное
Баймуханова С.Б. Бухгалтерлік есеп: оқулық – Алматы, 2003-312
Ә.Әбдіманапов. Бухгалтерлік және қаржылық есеп принциптері (халықаралық стандарт)
Дүйсембаев К.Ш., Төлегенов Е.Т., Жұмағалиева Ж.Г. Кәсіпорынның қаржылық
Грей С., Нидлз Б. Қаржылық есеп: глобальді көзқарас.
Ришар Ж. Аудит и анализ в системе управления
Николаева О.Е., Шишкова Т.В. Международные стандарты финансовой отчетности:
Родостовец В.К., Родостовец В.В., Шмидт О.И. Бухгалтерский учет
Международные стандарты аудита в Казахстане.
Казахстанские стандарты по аудиту. Алматы "Каржы каражат"
Байдәулетов М.Б., Байдәулетов С.М. Аудит теориясы: оқулық –
Ержанов М.С. Теория и практика аудита. - Алматы:
Ержанов М.С. Аудит. 2005
Дюсембаев К.Ш. Теория аудита: Учебник.- Алматы: Экономика, 1995.
Дюсембаев К.Ш. и др. Аудит и анализ финансовой
3
Еңбекақы төлеу элементтері
Еңбек түсінігі және еңбекақы есебі
Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есебі бухгалтерлік есеп
Еңбекақы ұғымы және еңбекақыны есептеу тәртібі
Нарық экономикасы кезеңіндегі еңбек және еңбекақы есебінің маңызы
Кәсіпорындағы еңбекақы
Еңбекақы мен тариф жүйелері туралы
МЗЖ есептеуде кірістерді анықтау
Фермерлік шаруашылық Дархан шаруашылықтың қаржылық- экономикалық көрсеткіштерінің талдауы
Еңбекақыны есептеу және еңбекақы төлеу есебі