Акционерлік меншіктің мәні мен мазмұны
МазмҰны
КІРІСПЕ……………………………………………………………..3
1. ШаруашылыҚ жҮргізудіҢ акционерлік формасыныҢ теорИЯлыҚ негіздері
Акционерлік қоғамдардың пайда болу тарихы және олардың дамуы……………………………………..……………………
Акционерлік меншіктің мәні мен мазмұны….………….. 11
2. ҚазаҚстан Республикасында АҚ-дыҢ Қалыптасу мен даму
2.1.Қазақстандағы АҚ-дың жағдайын талдау және қызмет жасау шарттары………………………………………………………….19
Кәсіпорынның маркетингтік қызметін жетілдіру
ҚазаҚстан Республикасында акционерлік ҚоҒамдардыҢ Қалыптасу мен даму ерекшеліктері
3.1 Қазақстандағы акционерлік қоғамдардың жағдайы мен қызмет ету
Қорытынды……………………………………………….…….27
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ……………………30
Кіріспе
Бүгінгі күні Қазақстанда нарықтық экономиканың негіздерін құрудың маңызды
Экономикадағы өндірістің құлдырауы және дағдарыс жағдайларында акционерлік қатынастардың
Акционерлік қатынастардың, қаржылық ресурстардың мобилизациясы ақшаны байланыстырудың, инфляциямен
Елімізде акционерлік қатынастардың дамуы мемлекет иелігінен алу мен
Өндірістің дамуында еңбек коллективтерінің еңбегін ынталандырудың, қызығушылығын жоғарлатудың
Сондай-ақ, акционерлік қоғамдар ел экономикасына несиелік және тікелей
Акционерлiк қоғамдардық экономиалық тиiмдiлiгi қазiргi нарық қатынастары жағдайында
Экономикалік есеп және есеп беру мәліметтері шаруашылықтың және
Қазіргі нарықтық экономикаға түбегейлі көшу кезеңінде экономикалік есепке
Еліміздің егемендік алып, өз алдына ел болғанына да
ШаруашылыҚ жҮргізудіҢ акционерлік формасыныҢ теориЯлыҚ негіздері
Акционерлік компаниялардың пайда болу тарихы
Акционерлік қоғам капитал шоғырлануының қажеттілігі туындауы нәтижесінде,
Акционерлік компанияларға өтудің ең ежелгі формаларының бірі ретінде
Ал 13-ші, 14-ші жүзжылдықтарда communіtates, socіatates немесе colonnae
И.Т. Тарасов ең алғашқы акционерлік қоғам ретінде 1345
Ал, Маркстің ілімі бойынша акционерлік қоғамдар капиталистік жеке
Акционерлік меншікті капитализмнің экономикалық құрлымының бөлінбейтін компонентіне айналдырған
Акционерлік істің дамуы Голландияда жалғасын тапты. 1595 жылы
Голландиядан кейін хронологиялық ретте Англия тұрды. Онда акционерлік
Еуропада акционерлік істің қалыптасуы мен дамуының барлық бастапқы
АҚШ-тың өмір сүруінің алғашқы кезеңінде әрбір жаңа кәсіпкерлік
Ресей империясында акционерлік істің дамуы алдыңғы қатарлы Еуропа
Ресейде акция спекуляциясы мен жаппай банкротқа ұшырау Еуропадағыдай
Революцияға дейінгі Ресейлік заңшығарушылық саудалық, сондай-ақ, акционерлік форманы
1916 жылы Ресейде 5.5 млрд. сом капиталы бар
1.2 Акционерлік қоғамдардың мәні мен мазмұны
Алғашында акционерлік қоғамның мәні біріккен тұлғалардың дамуымен құрылған,
Акционерлік формаға капитализмнің бүтіндей дамуының жалпы заңдылықтары тән.
Индивидуалды меншіктен айырмашылығы акционерлік капиталдың субъектісі болып біріккен,
Акционерлік капиталдың кең таралуы жағдайында байлықтың негізгі формасы
Акция қозғалысы акционерлік капитал өзгерісімен қатар, акционерлік меншік
Карл Маркс акционерлік қоғамды ассоциацияланған өндіріске өту
Жалпы, акционерлік меншіктің өзі социалистік те, капиталистік те
Акционерлік меншік өте икемді болып табылады. Ресми түрде
Акционерлендірудің дамуы капитализмнің бірқатар қайшылықтарын шешуге, оның жаңа
Акционерлік компаниядағы капитал концентрациясының ерекшелігіне оның кәсіпорын концентрациясынан
Акционерлік фирмадағы концентрация ерекшелігіне, сондай-ақ оның толық мамандану
Акционерлік қоғамдардың құрылуында нақты капитал қозғалысы мен меншік
Қазіргі буржуазиялық экономикалық ғылым "қазіргі экономиканың
Жұмысшыны кәсіпорын басқарушысына айналдыру идеясы түбірімен утопиялық социализм
а) Батыс Европада кәсіпорын акцияларын жеңілдікпен сату
Еңбеккерлердің акционерлік меншіктерінің пайда болуының басқа да формасы
б) Еңбеккерлердің акционерлік меншік бағдарламасы ”ESOP”. Шын мәнінде,
Қазақстан Республикасындағы шаруашылық жағдай шаруашылық субъектілер арасындағы байланыс
Қазіргі қоғамдық еңбек бөлінісінің даму деңгейі, шаруашылық қызмет
Меншіктің акционерлік формасын енгізу мемлекеттің қаржылық шығындарын, эмиссия
Меншіктің акционерлік формасын енгізу арқылы экономикалық тиімділік өседі
2. АҚ-ның экономикалық тиiмдiлiгi.
(АҚ Системотехника мысалында талдау )
2.1 Акционерлiк қоғамдардың экономикалық тиiмдiлiгi және олардың дамуы
Өндіріс үрдісінде еңбек құралдарымен қатар өндірістің қорлары еңбек
Тауарлы-материалдық қорлар баланста материалдар, дайын өнімдер, тауарлар және
Шикізаттар деп – бұрын азды көпті еңбек сіңірілген
Көмекші материалдарға – әр-түрлі химикаттар мен майлайтын, сүртетін
Материалдық құндылықтар ішінде бөлек топ болып отындар, ыдыс
Акционерлiк қоғамның анализi менг есептiк талдауы.
Қазақстан Республикасының нарығында “Системотехника” компаниясы 1994 жылдан бері
“Системотехника” АҚ-ның дүние жүзіне танымал SIEMENS корпорациясының техникасымен
Компаниядағы барлық жұмыстарды кәсіби мамандар, өз ісінің шеберлері
2000 жылдан бастап “Системотехника” АҚ-ы компьютерлік техникаларды, күрделі
“Системотехника” акционерлік қоғамның шаруашылық қызметінің сипаттамасы төмендегі
1-кесте
“Системотехника” АҚ-ның шаруашылық қызметінің негізгі көрсеткіштері 2004 жыл.
Мың тг.
№ Көрсеткіштер Өлшем бірлігі 2003 жыл 2004 жыл
1 Сатудан түскен табыс Мың теңге 64555 70684
2 Сатылған өнімдердің өзіндік құны
Мың теңге
42098
39331
-2767
93,42%
3 Жалпы табыс Мың теңге 22457 31353 +8896
4 Кезең шығындары Мың теңге 15222 17821 +2599
5 Салық салынғанға дейінгі табыс
Мың теңге
7235
13532
+6297
187,03%
6 Таза табыс Мың теңге 4819 10056 +5237
7 Табыс рентабельділігі
Пайыз
7,46
14,22
+1,9
190,6%
8 Жұмысшылардың орташа тізімдік саны
Адам
36
42
6
116,6%
9 Негізгі құралдардың жылдық орташа құны
Мың теңге
6548
13643
+7095
208,3%
10 Қор қайтарымдылығы Мың теңге 9,85 5,18 -4,67
Кесте мәліметтерінен көріп отырғанымыздай сатудан түскен табыс 2003
Табыс рентабельділігін табу үшін таза табысты сатудан түскен
Жұмысшылардың 6 адамға артуы, компанияның 6 жас маманның
Негізгі құралдардың орташа мөлшері 7095 мың теңгеге
ҚазаҚстан Республикасында акционерлік ҚоҒамдардыҢ Қалыптасу мен даму ерекшеліктері
3.1 Қазақстандағы акционерлік қоғамдардың жағдайы мен қызмет ету
Ең алғашқы акционерлік қоғамдар біздің елде 15.12.1990 жылы
Рентабельділігі төмен және тиімсіз мемлекеттік кәсіпорындарды субсидиялау мен
Кәсіпорынның экономикалық тиімділігін көтеру және сол арқылы Ұлттық
Бірақ, постсоциалистік елдердегі жекешелендіру ерекшелігіне оның, ең
Қазақстан Республикасында меншікті рефрмалаудың бірінші кезеңінде (1991-1992 жылдары)
Бұл, ең алдымен, ҚР-дағы мемлекеттік меншік объектісін мемлекет
Тек қана Қазақстан Республикасындағы 1993-1995 жылдардағы (ІІ кезең)
Қорытынды
Қазіргі күні нарықтық экономиканың қатаң заңдарына бейімделе алған
Алғашқыда АҚ-дар /бағалы қағаздар нарығының негізгі субъектісі ретінде/
Курс жұмысын жазу барысында тәжірибемді өткен “Системотехника” ЖАҚ-ның
Бағдарламамен жабдықтаумен қатар компьютерлерді, тұрмыстық техникаларды жөндеу жұмыстарын
“Системотехника” АҚ-ның 2004 жылы жалпы түсімі 70684 мың
Негізінде кез келген акционерлік қоғамның өмір сүру әдісі
Сонымен, Қазақстан Республикасындағы акционерлік қоғамдардың дамуында келесідей негізгі
қарапайым халықтың көбінің акционерлік қатынастар мәселелерін түсінбеуі;
көптеген қоғамдарда акция "акция" болып табылмайды;
акционерлік қоғамдардың үлесінің көптігі;
ашық акционерлік қоғамдардың акция эмиссиясын жүргізбеуі;
Заңдық базадағы қайшылықтар /24/.
Осындай бірқатар мәселелерді шешу жолдары:
Заңдық базаны ретке келтіру.
Акционерлік істі білетін мамандарды дайындау /қаржыгерлер, брокерлер мен
Акцияның әлеуметтік қағидасын максималды түрде сақтай отырып, тарату
Міне, осындай мәселелерді шешудің бірден-бір жолы ретінде парламент
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан Республикасының “Бухгалтерлiк есеп және қаржылық қорытынды жөніндегі”
Қазақстан Республикасының “Аудиторлық қызмет жөніндегі” заңы, 18.11.1998ж. (соңғы
Қазақстан Республикасының “Салықтар және бюджетке тиісті міндетті төлемдер
Баймұханова С.Б., Балапанова Ә.Ж. Бухгалтерлiк есеп: Оқу құралы.
Вещунова Н.Л., Фомина Л.Ф. Экономикаский учет на предприятиях
Дуйсенбаев К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиев Ж.Г. Кәсіпорынның қаржылық
Н.А.Назарбаев. Рынок и социально-экономичское развитие. -М.:Экономика, -1994.
Каминка А.И. Акционерные компании. Т.1. -С.-Пб.:1902.
Тарасов И.Т. Учение об акционерных компаниях. -М.:1998.
Маркс К. Капитал. Т 4.
Писемский П. Акционерные компании с точки зрения гражданского
Указ от 27 октября 1699 года /Свод Законов
Метелева Ю.А. Правовые положения акционера в АО-е.-М.:1999.
Шершеневич Г.Ф. Курс торгового права.Т.1.
Кошанов А.К.,Рамазанов А.А., Бисембаев А.А. и др.формирование системы
Кошанова Ж.А. Становление акционерной собственности в условиях перехода
ҚР-ның Азаматтық кодексінің ресми мәтіні/Жалпы және ерекще бөлімдер/:-А.:Жеті
ҚР «Акционерлік қоғамдар туралы Заңы/16.05.2003/..
2.2 Анализ и оценка эффективности деятельности акционерных обществ
В Послании Президента РК сформулирована четкая установка на
Таблица 18 – Удельный вес прибыльных и
(в процентах к численности действующих)
Годы Прибыльные Убыточные
2000 56 44
2001 60 40
2002 61,4 38,6
2003 65,1 34,9
2004 68,4 31,6
2005 70,7 29,3
Примечание - Составлена по данным Агентства РК
Из таблицы видно, что за рассматриваемый период наблюдается
Для оценки эффективности работы АО представляет интерес сравнительное
Как видно из вышепредставленной таблицы, акционерные общества имеют
Лидируют акционерные общества также по удельному весу в
Оценку эффективности крупных предприятий существенно дополняют показатели об
Для выявления резервов повышения эффективной работы акционерных обществ
В Казахстане непрерывно и достаточно быстрыми темпами увеличивается
Таблица 20 – Финансовый результат работы малых предприятий
Годы Предприятия, получившие прибыль Предприятия, получившие убыток
Количество предприятий, единиц Удельный вес в % к
2001 21587 53,6 56 103 18 680 46,4
2002 24501 54,5 60 152 20 486 45,5
2003 26241 54,5 103 349 21 917 45,5
2004 27806 54,1 170 620 23 583 45,9
2005 30495 53,4 388 630 26 570 46,6
Источник: Финансы Республики Казахстан. Статистический сборник. Алматы,
Получение прибыли является, как отмечалось в предыдущей части
На эффективность работы АО наряду с воздействием фондового
Оценку результатов работы акционерных обществ, основанную на обобщенных
Из данных таблицы видно, что соотношение доли прибыльных
Для характеристики эффективности работы крупных и средних предприятий
Таблица 21 – Совокупный доход (убыток) до налогообложения
млн. тенге
Годы Совокупный доход (убыток) до налогообложения в том
государственная форма собственности частная форма собственности
1 2 3 4 5 6
2001 353 804 1 836 317 149 317
2002 512 044 1 489 441 294 441
2003 750 783 3 223 613 194 613
2004 1 245 455 5 343 1 045
2005 1 880 403 7 869 1 591
Источник : Финансы Республики Казахстан. Ежегодный статистический сборник.
Из приведенных данных видно, что 84,6% совокупного дохода
Таким образом, можно признать, что акционерные общества обладают
3.1 Основные направления совершенствования управления акционерными обществами
Для управления производством в акционерных обществах используются традиционные
Изучение управленческой деятельности ряда АО показывает, что сложившиеся
В крупных компаниях, не говоря о средних, отсутствуют
Анализ показывает, что производственная структура многих действующих компаний
В период перехода к рыночным отношениям наблюдался процесс
Наряду с этим для акционерных обществ характерны специфические
Как следствие, акционерные общества обладают рядом преимуществ для
При организации управления акционерным обществом нужно учесть его
Опыт управления акционерным обществом в Казахстане накапливается. При
На современном этапе развития экономики Казахстана обращается внимание
Основными составляющими корпоративного управления являются: структура акционерного капитала;
Эффективность управления обществом может быть достигнута при создании
Основными приоритетами развития системы корпоративного управления являются: во-первых,
Приоритетом компании также является дальнейшее совершенствование деятельности совета
В силу исторических условий развития рыночных отношений существенно
В стране предпринимаются активные меры по законодательному и
В интересах развития корпоративных отношений в 2005 г.
- принцип защиты прав и интересов акционеров;
- принцип эффективного управления компанией советом директоров и
- принципы прозрачности и объективности раскрытия информации о
- принципы законности и этики;
- принципы эффективной дивидендной политики;
- принципы эффективной кадровой политики;
- принципы регулирования корпоративных конфликтов.
Кодекс представляет собой базовый документ для разработки акционерными
АО «Банк ТуранАлем» 14 октября 2005 г. на
Кодекс разработан с учетом международного опыта в области
3
2
Меншік формаларының әр алуандығы – нарықтың экономикалық негізі, формалары және әдістері
Меншіктің мәні және экономикалық мазмұны, оның тарихи нысандары
Нарықтық экономикадағы меншік
Меншіктің қазіргі формалары
Меншік экономикалық категория түрінде
НАРЫҚ ШАРУАШЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ МЕНШІК ЖӘНЕ КӘСІПКЕРЛІК
Қазақстан Республикасындағы меншік және оның түрлері
Меншік түрінің эволюциясы
Меншіктің құқықтық
Меншік қатынастары және оның түрлері