Кәсіпорынның табиғатты қорғау қызметінің экономикалық механизмі
Курстық жұмыс
Тақырыбы: Бизнес-жоспар және оны жасау жолдары
Мазмұны
Кіріспе 3
1 Жоспарлаудың мәні, методологиялық негіздері және көрсеткіштері 5
2 Жоспарлау процесінің маңызы мен сипаты 8
2.1 Жоспарлаудың негізгі жіктеулері 16
3 Кәсіпорынның даму жоспарының негізгі бөлімдері мен көрсеткештері
16
4 Өндірістік бағдарлама және оның негізгі көрсеткіштері 19
5 Бизнес-жоспардың құрылымы 21
6 Бизнес-жоспар және оны жасау жолдары 25
7 Бизнес-жоспарды іске асыру 28
8 Кәсіпорынның табиғатты қорғау қызметінің экономикалық механизмі
30
Қорытынды 32
Әдебиеттер 34
Кіріспе
Бизнес бірін-бірі өзара толықтырушы іс-әрекеттер мен операциялардың кешенінен
Жоспарлау жеке мәмілелерді іске асыру бағдарламасы мен мәмілелерді
Бізнес-жоспар мәмілелер жүргізу бағдарламасы және соның негізінде пайда
Бизнес-жоспар кәсіпкерге өзінің фирма жұмысын іске асыратын мәмілелердің
Бизнес-жоспар бүкіл бизнес операцияларды жүргізу үшін қажетті келісімшартты
Қаржылық жауапкершілік пен мудделік – бір процестід –
Сөйтіп, екі экономикалық категорияның – экономиканың негізгі буыны
Жоспарлылық қағидаты кәсіпорынның қаржылық қызметі өндірістің мақсаттарына, міндеттеріне,
Кәсіпорын ірірек шаруашылық құрылымға – бірлестік, ассоциация, концерн
1 Жоспарлаудың мәні, методологиялық негіздері
және көрсеткіштері
Нарықтық экономикада өнеркәсіптің тиімді еңбек етуі кәсіпорын жұмысын
Қазіргі уақытта кәсіпорынның даму жоспарын жасау барысында, жоспарлау
Жоспарлау методологиясына жоспарларды жасаудың түрлері мен әдістері жатады.
жоспарларды дамыған ғылыми-техникалық және есептік-экономикалық негіздеуді ұлғайту;
қажетті нормалар мен нормативтерді қолдану;
өндірісті техникалық-экономикалық негіздеу;
баланстық есептеулер жүргізу;
өндірістің тиімділігін арттыру көрсеткіштерінің жүйесін жақсарту;
материал сыйымдылығын, қор сыйымдылығын азайту;
еңбек өнімділігін арттыру;
жоғарғы сапалы өнім шығаруды ұлғайту;
жоспарлардың ыңғайлылығын, ықшамдылығын қамтамасыз ету және т.б.
Кәсіпорынның даму жоспарын прогрессивті техникалық-экономикалық нормалар мен нормативтерді
Норматив дегеніміз - салыстырмалы шама, еңбек құрал-жабдықтарының қолданылуын
Нормалар мен нормативтерді жасаған кезде, ғылым мен техниканың
Техникалық-экономикалық нормалар мен нормативтер мынадай топтар бойығала жасалынады:
нақты еңбек шығындары (өнімді шығаруға кеткен уақыт шығыны,
материалдық шығындар нормасы (шикізат, материал, отын, жылу, энергия,
еңбек құрал-жабдықтарын қолдану нормативтері (машиналарды, ірі құрал-жабдықтарды, механизмдерді,
өндіріс процесін ұйымдастырудың нормативтері (өндіріс циклының ұзақтығы, аяқталмаған
іске қосылатын кәсіпорын, өндірістер, цехтар мен агрегаттардың жобада
Нормалар мен нормативтер әртүрлі жағдайларда қолданылады. Тірі еңбек
Нормалар мен нормативтер өнімнің өзіндік құнын анықтау үшін
Жоспарларды техникалық-экономикалық негіздеу арқылы олардың көрсеткіштерін анықтайды.
Жоспарлар мынадай көрсеткіштерді қолдану арқылы жасалынады:
сандық;
сапалық;
көлемдік;
үлестік.
Сандық көрсеткіштерге - жалпы өнім мен тауар өнімінің
Сапалық көрсеткіштерге - өндірістің экономикалық тиімділігі, еңбек өнімділігінің
Үлестік көрсеткіштерге – бір-бірімен байланысты бірнеше көрсеткіштердің арақатынасы
Өнеркәсіптің жоспарлық көрсеткіштерін есептеу үшін табиғи, еңбек және
Табиғи өлшемдер - өндірістің көлемін, материалды ресурстарды жоспарлағанда
Еңбек өлшемдері - еңбек өнімділігін есептегенде, жалақының мөлшерін,
Құн өлшемдері - көрсеткіштердің құнын керсетеді. Құн өлшемі
2 Жоспарлау процесінің маңызы мен сипаты
Жоспарлау жүйеге ықпал ететін белсенді басқару процесі болып
ұйымның болашақтағы дамуын анықтайды;
алға қойылған мақсатқа жетудін, жолдары мен әдістерін белгілейді;
міндетті орындауда болуы ықтимал зардаптарды көре білуді қамтиды.
Жоспарлаудың маңызы болып қоршаған сыртқы орта факторларының әсері
Біздің қазіргі, бүгінгі күнгі жағдайымыз қандай?
Болашақта біз қандай болуымыз қажет?
Осы жолда нендей кедергілер орын алған?
Мақсатқа жетуге қандай әрекеттер жасағанымыз орынды?
Осыдан барып жоспарлау барысында ұйым деңгейінде жүзеге асырылатын
нақтылы мерзім ауқымында белгіленген мақсаттар мен оны орындаудағы
қажет етілетін адамдық, материалдық, ақпараттық басқа да ресурстары
басқару жүйесі мен ұйымдық құрылымды қалыптастыру және ақпараттар
еңбек өнімділігі мен пайда деңгейін арттыру, өндіріс барысы
сенімді бақылау жүйесін қамтамасыз ету арқылы міндеттерді орындауға
Басшылықтың алдында тұрған проблемалар мен міндеттер әрдайым өзара
Алғашқы кезеңде ұйымның нақтылы жағдайы мен мүмкіндіктерін, нарықтағы
Екінші кезенде бастапқы мақсаттар шеңберінде жаллы ұйымның және
Үшінші кезеңде анықталған міндеттерді орындауға қажетті іс-әрекеттер жиынтығын
Төртінші кезеңде өткізілген зерттеулер мен болжамдар негізінде қажетті
Соңғы кезеңде жоспарды жүзеге асыру мен қажет болған
2.1 Жоспарлаудық негізгі жіктеулері
Қазіргі кездегі басқару теориясы мен тәжірибесінде стратегиялық жоспарлау,
Стратегиялық жоспарлау. "Стратегия" ұгымы ежелгі грек еліндегі ауқымды
Стратегиялық жоспарлау – ұйым алдындағы мақсатқа жетудегі басшылықтың
Ресурстарды бөлу қызметі барлық қоғамдық ресурстардың шектеулілігімен байланысты.
Сыртқы ортаға бейімделу. Басқару ісінің барысы көп жағдайда
Ішкі үйлесімділікті орындау дегеніміз – стратегияны іс жүзіне
Ұйимдық стратегияны ұғыну басқарудағы осыған дейінгі орын алған
Кәсіпорын (ұйым) деңгейіндегі стратегия.
І. ӨҢДІРІС:
Өндірістің талап етілетін деңгейі қандай?
Қор мөлшері қанша мерзімге алдын ала есептелгені орынды?
Қаржы салуды қалайша тиімді орындауға болады?
Өндіріс барысына оған еңбек күшінің біліктілігі сай келе
Жабдықтау, құрастыру бөлшектерін кімнің жасағаны дұрыс?
ІІ. ҚАРЖЫ:
Ағымдағы және күрделі шығындар мөлшері қандай?
Айналым қаражатын қалайша арттыруға болады?
Қаржы жағдайын талдауды дамыту жолдары қандай?
Қаржы көздері, ресурстар ауқымы қандай?
ІІІ. МАРКЕТИНГ:
Нарықтағы қайсы сегментке үлкен көңіл бөлу қажет?
Өнімді еткізу саласындағы қаражат қалай бөлінуі керек?
Ұсынылатын өнімнің сапасы мен құрамы қандай болуы тиіс?
Баға саясаты қалайша тиімді жүзеге асырылады?
Нарық үлесі мен бәсекелесу қабілеті қандай деңгейде?
ІV. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕР:
Персоналды (қызметкер құрамын) оқыту мен дамытудың тиімді шаралары
Басшы қызметкерлерді даярлауға қойылатын талаптар қандай?
Іс-әрекетті бағалау, ынталандыру мұқият орындала ма?
Болашақта қызметкерлерге қандай талаптар қойылады?
Басқаруға катысуды қалайша дамытуға болады?
V. МӘДЕНИЕТ:
Әдеп-ғұрып пен дәстүрді қолдауға қандай шаралар қажет?
Фирма репутациясын (беделін) сақтап қалу жолдары қандай?
Ұйымдағы қарым-қатынасты қалайша жетілдіруге болады?
Қоғамдық пікірді жақсарту шаралары қандай?
Стратегиялық жоспар қабылданған кезде ол бүкіл ұйымның болашағын
Стратегиялық жоспарды жүзеге асырудың үлкен маңызы бар, себебі
Тактика – ұзақ мерзімді, кешенді стратегияны орындаудағы нақтылы
Саясат – мақсатқа жетуді жеңілдету үшін шешім қабылдау
Іс-жосығы (процедура) ұйым қызметінің барысы қайталанатын жағдайда алдын-ала
Кішігірім міндеттер мен шектеулі сұрақтарды шешуде орын алатын
Ереже мен процедура міндеттерді орындауда қызметкерлерге жоғарғы ықтималды
Өндіріс пен экономиканы басқарудың тиімділігін дамыту мақсатында тактикалық
Тактикалық жоспарлау. Ұйымның дамуын бейнелейтін кешенді стратегиялық жоспарды
Стратегияның дамуында әзірленуі;
Орта буындағы басшылықтың қабылдауы;
Стратегияға қарағанда, қысқа мерзімге есептелінуі;
Нәтижені бағалау тез уақытта нақтылы іс-әрекеттің орындалуына қарай
Ал енді осы белгілеріне қарай тактикалық жоспардың қабылдануы
Кәсіпорындағы жоспарлар жүйесі барлық қызметті орындаудағы әр қилы
Тәжірибеде басшылық көптеген жоспарларға өзгерістер енгізіп жетілдіріп отырады,
Индикативті жоспарлау. Қазіргі кездегі өндірістің, күрделене түсуі жағдайында
Индикативті жоспар кең мағынасында мемлекеттің әлеуметтік экономикалық дамуындағы
Жеке аймақтың, кәсіпорынның және азаматтардың құқықтары мен мүдделері
Индикативті жоспарлау жүйесі: стратегиялық, орта, мерзімді және ағымдағы
әлеуметтік-экономикалық жағдайды талдау;
әлеуметтік-экономикалық дамудың тұжырымдамасы;
бастапқы макроэкономикалық көрсеткіштер;
ұлттық бағдарламалар.
Әлеуметтік-экономикалық жағдайды талдау өндіріс мүмкіндіктерінің, экономиканың сыртқы және
Әлеуметтік-экономикалық дамудың тұжырымдамасында мемлекеттік реттеудің тікелей және қосалқы
Бастапқы макроэкономикалық көрсеткіштер экономикалық даму қарқынының болжамын, қоғамдық
Ұлттық бағдарламалар әлеуметтік-экономикалық стратегиялармен мемлекеттік реттеуді жузеге асыруда
Президент Н.Ә.Назарбаевтың "Қазақстан–2030". Барлық қазақстандық-тардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және
Ұйым ішіндегі жоспарлау. Жалпы экономиканың жетістіктері оның әрбір
Ұйым ішіндегі жоспарлау фирманың сыртқы ортаға бейімделу барысын,
Ұйым ішіндегі жоспарлаудың мақсаты: ұйымның сыртқы ортасындағы белгісіздік
Фирма деңгейіндегі жоспарлау ұйым болашағын бейнелей отырып келесі
– мумкіндіктерді бағалау (ресурстар, өндіріс, т.б.);
– нақтылы жоспардың мақсаты мен нәтижесін анықтау;
– жоспардың негізгі көрсеткіштерін бейнелеу;
– іс-әрекеттердің тиімді бағыт-бағдарламасын белгілеу;
– қажетті баламаны таңдап алу;
– жоспардың орындалуын қамтамасыз ету.
3 Кәсіпорынның даму жоспарының негізгі бөлімдері
мен көрсеткештері
Кәсіпорынның даму жоспары
Өнеркәсіп өнімін шығару жоспары (өндірістік бағдарлама) - негізгі
Ғылым мен техниканы дамыту жоспары. Бұл бөлімнің негізгі
Өндірістің экономикалық тиімділігін арттыру жоспары. Бұл жоспарда өндірістің
Күрделі қаржы және күрделі кұрылыс жоспары. Ол жаңа
Материалдык-техникалық қамтамасыз ету жоспары. Оған өнеркәсіп өнімдерін шығаруға
Еңбек және кадрлар жоспары. Бұл жоспар өндіріс көлемі
Өндіріс шығындары жоспары. Бұл жоспардың мақсаты - өндіріске
Қаржылық жоспар (қаржы). Қаржы жоспарында мынадай көрсеткіштер көрсетіледі
Кәсіпорын ұжымының әлеуметтік даму жоспары. Жұмысшылардың әлеуметтік жағдайын,
Табиғатты қорғау және табиғат ресурстарын пайдалы қолдану жоспары.
4 Өндірістік бағдарлама және оның
негізгі көрсеткіштері
Кәсіпорынның даму жоспарының ең негізгі бөлімі - өнім
Жоспардағы құн өлшеміндегі өнім көлемін анықтау үшін өнім
Жоспарда берілген өлшем бірліктер жоспарлау мен өндірісті ұйымдастырудың
Өнім шығару жоспарының маңызды бір бөлімі - өнімнің
Өнім шығару жоспарында өндірістегі ескірген, қазіргі заман талабына
Өндірістік бағдарламаның құн көрсеткіштеріне:
сату көлемі;
тауар өнімі;
жалпы өнім жатады.
Сатылған өнімнің көлеміне байланысты, өндіріс салаларының, бірлестіктер мен
Сатылатын өнімнің көлемін мына формула арқылы анықтайды:
Сө = Тж + Qж.б.- Qж.а.,
мұндағы: Тж - жоспар бойынша берілген товар өнімінін
Сө – жоспар бойынша берілген тауар өнімінің көлемі;
Qж.б.- Qж.а.- сатылмаған өнімдердің жылдың басындағы және жылдың
Тауар өнімінің көлеміне: сыртқа шығарылып сатылатын дайын өнімдердің
Жалпы өнімнің көлемі жоспарланған уақытта белгіленген жұмыс келемін
Ж0 = Т0 - Аб + Аа ,
мұндағы: Тө - тауар өнімі;
Аб, Аа - жылдың басындағы және жылдың аяғындағы
Таза өнімнің көлемі - тауар өнімінің көлемінен материалдык
Тазао = То
мұндағы: Мш - материалдык шығын;
Ан.к. - негізгі қорлардың тозуы.
5 Бизнес-жоспардың құрылымы
Бизнес-жоспар фирма қызметінің нақты бағытын зерттеудің нәтижесі болып
фирманың міндеті мен мақсаты;
қаржылық мүмкіндіктерімен теңестірілуі;
фирманың даму бағытының экономикалық негізі;
фирма қызметінің болашақта күткен экономикалық нәтижесі;
фирма қызметін қаржыландыру көзі анықталған болуы тиіс. Бизнес-жоспардың
Бизнес-жоспарды кұрудын мақсаты – кәсіпорынның шаруашылық қызметінің келешегін
Фирманың қызметін жоспарлау көптеген мүмкіндіктерді береді:
фирманың келешегімен айналысады;
қойылған мақсатқа жетуге жұмсалатын күштердің нақты координатасын жүзеге
бақылауға қажетті фирма қызметтерінің көрсеткіштерін орнықтырады;
басшылардың алға қойтан мақсатын және оған жетудің жолдарын
фирманың нарықтағы кездейсоқ жағдаңда болатын өзгерістерден хабардар болуына
фирманың барлық басшыларының жауапкершілігін арттырады. Бизнес-жоспар мынадай бөлімдерден
резюме (жалпы мәлімет);
тауарлар мен қызметтердің сипаттамасы;
тауарлар мен қызметтерді өткізу нарығы;
фирма қызметінің тәуекелдік бағасы;
өткізу нарығындағы бәсекелестік;
маркетингтік жоспар;
өндірістік жоспар;
ұйымдастырушылық жоспар;
қаржылық жоспар.
Бизнес-жоспар резюмеден басталады. Оның көлемі 4 беттен аспайтын
Ол жоспардың мазмұны мен негізгі ойын таныстырады.
Резюме мына бөлімдерден тұрады:
жобаның басты мақсаты;
кәсіпкерлік өнімнің қысқаша сипаттамасы;
жобаны жүзеге асыру мерзімі;
іске салынған қаржының рентабельділік деңгейі;
сату көлемі туралы мәлімет;
жобаны жүзеге асыруға байланысты шығындар;
күтілген тиімділік немесе қорытынды.
Резюме бизнес-жоспардың ең басты таныстырушы бөлігі болғандықтан, оны
Бұл бөлімде кәсіпкер өз кәсіпорнының (фирманың) өнімі туралы:
Осы бөлімде өз жоспарының негізгі элементтері: тауарлар, нарықтар,
Сондықтан бұл бөлім мынадай пункттерден құрылады:
маркетинг стратегиялары мен мақсаттары;
баға белгілеу;
тауарларды тарату схемасы;
сатуды ынталандыру әдістері;
сатудан кейін клиенттерге қызмет көрсетуді ұйымдастыру;
жарнама;
фирмалар және тауарлар туралы қоғамдық пікірдің қалыптасуы.
Бизнес-жоспардың бұл бөлімінде құрылған кәсіпорынның меншік формасының қай
Бизнес-жоспардың бұл бөлімін өндірістік қызметпен айнатысатын кәсіпкерлер ғана
Оның басты мақсаты – потенциальды инвесторлардың қажетті мерзімде,
Осы бөлімде фирманың өндірістік даму схемасын келтіру өте
Өндірістік жоспардың негізгі мақсаты тауар шығарудың өндірістік жақтарымен
Бизнес-жоспардағы ең маңызды бөлім қаржылық жоспар болып есептелінеді.
Қаржылық жоспар кәсіпорынның немесе фирма қызметінің нәтижесін таныстыратын
Бұл бөлімнің жоспарын құрған кезде мұқият түрде ішкі
Қаржылық жоспардың маңызды элементі коммерциялық кәсіпорынның (фирманың) жұмысын
6 Бизнес–жоспар және оны жасау жолдары
Бизнес-жоспар - бұл бизнестің жаңа тұрін құруға, фирма
Бизнес-жоспарды жаңадан құрылған кәсіпорындар, сонымен қатар экономикасы дамыған
кәсіпорынның болашақта тұрақтылығын және тіршілікке икемділік дәрежесін
дамудың сандық және сапалық көрсеткіштер түріндегі бизнестің болашағын
фирманың потенциалды инвесторлар жағынан көмекті қамтамасыз өте
жоспарлаудың бағалы тәжірибесін алуға көмектеседі, мекемеге және оның
Бизнес-жоспар инвесторлар және кәсіпкерлер арасындағы келіссөздерді бастаудың бастапқы
Бизнес-жоспар кәсіпкерлік жобаны дәлелдеудің формасы ретінде бизнестің жоспарлық
Ең алдымен бизнес-жоспарды құрастыруға кірісу үшін қажетті ақпараттың
I бөлім. Кәсіпкерлік іс-әрекеттің алға қойған мақсаттары
Кәсіпкерліктің негізгі мақсаты - пайда табу. Болашақтағы жұмысты
II бөлім. Бизнес-жоспардың негізгі көрсеткіштері. Түйіндеме
Бұл бөлім негізгі бөлім болып есептеледі және мынадай
басты мақсат;
өнімнің қысқаша мінездемесі, айрықша ерекшеліктері;
қойылған мақсатқа жетудің жолдары мен әдістері;
жобаны орындау мерзімі;
шығындар көлемі;
болжаулы тиімділік пен соңғы нәтижелер;
нәтижелерді қолдану аясы.
Негізгі жалпы көрсеткіштер:
өндіріс пен шығарған өнімді сату келемі;
пайда түсім көлемі;
өзіндік құнды азайту және қарызға алған қаражат;
рентабельділік.
Арнайы көрсеткіштер:
сатылған тауарлар мен аткарылған қызметтің сапасы, саны және
салымдардың қайтарымдылық уақыты;
жоспарланған нәтижелерге жетудің кепілділігі.
ІІІ бөлім. Тұтынушыларға жеткізілетін өнімдер мен атқарылатын қызметтердің
Бұл бөлімнің көрсеткіштері:
өнімнің сыртқы түрі, сипаттамасы, суреті, безендірілуі және т.б.;
кәсіпкерлік тауардың тұтынушылары туралы түсінік–темелер (тауарға сұраныс,
IV бөлім. Сату нарығын, сату көлемін талдап, бағалау
Бұл бөлімде өндіріс көлемі, сату көлемі анықталады. Маркетингтік
V бөлім. Ұйымдық шаралар мен жұмыс жасау
Кәсіпкерлік бағдарламаға - маркетинг, өнім шығару, өнімді сатып
Ұйымдық шараларға - бизнес-жоспарды орындауды басқару, жобаны басқарудың
VI бөлім. Ресурстармен қамтамасыз ету
Бұл бөлімде ресурстардың түрлері және көлемі жайында және
VII бөлім. Жобаның тиімділігі
Бұл бизнес-жоспардың соңғы бөлімі, мұнда кәсіпкерліктен алынған тиімділік
7 Бизнес-жоспарды іске асыру
Бизнес-жоспар жас бизнесменге жұмыста нақты бағдар алу үшін
Бизнес-жоспардың табысты түрде іске асырылуы жоспардын орындалуын бағалауды
Жоспардың орындалуын қадағалап отыру үшін, ең алдымен бақылау
Төменде бақылау жүйесі элементтерінің әрқайсысына жеке сипаттама берілген.
Қорларды бақылау. Фирма өз қорларының деңгейін бақылай отырып,
Өңдірісті бақылау. Өңдірістік бақылау жоспарда есептік сандармен жазылған
Сапаны бақылау. Сапаны бақылау белгілі мөлшерде өндіріс типіне
Сатуды бақылау. Сату көлемі, бір өнімнің орташа құны,
Шығындарды бақылау. Әрбір жаңа құрылған кәсіпорынға ақшаның қандай
8 Кәсіпорынның табиғатты қорғау қызметінің
экономикалық механизмі
Табиғатты қорғау жүйесін тиімді жүргізу экономикалық механизмге тікелей
салық саясаты;
демеуқаржы және жеңілдік несиені;
табиғатты қорғау міндетіндегі тездетілетін амортизациялық қорларды;
ластаушы құқықты сату;
айыптарды;
ластау және қалдыктарды орналастыру үшін төлемдерді.
Табиғатты қорғау кызметіндегі экономикалық ынталандырудың маңызы – табиғатты
еңбекақы;
сыйлықтар;
материалдық жауапкершілік шаралары;
кәсіпорындар деңгейінде – баға, табыс, материалдың ынталандыру
Табиғи ортаны қорғауда экономикалық ынталандырудың қазіргі ықпалдылығы элементтерін
Қоршаған ортаны қорғаудағы ынталандырудың жүйесінде баға құрылымы айрықша
Нарықтық экономика жағдайында несие табиғатты қорғау қызметіндегі оң
Табиғи ортаны қорғау қоғамдық өндірістің табиғи ортаға қайшы
Экологияда күрделі қаржының абсолюттік тиімділігін есептемегенде шығындардың нәтижелілігін
Табиғатты қорғау шаралары – алғашқы тиімділік және соңғы
Қорытынды
Кәсіпорындар мен ұйымдар меншігінің барлық нысандарынық теңдігі қағидаты
Кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастырудың қажетті қағидаты – басқарудың барлық
Нарыктық экономика жағдайында кәсіпорындардың қаржысын ұйымдастыруда елеулі өзгерістер
Бизнес-жоспар кәсіпкерге және оның серіктестігіне, кредиторларына сандық және
Бизнес-жоспар бірнеше (3–5) жылға жасалады.
Бизнес-жоспар келесі міндеттерді шешеді:
сіз тандаған нарық секторындағы жағдайды игеру;
өнімді өткізуге және оны дайындауға кететін шығынды бағалай
ойластырылған істегі пайдалылықты анықтау және шығыңдарды есептеу;
істің жағдайын бағалай алатын негізгі көрсеткіштерді анықтау.
Бұл міндеттерді шешу үшін бизнес-жоспар бірнеше ережелерді қамтуы
Біріншіден, кәсіпкерлік операцияның мақсаттары мен міндеттеріне сипаттама беру.
Екіншіден, нәтижесінде тұтынушыға сатылатын кәсіпқойлық өнімнің мінездемесі беріледі
Үшіншіден, күткен нәтиженің және қажет болатын ресурстардың есебі
Төртіншіден, кәсіпкер алдын ала істі неден және қандай
Әдебиеттер
Бердалиев К.Б. Өмірзақов С.Ы., Есенғазиев Б.К., Басқару негіздері(Оқу
Горфинкель В.Я., Швандар Б.А.
Қалдыбаев О., Темірбаев А.
Оқаев Қ.О., Дюнова Е.М. Нарық жағдайындағы өнеркәсіптік кәсіпорын
Раицкий К. А. Кәсіпорын экономикасы, Москва, 1999.
Сейтқазиева А.М. және басқалар.
Сейітқазиева А.М., Бекназарова А.Т. Кәсіпорын экономикасы және кәсіпкершілік.
34
Табиғатты пайдалануды басқарудың теориялық негіздері
Бизнес-жоспар және оны жасау жолдары
Қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық әдістері
СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН МАТЕРИАЛДАР
Қоршаған ортаға әсерді басқару, бақылау
Экология мен табиғат ресурстарын басқаруды талдауды реттеу
Экономиканы мемлекеттік реттеуді ұйымдастырудың теориялық, заңдастыру-құқықтық негіздері
Экология - Дәрістік курс
Көмірсутекті шикізаттарды пайдаланудың экология-экономикалық мәселелері
Қоршаған ортаға тасталатын қалдықтарды басқару