АҚШ Конституциясы - АҚШ мемлекетінің негізгі заңы
Жоспары
Кіріспе……………………………………………………………………..3
І.
Жергілікті өзін-өзі басқарудың қалыптасуы .................................5
Жергілікті өзін-өзі басқарудағы англосаксондық моделідің ерекшеліктері.....................................................................................8
ІІ. АҚШ-тағы жергілікті
2.1. АҚШ-тағы мемлекеттік биліктің бөлінісі.......................................16
2.2. Штаттардағы жергілікті өзін-өзі басқарудың
Қорытынды.................................................................................................24
Пайдаланылған әдебиеттер......................................................................26
Кіріспе
Қазіргі заманда басқару қызметі қоғам дамуының ең маңызды
Функционалды-догматикалық концепция берілген функцияларды құқықтық орындаумен негізделеді. Мысалы,
а) жергілікті өзін-өзі басқаруды және оның органдарының
б) жергілікті өзін-өзі басқару органдарының экономикалық және
в) жергілікті өзін-өзі басқару органдарының басқа
г) жергілікті өзін-өзі басқару органдарының өкілетігімен өлшенетін
ТМД елдерінің жергілікті өзін-өзі басқару жөніндегі модельдік құрылымына
Жергілікті өзін-өзі басқару бегілері:
Әлеуметтік бағдарланған бағдарламалар;
Муниципалдық меншік түріндегі басқару обьектісі бар;
Жергілікті басқарудың негізгі қызметтері сайланбалы муриципалдық органдар мен
Жергілікті өзін-өзі басқарудың обьектілері мен субьектілері. Жергілікті өзін-өзі
Менің курстық жұмысымның зерттеу обьектісі шетелдегі жергілікті өзін-өзі
Ал екінші тарауда АҚШ-тағы мемлекеттік билік бөлінісі, саясаты,
Жалпы АҚШ-та қолданылатын жергілікті өзін-өзі басқарудың басты ерекшелігі
АҚШ федералдық жүйесі штаттардан басқа окруктерге, графтықтарға бөлінген.
І.
Жергілікті өзін-өзі басқарудың қалыптасуы
Жергілікті өзін-өзі басқару — мемлекеттегі белгілі бір
Әрбір саланың ғылыми дамуы әрдайым өзгеріп отыруы үздіксіз
1555 жылы IV Иванның жарлығымен жергілікті органдар ұйымдастыру,
XVII ғасырда жергілікті өзін-өзі басқару бюрократизацияға ұшырады: жергілікті
I Петр кезінде жергілікті органдарға қаржылық және экономикалық
Революцияға дейін әкімшілік бөлумен жергілікті басқарудың ең жоғарғы
Ұлыбританияда жергілікті өзін-өзі басқару жүйесінің англосаксондық моделі қолданнылады,
Франция. Жергілікті өзін-өзі басқаруды ұйымдастыру негізгі принциптері Францияда
Қазақстан Республикасы Конституциясының (1995) “Жергілікті мемлекеттік
Әлемде, негізінен, жергілікті өзін-өзі басқарудың англосаксондық француздық, кеңестік
Басқарудың тиімділігін арттыру үшін жергілікті қалыптасқан дәстүрлі басқаруды
1978 жылы қабылданған Қазақ КСР Конституциясында бұрынғы жүйеге
І.
1.2. Жергілікті өзін-өзі
Әлемдік қауымдастықта жергілікті өзін-өзі басқару ертеректен дамып келеді.
Еуропада жергілікті өзін-өзі басқарудың екі негізгі үлгісі қалыптасты
Англосаксон үлгісі осындай құқықтық жүйесі бар: Ұлыбритания, АҚШ,
жергілікті өзін-өзі басқарудағы автономияның жоғары дәрежесі, ең алдымен
жергілікті жерлерде жергілікті өзін-өзі басқару органдарын бақылайтын арнайы
жергілікті мемлекеттік әкімдіктердің (жергілікті деңгейдегі мемлекеттік билік органдарының)
Мұндағы негізгі қағида «ұсынылған өкілеттілік төңірегінде дербес жұмыс
Мемлекеттік реттеу жанама формада, мысалы, жергілікті өзін-өзі басқару
Жергілікті өзін-өзі басқару органдарын мемлекеттік бақылау сот бақылау
Континенттік үлгі Еуропаның континенттік елдерінде (Франция, Италия, Испания,
Оның белгілері:
жергілікті өзін-өзі басқару мен жергілікті әкімдіктердің (жергілікті деңгейдегі
басқару жүйесіндегі жергілікті өзін-өзі басқару жоғары тұрған мемлекеттік
жергілікті өзін-өзі басқарудағы шектелген автономия; жергілікті жерлерде жергілікті
Осы ретте, жергілікті өзін-өзі басқару коммуналар деңгейінде қарастырылған,
Жергілікті өзін-өзі басқарудағы негізгі буын коммуналар. Әрбір коммунаның
Мэрдің қызметі муниципалдық кеңес және республикалық комиссардың әкімшілік
Барлық муниципалды жүйелерге демократиялық шарттарда даму, жергілікті өзін-өзі
Мемлекетте жергілікті өзін-өзі басқаруды ұйымдастырудың төрті үлгісі бар:
«мықты мэр» – жергілікті мәселелермен де, мемлекеттік өкілеттіктердің
«мықты магистрат» – депутаттар жиналысында сайланады және атқарушы
«мықты директор» – атқарушы билік басшысы, коммуналдық кеңес
«мықты кеңес» – қауымдастықтың ең жоғарғы билік органы
Жергілікті өзін-өзі басқару органдарын бірыңғайлауға байланысты Германияда бірнеше
Жергілікті өзін-өзі басқарудың«есеп нүктесі»
Жалпы, Еуропада жергілікті өзін-өзі басқару «солтүстік» – «оңтүстік»
Адольф Гессер өзінің «Еркін муниципалитеттердің құрылуы Еуропаны құтқару
«ежелгі-еркін» дәстүрлі жоғары деңгейлі азаматтар бостандығы бар, яғни
«жоғары биліктің либералды мемлекеттері», яғни бюрократиялық аппараттың жалпы
Алғашқы топтағы елдерді топтастырудағы «есептеу нүктесі» жергілікті қауымдастық,
Бірінші топтағы мемлекеттер арасында қауымдастықтың үздіктері жергілікті өзін-өзі
Финляндияда азаматтардың демократиялық құқықтары жергілікті өзін-өзі басқару туралы
Екінші топтағы мемлекеттер де белсенді азаматтар муниципалитет бағы
Бірінші топтағы мемлекеттер үшін жергілікті өзін-өзі басқару құзыреттілігі
Тәжірибеге қатысушылар үшін муниципалитетаралық қарым-қатынас жасауы мейлінше еркін
Екінші топтағы мемлекеттер үшін құзыреттілік барынша егжей-тегжейлі заң
Ресейлік тәжірибе көрсеткендей бірқатар мемлекеттік өкілеттіліктерді заңсыз өзіне
Германияда коммуналар атқаратын жұмыстар «ерікті» және «міндетті» болып
«Ерікті» міндеттер коммуналдық Кеңестің толық құзыретінде болады, ол
«Міндетті» қызметтер жермен анықталады, жергілікті органдар тек оны
Бірінші топтағы елдерде азаматтардың құқықтары ең алдымен олардың
Мұның айқын дәлелі АҚШ-тағы мектептегі білім беруді ұйымдастыру
Тағы бір дәлел Швеция. Ол АҚШ-қа қарағанда, мейлінше
Әлеуметтік теңдік идеяларын ұстанғанымен шведтер әлеуметтік қызмет көрсетуді
Екінші топтағы елдер үшін жергілікті өзін-өзі басқару органдары
Мысалы, Германияда жергілікті өзін-өзі басқарудың міндеттері ретінде әрбір
Бірінші топтағы мемлекеттер үшін фиксалды автономияға басымдық берілген,
Екінші топтағы мемлекеттер қаржылық теңестіруге көп көңіл бөледі,
Жоғарыда көрсетілген бассейн жайындағы мысалы кездейсоқ емес. Германияда
Фиксалды автономия экономикалық дамуға қолайлы, сондықтан қаржы сараптамашыларының
Муниципалитеттер мемлекеттік деңгейде өз мүдделерін орталықтандырылған түрде ұсынуы
Германияда әрбір федералды жерде: қалалар съезі (ауданнан тыс
1950 жылдардан бастап Германияда коммуналар бөлінісінің себінен жергілікті
Даттық муниципалитеттер жергілікті биліктің Ұлттық ассоциациясын құрды, алайда,
Жергілікті өзін-өзі басқаруды реформалау процесінде Польшада мейлінше белсенді
12 ірі қаланы біріктіретін поляк метрополия одағы;
240 орта қалаларды біріктіретін поляк қалалар одағы;
40 мың тұрғыны бар гминдарды біріктіретін поляк қалашықтар
350 гминді біріктіретін ауылдық гминдер одағы.
Бұл бірлестіктер интеллектуалды әріптестік туралы келісімшарт жасаған және
Шетелдік тәжірибе мәселені шешудің бір аса үлкен емес
«Үлкен» муниципалитеттерді «кіші» муниципалитеттердің сатып алуы (мұндай келісімшарттар
бірнеше муниципалитеттер өкілдері кіретін басқару ұйымдарын құру (бұлардың
ірі жобаларды жүзеге асыруға бағытталған бірнеше муниципалитет арасындағы
Мысалы, Финляндияда 262 біріктірілген муниципалитет кеңестері бар. Олар
Данияда Холстебро мен Струер атты екі муниципалитет әуежайды
Германияның бірігуіне байланысты сабақтарды сарапқа сала отырып, неміс
Біріншіден, жергілікті өзін-өзі басқару жүйесі әдетте қоғамның басым
Екіншіден, жергілікті билікті ұйымдастыру жүйесін реформалауда басты назарды
Үшіншіден, жергілікті өзін-өзі басқару реформасын тәжірибеде жүзеге асыру
Жалпы, еуропалық тәжірибе жергілікті өзін-өзі басқару төңірегіндегі реформалар
ІІ. АҚШ-тағы жергілікті
2.1. АҚШ-тағы мемлекеттік билік бөлінісі
АҚШ Конституциясы — АҚШ мемлекетінің негізгі заңы. 1787
Президент Франклин Рузвельт экімшілігінен бастап АҚШ мемлекеттік аппаратының
Көптеген американдықтар мемлекеттік басқарудың федералдық аппараты шектен тыс
1970-ші, 1980-ші, 1990-шы жылдары мемлекеттік қызмет көрсету көлемін
АҚШ-та жекешелендіру негізінен муниципалды және аймақтық деңгейде өткізілді.
Алайда, қоғамдық қызмет көрсетуді жекешелендіру даулы сұрақ болып
Мемлекеттік басқару, мемлекеттік шығындар және әлеуметтік қамтамасыз ету
АҚШ үкіметі үш тармаққа бөлінеді:
Заң шығарушы: АҚШ Парламенті – Конгресс деп аталады.
Атқарушы: АҚШ Президенті – мемлекеттің басшысы, бас әскери
Сот: Жоғарғы Соты және федералдық соттар
АҚШ-да екі бас партия бар:
Демократиялық партиясы – 1824 ж. құрылған. Джон
Республикалық партиясы – 1854 ж. құрылған. Джордж
АҚШ-та 50 штат бар.
Айдахо
Айова
Алабама
Аляска
Аризона
Арканзас
Вайоминг
Вашингтон
Вермонт
Вирджиния
Висконсин
Гавайи
Делавэр
Джорджия
Батыс Вирджиния
Иллиноис
Индиана
Калифорния
Канзас
Кентукки
Колорадо
Коннектикут
Луизиана
Массачусетс
Миннесота
Миссисипи
Миссури
Мичиган
Монтана
Мэн
Мэрилэнд
Небраска
Невада
Нью-Гэмпшир
Нью-Джерси
Нью-Йорк
Нью-Мексико
Огайо
Оклахома
Орегон
Пенсильвания
Род-Айленд
Солтүстік Дакота
Солтүстік Каролина
Теннесси
Техас
Флорида
Оңтүстік Дакота
Оңтүстік Каролина
Юта
АҚШ штаттарының басым көпшілік аумағы графтыққа бөлінеді (олардың
ІІ. АҚШ-тағы жергілікті
АҚШ- жергілікті өзін-өзі басқару жүйесінің ерекшелігі
АҚШ-та муниципалды менеджементтің төрт түрі қабылданған. Әр штат
Қазіргі Нью-Йорк бес ауданнан тұрады. Олар: Манхэттен, Бронкс,
Қаланы америкалықтар да, шетелдіктер де осы заман қаласы
Нью-Йорк АҚШ-тың қаласы демесеңіз, басқару тетігі жағынан дербес.
АҚШ-тың сыртқы сауда айналымының төрттен бірі осы қала
Қазіргі Техас констиуциясы 1876 жылы қабылданған. Басқа
Техас Губернаторының кейбір қызметтерін шектейтін көптеген атқарушы органдар
Екі палаталы Техас заңшылық үкіметі 150 мүшесі бар
Техастың сот жұйесі АҚШ-тағы ең қиын кешен болып,
Мемлекет қауіпсіздігі Техас бөлімінің Техас Рейнджерс Дивизиясы
Техастағы президенттік сайлау нәтижелері
Жыл Республикашылар партиясы Демократтар партиясы
2008 55.48% 4,467,748 43.72% 3,521,164
2004 61.09% 4,526,917 38.30% 2,832,704
2000 59.30% 3,799,639 38.11% 2,433,746
1996 48.80% 2,736,166 43.81% 2,459,683
1992 40.61% 2,496,071 37.11% 2,281,815
1988 56.01% 3,036,829 43.41% 2,352,748
1984 63.58% 3,433,428 36.18% 1,949,276
1980 55.30% 2,510,705 41.51% 1,881,148
Басқа оңтүстіктегі штаттардағы сияқты ақ нәсілділер Азамат соғысынан
Линдон Б. Жонсон Техастық саясатшы және АҚШ-тың 36-президенті.
Техастағы саяси атмосфера қаржылық және қоғамдық консерватизм
Джордж Буш . Техастың 46-губернаторы (1995-2000 жылдары) және
2003 жылы Республикашы Том Дэлей Конгресс облыстарының
2010 жылғы жалпы сайлауларда Палатадағы және Сенаттағы Делегациясындағы
Техаста көпшілігі жалпыұлттық 254 графтықтар бар. Әр
Сонда да Техас қызметтерді бөлісу үшін жергілікті келісім-шарттарға
Жергілікті өзін-өзі басқарудың негізгі төменгі әкімшілік бірлігі округ
Алясканың барлық әкімшілік-территориялық бірліктерінің тізімі:
Алеушианс Ист баросы (Aleutians East Borough)
Бристол Бэй баросы (Bristol Bay Borough)
Баро Денали (Denali Borough)
Джуно қаласы және баросы (Juneau City and
Кетчикан Гэйтвэй баросы (Ketchikan Gateway Borough)
Кинай Пенинсула баросы (Kenai Peninsula Borough)
Кодиак Айлэнд баросы (Kodiak Island Borough)
Лэйк энд Пенинсула баросы (Lake and Peninsula Borough)
Матануска-Суситна баросы (Matanuska-Susitna Borough)
Анкоридж муниципалитеті (Anchorage Municipality)
Норт Слоуп баросы (North Slope Borough)
Нортвест Арктик баросы (Northwest Arctic Borough)
Ситка қаласы және баросы (Sitka City and
Фэрбенкс Норт Стар баросы (Fairbanks North Star Borough)
Хэйнс баросы (Haines Borough)
Якутат қаласы және баросы (Yakutat City and
Ұйымдаспаған баро
Алеушианс Вест (Aleutians West Census Area)
Бетел (Bethel Census Area)
Валдиз-Кордова (Valdez-Cordova Census Area)
Врангелл-Питерсбург (Wrangell-Petersburg Census Area)
Диллингхэм (Dillingham Census Area)
Ном (Nome Census Area)
Принс-оф-Уэльс — Аутер Кетчикан (Prince of Wales —
Саутист Фэрбенкс (Southeast Fairbanks Census Area)
Скагвэй-Хуна-Ангун (Skagway-Hoonah-Angoon Census Area)
Уэйд Хэмптон (Wade Hampton Census Area)
Юкон-Коюкук (Yukon-Koyukuk Census Area)
Эвансвилл
Жергілікті өзін-өзі басқарудың англосаксон типі қолданылатын АҚШ үшін,
АҚШ федералдық жүйесі штаттардан басқа окруктерге, графтықтарға бөлінген.
Қорытынды
Қорыта айтқанда әлемдегі алпауыт елдер қатарынан саналатын
Американың қалалық жергiлiктi өзiн-өзi басқару құрылымын, оның арнайы
Жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының құзыретi – қоршаған ортаны
Жергiлiктi өзiн-өзi басқару басқару органдарының маңызды өкiлетi -
АҚШ-та графстволарды басқару органдары – тұрғындармен сайланатын кеңестер.
Муниципальдық құрылымның табыс қайнар көздерiнiң екi түрi бар:
жергiлiктi қайнар көз, салық, өтемақы, баж салығы, айыппұл
орталық қайнар көзi – орталық үкiметтен бөлiнетiн, муниципалитеттерде
Негiзгi салықтар – қозғалмайтын меншiкке салық. Муниципалитеттердiң табысы
Шетелдердiң жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында лауазымды тұлғалар арнайы
Қазынашы – салық жинауды графство құралдарын бередi, сақтайды,
Асессор – салық төлеуге жататын меншiк түрлерiн бағалайды.
Регистратор – сатып алу, сату, неке туралы куәлiктi,
Клерк – графство құжаттарын рәсiмдеу мен сақтауға, сайлаушыларды
Жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының құрылымының ажырамас бөлiгi –
Басқару қызметі әрдайым жаңа дамуға кезеңдеріне ұшырады. Қазіргі
Пайдаланған әдебиеттер
1. «ҚР конститутциясы»- 30.08.1995 ж. Алматы
2. Кубаев К.Е. "Местное самоуправление". - Алматы: Казақ
3.«ҚР-дағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы
4.Муниципальный менеджмент: Учебное пособие для вузов\Под ред.
5. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә.
Веб-сайттар:
6www.аkorda.kz
7.www.egemen.kz
8.www.mid.kz
9.www.aimak.kz
10.kk.wikipedia.org
1
ШЕТ ЕЛДЕРДІҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ЖАЛПЫЛАМА СИПАТТАМАСЫ
АҚШ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ КОНСТИТУЦИЯСЫНЫҢ НЕГІЗДЕРІ ЖӘНЕ ТАЛДАМАСЫ
Шет елдердің Конституциялары және басқару нысандары
Германияның 1949 жылғы Конституциясы
Конституция теориясы
Жапония мемлекетінің саяси-экономикалық дамуы
Ресей Федерациясының Конституциясы орыс мемлекеттің негізгі заңы
Шет елдердің Конституциялары
Мемлекет нысанының түсінігі, мәні және мемлекетті басқару нысаны
Мемлекет нысаны ұғымы