Білек сүйектері
Жоспар
Мазмұны
Тұлға қаңқасының даму эволюциясы
Омыртқа жотасы және оның жеке түрлері
Көкірек клеткасы
Қол-аяқ қаңқасы
Бос орналасқан қол қаңқасы
Білек сүйектері
Қол басы сүйектері
Аяқ қаңқасы
Бос орналасқан аяқ қаңқасы
КІРІСПЕ
Адам еңбек әрекеті процесінде қол, аяқ, саусақ және
Кез келген сүйектің түзілуі мезенхима текті жас дәнекер
ТҰЛҒА ҚАҢҚАСЫ
Барлық омыртқалыларда тұлғаның тірек-қимыл аппаратынын элементтері chorda dorsalis
Одан арғы эволюция барысында омыртқалардың жеке элементтері өсіп
Омыртқа жотасының эволюциясы құрылықтағы тіршілік қалпына ауысуға және
Дамыған қабырғалардың сақталуы омыртқа жотасының қа-бырға бблімінің (кекірек
Сүтқоректілер қатарыңда омыртқалар саны тым өзгермелі ке-леді, бұл
XIII (бел) қабырға бар болса, бірінші бел омыртқа
Сөйтіп, адамда сегізкөзге дейінгі омыртқа саны 24-ке тең,
Адамда тік жүруге байланысты сегізкөз барынша дамыған және
Омыртқаның құйымшақ бөлімі қүйрықтың ұзындығына қарай қатты өзгеріп
Сүтқоректілердің көбінде қабырғалар омыртқаға екі жерден буындасады: омыртқалардың
Адам денесінің қацқасы дененің тік қалыпта болуына байланысты
Сөйтіп, адам денёсі қаңкасының тік жүруге және қолдың
1) алға қарай шығыңқы сүйірленген (promontorium) сегізкөз бөлімінде
2) омыртқа денелерінің жоғарыдан төмен қарай біртіндеп артуы,
3) көлденеңінен көлемді алдыңғы-артқы жағынан тарлау келетін көкірек
ОМЫРТҚА ЖОТАСЫ
Омыртқа жотасы, позвоночный столб, columna vertebralis, құрылысы метамерлі
Омыртқа жотасының, үш қызметіне сәйкес әрбір омыртқада, vertebra
1) алдыңғы жағынан орналасқан және қысқа бағанша-дене, corpus
2) денеге арт жағынан екі аяқшамен, pediculi arcus
3) доғадарда омыртқалардың қозғалысы үшін қажет тетіктер —
омыртқаның тірек бөлігі (денесі) шамалы дамыған (1 мойын
Омыртқалардың жеке түрлері. 1.Мойын омыртқалары, шейные позвонки, vertebrae
I және II мойын омыртқаларының ерекше пішіні бар,
Алдыңғы және артқы доғалардың сыртқы беттеріндегі төмпе-шіктер, tubercula
II мойын омыртқа — axis (axis латынша —
I көкірек омыртқасы бұл ережеге бағынбайды, оның жоғарғы
3.Бел омыртқалары, поясничные позвонки, VERTEBRAE LUMBALES омыртқа жотасының
5. Құйымшақ омыртқалары, копчиковые позвонки, vertebrae coccygea, құрып
Омыртқа сандарыныд варианттарьі: Дені сау адамдардың рент-генограммаларында омыртқалар
КӨКІРЕК КЛЕТКАСЫ
Қабырғалар, арт жағынқң арқа омьіртқаларымен, ал алдыңғы жағынан
Төстік. Пішіні жағынан канжарға үқсайтын төстік, грудина, sternum
Семсер^әрізді өсінді түрі жағынан күшті өзгеріп отырады, те-сігі
Қабырғалар. Әр жақта 12-ден қабырға болады. Олардыц бар-лығының
Қабырғалар, ребра, costae, енсіз, иілген пластинкалар болып табылады,
шы, angulus costae, орналасады. I қа|ырғада angulus costae,
I кабырғаның жоғарғы бетінде практикалық тұрғыдан маңызды төмпешік,
Ересек адамдарда алдыңғы рентгенограммаларда барлық 12 жұп қабырға
ларда қабырғалардың денесіне қабаттасатын бастары мен мойын-дары және
Қабырғалардың даму варианттарынан қосымша қабырғалар-дың (VII мойын қабырғасы
Қол-аяқ қаңқасы
Омыртқалылардың көбінің орын ауыстыра қозғалуы (локомоция), бірінші кезекте
Приматтардың ішінде тек адам ғана денесінің вертикаль осіне
Адамда тік жүруіне байланысты жоғарғыға айналған алдыңғы қолдары,
Адамның төменгі қол-аяқтары дененің кеңістікте орын ауыстыра қозғалуы
Табан дененің соңғы тірегі ретінде, маймылдарда болатын, ұстайтын
Бұғана
Бұғана, ключица, clavicula қолды дене қаңқасымен бекітетін
«Бұғана жіктелу бойынша аралас сүйектерге жатады және дене
Сүйектену. Бұғана сүйектену нүктесін басқа барлық сүйектерден ерте—құрсақта
Жауырын
Жауырын, лопатка, scapula II—VII қабырғалар аралығында көкірек
Жауырын артқы рентгенограммада өзіне тән үш жиегі, бұрышы
Сүйектенуі. Туған кезде жауырынның денесі мен қылтанағы ғана
Бос орналасқан қол қаңқасы
Бос орналасқан қол қаңқасы (skeleton membri superioris liberi)
Тоқпақ жілік, плечевая кость, humerus, ұзын қозғалыс рычагы
Екі төмпешік пен қырқалар арасында жүлге, sulcus intertubercularis
Тоқпан жіліктің кеңейген және біршама алға карай иілген
Сүйектену. Туатын кезде тоқпан жіліктін проксимальды эпифизі әлі
Одан әрі бірте-бірте үш нүктенің
1) иықбасының медиальды бөлігінде
2) тоқпан жілік басының үлкен төмпешігі мен латеральды
3)tuberculum minus (3—4 жас).
Бұл ядролар тоқпан жіліктің бірыңғай басына айналып
Білек сүйектері
Білек сүйек ұзын қуысты сүйектерге жатады. Олар екеу:
Кәрі жілік. Кәрі жілік (шынтақ сүйек),
Кәрі жілік шыбығы, (қаржілік шыбығы) лучевая кость, radius.
Сүйектену. Тоқпан жіліктің дистальды бөлімі мен білек сүйектерінің
Қол басы сүйектері
Қол басы сүйектері білезік, алақан жәңе саусақтар құрамынa
Білезік сүйектері. Білезік сүйектері запястье, carpus, 4сүйек-тең екі
Білезіктің проксимальды немесе бірінші, білекке жақын, қатары егер
Білезіктің дистальды, немесе екінші, қатары мына сүйеқтерден тұрады:
Адам эволюциясы процесінде оның еңбек әрекетіне байланысты қоспа
Алақан. Алақан, пясть, metacarpus, бес алақан сүйектерінен, ossa
Саусақ сүйектері. Саусақ сүйектері, кости пальцев кисти, ossa
Сүйектену. Қолбасы адамның сүйек жүйесін рентгендік зерттеу үшін
I. Қоспа сүйектері мен қуысты сүйектердің эпифиздерінде сүйектену
Қоспа суйектерінің сүйектену, мерзімдері мен ретін оңай есте
Кейде жаңа туған баланың рентгенограммасында
II. Қуысты сүйектерде синостоздар еркектерде 19—23 жаста, әйелдерде
III. Қолбасы қаңқасының қартаюы сүйек
Аяқ қаңқасы
Жамбас белдеуі. Жамбас белдеуі жұп жамбас сүйектен тұрады.
Мықын сүйегі. Мықын сүйегі, подвздошная кость, os ilium,
Шат сүйегі. Шат сүйегінің, лобковая кость, os pubis,
Шонданай сүйегі. Шонданай (отырықша) сүйегінің де, седалищная кость,
Сүйектенуі. Жаңа туған нәрестенің рентген суретінде жамбас
Бос орналасқан аяқ қаңқасы
Бос орналасқан аяқ қаңқасы (Sleleton membri inferior liberi)
Ортан жілік. Ортан (сан) жілік, бёдренная кость, femus
Жілік басы сүйектің қалған бөлігімен мойын, collum femoris,
Кіші ұршық, trochanter minor, мойынның төменгі жиегінде медиальды
Ортан жіліктің денесі алға қарай шамалы иілген және
ҚОРЫТЫНДЫ
Атап өтілгендей, тұлға және қол – аяқ сүйектері
Сөйтіп, адам денёсі қаңкасының тік жүруге және қолдың
1) алға қарай шығыңқы сүйірленген (promontorium) сегізкөз бөлімінде
2) омыртқа денелерінің жоғарыдан төмен қарай біртіндеп артуы,
3) көлденеңінен көлемді алдыңғы-артқы жағынан тарлау келетін көкірек
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Анатомия человека. М.Г.Сапин. Г.Л.Билич.Москва. Оникс. Мир и
2. Адам анатомиясы. А.Ракишев. Алматы. Білім. 1995ж
3. Интернет беттері
Қол сүйектеріне жалпы түсініктеме
Бас сүйектері
Қабырға
Сүйек туралы
Тұлға қаңқасының даму эволюциясы
Қол сүйектері. Аяқ сүйектері
Қол - аяқ сүйектерінің сынықтары
Иық бұлшықеттері
Таңу түрлері және дененің түрлі бөліктері
Таңу түрлері және дененің түрлі бөліктері: бас, қол-аяқ жараланганда стерильденген таңудын ережесі