Төлем тапсырысы
ЖОСПАР
Кіріспе
I-Бөлім. Есеп айырысу-касссалық қызметтің ұйымдық-құқықтық негізі
II-Бөлім. Есеп айырысу-кассалық бөліміндегі клиенттерге есеп айырысу қызметін
2.1. Есеп айырысу-кассалық бөлімде заңды және жеке тұлғаларға
2.2. Төлем тапсырысымен алдын – ала және кейінгі
2.3. Төлем талап-тапсырысымен есеп айырысу
2.4. Төлем карточкасымен есеп айырысу
III-Бөлім. ЕСЕП АЙЫРЫСУ-КАССАЛЫҚ БӨЛІМІНДЕГІ КЛИЕНТТЕРГЕ КАССАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУЛЕР
3.1. Нақты ақша қабылдау кассалық қызметін көрсету
Нақты ақша беру кассалық қызметін көрсету
касса және құндылықтарға тексеру
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазақстан Республикасында нарықтық экономика талабына сәйкес банк жүйесі
Сан қилы сыннан өткен банктер бәсекелестік ортада клиентура
Тақырытың өзектілігі банктің басты стратегиялық мақсатына негізделеді, яғни
Тақырыпты таңдауымның мақсаты-болашақ банк маманы ретінде банк жүйесінің
Тақырыптың міндеті клиентке қызмет көрсетулердің түрлерін, әдістерін,жаңа нысанын
Жұмыстың зерттеу обьектісі- есеп айырысу-кассалық бөлімде клиентке қызмет
Жұмыстың бірінші бөлімінде клиентке қызмет көрсетудің басты аясы
Екінші бөлімінде есеп айырысу-кассалық бөлімінде клиентке
Үшінші бөлімде клиентерге қызмет көрсетуде кассалық операцияның мәні,
Жұмысты орындау барысында негізгі әдістемелік реттеуші құрал ретінде
Жұмыстың барысына байланысты төмендегі сұрақтар қарастырылады:
Клиентке шот ашу, шот бойынша операциялар жүргізу;
Құжаттарды формалды және мәні жағынан тексеру;
Кассалық операциялардың есебі;
Есеп айырысу операцияларының есебі;
Есеп айырысу-кассалық операциялардың жаңа нысандары.
I-Бөлім. Есеп айырысу-касссалық қызметтің ұйымдық-құқықтық негізі
Екінші деңгейлі банктерде (бұдан әрі банктерде) клиентерге қызмет
Банк- «ҚР банктер және банк қызметі» туралы заңға
сурет
Еншілес банк-жарғылық капиталының 50% астамы енші беруші банкке
Филиал-заңды тұлға болып табылмайтын, банк тұрған жерден тыс
Өкілдік-заңды тұлға болып табылмайтын,банк тұрған жерден тыс орналасқан,
Есеп айырысу-кассалық бөлім-Ұлттық Банк келісімімен ашылатын, заңды тұлға
Банк есеп айырысу-кассалық бөлімін ашу үшін Ұлттық Банк
Қаржылық қадағалау агенттігінен бас банктің жағдайы туралы
Есеп айырысу-кассалық бөлім ашу үшін мына құжаттар талап
Банктің есеп айырысу- кассалық бөлім ашуға келісім беру
Есеп айырысу-кассалық бөлімнің жүргізуге уәкілдігі болатын банк операцияларының
Ереже бойынша есеп айырысу-кассалық бөлімнің атында, ашушы банктің
Бөлімшені ашуға жергілікті өкілді және атқарушы органдардың келісімі
Есеп айырысу-кассалық бөлімді ашуға келісім беруден бас тарту
Ұлттық Банк, қаржылық қадағалау агенттігінің қалыптық талаптарына сәйкес
Пруденциалдық қалыптарды және сақталуға міндетті нормалар мен лимиттерді
Есеп айырысу –кассалық бөлімінің құрылымы франт- офис және
Бухгалтерлік есеп жүйесінің сапалылығын келесі белгіліермен сипаттауға болады:
Ақпараттарды тиімді өңдеуге мүмкіндік береді
Есеп беру мәліметтерін жедел түрде алуға мүмкіндік береді.
Нақтылықты жоғарғы дәрежеде қамтамасыз етеді
Алаяқтықтың мүмкіндіктерін азайтады.
Уақытылы, толық және обьективті есеп банк жұмысын үнемді
Барлық екінші деңгейлі банктер үшін бухгалтерлік есепті жүргізудегі
Есеп айырысу-кассалық бөлімде заңды және жеке тұлғалардың шоттары
Есеп-кассалық мекемесіне клиенттерден, байланыс бөлімшелері арқылы түскен құжаттар
Күнделікті жұмыс күнінің басында бухгалтер клиент шотындағы қалдықты,
Мекемелерге күнделікті дербес шоттың көшірмесін және операцияны жүргізу
күнделікті құжаттардың аналитикалық және синтетикалық есеп материалдарының өзара
Есеп-кассалық бөлім операциялық күннің аяқталуына байланысты күнделікті
Жұмысты ұйымдастыруға байланысты барлық аталған талаптар банк айналымындағы
төлем тапсырысы
төлем талап-тапсырысы
есеп айыру чегі
ақшалай чек
хабарламаға қолма-қол жарна
аккредитивке өтініш
Банктік құжаттарға:
мемориалды ордер
кіріс және шығыс кассалық ордер
кіріс және шығыс валюталық ордер
несие беру туралы, несие бөлімінің өкімі
Есеп айырысу-кассалық бөліміне түскен құжаттарды бөлім қызметкерлері тексеруден
Отандық тәжірибеде банктердің есеп айырысу-кассалық операциялары мынандай түрге
Банктік шотар ашу;
Ұлттық немесе шетел валютасында аударым операциялары;
Алдағы уақытта валюталау күні қойылуға тиісті, ұлттық валютадағы
Төлемнің шартын өзгерту не қайтару;
валюталық операцияларға бақылау жасау,
шоттың архивін беру;
шоттан қолма-қол ақша беру; ұсақ ақшаларды ірілеп беру;
банктен кеңсеге дейін немесе керісінше қолма-қол ақшаларды инкассациялау;
құндылықтарды жеткізіп беру;
Салымдарды қабылдау;
Коммуналдық төлемдерді қабылдау;
Басқада операциялар
Банктер есеп айырысу-кассалық операцияларды ұйымдастырушы болып табылады.
Есеп айырысу-кассалық операциялары мынандай белгілеріне байланысты жіктеледі:
Есеп айырысу субъектілеріне қарай:
банктік емес секторлар (шаруашылық субъектілер) арасындағы банктер арқылы
жеке сектор- ұй шаруашылықтарының банктер арқылы есеп
банктік сектор- банкаралық есеп айырысулар.
Есеп айырысу объектілеріне қарай:
тауарлы операциялар бойынша есеп айырысулар;
бюджет және басқа бюджеттен тыс қорлармен аударымдар;
банк несиелері, вексельдері және басқа да міндеттемелері бойынша
Есеп айырысу аумағына қарай:
Мемлекет ішіндегі есеп айырысулар, оның ішінде:
бір қаланың ішнде;
қаладан тыс жерлерде, аудандарда, ауылдарда;
Мемлекет арасында есеп айырысулар.
Есеп айырысу уақытына қарай:
сауда операциясы басталғанға дейінгі төлемдер;
мәміле жасалған соң, мерзімді төлемдер;
коммерциялық несие шартында, яғни мәміле жасалған соң белгілі
мерзімінен бұрын, яғни келіскен мерзімге дейін;
ашық шот бойынша, яғни тауарларды алған сайын үздіксіз
мерзімі кейінге қалдырылған, яғни бастапқы белгіленген мерзімін ұзарту
мерзімі өтіп кеткен төлемдер;
Есеп айырысу жүйілеріне қарай:
пошта байланысы арқылы;
телеграф-телетайп байланысы арқылы;
телефон байланысы арқылы;
электрондық байланыстар арқылы;
СВИФТ жұйесі арқылы.
: Есеп
Қолма – қолсыз аударымдар (банктік), оның ішінде:
кредиттік;
дебеттік;
ашық шот арқылы;
аккредитив;
инкассо.
Қолма-қол ақшалар арқылы:
Есеп айырысу тәсіліне қарай :
толық есеп айырысу;
жартылай есеп айырысу ;
өзара талаптар мен міндеттемелерді есепке алу, клиринг арқылы
Есеп айырысу құралдарына қарай:
Кредиттік аударымның құралдарымен есеп айырысулар:
төлем тапсырмасы.
Дебеттік аударымның құралдарымен есеп айырысулар;
төлем талап-тапсырмасы;
чек;
вексель;
инкассалық өқімдер;
Аралас құралдармен есеп айырысулар, яғни бірде дебеттік, бірде
Есеп айырысушамасына қарай:
ірі төлемдер;
ұсақ төлемдер.
Есеп айырысукезектілігіне қарай:
жалақы, бюджет, сақтандыру т.с.с. төлемдер;
материалдық құндылықтар үшін төлемдер;
несиелер үшін төлемдер;
сот шешімі бойынша төлем құжаттарымен есеп айырысу
Қазіргі таңда Казақстан Республикасында 34 екінші деңгейлі банктердің
1210 есеп айырысу-кассалық бөлімі бар.
1-кесте
Есеп айырысу-кассалық бөлімінің 01.01.05-01.10.05 айға берілген көрсеткіші.*
ЕКБ жалпы саны ЕКБ бар банктер саны Ашылған
ЕКБ Халықбанкі БТА
01.01.05 1111 24 7 6 379 195
01.02.05 1112 24 18 12 379 196
01.03.05 1118 24 20 7 382 195
01.04.05 1131 24 26 3 383 193
01.05.05 1154 24 24 - 388 193
01.06.05 1178 24 21 - 390 193
01.07.05 1199 24 18 - 391 194
01.08.05 1217 23
26 391 194
01.09.05 1191 23 19 - 395 199
01.10.05 1210 23 18 - 397 200
*Статистикалық көрсеткіш «Банки казахстана» журналы
Кестеден байқағанымыздай Халық банкі мен Тұран Алем банкінің
Банктердің клиенттерді тартуы белгілі бір саясатқа негізделеді.
Банктердің клиенттерге қызмет көрсету саясаты ұзақ мерзімді серіктестік
Кесте
Банктер және банк операциясының жекеленген түрлерін жүзеге асыратын
2003 2004 01.04 02.04 03.04 04.04
Заңды тұлғалардан 885904 1136835 73981 74929 87367 86980
Тауар сатудан және қызмет көрсетуден 743973 959716 60665
Коммуналдық төлем 59256 67768 6059 5749 6414
Көлік кәсіпорыннан 31462 41589 2554 2581 3211 3048
Байланыс кәсіпорыннан 45690 60859 4333 4258 4669 4757
Мейрамхана 3200 4543 180 252 265 244
ұйымдардың кассаларына заңды тұлғалардан түскен қолма-қол ақша*
Диаграммада 2004 жыл 3-тоқсанда кәсіпорындардың банктік қызметке
Жабдықтаушы мен сатып алушы арасындағы материалдық құндылықты жеткізу
Заңға сәйкес барлық кәсіпорындар ұйымдық-құқықтық құрылымына қарамастан, яғни
ҚР Ұлттық банк Басқармасының 2000 жылғы 25 сәуірде
« ҚР 29 маусым 1998 жыл №237-1 төлем
ҚР азаматтық кодексінің 747-бабының 2 тармағы бойынша заңды
Клиентерге есеп айырысу-кассалық қызмет көрсету үшін шот ашылуы
және жеке тұлғалар банкте корреспонденттік, ағымды,жинақ шотын аша
Корреспонденттік шот-банктік операциялардың белгілі түрлерін орындау бойынша банктер
Ағымды және жинақ шоты-бұл заңды және оқшауланған бөлімшелердің
Сонымен клиенттерге есеп айырысу– кассалық қызмет көрсету бойынша
ҚР Азаматтық Кодексі
ҚР «ҚР Ұлттық Банкі туралы» Заңы
ҚР «ҚР Банктер және банктік қызмет
ҚР «Ақша төлемдері мен аударулары туралы» Заңы
Екінші деңгейлі банк және банк операциясының жекеленген түрін
II Бөлім. Есеп айырысу-кассалық бөліміндегі клиенттерге есеп айырысу
2.1. Есеп айырысу-кассалық бөлімде заңды және жеке тұлғаларға
Шаруашылық байланыстар банк қызметіндегі қажетті шарттардың бірі болып
Ақшасыз есеп айырысу- банктің мекемелерде төлеушінің (ақша жіберуші)
Ақшасыз есеп айырысуларды жүзеге асыру процесінде шаруашылық келісімдерді
Ақшасыз есеп айырысуды жүзеге асыру процессінде оларды
Банк клиентердің шоттарынан қаржыларды өшіруді тек шот иесінің
Клиент есеп айырысу формасын таңдай алады және оны
Есеп айырысулар Қазақстанның Банкаралық Есеп Айырысу Орталығы, Есеп
Төлеуші мен алушы арасындағы есеп айырысу бойынша наразылық
Банк пен клиент арасындағы есп айырысуды нақты ұйымдастырудың
Айналым құралдарының айналымдылығына;
Нақты ақшалардың уақытылы түсуіне;
Берешектің азаюына әсер етеді
Барлық ұйым, мекме, шаруашылық, мекемелер арасындағы нақты ақшасыз
Мекемелердің ақшалай қаржыларын шотта сақтайды;
Түскен ақша сомасын осы шотқа есепке алады;
Мекемелердің шоттан ақша беру және аударма жасау туралы
Клиенттердің банктік ережелер мен келісімдерде қарастырылған басқа да
Банктер есеп айырысу операциясын жүргізу кезінде мекемелердің есеп
Қазіргі кездегі ақшасыз есеп айырысудың негізгі формалары мынандай:
Төлем тапсырысы
Төлем талап-тапсырысы
Чекпен есеп айырысу
Аккредитив
Төлеуші мен алушы арасындағы есеп айырысу формасы келісім
Банктік шот-бұл банкпен салымдарды қабылдау бойынша шот иесі
Шот ашу үшін заңды тұлға келесі құжаттарды ұсынуы
шот ашуға өтініш; (қосымша 3 )
қол үлгісі және мөр басылымын көрсететін нотариалды куәландырылған
салық мекемесінен берілген клиенттің салық төлеуші есебіне тіркелгендігі
бекітілген формада өкілетті мекемеден берілген клиенттің мемлекттік тіркеуден
бекітілген тәртіппен куәландырылған клиенттің қызметі туралы жарғылық келісімдер
Шот ашу үшін жеке тұлға келесі құжаттар тізімін
жеке куәлік;
салық мекемесінен берілген клиенттің салық төлеуші есебіне тіркелгендігі
Шотты ашу үшін клиент құжаттарды бас бухгалтерге ұсынады.
Банкте ашылған барлық шоттар бас бухгалтермен арнайы кітапта
- алғашқы үш сан және екі сан несие
- 468-шот нөмірі;
- К-ЭВМ үшін бақылау
Клиенттің ағымды шоты пассивті болып келеді, дебет бойынша
Ағымды шоттың сальдосы-кредиттік болып келеді. Клиенттің ағымды шотындағы
Шоттарды жабу жүзеге асырылады:
келісім мерзімі аяқталғаннан соң;
клиент тапсырысы негізінде
заңды тұлғалардың таратылуы немесе қайта ұйымдастырылуы кезінде
шотта қаржы жоқ болса немесе заңды тұлғалар үшін
Егер шотқа наразылық болса , онда шоттың жабылуына
несиелік операциялар;
бухгалтерлік есеп;
экономикалық талдау;
операциялық және т.б.
10 күн ішінде банкте жабылған шоттар бойынша салық
2.2. Төлем тапсырысымен алдын – ала және кейінгі
Төлем тапсырысы– ақша жіберуші тұлғаның қызмет көрсететін банкіге
Тауарлы емес операцияларға жататындар:
бюджетке төлемдерді аудару;
зейнет – ақы қорына міндетті салымдарды аудару;
әр түрлі қоғамдық ұйымдарға аударулар;
қысқа мерзімді несиені мерзімінен бүрын өшіру;
жоғары тұрған мекемелерді ұстау шығындары;
Төлем тапсырыс бойыныша төлемдер алдын ала және кейінгі
Алдын ала төлемді жүргізу кезінде, төлеуші тауардың бар
Бұл кезде төлем тапсырыстығы « төлем түрі»
Салық төлеу үшін аударылған сома бөлек жолда көрсетіледі.
Алдын – ала тәртіппен төлемді жүргізу кезінде, жабдықтаушы
Кейінгі төлем кезінде, төлеуші алдымен тауарды алады, содан
Қалааралық есеп айыру кезінде, төлем тапсырыс 4- экзамплярда,
Ақша қаржылары бар болғанда, төлем тапсырыс ақша жіберушінің
Операциялық департамент немесе басқарманың шот менеджері келесілерді тексереді:
клиенттің ағымды шотында қаржылардың бар болуын ;
барлық реквизиттердің дұрыс безендіруін:
құжаттың бар болуын;
құжаттың нөмірін;
құжат жазылған күн, ай, жылын;
ақша жіберушінің толық атауы;
ИНК, ҚҰБ – мен белгіленген коды;
алынған ақшалардың толық атауы, оның ИНК-і мен бенефициар
ақша жіберуші банкінің толық атауы мен БИК
төлем түрі мен ҰБ белгілеген төлем коды;
төлем құжат негізінде жүргізілгендектен, сол құжаттың номері, атуы
бюджетке төлем кезінде бюджет топтастырудың коды;
валюта уақыты-бұл юенефицияр ақшаны алу уақыты;
бенефициар мен ақша жіберушінің СТН.
Шоттың менеджері төлем тапсырысын келесі тәртіппен орналастырады:
А) 1-ші данасы төлеушінің банкіндегі күндік құжаттар ішінде
Дт-2203
Кт-1051, (2203)
Б) 2-ші, 3-ші данасы алушы банкіне жауапты өткізбе
Дт-1051
Кт-2203
В) 4-ші данасы банк белгісімен бірге клиентке қайтарылады.
Төлем тапсырысымен төлем жүргізгенде шот менджері барлық данаға
Төлем тапсырысымен есеп айырысудың схемасы:
Төлеуші мен бенефициарарасында келісім шарт жасалынады.
Тауар тиеледі немесе қызмет көрсетіледі.
Төлеуші 4 данада төлем тапсырысты жазады да, өз
Клиенттің банктік шотын жүргізетін менеджер төлем тапсырыстың
Төлем тапсырыстың бірінші данасы бойынша қалааралық есеп айырысу
Дт-2203
Кт-1051
1-ші данасы күндік құжаттарда қалып, 2-ші данасы клиенке
5. Шотты жүргізетін менеджер ҚБЕАО төлеуші банкі атына
6. Алынған электрондық төлем негізінде ҚБЕАО төлеуші банкінің
7.Алушы-банк барлық құжаттарды қабылдағаннан соң,бенифициар шотына қаржыларды аударады:
Дт-1051
Кт-2203 алушы
Төлем тапсырыстың 2-ші экземпляры бенефициардың күндік құжаттарында қалады.
8.Бенефициар шотынан алынған көшірме төлем тапсырыстың 3-ші экземплярына
Егер төлеуші шотында төлем тапсырысты төлеу үшін ақшасы
Төлеуші шотына ақша қаржылары түскен кезде №2 картотек
Дт-2203
Кт-1051
Шығын-7303-төлем тапсырыс сомасына
2.3. Төлем талап-тапсырысымен есеп айырысу
Төлем–талап тапсырысы- жабдықтаушының сатып алушыға көрсетілген қызмет немесе
Ұсынылған құжаттарды шот менеджері тексереді, яғни ақша жіберушінің
Қалааралық есеп айырысу кезінде төлем-талап тапсырысы 4 данада,
Төлеуші банкінде қабылданған төлем-талап тапсырысты тексереді де, барлық
Акцепт-тиелген тауар, көрсетілген қызмет үшін жабдықтаушының төлем-талап тапсырысын
Акцепттен бас тартудың себептері:
келісімдегі шарттардың орындалмауы;
тауарлар сапасыз болған жағдайда;
санауларда арифметикалық қате болса;
белгілі тауар түрі тапсырылмаса және т.б.
Егер бас тарту жартылай түрде болса, онда төлем-талап
Егер төлеуші төлем-талап тапсырысты төлеуге өз келісімін берсе,
төлем-талап тапсырыстың 1-ші данасында шот реттеушілердің қолары қойылады,
Төлем-талап тапсырысты төлеген кезде:
Дт-2203 (төлеуші шоты)
КТ-1051
Ақша қаржылары болмаған жағдайда төлем-талап тапсырысы картотека №2
Дт-1051
Кт-2203 (бенефициар)
Егер төлеуші мен жабдықтаушыға бір банк қызмет көрсетсе:
Дт-2203(төлеуші)
Кт-2203 (бенефициар)
Төлем-талап тапсырысымен есеп айырысу кезіндегі құжат
2.4. Төлем карточкасымен есеп айырысу
Пластикалық карточка- заңды және жеке тұлғалармен тауар және
Банкомат-қолма-қол ақша беруге арналған электронды-техникалық құрал.
Дебеттік карточка-өз иесіне карт-шотындағы ақша қалдығы шегінде есеп
Кредиттік карточка-карт-шоттағы ақша мөлшеріне қарамастан көп мөлшерде есеп
Кредитті карточка бойынша мыналар жүзеге асырылады:
қолма-қол ақшаны банкомат арқылы алу;
әр түрлі тауарлар мен көрсетілген қызмет үшін төлем;
телефон сөйлесулер үшін т.б.
Жеке тұлғалар карточканы ашу үшін келесілерді ұсынады:
жеке куәлік;
СТН;
Белгіленген тәртіптегі үлгі бойынша өтініш пен анкетаны;
Жұмыс орнынан табысы туралы анықтама.
Клиенттерге төлем карточкасын беру тұралы құжатты менджер ұсынады
Банк клиенті болып саналатын заңды тұлға
заңды тұлғаның банктегі типтік немесе валюталық шоттар
бюджетпен зейнетақы қорына қарыздың жоқ екендігі туралы анықтама
ұйымның өз қызметкеріне карточка ашуға рұқсаты;
пластикалық карточкалардың шарттарына сәйкес басққа құжаттар мен өтініш.
Пластикалық карточканы ашу үшін банкпен келісім шартқа отыру
Нақты ақша, пластикалық карточкалармен операцияларды жүргізу үшін қабылданғанда
Дт-1001
Кт-2860 «Басқа да кредиторлар».
Егер комерциялық банкте пластикалық карточкалармен операциялар клеиенттің депозиттік
Дт-2211-2221 «Клиенттердің депозитерді»
Кт-2860
Содан кеиін қабылданған сомалар клиенттің қарт-шотына түседі.
Пластикалық карточка клиентке кез келген тауарда сатып
ҚР-н территориясында пластикалық карточкаларды келесі мақсаттарға қолдануға болады:
-кез келген коммерциялық банктің айырбастау пункінде немесе бөлімдерінде
-мұндай операцияларды жүргізуге рұқсат бар ұйымдарда тауарлар,
қызметтер үшін төлемді жүгізу.
ҚР-нтерриториясында пластикалық карточкаларды келесе мақсат
-кез келген комерциялық банктің айырбастау пункінде немесе бөлімдерінде
-мұндай операцияларды жүргізуге рұқсаты бар ұймдарда тауарлар,
қызметтер үшін төлемді жүргізу.
Карточкалармен жүргізілетін әр операция слипті көшіру арқылы бейнеленеді.
Слип-бұл арнайы құрылған формада чек, ол карточка арқылы
Слип реквизиттері:
-аты мен карточка иісінің фамилиясы;
-мерзімі;
-карточканы қабылдаған сауда нүктесінің атауы;
-операция жасаған күні.
Бұл мәліметтер слиппен карточкаға арнайы аппарат арқылы аударылады.
-валюта түрі мен жүргізілген операция сомасы;
-авторизацияның коды
Клиент слипке карточканы қабылдаушы қызметкерінің көзінше қол қою
Нақты ақша берілген кезде, нақты ақша беру пункттің
Екінші деңгейлі банктер және Казпочта АҚ 04.11 айында
3 кесте
2004 жылы төлем құралдарына қатысты төлемдер
Төлем
құралдары Сома
Саны 2003 қараша айына 2004
абсолютті Жалп көлемі
% абсолютті Жалп көлемі% өзгерісі
%
Төлем тапсырысы К 17139,1 39,5 23425,1 41,3 36,7
С 18188,4 95,4 28963,3 96,8 59,2
Төлем талап-тапсырысы К 123,2 0,3 84,5 0,1 -31,4
С 45,1 0,2 48,9 0,2 8,4
Тауар және қызмет көрсетуге арналған чектер К 231,4
С 178,1 0,9 186,4 0,6 4,7
Банктік шотты тікелей дебеттеу К 158,1 0,4 191,2
С 24,3 0,1 4,7 0,02 -80,5
Иекассалық өкім К 178,6 0,4 238,7 0,4 33,6
С 274,8 1,4 218,2 0,7 -20,6
өтелген вексель К 0,8 0,002 1,5 0,003 98,3
С 5,1 0,03 15,0 0,05 2,9есе
Төлем карточкасы К 25577,4 58,9 32545,6 57,4 27,2
С 349,0 1,8 497,7 1,7 42,6
Жалпы қорытынды К 43408,6 100,0 56686,8 100 30,6
С 19064,8 100,0 29934,3 100 57,0
Банктер бойынша топтастыру American Express international, Diners Club
III БӨЛІМ. ЕСЕП АЙЫРЫСУ-КАССАЛЫҚ БӨЛІМІНДЕГІ КЛИЕНТТЕРГЕ КАССАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ
3.1. Нақты ақша қабылдау кассалық қызметін көрсету
Екінші деңгейлі банктің клиенттерге кассалық қызмет көрсетуі және
Орындалған жұмыс көлеміне байланысты келесі кассалар құрылуы мүмкін;
1. Кіріс кассасы;
2. Шығыс кассасы;
3. Ақша түсімін қайта есептеу кассасы;
4. Валюталық касса;
5. Кітапша беру бойынша касса т.б.
Ақша және басқада құндылықтарды қабылдау және беру үшін
Кассалық жұмыстың ұйымдастырылуына материалды жауапты тұлғалар мыналар:
Банк басшысы;
Бас бухгалтер;
Касса меңгерушісі.
Банк басшысы кассалық жұмыстың дұрыс ұйымдастырылуы мен құрылуына
нақты аұша қалдыға;
қатаң есеп беру бланкілері;
бағалы қағаздар;
шетел валютасы.
ағымды жылдағы кассалық құжаттар.
Қойма барлық техникалық талаптарға сай келуі керек. Қойманы
клиенттерден банктерге ағымды және корреспонденттік шоттарына ақша аудару
хабарламаға қолма-қол жарна (Қосымша 7);
кіріс касалық ордер (Қосымша 8).
Хабарламаға қолма-қол жарна үш бөлімнен тұрады:
хабарлама;
түбіртек;
ордер.
Клиент хабарламаны толтырып аяқтаған соң, шот менеджеріне ұсынады.
Дт -1001
Кт – 2203
Нақты ақша беру үшін клиент кіріс кассалық құжатты
Нақты ақша беру кассалық қызметін көрсету
Нақты ақшаны беру шығыс кассасы арқылы ақшалай чек
Шығын – 7339 – 1 тенге
Ақшалай чекті мына мақсаттарда ұсынады:
Жалақы төлеуге;
Іс – сапар шығындарына;
Жалпы шаруашылық шығындарға;
Ақшалай чек шот менеджеріне мыналарды тексеру үшін беріледі:
Ағымды шоттағы қаржы жеткіліктігін;
Клиентетрдің қол үлгілерін салыстру;
Берілген ақшалай чек номері;
Жеке бас куәлігі жәе басқа да реквизиттер.
Соннан кейін шот менеджері клиентке кассаға көрсету үшін
Клиент шоттарын жүргізетін жауапты қызметкерлер қолдарының болуы;
Сома жазбаша және санмен жазылғандығын;
Жеке бас куәлігін;
Бақылау маркасының номері, оны чекке жабыстырады;
Клиентке ақшаны береді және кассалық құжаттарға қолын қойады.
Ағымды шоттан ақшалай чекке сәйкес нақты ақша бергенде:
Дт – 2203
Кт – 1001
Басқа да құндлықтарды беру үшін баланстан тыс ордер
касса және құндылықтарға тексеру
Ақша қаражаттары мен құндылықтарының сақталуын бақылау мақсатында банк
банк басшысының тапсырысы бойынша тоқсанына бір рет;
жыл сайын, қаңтардың 1-де;
басшы касса менгерушісі ауысқанда;
банк немесе Ұлттық Банк төрағасының өкімі бойынша.
Есеп айырысу - кассалық бөлімде тексеру кезінде ақша
Дт -1001
Кт – 4802, 4920
Ал кассадан табылған жетіспеушілік кінәлі тұлғаға қойылады. Егер
Кіріс – 7339 – 1 тенге
Операциялық күн соңында касса бойынша жүргізілген барлық операциялар
Резервтік активтерге келесілер жатады:
нақты ақша;
Ұлттық Банк коршотындағы ақшалар;
Аффинерленген алтын.
Екінші әдісі - Ұлттық Банкте сақтайды.
Есеп кассалық бөлімде клиентке қызмет көрсетуде кассалық қызметтің
Орталық Кассалық Бөлім жалпы кассалық қызмет көрсетулердің ережесін
Қорытынды
Қазіргі таңда банкоматтармен қатар, есеп айырысудың электрондық әдісі,
Бұл жүйенің бастамасы 1982 жылы Nottingam Building Society
Төлем құжаттарын электронды түрде ұсынады;
Шоты бойынша жүргізілген операциялар анықтамасын алады;
Банктен анықтамалық ақпараттарды алады;
Кәсіпорын-банк жүйесі арқылы операциялар орындайды;
Бұл жүйе қазақстанға 2003 жылдан бастап енгізілді. Санаулы
Жұмыс барысында байқағандай есеп айырысу-кассалық бөлімдер көбеюде. Ең
Банктік қызмет көрсету жүйесінің алдағы уақытта дамуы жөнінде
Жалпы алғанда қазастандық банктердің қызметі жүйелі түрде дамуда,
операциялардың аса көптеген жүргізіледі. Егер осы қарқынмен банк
Қолданылған әдебиеттер
1. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі;
2.(Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» Заңы
3. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының Банктер және банктік
4. Қазақстан Республикасының «Ақша төлемдері мен аударулары туралы»
«Пруденциалды нормативтер туралы» ережелер 23. 05. 1997. №219
Ұлттық Банктің Қаулысы «екінші деңгейлі банктердің меншікті капиталының
Ұлттық Банктің «Екінші деңгейлі банктерде және банк операциясының
Банковское дело. Под ред. Сейткасымов Г.С. – Алматы
9.(Қалғұлова Р. Ж. Екінші деңгейлі банктердегі бухгалтерлік есеп
(10. Банковское дело. Под ред. Лаврушина О.И. –
11.(Словарь банковских и финансово-экономических терминов Под ред. Н.
12. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк Хабаршысы
13. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк Статистикалық Бюллетень
(14.(Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк Экономикалық шолу
15. Қазақстан Республикасының Банки казахстана
2
Өкілдік
Ақша жіберуші
Жабдықтаушы бенефициар
Бенефициар банкі
Ақша жіберуші банкі
2
1
8
4
3
7
5
6
Бенефициар
алушы
Төлеуші-ақша жіберуші
Бенефициар банкі
Ақша жіберушінің банкі
ҚҰБ
Филиал
Есеп айырысу- кассалық бөлім
Еншілес банк
Бас банк
Есеп айырысу - кассалық қызметтің ұйымдық - құқықтық негізі
Кассаға ақшаларды қабылдау және беру есебі
Банктік шот және төлем тапсырыспен есепайырысу есебі
Ішкі банктік чектермен есеп
БАНКАРАЛЫҚ КОРРЕСПОНДЕНТТІК ҚАТЫНАСТАРДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ, ОЛАРДЫҢ ЕСЕБІ
Банкаралық есеп айырысу есебі
Казкоммерцбанк АҚ бухгалтерлік есепті жүргізуді ұйымдастыру ерекшеліктері
Ақша айналымын басқару
Дебиторлармен және кредиторлармен операциялардың бухгалтерлік есебін ұйымдастыру
БАНКАРАЛЫҚ КОРРЕСПОНДЕНТТІК ҚАТЫНАСТАРДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЕСЕБІ