Ұйымдасқан қылмыстылықтың түсінігі
Жоспар
Кіріспе...................................................................................................................3
1-бөлім. Ұйымдасқан қылмыстылықтың түсінігі.
“Ұйымдасқан қылмыстылық” ұғымының заң шығару және құқық қолдану тәжірибесіндегі
“Мафия”, “көлеңкелі экономика”, “кәсіби қылмыстылық” және “сыбайлас жемқорлық”
2-бөлім. Ұйымдасқан қылмыстылықтың криминологиялық сипаттамасы.
2.1. Республика аумағында ұйымдасқан қылмыстылықтың құрылымы, деңгейі және динамикасы.............................................................................22
2.2 Ұйымдасқан қылмыстылықтың пайда болуына және дамуына түрткі
2.3 Сыбайлас жемқорлық – ұйымдасқан қылмыстылықтың дамуының бірден –
2.4 Ұйымдасқан қылмыстылықтың алдын – алу шаралары............52
3-бөлім. Ұйымдасқан қылмыстылықтың қылмыстық-құқықтық сипаттамасы.
3.1 Ұйымдасқан қылмыстылықтың белгілері айқындалатын қылмыс құрамдарының сипаттамасы.......................................................................59
3.2. Ұйымдасқан қылмыстылықтың қылмыс құрамы ретіндегі объективті белгілері.......................................................................................60
3.3. Ұйымдасқан қылмыстылықтың қылмыс құрамы ретіндегі субъективті белгілері......................................................................................65
Қорытынды...........................................................................................................70
Пайдаланған әдебиет...........................................................................................74
Қосымша.................................................................................................................79
Кіріспе.
Біз қазір өте қиын заманды бастан кешіріп отырмыз. Барлық
Біздің мемлекетімізде қылмыстылықтың жағдайы қандай ? Бұл сұраққа жауап
Қазақстанда 1990 жылы - 148053 қылмыс тіркелсе, 1991 жылы
Осы мәліметтерден Қазақстан Республикасында қылмыстылықтың шырқау шегі 90-шы жылдардың
Республикада жасалатын қылмыстардың үлкен бөлігі пайдакүнемдік және пайдакүнемдік мақсаттағы
Ұйымдасқан қылмыстылықтың қарамағындағы пайда табудың көзі – есірткі бизнесі
Қазақстан арқылы Ауғаныстаннан келетін есірткі шет елге шығарылуда. Осылайша,
Қылмыстылықтағы мұндай өзгеріс сыбайлас жемқорлықтың өсуімен, талан-таражға салушы
Ұйымдасқан қылмыстылықтың жоғарғы жасырындылығы оны ашумен қатар, оның түпкі
Ұйымдасқан қылмыстылықтың жоғарғы жасырындылығына сот статистикалық мәліметтері дәлел. Сонымен,
В.В.Лунеев жоғарыда көрсетілген қылмыстық статистиканы пайдалану арқылы Ресей Федерациясындағы
Біздің көзқарасымызға сәйкес ұйымдасқан қылмыстылықты жоғарғы жасырынды қылмыс түріне
Мемлекетке қауіпсіздік туғызуыдағы ең басты себебі ұйымдасқан қылмыстылықтың жоғарғы
Сонымен, Н.Ф.Кузнецованың анықтауынша, шетелдік сарапшылардың мәліметтеріне сәйкес: ақша-қаражаттарды заңдастыру,
Ұйымдасқан қылмыстылықтың жетілген тенденцияларының көріністеріне сәйкес, оның қоғамға төндіретін
А.И.Долгованың көрсеткіштеріне байланысты, қарапайым қылмыс қоғам, тап, оның мүддесіне
Ұйымдасқан қылмыстылықтың жоғары деңгейлі жасырындылығы бірнеше мақсаттарды көздейді:
зерттеу сипатына байланысты. Ұйымдасқан қылмыстылықтың жоғары деңгейлі жасырынды қылмыстардың
ұйымдасқан қылмыстылықты жоғарыда аталған негіз бойынша зерттеу ғалымдардың, сонымен
қылмыстылықты зерттеуде және онымен күресу шараларын қалыптастыруда нақты мәліметтерді
Біздің көзқарасымыз бойынша, ұйымдасқан қылмыстылықты жоғары деңгейлі жасырынды қылмыстардың
1-бөлім. Ұйымдасқан қылмыстылықтың түсінігі.
1.1. “Ұйымдасқан қылмыстылық” ұғымының заң шығару және құқық қорғау
Қылмыстылық - әрбір қоғам өмірінің қарама - қайшылықтары салдарынан
Әрбір қоғам өзінің даму кезеңіне байланысты, әлеуметтік құрылысы мен
Қылмыстылық феномені әлеуметтік – экономикалық және саяси тұрғыдан дағдарысқа
Әрбір мемлекеттің қылмыстылығының өзіне тән құрылымына, динамикасына, ерекше белгілеріне
XX ғасырдың 80 жылдары барлық дерлік капиталистік мемлекеттерде ұйымдасқан
Осы қылмыстардың негізгі ұйымдастырушылары жан-жақты, тіпті халықаралық байланыстары бар,
Біздің мемлекетте ұйымдасқан қылмыстылық − ғылыми зерттеу объектісі ретінде
Ұйымдасқан қылмыстылық ұғымы Италия, Жапония және АҚШ- да кеңінен
Италияда ұйымдасқан қылмыстылық терең әлеуметтік-экономикалық және саяси тамырларға ие
XX ғасырдың 20 жылдарына олар заңды сипатта болып келеді
“Жанұя” бүкіл Италияға таралып, әр жерде әр түрлі атала
“Мафия” термині біртіндеп жақсы ұйымдастырылған, әлеуметтік және саяси өмірде
Италиядағы қазіргі мафияның жағдайын нақтырақ көрсеткен криминолог, жазушы Ф.
Ал, енді Италияда ұйымдасқан қылмыстылыққа қандай анықтама бергеніне
Б.Ломбарда, криминолог-ғалым мынадай анықтама береді: “Ұйымдасқан қылмыстылық – бұл
- ақпарат жинау және өз мүшелері арасында тарату;
- құқық қорғау институттарының қызметіне кедергі жасау;
- негізгі әлеуметтік-экономикалық қызметтерді қолдану;
- ішкі құрылымның болуы;
- әрекеттерінің сырттай заңды сипатта болуы” .
АҚШ- ғы ұйымдасқан қылмыстылық құрылымы, ерекшеліктері жағынан Италия мафиясымен
XX ғасырдың 20 жылдарында Италиядан қоныс аударушылар АҚШ-да мафия
Американың заң шығарушылық және құқық қолдану тәжірибесінде ұйымдасқан қылмыстылық
А. Блок және У. Чамликс деген американдық заңгер
АҚШ-ң қылмыстық заңдылығына сәйкес ұйымдасқан қылмыстылық ретінде мафия ғана
Сонымен қатар, соңғы жылдары кішігірім, бірақ тұрақты, қылмыстық бизнеске
Осыған байланысты, біздің пікірімізше, Р. Колдуэлл ұйымдасқан қылмыстылықтың түсінігін
Қылмыспен кәсіп ретінде салыстырмалы ұзақ уақыт айналысу мақсатында қылмыстық
Билік бір немесе бірнеше адамдардың қолында шоғырланады;
Ұйым мұқтаждарын қанағаттандыру үшін көлемді ақша қорының болуы;
Топтың белгілі бір қылмыстарды жасауға “мамандануы” және ішкі құрылымында
Экспансиялық және монополисттік тенденцияның болуы;
Мемлекеттік органдар шенеуліктерімен сыбайлас жемқорлық сипаттағы байланыстың болуы;
Өз ішінде қатал тәртіптің және жүріс-тұрыс ережелерінің болуы;
Қылмыстардағы тәуекелді азайту мақсатында нақты жоспарлауды жүзеге асыру;
Ұйымдасқан қылмыстылық нарықтағы бәсекелестерін ығыстыру мақсатында, әдетте, экономикалық механизмдерді
Ал саяси билік болса, белгілі бір мақсатқа жетудің құралына
Жапониядаға ұйымдасқан қылмыстылық (якудза) басқа мемлекеттердегілерге тән барлық негізгі
Атақты Жапон криминологы С.Якуминава ұйымдасқан қылмыстылықтың түсінігін анықтау мәселесіне
Енді Жапонияның ресми органдарының ұйымдасқан қылмыстылыққа берген анықтамаларын қарастырайық
Жапонияның Әділет министрлігі “Ұйымдасқан қылмыстылық дегеніміз- құқыққа қайшы әрекеттерді
Жапон полициясы болса сәл өзгеше анықтама береді: ”Ұйымдасқан қылмыстылық
Бұрынғы КСРО мен шет мемлекеттерінің ұйымдасқан қылмыстылығының сыртқы пішіні
Қылмыстылық - әлеуметтік құбылыс ретінде дамудың жалпы заңдылықтарына ие.
“Ұйымдасқан қылмыстылық” мәселесі жөніндегі маман-ғалымдардың арасында бұл құбылыстың анықтамасы
Жоғарыда көрсетілген шет ел ғалымдарының зерттеулеріне негізделе отырып ұйымдасқан
Қылмыстық қызмет тұрақты сипатта болып табылады;
Қызметтері қылмыстық кәсіпкерлік сипатта болып келеді және жалпы қылмыстық
Қылмыстық кәсіпкерлік көп мөлшерде заңсыз табыс бере алатын әлеуметтік
Негізгі мақсаты – ірі мөлшерде табыс алу, бірқатар әлеуметтік
Заңды бизнеске қылмыстық жолмен алынған қаржыларын заңдастыру, “тазарту” мақсатында
Ұйымдасқан қылмыстық топтың тұрақтылығы қатал ішкі тәртіппен қамтамасыз етіледі;
Ерекше қылмыстық “құрылым” ретінде қызмет етеді және өз ішінде
“Ұйымдасқан қылмыстылық” ұғымының анықтамасын дұрыс беру үшін осы
а) ұйымдасқан қылмыстылықты – ұйымдасқан топ, мүшелері жасаған қылмыстардың
ә) ұйымдасқан қылмыстылықты – құрылымы, бағыты, қылмыстық әрекеттің нысаны
б) ұйымдасқан қылмыстылықтың – заңсыз табыс алу мақсатында пайда
Біздің пікірімізше, ұйымдасқан қылмыстылықтың анықтамасын толық және анық беру
“Ұйымдасқан қылмыстылық” құбылысының анықтамасын ашардан бұрын, алдымен төмендегі
Ұйымдасқан қылмыстылықтың негізі ретінде бұл біріншіден, «қылмыстылықтағы ұйымдастық»
Егер де қылмыстылықтағы ұйымдастық және ұйымдасқан қылмыстылық ұғымдарын
А.И.Долгованың пікіріне сәйкес, онда үш деңгейді көруге болады: ұйымдасқан
Екінші кезекті ұғымдарды талдасақ , онда олардың бір –
Ал, енді, Кеңес Одағы ғалымдарының ұйымдасқан қылмыстылыққа қатысты зерттеулеріне
А.И.Долгова ұйымдасқан қылмыстылықты былайша анықтайды:“... ұйымдасқан қылмыстылық – қылмыстық
1. Қасақана, алдын ала жоспарланатын қылмыстық әрекеттердің болуы;
2. Тұрақты сипаттағы қылмыстық қызмет жөнінде алдын ала
3. Қылмыстық топ мүшелерінің қарым – қатынасының жақындауы,
4. Қылмыстық жауаптылықтан құтылуға бағытталған арнайы шаралардың болуы.
Ұйымдасқан қылмыстылықты осылайша сипаттай келе А.И.Долгова оның үш деңгейін
В.Д.Пахомов “ұйымдасқан қылмыстылықтың” анықтамасын төмендегідей береді: “Жалпы, ұйымдасқан қылмыстылық
Жоғарыдағы анықтаманы ұсына келе В.Д.Пахомов ұйымдасқан қылмыстылықты объективті әлеуметтік
Оның ұйымдастырушылық – басқарушылық құрылымдардың болуы, топтың қатаң иерархиялық
Қылмыстық қызметтің тұрақты, жоспарлы және жасырын сипатта болуы;
Әлеуметтік бақылаудың күшін әлсіретуге бағытталған шаралардың болуы;
Қылмыстық қызметтің әр түрлі салаларын қаржыландыруға бағытталған елеулі қаржы
Ұйымдасқан қылмыстық топтардың экономика салаларына енуі, “қара нарыққа” тауарлар
Ұйымдасқан қылмыстық топ басшыларының қоғамға қарсы идеологияны ұстанып, таратуы.
А.Н. Волобуев “Советская юстиция” журналында жарық көрген мақаласында ұйымдасқан
“Ұйымдасқан қылмыстылық – аймақ, мемлекет аумағында қылмыстық ортаның шоғырлануымен
Ол ұйымдасқан қылмыстылықтың келесі белгілерін көрсетеді:
Белгілі бір қылмыс саласын монополизациялау;
Экономикалық тапшылықты тудыратын жағдайлар жасау;
Қылмыстық жолмен алынған ақшаларды “тазалау”, заңдастыру;
Қоғам күшін “екінші кезектегі” (ұйымдасқан қылмыстылыққа қарағанда) мәселелерді шешуге
Бұл анықтаманы біз оның жалпылық сипаты мен кең ауқымдылығына
Әрине, ұйымдасқан қылмыстылықтың нарықта, тіпті бюджетте тапшылықтың өршуіне әсер
Басқа ғалымдардан өзгеше анықтаманы В.П. Мурашов береді: “Ұйымдасқан қылмыстылық
Ол ұйымдасқан қылмыстылықтың келесі құрылымдық элементтерін бөліп көрсетеді:
Заңсыз экономикалық қызмет;
Ерекше нормативтік жүйе;
Ерекше басқару жүйесі;
Қауіпсіздікті қамтамасыз ету жүйесі.
Біздің пікірімізше, бұл анықтаманың кемшілігі – жалпы қылмыстық әрекеттердің
Бұрын тәжірибелік қызметкер болған, қазір профессор, заң ғылымының докторы
Жүйелі қызметпен айналасу үшін ұзақ уақытқа құрылатын анық және
Қылмыстық ұйым ауыр дәрежелі болса да бір қылмыс үшін
Коррупцияның болуы.
Ал енді Қазақстандық ғалымдардың “ұйымдасқан қылмыстылық” бойынша
Р.Н. Судакова бұл құбылысты төмендегідей анықтайды: “Ұйымдасқан қылмыстылық –
Жоғарыда көрсетілген анықтамасымен қатар Р.Н. Судакова ұйымдасқан қылмыстылықтың белгілерін
Нақты ұйымдастырушылық – басқарушылық құрылымдардың болуы және олардың иерархиялық
Жүріс–тұрыс және жауапкершілік ережелерінің болуы;
Қылмыстық қызметтің жасырын, тұрақты, жоспарлы болуы, ортақ мақсаттың болуы,
Құқық қорғау органдарымен қылмыстылықпен күресу жоспарларын анықтау арқылы әлеуметтік
Қылмыстық қызметке жұмсалатын ортақ қаржы қорының болуы;
Қылмыстық қызметтің монополизациялануы, экономиканың әр түрлі салаларына енуі, “қара
Қылмыстық жолмен алынған қаржыларды заңдастыру;
Қылмыстық идеологияның таратылуы.
Қазақстандық заңгер ғалым Мәуленов ұйымдасқан қылмыстылықты төмендегідей анықтайды:
“Ұйымдасқан қылмыстылық – қылмыстық “кәсіптен” үлкен табыс алу мақсатында
Ол ұйымдасқан қылмыстылықтың келесідей белгілерін көрсетеді:
Қатысушыларының көптігі (екі және одан көп);
Әрбір мүшесінің қылмыс жасауға қатыстылығының болуы;
Дайындық кезеңінің салыстырмалы түрде ұзақ болуы;
Жиналатын арнайы орындарының болуы;
Басшылық немесе басқару орталығының болуы;
Топ ішінде функционалдық міндеттердің бөлінуі;
Қылмыстық “кәсіптің” (бизнестің) белгілі бір бағытта болуы;
Қылмыстық қызметтің жасырын түрде болуы;
Топ ішінде жүріс–тұрыс ережелерінің болуы.
Жоғарыдағы аталған авторлардың пікірлерін ескере отырып ұйымдасқан қылмыстылықтың анықтамасын
Ұйымдасқан қылмыстылық – пайда табу мақсатында және белгілі бір
Ұйымдасқан қылмыстылықтың анықтамасын бере келе, міндетті түрде оның белгілерін
Міндетті белгілеріне төмендегілері жатқызамыз:
Қатысушыларының көптігі (екі және одан көп) ;
Қылмыстық кәсіптің міндетті түрде жоспарлы, жүйелі, мақсатты және тұрақты
Мақсаты – қылмыстық жолмен табыс алу;
Белгілі бір территорияда немесе өндірісте, басқару бөлігінде бақылау орнату;
Бұл көрсетілгендермен ұйымдасқан қылмыстылықтың белгілері
шектелмейді. Керісінше, ол қосымша белгілермен толықтырылып отырады.
Криминолог ғалымдардың бұрыннан бері тәуелсіз зерттеулерінің бірі болып жоғарғы
Әйгілі ресей криминологы Г.Ф. Хохряков өзінің “Криминология латентной преступности”
Шетелдік сарапшылардың пікірінше, ұйымдасқан қылмыстылықтың жоғарғы жасырынды бөлігі құқық
Ғалымдардың ұйымдасқан қылмыстылықпен күресу және оның жоғарғы жасырындылығына байланысты
ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаев құқықтық тәртіп және заңдардың орындалуы
Ж.А.Тұяқбаевтың берген анықтамасында бұл мәселе дәл және тура көрініс
Ұйымдасқан қылмыстылықтың жоғарғы жасырындылығы туралы 2-3 қараша 2000 жылы
ҚР ҚК-нің 31-бабында қылмысқа қатысу нысандары көрсетілген, яғни оларға
Ұйымдасқан топпен жасалған қылмыс (егер қылмыс жасауға екі немесе
Егер қылмысқа бірлесіп жасау туралы күні бұрын уағдаласқан адамдар
Егер қылмысты бір немесе бірнеше қылмыс жасау үшін күні
Егер қылмысты ауыр немесе ерекше ауыр қылмыстар жасау үшін
Егер бірінші және екінші қылмысқа қатысу нысандарының арасында біршама
Ұйымдасқан қылмыстылық жоғарғы жасырынды қылмыстардың бір түрі бола
Көптеген криминолог ғалымдар мен тәжірибе қызметкерлерінің пікірінше, ұйымдасқан қылмыстық
Г.М.Миньковтың позициясын жоққа шығаруға болмайды, оның пікірінше 1990 жылы
Ресей Федерациясының криминолог-ғалымы Г.Ф.Хохряков өзінің оппоненттерінің сұрақтарына жауап бергенде
Кей кезде, шетел ғалымдарының пікірінше ұйымдасқан қылмыстылықты мемлекет ішіндегі
Ресей ғалымдары да ұйымдасқан қылмыстылықты заңдастыру туралы мәселеге тоқталған,
Сондықтан, ұйымдасқан қылмыстылық ТМД елдерінде заңды сипатқа ие, яғни
Егер заңдылықтың “сарапшысы” ретінде ұйымдасқан қылмыстылықтың өкілі қатысса, осындай
Осы аталған тенденция ұйымдасқан қылмыстылықтың жоғарғы жасырынды қылмыстардың бір
1.2. “Мафия” , “көлеңкелі экономика”, “кәсіби қылмыстылық” және “коррупция”
Қазіргі уақытта, көптеген баспаларда ұйымдасқан қылмыстылықты сипаттау үшін “мафия”
Алдымен грамматикалық себептерін қарап өтейік. “Мафия” сөзінің этималогиясы әлі
1868 жылға дейін Сицилияда бірде бір сөздікте “мафия” сөзі
“Мафия” терминінің функционалды – теориялық себептер бойынша қабылданбауын түсіндірейік.
Шет елде – мафия белгілі бір территорияны немесе қызмет
Ал, бізде болса қылмыстық ұйым өзінің қызметін көбінесе мемлекеттік
Талқылауды талап ететін келесі ұғым “көлеңкелі экономика” болып табылады.
Біріншісі, мемлекеттік кәсіпорындарды қамтитын қатынастар: қосымша жалған жазбалар, нәтежелерді
Ал, енді көлеңкелі экономика мен ұйымдасқан қылмыстылықтың өзара байланысын
В.П. Мурашов ұйымдасқан қылмыстылықты “заңсыз табыс алу мақсатында құрылатын
Сонымен қатар, көлеңкелі экономика және ұйымдасқан қылмыстылық бір –
Ал, енді “кәсіби қылмыстылық” ұғымын қарастырайық. Бұл құбылыстың
Ю.Г. Козновтың пікірінше, кәсіби қылмыстылық ұйымдасқан қылмыстылықтың бір
“Кәсіби қылмыстылық” түсінігі криминология ғылымында тұңғыш рет 1897 жылы
Кейіннен XVIII ғасырдың аяғында Париждің құпия полициясының бастығы Ф.Э.
Ресейлік заңгер С. Познышев және И. Фойницкий
Кәсіби қылмыскерлер қылмыстың бір саласындағы түрімен айналысатын бірнеше мамандықтарға
XIХ ғасырдың басында бас бостандығынан айыру мекемелерінде қылмыскерлердің кәсібіне
Кәсіби қылмыстылықтың дамуы қылмыскерлердің өзіне қолайлы біліктілігі мен ептілігіне,
“Кәсіп” дегеніміз белгілі бір дайындықты талап ететін табыстың көзі
Қылмыстық әрекеттің тұрақты түрінің болуы (мамандануы);
Сол салаға белгілі бір білімі мен әдістемелік іскерлігінің болуы;
Қылмыстық әрекет өмір сүру үшін негізгі табыс көзі болуы;
Қылмыстық топтармен байланысының болуы.
Қазіргі кезде кәсіби қылмыстылық жоғарғы деңгейлі пайдакүнемдікпен сипатталады. ”Кәсіби
Қалта ұрыларының өзі кәсібінің даму аумағына сәйкес “нарықтық” –
Ұрлық жасауда бүркемелеуші көмекшілерді қолданатын қылмыскерлер “шермачь” деп аталады.
Алаяқтар кәсібіне сәйкес “шуллер”, “кукольник”, “кидала” болып бөлінеді. Көптеген
Кәсіби қылмыстылықтың себептері:
Экономикадағы тұрақсыздық пен қайшылықтар;
Идеология мен әлеуметтік институттардың әлсіреуі;
Кәсіби қылмыстардың қауіптілік деңгейінің дұрыс бағаланбауы;
Кәсіби қылмыскерлердің заңды орындаушы азамат ретіндегі өзге кәсіби қызметтің
Ұйымдасқан қылмыстылық пен кәсіби қылмыстылықтың байланысын көрсете отырып
2.1. Республика аумағында ұйымдасқан қылмыстылықтың құрылымы, деңгейі және динамикасы.
Қазақстанда қазіргі таңда ұйымдасқан қылмыстылықтың жағдай қандай ? Осы
“Репутация” атты коммуникативті технология орталығы осы сұрақтар және т.б.
“Ұйымдасқан қылмыстылық”, “ұйымдасқан қылмыстық топтың” қазіргі таңдағы нақты анықтамасы
Елдегі ұйымдасқан қылмыстылықтың жағдайы туралы сарапшылардың ой-пікірлері;
Ұйымдасқан қылмыстық топтардың құқыққа қайшы әрекеттерінің қазіргі күнгі өзектілілігі;
Ұйымдасқан қылмыстылықтың даму тенденцияларын анықтау;
Ұйымдасқан қылмыстылықпен күрестің инвентаризациялануы және оптималды бағалану жолдары.
Зерттеу 2003 жылдың мамыр айынан 2004 жылдың сәуір айына
Сарапшы ретінде тікелей ұйымдасқан қылмыстылықпен кездескен тұлғалар тартылды, яғни
Сонымен қатар сарапшы ретінде жедел іздестіру және тергеу бөлімшелерінің
Сұрау салынғандардың қатарына құқық қорғау органдарының әртүрлі сатыдағы басшылары
Сұрау салынған 50 бизнесмендердің 30 (60%) өздерін орта және
Сұрау салынған криминалитет өкілдерінен, 10 адам (33,3%) ұйымдасқан қылиыстық
Сарапшылардан сұрау анкеталық әдіспен жүзеге асырылды және тәуелсіздік, анонимдік
Біздің мемлекетте қазіргі таңда ұйымдасқан қылмыстылыққа заңды түрде анықтама
Интерпол ұйымдасқан қылмыстылыққа келесідей анықтама береді: бұл кез-келген кәсіп
Осы мәселе бойынша әртүрлі авторлар әртүрлі ой-пікірлер ұсынуда. Профессор
Кейбір ресей ғалымдары ұйымдасқан қылмыстылықтың түсінігіне – тұрақты топтың
Қазақстанның заңгерлері ұйымдасқан қылмыстылыққа келесідей анықтама берген: бұл күрделі
Ұйымдасқан қылмыстылық – қылмыстық топ (банда) нысаны ретінде қылмыстық
Ұйымдасқан қылмыстылық – криминалдық құрылымдағы күрделі органикалық бүтін жүйе,
Ұйымдасқан қылмыстылық – бұл тұрақты, жоспарлы, қылмыстық жауаптылық көзделген
Ұйымдасқан қылмыстылық – бұл әлеуметтік құбылыс, белгілі бір криминалдық
Осындай көп көзқарастар, ұсыныстармен келіспеуге мүмкін емес, осы берілген
Экономикамен тығыз байланыстылығы, осы саладағы құқыққа қайшы әрекеттер;
Заңсыз пайда табудың болуы;
Сыбайлас жемқорлықпен шексіз байланысы, сыбайлас жемқорлықпен мемлекет аппаратындағы шенеуліктерді
Мемлекет және қоғамдық бақылаудан қорғану жүйесінің болуы;
Жалпы қылмыстық, экономикалық және парақорлық әдістің (зорлық, қорқыту, қорқытып
Талдау нәтижесінде ұйымдасқан қылмыстылықтың ұйымдастырушылық және технологиялық сипаттамасына анықтамалар
Нәтижесінде сұрау салынған жалпы респонденттердің (криминалдық полицияның жедел іздестіру
Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, сұрау салынған қазақстандық сарапшылардың (88,8%) қазіргі
Бір ескеретін жай, осы жүргізілген зерттеу нәтижелері 1989 жылы
Мемлекеттік лауазымды тұлғалар, бизнес өкілдері және жалпы қылмыстық бағыттағы
Осыған байланысты кейбір авторлардың пікірлеріне келіспеушілік келтіруге болады, яғни:
Батыс елдеріне қарағанда, біздің қоғамымызда ұйымдасқан қылмыстылық экономика саласында
Ұйымдасқан қылмыстылықты “жалпы қылмыстық-құқықтық ұйымдасқан қылмыстылық”, “экономикалық ұйымдасқан қылмыстылық”
Келіспеушіліктерімізді нақтылауға тырысайық. Жоғары түрде ұйымдасқан криминалдық құрылымдардың тарихын
Аталған криминалдық құрылымға нақты анықтаманы профессор И.Геевский берді, ол
Жоғарыда аталғандарды қорытындылай келе біздің елдегі ұйымдасқан қылмыстылық дәл
Осыған сәйкес, ұймдасқан қылмыстылықтың тарихына шолу жасай отырып, оның
Сарапшылардың көпшілігінің (89,5%) пікірінше Қазақстандағы ұйымдасқан қылмыстық топ жалпы
Осы саладағы қорытындылар мен нәтижелер профессор И.И.Роговтың зерттеуіндегі көзқарастармен
Көп қылмыстық қоғамдардың қызмет атқаруы мен басқарылуы;
Қылмыстық әрекеттермен айналысу дағдылы әрекет;
Құқық қорғау және мемлекет, партияның лауазымды тұлғаларымен парақорлық байланыста
Профессор И.И.Рогов “көлеңкелі экономика”, экономикалық және ұйымдасқан қылмыстылықтың анықтамасын
Жоғарыда аталғандарға байланысты, біздің пікірімізше, “ұйымдасқан қылмыстылықтың сыбайлас жемқорлық
“Экономикалық ұйымдасқан қылмыстылық” теориясын көтеруге байланысты, сұрау салынғандардың 3,6%
Біздің пікірімізше, осы жерде Т.К.Акимжановтың көзқарасымен келісуге болады .
Қазақстан Республикасының Бас Прокуратурасының құрамындағы құқықтық статистика және ақпарат
Осы аталған мерзім ішінде 135151 қылмыс тіркелген (өткен жылы
(1- қосымша (диаграмма))
Солардың ішінде 27035 (20,0%) әйел адамдарға, 3595 (2,7%) кәмелетке
Қылмыстылықтың деңгейі 10 мың адамға шаққанда 91-ге тең болды,
Жалпы қылмыстылықтың деңгейі республиканың барлық аймақтарында төмендеген, бірақ
Ең қарқынды көлемде қылмыстылықтың деңгейі Астанада (13,1%), Алматыда (20,3%),
Есептік тіркеу кезінде 108118 жалпы қылмыстық іс тіркелген, яғни
Жалпы ҚРҚК-нің 1, 2, 6, 9, 10, 14 бөлімдерін
(2- қосымша (диаграмма))
Барлық дерлік аймақтарда жоғарыда көрсетілген категориядағы қылмыстарды ашу деңгейі
Ең жоғары түрде қылмыстарды ашу деңгейі Ақмола (83,4%), Алматы
ҚРҚК-нің 1, 2, 6, 9, 10, 14 бөлімдерін қоспағанда
Ауыр және аса ауыр қылмыстардың едәір төмендеуі, яғни 14,5%-тен
Жалпы қылмыстардың ішінде осы қылмыстар кең етек алған: бөтеннің
(3- қосымша (диаграмма))
Анализ көрсеткіштеріне сәйкес бөтеннің мүлкін ұрлау қылмысы барлық дерлік
Бұл қылмыс түрінің төмендеуі республиканың барлық аймақтарында байқалады.
Сонымен қатар бірнеше аймақтарда керісінше кейбір қылмыстардың кенет жоғарлауы
Қасақана адам өлтіру және қасақана адам өлтіруге оқталу -
Денсаулыққа ауыр зиян келтіру қылмыстары бойынша Ақтөбе (9,2%), Алматы
Зорлау және зорлауға оқталу бойынша Қызылорда (10,0%) және Павлодар
Тонау бойынша Астана қаласында (0,6%), Ақмола (4,3%), Батыс Қазақстан
Қарақшылық бойынша Астана қаласында (3,3%), Ақмола (5,7%), Шығыс Қазақстан
Қорқытып алушылық Алматы (3,6%), Батыс Қазақстан (78,1%), Қарағанды (12,5%),
Есірткімен байланысты қылмыстар бойынша Алматы қаласында (19,9%), Ақмола
Экономика саласында осы мерзімде 15099 қылмыс жасалған, өткен жылмен
Сеніп тапсырылған бөтен біреудің мүлкін иемденіп алу немесе
(4- қосымша (диаграмма))
Есеп жүргізу кезінде қудалау органдарымен сыбайлас жемқорлыққа қатысты 2042
Ішкі істер органымен сыбайлас жемқорлыққа байланысты 1371, Ұлттық қауіпсіздікке
Сыбайлас жемқорлыққа қатысты кең көлемде Қарағанды (304), Ақмола (197),
Қозғалған қылмыстық істердің 419 (2001ж.-1358) прокуратурамен, ішкі істер органымен
Әлеуметтік-экономикалық салада 2580 прокуратуралық тексеру жүргізілді, нәтижесінде 305 қылмыстық
Прокурорлық қадағалау актісіне сәйкес сыбайлас жемқорлық туралы заңның бұзылу
2001 жылы 4 заңды кәсіпкерлік қызметпен айналысуға сыбайлас жемқорлық
Қызмет өкілеттілігін теріс пайдалану фактісі (ҚРҚК 307 бабы) бойынша
Тергеу органдарының өндірісінде 2335 (2001ж.-2786) сыбайлас жемқорлыққа байланысты қылмыстар,
Ең көп реабилитациялық негіз бойынша тоқтатылған қылмыстық істер өндірісі
Соттың үкімімен әр түрлі жаза түрлеріне сотталғандардың жалпы саны
Мәліметтер банкінің есебіне сәйкес сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтың субъектісі
Ең көп сыбайлас жемқорлықпен байланысты құқық бұзушылық жасаған адам
Ал орта есепке Алматы қаласы (233), Қарағанды (222), Ақмола
(5- қосымша (диаграмма))
2.2. Ұйымдасқан қылмыстылықтың пайда болуына және дамуына түрткі болатын
Қандай да болмасын қылмыстың жауаптылығы
Ең алдымен, осы зерттеуіміздің заты
Қылмыстылық себебінің мәселесі – криминология ғылымында
Себептілік материаның жекелеген қалпының түрлері
Абайдың түсінігі бойынша: «қылмыс - әлеуметтік
Сондықтан, криминология ғылымында «себептілікке – себеп,
Профессор В.А.Номоконов былай дейді: «қылмыстылықтың
Қылмыс әлеуметтік құбылыс бола тұра,
Осыған байланысты, қылмыстылықтың жалпы себебі
Қылмыстылықтың себептерін барлық деңгейлерде талдауда
сыртқы (объективтік) сипаттағы себеп пен
ішкі (субъективтік) сипаттағы себеп пен
Сонымен А.А.Герцензонның пікірінше қылмыскердің жеке
Өйткені, криминологиялық сипаттағы қылмыстылықтың себептілігі
Заңгерлік жоғары оқу орындарына арналған
Бұл жерде мынадай көзқарасты келтірген
Осыған байланысты профессор Е.І.Қайыржанов «Қылмыс
Криминологтар қылмыстылық себептерін келесі түрлерге
қылмыстылық себептері түгелдей әлеуметтік құбылыс,
қылмыстылықтың жекелеген түрлерінің әсері болады;
нақты бір қылмыстың себептері нақты
қылмыс жасауға ықпал ететін жағдайлар.
Бірқатар зерттеушілердің пікірінше экономикалық қылмыстардың
Әдебиеттерде себеп пен жағдайдың келесідей
әрекет ету механизмі бойынша;
қызмет деңгейі бойынша:
а) жалпы қылмыстардың себептері;
б) қылмыстардың жеке түрлерінің себептері;
в) нақты қылмыстардың себептері
Қылмыстардың себептері мен жағдайларын мазмұны
Қылмыстың себептері үш топқа бөлінеді:
жалпы әлеуметтік құбылыс ретіндегі қылмыстың
қылмыстың жеке түрлері мен топтарының
нақты қылмыстардың себептері.
Қорыта айтқанда, қылмымыстылық – көп факторлы
Криминология ғылымының екінші бөлімі қылмыстылықтың жағдайы мен себептеріне арналған.
Себептілік – қоғамдық ғылымдар, соның ішінде криминологияда маңызды да,
Материалистік ғылым қылмыстық себептіліктің себебін екі құбылыстың арасында объективті
Кейбір ғалымдардың пікірінше себепті байланысты шартты, субъективті деп есептейді.
Бірақ , криминологияның дамуы және оның ұсыныстарын тәжірибеге енгізу
Себептілік – қоғамдық ғылымдар, соның ішінде криминологияда маңызды да,
Криминология курсының авторларының жазуынша, себептілік - әр қилы, соның
Себептілік категориясы кең мағынада қаралып, келесі ұғымдарды қарастырады: себеп,
Барлық мәселелерді жалпылай келе, құбылыстардың қарама – қатынасының нысаны
Нақты осындай мәселелерді ескере отырып, кеңес заңдылығы қылмыстық іс
Кеңес ғалымдарының кейбіреулері (А.А.Герцензон, А.С.Шляпочникова) қылмыстылық себебінің жіктелуін объективті
Батыс ғалымдары қылмыс себептілігін қарастыру барысында қылмысты тудыратын құбылыс
Отандық криминологтар қылмыстылықтың себептіліктерін келесідей жіктеуді ұсынды:
Қылмыстылық себептері жалпы әлеуметтік құбылыс. Онда оған әсер ететін
Жекелеген қылмыс түрлерінің себептілігі;
Нақты қылмыс түрлерінің себептілігі, яғни нақты осы қылмыстылықтың алдын-алу
Қылмыс жасауға мүмкіндік туғызатын жағдайлардың болуы және егер осы
Бұл аталған жіктеу кең көлемде теориялық зеттеулер мен нақты
Сонымен, қылмыстылықтың себептілігін жалпы теориялық мәселелері түрлі ой-пікірлердің сан-алуандығы
Ендігі кезекте, ұйымдасқан қылмыстылықтың салаларына көңіл аударайық. Қылмыстылықтың бір
А.И. Долгованың ұйымдасқан қылмыстылықтың үш деңгейін анықтағандығын жоғарыда көрсеткен
Ұйымдасқан қылмыстылықтың нысаны ретінде, біздің пікірімізше, ұйымдасқан топ пен
Ал, енді ұйымдасқан қылмыстылықтың құрылысына келетін болсақ, бұл сұрақ
Л.И. Соколовский және Н.Г. Угрехелидзе деген ғалымдардың
Жоғарыда айтылған тұжырымға сәйкес қылмыстық қауымдастықтың құрылымына көңіл бөлейік.
(Ә - қосымша (схема))
Бұл схема нақты болмағанымен, ол қылмыстық қауымдастықтың мүшелерінің арасындағы
(Б - қосымша (схема))
Қылмыстық қауымдастықтың бұл жобасы, біздің пікірімізше, 70-80 ж.ж.
Жоғарыда көрсетілген үш схеманың мазмұнын ашуға тырысайық. Қамтамасыз ету
Элитарлық топ, әдетте, қылмыстық әлемде беделді – “заңдағы ұрылардан”
Қауіпсіздік тобына ұйымдасқан қылмыстық қауымдастыққа пайдалы : мемлекеттік басқару
Ал енді ұйымдасқан қылмыстық топтың ең төменгі сатысын қарастырайық
Айта кету керек, біз жалпы, ұйымдасқан қылмыстық топтың моделін
Қылмыстық пайда, табыс алуының өзіндік ерекшелігі бар. Мұнда, жалпы
Жиі кездесетіні – мүлікті талан-таражға салу. Бұл мүлік жеке
Экономикалық қылмыстық топтардың жалпы қылмыстық топтардан тағы бір айырмашылығы
Әрбір қылмыстық ортаның құрылуы, алдымен, топтың бірлігін сақтап тұратын
Ұйымдасқан қылмыстылықтың дамуына, өршуіне септігін тигізетін жағдай, ол бизнес
Ендігі кезекте біз ұйымдасқан қылмыстылықтың тенденцияларын қарастырайық. Ұйымдасқан
Қылмыстық қызметтің, қылмыстық нысанының өзгеріске ұшырауы ұйымдасқан қылмыстылықты “ақжағалы”
Ұйымдасқан қылмыстылық табысының көп бөлігін әр түрлі заңды және
Қазіргі уақытта заман талабына сай қылмыстық топтар заңды кәсіпкерлікті
Жалпы, ұйымдасқан қылмыстылықтың даму тенденцияларын анықтау осы құбылыспен
“Ұйымдасқан қылмыстылық” құбылысын зерттегенде туындайтын күрделі мәселе – осы
Әрбір әлеуметтік топ тұлғанның дамуын “тездеткіші” ретінде танылады. Қылмыстық
70 жыл бойы тоталитарлық режимде өмір сүрген халық биліктен
Сонымен қатар, Республикада болып жатқан қылмыстық жазаларды “жұмсарту”, дәлірек
Ұйымдасқан қылмыстылық бірнеше адамның қызметінен құралғандықтан, олардың әдептілік, психологиялық,
Өмір көрсеткендей, көптеген адамдар бірнеше ресми және ресми емес
Ұйымдасқан қылмыстылықтың пайда болуы себебін қарастырудан бұрын, жалпы, топтық
Топтарға азаматтар бірнеше себебтерге байланысты қосылады:
белгілі бір қызметті тек топпен ғана жүзеге асыру мүмкін
егер де бір адам белгілі бір қызметті жүзеге асыру
қызметті жүзеге асыру топтық құрылымды қажет етпегенімен, тұлғаралық қарым-қатынас
Бұл жалпы ерекшеліктер қылмыстылық топтарға да қатысты болып келеді.
“Ұйымдасқан қылмыстылық” түсінігі 80-ші жылдардың 2-ші жартысында ғылыми терминологияға
Біздің еліміздегі ұйымдасқан қылмыстылық қарқынды қалыптасу кезеңінде саяси, әлеуметтік-экономикалық
Әлеуметтік-экономикалық жүйедегі түбегейлі деформациялар, бірыңғай орталықтандырылмаған мемлекеттің құлдырауы, саяси
15 жылдан аса уақыт бойы ұйымдасқан қылмыстылықпен күрес жүргізу
Ұйымдасқан қылмыстылықпен күрес жүргізу үкіметтік органдардың ең маңызды міндеттерінің
Ұйымдасқан қылмыстылықтың ҚР-ның ұлттық қаіпсіздігі үшін қауіптілігі биліктің ең
Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә.Назарбаев ұйымдасқан қылмыстылықпен күресті күшейту қажеттігін
Ұйымдасқан қылмыстық топтар мен қоғамдастықтар әрекеттерінің белсенділігі жоғарлауына байланысты,
Ұйымдасқан қылмыстылық көріністерімен күрес ұйымдастыру мәселелері елде ерекше маңызға
Сараптамалық бағалауларға жасалған талдау ұйымдасқан қылмыстылықтың дамуына мынандай сипаттамалар
Криминалдық құрылымдардың өзгерген ахуалға бейімделуі, билік құрылымдарымен сыбайластық байланыстар
Түрлі қылмыстық құрылымдарды анағұрлым айқын сипаттайтын криминалдық белсенділігі көріністерінің
90-шы жылдардың екінші жартысында және 2000 жылдың басында біздің
Егер Қазақстанда “ақша-меншік-билік” қатынастарындағы криминалдық байланыстар жойылмағанын ескерсек, ұйымдасқан
Ұйымдасқан қылмыс қоғамдық өмірдің әр саласындағы (экономикалық, саяси, әлеуметтік,
Қазіргі кезде ұйымдасқан қылмыстылықтағы өзгерістер қоғамдық өмірдің барлық саласындағы
Осындай жағдайда экономикада және әлеуметтік саладағы түбегейлі өзгерістер, ең
Осындай қарама-қайшылықтар қатарына:
Өтпелі кезең экономикасындағы нарықтық қатынастардың жеткілікті түрде реттелмеуі мен
Қазіргі кезеңде орын алған “жабайы нарықтың” жеке тұлғаларға, бұрын-сонды
Мәселен, қабылданған ережелерді бұза отырып жүргізілген бірқатар жағдайларда мемлекеттік
Несие-қаржы саласындағы шектен шығару: арнайы несиелер мен қарызға алынған
Нарықтық қатынастардың реттелмеуі сыртқы экономикалық қызметте де өкілеттіліктерді теріс
“Жабайы нарық” тұтынушылардың құқықтарын дөрекі бұзумен сипатталады: баға белгілеудің
Қоғамның мүлік иесі ретінде жіктелуі.
Жоғары табыстың коммерциялық, делдалдық қызметпен айналысатын, экономиканың өркендеуіне елеулі
Осындай жіктелудің салдарынан ұйымдасқан топтарға пайдакүнемдік және пайдакүнемдік
Қоғамның мүлік иесі ретінде жіктелуі тұрындардың едәуір бөлігінің кедейшілігіне,
Жұмыссыздық, азаматтардың жұмысқа орналасу кепілдіктерін жоғалту.
Жаңа экономикалық жағдайға бейімделе алмаған жеке тұлғалардың әлеуметтік мәртебесінің
Бұрынғы спортшылар, запасқа шыққан әскерилер және құқық құрғау органдары
Оларға төленетін, бұрынғы айлығынан ондаған есе көп ірі сыйақы
Әлеуметтік-экономикалық қатынастар саласындағы азаматтардың мінез-құлқы.
Адамдардың көпшілігінің жаңадан пайда болған нарықтық қатынастарға икемінің жоқтығы,
Осылайша, ұйымдасқан қылмыстың өсуінің негізгі факторы экономиканың криминалға соққы
Ұйымдасқан қылмыстылықтың өсіне әсер ететін экономикалық процестер, едәуір мөлшерде
Мемлекеттің экономиканы құқықтық реттеудегі, өркениетті нарықтық қатынастарды қалыптастырудағы, “жабайы
Саяси тұрақтылықтың жоқ жағдайында қоғамды демократияландыру процесі мемлекеттің және
Көбінесе, бұндай актілерде жауапкершілік туралы ескертіледі, бірақ құқық
Экономиканы құқықтық реттеуді либерализациялау нәтижесінде
Сонымен бірге нарықтық экономика дамуын жариялаған
Бұл экономикалық қызмет заңдылығын бақылауды тиімді атқаруға
Құқық қорғау тәжірбиесіндегі қателіктер, оның едәуір құбылуы, құқық қорғау
Осындай жағдайда криминалдық бизнеске араласқан және өздерінің тәртібін орнықтырып,
Мұндай жүйе ұйымдасқан қылмыстың құқықтық саладағы мүдделерін қолдауға
Қылмыскерлікке оң әлеуметтік бақылауды тарылту қауіпті, қоғамда қатынастарды реттеуде
Құқық қорғау органдары қызметінің кемшіліктеріне: қылмыстық жауапкершілік пен жазаны
Қылмыстық әділет жүйесінің кемшіліктері қылмыс жасаған адамның жаза алмауына,
Қылмыстық, қылмыстық-процессуалдық және қылмыстық-атқару заң шығарушылығы қылмыстық топтар түсінігі
Қоғамның рухани өміріндегі қайшылықтар ұйымдасқан қылмыстың өсуіне әсер етеді.
1.Тұрғындардың қылмысқа, соның ішінде ұйымдасқан қылмыстылыққа байланысты ізгілік
2.Ізгілік принциптерінің бір қатарына мән беру, өзгерту адамдардың мінез-құлқына
Осындай әлеуметтік-психологиялық құбылыстар, нақты табыстың өмірлік стандарттармен алшақтығын ұлғайтып,
3.Идеология, жастарды тәрбиелеудегі келеңсіз процестер.
Жеке ақпарат құралдарындағы жастарды өмірлік мақсатты таңдау және оған
Халықаралық байланыстар мен туризмге сапалы серпін беру жанама нәтижелелерді
Осы жолда саяси, соның ішінде ұлттық, экстремисттік, фразеологиялық қолдану
Ұйымдасқан қылмыстылықтың себептері:
Белгілі бір аумақтағы биліктің тұрақсыздыға;
Басқарушы органдағы және билік органдарындағы сыбайлас жемқорлықтың кеңінен таралуы;
Елдегі заң нормаларының дұрыс дәрежеде жетілдірілмеуіне байланысты көлеңкелі экономиканың
Елдің географиялық және халықаралық жағдайлары;
Елдің, халықтың этнографиялық құрамы.
2.3. Сыбайлас жемқорлық – ұйымдасқан қылмыстылықтың дамуының бірден –
БҰҰ-ның 8-ші Конгрессі қылмыстылықты ескерту және құқық бұзушылықтармен
Жекелеген мемлекеттерде сыбайлас жемқорлықпен күрес жүргізудің нәтижесіне талдау жасай
Бірақ, ең маңыздысы сыбайлас жемқорлық – ұйымдасқан қылмыстылықтың тотализаторы
Сыбайлас жемқорлық пен ұйымдасқан қылмыстылық қосыла отырып, бұл екі
Осының барлығы сыбайлас жемқорлықпен күрестің заңдылық тұрғыдан реттелуін қажет
Ұйымдасқан қылмыстық топтар мемлекеттік және жергілікті органдар тарапынан қауіпсіздікті
Қазақстан тарихында сыбайлас жемқорлар мен ұйымдасқан қылмыстылықтың қарым–қатынасы кезең
Сыбайлас жемқорлар мен “цеховиктер” арасындағы байланыс;
Қылмыстық топтың билік басшыларына деген қатынасының өзгеруі, толық келіспеушіліктен
Жаңа қылмыстық қауымдастықтың құрылуы, мемлекеттік билік және басқарумен тығыз
Бірақ, осындай қатынастардың болғанымен де, сыбайлас жемқорлар мен ұйымдасқан
Ұйымдасқан қылмыстық топ мүшелері “заңсыз ұрылар тәртібіне” бағынды.
XX ғасырда ғалымдардың болжамдары бойынша болашақта үкіметтегі және қоғамдық
Бұл ұйым “парақорлық”, “талан-таражға салу” және басқа да
Тайландтағы сыбайлас жемқорлықтың кең етек алуы елдегі СПИД-ң таралуына
Ресейдегі сауалнама нәтижесінде кәсіпкерлердің жартысынан көбі сыбайлас жемқорлық және
О. Сипенконың көрсеткіштеріне сәйкес әр бір екінші “индивидтің” көрсетуі
ҚР Президентінің “Ұымдасқан қылмыстылық және сыбайлас жемқорлықпен күресті күшейту
Ресейдің 1600 азаматына сұрау салудың нәтижесінде 4%-ның пікірінше Брежневтік
Қоғамдағы кенет таптардың пайда болуына байланысты екі жақты мораль
Тәжірибеде осы күнге дейін жедел іздестіру қызметінің объектісі ретінде
Қазақстанда сыбайлас жемқорлықпен және ұйымдасқан қылмыстылықпен күресудің тиімді механизмін
Шетелдегі саяси және әкімшілік ортадағы гангстерлік синдикаторларының байланыстары саяси
2.4.Ұйымдасқан қылмыстылықтың алдын алу шаралары.
Қылмыстылықпен күреске, бәрінен бұрын, сол қылмыстардың жасалуына мүмкіндік тудыратын
Г.А.Аванесовтың пікірінше, “қылмыстың алдын алу” түсінігі “қылмыстылықты жоюдың объективтік
Қылмыстылықтың алдын алу дегеніміз – қылмыстылықты тудыратын құбылыстарды азайтатын,
Бұл жерде әңгіме қылмыстылықты тіптен жою жайында да болып
Біз бұрындары қылмыстылық дегеніміз – күрделі әлеуметтік құбылыс, сондықтан
Бұл мәселелерде маңызды саяси - әлеуметтік және идеологиялық мазмұн
И.П.Портновтың пікірінше, “таза” түрде қылмыстың алдын алу дегеніміз –
Ал, Г.А.Аванесовтың ойынша, қылмыстың алдын алу мақсатында ықпал жасалынатын
Алдын алу объектілері жайында сөз қозғағанда, тіптен, нақты кәсіпорын,
Жоғарда айтылғандарға сүйене отырып, қылмыстылықтың алдын алуға анықтама берсек,
Заң әдебиеттерінде оның әр түрлі топтамасы келтірілген. Алдын алу
Алдын алу жұмысының деңгейі бойынша екі шаралар тобы қарастырылады-жалпы
Құқық бұзушылықтың алдын алуға бағытталған жалпы және арнайы әлеуметтік
Жалпы алдын алу(жалпы ескерту)-қылмыстық заң арқылы және оны қолдану
Әлеуметтік алдын алудың жалпы шараларына-жаңа қоғам орнату, республика халқының
Қылмыстыққа ықпал жасайтын, бірақ, іс жүзінде оның алдын алу
Қоғамға жат құбылыстардан әлеуметтік сақтандыру екі аспектіден тұрады: біріншіден,
Экономиканы дамытуға, азаматтардың материалдық және мәдени деңгейін көтеруге бағытталған
В.Н.Кудрявцевтің пікірінше, «ірі әлеуметтік шараларды мемлекет көлемінде жүзеге асыру
тұлғасына қатысты шаралар-тәлімгерлік, ұстаздық, тәрбие, т.б. шараларын жатқызады .
Қылмыстың алдын алу жүйесіне қылмыстық мінез-құлыққа әсер ететін және
Қылмыстылықтың алдын алудың жалпы шараларына біздің республикамыздағы барлық әлеуметтік-экономикалық
Ұйымдасқан қылмыстылықтың алдын-алу шараларын арнайы алдын-алу қызметі ретінде келесіні
Осы қылмыстылықа және онымен күресудің нақты концептуалдық және
Құқықтық базаның жеткіліктігі; Осы қылмыс түрімен күресетін арнайы кадрларды
Жеткілікті ақпаратпен қамтамассыз ету; Осы заманға сай ақпараттық базаны
Кешеңді бағдарламалар дайындау; Ұйымдасқан қылмыстылықтың жағдайы мен тенденцияларын білу,
Ұйымдасқан қылмыстылықтың жалпы әлеуметтік негізгі және қызмет ету мүмкіншіліктерімен,
Әлеуметтік қызмет көрсету қызметі арқылы жұмыссыздық , демобилизация, отставкаға
Нақты табыстың заңдылығын тексеретін ұйым құру, қылмыстық жолмен алынған
Қазақстанның шекара және кеден бақылауын күшейту (шетелдік сарапшылардың бағалауынша
Мемлекеттер арасындағы “заңсыз жолмен табылған ақша-қаражаттарды айналымға енгізуге қарсы”
Ұйымдасқан топ мүшелерін көбейту үшін азғыртып-көндіруге, қоғамға қарсы бағыттағы
Криминалдық қызмет бизнесіне әлеуметтік және заңдық қадағалау арқылы шектеу.
Құқық қорғау органдарының алдын-алу қызметінің ішінде прокуратураның жалпы қадағалау
Ұйымдасқан топтардың қызмет етуіне шек қоятын тағы бір жайыт,
Алдын-алу шараларының нәтижесінде жаңадан пайда болған қылмыстар үшін қылмыстық
Шетелдік тергеу органдарының әдістемелік-тәжірибелеріне сүйене отырып ұйымдасқан қылмыстық топтардың
Ұйымдасқан қылмыстық топтың құрамындағы посткриминалдық жүріс-тұрыстың қатардағы мүшесіне
Ұйымдасқан қылмыстық топтардың кейбір мүшелерін қылмыс үстінде ұстау үшін
Ұйымдасқан қылмыстық топтың басшылары мен белсенді мүшелерінің жасаған қылмыстарын
Құқықтық реформаның маңызды аспектісі ретінде коррупциямен және ұйымдасқан қылмыстылықтың
Біздің сана-сезімімізде Қазақстанның қылмыстық-құқықтық заңдары идеалды немесе ең жетілген
Жаңа ҚРҚК қабылдануы көптеген жетістіктерге жеткізгендігін жоққа шығаруға болмайды.
Нақты түп мағынасына келсек, ол ескірген заңның онша сәтті
Біріншіден, қылмыстық-құқықтық заңның тиісті түрде жетілмеуі. Қылмыстық жауапкершілігтің регламентациясы,
Осы және басқа да кемшіліктер қылмыстық заңның жай ғана
Нақ осындай тепе-теңсіздік, қоғамға қауіпті ұйымдасқан қылмыстылық – ұйымдасқан
Бұл қаншалықты әдеттен тыс болса да, ұйымдасқан қылмыстық топ
Бұл терминология сынға төзімсіз екендігін байқатты, ұйымдасқан қылмыстылықтың құрылуының
Біздің қылмыстық заңға сәйкес топтың қылмыстық ұйымнан ешқандай айырмашылығы
ТМД елдеріндегі ұйымдасқан қылмыстылықпен күрес заңдардың анализденуі ешқандай сәтті
Менің ойымша “Ұйымдасқан қылмыстылық туралы” заң жобасын дайындау қажет.
Бұл аталған заң тек ұйымдасқан қылмыстылықтың классификациялық нысанын ұсынып
Екіншіден, 2001-2005 жылдар аралығында кең көлемді “Ұйымдасқан қылмыстылықпен
Көптеген қылмыстар экономикалық мақсаттарды көздейді, ұйымдасқан қылмыстық топпен жасалған
3- бөлім. Ұйымдасқан қылмыстылықтың қылмыстық-құқықтық сипаттамасы.
3.1. Ұйымдасқан қылмыстылықтың белгілері айқындалатын қылмыс құрамдарының сипаттамасы.
Қылмыстық заңда қылмыстың жалпы түсінігі берілген, сонымен бірге Ерекше
Қылмыс құрамының түсінігін ашу көптеген қылмыстардың ішінен нақты бір
Қылмыстың құрамы деп - қылмыстық заң бойынша қоғамға қауіпті
Қылмыстық заңда сипатталған әрбір қылмыс, яғни қылмыс құрамы өзінің
Қылмысты дұрыс саралау үшін, нақты қылмыс құрамдарының белгілерін тиісінше
3.2. Ұйымдасқан қылмыстылықтың қылмыс құрамы ретіндегі объективті белгілері.
Кез келген қылмысты іс-әрекеттің мәнін ашу үшін қылмыстың объектісін
Қылмыстың объектісін дұрыс анықтау ұқсас қылмыстарды бір-бірінен, қылмысты қылмыс
Қылмыстық құқық бойынша қылмыстың объектісі деп қылмысты қол сұғушылықтан
Қылмыстың жалпы объектісі болып танылатын қоғамдық қатынастардың өзі тарихи
Алайда, қылмыстық-құқық теориясында қоғамдық қатынастардың мазмұнын құрайтын элементтер жөнінде
Профессор Ю. И. Ляпунов «мүдде - барлық қоғамдық қатынастардың
Қазақстандық ғалым, заң ғылымының докторы, профессор Е. I. Қайыржанов
Қылмыстық ғылым теориясында қылмыстың объектісін жете білу үшін оның
Қылмыстың жалпы объектісі деп қылмыстық заң нормасы арқылы қорғалатын
Қылмыстық кодекстің 2-бабының 1-бөлігінде ең маңызды қоғамдық қатынастардың тізбегі
Бірақ жалпы объектінің түсінігі біртектес нақты іс - әрекеттердің
Топтық объект дегеніміз қылмыстық қол сұғушылықтан қылмыстық заң
бөлігі болып табылады. Қылмыстың топтық объектісінің атауы көп жағдайларда
Қылмыстың тікелей объектісі деп қылмыстық заң қорғайтын нақты қатынастарға
Тікелей обьект топтық объектінің бір бөлшегі және ол қылмыс
Ал ұйымдасқан қылмыстық топтардың объектісі болып - заңмен қорғалатын
Қылмыс құрамының объективтік жағы дегеніміз – қылмыстық заңда көрсетілген
Қылмыстың объективтік жағы – қылмыстық жауаптылықтың алғы шарты. ҚР
Қылмыстың объективті жағы – қылмыстық жауаптылықтың негізін қалаушы болып
Қылмыстың объективті жағының маңыздылығын, қылмыс құрамының дәл осы буыны
Объективті жақтың факультативті белгілерінің қылмыстық іс бойынша әр қашан
ҚР Қылмыстық Кодексінің Ерекше бөлімінің бір тарауы көлемінде текті
Қылмыстың объективті жағының белгілері тек қылмыстық істерді бір-бірінен ажыратудың
Қылмыстық іс-әрекетті саралау қылмыстың объективті жағының маңызы зор. Мысалы,
Қылмыстың объективтік жағы заңмен қорғалатын мүдделерге,
Сонымен, қылмыстың объективтік жағы қылмысты істеген адамның мінез-қүлқының сыртқы
Қылмыстың объективтік жағының мазмұны көптеген белгілерінің жиынтығынан тұрады. Ең
Қоғамға қауіпті іс - әрекет пен одан туындайтын зардаптың
Ұйымдасқан қылмыстық топтың объективті жағына барлық жүзеге асырған қызметтері
3.3.Ұйымдасқан қылмыс құрамы ретіндегі субъективті белгілері.
Қылмыстың субъектісі болып қоғамға қауіпті іс - әрекет жасаған
Сондай - ақ заңды тұлғалар - мекеме, ұйым, кәсіпорын
Жаңа Қылмыстық кодекстің 14-бабында (1-бөлігі) «есі дұрыс, осы Кодексте
Қылмыстық заң қылмыстық жауаптылыққа өзінің істеген іс - әрекетіне
Керісінше, қоғамға қауіпті іс-әрекет істеген кезде есі дұрыс емес
Өзінің іс-әрекетін сезу және оны басқара алу дені сау
Қорыта айтқанда, ұйымдасқан қылмыстық топ субъектілері болып жоғарыда аталған
Егер қылмыстың объективті жағы – қылмыстың сыртқы сипаты болса
Психика адам өмірінің ішкі мазмұнын, оның ойын, сезімдерін, ниетін,
Қылмыстың субъективті жағын құрайтын белгілердің әрқайсысы қылмыстың психикалық мазмұнын
Кінә - қылмыстың субъективті жағының міндетті белгісі. Кінә болмаған
Кінәлік жауаптылық қағидасы – заңгерлердің ойлап шығарғаны емес, бұл
Осыған байланысты, қылмыстық құқық теориясы мен құқықтық тәжірибе, қылмысиық
Қылмыстың мақсаты, себебі мен қылмыс жасау кезіндегі тұлғаның сезім
Қылмыстық құқық теориясында қылмыстың субъективтік жағын субъектінің өзінің қоғамға
Қорыта келгенде, қылмыстың субъективтік жағы бұл негізінен
Қылмыстың субъективтік жағының Қылмыстың сыртқы жағын бейнелейтін объективтік жаққа
Қылмыстың субъективті жағының мазмұнын мынадай заңдылық белгілері: кінә, қылмыстық
Аталып өткен қылмыстың субъективтік жағының осы белгілерінің заңдылық маңызы
Қылмыстық ниет жэне мақсат, кінәға қарағанда, кейбір құрамдар үшін
Істелмекші болған қылмыс жөніндегі абыржу, өкініш білдіру немесе жазадан
Қылмыстың субъективтік жағының белгілері – кінә, ниет пен мақсатты
Біріншіден, қылмыстық жауаптылық негізінің құрамдас бөлігі ретінде ол
мүмкіндік береді.
Екіншіден, қылмыстың субъективтік жағы объективтік жағынан өзара
ұқсас құрамдарды бір-бірінен ажыратуға мүмкіндік туғызады.
Үшіншіден, қылмыстың субъективтік
қылмыстың, сондай-ақ оны
дәрежесінің деңгейін анықтауға себеп болады.
Мұның өзі жауаптылықтың негізділігін жэне
мүмкіндік береді.
Қорыта келгенде, ұйымдасқан қылмыстық топтың субъективті жағына тоқталатын болсақ,
Қорытынды
Жақандану кезеңіндегі қазақстандық қоғам үшін ең өзекті мәселелердің бірі
Елдегі құқық қоғау органдарының жүйесіндегі ішкі істер органдарының қызметі
Бірақ, осымен күрес тоқтады деуге толық айтуға болмайды. Республкадағы
1. экономикалық саладағы қылмыстылықтың жоғарлауы;
2. әрі қарай қылмыстық құрылымдарға бірігуі;
3. билік басындағы қылмыстық әрекеттерді “жасыру” үшін лоббистік нысанды
4. қылмыскерлердің техникалық және қару-жарақ жағынан жетіле түсуі;
5.бас бостандығын шектеу орындарындағы сотталушылардың
Осыған орай, біздің пікірімізше, аталған қызмет түрі ең кең
қоғамдағы криминогендік процесстерге қарсы тұру;
қоғамдағы сабырлық пен тұрақтылық атмосферасын қалыптастырып және жетілдіру;
қылмыстың жасалу мүмкіндігімен пайда болатын жеке тұлғалардың, қоғамның және
профилактикалық әсер етудің объектісі болатын тұлғалармен жасалатын қылмысқа жол
ескерту және оларды ресоциализациялау арқылы жеке тұлғаның түзелуін қамтамасыз
Ішкі істер органдарының бөлімшелері ұйымдасқан қылмыстылықпен күресудегі қызметін жетілдіру,
Сонымен қатар социологиялық, логико-теориялық, статистикалық, салыстырмалы анализ әдісі қолдану
Арнайы әдебиеттерде ұйымдасқан қылмыстылықтың анықтамасына, оның бергілері және сипаттамасына
Ішкі істер органының жедел-іздестіру және тергеу бөлімшелерінің тәжірибелік қызметтерін
Алдын алау шараларын қарастыруда з.ғ.к. Каймульдиновтың ұсынысымен келісуге болады.
Ұсынылып отырған бағдарлама 4 бөлімнен тұрады. Осы бөлімдерді кезек-кезегімен
Ұйымдасқан қылмыстық топтарды зерттеу бағдарламасы:
Жалпы бөлім (ұйымдасқан қылмыстық топтың ұйымдастырушылық белгілері және қызмет
Ұйымдасқан қылмыстық топ қашан, қайда құрылған, қандай негізде, оның
Ұйымдасқан қылмыстық топ қашанан бері пайда болды, қандай аумақта
Ұйымдасқан қылмыстық топпен басқа да қылмыстар жасалған ба және
Ұйымдасқан қылмыстық топтың құрамы, мүшелерінің нақты саны, құрамындағы өзгерістер
Ұйымдасқан қылмыстық топтың құрылысы, әр мүшесіне бөлінген қызмет түрі
Ұйымдасқан қылмыстық топтың лидері, оның жанындағы ең жақын нөкерлері,
Ұйымдасқан қылмыстық топтың ішінде байланысты кім орнатып отырды
Ұйымдасқан қылмыстық топ қандай көлік, қару түрін пайдаланған, оларды
Ұйымдасқан қылмыстық топтың мүшелерінің арасындағы ақша-қаражат қандай жолмен бөлінді
Ұйымдасқан қылмыстық топтың мүшелерінің осы жолдан шығуы болды
Ұйымдасқан қылмыстық топ құқық қоғау органдарынан қандай жолдармен қорғалды
Құқық қорғау органдарының қызметімен байланысы бар ма, қандай сатыда,
Ұйымдасқан қылмыстық топқа деген мүшелерінің ішкі көзқарастары, топ ішіндегі
Ұйымдасқан қылмыстық топтағы жауапкершілік және мадақтау қандай жүйемен жүзеге
Лидерлері (Ұйымдасқан қылмыстық топта басшыларды белгілеу);
Мүшелері (Ұйымдасқан қылмыстық топтағы белсенді мүшелердің орны);
Көмектесушілері (Ұйымдасқан қылмыстық топтағы екінші сатыдағы мүшелердің орны).
Аталған бағдарлама (әдістемелік-ұсыныстар) жалпы түрде ұйымдасқан қылмыстылықты жедел-іздестіру және
Қолданылған әдебиеттер
Нормативтік құқықтық актілер
ҚР Конститутциясы, 1995ж.
ҚР Қылмыстық Кодексі (16.07.1997ж.) – Алматы: Юрист, 2003.- 141б.
ҚР Қылмыстық Іс Жүргізу Кодексі (13.12.1997ж) – Алматы: Юрист,
Конвенция ООН против транснациональной организованной преступной деятельности, принятие резолюцией
Әдебиеттер тізімі
Государство и право. М., 2000.№11. с. 26
Уголовное право Казахстана: Особенная часть: Учебник для вузов/ Под
Криминология: Учебное пособие/ Под ред. Н.Ф.Кузнецовой. М., 1998. с.
Долгова А.И. Криминология. М., 1999. с. 56.
.Хохряков Г.Ф. Криминология: Учебник/ Отв. Ред. Н.В.Кудрявцев. М. 1999.
Государство и право. 2001. №5 с.103.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық: оқулық – Алматы: Жеті Жарғы,
Иншаков С.М. Зарубежная криминология. М., 1997. с. 299.
Криминология: Учебник / Под ред. академика В.Н. Кудрявцева, профессора
Криминология. М.,1992 с.101-105
Номаконов В.А. Особенности причинного комплекса
Каиржанов Е.И. Криминология. А.,1995 с.
Алексеев А.И. Криминология. М.,1998 с.340
Криминология. М.,1994 с.142
Портнов И.П. Профилактика преступлений в милицейской практике. // Государство
Бородин С.В. Контроль над преступностью в демократическом обществе //
Аманов Х. Криминология – Ашхабад, 1991-239стр.
Петров Э.И. Организация деятельности органов внутренних дел по предупреждению
Назарбаев Н.А. Стратегия развития Казахстана до 2030 года, Алматы,
Сборник документов ООН, принятых на 2 сессии Комитета по
Сборник статистическич данных о работе судов РК за 12
Шляпочников А.С., Забрянский Г.И., Выявление латентной преступности // Советское
Карпец И.И. О природе и
Сборник научных трудов: Проблемы борьбы с преступностью и коррупцией.
Абдиров Н.М. Казахстан в зеркале проблем организованной преступности и
Джамалов К.И. Современные тенденции организованной преступности в сфере экономики.
Конакбаев М.Е., Организованная преступность в банковской сфере. Сборник
Акимжанов Т.К. Организованная преступность – самостоятельный вид преступности. .
Туякбаев Ж.А. Актуальные проблемы борьбы с организованной преступностью и
Тілеубергенов Е.М. Жақандану жағдайындағы ұйымдасқан қылмыстылық, лаңкестік. Халықаралық ғылыми-тәжірибелік
Кунгажинов С.Т. Ұйымдасқан қылмыстылықтың қоғамда орын алуы мен дамуына
“Актуальные проблемы борьбы с организованной преступностью” международная конференция
Мами К., доклад на научно-практической конференции: Правосудие и проблемы
Материалы ученого совета. М.: Академия МВД СССР, 1999. 2-39с.
Абисатов М.Х., Нурмуханбетов А.А. Методические рекомендации по разработке организованных
Каиржанов Е.И. Проблемы причин преступности // Научные труды КВШ
Орг. преступность: проблемы, дискуссии, предложения. 14 Юр.лит. 1989г. Стр.66-71.
Организованная пеступность(проблемы, дискуссии, предложения) Москва, Юр. литература, 1989г. Стр.
Волобуев А.Н. Что такое организованная преступность?- Советская юстиция, 1989г.
Ю.Г.Кознов. Юридический вестник. 1990г. №3.
Кайыржанов Е.И. Почва, на которой
Организованная преступность в Японии: научно-аналитический обзор. Москва, 1990г. Стр.
Абисатов М.Х. Совершенствование борьбы с организованной преступностью, Юрист, 2003.
Теоретические основы предупреждения преступности. Москва, Юр. Лит., 1977-206 стр.
В.П.Мурашов, Проблемы борьбы с организованной преступностью. Родина, 1989г. №8
Джекебаев У.С. Социально-психологические аспекты преступного
Нургалиев Б.М. Теоретические и прикладные пробемы расследования организованной преступной
Мауленов Г.С. Криминологическая характеристика организованной преступности. Алматы. 1997г.
Базилов А.Н. Криминалистическое обеспечение расследования организованной преступной деятельности. Караганда.
Нургалиев Б.М. Теоретические и прикладные пробемы расследования организованной преступной
Агыбаев А.Н. Уголовная ответственность должностных
Понкратов В.И. Методология и методика
Шаргородский М.Д. Преступность, ее причины и условия в социалистическом
Соколовский Л.И. Вопросы уголовно – правовой борьбы со специальными
Герцензон А.А. Вопросы методики изучения
Шляпочников А.С. К вопросу о классификации мер предупреждения преступности
Дягель П.С. Котов Д.П. Субъективная сторона и ее установление.
Гуров А.И. Организованная преступность: тактика и стратегия борьбы. Москва,
Овчинский В.С., Эминов В.С., Яблоков Н.П. Основы борьбы с
Родионов К.С. Интерпол: вчера, сегодня, завтра. Москва, 1990г. Стр.27
Карпец И.В. Вопросы борьбы с преступностью. – вып.№41 Москва,
Горянков К.К., Исиченко А.П., Кондратюк Л.В., Латентная преступность М.,
Гуров А.И. Красная мафия. Москва, Самоцвет, 1995, с.279.
Минна Р. Мафия против закона. Москва, 1988г. Стр.7-36
Камон Ф. Свет в конце тоннели. Москва, 1989г.№3, Стр.106
Малышев В.В. Процесс над мафией.., Москва, 1989г. Стр. 10-15.
Овчинский В.С., Эминов В.С., Яблоков Н.П. Основы борьбы с
Нургалиев Б.М. Организованная преступность: от признаков к определению. 49.
Өзбекұлы С. Абай және адам құқығы А., 1995 с.52
Кудрявцев В.Н. Причины правонарушений М.,1976
Вернадский В.И. Избранные труды по
Угрехалидзе Н.Г. Криминологическая характеристика соучастия пеступлении. Москва, 1975г. Стр.45-62.
Чезарие Бекария. О преступлениях и наказаниях. Москва, 1926-251стр.
Аванесов Г.А. Криминология и социальная профилактика. Москва, 1980-152 стр.
Воробъев А.И. и др. Уголовно-правовая профилактика. Москва, 1991-176 стр.
Рубинштейн С.Л. Бытие и сознание. М., 1957. С. 286
Белинский В.Г. Избранные филосовские произведения. Т.2. М., 1948. С.47.
Гуреев М.С. Убийства на “разборках” (методика расследования),- СПб: Питер,
Р.Н.Судакова. Организованная преступность: понятие и сущность. Известия НАН РК.
Казахстанская правда. 2003. 11 сентября.
Каз. правда, 17 января 2003г. «Анализ статистических данных о
Известия. 1992г. 28 февраля (доклад В.В.Мословский. «Правовые методы борьбы
www. Zakon. Kz. Абисатов М., ЦКТ “Репутатция” , 25
Фомин А., Длинные руки полиции. 2001. www.navi.kz/ oldnavi/
Вопросы борьбы с преступностью. 1987г. №42. Стр. 71-75.
Миньковский Г.М., Организованная преступность: проблемы и практики / Борьба
Криминология и профилактика преступлений. М.,1989
К. Маркс и Энгельс Ф. Соч. Т.1. С.14.
Коцептуальные основы развития государственной системы социальной профилактики правонарушений и
Қосымша
А-схемасы.
Сборник документов ООН, принятых на 2 сессии Комитета по
Сборник статистическич данных о работе судов РК за 12
Государство и право. М., 2000.№11. с. 26
Уголовное право Казахстана: Особенная часть: Учебник для вузов/ Под
Криминология: Учебное пособие/ Под ред. Н.Ф.Кузнецовой. М., 1998. с.
Долгова А.И. Криминология. М., 1999. с. 56.
Родионов К.С. Интерпол: вчера, сегодня, завтра. Москва, 1990г. Стр.27
Карпец И.В. Вопросы борьбы с преступностью. – вып.№41 Москва,
Минна Р. Мафия против закона. Москва, 1988г. Стр.7
Сол жерде. 36 бет
Камон Ф. Свет в конце тоннели. Москва, 1989г.№3, Стр.106
Катанзаро Р. Мафия и Социс, 1989г. №3.
Я.М. Бельсон, Москва, 1989г. Стр.25-27.
Кузнецова Н.Ф. Преступления и преступность. Изд. МГУ, 1969г. Стр.
Орг. преступность: проблемы, дискуссии, предложения. 14 Юр.лит. 1989г. Стр.66-71.
Организованная преступность в Японии: научно-аналитический обзор. Москва, 1990г. Стр.
Сол жерде.
А.И.Долгова. Обсуждения проблем в свете борьбы с орг. преступностью
Организованная пеступность(проблемы, дискуссии, предложения) Москва, Юр. литература, 1989г. Стр.
Волобуев А.Н. Что такое организованная преступность?- Советская юстиция, 1989г.
В.П.Мурашов, Проблемы борьбы с организованной преступностью. Родина, 1989г. №8
Р.Н.Судакова. Организованная преступность: понятие и сущность. Известия НАН РК.
Шляпочников А.С., Забрянский Г.И., Выявление латентной преступности // Советское
Горянков К.К., Исиченко А.П., Кондратюк Л.В., Латентная преступность М.,
Хохряков Г.Ф. Криминология: Учебник/ Отв. Ред. Н.В.Кудрявцев. М. 1999.
Казахстанская правда. 2003. 11 сентября.
Туякбаев Ж.А. Актуальные проблемы борьбы с организованной преступностью и
Государство и право. 2001. №5 с.103.
Хохряков Г.Ф. Криминология: Учебник/ Отв. Ред. В.Н Кудрявцев. М.,
Миньковский Г.М., Организованная преступность: проблемы и практики / Борьба
Иншаков С.М. Зарубежная криминология. М., 1997. с. 299.
Долгова А.И. Криминология. М., 1999. с.59.
Малышев В.В. Процесс над мафией.., Москва, 1989г. Стр. 10-15.
Гуров А.И. Организованная преступность: тактика и стратегия борьбы. Москва,
Ю.Г.Кознов. Юридический вестник. 1990г. №3.
www. Zakon. Kz. Абисатов М. ЦКТ “Репутатция” , 25
Конвенция ООН против транснациональной организованной преступной деятельности, принятие резолюцией
Овчинский В.С., Эминов В.С., Яблоков Н.П. Основы борьбы с
Фомин А., Длинные руки полиции. 2001. www.navi.kz/ oldnavi/
Нургалиев Б.М. Теоретические и прикладные пробемы расследования организованной преступной
Мауленов Г.С. Криминологическая характеристика организованной преступности. Алматы. 1997г.
Нургалиев Б.М. Организованная преступность: от признаков к определению. Сборник
Абдиров Н.М. Казахстан в зеркале проблем организованной преступности и
Джамалов К.И. Современные тенденции организованной преступности в сфере экономики.
Базилов А.Н. Криминалистическое обеспечение расследования организованной преступной деятельности. Караганда.
Абисатов М.Х., Нурмуханбетов А.А. Методические рекомендации по разработке организованных
Гуров А.И. Красная мафия. Москва, Самоцвет, 1995, с.279.
Мами К., доклад на научно-практической конференции: Правосудие и проблемы
Джамалов К.И. Современные тенденции организованной преступности в сфере экономики.
Конакбаев М.Е., Организованная преступность в банковской сфере. Сборник
Абдиров Н.М. Казахстан в зеркале проблем организованной преступности и
Гуров А.И. Красная мафия. Москва, Самоцвет, 1995, с.30-41. Овчинский
Нургалиев Б.М. Теоретические и прикладные пробемы расследования организованной преступной
Рогов И.И., Экономика и преступность. Алматы. 1991. с.303.
Акимжанов Т.К. Организованная преступность – самостоятельный вид преступности.
Каз. правда 17 января 2003г. «Анализ статистических данных о
Криминология: Учебник / Под ред. академика В.Н. Кудрявцева, профессора
Өзбекұлы С. Абай және адам құқығы А., 1995 с.52
3 Каиржанов Е.И. Проблемы причин преступности // Научные труды
Понкратов В.И. Методология и методика
М.,1972 с. 27
Криминология и профилактика преступлений. М.,1989
Кудрявцев В.Н. Причины правонарушений М.,1976
Номаконов В.А. Особенности причинного комплекса
Криминология. М.,1992 с.101-105
Каиржанов Е.И. Криминология. А.,1995 с.
Агыбаев А.Н. Уголовная ответственность должностных
Карпец И.И. О природе и
Герцензон А.А. Вопросы методики изучения
Алексеев А.И. Криминология. М.,1998 с.340
Криминология. М.,1994 с.142
Вернадский В.И. Избранные труды по
Кайыржанов Е.И. Почва, на которой
Криминология. Учебник / Подред. академика В.Н.
Джекебаев У.С. Социально-психологические аспекты преступного
Шаргородский М.Д. Преступность, ее причины и условия в социалистическом
«Криминология» Под ред-ей В.Н.Кудрявцева, В.Е. Эминова. Стр.22.
Вопросы борьбы с преступностью. 1987г. №42. Стр. 71-75.
Соколовский Л.И. Вопросы уголовно – правовой борьбы со специальными
Угрехалидзе Н.Г. Криминологическая характеристика соучастия пеступлении. Москва, 1975г. Стр.45-62.
Назарбаев Н.А. Стратегия развития Казахстана до 2030 года, Алматы,
Абисатов М.Х. Совершенствование борьбы с организованной преступностью, Юрист, 2003.
Тілеубергенов Е.М. Жақандану жағдайындағы ұйымдасқан қылмыстылық, лаңкестік. Халықаралық ғылыми-тәжірибелік
Кунгажинов С.Т. Ұйымдасқан қылмыстылықтың қоғамда орын алуы мен дамуына
Известия. 1992г. 28 февраля (доклад В.В.Мословский. «Правовые методы борьбы
Чезарие Бекария. О преступлениях и наказаниях. Москва, 1926-251стр.
Аванесов Г.А. Криминология и социальная профилактика. Москва, 1980-152 стр.
Воробъев А.И. и др. Уголовно-прововая профилактика. Москва, 1991-176 стр.
Портнов И.П. Профилактика преступлений в милицейской практике. // Государство
Теоретические основы предупреждения преступности. Москва, Юр. Лит., 1977-206 стр.
Бородин С.В. Контроль над преступностью в демократическом обществе //
Аманов Х. Криминология – Ашхабад, 1991-239стр.
Шляпочников А.С. К вопросу о классификации мер предупреждения преступности
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық: оқулық – Алматы: Жеті Жарғы,
К. Маркс и Энгельс Ф. Соч. Т.1. С.14.
См. Рубинштейн С.Л. Бытие и сознание. М., 1957. С.
Белинский В.Г. Избранные филосовские произведения. Т.2. М., 1948. С.47.
Дягель П.С. Котов Д.П. Субъективная сторона и ее установление.
“Актуальные проблемы борьбы с организованной преступностью” международная конференция
Коцептуальные основы развития государственной системы социальной профилактики правонарушений и
Петров Э.И. Организация деятельности органов внутренних дел по предупреждению
Гуреев М.С. Убийства на “разборках” (методика расследования),- СПб: Питер,
39
Ұйымдасқан қылмыстылықтың түсінігі
Ұйымдасқан қылмыстылық және оның өзекті мәселелері
Криминологияның пәні, түсінігі және жүйесі
Криминология пәнінің түсінігі
«Криминология» пәнінен дәрістер
«ЭКОНОМИКА САЛАСЫНДАҒЫ ҰЙЫМДАСҚАН ҚЫЛМЫСТЫҚ ТОП ЖӘНЕ ҚОҒАМДАСТЫҚПЕН ЖАСАЛҒАН ҚЫЛМЫСТАРДЫ ТЕРГЕУ МЕН АШУ»
Қоғамдық қауіпсіздікке, қоғамдық тәртіпке қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар
Халықаралық қылмыстық полиция ұйымының құрылымы
Банк қызметi саласындағы қылмыстарға криминологиялық сипаттама
Қарақшылықпен күрестің криминологиялық, қылмыстық – құқықтық мәселелерін теориялық тұрғыдан зерттеу және қылмыстылықтың алдын алу жолдарын анықтау