Өзіндік бақылау шкаласы
Мазмұны
КІРІСПЕ .......................................................................................................... 3-5
І ТАРАУ
ПСИХОЛОГИЯДАҒЫ ӨЗІНДІК САНА МӘСЕЛЕЛЕРІН ТЕОРИЯЛЫҚ ТАЛДАУ
1.1 Өзіндік сана және оның құрылымын зерттеудегі теориялық
1.2 Тұлғаның кәсіби психологиясындағы өзіндік сана мәселелері…….…16-20
1.3 Кәсіби өзіндік сана құрылымы……………………. ............................. 21-27
1.4 ІІБ қызметкерінің кәсіби іс-әрекетінің психологиялық сипаттамасы...28-32
IІ ТАРАУ
ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ
2.1 Зерттеудің мақсаты, болжамы және міндеттері .........................................33
2.2 Әдістемелердің сипаттамасы мен қолдану аясы ...................................34-40
2.3 Мәліметтерді өңдеу және сандық талдау
2.4 Мәліметтерді сапалық талдау ………………………………………….55-58
ҚОРЫТЫНДЫ ............................................................................................. 59-60
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ................................................. 61-63
КІРІСПЕ
Зерттеу жұмысының өзектілігі. Өзіндік cананың дамуы мәселесі психологиядағы
Психологияда өзіндік сана дегенде, не өзіндік тәжірибенің жинақталу
Адамның бұл тәжірибесі қандай формада тіршілік етеді? Мысалы,
Тұлғаның өзіңдік санасы күрделі психикалық құрылым. Оның күрделілігі,
Тұлғаның өзіндік санасын зерттеуде кәсіби өзіндік сананы зерттеу
Полиция қызметкерінің қайшылыкты іс-әрекеті, ауыр экстрималды жағдайлар, бағынушылық
Маманның кәсіби шеберлігіне кәсіби білім, қоғам, оның талаптары,
Қазіргі күні полиция қызметкерлерінің кәсіби деформация мәселесі көтеріліп
Жұмыстың практикалық маңызы алынған мәліметтерді кәсіптік бағдар, мамандық
Жұмыстың теориялық негізі ретінде – И.И.Чеснокованың, А.Г.Спикиннің, И.С.Конның,
Бұл еңбектерде өзіндік сана құрылымы, оның онтогенезде даму
Зерттеу жұмысының мақсаты: Полиция
Зерттеу нысаны: Әділет Жоғары милиция мектебінің 60 курсант
Зерттеу пәні - кәсіби даярлық кезіндегі кәсіби өзіндік
Полиция қызметкерлерінің жағымды
Кәсіби өзіндік сана ерекшеліктері кәсіпке бейімделуге әсер етеді.
Зерттеу міндеттері:
Өзіндік сана мәселелері бойынша ғылыми теорияларға талдам;
Тұлғаның кәсіби психологиясы мәселелерін талау;
Полиция қызметкерлерінің кәсіби өзіндік санасын ерекшелейтін тұлғалық
қасиеттерді анықтау;
Курстан курсқа өтудегі кәсіби өзіндік сана динамикасын анықтау.
Зерттеудің әдістемелері мен әдістері:
Міндеттерді шешу үшін мынандай
Р.Кеттелдің 16 факторлық тұлғалық ерекшеліктерін анықтау сұрақтамасы
(С нұсқасы);
Дж.Роттердің Субъективті қадағалау деңгейін анықтау сұрақтамасы;
Бақылау, әңгімелесу.
Өңдеу әдістемелері ретінде Спирменнің корреляция коэффициенті және Джонкирдің
Зерттеу объектісі: "Әділет" жоғары милиция мектебінің 2-4 курс
Зерттеудің практикалық базасы: "Әділет" жоғары милиция мектебі
Зерттеу көздері: психологиялық негіздегі ресми құжаттар, Ұлттық кітапхананың
Диплом жұмысының құрылымы: Зерттеу жұмысы кіріспе бөлімнен, I-ші
Бірінші бөлімде өзіндік сана және оның құрылымын зерттеудегі
1. ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 Өзіндік сана және оның құрылымын зерттеудегі
теориялық бағыттар
Өзіндік сана мәселесі отандық психологияда да шетелдік психологияда
Өзіндік сананың философиялық-методологиялық, тарихи-мәдени аспектілері, олар тұлғалық жауап
Тұлғаның дамуыңдағы өзіндік сананың қалыптасуының жалпы психологиялық, әлеуметтік-перцептивті
Өзіндік сананың өзіндік бағалау ерекшеліктерімен, олардың басқа адамдар
Әдебиетте "өзіндік сана", "Мен", "Мен-концепция", "өзі туралы түсінік",
Көптеген авторларды өзіндік санның пайда болуы, оның құрылымы
Екінші деңгейде, өзі туралы білімдер аутокоммуникация процесіңде, яғни
Р.Бернс "Мен-концепцияның" құрылымдық ілімін сәл өзгерек баяндады. Мен
С.Кон да Мен бейнесін нұсқаулық жүйе деп түсінген,
В.В.Столиннің пікірі бойынша, өзіндік сана үш деңгейде жүзеге
субъектінің органикалық белсенділігі жүйесінде; оның ұжымдық заттық іс-әрекеті
А.И.Липкинаның пікірі бойынша, Мен бейнесі аффективті когнитивті сипатта,
"Мен-концепция" мәселелерінің алғашқы өңдеушілерінің бірі У.Джемс. Ол Үлкен
Э.Эриксон теориясында Мен-концепциясы мәселесі биологиялық негізде пайда болып,
К.Роджерс Мен-концепция дегенде адамның өз-өзін қабылдауын түсінеді, индивидтің
Сонымен өзіндік сана мәселесі көптеген психолоиялық теориялардың орталық
Тұлғалык өзіндік сана-психология ғылымының ең бір қызықты және
Тұлғаның дамуы оның өзіндік сананың кемелденуі процесінде жүзеге
Тұлғаның өзіндік санасы тұлғаның өзін қоршаған әлемнен бөліп,
Өзіндік санада мотивтер мен әрекеттер бір тілектермен, құмарлықтар
Сонымен, өзіндік сана, өзін
"Мен" – тұлғаның ішкі әлемі жағынан бүтіндігі мен
Өзіндік сананың орталық құрылымы – "Мен-концепция" – адамның
шығарылады.
Өзі туралы білімдер барлық адамдарда тұрақты жүйеге бірікпейді.
"Мен-концепция" өзіндік сананың шыңы болып табылады. Ол ең
Адамның өзі туралы ойлары өзіне деген қатынасты және
Өзіндік бағалауды түсінуде үш маңызды мезетті бөлуге болады.
Оның қалыптасуында реалды Мен мен идеалды Меннің сәйкес
Адамның өзін бағалауы оны басқалардың
Өзіндік бағалау тұлға үшін маңызды іс-әрекет өрісіңде сәттілікке
Сонымен, өзін бағалау күрделі құрылым, ол табиғатынан жүйелі
Жоғарыда қарастырылған "Мен-концепция", "Мен бейнесі", "өзін бағалау", "өзіне
Өзіндік сананың интегралды сипаттамасы – субъективті қадағалау деңгейі
Сонымен, адамның өзіңдік санасы күрделі, бір текті емес
Өзіндік сананың деңгейлік құрылымы. Адамның негізгі сипаттаушысы –
Адамның белсенділігінің үш деңгейін бөліп көрсетуге болады: организм
Өзіндік сананың органикалық деңгейі. Бұл деңгейде өзіндік
Өзіндік сананың индивидтік деңгейі. Басқа адамдармен әртүрлі қатынастарға
Өзін бағалау адамның өз мінез-құлқын, іс-әрекетін, қарым-қатынасын реттеуге
танымдық (когнитивті)
эмоциалық
регулятивті.
Танымдық компонент – адамның өзіне деген рационалды қатынасын
Эмоциялық компонент – өзіне деген бастан кешірілетін қатынасты
Рационалды және эмоционалды компоненттердің келіспеушілігі мінез-құлыққа әсер етеді,
Адамның өзін, өзінің мүмкіндіктері мен қабілеттерін бағалауы адекватты
Осылайша, өзіндік бағалау, бір жағынан адамның мінез-құлық стратегиясы
Өзіндік сананың тұлғалық деңгейі.
Өмірлік әрекет процесінде адам қоғамдық нормалар мен ережелерге
Көп мүмкіндіктер ішінен таңдау жасаудың өзі құнды мен
Бір мотивке қарай жасалған қадам тұлғаны келесі мотивтен
Ол қылық жасалмай, конфликтілі мағына пайда болмайды, бірақ
Өзіндік таным өзін тану процесі ретінде.
Өзіндік сана-сезімнің сипаттаушы және кеңейтуші талқылаулары басым, мысалы,
Өзіндік таным – өзіндік сананың бастапқы звеносы. Ол
"Егер кез-келген зат басқа заттармен салыстыру арқылы ғана
Адам бала күнінен бастап-ақ тұлға аралық қатынастардың күрделі
Қарым-қатынас процесінде басқаның ерекшеліктерін тани отырып, біз өзіміздің
Өзіндік таным-күрделі, көп деңгейлі процесс. Шартты түрде оның
Өзін танудың екінші деңгейінде "Мен және Басқалар" шеңберіндегі
Сонымен, екі деңгей үшін өзін танудың күрделенген түрлері
Осылайша, біртіндеп өзінің Менінің жалпыланған бейнесі бөлінеді. Ол
Адам болмысы оның өткені мен қазіргі шағында толық
Өмірлік мақсаттардың оның адекватты болуы, оларға жетудегі табандылық,
Өзін өзінің қоғамдық құндылығын дұрыс, адекватты түсіну-өз қадыр-қасиетін
Адамның өзін шынайы тануы, өзінің шынайы қадыр-қасиетін ұғынуы
Тұлғаның өзіне эмоционалды-құндылықтық қатынасы.
Өзіндік сананың екінші компоненті-өзіне деген эмоционалды-құндылықтық қатынас болады.
Өзін тану сферасындағы сияқты бұнда да өзі туралы
Эмоциялық қарым-қатынас өзіндік қатынастың дамуы тұлғаның бүтіндігі мен
Тұлғаның өзіне деген қатынасы өзіндік сананың фундаменталды қасиеті
Іс-әрекет сферасында олар жүйесіз, шешім шығара алмайды, басқаларға
Тұлғаның өзіне деген эмоциялық қатынасы өзіндік сананың рационалды
Бастан кешірумен оны тудырған обьективті себепті салыстыру, оның
Өзіндік бағалау – адам психикасының күрделі құрылымы. Ол
Өзін бағалау күрделі және көп аспектілі. Ол тұлғаның
Өзіндік бағалау – біздің психикамыздың субъективті және жеке
Өзіндік бағалаудың тұлғаның психологиялық өміріндегі негізгі функциясы ол,
1.2 Тұлғаның кәсіби психологиясындағы өзіндік сана мәселелері
Кәсіби іс-әрекетті психологиялық тұрғыдан зерттеу тұлға психологиясының мәселелерімен
Көптеген авторлар осы іс-әрекет түрінің тұлға үшін өте
Осыған байланысты 1940 ж. бастап кәсіби психологияда зерттеулер
Тұлғалық қасиеттер, кәсіби маңызды қасиеттер бола отырып, кәсіби
әсер етеді.
Тұлғалық ерекшеліктер кәсіби оқытудың маңызды детерминанты болып табылады;
Тұлғалық ерекшеліктердің кәсіби іс-әрекет сипаттарына әсері еңбекпен қанағаттану
4. Іс-әрекеттің кейбір түрлерінде жақсы және жаман мамандарды
FТР дамуымен байланысты, мамандықтар түрлері де көбейіп келеді,
психофизиологиялық таңдау осы іс-әрекет сенімділігін қамтамасыз ете алмайды;
Профессионал тұлғалығының коррекцияланып және жүйелі қалыптастыру мүмкіндігі қарастырылды.
Бұл көрсеткіштер кәсіби психологиядағы тұлға мәселесіне қызығушылықты жоғарылатады.
Профессионал тұлғасын зерттеу екі бағытта жүреді. Біріншіден, тұлғаның
Екінші бағыт, кәсіби іс-әрекеттегі тұлғаны толықтай зерттеу (Геллерштейн
Кәсіби іс-әрекеттегі тұлғалық қасиеттердің зерттелуі. П.М.Қ-ның кез-келген іс-әрекет
Кәсіби іс-әрекеттегі өзіндік бағалаудың рөлі ерекше екені бірқатар
Кәсіби іс-әрекеттің сенімділігін қамтамасыз етуде де өзіндік бағалау
Өзіндік бағалау көп жағдайларда басқа да ПМҚ қалыптасуын
Төмен бағалау – шешім шығарудан қорқу, пассивтілік, сылбырттықпен
Кәсіби іс-әрекетті өзіндік реттеу процесіндегі тұлғалық қасиеттердің ролі.
Корнеева тұлғалық қасиеттердің белгілі бір комплексімен байланысты іс-әрекеттің
1 топ. Психологиялық ерекшеліктері: адекватты және тұрақты өзіндік
Өзіндік реттелу ерекшеліктері: іс-әрекет мақсаттарын жүйелі қалыптастыра алуға,
2 топ. Психологиялық ерекшеліктері:
әлсіз немесе орташа,
Өзіндік реттелу ерекшеліктері: мақсаттары өз мүмкіндіктерінен төмен қойылған,
3 топ. Психологиялық ерекшеліктері: өзін бағалау тұрақсыз, көбінесе
Өзіндік реттеу ерекшеліктері: өз мүмкіндіктерінен жоғары мақсат қояды,
4 топ. Психологиялық, ерекшеліктері: өзін бағалау жоғары, іс-әрекет
жүйесі күшті, мазасыздану жоғары, тәуекелден қорқады, талаптану дәрежесі
Өзіндік реттелу ерекшеліктері: іс-әрекеттегі сәтсіздіктерден қашу, сәтсіздік жағдайларында
5 топ. Психологиялық ерекшеліктері: тұрақты, жоғары өзіндік бағалау.
Оның когнитивті компоненті ақпарат жеткілікті болса да жоғары
тұрады. Қорғаныс механизмдері белсендірілген, мазасыздануы төмен, өз-өзіне сенімділігі
Өзіндік реттеу ерекшеліктері: жоғары мақсаттар
Кәсіби психологияда бүтін тұлғаны зерттеу. Маман тұлғасына назардың
Кәсіби іс-әрекеттегі тұлға рөлін Л.Тойлер және Д.Сьюпер сияқты
Филиппов Н.М. зерттеуінде қоршаған ортаның кәсіби сәттілігімен байланысты
Заң қорғау орындарында карьера жасауға деген мотивация. Полицияда
кандидаттар қызметкерлер ретінде өнімді әрекет етеді. Ол өздерінің
іс-әрекетінің жақсы жақтарын да қиындықтарын да сипаттап бере
Қалыпты өзін сыйлау және өзін нақтылау. Құқық қорғау
Стресс жағдайларындағы эмоциялық тұрақтылық. Бұл тұлғалық айнымалы
өз өзін сыйлау және өз күшіне сенімділікпен тығыз
немесе керісінше, агрессияға бой ұруынан туындайды.
Басқа ұлт өкілдері мен мінез-құлық ауытқулары бар адамдарға
наркомандар, қаңғыбастар, жезөкшелер т.б.) негативті қатынастағы адамдар полиция
Топтық тығыз бірігуге, қарым-қатынасқа қабілеттілік. Қазіргі полиция іс-
әрекеті топтық іс-әрекет болып табылады. Ол қызметкерден басқалармен
6. Икемділік. Полиция қызметкері мінез-құлықтың икемді формаларына қабілетті
Шыншылдықпен ар ұяттылық. Бұл жоғары моральдылықтың көрсеткіші.
Белсенділік. Полиция қызметкеріне белсенді, инициативасы жоғары, ашық, досшыл
Бұл көрсетілген жағымды қасиеттер әрине толық емес, бірақ
1.3 Кәсіби өзіндік сана құрылымы
Өзіндік санадан кәсіби өзіндік сана мазмұны бойынша ажыратылады.
Кәсіби өзіндік сананың бір түрі (Парыгин). Ол кәсіби
П.А.Шавир кәсіби өзіндік сананы өзіндік сананың таңдамалы іс-әрекеті
Кәсіби өзіндік сананың адамның өзін мамандықтық іс-әрекетте саналауымен
Егер өзіндік сана өмірлік әрекет пен қоршаған басқа
Кәсіби өзіндік сананың құрылымдық құрамы болады: кәсіби моральді
Кішкене күнінен-ақ бала өзін "жақсы" ұстауғатырысады, маңызды ересектерден
Өзіндік сана адамгершілік мазмұны іс-әрекеттегі моральдық принциптердің орын
Келесі құраушы – адамның өзін өз іс-әрекетінің субъектісі
Кәсіби өзіндік сана құрылымында, өзіндік сана құрылымындағыдай қатынастарды
Адамның уақыттық байланыстағы өзінің дамуын саналауынсыз адамның өзіндік
А.А.Деркач және О.В.Москаленко өз еңбектерінде кәсіби өзіндік сананың
Когнитивті компонент. Ғалымдардың пікірінше өзін тану өзіндік сананы
Эмоциялық компонент. Өзіндік сана үшін өзін тұлға ретінде
Өзін түсінудің қалыптасып, дамуы тұлғаның дамуымен бірге жүреді
"Өмірлік" міндетті шеше отырып, адам оны потенциялық түрде
Өзін түсіну тек өткен, болған шақты қамтымайды, сондай-ақ
Реалды мен-Индивидтің өзінің актуалды қабілеттерін, рольдерін, статусын қабылдаумен
Идеалды мен-индивидтің қандай болғысы келетіні туралы ойларымен байланысты
Идеалды мендегі жағымды құндылықтың бағдарлар индивидтің өзін реттеуіндегі
"Идеалды мен" индивидтің ұмтылыстарын бейнелейтін бірқатар представлениелерден қалыптасады.
Г.У.Олпорт бойынша, "Идеалды мен" индивидтің өз болашағымен байланыстырылатын
Өзін түсіну эмоциялық әрленген процесс, ол не қанағаттану
Өзін түсінудің маңызды компоненті-өзін сыйлау.
Бұл ұғым көп мәнді. Оған өз-өзіне көңілі толу
"Өзін сыйлау қолдау (одобрение) немесе қолдамау нұсқауларын көрсетеді,
Өзін сыйлау-бұл, индивидтің өзіне деген нұсқауларында көрініс табатын
Ғалымдардың ойынша өзін түсінудің қалыптасуы бірнеше бағыт бойынша
Өзінің ішкі әлемін ашу және түсіну, онда өз
Уақыттың қайта оралмайтынын саналау қабілеті пайда болады. Өзінің
3) Өзі туралы толық, құндылықты білімдер қалыптасады. Адам
Мотивациялық – мақсаттық компонент
А.А. Деркач пен О.В. Москоленко бойынша, бұл компонент
Өзін нақтылау-бұл, шығармашылық есеюге жету мақсатында өзінің потенциалды
Ол өзінің өмірлік мағынасын жүзеге асырудың салдары мен
Өзін нақтылаудың бірнеше трактовкаларын бөлді:
тұлғаның мүмкіндіктерін актуалдандыру процесі
шығармашылық және рухани бай тұлғаны толық қанды жүзеге
тұлғаның өзін дамыту процесі, оның тұлғалық "іштей өсуі"
адам өмірінің интенционалдылығының салдары және оның мағынасына жету
шығармашылық есейген тұлға процесі.
Өзін нақтылау көп өлшемді тұлғалық категория ретінде көптеген
1) Құндылықтық бағдар. 2)Икемділік.
Мінез-құлық спонтандылығы мен сензитивтілігі.
Өзін сыйлау.
Қоршаған ортаны гармониялы қабылдау қабілеті.
Тұлғааралық сезімталдылық және эмпатия.
Қоршаған орта туралы білуге ұмтылу.
Шығармашылық бағыт, креативтілік/45,б.115-116/.
Кәсіби өзін нақтылау
А.Маслоу, К.Роджерс, Ф.Перлз, Э.Шостром, Л.Я.Гозман пікірлері бойынша кәсіби
Өзіндік актуализация үшін адамның күші көп, өмірлік мәселелер
Операционалды компонент
Өзіндік реттеу – бұл адамның резервтегі мүмкіндіктерін ашу,
К.А. Абульханова тұлғалық өзін реттеу құрылымында мотивтер, езімдер,
Тұлғаның даму процесі өзіндік реттеудің жетлуінде ішкі факторлар
Кәсіби өзіндік сана-сезімнің функционалды компоненттері өзара тығыз байланысты
1.4. ІІБ қызметкерінің кәсіби іс-әрекетінің психологиялық сипаттамасы
Бүгінгі таңда еліміздегі қоғамдық экономикалық қатынастар жүйесінің өзгеруі,
Бұл міндетті орындаудың табыстылығы Ішкі Істер органы қызметкерлерінің
Кәсіби заңгерлік іс-әрекет негізінен мемлекеттік іс-әрекет болып табылады.
Бұл еңбектің психологиялық негізгі міндеті – мамандық ұхынатын
Құқық қорғау қызметі – құқық нормаларымен байланысты заңды
Қылмыстық іс бойынша жұмыс күшінің нормадан тыс жағдайы
өз жұмысын жұмыс күні және аптасы бойынша ұйымдастыру.
Басқа да қызмет адамдары немесе құқық қорғау ұйымдарымен
т.б. бірлескен жұмысты ұйымдастыру/52,б.135-136/.
Кәсіби құқық қорғау қызметінің психологиялық анализі түпкі мақсат
Танымдық;
Коммуникативті;
Конструктивті ұйымдастыру;
Қуаландыру;
Тәрбиелеу және т.б.
Келесі басты мәселелердің бірі – мемлекеттік-құқықтық құрылымдардағы құқық
Құқық қорғаушылардың кәсіби іс-әрекеті бірқатар белгілермен ерекшеленеді:
Құқық қорғау органдары
Құқық қорғау орындары қызметкерінің кәсіби іс-әрекетінің билікшіл, міндетті
Құқық қорғау орындары қызметкерінің іс-әрекеттерінің экстрималдық сипаты;
Құқық қорғаушы еңбегінің стандартты емес творчестволық сипаты;
Құқық қорғаушының процессуалды дербестігі, тұлғалық жауапкершілігі.
Құқық қорғау қызметкеріні
накта шектелген. Өз қызметінде бұл шектеулерді дұрыс сақтамау
болып есептеледі. Құқық қорғау қызметкерінің әлеуметтік деңгейінің, қоғам
Құқық қорғау қызметкерінің кәсіби іс-әрекетінің билікшіл, міндетті сипаты.
ұйымдар қызығуларымен қайшылыққа түсуі мүмкін. Бұл қайшылық ұлғайған
сайын адамдарға моральдық зиян, психикалық жарақатқа әкелуі мүмкін.
3. Құқық қорғау қызметкерінің
тұрақсыздығы жүйкенің шаршауына,
невротикалық реакция, психосоматикалық функционалдық ауытқуларға әкеп
соғуы мүмкін. Сондықтан да құқық қорғау органдары қызметіне
4. Құқық қорғау органдарындағы қызметтің стандартты емес творчестволық
сипаты. Құқық қорғаушы еңбегінің негізгі сипаттарының бірі –
5. Құқық қорғау орындары қызметкерінің процессуалды дербестігі, тұлғалық
Ішкі істер органдарына мамандар даярлаудағы кәсіби бағыттылығын қамсыздандыру
табылады. Ол қызметке деген белсенді қарым-қатынасында, таңдаған
тез арада оған үйрену, бейімделу қабілетінде, жоғары кәсіби
Арнайы оқу орнының тыңдаушылар кәсіби дайындық барысында кәсіби
және жеке тұлғалық қасиеттерін дамыту қажет. Бұл жерде
ождан қасиеттерінің дайындығын білдіреді. Тыңдаушылардың кәсіби қызметке психологиялық
ІІМ оқу орындарына әскерге дейінгі жастарды (қабылдаушылардың жалпы
Жеке тұлғалық тұрғыдан кәсіби қызметке деген психологиялық
Психологиялық дайындық белгілерін анықтай отырып, біз келесі құрамдардан
ІІМ жүйесіндегі оқу орындарының қазіргі таңдағы дәстүрі құрылымы
ІІО қызметкерлерінің кәсіби шеберлігіне қойылған талаптардың өсуіне және
2.ЭКСПЕРИМЕНТТІК ЗЕРТТЕУ БӨЛІМІ
2.1 Зерттеу мақсаты, болжамы, міндеттері
Зерттеу жұмысының мақсаты: Полиция
Зерттеу нысаны: Әділет Жоғары милиция мектебінің 60 курсант
Зерттеу пәні - кәсіби даярлық кезіндегі кәсіби өзіндік
Зерттеу болжамы:
Полиция қызметкерлерінің жағымды
Кәсіби өзіндік сана ерекшеліктері кәсіпке бейімделуге әсер етеді.
Зерттеу міндеттері:
Өзіндік сана мәселелері бойынша ғылыми теорияларға талдам;
Тұлғаның кәсіби психологиясы мәселелерін талау;
Полиция қызметкерлерінің кәсіби өзіндік санасын ерекшелейтін тұлғалық
қасиеттерді анықтау;
Курстан курсқа өтудегі кәсіби өзіндік сана динамикасын анықтау.
Зерттеудің әдістемелері мен әдістері:
Міндеттерді шешу үшін мынандай
Р.Кеттелдің 16 факторлық тұлғалық ерекшеліктерін анықтау сұрақтамасы
(С нұсқасы);
Дж.Роттердің Субъективті қадағалау деңгейін анықтау сұрақтамасы;
Бақылау, әңгімелесу.
Өңдеу әдістемелері ретінде Спирменнің корреляция коэффициенті және Джонкирдің
2.2 Әдістемелердің сипаттамасы және қолдану аясы
Р.Б.Кеттелдің 16 ТЕФ әдістемесіне сипаттама.
Бұл әдістеме зерттелушілердің
1. А-факторы. "Тұйықтық-ашықтық" шкаласы
Көрсеткіштердің жоғары орналасуы ашықтық, мейірімділік, жаңа ортаға тез
еркіндігін көрсетеді. Мұндай
Көрсеткіштердің төменгі дәрежеде орналасуы адамның неғұрлым тұйық, өз
сенімдеріне берік, адамға сенбейтін,
жетіспейді.
2.В-факторы. "интеллект " шкаласы
■ Жоғарғы көрсеткіштер адамның абстрактылы
сөздік қорының молдығын көрсетеді. Көрсеткіштердің төменгі жағдайы ойлаудағы
3.С-факторы. "Эмоциалық бақылау" шкаласы
■ Көрсеткіштердің жоғарғы деңгейі эмоциялық тұрақтылықты, ұстамдылықты,
жағдайларда өз-өзін ұстай білу және
■ Көрсеткіштердің төменгі деңгейі адамның эмоциялық тұрақсыздығын, ерік-жігерінің
қарым-қатынаста өзгермелі, жауапкершіліктен бас
4. Е-факторы. "Басымдылық-бағынушылық" шкаласы
■ Көрсеткіштердің жоғары орналасуы билікшілдік, өзіне сенімділік, тәуелсіз,
кей жағдайларда дөрекілікке бейімділікті көрсетеді. Мұндай адамдар батыл
өмір сүреді.
■ Көрсеткіштердің төменгі жағдайында адам мінезінің жұмсақтығын, тәуелділікті,
Мұндай адамдар өз қабілеті мен мүмкіндіктеріне сенбейді, өз
ашық білдіре алмайды.
5. Ғ-факторы. "Ұстамдылық-экспрессивтілік" шкаласы
Жоғары көрсеткіштерде ашықтық, сергектік, ерікті жүріс-тұрыс, ақ көңілділік,
Көрсеткіштердің төменгі деңгейі өзіндік талдауға бейімділігін, көп сөйлемейтінін,
6. С-факторы. "Ережеге қатынас" шкаласы
Жоғары көрсеткіштер ережелерді қатаң сақтау, жауапкершілігі жоғары, мінезі
■ Көрсеткіштердің төменгі дәрежесі адамның жалпыға ортақ нормаларға
келіспеушілігін, ережелерді сақтамау, тұрақсыздық, тәуелсіздік жауапкершілігі төмен, алдауға
жүретінін білдіреді.
7. Н-факторы. "Ұяндық-батылдық" шкаласы.
Жоғары көрсеткіштер - батыл, авантюрист,
қабілетінің басымдылығын көрсетеді.
Көрсеткіштердің төмен болуы
қабілеті мен мүмкіндіктерін төмен бағалайды, өз эмоциялық күйлерін
шығаруға тырысады. Ұжымда жұмыс жасағанды қаламайды.
8.I-факторы. "Қатыгездік-сезімталдық" шкаласы
Жоғары көрсеткіштер адамның сезімталдығын, тәуелдігін, сақтығын,
эмпатиялық сезімдерінің жоғарылығын, мейірімділігін, жұмсақтығын көрсетеді.
Төмен көрсеткіштер – қаталдық, қатыгездік, эмпатиялық сезімдердің тапшылығы,
9.L-факторы. "Сенгіштік-күмәншылдық " шкаласы
■ Жоғары көрсеткіштер - күмәншылдық, қызғаншақтық, пайдашылдық, өзімшілдік,
■ Төменгі көрсеткіштер -
10. М-факторы. "Қиялдың дамуы" шкаласы
■ Жоғарғы көрсеткіштер - адамның ішкі творчестволық қиялының
■ Төменгі көрсеткіштер - адамның қиялының жоқтығын, тек
11. N-факторы "Бірбеткейлік-дипломатиялық" шкаласы.
■ Жоғары көрсеткіштер - тәжірибелілік, өзін қандай ортада
ұстайды, есепшілдік қылық, нақты ойлайтын, талғампаздықты көрсетеді.
■ Төменгі көрсеткіштер - бірбеткейлік, ұстамсыз, тәжірибесіздік, аңқау,
12. О-факторы. "Өзіне сенімділік-мазасыздық" шкаласы
Жоғары көрсеткіштер - адамның өзіне сенімсіздігін, кінәлілік сезімінің
Төменгі көрсеткіштер - адамның өзіне деген сенімділігін, көңілділігін,
13.Q1-факторы. "Консерватизм-радикализм" шкаласы.
■ Жоғары көрсеткіштер адамның
■ Төменгі көрсеткіштер - адамның қалыптасқан ережелерге сүйенетінін,
14. Q2-факторы. "Көнбістік" шкаласы
Жоғары көрсеткіштер - тәуелсіз шешім қабыллду, өз ісін
Төменгі көрсеткіштер - топқа бейімділік, тікелей тәуелділік, қоғамдық
15. Q3-факторы. "Өзіндік бақылау " шкаласы
Жоғарғы көрсеткіштер – адамның өзіндік бақылауының жоғарылығын, әлеуметтік
алатынын, мақсатқа бағыттылығын көрсетеді.
Төменгі көрсеткіштер - адамның қоғамдық ережелерді орындамайтынын, өз
өзіндік бақылаудың төмендігін, шиеленісушілікті білдіреді.
16. Q4-факторы. "Ішкі шиеленушілік" шкаласы
■Жоғары көрсеткіштер -
■ Төменгі көрсеткіштер -
Әдістеме мәліметтерін талдаудың және ішкі істер қызметкерінің кәсіби
Жүйке психикалық тұрақтылық деңгейі;
Қарым-қатынас компетенттілігі;
Жүріс-тұрыс ережелері мен ішкі шиеленушілік деңгейі.
Бұл факторлық сапалар жиыны ішкі істер органдарына қызметке
Нервтік психикалық тұрақтылықты бағалау
Жүйке психикалық, эмоциялық тұрақтылықты бағалау үшін С,G,О, Q3
Конфликтілік, ішкі дисгармония, өзіндік жоғары бағалау - бұл
Субъективті бақылау деңгейін зерттеу әдістемесі
Бұл әдістеме зерттелуші адамның түрлі өмірлік жағдайлардағы субъективті
Бұл бағыттағы әдістемелердің негізі 60-жылдардағы дж. Роттердің локустық
Бұл шкалалар екі ұстанымдық позицияға негізделген.
Адамдар өмірлік маңызды оқиғаларды бақылау локализациясына байланысты
жағдайда адамдар өз
екіншісі өмірінде болып жатқан жағдайларды
Жеке адамға тән
Осы салада жүргізілген зерттеулер көрсетуінше, экстерналдар мен интерналдар
Әдістеме 44 сұрақтан тұрады. Зерттелушілерге арнайы толтыру бланкісі
І.Жалпы интерналдық шкаласы(Ио)
■ Бұл шкала
■ Төменгі көрсеткіштер өмірдегі маңызды оқиғалар мен өз
2. Жетістікке жету аймағындағы интерналдық шкаласы (Ид)
Бұл шкала бойынша жоғары көрсеткіштер жетістікке жетудегі жағымды
жағдайлар мен ситуациялардағы субъективті бақылаудың жоғары деңгейіне ие
мүмкіндігі өз қолында екенін біледі.
Төменгі көрсеткіштер өз жетістіктерінің себебін сыртқы ортадан болған
3. Сәтсіздікке ұшырау аймағыңдағы интерналдық шкаласы (Ин)
■ Жоғары көрсеткіштер жағымсыз жағдайлар мен оқиғалар кезіндегі
■ Төменгі көрсеткіштер сәтсіздік себебін сыртқа жағдайлардан, тағдырдан,
4. Жанұялық қарым-қатынас аймағындағы интерналдық шкаласы (Ис)
Жоғары көрсеткіштер жанұя өміріндегі барлық құбылыстар мен оқиғаларға
Төменгі көрсеткіштер барлық жағдайлардың себебін жанұяның басқа мүшелері
5. Өндірістік қарым-қатынас аймағындағы интерналдық шкаласы (Ип)
Жоғарғы көрсеткіштер өзін өндірістік қатынастарда маңызды роль атқарады
Төменгі көрсеткіштер өндірістік маңызды оқиғаны басқа адамдарға, жетекшіге,
6. Денсаулық аймағындағы интерналдылық шкаласы (Из)
■ Жоғары көрсеткіш өз денсаулығына өз жауапкершілігін сезінетін,
■ Төменгі көрсеткіштер адамның өз ауруы уақытқа байланысты
болатынына сенетін адамдарға тән/64,б.29-33/.
2.3 Мәліметтерді өңдеу және сандық талдау
І-кезең. Зерттеу әдістемелері нәтижелерінің топтық ортақ көрсеткішін математикалық
Кесте 1
16ТЕФ әдістемесі бойынша зерттелушілердің топтық көрсеткіштері
№ А В С Е F О Н
1 Q
2 Q
3 Q
4
1 9 4 5 5 8 9 5
2 4 5 7 6 4 5 8
3 5 6 7 6 6 5 8
4 6 5 9 8 7 9 6
5 5 5 7 8 5 7 6
6 8 7 7 5 6 7 7
7 6 7 8 5 6 6 5
8 5 5 5 6 8 12 9
9 9 4 5 4 5 4 8
10 4 6 4 5 6 5 6
11 10 7 6 4 6 8 5
12 6 6 7 4 4 6 5
13 8 5 6 9 2 10 7
14 7 5 6 7 10 5 3
15 6 6 8 8 6 4 7
16 8 7 6 6 9 8 6
17 9 5 6 3 5 9 6
18 9 7 11 9 6 8 5
19 7 6 5 5 8 8 9
20 9 5 10 8 8 4 6
21 8 4 7 6 5 6 7
22 11 8 6 5 6 11 7
23 9 4 8 7 7 9 7
24 6 6 3 6 8 8 7
25 6 6 4 6 8 7 5
Σ 7 6 6 7 6 6 7
Кесте 2
СҚД әдістемесінің шкалалары бойынша зерттелушілердің топтық көрсеткіштері
№ Ио Ид Ин Ис Ип Им Из
1 7 5 5 6 8 6 5
2 6 7 6 7 6 6 5
3 8 5 4 6 7 5 5
4 8 6 5 6 5 5 5
5 7 5 4 6 6 6 4
6 6 5 5 6 6 6 5
7 8 5 5 6 7 6 5
8 5 6 5 7 8 5 5
9 8 6 6 6 6 6 4
10 7 6 5 6 7 6 4
11 5 7 5 6 5 4 5
12 6 6 6 6 6 6 4
13 7 6 4 6 4 6 4
14 8 5 5 6 7 6 4
15 7 6 5 6 8 5 4
16 5 5 4 5 4 5 4
17 8 6 5 6 8 6 4
18 6 5 5 6 7 6 5
19 6 6 5 6 8 6 5
20 8 6 5 7 5 6 5
21 5 6 5 7 8 6 3
22 8 6 5 7 5 6 4
23 6 6 5 6 7 6 4
24 8 6 5 6 5 6 4
25 7 6 5 5 6 6 3
7 6 4 6 5 6 4
Кесте 3
ІІ-кезең. Q3 факторы
№ Q3
факторы ранг Ио . шкаласы
1 5 5 7 18,5 -13,5 182,25
2 7 16,5 7 18,5 -2 4
3 7 16,5 6 І2.5 4 16
4 9 23 6 12,5 10,5 110,5
5 7 16,5 6 12,5 4 16
6 7 16,5 7 18,5 -2 4
7 8 21 8 23 -2 4
8 5 5 6 12,5 -7,5 56,2
9 5 5 4 1,5 3,5 12,25
10 4 1,5 5 5 -2 4
11 6 10,5 6 12,5 -2 4
12 7 16,5 7 18,5 5,5 30,25
13 6 10,5 5 5 -2 4
14 6 10,5 6 12,5 2,5 6,25
15 8 16,5 7 18,5 5,5 30,25
16 6 10,5 5 5 -2 4
17 6 10,5 6 12,5 2 4
18 11 25 8 23 3,5 12,25
19 5 5 4 1,5 -1 1
20 10 24 9 25 -2 4
21 7 16,5 7 18,5 5,5 30,25
22 6 10,5 5 5 -2 4
23 8 21 8 23 3,5 12,25
24 5 5 6 12,5 7,5 56,25
25 4 1,5 5 5 -3,5 12,25
325
325
621
А) Спирменнің рангілік корреляция
(1 формула)
Ә)Таблица бойынша rs критикалық мәнін анықгаймыз (В.Урбах) /66,б.225-227/:
Жауап: Зерттелушілердің өзіндік бақылау (Q3) факторы жалпы интерналдық
Кесте 4
С факторлары мен Ип шкалалары көрсеткіштері арасындағы өзара
№ С
факторы Ранг Ип факторы ранг d d2
1 5 5,5 6 9,5 -4 16
2 7 15 5 4,5 10,5 110,5
3 5 5,5 5 4,5 1 1
4 6 10,5 7 16 5,5 30,25
5 5 5,5 7 16 -10,5 110,25
6 8 19 6 9,5 3 9
7 9 22 8 22 0 0
8 5 5,5 3 1,5 4 10
9 9 22 8 22 0 0
10 6 10,5 7 16 1 1
11 4 1,5 5 4,5 -4 10
12 7 15 5 4,5 2,5 6,25
13 11 25 8 22 3 9
14 7 15 7 16 -1 1
15 5 5,5 6 9,5 -4 16
16 7 15 6 9,5 5,5 30,25
17 8 19 7 916 3 9
18 4 1,5 6 9,5 -8 64
19 5 5,5 4 2 3,5 12,25
20 6 10,5 7 16 -5,5 30,25
21 7 15 6 9,5 -5,5 30,25
22 10 24 9 25 -1 1
23 8 19 8 22 3 9
24 6 10,5 7 16 -5,5 30,25
25 9 22 8 22 0 0
325
325
558
А) Спирменнің рангілік корреляция (1) формуласына саламыз:
Ә) Таблица бойынша критикалық мәнін
Жауап: Зерттелушілердің эмоциялық бақылау (Q2) факторы мен Ип
Кесте 5
А факторы мен Ид шкалалары арасындағы өзара байланыс
№ А факторы ранг Ид шкаласы ранг d
1 6 12,5 5 15 -3,5 12,25
2 5 5,5 4 5 0,5 0,25
3 5 5,5 4 5 -1 1
4 6 12,5 5 15 -3,5 12,25
5 8 21,5 6 21,5 0 0
6 6 12,5 4 5 7,5 56,25
7 6 5,5 4 5 -0,5 0,25
8 8 21,5 6 21,5 0 0
9 5 5,5 5 15 -9,5 90,25
10 7 18 5 15 3 9
11 4 2 5 15 -13 169
12 6 12,5 5 15 -3,5 12,25
13 8 21,5 6 21,5 0 0
14 6 12,5 4 5 7,5 56,25
15 3 1 4 5 -4 16
16 5 5,5 4 15 -0,5 0,25
17 8 21,5 8 25 3,5 12,25
18 10 25 7 24 1 1
19 6 12,5 4 5 7,5 56,25
20 6 12,5 5 15 -3,5 12,25
21 7 18 5 15 3 9
22 7 18 4 5 13 169
23 9 24 6 21,5 2,5 6,25
24 5 5,5 5 15 -9,5 90,25
25 5 5,5 4 5 -0,5 0,25
325
325
791,5
а) Спирменнің рангілік коррляциясының (1) формуласына саламыз:
ә) Таблица бойынша r5 критикалық мәнін
Жауап: А факторы мен Ид шкалалары арасында өзара
Кесте 6
G Факторы мен Ип шкалалары көрсеткіштерінің арасындағы зара
№ С
факгоры Ранг Ип шкаласы ранг d d2
1 5 5 7 18,5 -13,5 182,25
2 7 16,5 7 18,5 -2 4
3 7 16,5 6 12,5 4 16
4 9 23 6 12,5 10,5 110,5
5 7 16,5 6 12,5 4 16
6 7 16,5 7 18,5 -2 4
7 8 21 8 23 -2 4
8 5 5 6 12,5 -7,5 56,2
9 5 5 4 1,5 3,5 12,25
10 4 1,5 5 5 -2 4
11 6 10,5 6 12,5 -2 4
12 7 16,5 7 18,5 5,5 30,25
13 6 10,5 5 5 -2 4
14 6 10,5 6 12,5 2,5 6,25
15 8 16,5 7 18,5 5,5 30,25
16 6 10,5 5 5 -2 4
17 6 10,5 6 12,5 2 4
18 11 25 8 23 3,5 12,25
19 5 5 4 1,5 -1 1
20 10 24 9 25 -2 4
21 7 16,5 7 18,5 5,5 30,25
22 6 10,5 5 5 -2 4
23 8 21 8 23 3,5 12,25
24 5 5 6 12,5 7,5 56,25
25 4 1,5 5 5 -3,5 12,25
325
325
621
А) Спирменнің рангілік корреляция (1)
(1 формула)
Ә) Таблица бойынша rs критикалық мәнін анықтаймыз (В.Урбах)
Жауап: Зерттелушілердің ережелерге қатынас (G) факторы мен Ип
ІІІ-кезең. Эксперименттік зерттеудің ғылыми болжамын дәлелдеу
Кесте 7
В факторының курс бойынша жалпы көрсеткіштері
№ II курс (n=7) III курс (n=7) ІVкурс
1 4 5 7
2 5 6 7
3 6 6 8
4 5 7 7
5 6 6 8
6 6 7 9
7 5 6 8
Σ 37 43 54
М 5,2 6,1 7,7
Болжам:
Hо : Кәсіби өзіндік сана ерекшеліктершің курстан курстан
Н1: Кәсіби өзіндік сана ерекшеліктерінің курстан курсқа өту
Зерттеу болжамын дәлелдеу барысында Джонкирдің S-критериінің ережесі
Кесте 8
В факторының курстық мәліметтері
№ II курс көрсеткіші (n=7) III курс көрсеткіші
индив.мәні S1 Индив.мәні S2 индив.мәні
1 4 (14) 5 (7) 7
2 5 (12) 6 (7) 7
3 5 (12) 6 (7) 7
4 5 (12) 6 (7) 8
5 6 (9) 6 (7) 8
6 6 (9) 7 (4) 8
7 6 (9) 7 (4) 9
77
43
(2формула)
а) S-критериінің эмпирикалық мәнін есептеп шығарамыз:
S = 2 ∙ A – B =
ә) Таблица бойынша
б)Мәнділік ось аймағын сызамыз:
Яғни Hотеріске шығарылып, Н1 қабылданады.
Жауап: Кәсіби өзіндік сана ерекшеліктерінің (В) кәсіби даярлық
Кесте 9
С факторының өсу реті бойынша реттелген мәндері
№ ІІ курс көрсеткіші (n=7) III курс көрсеткіші
индив.мәні S1 индив. мәні S1 индив.мәні
1 4 (14) 5 (7) 7
2 5 (12) 5 (7) 8
3 5 (12) 6 (7) 8
4 6 (10) 6 (7) 8
5 6 (10) 7 (6) 9
6 6 (10) 7 (6) 9
7 6 (10) 7 (6) 9
78
46
а) В биіктігінің
ә) 8-критериінің эмішрикалық мәнін (3) есептеп шығарамыз:
S = 2 ∙ A – B =
б) Таблиц бойынша 8 критикалық мәнін анықгаймыз:
в) Мәвділік ось аймағын сызамыз:
54
7 Яғни H0 теріске шығарылып, H1 қабылданады.
Жауап: Кәсіби өзіндік сана ерекшеліктерінің (С) кәсіби даярлық
Кесте 10
G фактордың өсу реті бойынша реттелген мәндер
II қурс көрсеткіші (n=7) III курс көрсеткіші (n=7)
индив. мән S1 индив. мән S1 индив. мән
1 4 (14) 5 (7) 7
2 4 (14) 5 (7) 7
3 5 (12) 6 (7) 8
4 5 (12) 6 (7) 8
5 5 (12) 6 (7) 9
6 6 (8) 6 (7) 9
7 6 (8) 7 (5) 10
80
47
а) G Биіктігінің
ә) S критериінің эмперикалық мәнін (3) формулаға саламыз:
S = 2 ∙ A – B =
б) таблица бойынша S критикалық мәнін анықтаймыз (s=3,
в) мәнділік осі аймағын сызамыз:
53 74
Яғни H0 теріске шығарылып, Н1 қабылданады.
Жауап: Кәсіби өзіндік сана ерекшелікгерінің (G) кәсіби даярлық
есте 11
Q3 факторының өеу реті бойынша реттелген мәндері
II курс көрсеткіші (n=7) III курс көрсеткіші (n=7)
индив.мәні S1 индив.мәні S1 индив. мәні
1 4 (14) 5 (7) 6
2 4 (14) 5 (7) 7
3 4 (14) 6 (6) 8
4 5 (12) 6 (6) 8
5 5 (12) 6 (6) 9
6 6 (8) 7 (5) 9
7 6 (8) 7 (5) 10
82
42
а) Q3 Биіктігінің
ә) S критериінің эмперикалық мәнін (3) формулаға саламыз:
S = 2 ∙ A – B =
б) таблица бойынша 8критикалық мәнін анықгаймыз (s=3, n=7).
в) мәнділік осі аймағын сызамыз:
Яғни Но теріске шығарылып, Н1 қабылданады.
Жауап: Кәсіби өзіндік сана ерекшеліктерінің (Q3) кәсіби даярлық
барысындағы өсу тенденциясы кездейсоқ емес.
Мәліметтердің сапалық талдауы
Эксперименттік зерттеу мәліметтерінің нәтижелерін сапалық психологиялық талдауы әдістеме
■ Ашықтық-тұйықтық (А) факторы
курсанттардың ашық, мейірімді, көңілді, жаң ортаға тез үйренгі,
көрсетеді. Мұндай студенттер ұжымдық өмірде белсенді, серіктестікке бейім,
■ Интеллект факторы (В) факторы бойынша ортадан жоғары
■ Эмоционалды бақылау (С) факторы бойынша ортадан жоғары
бағалауды, ұстамдылықты, түрлі жағдайларда өз-өзін ұстай білу және
Басымдылық-бағынушылық (Е) факторы бойынша көрсеткіштердің жоғары
болуы басымдылық, билікшілдік, өзіне
Ұстамдылық-экспрессивтілік (F) факторы бойынша жоғары көрсеткіштер курсанттар бойындағы
■Ережелерге қатынас (О) факторы бойынша жоғары көрсеткіштерережелерді
■ Ұяндық- батылдылық (Н) факторы бойынша ортадан жоғары
батылдық, авантюристік, тәуекелшілдік, белсенділік, эмоционалды қызу қандылық, өзіне
■ Қатыгездік-мезімталдылық (I) факторы ортадан жоғары көрсеткіштер курсанттардың
■ Сенгіштік-күмәншылдық (Ь) факторы бойынша ортадан жоғары көрсеткіштер
■ Қиялдың дамуы (М) факторы бойынша орта көрсеткіштер
іс-әрекет болмасын нақты принциптер мен ережелерге сүйенетінін білдіреді.
Бірбеткейлік-дипломатиялық (И) факторы бойынша ортадан жоғары
көрсеткіштер тәжірибелілік, өзін қандай ортада болмасын жақсы ұстауды,
Өзіне сенімділік-мазасыздық (О) факторы бойынша орта көрсеткіштер курсанттардың
■ Консерватизм-радикализм (Q1) факторы бойынша
Көнбістік (Q2) факторы бойынша жоғары көрсеткіштер тәуелсіздік, шешім
Өзіндік бақылау (Q3) факторы бойынша жоғары көрсеткіштер тергеушінің
Ішкі шиеленісушілік (Q3) факторы бойынша көрсеткіштер курсанттардың ішкі
Субъективті бақылау деңгейі әдістемесінің сапалық талдамы
Адамдар өмірлік маңызды оқиғаларды бақылау локализациясы бойынша өзара
Осы салада жүргізілген зерттеулер көрсетуінше, курсант студенттер арасындағы
Сұрақтаманың негізгі шкалалық мәліметтерін талдау:
Жалпы интерналдық шкалсы (Ио) бойынша жоғары көрсеткіштер кез-келген
Жетістікке жету аймағындағы
Сәтсіздікке ұшырау аймағындағы интерналдық шкаласы (Ин)
бойынша орта көрсеткіштер жағымсыз жағдайлар мен оқиғалар кезіндегі
Өндірістік қарым-қатынас аймағындағы интерналдық шкаласы
(Ип) жоғарғы көрсеткіштер өзін өндірістік қатынастарда маңызды роль
атқарады деп түсінетін студенттерде кездеседі.
Әдістеменің нәтижелерінің сенімділігін тексеру мақсатымен СҚА шкалаларының мәліметтерін
Субъективті бақылау деңгейі жоғары адамдар мәліметтері:
эмоциялық тұрақтылық (С факторы)
шешім шығарушылық, табандылық (Сфакторы)
ашықтық (А факторы)
жоғары өзіндік бақылау (03 факторы)
ұстамдылық (F факторы)
жоғары интеллект (В факторы) көрсеткіштерімен үйлесіп отырады.
Керісінше,субъективті бақылау деңгейі төмен адамдар мәліметтері:
эмоциялық тұрақсыздық (С факторы);
жүріс-тұрыстық жағымсыз көрініс (С факторы);
тұйықтық (А факторы);
төменгі өзіндік бақылау (03 факторы);
жоғары шиеленушілік сезімі (С4 факторы), бағалауларының төменгі көрсеткіштерімен
Екі әдістеме көрсеткіштерінің мәліметтерінің сенімділігін тексеру және оларды
С-факторы мен Ип шкаласы арасында;
А-факторы мен Ид шкаласы арасында;
03 факторы мен Ио шкаласы арасында өзара байланыс
Барлық салыстырылған факторлардың байланыс деңгейі статистикалық мәнділік деңгейіне
Эксперименттік зерттеу мәліметтерін өндеудің соңғы сатасыңда ғылыми болжамды
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі кезде еліміздегі құқықтық реформаға сәйкес құқық қорғау
Сонымен қатар бұл мәселенің бүгінде республикамыздағы заң мамандарын
Ішкі істер қызметкерінің кәсіби сана ерекшеліктерін айқындаудың табыстылығына
Жүйке психикалық тұрақтылық деңгейі;
Қарым-қатынас компетенттілігі;
Жүріс-тұрыс ережелері мен ішкі шиеленушілік деңгейі.
Бұл факторлық сапалар жиыны ішкі істер органдарына қызметке
Нервтік психикалық тұрақтылықты бағалауда, яғни жүйке психикалық, эмоциялық
Бұл мәселе студенттің мамандық тандап алуы мен заң
Қорыта келе айтар болсақ, полиция қызметкерлерінің кәсіби өзіндік
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Психологические проблемы развития профессионального самосознания
педагога-практика. М., 1992.-876.
Психологические и педагогические проблемы в деятельности ОВД. М.,
1991.-225б.
Поддубная А.В. Структура и механизм профессионального самосознания.
СПб., 1998.-296.
4. Столин В.В. Познание себя
самосознание/Дис.Докт.пс.наук. М., 1985.-530б.
Чеснокова И.И. Проблемы самосознания в психологии. М., 1977.-144б.
Бернс Р. Развитие Я-концепции и воспитание. М., 1986.-421б.
Кон И.С. В поисках себя. М., 1984.-336б.
Липкина А.И. Самооценка школьника. М., 1976.-107б.
9.Джемс У. Психология. М.,1991.-236б.
10. Анциферова Л.И.
Э.Эриксона./Принцип развития в психологии. М., 1978.-217б.
П.Роджерс К. Несколько важных открытий.//Вестник МГУ. Сер.14.
Психология. 1990. №2.-Б.59-61.
Диянова З.В., Щеголева Т.М. Самосознание личности. Иркутск.1993,-
186б.
13. Муравьева К.В., Штильштейн
концепции.//Вестник МГУ. Сер.14. Психология. 2000. № 1.-Б.29-35.
14. Налчаджян А.А. Я-концепция/Психология самосознания. Хрестоматия.
РнД., 2000.-3566.
Дендеберя Е.В. Как поднять самооценку. Рн/Д.,2003.-3526.
Бажин Е.Ф., Голынкина С.А., Эткинд А.М. Методы исследования
субъективного контроляУ/Психол.Журн.ТБ. 1983. №3.-Б. 62-71.
Столин В.В. Самосознание личности. М., 1986.-2866.
Бердяев НА. Самопознание.М., 1991 .-446с.
Божович Л.И. Проблемы формирования личности. М., 1995.-3526.
20. Рухманов А.А. Познать себя. М., 1983.-1506.
21. Баррон Ф: Личность как функция проектирования человеком
себя.//Вопр.Психол. 1990. № 2.-Б.З6-45.
Цукерман Г.А., Мастеров Б.М. Психология саморазвития. М.,1995.-250б.
Мерлин В.С. Структура личности: характер, способности, самосознание.
Пермь., 1990.-1506.
24. Психологическое обеспечение профессиональной деятельности. СПб.
1991.-706.
25. Шадриков В.Д. Мотивация деятельности. М.,2003.-185б.
Пантилеев С.Р. Самоотношение как эмоционально-оценочная система.
М.Д991.-1006.
Психологические проблемы эффективности и качества труда. М., 1989.-
656.
28. Психологические закономерности профессионализации. Ярославль.
1991.-146б.
29. Конилов А.П. Диагностика регулятивной функции самосознания. //
Психол.Журн. Т16. №1. 1995.-Б.Ю7-П4.
30. Психология трудовой и учебной деятельности. Ярославль., 1985.-1596.
31. Жданов И.А Прогнозирование
деятельности. М., 1988.-64б.
32. Французова Б.Я. Человек и профессия. М.-1991.-1586.
ЗЗ.Филлипов Н.М. Проф.отбор работников праваоохранительных органов./Психолого педагогические проблемы
34. Пряжников Н.С. Методы активации профессионального и личностного
самоопределения. М.,2002.-400б.
35. Спиркин А.Г.
38. Практикум по менеджменту и профессиональной деятельности./п.р.
Никифорова Г.С. СПб. 2003.-316б.
39. Хьел Л., Зиглер Д., Теория личности. СПб.,
Психология личности. Тексты/п.р.Ю.Б.Гиппенрейтер М.,1982 – 288б.
Общая психодиагностика./п.р. А.А.Бодалева., В.В. Столина М.,87.- 304б.
Маслоу А. Дальние пределы человеческой психики. СПб.,1997.- 430б.
Гозман.Л.Я., Кроз Л.В. Самоактиуализационный тест,-М.-1995.- 376.
Рубенштейн С.Л. Основы психологии. М.,2000.-560б.
Абульханова К.А. Психология сознание личности. -М.-1999.-224б.
Файзуллаев М.А. Мотивация саморегуляции личности. Ташкент.,1987.-
221б.
Борисова И.М, Логинова Г.П. Индивидуальностъ и профессия.- М.-1991.-
186б.
48. Авдеев В.В. Психологические основы повышении
деятельности работников ОВД. М., 1988.-46б.
49.Григонис Э.П. Правоохранительные органы. СПб., 2002.-339б.
50.Колоткин Л.М. Успех служебной деятельности. М., 1992.-32б.
51 Васильев Л. Юридическая психология. М.,2003.-656б.
52.Тесленко А.Н.
правоохранительных органов. Астана., 2000.-272б.
53.Чернышева Г.В. Социально - психологические проблемы профотбора
кадров на службу в ОВД. Домодедово., 1993.-25б.
54.Романов В., Кроз
психологическому отбору кандидатов на службу в органы прокуратуры
М1994.-846.
55. Р оманов В. Профессиональный психологический отбор к
военно-юридический факультет. М., 1986.-51б.
Психологическая диагностика./п.р. К.М. Гуревича. М.,
Формирование профессиональных качеств следователя. Волгоград.,
1976.-154б.
Новик Ю.И. Психологические проблемы правового регулирования. М.,
1989.-1216.
Батаршев А.В. Многофакторный личностный опростник Р.Кеттелла.
М.,2002.-96б.
60. Түңлікбаева Э.М. Психологиялық зерттеулерде қолданылатын негізгі
ықтималдық-статистикалық эдістер. А., 1999.-43б.
2
Өмірдің мағынасы тұлғаның жеке әрекеттерінің жемісі
Студент тұлғасының белсенділігі
Кәсіби өзіндік сана құрылымы
Аддиктивті мінез - құлықтың жіктемесі
Девиантты мінез-құлықтың қалыптасуына бұқаралық ақпарат құралдарының әсерін теориялық тұрғыда негіздеп, оның түзету жолдарын ұсыну
Жасөспірім жасындағы жалғыздық мәселесі
Бейімделу алдындағы кезең
Қиын балалар ұғымының мәні
ЭКСПЕРИМЕНТАЛДЫ ПСИХОЛОГИЯ ПӘНІНЕН ЛЕКЦИЯ ЖИНАҒЫ
Ауыл жастарының қалаға әлеуметтік психологиялық бейімделуін зерттеу