Бұлшықет ұлпаларының гистологиясы
АҚ «Астана Медициналық Университеті»
Кафедра: Гистология кафедрасы_______
Р Е Ф Е Р А
Тақырыбы: Бұлшықет ұлпаларының гистологиясы
Орындыған: Шарменов Абылайхан
Улимбаева Меруерт
204-ЖМ
Тексерген: Маншарипова Жазира
Астана, 2009
ЖОСПАРЫ
І. Кіріспе.
ІІ. Негізгі бөлім:
а) Бұлшықет ұлпаларының жіктелуі
б) Бұлшықет ұлпаларының дамуы
в) Бірыңғай салалы бұлшықет ұлпалары
г) Көлденең жолақты бұлшықет ұлпалары
д) Қаңқалық көлденең бұлшықеттік ұлпалары
е) Бұлшықет орган ретінде
ІІІ. Қорытынды.
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер.
КІРІСПЕ
Адамда 650-ден астам бұлшықеттер. Бұлшықеттер тірек-қимыл
Көлденең жолақты бұлшықет қатарына қаңқа еттері,
Бірыңғай салалы бұлшықеттер де адам (жануар)
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАЛАРЫ
(TEXTUS MUSCULARIS)
Бұлшықет ұлпаларының жіктелуі мен жалпы морфофункционалдық
Бұлшықет ұлпаларының құрылысы, орындайтын қызметтеріне байланысты
МОРФОФУНКЦИОНАЛДЫҚ ЖІКТЕЛУІ
Барлық бұлшықеттер морфофункционалдық топты құрайды. Бірақ
Екінші топқа – көлденең жолақты бұлшықет
БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАЛАРЫНЫҢ ДАМУ КӨЗДЕРІ
Бұлшықет ұлпалары шығу тегіне байланысты бес
МЕЗЕНХИМАДАН ДАМИТЫН БІРЫҢҒАЙ САЛАЛЫ БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАЛАРЫ
Гистогенез. Осы ұлпалардың бағаналы жасушалары мен
ҚҰРЫЛЫСЫ МЕН ҚЫЗМЕТТІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Бірыңғай салалы бқлшықет ұлпаларының жасушаларын миоцит
Миозинді миофиламенттер миоцит цитоплазмасында ұзына бойы
Әрбір миоцит базальді мембранамен қоршалған. Мұндағы
Бірыңғай салалы бұлшықет ұлпасының физиологиялық регенерациясын
ЭПИДЕРМАЛДЫҚ БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАСЫНЫҢ ДАМУЫ
Тері эктодермасынан дамитын бұл ұлпаның элементтеріне
Регенерация кезінде миоэпителиалды жасушалар табиғаты бойынша
НЕЙРАЛДЫҚ БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАСЫНЫҢ ДАМУЫ
Бұл ұлпаның миоциттері көз кесесі қабырғасының
ОРГАНДАР ҚҰРАМЫНДАҒЫ БІРЫҢҒАЙ САЛАЛЫ БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАСЫ
Органдардың құрамында бірыңғай салалы миоциттержиналып, шоғырлар
КӨЛДЕНЕҢ ЖОЛАҚТЫ БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАЛАРЫ.
ЖҮРЕКТІҢ КӨЛДЕНЕҢ ЖОЛАҚТЫ БҰЛШЫҚЕТІ
Гистогенез. Жүректің көлденең жолақты бұлшықет ұлпасының
ҚЫСҚАРТУШЫ КАРДИОМИОЦИТТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫ
Жасушалардың пішіні цилиндр тәрізді ұзынша (100-150
3-сурет. Кардиомиоциттердің құрылысы. А - өткізуші,
1. Базальды мембрана, 2 – жасушалардың
Ядросы (кейде екі ядросы болады) сопақша
Миофибрильдер тұрақты түрде кездесіп тәртіпті орналасқан.
Телофрагмалар белокты молекулалар торы сияқты көрінеді,
Миофибрильдердің екі телофрагмамен бөлінген бөлімін –
2-сурет. 1 – Z-жолағы, 2 –
Саркомердің М-сызығымен көрші аймақтарында тек миозин
Жолақтардың түрлі атаулуына себепті болған J-жолағының
Телофрагманың тұсында цитолемма терең каналша сияқты
Қондырма дискілерінің аймағында кардиомиоциттердің соңғы ұштары
Бірінші кардиомиоциттің шығыңқыраған соңғы бөлімі келесі
Бүйір жақтағы беттерінде жанасып көптеген нексустармен
ЖИЫРЫЛУДЫҢ ГИСТОФИЗИОЛОГИЯСЫ
Кардиомиоциттер жиырылмаған кезінде түйіршіксіз эндоплазмалық тор
Әрекет потенциалдың әсері, цитолемма мен Т-түтікшелерге
Осы кезде А-жолағының ені өзгермейді. Актин
ӨТКІЗУШІ КАРДИОМИОЦИТТЕРДІҢ ҚҰРЫЛЫСЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Жұмысшы кардиомиоциттерге қарағанда өткізуші кардиомиоциттер ірілеу
Интердигитациялар, десмосомалар және нексустар сирек кездеседі.
ЖҮРЕК БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАСЫНЫҢ ҚАЛПЫНА КЕЛУІ (РЕГЕНРАЦИЯСЫ)
Жетіліп дамыған жүрек бұлшықетінде бағаналы және
ҚАҢҚАЛЫҚ КӨЛДЕНЕҢ – ЖОЛАҚТЫ БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАСЫ
Гистогенез. Қаңқалық бұлшықет ұлпаларының элементтері –
Екінші бағыттағы жасушалар өз еріктері бойынша
ҚАҢҚАЛЫҚ БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАЛАРЫНЫҢ ҚҰРАМЫНДАҒЫ ЭЛЕМЕНТТЕРІ
Ең басты элементі болып ет талшығы
2-сурет. Светооптикалық деңгейдегі бұлшықет талшығының құрылысы.
1 – плазмолемма, 2 – саркоплазма,
Миосимпласттар плазмолеммамен қапталған. Бұл арқылы мембраналық
Пішіндері созылыңқы болып келеді. Симпласт жасуша
Ядролардан Гольджи комплексі, түйіршіксіз эндоплазмалық тор
Бұларменен жиырылып босаңқыраған кездегі салынған күштің
Бұлшықетті талшықтарының жиырылу механизмі кардиомиоциттермен бірдей.
Миофибрильдер бір-бірінен ажыралынған түрде орналасқан, сондықтан
Кардиомиоциттерге қарағанда бұлар жіңішке базальды мембраналары
Гликоген бұлшықет ұлпаларының қызметтерінің атқаруына күш-қуатын
Миосателлитоциттер симпласттың үстіңгі бетіне қабатталып плазмолеммаларымен
Миосателитоциттер – қаңқалық көлденең жолақты бұлшықет
БҰЛШЫҚЕТ ТАЛШЫҚТАРЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ
Түрлі бұлшықет талшықтарының арнайы функциональдық жағдайларға
Светооптикалық деңгейде ажыратылынады: қызыл бұлшықетті талшықтар
Осы типтердегі әрбірі ультраструктуралық және метаболизм
Бұлардағы ферменттердің белсенділену қабылеттері де бірдей
Бұларды түрлі бұлшықетті талшықтарына гистохимиялық әдістер
Көбінесе миозинмен аденозинтрифосфатаза (АТФаза) және сукцинат
II-типтегі талшықтарда жылдам жылдам типтегі миозин
ҚАҢҚАЛЫҚ БҰЛШЫҚЕТ ҰЛПАЛАРЫНЫҢ ҚАЙТА ҚАЛПЫНА КЕЛУІ
Миосимпластта цитоцентрлер жоқ, олардың ядролары бөліне
Базальды мембрана астындағы миосателлитоциттер көп босаса,
А.Н. Студитский көрсетеді, егер бұлшықетті майдалап,
Жарақаттанған бұлшықет талшықтарынан соңғы ұштары арасындағы
БҰЛШЫҚЕТ ОРГАН РЕТІНДЕ
Бұлшықет талшықтарының арасында жұқа болбыр талшықты
ВАСКУЛЯРИЗАЦИЯ. Бұлшықетіне кіруші артериялар перимзийде тармақталады.
ИННЕРВАЦИЯ. Бұлшықеттің нервтері эфференттік (қозғаушы) және
Көптеген бұлшықет талшықтары бір ғана мотонейронмен
ҚОРЫТЫНДЫ
Бұлшықеттер тірек-қимыл мүшелерінің ішіндегі адам денесін
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Гистология, цитология, эмбриология. Ю.И. Афанасьев, С.Л.
Адам физиологиясы. Сәтбаева Х.Қ, Өтепбергенов А.А,
Атлас. Адам Анатомиясы. Ә.Б. Әубәкіров, Ү.Ж.
Бірыңғай салалы бұлшықет ұлпалары
Жануарларда ісіктердің патологиялық морфологиялық өзгерістері
Гистологияның зерттеу пәні және бөлімдері
Гистологияның міндеттері
Жүрек, қан тамырлар жүйесінің гистологиясы оқу құралы
Қан ауруларының синдромдары
Цитология және гистология түсінігі
Өкпе аурылары
Қан тамырлар жүйесінің аурулары
Жасушаның алуан түрлілігі