Маркетингтік зерттеулердің әдістері

ЖОСПАР
Кіріспе 3
1.1Маркетингтік зерттеулердің мәні 4
1.2 Маркетингтік зерттеулердің процесі 7
Маркетингтік зерттеулердің әдістері 11
Қорытынды 20
Пайдаланған әдебиеттер 21
Кіріспе
Адамзаттың бүкіл тарихында әрбір қоғам
Нарықтық қатынастар толыққанды болу
Мен өз жұмысымды маркетингтік зерттеулер әдістемелерінің қолдану аясын
Маркетингтік зерттеулер – компанияның рыноктағы
1.1Маркетингтік зерттеулердің мәні
Маркетингтік зерттеулер дамуының бірінші кезеңі Америкада массалық
Маркетингтік зерттеулер дегеніміз - компанияның басқару
Маркетингтік зерттеулердің міндеттеріне мыналар жатады: фирманың нарықтағы бәсекелестік
Маркетингтік зерттеулер - бұл тұтынушылардың талғамдары мен талаптарын
Қазақстанда маркетингтік зерттеулерді көптеген маманданған компаниялар жүргізеді. Оларға
Отандық кәсіпорындардың көпшілігі зерттеулерді жүргізудің қажеттілігін әлі түсіне
Екінші ретті ақпаратты жинап, талдау зерттеу мәселесі онсыз
Екінші ретті ақпарат көп түлі көздерінен алынады. Негізінде
Ал басқа мәліметтер негізінде мерзімді басылымдар арқылы түседі.
Екінші ретті ақпараттың ұтымды жақтары мен кемшіліктері
Ұтымдысы:
Арзан түсуі, тез арада жиналуы бірнеше көздері барлығы,
Кемшіліктері:
1.Екінші ретті ақпарат ескі болуы мүмкін, өйткені ол
2.Ақпарат жалпы сипатта болғандықтан жүргізіліп отырған зерттеулер мақсатына
Екінші ретті ақпарат негізінде жүргізілетін зерттеулер «кабинеттік»
Екінші ретті ақпарат фирманың ішкі құжаттамаларында және сыртқы
Бірақ мұндай мәліметтерді байқап талдау керек, өйткені олар
Егер зерттеуші өзіне қажетті ақпаратты сыртқы көздерден таба
Бастапқы ақпарат - бұл нақты зерттелетін мәселені шешу
Бастапқы ақпарат жинау үшін көп шығын, еңбек және
Бастапқы ақпараттардың артықшылықтары:
Зерттеудің нақты мақсатына сәйкес жиналады.
Ақпаратты жинау әдістемесі бақыланады және белгілі болады.
Кемшіліктері:
Көп уақыт және қаражт керек (сыпамалы маркетингтің нақты
Кейбір мәліметтер алынбауы мүмкін.
Бастапқы және екінші ретті ақпараттарды кешенді пайдалану керектігін
Қазақстандық компаниялардың зерттеушілік қызметі
Зерттеу түрлері Зерттеуші компаниялар және фирмалар Зерттеу нәтижелері
1 2 3
Тұтынушының мінез-құлқын зерттеу. Нарықтық және бәсекелестік ортаны зерттеу.
Bisam central Asia БРИФ
Еуразия
Эксперт Консалт
Маркетингтік стратегияны жасау, фирманың нарықтық мүмкіндіктерін бағалау, мақсатты
БАҚ барлық түрлері аумағындағы мониторинг пен зерттеу, жарнаманың
Комкон-2 Еуразия
Bisam Central Asia”Болжау” ақпараттық талдау орталығы. Жарнама компаниясының
Өнімді зерттеу, сауда маркасын позициялау, ораманы тестілеу, брендтерді
БРИФ
IGM
Комкон-2 Еуразия Эксперт Консалт орталығы “Әл-Қуат” орталығы. Сауда
Бөлшек сауданы, өткізу жүйесі, дистрибьюцияны зерттеу BISAM
БРИФ Amer-Nielsen Компанияның нарықтағы орны, бәсекелестер позициясын
Нарықтың даму тенденциялары және сипаттамалары BISAM Central
БРИФ Комкон-2 Еуразия
Нарықтың монополизациялану дәрежесін,нарық үлесін, бәсекелестік күресстратегияларын белгілеу
Инвестициялық консалтинг және маркетинг, бизнес-жопар, франчайзингтік схемалар IGM
Эксперт Консалт Бұрынғы бизнесті кеңейту немесе жаңасын құру
Директ маркетингін, клиенттерді тарту бағдарламасын әзірлеу. Өткізуді ынталандыру
AVANPOST Мақсаты: тұтынушыларды таңдау, жаңа клиенттерді үйіру, сату
1.2 Маркетингтік зерттеулердің процесі
Маркетингтік зерттеулерді бес кезеңмен өткізуге болады:
Зерттеудің мәселесі мен мақсаттарын айқындау.
1.Зерттеу жоспарын құру.
2.Ақпарат жинау.
3.Жиналған ақпаратты талдау.
4.Зерттеу қорытындылары туралы есеп.
5.Маркетингтік зерттеудің тұжырымдамасы зерттеудің міндеттерін, обьектісін және мақсаттарын
Егер азық-түлік өндіруші компания фирмалық дүкен ашуды жоспарласа,
Маркетингтік зерттеулердің бірінші кезеңінде оны әзірлеу талаптарын қалыптастыру
Әдетте, мәселелер өндірістік-өткізу қызметін талдау нәтижесінде және басшылар
Мәселелер анықталғаннан кейін мақсаттар қойылады. Егер мәселе (объект)
Мәселені анықтау үшін ”неге” деген сұрақ қойылады. Егер
Басқа мысал. Компания жаңа өнімді өндіру қажет деп
Шешуді талап ететін мәселені “шешімдер ағашы” сызбасы түрінде
Маркетингтік зерттеулердің екінші кезеңі –маркетингтік зерттеулер жоспарын әзірлеу.
Көп жағдайда маркетингтік зерттеуді өткізу үшін бастапқы ақпараттар
1.Бақылау - бұл таңдап алынған адамдар тобының әрекеттерін
2.Эксперимент - мұнда бір немесе бірнеше айнымалы факторлардың
3.Пікір сұрау (опрос) - бастапқы ақпаратты алуды жүзеге
Сұралушылардың арасында (студенттер, зейнеткерлер);
Бір уақытта сұралушылар саны бойынша (жекелей немесе топпен
Стандартталу деңгейі бойынша (еркін немесе құрылымдық схема);
Пікір сұрау жиілігі бойынша (бір немесе бірнеше рет
Пікір сұрауды сипаттаушы зерттеулерде бақылау әдісін барлау, экспериментті,казуалді
Маркетингтік зерттеулердің келесі кезеңінде маңызды мәліметтер мен нәтижелерді
Мәліметтерді талдаған кезде тиісті орта шамалар алынады, ең
Фирманың клиенттерін,оның бәсекелестерін, дилерлерді, т.б. түсіну үшін қайраткерлері
Маркетингілік зерттеуді көңілге алған басшылар өздеріне керекті ақпаратты
Дұрыс шешім қабылдауға қажетті сипалы ақпарат алу үшін,
Проблеманың табу және зерттеу мақ
сатын тұжы
рымдау
Ақпарат көздерін таңдау
Ақпарат
тарды жинау
Жиналған ақпараттарды талдау
Алынған нәтижелерді ұсыну
Маркетингілік зерттеу үлгісі
Осыдан бірнеше жыл бұрын «Аллегени Эйрлайнс» фирмасының АҚШ-тың
Фирманың тез өсіп келе жатқанын көпшілікке көрсету үшін,
Маркетингтік зерттеулердің әдістері
Маркетингтік зерттеулердің әдістері оны жүргізу мен ақпарат алу
Сандық әдістер деп - жабық типті құрылымдық сұрақтарды
Сапалық әдіс-ақпаратты сапалы сипаттау және оны стандартты емес
1.Барлау (іздеу) зерттеулері – мәселелер мен болжамдарды дәлірек
Барлау зерттеулерін жүргізудің негізгі жолдары – екінші ретті
2. Сипаттама зерттеулер – маркетингтік мәселелерді, әр түрлі
3. Казуалды зерттеулер – себеп-салдар байланысына қатысты ғылыми
Маркетингтік зерттеулер барлаушы зерттеуден басталып, сипаттаушы зерттеуге көшеді,
Құжаттарды талдау әдісі;
Тұтынушылардан пікір сұрау жүргізу әдісі;
Сарапшылар бағалауы.
1.Құжаттарды талдау әдісі: дәстүрлі және бірыңғайландырылған (формализованные) болып
Дәстүрлі талдау дегеніміз- талданатын материалдың мәнін негіздеу қисыны
Пікір сұрау әдістерінің барлық жиынтығын әлеуметтік әдістер деп
1.Сауалнамалар (анкеталар) тарату жолымен пікір сұрау. Пікір сұрау
Жеке сұхбат-бір адаммен әңгімелесу. Жеке сұхбат жұмыс орнында,үйде
Ірі дүкендерге келушілерден сұхбат (интервью) алу. Алғашқымен салыстырғанда
Кеңселерде өткізілетін сұхбат. Әдетте мұндай сұхбат өдірістік- техникалық
Телефондық сауалнама ақпарат жинудың ең жылдам әдісі болып
Компьютерленген сұхбат. Интернет көмегімен ақпарат жинау ең жаңа
Респонденттердің қалдырылған анкетаны өздері толтыруы. Мұндай тәсіл сұхбат
Пошталық сауалдама-сауалнамаларды (анкета) пошта арқылы жіберу. Алайда пошталық
Сұрақтарды стандарттаудың (бірдей сұрақтар) деңгейінің жоғарылығы;
Басқа әдістермен салыстырғанда жүзеге асырылуы қарапайым;
Терең талдау жүргізу мүмкіндігі.
Кемшіліктері:
Жауаптарды хаттамалау;
Ақпаратты өңдеу қиындылығы;
Уақыт пен қаражат көп кетеді
Сауалдама жүргізген кезде ақпарат үш әдіспен жиналады:
Бірінші жағдайда сұхбат жүргізуші респонденттерге сұрақ қойып, жауатарды
Респондент өз бетінше жауап толтырады.
Сұрақтар компьютер көмегімен қойылады.
2.Фокус-топ—құрылымдық емес сипаттағы ақпарат алу мақсатында модератордың
Фокус-топ талғамдары, қажеттіліктері, ойлары әр түрлі болып келетін
Сандық әдістері
Зерттеудің панельдік әдісі-бірдей уақыт аралығында нақты бір топтан
Зерттеу пәні мен тақырыбы тұрақты;
Мәліметтерді жинау бірдей уақыт аралығында қайталанып тұрады;
Зерттеу обьектілері тұрақты (сауда кәсіпорындары тұтынушылар, өндірушілер,үй шаруашылықтар
Зерттеу объектілері бойынша панельдік сауалнамалардың түрлері
Панельдің түрлері
Тұтынушылар
Делдалдар панелі
Арнайы панелі
Жеке
тұтынушылар
Көтерме сауда
Мамандар панелі (дәрігерлер,мұғалімдер және т.б.)
Үй шаруашылығы Бөлшек сауда
Тұтынушылар ұйымы
Арнайы кәсіпорын панелі (кинотеатр,мектеп)
Қазіргі кезде нарықтағы жағдай тез өзгеріп отыратындықтан, бұл
Алынған мәліметтер өткізу аумақтарын, дүкендерді типі және мөлшеріне
Зерттелетін бірлік сипаттамасы бойынша панель былайша бөлінеді:
Тұтынушылық панелі. Оның мөлшері жеке тұтынушылар, отбасы, үй
Зерттелетін мәселе жөнінде сарапшы – мамандармен өткізілетін панель.
Әлеуметтік зерттеу әдістерінің эксперттік зерттеулерден басты айырмашылығы -
Маркетингтік зерттеулерде «Дельфи» және «Ми шабуылы» эксперттік бағалау
«Дельфи» - болжамды дәлелді ету үшін бірнеше рет
«Ми шабуылы» - мамандардың ұжымдық талқылауы негізінде творчестволық
Зерттеулердің нақты әдісін таңдау көбіне маркетингтік зерттеулердің белгілі
Сауалнаманы құрастыру және пікір сұрау жүргізу әдістемесі
Маркетингтік зерттеулер зерттеушіден анкета сипаты мен зерттеу бағытын
Сауалнама (анкета)-пікір сұрау өткізу үшін іріктелген респонденттерге бірқатар
Пікір сұрау әдісін мәліметтерді жинау кезінде қолданғанда,зерттелетін мәселеге
Сұрақтарды құрастырудың талаптарын орындау:
сұрақ тек бір мәселе төңірегінде болуы тиіс. Бір
Сауалдар түсінікті, бір мәнді, нақты және анық сенімді
Сауалнама зерттеу мақсатына және міндеттеріне сәйкес сұрақтардан тұруы
Сұрақтар логикалық сәйкестікпен қойылуы керек. Жеке сипаттағы немесе
Сауалнамада нақты терминологияны, күнделікті тілді, түсінікті, терминдерді пайдаланып,
Респондент тәжірибесінен тысқары жайт туралы сауалдарды қоймаған жөн.
Сұрақты қисындастырып мазмұндау респонденті зерттеушінің көңілі қалайтын жауапқа
Сұрақтар екі мағыналы сипатта болмауы керек. Мысалы, “кейде”,
2. Сұрақтарды: қарапайымнан – күрделіге, жалпыдан – арнайыларға
3. Сұрақтардың қисынын келтірудің бірізділігі: алдымен кіріспе, таныстырма
4. Сұрақтар саны. Сұрақты анкетаға кіргізбей тұрып, оның
5.Анкета құрылымы. Кіріспе, деректеме және негізгі сияқты үш
Кіріспеде респонденттің пікір сұрауға қатысуын өтініп, оның мақсаты
6.Сұрақтардың стандартталу типтері бойынша сауалнама ашық және жабық
Маркетингтік зерттеулерде стандартты ашық сұрақтар жиі пайдаланылады, мұндағы
Әңгімені құру - респонденттердің ой-қиялына негізделген карикатуралар, суреттер,
Мәліметтерді жинау әдісі, негізінен, сауалнаманың ашықтығы және стандарттылығының
7.Жауап түрін анықтау. Әрбір сұрақтың мазмұнын анықтаған соң,
8.Жазбаша пікір сұрауда, сауалнамаға жауап алу респонденттерді ынталандыруға
Қазіргі кезде бастапқы мәліметтерді жинаудың әр түрлі механикалық
Сауалнамаға жауап беру уақыты: далада-3 минуттан кем болауы,
Пікір сұрау анонимді және құпиялы сипатта жүргізілуі керек.
Телефонмен және сұхбаттасушымен пікір сұрау жүргізгенде, ол құпиялы
Пікір сұрау жүргізгенде ақпарат мынадай жолдармен алынады. Сұхбат
Зерттеуші қажет болған жағдайда сауалнамадағы сұрақтарға қосымша көп
Қорытынды
Нарықты зерттеу және әдістерін қолдану мәселелерін терең біліп,
Пайдаланған әдебиеттер
1.Т.Д Маслова, С.Г.Божук,Л.Н.Ковалик. «Маркетинг», Питер,2002ж.
2.Е.П.Голубков. «Основы маркетинга»,Москва,2003ж
3.Садыханова. «Маркетинг», оқулық
4.Д.Ильясов «Маркетинг». оқулық
.
2

Ұқсас жұмыстар

Қазақстан Республикасында туризмнің дамуы

Қазақстандағы маркетингтік зерттеулер

Ақпарат жинау

Нарықты зерттеу

Стратегиялық жоспарлау процесі

Маркетингтік зерттеулер туралы мәлімет

Маркетинг-нарықты зерттеудің комплекстік жүйесі

Тұтынушылардан пікір сұрау жүргізу әдісі

Маркетингтік зерттеулер жайлы