Несиелік қатынастар
Жоспар
Кіріспе 2
І тарау. Несие-несие банктік қатнастардың пәні ретінде. 4
§1. Несие мәні. Несиелік қатынастар. 4
§2 Несиелеудің қағидалары, несие нысаны, түрлері. 14
§3. Несиелік жүйе. 29
II тарау. Банкілік несиелердің құқықтық негіздері 42
§1. Заңнама және банкілік несие. 42
§2 Несиелік шарттың мазмұны мен нысаны 47
§3.Банкілік несиелеуді қамтамасыз етудің ерекшеліктері. 56
Қорытынды 67
Әдебиеттер тізімі 69
Кіріспе
Жалпы бұл тақырыпты таңдауға бүгінгі күні қоғамда, нарықтық экономикада
Банк қызметінің тәжірибелік маңызының артуы бүгінде кәсіпкерлікпен миллиондаған
Сонымен банктік несиелеуді талдамас бұрын несие қатынастарының түсімі және
"Несие" деген сөз латын тілінен алғанда creditum-қарыз дегенді білдіретін
Жалпы алғанда "несие" "қарыз" "заем" және "ссуда" терминдері бір
Егер экономикалық тұрғыдан қарайтын болсақ несие-бұл ақшаны қайтарымды негізде
Бірден айта кететін нәрсе бұл жерде сол ақшаны немесе
Осы ойды Азаматтық кодекстегі заем шартының түсінігі береді. Осы
І тарау. Несие-несие банктік қатынастардың пәні ретінде.
§1. Несие мәні. Несиелік қатынастар.
Нарықтық экономиканың бірден бір айқын бейнесі ақшаның ссудалық капитал
Э.А.Вознесенскийдің пікірінше, банкілік несие экономикалық категория болумен қатар жеке
Экономистердің бөлек тобы несиені қаржымен параллельді түрде қызмет ететін
Несие мәнін өзіндік экономикалық категория ретінде анықтау мәселесі ең
Бұл анықтама бойынша несие өндіріс пен тауар айналымы
М.А.Пессельдің айтуы бойынша, несие – шаруашылыққа тән экономикалық категория
Несие мәнінің анализіне басқаша методологиялық көзқарастар Г.А. Шварцтың ,
Маркстің зерттеуіне негізделе отырып, кем дегенде үш негізі тұжырымды
"Несие өзімен бірге мерзімдік, қайтарымдылық және ақылық бастамаларда жүзеге
Экономикалық категория ретінде несие – бұл өзіндік қозғалыстағы ақша
Несие қатынастарында тараптардың біреуі ғана – алынған несие сомасын
Ссудалық мәміленің нысаны болып айырбастау сатысында басталатын несие құнының
Құн қозғалысы несие қозғалысының ядросы болып табылады. Осы талаптарды
“Ақша капиталисті“ ссудалық мәміле кезінде құнды беретін жалғыз тұлға
Ссудалық мәміленің ерекшеліктері болып біріншіден, меншік несие берушіде сақталады,
“Несие “рөлі“ туралы айтқанда банктермен несиелеу кезінде мақсатқа байланыссыз
Профессор Г.А. Шварц - “тек банк және оның аппараты
Ссудалық жарғының қалыптасуының базасы болып айналымнан босатылған уақытша еркін
Несие ресурстарының құрамы бірыңғай емес.
Несие ресурстарының әлдеқайда тұрақты бөлігі болып, екі топқа бөлінетін
Жедел депозиттердің ерекшеліктері болып:
1) шоттағы қаражаттар есеп-айырысу үшін арналмаған және оларға чек
2) шоттағы қаражаттар жай айналады;
3) жедел депозиттер бойынша пайыз төленеді (бұл кезде жеке
4) жедел депозиттер үшін талап етілмелі депозиттерге қарағанда міндетті
Арнайы несиелік ресурс болып эмиссиялық табылады. Оның қалыптасуы
Банктің ресурстық потенциалының тұрақтылығын сақтау үшін ресурстарды қалыптастырудың маңызды
Кең таралған қайнар көзі болып бөлінбеген пайда да жатады,яғни
Несие әрдайым белгілі-бір жағдайларда беріледі. Несиелеудің жағдайлары деп несиелік
Кем дегенде екі міндеттемелік жағдайлар бар. Біріншіден, бұл несиелік
Екіншіден, несиелік қатынастардың қатысушылары нарық заңдарының нормаларын сақтаумен бірге,
Сондықтан, несиелік қатынастардың дамуы нарықтың экономикалық мүдде мен заңдарға
Несие несие беруші мен заемшылардың мүдделері сәйкес болған жағдайда
Бір тарап ақша құралдарын қарызға беруге, ал басқа тарап
Несиенің субьектілері болып қайта өндіру процесінің әртүрлі қатысушылары табылады.
Несиелік мәміленің тараптары болып несие беруші және заемшы болып
Несие беруші ол ссудаға бере алатын еркін қаражаттардың бөлігін
Ссудалық қаржының қайнар көзінің анализі дербес экономикалық категория ретіндегі
Қазіргі шаруашылықта банк – несие беруші ссуданы өзінің жеке
Несиелік қатынастар қазіргі күнде банкілік істің мемлекеттік монополиясына негізделмейді.
Қайтарымды жеделдік жағдайында уақытша еркін ақша құралдарын шоғырландыру мен
Ссудалық мәміленің екінші қатысушысы болып заем беруші, яғни несие
Қазіргі жағдайда банктердің басқа заемшылары болып шаруашылық субьектілер және
«Несиені ссуда алушының қарызы деп қарастыруға болмайды, өйткені тек
«Несие беруші мен заемшының өзара әрекеттесулері қарама – қарсылықтың
Бір жағынан қатысушылардың жағдайының ерекшелігі сол мүдде екеуіне
Несие берушілер мен заемшылардың басқа несие қатынастарының құрылымының элементі
Өз қозғалысында уақытша тоқтаған құн несие арқылы өндіріс пен
§2 Несиелеудің қағидалары, несие нысаны, түрлері.
Несиелеудің қағидаларын несиені жоспарлау,беру,пайдалану және қайтару процесінде несие
Екінші тобы дербес экономикалық категория ретінде несие мәні мен
Осы топтастыруға сәйкес бірінші топқа:жоспарлылық, алынған кіріске байланысты қарызды
Екінші топтың қағидалары болып қайтарымдылық, жеделдік, қамтамасыз етушілік, қаражаттардың
Жоспарлымақсаттық сипаты банкілік ссудалардың жалпы мөлшері мен түрлерінің
Несиелеудің мақсатты ссуданы нақты объектілері мен өндірістік шығындарға бағытталуы
Несиелеудің дифференциясы қажетті нормаларға сәйкес өнімді жүзеге асыру
Тиімділік несиелеудің қажетті жағдайы болып табылады. Ол өндіріс пен
Қайтарымдылық құралымының уақытша еркін ақша құралдарының шоғырлануы мен қайта
“Ссудалық құралдардың қайтарымдылық принципі ,-дейді С.Б.Штейншлейгер,-банкпен ссудаға бөлінетін ақша
Қамтамасыз етушілік-қолда бар қаражат пен ссудаға берілетін қаражаттың пропорциясын
Банкілік ссудаларды тауарлық-материалдық құндылықтармен толық қамтамасыз етудің ақша айналымының
Ақылылық өзімен бірге заемшымен тартылған ресурстарды пайдаланғаны үшін проценттерді
Несие өзінің болуының қандай да бір жағдайларында қандайда бір
Қаржы құқығының теориясы мен практикасында несиенің келесідей нысаны
Коммерциялық несие - бұл кәсіпорындармен, бірлестіктермен және басқа да
Батыс экономикалық әдебиеттерде “Коммерциялық ссуда“ термині деп коммерциялық мақсатта
К. Маркстің айтуы бойынша әрбір қызмет етуші капиталист “несиені
Коммерциялық несие қазіргі жағдайда несиенің өзге нысандарынан, ең алдымен
Уақыттағы, мөлшердегі, қозғалыс бағытындағы, төлемді кейінге қалдырудағы шектеулер ретіндегі
Банкілік несие – ақша ссудасы түріндегі кез-келген шаруашылық субъектілерге
Еркін ақша қаражаттары өндірістің кез-келген саласында көрінеді және банкілік
Коммерциялық несие тауар айналымына ғана қызмет етеді, ал банкілік
Қоғамдық қаржының қайта өндірілуі тұрғысынан банкілік несие қаржы
Тауарларды, бағалы қағаздарды кепілге беру несиесі кезінде борышқор банктен
Банкілік несие әмбебап болып табылады, яғни банк арқылы қайта
Несие берушінің мақсаты - кірісті процент түрінде алу болып
Өзінің маңызды ерекшеліктерін сақтауына қарамастан банкілік несие елеулі сандық
Несиелік операциялардың көлеміне ішкі факторлар әсер етеді. Олардың қатарына
Қазіргі күнде депозиттер банкілік ресурстардың жалғыз қайнар көзі
Банкілік несиенің өсуіне тек нақты ресурстардың көлемі ғана емес,
Банктердің несие беруші ретіндегі мемлекеттің қамтамасыз етілген несиелік шектеулерінің
Тұтынушылық несие.-бұл коммерциялық (тауарларды бөлшектеп сатып алу - сату
Несиенің осындай нысаны ең алдымен қымбат тұратын тауарларды: автомобиль,
Осы түрдегі тұтыну несиесінің мақсаты клиентураны сақтау мен кеңейтуден,
Tұтынушылық несие жүйесіне сонымен қатар банкілік мекемелер де қосылады.
Дербес несиелер бұл жеке тұлғаларға берілетін ақшалай нысандағы банкілік
Тұтынушылық несие жеке тұлғаларға ұзақ мерзімді банкілік ссуда нысанында
Ипотекалық несие - жылжымайтын мүлікті жерді, тұрғын үй
Мемлекеттік несие - заемші немесе несие беруші болып табылатын
Қазыналық қысқа мерзімді міндеттемелер формальді түрде бюджеттердегі уақытша
«Мемлекеттік несие арнасы бойынша қатынастарды реттей отырып, үкімет балансталған
Мемлекеттік несие сызығы бойынша қатынастарды банкілік несиемен шатастыруға болмайды.
Халықаралық несие-бұл валюталық және тауарлық ресурстарды қайтарылымдылық және проценттердің
Әрекет етуші заңдарды талдау арқылы, сонымен қатар қаржының құқық
Түр-бұл әртүрлі қасиеттері бар, экономикалық категория ретіндегі несие мәнінен
мерзімі бойынша: а) қысқа мерзімді (бір жылға дейін), б)орташа
Несиелеудің көлемі бойынша: а) негізгі қорларға несие, б)айналым бойынша
Айналым бойынша сауде және тұмыстық-қамтамасыз етушілік ұйымдар несиеленеді, ал
Шетел әдебиеттерінде несиенің келесідей топтастырылулыры кездеседі.
Несиенің категориялары:
Заемшының түрі бойынша:
Тұтынушылық;
Бөлшек/көтермелік
Ауыл-шаруашылық;
Комерциялық /өндірістік
Жылжымайтын мүліктік
Энергия;
Үкімет-жергілікті билік органдары, штаптар, ұлтық/ федиралдық
2.Мақсаты бойынша:
Тұтынушылық (мысалы, тұтыну тауарлары, автомобильдер)
Айналымдық қуаты;
Жабдықтар;
Ғимараттар;
Лизингтік қаржыландыру;
3.Әрекет ету мерзімі бойынша:
Қысқа мезгілдік (1 жылдан кейін);
Орта мезгілк(1-4 жыл)
Ұзақ мезгілдік (5 жылдан жоғары).
4. Өтеу графигі бойынша:
Тең төлемдермен (мысалы, тұтынушылық несие ушін – айлық);
Мерзімдік төлемдермен (квартал сайын, жарта жылдық, жеңілдік немесе жеңілдіксіз
Бірыңғай төлемдермен (қысқа-, орта-, ұзақ мерзімді несие – «шар»).
5. Қамтамасыз ету бойынша:
Қамтамасыз етілмеген;
Кепілмен қамтамасыз етілген (қолма-қол бағалы қағаздармен, дебиторлық берешегімен,
Басқа қамтамасыз ету (міндеттеме, келісім, міндеттемелік хат).
Қазақстанда несиенің келесідей түрлері дамыды.
Ұлттық Банктің несиелері.
Аукциондық – Ұлттық Банктің ақша несиелік саясатының уақытша құралы
Ломбардтық – Ұлттық Банкпен мемлекеттік бағалы қағаздарды көтерілген процентпен
Бюджеттік – Ұлттық Банкпен Қазақстан Республикасының Министрлігіне қайтарымды (нарықтық)
Ұлттық Банкпен Республикалық бюджетті несиелеу 1998 жылдан бастап
Екінші деңгейдегі банктердің несиелері:
Өзіндік айналымдық құралдардың жеткіліксіздіктерін уақытша орнын толтыру;
Қаржылық салымдарды қаржылауға арналған;
Импорттық, импорт бойынша контрактіні төлеу үшін берілетін несие;
Несиелік сызық негізінде – заемшы алдындағы банктің оған бірінші
Консорциялық – несиелік, кепілдік немесе өзге де банкілік
Тұтынушылық мақсаттарға арналған;
банк аралық.
Банк аралық несиелердің негізгі көлемі ұйымдастырылған банк аралық нарығында
Ссудалық портфельдің топтастырылуы туралы
Стандарттық- қайтару мерзімі келмеген және сапасына күмән
Стандарттық емес – несиені 30 күнге
Қағанаттандырылмайтын – төлем мерзімін ұзартудың ұзақтығы
Күмәнді – мерзімді өткізудің ұзақтығы мерзімі
Шығынды – мерзімді өткізу мерзімі 90
Ссудалық портфельдің топтастырылуы оның сапасын
Тиісті қатынастар жүйесінде несие қасиеттерінің
Несиенің маңызды функциясы болып қайта
Несиенің басқа функциясы болып нақты
§3. Несиелік жүйе.
ҚР-ң несиелік жүйенің әлдеқайда жетілуі “Ұлттық Банк туралы”, “Банктер
Нәтижесінде Қазақстан Республикасында екі деңгейлі банкілік жүйе қалыптасты, бірінші
Ұлтық Банк Қазақстанның негізгі банкі болып табылады
Екінші жағынан, ол республиканың ақша-несиелік жүйесін басқару бойынша кең
Коммерциялық банктермен өзінің шаруашылық мүддесін жүргізу және пайда табу
Осындай мәмілелер жасалатын жағдайлар ҚР-ң Ұлттық Банкімен жалпы мемлекеттік
Ұлттық Банктің басты ерекшелігі болып оның әкімшілік құқықтары мен
ҚР-ң ұлттық банкінің әкімшілік функцияларын екіге бөледі: ұйымдастырушылық (ақша
Э.Долан мен К.Кэмпбелл банк салымшыларын банкир тарапынан оның оларға
Осыған сәйкес, Ұлттық Банк аталған міндетті келесідей түрде шешеді;
Ұлттық Банк мемлекеттік бағалы қағаздарды ҚР-ң Қаржы Министірлігінен олардан
Коммерциялық банктер өзге несиелік мекемелермен бірге несиелік жүйенің екінші
Қазіргі кезде коммерциялық банктер корпоративтік түрдегі ұйым ретінде құрылады
Коммерциялық банктердің өзге де түрлері бар: әмбебаптық (банкілік) операциялардың
Коммерциялық банктер үшін салымдар – пассивтердің негізгі түрі болып
Депозиттердің сипаты бойынша ссудалық операциялардың түрлері, банктердің кірістерінің мөлшері
Коммерциялық банктер өз құралдарын несиелік аукциондардың есебінен құрайды. 1994
1995 жылдың 1 сәуірінен бастап банктердің жабылу қатерін азайту
Тар мағынадағы несиелік жүйе – бұл несие – есеп-айырысу
Басқаша айтқанда, несиелік жүйе банкілік және өзге де несиелік
Мамандырылған (парабанктік) мекемелер клиентураның белгілі - бір түріне қызмет
Несиелік іс өзімен бірге несие саудасына, осы негізде несиелік
Дүниежүзілік тәжірибеде көбінесе банкілік қызмет деп банктің басты кәсіби
Англия, Дания, Швеция және басқа да мемлекеттерде мекемелерді несиелік
«Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет туралы» Заңның 1
Ресми түрде банктік статусы жоқ бірде-бір заңды тұлға «банк»
Банктің ресми статусы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің банкті ашуға
АҚШ-та барлық несие-қаржылық мекемелерді депозиттік және депозиттік емес деп
Депозиттік мекемелерге коммерциялық банктер, саудалық- жинақтаушы ассоцияциялар, несиелік одақтар
өздерінің орындайтын фунуцияларының ерекшелігіне байланысты банктер екі негізгі түрге:
Эмиссиялық деп - ақша белгілерін айналымға эмиссиялау (шығаруға) құқығын
Әр мекемелерде олар ұлттық, халықтық, резервтік деп аталады. КСРО-да
Мемлекет эмиссиялық құқықты тек бір банк (орталық) иеленеді, өйткені
Соңғы кездері коммерциялық банктер оларға тән емес операцияларды қаржылық
Инвестициялық және инновациялық банктер ақша қаражаттарының ұзақ мерзімге, соның
Ипотекалық банктер ұзақ мерзімді негізде жерді және жылжымайтын мүлікті
Салалық және жергілікті банктердің мамандандырылу деңгейі, олардың активтері мен
Мамандандырылған несие-қаржылық мекемелер – кез келген мемлекеттің несиелік жүйенің
Мамандырылған несие-қаржы мекемелері ипотекалық және тұтынушылық, сонымен қатар ауыл
АҚШ-тағы банкілік емес несие-қаржы институттарына мыналар жатады: өзара жинақтаушы
Өзара жинақтаушы банктер «өзара» кәсіпорындар түрі бойынша ұйымдастырылады, оларды
Қарыз-жинақтаушы ассоцияциялар тұрғындардың жиналымдарының салымдық операцияларымен айналысады және оларды
Сақтандыру компаниялары біздің сақтандыру ұйымдары айналысатын операциялармен айналысады. Олардың
Жеке және мемлекеттік зейнетақы қорлар тұрғындардың салымдарын жұмылдыра отырып,
Ақша нарығындағы өзара қорлар инвестициялық қаржыны депозиттік сертификаттардың, қазыналық
Ұлыбританияның несиелік жүйесінде банкілік емес институттарға құрылыс қоғамдары, есептік
Олар сонымен қатар тұрғындардан депозиттер қабылдаумен және тұтынушылық пен
Ұлыбританиядағы арнайы несие-қаржылық институттар американдықтардан қарағанда, депозиттерді тартуы және
Германияда орта мамандырылған банкілік емес несие мекемелеріне ипотекалық мекемелер,
Осылайша, банкілік емес мекемелер кез келген мемлекеттің несиелік жүйесінің
II тарау. Банкілік несиелердің құқықтық негіздері
§1. Заңнама және банкілік несие.
Несиелік қатынастардың ерекшелігі болып, жоғарыда айтылған қатынастарды реттеуге арналған
Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында банкілік несие алдыңғы орынды алады
Банкілік несиелеуге қолданылатын нормаларды қамтитын негізгі заң актілері болып:
Нақты несиелік қатынастардың ерекшелігіне байланысты басқа да заң актілерінің
Жоғарыда айтылған барлық заң барлық заң актілерінің нормалары негізінен
Заңға сәйкес реттеу нормативтік сипаттағы актілердің көпшілігі арқылы жүзеге
Несиелік қатынастарды реттейтін заңға сәйкес актілер болып, сонымен қатар,
Айта кету керек, банкілік несиені құқықтық реттеудің көптігімен және
Банкілік заңдардың нормаларына Республикадағы несиелеудің негізгі бастамаларын анықтау өкіліктері
а) Қазақстан Республикасының Қаржы Министрлігіне келісім-шарт жағдайында заемшінің кепілдік
б) Қазақстан Респуубликасының Қаржы Министрлігіне өзара келісім негізінде осы
Көріп отырғанымыздай Үкімет нарықтық проценттік ставкасы бар бағалы
«Банктер және банкілік қызмет туралы» Қазақтсан Республикасының заңы несие
Заң депозит қабылдауға Ұлттық банктің лицензиясын алған банк немесе
Банктің қарыздық операциялары бақылаушы кеңеспен бекітілген оның ішкі несие
Қарыз операцияларын жүзеге асыру кезінде қауіптілікті азайту мақсатында ішкі
а) жеке және заңды тұлғаларға несиені беру жағдайы;
б) лауазымды тұлғалар мен банк қызметкерлеріне несие беру жағдайы;
в) несиелік комитеттің ұйымдастырушылық құрылымы, функциясы және өкілеттіктері;
г) несиелік комитеттің мүшелерінің жауапкершілігі;
д) несиелеу лимиті;
е) несие шарттарын бекіту процедуралары.
Қаржы құқығының нормаларына несиелік қатынастарды реттеу тән.
Несиелеуге арналған нормалар қаржы құқығының көптеген қайнар көздерінде орын
§2 Несиелік шарттың мазмұны мен нысаны
Банкілік несиені жүзеге асыру заңмен арнайы бекітілген нысанда –
Соңғы уақытқа дейін құқықтық әдебиеттерде несиелік шарттың құқықтық табиғаты
Авторлардың бірінші тобының өкілі Е. А. Флейшиц банкілік қарыз
Несиелік шарт нақты немесе консенсуалды деп табыла ма деген
Е.А. Флешниц пен Э.Ф. Зинчук бұл шартты консенсуалды шарттың
Банкілік қарыз шартының консенсуалдық және екі жақты міндеттеуші ретінде,
Біздің ойымызша, несиелік шартты жасасу жөніндегі алдын ала шарт
Несиелік шарттың тараптары болып заем беруші мен заемшы табылады,
Жалпы ереже бойынша банк клиентке несиені тиісті соманы бір
Несие клиентке овердрафт түрінде, яғни "чектік" шот бойынша теріс
Несие заемшылауға несиелік сызық түрінде, яғни банктің қандай да
Несиелік шарт — бұл банк немесе басқа несиелік мекеменің
Қазіргі кезде әрекет етуші Азаматтық Кодекс аталған шарттық қатынастарды
Несие беруге міндеттенетін тұлға борышкердің
Несиенің қайтарылуы заңмен немесе шартпен
Клиенттің жоғарғы несиелік қабілеттілігі және
Әрекет етуші заңнама шарт бойынша тараптармен міндеттемелерді
жаңа несиелерді бермеуге;
заемшының кез-келген шотында бар ақша қаражаттарын
ҚР заңдарына сәйкес төлем қабілеттілігі
Банктердің заемшыға несиелік шарттарды тиісті
Клиентпен ақша алынғаннан кейін несиелік
Алынған несиені қайтару мерзімі несиелік шарттың тікелей өзінде, не
Несиені пайдалану үшін проценттер несиені пайдалану мерзімі шегінде төленетін
Шартты жасау кезінде банк банкілік қадағалауды жүзеге асырудың құқығын
Банктік бақылау заемшының тек шаруашылық-қаржы жағдайына ғана емес, сонымен
Банк несиені несиелеудің мақсатын көрсетпей-ақ беруге құқылы, алайда егер
Егер несиені беру қамтамасыз етуді берумен байланысты болса,
Несиелік шартта борышкерді ауыстыру несие берушінің келісімімен қарызды ауыстыру
Несиелік шарт жай жазбаша нысанда рәсімделеді. Жалпы ереже бойынша,
Несиелік шарттың пәні мен мерзімі болып келісімсіз шарт жасалды
Несиелік шартта баға жөнінде жағдайлар көзделмесе де (басқаша айтқанда-заем
Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, несиелік шарттың заемшы ретіндегі субъектусі
§3.Банкілік несиелеуді қамтамасыз етудің ерекшеліктері.
Тұрақты кәсіби қызмет ретінде банкілік несиелуді жүзеге асыру банкілік
Банк мүддесін қорғау үшін таңдалатын құралдардың құқықтық табиғаты әртүрлі.
ҚР Азаматтық Кодексінің 18 тарауында көзделген міндеттемелерді орындауды қамтамасыз
Несиенің қайтарылмай алған жағдайдағы банк мүддесін қанағаттандыудың құқықтық кепілдігін
Қарыздарды тоқтату мен өтеудің бөлек тәсілдерінің комбинациялық жолымен тараптар
Бірінші топтағы міндеттемелүді орындауды қамтамасыз етудің кейбір тәсілдерінің ерекшеліктеріне
Үшінші тұлғалардың міндеттемелерді орындауды қамтамасыз етуі ретінде қандай да
Банкілік несиелеуде тұрақсыздық айыбын қолдану кезінде маңызды моменттің бірі
Банкілік несиелеуде кепілді пайдаланудың кейбір ерекшкіктері бар,оны несиелік шартты
Кепіл кезінде кепіл ұстаушының кепілмен қамтамасыз етілген міндеттеме борышкермен
Кепіл шарттың негізінде пайда болады. Кепіл туралы шартжазбаша нысанды
Кепіл туралы шартпен, заң актілерімен көзделген жағдайларда банктің кепілге
«Жылжымайтын мүліктерге және онымен жасалатын мәліметтерді мемелекетік тіркеу туралы»
Кепілдің екі түрі бар:
Кепілге салынған мүлік кепіл салушының иелігінде қалатын кепіл түрі
Кепілге салынған мүлікті кепіл беруші кепіл ұстаушының иелігіне беретін
Кепілдің көрсетілген екі түрі несиені қайтаруды қамтамасыз ету үшін
Кепілдің екінші түрі екі негізгі нысанды болады:
а) қатты кепіл – банкке тауарды және өзге де
Кепіл құқығын тоқтату азаматтық заңнамада көзделген негіздер бойынша жүргізіледі.
Несиелік сомалардың қайтарудың қамтамасыз етудің жиі түрі болып кепілдік
Кепілдік және кепіл берушілік туралы ҚР АК-ң нормалары осы
Мекеме өзіне бекітіліп берілген мүлікті және оған смета бойынша
Шарттық құқықтың жалпы принципінің негізінде кепілдік пен кепіл болушылық-
Кепілдік пен кепіл болушылықтың мерзімі әрине негізгі міндеттеменің әрекет
Міндеттемені орындау кепілдікпен қамтамасыз етілген несие бойынша несиелік досьеге
Қазақстан Республикасының мемлекеттік кепілдігінің Қазақстан Республикасының Қаржы Министрлігінің шетелдік
Мұндай кепілдік шартында және кепілдік міндеттемеде мына жағдайлар көрсетілуі
Қазақстан Республикасының мемлекеттік кепілдігіне заемдарды тарту есебінен қаржыландаруға ұсынылатын
Қазақстан Республикасының мемлекеттік кепілдігіне қол қойған лауазымды тұлға;
Мемлекеттік кепілдік берілетін жалпы сома;
Қазақстан Республикасының мемлекеттік кепілдігі бар сыртқы заем бойынша заемының
Қазақстан Республикасының кепілдігі берілген мерзім;
Қарызды қайтаруды қамтамасыз етудің жаңа нысаны болып несиені өтемегені
Сақтандыру шарты несиенің қамтамасыз етілуіне заемшының несиелік қабілеттілігіне және
Заемшымен несиенің уақытылы қайтарылуын қамиамасыз етудің келесі нысаны болып
Қазақстан Республикасының II деңгейдегі банктері несиені ашу жағдайы ретінде
Банк мүддесін шартты бас тарту төлемін беру жолымен немесе
Міндеттеменің жаңғыртылуы (Новация) - алғашқы міндеттеменің өзге мәнді немесе
Аталған құралдар негізгі міндеттеменің тоқтатылуын қарастырса да (несиені қайтару
Осылайша, біз несиені қайтарудың негізгі тәсілдерін және несие берушілер
Қорытынды
Қазақстан Республикасында банкілік несиелеу соңғы кезде өзінің әмбебаптылығының негізінде
Банкілік несиелеудің міндетті субъектілері болып банк және заемшы табылады.
Несиелік қатынастар тағы да екі субъектінің мүддесін де көздейді.
Екінші субъект - бұл құқықтарды иеленуші болып табылады (салымшылар,
Қазіргі күнде несиені беру мен қайтару бойынша қатынастарды реттеу
Сонымен, несиелік қатынастарды реттеу функциясы Азаматтық және Банкілік құқық
Бүгінгі күндері банкілік тәжірибенің өз әдет-ғұрыптары мен несиені беру
Банкілік несиелердің тәжірибесі және осы процестердің құқықтық реттелу динамикасы
Әдебиеттер тізімі
Тасыбаева А. С. «Банкілік құқық»
Аникина. Место и роль кредита в ускоернии НТП. М.
Атлас, Г. А .Швартц.Финансы и кредит СССР. М 1976.
Бахарев и др. Эффективность кредита в промышленности Каз.ССР. Алматы.
Барковский и др. Организаций и плонирование кредита. М. 1990.
Банки Казахстанана внутреннем финансовом рынке.Ред.Р.К.Жоламанов и др. Алматы.
Богомолов. Проент за кредит. М. Финансы и статистика. 1990.
Безналичные рассеты и кредит. Под ред. Тимохина Г. С.
Бортник М. Ю. Денежное обращение и кредит. М. 1967
Вавилов Ю. Я. Государственный кредит: прошлое и настоящее. М.
Валварен К. Управление рисками коммерческого банка. Вашингтон. Институт экономического
Волынский. Кредит в условиях современного капитализма. Алма-ата. 1992.
Вопросы денежного обращения и кредита. М. 1978.
Геращенко, Ю. П. Савинский. Денежное обращение и кредит ССР.
Деньги и кредит рыночной экономики
16. Долги и кредит в современной капиталистической экономике
17. Доллан Эдвин ДЖ и др Денги Банковское дело
18. Жоров Крамдсбанк Каз Правда 1994 год
19. Захаров ВС Кредит в системе управления экономикой
20. Зеленкова Н М Финансирование и кредитование капитальных вложений
21. Иришев Б.К. “Денежно-кредитная политика Концепция и
22. Исаева “Денежно-кредитная политика в Россий”, журнал “Денги
23. Исаева Денежно-кредитная политика в Россий. Ж. Денги
23 Каценеленбаум З С. Некоторые проблемы теорий кредита Ж
24 Красавина и др Денежное обращение и кредит при
25 Кредит и кредитные системы стран Азий М
26 Компанеец ЕС Полонский Э Г Применение законодательства
27 Кроливецкая Л П Кредит при помощи хоз.
28 Кучукова. О Национальном банке РК. Ж. Денги
29 Курс экономической теорий. Под. ред. М.Н.Чепурина.Е,А. Киселевой. Киров.1994.
30 Лаврушин. Комерческий кредит:за и против, Ж. Денги
31 Лаврушин. Денги и кредит в социалистичесом обществе. М.
( Э.А.Воснесенский баспасы. Методологические аспекты анализа сущности финансов. ГУ,1970,127бет.
( Захаров В.С.Кредит в системе управления экономикой.М.Финансы,1997, 91бет
3 Финансово-кредитный механизм интенсификации общественного производства. М.,Финансы, 1977,
4 Шварц Г.А. Сущность и функции кредита и банков
5 Курс экономической теории. Гл.15.,171 бет.
6 Деьги,Кредит, банки. Учебник по ред. Г.С. Сейткасимова ,
( К.Маркс,Ф.Энгельс.Соч. т.25.,387бет.
8 Шварц Г.А.Денги и кредит .№12, 1973 ., 21бет
9 Шварц Т.А. Сущность и функций кредита банков при
10 К.Маркс,Ф.Энгельс.Соч. Т.25. ч.1.,443бет.
11 Сейткасымов Г.С. Денги, кредит, банки.А.,1996 год 72
12 Каценеленбаум З.С. Некоторые проблемы теорий кредита.Ж. Денги и
13 Сейткасымов Г.С. Денги,Кредит,Банки. А., 1996 год 74
14 Денги и кредит социалистическом обществе. Учебник под
15 Денежные обращение и кредит. СССР.М. Финансы.1979,134бет.
16 К.Маркс, Ф.Энгельс.Соч.Т.25. 4,2, 21бет.
17 Вавилов Ю.Я. Государственный кредит прошлое и настоящее.
18 А.Селиверствова.Денги,банковское дело и денежно-кредитная полит (опыт США).Ж.Денги и
19 Вавилов Ю. Я. Государственный кредит прошлое и
20 Вавилов Ю.Я.Государственный кредит прошлое и настоящее. М.,1992С70
21 Долан Эдвин Дж., Кемпбелл Колин Д., Кемпбелл
22 Р. Коттер, Э. Гилл, Р. Смит. Коммерческие банки.
23 Д.Х. Сембаев. Об итогах выполнения маниторной программы за
24 Д.Х. Сембаев. Об итогах выполнения маниторной программы за
25 Из доклада Д.Х. Сембаева. Деятельность банковской системы связана
26 «Банктер және банкілік қызмет туралы» 31.08.1995 жылғы Қазақстан
27 «Банктер және банкілік қызмет туралы» 31.08.1995 жылғы Қазақстан
28 «2003жылға республикалық бюджет туралы» 12.12.2002 жылғы Қазақстан Республикасы
29 Вильнянский С. И. «Кредитно-расчетные правоотношения и фин-контроль»1955г., 43
«Основы банковского права» М., 1929Г., 58 бет
30 Гуревич И. С.«Очерки советского банковского права»Л., 1959г., 40-55
31 Флейшиц Е. А.«Расчетные и кредитные правоотношения». М., 1956г.,
32 Компанеец Е.С., Полонский Е.Г.«Применение законодательсва о кредитовании иасчетах»М,1967г,
33 Панорама., 13.02.1998г., 1 бет
34 Диденко А. Г. «Гражданское законодательство РК- толкование и
Выпуск- 5, А., 1998., 27 бет
35 «Екінші деңгейдегі банктердің кредиттеу жөніндегі құжаттаманы жүргізу ережелерін
36 Капиталдың халықаралық рыноктарында орналастырылатын мемлекеттік борыштық бағалы қағаздар
17
Қазақстан Республикасының несие жүйесінің құрылымы
Несие жүйесі жайында
Несие жүйесінің ұғымы және оның құрылымы туралы
Несиенің мәні мен қажеттілігі
Нарықтық экономика жағдайындағы қысқа мерзімді несиелеу проблемаларын зерттеп, сараптау
Банктің қарыз алушымен несиелік қатынастарды ұйымдастыру
Несиелік процесті ұйымдастыру және оны жетілдіру
Несиенің түрлері және қызметтері
Несие –ақша қатынастарын қалыптастыру
Қазақстан Республикасындағы несие жүйесі