Банк несиелерін есепке алу
ЖОСПАР
Кіріспе..............................3
1бөлім.Несие туралы түсінік........................5-9
1.1. Несие және оның түрлері.....................5
1.2.Қазақстан Республикасының несие жүйесі.................6
2бөлім. Банк және банктен тыс мекемелердің несиелерін есепке алу.........10-19
2.1.Банк несиелерін есепке алу................10
2.2.Банктен тыс мекемелердің берген несиелерін есепке алу..............16
3бөлім. Басқа да несие операцияларын есепке алу ................20-24
3.1.Тауарларды алу үшін берілетін векселдер
есебі................................20
3.2.Индоссамент бойынша векселді беру
операцияларының есебі........................24
Қорытынды..............................25
Қолданылған әдебиеттер...................26
Кіріспе
Бүгінде Қазақстан Республикасы дамыған елдердің қолданып жүрген халықаралық қаржылық
Нарықтық экономика жағдайында болатын қатал бәсекелестік күресте, табыс пен
Тап осындай ақпараттың басым көпшілігі бухгалтерлік есептің еншісіне тиетіндігіне
Берілген тақырып бойынша, яғни несие есебіне тоқтала келе, нарықтық
Несие – бұл кәсіпорындарға, ұйымдарға өздерінің белгілі бір мақсаттарына
Қазіргі таңда сыртқы экономикалық себептерге байланысты, яғни ол инфляция,
Курстық жұмыста қойылған негізгі мақсат – сырттан тартылған ақша
Қазақстан Республикасының несие жүйесін талдау;
банк несиелерін есепке алу;
банктен тыс мекемелердің несиелерін есепке алу;
жылжымайтын мүлікке беретін несиені қарастыру.
Курстық жұмысты жазу барысында заңдар, нормативтік құқықтық
актілер, С.Б.Мақыштың «Банк ісі» және де В.К.Радостовецтің «Бухгалтерлік
І бөлім. НЕСИЕ ТУРАЛЫ ТҮСІНІК.
1.1. Несие және оның түрлері
Несие – бір заңды тұлғаның екінші бір заңды тұлғаға,
Несиенің түрлері – бұл несиелік қатынастар құрылымының, олардың негізгі
Коммерциялық банктер өздерінің клиенттеріне әртүрлі несиелер береді. Оларды мынадай
Жіктелу белгілері Түрлері
І. Қарыз алушылар категорияларына қарай 1.Қаржылық институттарға :
2.Қаржылық емес агенттіктерге: өнеркәсіп салаларына, ауыл шаруашылығына, саудаға, жабдықтау-сату
3.Тұтыну мақсатына берілетін
несиелер.
ІІ.Берілу мерзіміне қарай 1.Қысқа мерзімді (1жылға дейінгі несиелер)
2.Ұзақ мерзімді (1жылдан жоғары несиелер)
ІІІ.Тағайындалу және пайдалану сипатына қарай 1.Негізгі қорларға жұмсалатын
2.Айналым қорларына жұмсалатын
ІV.Қамтамасыз ету дәрежесіне қарай 1.Қамтамасыз етілген (кепіл хатпен,кепілдікпен)
2.Сақтандырылған
3.Қамтамасыз етілмеген (сенім несиесі)
V.Қайтарылу дәрежесіне қарай 1.Стандартты – қайтарылу уақыты жетпеген, бірақ
2.Күмәнді несиелер – қайтарылу уақыты кешіктірілген, мерзімі ұзартылған және
1-санатты, 2-санатты, 3-санатты, 4-санатты, 5-санатты күмәнді несиелер.
3.Үмітсіз несиелер - қайтарылу уақыты кешіктірілген, мерзімі өткен ссудалар
VІ.Валютамен берілуіне қарай 1.Ұлттық валютамен
2.Шетел валютасымен
VІІ.Берілу шартына қарай 1.Тұтыну несиесі – бұл жеке тұлғаға
2.Ипотекалық несие – қозғалмайтын мүліктерді (тұрғын үйді, өндірістік ғимараттарды,
3.Сенім несиесі – банктің сеніміне кірген, төлем қабілеттілігі жоғарғы
4.Лизингтік несие – құрал-жабдықты жалға алумен байланысты берілетін несие.
5.Овердравт – төлемақы бойынша міндеттемелердің өтелуіне есеп айырысу шотында
6.Онкольдтік несие – кредитордың алғашқы талабы бойынша өтелетін қысқа
7.Овернайт – банктің Ұлттық банктегі корреспонденттік шотындағы дебеттік қалдықтың
8. Маусымдық несие – жабдықтаушының қаржыландыру уақыты мен түсімді
9.Банк аралық несие – бұл коммерциялық банктердің бір-біріне беретін
10.Рамбустық несие – шикізаттарды алу және жартылай фабрикат және
11.Конторогенттік несие – тәуекелі жоғары банк несиесі. Ол қарыз
12.Консорциалдық несие – ірі жобаларды несиелеу мақсатында банктердің өзара
Қазақстан Республикасының несиелік жүйесі
Несиелік жүйе – мемлекет ұйымдастыруынан құралған несиелік ұйымдар мен
Несие жүйесі ұғымы банк жүйесіне қарағанда кеңірек, яғни мұнда
ҚР – дағы несиелік жүйе екі буыннан тұрады: біріншісі
екіншісі – парабанктік жүйе (банктік емес мекемелер).
Несие қатынастарының даму дәрежесі, несие мекемелерінің көбеюі, өндіріс
Өркениетті мемлекеттердің тәжірибесінде несие жүйесі туралы екі ұғым қалыптасқан:
Несие жүйесінің қызметінен несие қатынастары туындайды. Несие қатынастарының мазмұнын
Несие жүйесі – жалпы экономикадағы банктердің және банктік операциялардың
Нарықтық экономикада несие-банк жүйесі маңызды рөл атқарады. Ол арқылы
Қазақстан Республикасының несиелік жүйесінің құрылымы (1-кесте) :
1-кесте. Қазақстан Республикасының несие жүйесі
ІІ бөлім. БАНКТІК ЖӘНЕ БАНКТЕН ТЫС МЕКЕМЕЛЕРДІҢ НЕСИЕЛЕРІН ЕСЕПКЕ
2.1.Банк несиелерін есепке алу.
Банк несиесі есебі қысқа және ұзақ мерзімді несие беру
Несие беру және оның операцияларын жүргізу лицензия берілген Ұлттық
Несиелер қайтарымдылық, төлемділік және мерзімділік қағидалары бойынша келісіліп, коммерциялық
Несиенің мерзімділігі – белгілі экономикалық категория ретіндегі мәніне негізделген
Несиенің қайтарымдылығы – оның экономикалық категория ретінде басқа да
Несиенің төлемділігі – бұл несие беруші қарыз алушыға берілетін
Несие беру банктердің өздерінде бар несие қорларының көлемінде жүзеге
Кәсіпорын несие алу үшін несиенің сомасы және пайдалану мақсаты,
кәсіпорынның қарызы жоқ болса және бұрыңдары аталмыш кәсіпорын олардың
Кәсіпорын банк мекемесінен несие алған уақытында кәсіпорын бухгалтериясында мынадай
Шаруашылық операцияларының Шоттар
мазмұны корреспонденциясы
№
дебет кредит
1 Несие алынды 3010
4010
1030
1010
2 Жабдықтаушылар мен мердігерлердің шотын несиенің есебінен төлегенде
шоты несие есебінен төленгенде
шотын 3310 3010
4010
3 Несие өтелінді 3010
4010 1030
4 Алынған несие бойынша мерзімінде өтелмеген қарыздарды төлеу мерзімі
4010
5 Несиені пайдаланғаны үшін үстеме пайыз есептелінді 7320 3360
4160
6 Несиені пайдаланғаны үшін үстеме пайыз төленді 3360
4160 1030
Жалпы несиені пайдаланғаны үшін есептелінген пайыз бойынша оның сомасы
Жылдық
пайыздың
мөлшерлемесі
Мысалы.
Кәсіпорын банктен 1105600 тенге несие алған, ол бір жыл
Несиені берген кезде, оның эквиваленті 8000 АҚШ долларына тең
Шоттар
Шаруашылық операцияларының мазмұны Сомасы, корреспонденциясы
№
теңге дебет кредит
1 2 3 4 5
1. 21.01 .2010 ж. есеп айырыcу шотына несие
аударылды
2. Келісімшартқа сәйкес несие 266760 7310 3360
қаражатын пайдаланған мерзіміне есептелген пайызы:
-І тоқсан
8000 х 14 1,8 х 20% х 90/360 =
-П тоқсан
8000 х 142,6 х 20% х 90/360 = 57040
-Ш тоқсан
.
8000 х 142, 75 х 20% х 90/360 =
-IV тоқсан
8000 х 142,75 х 20% х 90/360 = 57800
Несиенің нақты сомасы 28.02.2010 ж. өтелді,
2010 жылдың екі айына есептелген пайыз
сомасы - 38100 теңге (8000x145,3x20% х 59/360).
Алынған несие бойынша барлық есептелген
пайызы 266760 теңге
(56720 +57040 + 57100 +57800 + 38100)
3. Есептелген пайыз сомасы төленді 266760
4. Алынған несиенің негізгі қарызы өтелді, ЯРНИ
8000 АҚШ долларының эквивалентіне
- алғашқы алынған несие сомасы
- бағамдық өзгерістердің нәтижесінда пайда болған 1103600 3010
айырма сомасы - 56800 теңге
(8000x145.3-8000x138,2) 56800 7470 1030
Сондай-ақ, банктен несие алу үшін бірінші рет барған кәсіпорын
Аталған құжаттар болған жағдайда банкке заңмен белгіленген талаптарға, санитарлық-тазалық,
Барлық зерттеу үрдісінен өткен соң келісім-шарт жасалады. Банк мекемесі
Банк несиесі кәсіпорынның, яғни несие алушының есеп айырысу шоттарындағы
Егер несие алушы келісім-шартта белгіленіп көрсетілген мерзімінде несиелік борышын
Сондай-ақ, қарыз алушының мүлкіне банк олардың арасында жасалған келісім-шарт
келісіміне қол қойылғаннан кейін, банкке сақталуға беріледі және несие
АЛЬЯНС БАНКІСІНЕ
НЕСИЕ АЛУ ТІЛЕГІН БІЛДІРУ
Алматы қ. “10” қараша 2010 жылы
Қарыз сұраушы: «Арай» ЖШС
Мекен жайы: Алматы қ. Әуезов ауданы,
Реквизиті: Қазақстан Халық банкісі, СНН 600400574079, ИИК
Несиенің мақсаты: МЕА
Несие сомасы: 1 500
Несие мерзімі:
Несиенің игеру графигі:________________________________________
Несиені өтеу графигі:___________________________________________
Несиенің түрі: Тұтыну несиесі
Қамтамасыз ету:_______________________________________________
(кепілдік, алынатын шоттары )
Қаржыландыру көзі:___________________________________________
(банкі несиелері, өзін-өзі қаржыландыру (өз қаражаты))
Несиені өтеудің көзі
Басшы:
Бас бухгалтер:
М.О.
Кепілдеме негізінен жазбаша түрде ұсынылады және ол несиені пайызымен
КЕПІЛДЕМЕ ХАТ
777. 10 қаңтар 2010 жыл.
»Арай» ЖШС, Абай даңғылы, 210
Альянс банкінің кеңсесі, Алматы қаласы, Төле би, 48
“Райымбек ” АҚ, ОҚО
Көрсетілген қарыз алушыға тауарлы -материалдық құндылықтарды алуға 2000 000
Қарыз алушы көрсетілген қарызды және оны пайдаланғаны үшін үстеме
Кепілдеменің күші осы қарыз және ол бойынша процент толығымен
Кепілдеме хаты кепілшінің шоты ашылған банк үшін және қарыз
Ұйымның жетекшісі
Бас бухгалтер
М.О.
Кепілдемені қабылдағаны жөніндегі кепілшіге қызмет көрсететін банктің белгісі.
Кепілдеме хаты № 777 10 қаңтар
Банк басшысы
Бас бухгалтер
М.О.
Ескерту: Кепілдеме бойынша несиелеу кепілдеменің екінші данасын, оны алғаны
Кепіл берушінің шотынан даусыз түрде қаржыны есептен шығару төлем-талап
Қысқа мерзімді несие, әдетте, 12 айдан аспайтын мерзімге несиеленетін
2.2.Банктен тыс мекемелердің несиелерін есепке алу .
Қарыз негізінен келісім-шарттың негізінде қарыз беруші қарыз алушыға өзінің
Міндеттемені қамтамасыз етудің кепілі ретінде үшінші тұлғаның кепілдігі, кепілге
Кепілдемеге байланысты кепілдік рөлін атқарған кәсіпорындардың ортақ жауапкершілігі емес,
Яғни, бұл кепілдік шартты міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етудің бір
Кредиторлардың талабын қанағаттандыру үшін кепілдік келісім-шарттың рәсімделуін реттеуші ретінде
№ 254-1 30 маусым 1998 жылы шыққан “Кепілдік
Осы заңға сәйкес кредитор (кепілдік ұстаушы), егер де
Кепілдікке қойылған мүлікке деген талап білдірушілердің талабын қанағаттандыру үшін
Кепілдік заңы бойынша кез келген міндеттемені орындаудың мүмкіндігін қамтамасыз
Кепілдік міндеттеменің қамтамасыз етілуі тоқтатылса, кепілдік тоқтатылады: кепілге салынған
Кепілге салу кезінде кепілдікке салынған мүлік кепілге берушіден кепілге
Ал ипотека жағдайында кепілге салынған мүліктер кепілге берушінің
Ипотека несиелік келісім-шарт бойынша негізгі қарыздың сомасын кепілдік ұстаушыға
Егер де келісім-шартта басқаша шаралар қарастырылмаса, онда ипотека тек
Ипотекалық куәлік басқа бір тұлғаның пайдасына жазылып берілуі мүмкін.
2-кесте.ҚР ипотекалық компаниясының жұмыс істеу барысы:
Халыққа берілетін ипотекалық несиені үш түрге бөлуге болады:
тұрғын үй құрылысына арналған жерді сатып алуға берілетін несиелер;
тұрғын үй құрылысына және қайта құруға берілетін несиелер;
тұрғын үйді сатып алуға берілетін несиелер.
Тұрғын үй ипотекалық несиелерін берушілер екі деңгейден тұрады (3-кесте):
Бірінші деңгейде - алғашқы тұрғын үй ипотекалық несиесін берушілер,
Екінші деңгейде – алғашқы тұрғын үй ипотекалық несиесін берушілерден
Мұндай тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесінің Қазақстандағы қызмет етуі,
Тұрғын үй ипотекалық несиелерін беруші екінші деңгейіне банктер
3-кесте. Қазақстандағы тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесінің құрылымы.
ІІІбөлім. БАСҚА ДА НЕСИЕЛІК ОПЕРАЦИЯЛАР ЕСЕБІ.
3.1.
Коммерциялық банктер іс жүзінде көбінесе несиені нақты ақшалай емес,
Әрбір кәсіпорын өз қалауы бойынша 3050 “Өзге де қысқа
“Банк және банктен тыс мекемелердің қарыздары” бойынша жүргізілетін
№ Шаруашылық операциялардың мазмұны
Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1
Алынған банк несиелері кассаға немесе есеп айырысу шотына келіп
1030 3010
2 Жабдықтаушы мердігерлерге банк несиесінің есебінен қойылған аккредитивтер 1060
3 Жабдықтаушы мердігерлерге қарыз сома банк несиесінің есебінен төленеді
4 Жабдықтаушы мердігерлерге алдағы уақытта алынатын материалдық қорлар үшін
5 Көрсететін қызметі немесе орындайтын жұмысы үшін жабдықтаушы ұйымға
6 Есептелген салық бойынша ұйымның бюджетке қарыз сомасы
7 Вексельге алынған банк несиелері 1010-1040 3010
8 Кәсіпорынның банк мекемелерінен алған несиелері бойынша қарызы есеп
9 Банктен тыс мекемелерден алынған несиелер (еншілес, тәуелді серіктестерден,
1030 3020
10 Банктен тыс мекемелердің несиелерінің есебінен жабдықтаушы мердігерлерге қарыз
3310 3020
11 Банктен тыс мекемелерден алынған несиелер бойынша қарыз есеп
Жоғарыда айтылғандай, несие берудің басқа түрлері 3050 “Өзге де
Тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) алу үшін берілетін вексельдердің есебі. Сатып
Вексель ұстаушы жабдықтаушылармен, мердігерлермен және басқа да кредиторлармен есеп
Пайыздық вексель бойынша 4030 шотқа «Өзге де қысқы мерзімді
Пайыздық вексельдің пайызсыз вексельден айырмашылығы, олар өзінің номиналдық (аталуы)
Пайызсыз вексельде пайыз мөлшерлемесі көрсетілмейді, бірақ сыйақы сомасын анықтайды.
Вексель бойынша есептелген сыйақы сомасы келесі түрде көрініс табады:
Пайыздық вексель бойынша:
№ Шаруашылық операциялардың мазмұны
Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1 Сыйақы сомасы толық көлемде болашақ кезеңнің табысы ретінде
2 Есептік кезеңнің барысында тең үлесте есептелген пайыздық сомасы
2) Пайызсыз вексель бойынша:
№ Шаруашылық операциялардың мазмұны
Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1 Сыйақы сомасы толық көлемде болашақ кезеңнің табысы ретінде
2 Есептік кезеңнің барысында тең үлесте есептелген пайыздық сомасы
Берілген жай аудармалы, пайыздық және пайызсыз вексельдердің есебі бойынша
Мысал. «Арай » ААҚ-шы «АХБК» ЖШС, «Айдос » ЖШС
Бұл кредиторлық қарыздары бойынша есеп айырысу үшін « Арай
Енді біз шоттар корреспондециясына қарамастан бұрын, жай вексель
№ Шаруашылық операцияларының мазмұны
Сомасы теңге,
Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1 Жабдықтаушылардан алынған (сатып алынған бағасы бойынша)
тауарлары
әкімшілік пен шаруашылық шығыстарымен байланысты, жұмыстар мен қызметтер
Алынған тауарлар, жұмыстар, қызметтер бойынша, салынған ҚКС сомасы (16%)
344828
1120689
234483
1330
7210
1420
3310
3310
3310
Жиыны 1700000
2 Алынған тауар, қызмет, жұмыс үшін пайыздық вексель беріледі
3 Төлеуге арналған сыйақы сомасы есептелінеді (вексельдің жазылған
«АХБК» ЖШС – 6666,67 теңге (400000х15%х40/360)
«Айдос»ЖШС – 25000 теңге
(1000000х15%х60/360)
«Vida» ЖШС – 3750 теңге
(30000х15%х30/360 35416,67 1630 3380
Жиыны 35416,67
4 Ай сайын марапаттау сомасы кезеңдік шығысында есептен шығарылады,
бірінші айында:
«АХБК» ЖШС бойынша 5000 теңге (6666,67х30/40)
«Айдос» ЖШС бойынша 12500 теңге
(2500х30/60)
«Vida» ЖШС бойынша 3750 теңге
(3750х30/30)
-екінші айында:
«АХБК» ЖШС бойынша 1666,67 теңге
«Айдос» ЖШС бойынша 12500 теңге
35416,67 7310 1630
Жиыны 35416,67
5 Өту мерзімі жеткеннен кейін сыйақы сомасы және вексель
-« АХБК» ЖШС бойынша:
вексель сомасы өтелді
сыйақы сомасы өтелді
-« Айдос » ЖШС бойынша:
вексель сомасы өтелді
марапаттау сомасы өтелді
-« Vida» ЖШС бойынша:
вексель сомасы өтелді
сыйақы сомасы өтелді
40000
6666,67
1000000
25000
300000
3750
3050
3380
3050
3380
3050
3380
1030
1030
1030
1030
1030
1030
Мысал. «Арай» ААҚ өзінің кредиторлық қарызын өтеу мақсатында 60
Сонымен, «Алматы» ААҚ вексельді акцептеу кезінде үшінші тұлға (трассат)
Біздің мысалда пайыздың мөлшерлемесі көрсетілмеген, сондықтан марапаттау сомасын анықтаған
Шоттар корреспонденциясын жасаймыз:
№
Шаруашылық операцияларының мазмұны Сомасы,
теңге Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1 «Айдос» ЖШС-тен тауар алынған
алынған тауардың сомасына
ҚКС сомасына
948276
151724
1330
1420
3310
3310
Жиыны 1100000
2 Кредиторлық қарызды өтеу үшін берілген вексель:
алынған тауар үшін қарызының сомасы
сыйақыны төлеуге есептелген сомасы
1100000
100000
3310
1630
4030
4030
Жиыны 1200000
3 «Алматы» ААҚ мен «Айдос» ЖШС өзара пайда болған
120000
603/2
603/3
1210
4 Ай сайын сыйақы сомасы кезеңдік шығысына есептен шығарылды
100000
7310
1630
5 Жабдықтаушы алдындағы міндеттемесі шартты түрде баланстан тыс шотта
6 «Алматы» ААҚ мен «Айдос» ЖШС-не қарызын өтегені туралы,
011
3.2.Индоссамент бойынша векселді беру операцияларының есебі.
Кез-келген жай немесе аудармалы вексель индоссамент арқылы берілетін жазуы
Мысал. (Жоғарыда көрсетілген шоттар корреспонденциясының жалғасы).
«Айдос»ЖШС вексель өтелгенге дейін (бір ай өткесін) өзінің кредиторлық
Барлық субьектілер өзінің берген вексельдерін акцептесе де, индоссанттаса немесе
«Алматы» ААҚ «Ақсу» ААҚ алдында берген, яғни «Айдос» ЖШС-нің
Енді осы аталған жайлармен байланысты шоттар корреспонденциясын жасаймыз.
№
Шаруашылық операцияларының мазмұны
Сомасы,
теңге Шоттар корреспонденциясы
дебет кредит
1 «Ақсу» ААҚ-ның атқарған жұмысы «Айдос» ЖШС қабылдаған:
атқарған жұмысының сомасына
ҚҚС сомасы
1724138
275862
8418
1420
3310
3310
Жиыны 2000000
2 «Ақсу» ААҚ-на қарызын өтеген:
-ақшалай
индоссамент бойынша вексельді беру жолымен:
-атқарған жұмысы үшін
-төлеуге есептелген сыйақы сомасына
850000
1150000
50000
3310
3310
1630
1030
4030
4030
Жиыны
2050000
3 Вексель бойынша өзара пайда болған қарыздарын зачетқа жатқызған:
«Алматы» ААҚ мен «Айдос» ЖШС-нің алдында, ал
«Айдос» ЖШС «Ақсу» ААҚ-ның алдында 1200000 4030 2020
4 Жабдықтаушының алдындағы шартты түрде жасалған міндеттемесін баланстан тыс
5 Сыйақы сомасы кезеңдік шығысқа жатқызылған 50000 7310 1630
6 «Ақсу» ААҚ регрессия құқын ұсынғаннан кейін, вексель бойынша
7 Шартты түрдегі міндеттемесі жойылды 1200000 - 011
8 «Ақсу» ААҚ-ның орындаған жұмысы үшін,
«Айдос» ЖШС-нің алған міндеттемесі өтелді 1200000 603 1030
9 «Алматы» ААҚ-на өз міндеттемесін мерзімінде орындалғаны үшін, айыппұл
10 «Айдос» ЖШС-не вексель бойынша қойған айыппұлын «Алматы» ААҚ
Қорытынды
Қорыта айтқанда, банктік және банктік емес ұйымдарды несиелеу есебі
Несие есебі нарықтық экономиканың дамуының маңызды мәселелерінің бірі болып
Нарықтық экономикада несие жүйесі маңызды рөл атқарады. Ол арқылы
Коммерциялық банктер іс жүзінде көбінесе несиені нақты ақшалай емес,
Қазіргі таңда қаржының жетіспеушілігінен банктер, банктен тыс мекемелерден, шет
Қолданылған әдебиеттер
1. «Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп туралы»
2. «Қазақстан Республикасының банктер және банктік қызмет туралы» Қр
3. «Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы» ҚР Заңы 1995.30.03
4. «Кепілдік мүліктің қозғалысын тіркеу туралы» ҚР Заңы №
5.Әбдішүкіров
6. Көшенова Б.К. «Ақша, несие, банктер,валюта қатынастары». Оқу құралы,2-ші
7.Назарова
8.Мақыш С.Б. «Ақша айналысы және несие». Оқу құралы. Алматы.
9. Мақыш С.Б., Ілияс А.Ә. «Банк ісі». Оқу құралы.
10. Мақыш С.Б. «Коммерциялық банктердің операциялары». Оқу құралы. Алматы.
11.Мырзалиев
12.Шоттар жоспары 2007
13.Халықаралық Есеп Стандарты
Банктік жүйе
ҚР- дағы несиелік жүйенің екі буыны
Парабанктік жүйе (банктік емес мекемелер)
ҚР – ның несиелік жүйесі
Банк жүйесі
Парабанк жүйесі
Эмиссиялық банктер
Эмиссиялық емес банктер
Банктік емес мекемелер
Пошта-жинақ жүйесі
Қазақстан Ұлттық банкі
ҚҰБ – ның Алматы қалалық филиалы
ҚҰБ – ның облыстық (14 )басқармалары
Екінші деңгейдегі банктер
Ломбардтар
Несиелік серіктестіктер
Сақтандыру қоғамдары
Инвестициялық компаниялар
Ипотекалық компаниялар
Қазпошта
Қарыз алушы
Банк-партнер
Институционалдық инвесторлар (жинақтаушы зейнетақы қоры)
Қазақстан ипотекалық компаниясы
Үй иесi
Қазақстан Республикасындағы тұрғын үйді ипотекалық несиелеу жүйесінің құрылымы
Қайта қаржыландырушы ұйым
Алғашқы несие берушілер
Банктер
Банктік емес мекемелер
Қазақстан ипотекалық компаниясы
Банк несиелерін есепке алу
Банктер мен банктік емес мекемелердің несиелерін есепке алу
Банк және банктен тыс мекемелердің несиелерін есепке алу
Банк және банктен тыс мекемелердің несиелерінің есебі
Шетелдік валютада алынған несиенің есебі
Несие туралы түсінік
Несие мерзімі
Коммерциялық банктердің жеке тұлғаларды несиелеу ерекшеліктері
Тұран әлем банкі ақ қызметін қаржылық талдау
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің ағымдағы міндеттемелерінің аналитикалық, синтетикалық есебі