Республикалық бюджет
Мазмұны
Кіріспе.......................................................................................................................3
I Бөлім Мемлекеттік бюджеттің мәні және
1.1 Мемлекеттік бюджеттің экономикалық мәні,
1.2 Мемлекеттік бюджеттің экономиканы басқару
1.3 Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі .............................................12
II Бөлім Бюджет тапшылығының
2.1 Бюджет тапшылығының пайда болу
2.2 Мемлекеттік қарыз және оның
2.3 Қазақстан Республикасынданың экономикалық бағдарламасының
Қорытынды ...........................................................................................................26
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі......................................................................27
Кіріспе
Нарықтық қатынастардың құрылымында да, мемлекет тарапынан оларды реттеу
Бұл орайда қаржының әлеулетік-экономикалық мәнін тусіне білудідің ,
Мемлекет бюджет тапшылығын азайту үшін мемлекеттік шығынды шектеу
Дамыған елдердің бюджеттік іс-тәжірибесі бірде-бірінде бюджеттік жүйе
Курстық жұмыстың негізгі мақсаты – мемлекеттік бюджеттің мәні
I Бөлім Мемлекеттік бюджеттің мәні және мазмұны
1.1 Мемлекеттік бюджеттің экономикалық мәні , мазмұны
Бюджет – ол жалпы қаржы категориясыға қарағанда бөлек
Сондай бір ерекше байланыс қоғамдық құндылық
Қазақстан Республикасының Бюджеттік кодексінің 4 бабында бюджетке келесідей
материалдық негізі – орталықтандырылған қор , экономикалық негізі
Бюджет әр мемлекетке өзінің экономикалық,әлеуметтік және саясаттық функцияларын
дәлелдейді. Сондықтан , бюджеттің экономикалық түбі басқа да
Бюджет қаржы жүйесінің орталық тізбегі болғандықтан, ол сол
Осыған қоса , әдебиетте мемлекеттік бюджетке тағы да
бюджет – ол коммуникация құралы, бюджет –ол салық
« Бюджет » деген көптеген ұғымға сүйе отырып
ол өз алдында жеке бір экономикалық категория ;
ол мемлекеттің ақша қаражаттарының орталықтандырылған қоры;
ол эконмиканы реттеуге арналған құрал ;
ол мемлекеттің негізгі қаржы жоспары ;
ол барлық бюджеттік қарым- қатынасқа қатысушылар міндетті түрде
Мемлекеттік бюджетке мынандай түсінік берілген –ол «республикалық және
есептемегенде сараптамалық ақпарат ретінде пайдаланатын және бекітуге
жатпайтын қорытындысын құрайтын жалпы бюджет ».
« Мемлекеттік бюджет » термині – мемлекет құрастырытын
Бүгінгі күні мемлекеттің бюджетті қаржылық қарым қатынастағы әр
Ал бюджет экономикалық құжат ретінде қоғамдық саясаттың және
Құндылық бөлудің айрықша аумағы ретінде бюджет келесі арнайы
Бөлулік қарым-қатынасының айрықша экономикалық формасы , яғни мемлекет
Ұлттық экономика салалары арасында құндылықты қайта бөлуге арналған
Құндылықты бөлудің ерекше бір кезеңін атқарады , яғни
байланыста емес және одан белгілі мөлшерде бөлек атқарылады
Бюджеттік бөлу пропорциялары формалары әрбір тарихи кезеңге мемлекеттің
Бюджеттік бөлу аумағы қаржы жүйесінің басқа да тізбектеріменөзара
Жоғарыда айтылғандай , мемлекетік бюджет басқада бір экономикалық
Бюджеттік іс - әрекеттің ұйымдастырушылық формалары ретінде кірістің
Бюджеттің әрекет етуінің барлық ұйымдастырушылық және
Негізгі қаржылық жоспарды арнайы кіріс және шығысы баптары
Негізгі қаржы жоспар мемлекеттің жоспарлық әрекетінің нәтижесі болып
Мемлекеттік бюджеттің бөлу мен бақылау функциялары бір бірімен
Бюджеттің бөлу функциялары ерекшеліктеріне : бюджеттің қоғамдық өндіріске
Бюджеттік бақылау функциясы бәрін қамтушы сипатқа ие және
Мемлекеттік бюджет категориясы обьективті оның функциялары да обьективті.
Нарықтан тыс қызмет көрсету ( қоғамдық сипаттағы қызметтер
Кірістерді қайта бөлу (салықтар , трансферттер ,
субсидиялар және т.б )
Мемлекеттік реттеу ( монополияға қарсы реттеу, еңбекпен қамтамасыз
Мемлекеттік бақылауды іске асыру ( сыртқы бақылау, ішкі
1.2 Мемлекеттік бюджет экономиканы басқару құралы ретінде
Мемлекеттік бюджетті , жалпы басқа да экономикалық категориялар
Экономикадка тауарлы – ақша қатынас болғандықтан экономикалық пропорциялар
Реттеу құралы ретінде мемлекеттік бюджет экономиканың салалық
Мемлекеттік бюджетті – экономиканы басқару құралы
Экономиканың дамуына байланысты оның басқару
Бюджеттің рөлі экономиканы ынталандырушы
Экономикалық категория
Біріншіден, бюджеттің қаржы жүйесінің басқа
Үшіншіден, мемлекеттік бюджет қалыптастыру процесінде
1.3 Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі.
Мемлекетттік органдардың өздерінің функцияларын орындау
Республикалық бюджет ;
Облыстық бюджет, республикалық мағызы бар қаланың
Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың
Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі
Республикалық бюджетті атқару жөніндегі орталық уәкілетті орган
Республикалық бюджет – бұл салық
ведомствалық бағынышты мемлекеттік мекемелердің міндеттері
Жергілікті бюджет ( әкімшілік – аймақтық бірліктердің
Облыстық бюждет, ауданның бюджеті. Тиісті
Төтенше мемлекеттік бюджет республикалық және Қазақстан
бюджет туралы заңға
Ол реттеуші кіріс көздерін
Биліктің әрбір органы өз
Бюджет қаражатын пайдалана отырып
Бюджеттің толықтылығы ( толымдылығы ) бюждетке үкіметтің
Реалистикалық қағидаты –параметрлердің экономикалық ағымдағы
Транспареттік қағидаты- бюджет заңнамасы салаларындағы
Дәйектілік қағидаты дегеніміз-
Тиімділік пен нәтижелік
Басымдылық қағидаты – бюджеттік процеске
Жауапкершілік қағидаты - бюджеттік
Бюджеттердің жариялық қағидаты
Бюджет шығыстарының функциялық
Функциялық топ - салалық
республикалық және облыстық
Облыстық және аудандық бюджеттер арасында ;
Ресми трансферттермен ;
Бюджеттік кредиттерімен:
Кірістерді бөлу нормативтерімен реттеледі.
Ресми трансферттер жалпы
бюджет беруден тұратын
II Бөлім Бюджет тапшылығының
2.1 Бюджет тапшылығының пайда
Әр бюджетте оның шығыс және
Кірістер шығыстардың , яғни
Тапшылықтың ұтымды деңгейі
Бюджеттің едәуір және
Бюджет тапшылығы экономиканың
Елдің экономикасында өндірістің
Қоғамды өндіріс шығындарының өсуі;
Айналысқа тауар жиынымен
Бюджеттің шығыстарында экономиканың
Әскери - өнеркәсіп кешенін
« Көлеңкелі » экономиканың ірі
Ұлттық шаруашылықтағы өнімсіз шығыстар
Бюджет тапшылығының екі түрі
1 Құрылымдық тапшылық -
2 Циклдық тапшылық - бюджет
Бұл тапшылық өндірістің циклдық
1 Шығыстар тұрақты, кірістер өседі;
2 Кірістер тұрақты, шығыстар азаяды;
3 Кірістер өседі, шығыстар азаяды;
Тапшылықты қаржыландыру - оны
Бюджет тапшылығын қаржыландырудың жолдары :
1 Ақша белгілерін шығару .
өзінің резервтеріне көбейтуді
2 Мемлекеттік қарыздар. Бұл
3 Шетелдік қарыздар. Олардың
4 Ұлттық байлыкты пайдалану .
Салықтардың мөлшерін көбейту
Бюджет тапшылығына қатысты фискалдық
1 Жыл сайынғы
Қорытындысы жиынтық сұранымының
сайын құлдырауы болып
бірге инфляцияны үдетуі
Бюджеттердің артығын жою үшін
2 Циклдік негізде теңгерілетін бюджет.
3 Қаржылық функциялық тұжырымдамасының
Циклдық негізінде және
2.2 Мемлекеттік қарыз және оның түрлері
Рыноктық қатынастарға көшу бюджет
Мемлекет қарыз алушы болған жағдайдағы оның
Бұл процесс сондай-ақ келіссөз, міндетемелерді атқару кепілі
Мемлекеттік бюджет – мемлекеттің негізгі
Ол мемлекеттің шығын мен табыстарының
Бюджет ұғымы француздың сөзі
Бюджеттік баланс
Табыстар
Жеке баптар
%
Шығындар
Жеке баптар
%
Салық , акциз, баж салығы
75 – 80
Халық шаруашылығы
30 - 40
Салықтық түсімдер
( мемлекеттік меншіктен табыстар)
5 – 8
Әлеуметтік шығындар
25 – 30
Мақсатты бағыттағы қорларға түсімдер: әлеуметтік ,
Медициналық,
қамсыздандыру,
зейнеткерлік қамсыздандыру,
жұмыссыздықтан
10 - 12
Қарулану мен сыртқы экономикалық қызмет
20 -10
Құқық қорғау органын басқарымен оған
10 -15
Мемлекеттік қарыз төлемі
5
Барлығы
100.0
барлығы
100.0
Егер шығындар табыстан асып
Бюджет тапшылығын жабу үшін табыс
Мемлекеттің ішкі қарызынан басқа
2.3 Қазақстан Республикасының экономикалық
бюджет саясаты
Мемлекеттік басқарудың функциялары мен
Экономикалық нәтижелерге қарай
ағымдағы бюджеттік бағдарламалар ,
дамудың бюджеттік бағдарламалары, олар бюджеттік инвестицияларды
жүзеге асыруға бағытталады .
Белгілі бір функцияларды атқаратын
Жүзеге асыру тәсіліне
Бюджеттік бағдарламалардың тиімділігін бағалау үш
Нарықтық экономика жағдайына бюджет
Бюджеттік қатынастар мемлекеттік басқарудың
Біртұтастығына негізделген. Бюджеттің реалистігіне және сыртқы
байланысты қаржы жылы ішінде
Қорытынды
Рынокқа өтпелі
Республикалық бюджеттердің атқарылуын бақылау
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Назарбаев Н.Ә Қазақстан 2030. Қазақстан халқына
Назарбаев Н.Ә Қазақстан Республикасының бюджет туралы .Ресми
Қазақстан Республикасының Конституциясы Алматы Қазақстан 2000
Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі кодексі. Егемен Қазақстан
Салық кодексі Алматы 2002ж
Әмірханов Р.Ә т.б. Қаржы менеджменті .Оқу құралы
Байжомаров У.с и др. Основы экономической теории
Б.С.Өтебаев . «Мемлекеттік бюджет» Оқулық Алматы 2006
Баукина М.К, Семенов в.А макроэкономика.
Кажамкулов т. Саяси экономия негіздері(оқулық) Алматы
Мамыров Н.Қ, М.Ә.Тілеужанова . «
Мамыров Н.Қ, Кулекеев Ж:Ә, Султанова Г.К, « Макроэкономика»,
Мыңбаев С « Қаржы қаражат» журналы
Общая экономическая телрия. Политэкономия
Осипова Г. Экономикалық теория негіздері. Алматы 2002жыл
Шеденов Ө,Байжомаров Ү,Жалпы экономикалық теория Алматы –Ақтөбе
Қазақстан Республикасының бюджет жүйесі
Ұлттық қор
Мемлекеттік( төтенше мемлекеттік) бюджет
Жергілікті бюджет
Республикалық бюджет
Астана бюджеті
Облыстық бюджет
Республикалық маңызы бар қалалық бюджет
Ауылдық окруктер мен кенттердің бюджеті
Республикалық маңызы бар қала ауданының бюджеті
Астана бюджеті
Ауданың
( облыстың маңызы бар қаланың)
бюджеті
Мемлекеттік бюджеттің экономикалық мәні мен ролі туралы
Бюджет жүйесі туралы
Мемлекеттік бюджет жүйесі және бюджет құрылысы
Бюджет баланысы. Бюджет тапшылығы
Бюджет жүйесі және бюджет құрылысы
Мемлекеттік бюджеттің кірістері мен шығыстарының құрамы мен құрылымы
Бюджет жүйесі және бюджет құрылымы
Мемлекеттік бюджет жүйесі және оның теориялық негіздері
Мемлекеттік бюджетті жоспарлау мен болжаудың теориялық және методологиялық негіздері туралы
Республикалық және жергілікті бюджеттердің жобаларын қарау және бекіту рәсімі