Коммерциялық банктер
Мазмұны
Кіріспе
1.Қазақстан Республикасының банк жүйесін құру.
1.1 Екі деңгейлі банк жүйесін құру
1.2 Ұлттық Банк – Қазақстан Республикасының Орталық банкі...8
1.3 Коммерциялық банктер
2.Банктік менеджменттің негізгі теориялық аспектілері.
2.1 Банк менджментінің мазмұны мен құрылымы
2.2 Банк қызметін ұйымдастыру және банктің ұйымдық
2.3 Банк саясатының негізгі бағыттары және қалыптасу
ережелері.
Қортынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазақстан Республикасындағы рыноктық қатынастардың дамуы елімізде жаңа сапалы
Рынок жағдайында коммерциялық банктер көптеген салаларда қаржы делдалдық
Қазіргі кездегі коммерциялық банктердің ең өзекті мәселесі орындайтын
Қазіргі кезде бұл мәселені Қазақстан ғалым-экономистері теориялық және
1.Қазақстан Республикасының банк жүйесін құру
І.1 Екі деңгейлі банк жүйесін құру.
ҚР-ғы 1990 ж. желтоқсанда ҚазКСР-ның Жоғары Кеңесі қабылдаған
ҚР Ұлттық банкі – мемлекеттік орталық банкі ретінде
Бүгінгі таңда Қазақстанда қызмет ететін банктік жүйенің не
ҚР соңғы жылдары банк жүйесі туралы мәліметтер 2-кестеде
2 – кесте
ҚР – Банк жүйесі туралы мәлімет
Банк жүйесі-нің элементтері 12.2000 12.2001 12.2002 12.2003
Екі деңгейлі банктер 48 44 38 35
оның ішінде:
мемлекеттік 1 2 2 2
мемлекетаралық 1 1 - -
Шетел капиталының қатысуымен,
Оның ішінде:
-100%150% - дан аса оның ішінде еншілес банктер
9/7
12 16
9/6
11 17
9/6
11 16
10/4
10
Сандық мәліметтер ҚҰБ – ның статистикалық бюллетенінен алынған
2 – кестеден көріп отырғанымыздай, банктеріміздің саны жылдан
Банк - өзінің жоғарғысы бар, толық шаруашылық есеп
Мемлекеттік банк осы Заң бойынша қызмет атқарып,
ҚазКСР-ның Жоғары кеңесіне есеп береді, жер-жерлерде өз мекемелерін
Кәсіпорындардың, ұйымдардың, кооперативтер мен азаматтардың несие – есеп
Коммерциялық банктер өздерінің акционерлер жиналысында қабылданған Жарғысы бойынша
І.2 Ұлттық Банк – Қазақстан Республикасының Орталық
Еліміздегі барлық несие жүйесін реттеуші ұйым ретінде атқара
Орталық банк еліміздің эмиссиялық және резервтік орталығы ретінде
Орталық банктың тарапынан ақша-несиелік реттеудің негізгі объектісіне экономикамыздағы
Ұлттық банк – бұл бұрынғы қарапайым клиенттерге қызмет
Ұлттық банк – бұл ақшалай резервтерді құрайтын, оған
Әлемдік тәжірибеде орталық банктің қызметін ұйымдастырудың әртүрлі келесідей
мемлекеттің 100% қатысуымен капиталдың құрайтын біртұтас банк формасында
акцияның бір бөлігі мемлекетке тиесілі немесе мемлекеттің қатынасынсыз
орталық банктің функцияларын біртұтас атқаратын тәуелсіз банктер жүйесі
АҚШ-та орталық банктердің мүлкіне мемлекет қатынаспайды, олардың капиталы
Ұлттық банк өзінің атқаратын мәні жағынан біртұтас ұйым
2004 жылдан бастап, «Ұлттық банкі туралы» ҚР заңына
Сол сияқты, Ұлттық банкке мынадай қосымша міндеттер жүктеледі:
мемлекеттің ақша-несие саясатын жасау;
төлем жүйесінің қызмет етуін қамтамасыз ету;
қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету;
банктік қызметті реттейтін нормативтік құқылы актілерді қолдану арқылы
Ұлттық банктің несиелік ресурсы төмендегідей көздерден құралады:
меншікті қаражат есебінен;
басқа банктерден тартылған ақшалай қаражаттар есебінен;
ҚР төңірегінде тартылған қаражаттардан;
арнайы мемлекеттік қорлар мен бюджеттің уақытша болған қаражаттар
Ұлттық банктің басқару құрылымы.
Қазақстанның Ұлттық банкі – тігінен басқарылатын жүйедегі біртұтас
ҚҰБ-нің жоғары басқару басқару органы болып табылады және
мемлекеттің ақша-несие саясатын дайындау;
банк қызметіне қатысы бар ҚҰБ-нің нормативтік құқықтық актілерін
Ұлттық банктің банктермен операциялары бойынша ресми қайта қаржыландыру
жекелеген банктік операция түрлерін жүргізуге лицензиялар беру туралы
банктер үшін резервтік талаптар нормасын бекіту;
алтын валюта активтерін басқарудың негізгі қағидаларын анықтау;
ҚР валютасын айырбас бағамын анықтау тәртібін бекіту;
ҚҰБ жұмыс туралы жылдық есепті қарау, қабылдау және
ҚҰБ-нің жылдық балансын және табысы мен зияны туралы
ҚҰБ туралы нұсқауды, оның жарғылық капиталы мен резервтік
банктер үшін пруденциялдық нормативтен басқа міндетті нормаларды және
еңбек жағдайын, оған ақы төлеу жүйесі мен мөлшерін
ҚҰБ-нің халықаралық және басқа да ұйымдарда қатысуы туралы
Директорлар Кеңесінің (Директораттың) құрамын бекіту;
бухгалтерлік есептің қазақстандық стандартын ескере отырып, ҚҰБ-не арналған
Ұлттық банктің Басқармасы тоғыз адамнан тұрады.
Ұлттық банктің Басқармасының құрамына:
ҚҰБ төрағасы және бес лауазымды тұлғалары;
ҚР Президентінен бір өкілі;
ҚР үкіметінің екі өкілі кіреді.
Ұлттық банктің оперативтік басқару органы – директорлар кеңесі
Ұлттық банк тек қана ҚР Президентінің алдында есеп
Парламенттің келісімімен ҚР Президенті ҚҰБ-нің төрағасы 6 жылға
ҚҰБ-нің төрағасының орынбасарын ҚҰБ төрағасының ұсынуымен ҚР
ҚҰБ-нің жылдық есебін ҚР Президенті бекітеді;
Ұлттық валютаның-теңгенің айшығының тұжырымын ҚР Президенті бекітеді;
ҚҰБ-нің ҚР Пезидентінің сұрауы бойынша өзінің қызметіне байланысты
Ұлттық банк өзінің негізгі қызметтерін жергілікті жерлердегі облыстық
Ұлттық банктің функциональдық құрылымына департаменттер мен басқа да
Ұлттық банктің орталық аппараттарында мынадай департаменттер мен дербес
зерттеулер және статистика департаменті;
шетел операциялары департаменті;
ішкі операциялар басқармасы;
монетарлық операциялар департаменті;
сыртқы байланыс бөлімі;
заң қызметі департаменті;
әкімшілік департаменті;
қолма-қол ақшалармен жұмыс жөніндегі басқарма;
инженерлік қауіпсіздік жүйесін пайдалану бөлімі;
бухгалтерлік есеп департаменті;
есептеу жұмыс орталықтарының департаменті;
оперециондық басқарма,
төлем жүйесі басқармасы;
бақылау және аудит департаменті;
персоналдармен жұмыс жасау басқармасы;
халықаралық қаржы ұйымдарының жобаларын іске асыру бөлімі;
мерзімді басылымдар және іскерлік ақпараттар бөлімі;
Сонымен қатар, ҚҰБ құрылымына мынадай дербес бөлімшелер де
Мемлекеттік сақтау қоймасы;
Ресей Федерациясындағы ҰБ өкілеттігі;
Банкноттық фабрика;
Монета сарайы;
Қазақстан банкаралық есеп айырысу орталығы (ҚБЕО);
Қазақстан ипотекалық компаниясы;
Процессингтік орталық;
Актуарлық орталық;
Банктік сервистік бюро;
Ұлттық ақпараттар технологиясы;
Автобаза.
2004 ж. бастап, Үкіметтің қаулысымен Ұлттық банктің құрылымынан
Оның құрамына: банктің қадағалау, бағалы қағаздар нарығын реттеу
Осындай өзгерістерге сәйкес ҰБ атқаратын қызметтері де қысқарып,
Ұлттық банк мынадай классикалық қызметтерді атқарады:
Ақшаны эмиссиялау;
Ақша несие саясатын жүргізу;
Төлем жүйесін ұйымдастыру;
Төлем балансын құру;
Валюталық реттеу және бақылау.
Ұлттық банк мынадай операциялар жүргізеді:
Бірінші кластық эмитенттермен шығарылатын алты айлық қайтару мерзімдегі
Мемлекеттік бағалы қағаздарды сақтауға және басқаруға қабылдайды;
Қаржы құралдарымен операцияларды жүзеге асырады;
Чектерді жазып вексельдерді береді.
1. 3 Коммерциялық банктер.
Қазіргі коммерциялық банктер – бұл тікелей кәсіпорындарға, ұйымдарға,
Коммерциялық банктер мынадай белгілеріне байланысты жіктеледі:
Жарғылық капиталдың қалыптасуына байланысты:
● мемлекеттік;
● акционерлік;
● жеке;
● пай қосу арқылы (жауапкершілігі шектеулі серіктестік);
● аралас (шетел капиталының қатысуымен);
Операциялардың түрлеріне байланысты:
● әмбебап, яғни экономиканың барлық салаларына бірдей және
көлемді банктік қызмет көрсететін банктер;
● маманданған, яғни қызмет көрсететін банктер;
Аумақтық белгісіне қарай:
● халықаралық;
● мемлекетаралық;
● ұлттық;
● аймақтық;
Филиалдар санына қарай:
● филиалсыз;
● көп филиалды.
ҚР-дағы банктік жүйеде 2003 ж. статистикалық мәліметтер бойынша
Жай акция – оның иелеріне сол қоғамды басқару
Егер де банк жауапкершілігі шектеулі қоғам түрінде құрылған
Банктің ұйымдастырылуы және құқықтық формасына байланыссыз, оның жарғылық
Коммерциялық банктердің ұйымдастырылу құрылымы банкті басқару құрылымына және
Басқару органы пайда алу мақсатында коммерциялық банктің қызметіне
Акционерлік коммерциялық банктің ең жоғарғы органы акционерлердің жалпы
Акционерлердің жалпы жиналысы жылына бір рет шақырылып отырады.
● банктің жарғысына өзгерістер енгізу;
● банктің жарғылық капиталын өзгерту;
● банктің Кеңесін сайлау;
● банктің жылдық есебін бекіту;
● банктің табысын бөлу;
● банктің құрылымдық немесе еншілес бөлімшелерін құру және
Екінші басқару органы банктің қадағалау кеңесі болып табылады.
● нормативтік актілерді бекітеді;
● басқарма немесе басқарма төрағасының шешімі бойынша жасалған
Келесі басқару органы – бұл басқарма. Басқарма –
Басқарманың міндеттеріне мыналар жатады:
● банктің стратегиялық мақсатын анықтау;
● банктің саясаттарын жасау;
● жетекшілік қызметке кадрлар таңдау;
● комитеттерді құру;
● ссудалық және инвестициялық операцияларға бақылау жасау.
Басқарма төрағасы банктің бірінші жетекшісі болып табылады. Және
Банк төрағасына мынадай міндеттемелер жүктеледі:
● банктің қызметіне қатысты барлық мәселелер бойынша бұйрықтар
шығару және нұсқаулар беру;
● барлық мемлекеттік және басқа да органдарда, басқа
оның ішінде, шетелдік банктерде банк қызметіне қатысты барлық
мәселелер бойынша өкілеттікті жүзеге асырады;
● банктің мүлкіне және қаражаттарына ие болу;
● банктің штаттық жұмысшыларының саны мен құрылымын бекіту;
● еңбек келісімшарты бойынша банктің лауазымды тұлғаларымен
келісімдер жасау.
Ревизиялық комиссия банк қызметіне қаржылық есептің дұрыстығы жағынан
Несиелік комитет – бұл несиенің берілуіне байланысты қорытынды
Несиелік комитет мынадай міндеттерді орындайды:
● несие алуға берген клиенттің өтініші және несиелік
қызметтердің несие беру туралы қорытындысын қарайды;
● несие беру немесе одан бас тарту туралы
● несиелік тәуелділіктерге байланысты несиелеу формаларын
анықтайды;
● несие сомасы мен мерзімін анықтап, пайыз мөлшерлемесін
● несиелеу шартын бекітеді;
● берілген несиелерге мониторинг жүргізу тәртібін бекітеді;
● несиелеу бойынша бөлімшелердің жұмысын талдайды;
● несиелік комитеттің мәжілісінің хаттамаларына қол қояды және
Қызмет бөліміне: кадр бөлімі, заң бөлім, күзет бөліім,
2. Банктік менджменттің негізгі теориялық аспектілері
2.1 Банк менеджментінің мазмұны және құрылымы.
Дамыған елдерде, менеджмент өндіріс тиімділігін арттырудың маңызды факторлары
Менеджмент – басқару және ұйымдастырудың ең бір
Банк қоғам капиталын сақтаушы және орналастырушы ( екі
банкті, ақша нарығы жағдайында қызмет жүргізетін субъект ретінде,
банк сенімділігінің кепілі ретінде көрінетін баланс өтімділігін және
іскерлік қатынастарды тұрақтандару және ұзарту мақсатында пайдаланымдардың
ұжымның әлеуметтік, коммерциялық, өндірістік проблемаларын өзара жетік шешілуін
мамандардың әлеуетті (потенциалды) мүмкіндіктерін толық жүзеге асыру мақсатында,
Негізгі мақсаттармен қатар, банк менеджменті, бір
Банк қызметінде басты орын алатын сапалық көрсеткіштер қатарына
банктің табыстары мен шығыстарының көрсеткіштері (осылардың көмегімен
қаражат айналымының жылдамдық, операциялардың орындалуына қатысты шығындардың
банк көрсететін қызметтердің сапасына, құрылымына, көлеміне деген клиенттер
банк қызметімен байланысты келіссөздердің құпиялығын қамту
Әлеуметтік көрсеткіштер, ұжым мүшелерінің кәсіби дайындықтарының дамуын, олардың
Сонымен, банк менеджменті деп – осы сферада қызмет
Басқару процесінің мазмұны
Банк менеджментінің мазмұнын келесілер құрайды: жоспарлау, талдау, реттеу,
Банкілік басқарудың ең жауапты бөлімі ол жоспарлау,
Жоспарлауды, банктің ішкі мүмкіндіктерін және ақша, валюта нарықтарының
Банктің аналитикалық қызметінің негізін, баланс көрсеткіштерін талдау арқылы
банк қызметінің көлемдік көрсеткіштерінің динамикасын бағалау: активтерінің, депозиттерінің,
ресурстық базаны бағалау: көлемін, құрылымын және оның құрамдық
банк активтерінің жағдайын бағалау: көлемін, құрылымын және
банк өтімділігін бағалау – қаржы коэффиценттерін есептеу мен
банк табыстылығын бағалау: баланс мәліметтеріне, кіріс және шығыс
Банк саясатын құру барысындағы аналитикалық жұмыстардың бір
Коммерциялық банктер, жоғарыда аталғандардан басқа, тағы бірнеше
Банк менеджментінің жүйесінде, реттеу белгілі ерекшеліктерге ие,
Банктің ішкі реттеу процессіне келесі бағыттарды жатқызуға болады:
банк қызметінің тиімділігін арттыру мақсатында, барлық бөлімшелерді қоса
банк басқару сапасының жоғарылауын қамтитын, әдістемелік және нұсқаулық
өндіріс ішінде және сыртқы ортада қалыптасқан жағдайлар
банк тәуекелін шектеу мен төмендетудің негізгі бағыттарын әзірлеу;
банк ішінде бақылау жұмыстарын ұйымдастыру, кадрлар саясатын
Банк қызметіндегі бақылау жұмысы, сыртқы және ішкі бақылау
Банк басқару аялары
Банк менеджметінің нақты бағыттарын үлкен екі
Қаржы менеджментінің ерекшелігі, біртұтас банк жүйесі шеңберінде банк
Екінші топты, қаржы менеджменті тиімділігінің шарты ретінде
Шетел тәжірбиесінде, әрбір банктің басқарылу сапасына баға беріледі
Менеджмент дұрыс жүрмеген жағдайда, теріс факторлардың пайда болу
Дұрыс емес менеджментке: банк басшылары мен қызметкерлерінің әлсіздігінен
Қазіргі кездегі банк менеджментіндегі кемшіліктер:
- кәсіби мамандар деңгейінің төмен болуы;
- жеке басының мүддесін ойлап, банк ережелерін бұзу.
Бұған мысал ретінде «Валют-Транзит» банкінде орын алған
2.2 Банк қызметін ұйымдастыру және банктің ұйымдық
құрылымының негіздері.
Нарыққа өту жағдайында банктік операциялар ішіндегі негізгі орынды
Есептеу операциялары – бұл модефикацияға айтарлықтай жай берілетін
Есептесу операцияларын таладауда әрбір есептесу формасының жалпыға шаққандағы
Шаруашылық субъектілер арасында қолма-қолсыз есеп айырысудың аккредитивті формасы
Банктердің аударым операциялары ақша құралдарын клиенттердің тапсырысы бойынша
Аударымдар телеграфтық және почталық болуы мүмкін. Банк пен
Клиринг – бұл талаптар мен міндеттемелерді есепке алу
Халықаралық есеп айырылысуларды клиринг мемлекеттер арасындағы сыртқы саудалық
Банкаралық есепайырылысулар төлеуші және құралдарды алушы әр банктен
Банкарлық операцияларға келісімдер кіреді:
Орталық немесе басқа банктен қолма-қол ақша алумен байланысты
басқа банктерден алынған және коммерциялық банктің операциондық кассасындағы
Жолдағы ақшалай құралдар – 20204 шот.
Басқа банктерден алынған басқа да ақшалай құралдар –
Орталықтанған және орталықтанбаған корреспонденттік шоттар бойынша, соның ішінде
Коммерциялық банктің ұлттық банктегі міндетті резервтері (30202шот)
Банкаралық ссудаларды ұсыну (алу) бойынша операциялар.
Басқа банктерге уақытша қаржылық көмек ұсыну (алу) бойынша
Банкаралық есеп айырысуларды ұйымдастырушы Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі
1991 жылдан біздің елімізде әртүрлі коммерциялық банк мекемелері
Корреспонденттік қарым- қатынастарға деген қажеттілік банк өзінің клиенттеріне
Корреспонденттік қатынастардың болуы қызметкерлердің айналымдылығын жылдамдатады, коммерциялық банктің
Корреспонденттік шотта көрінетін операциялар көлемі айтарлықтай кең:
Несиелік есептесу, кассалық және басқа да клиенттерге коммерциялық
Банкаралық займдар бойынша және құнды қағаздарға депозиттер бойынша
Банктің жеке шаруашылық операциялары.
Банкаралық есеп айырысуларды жүзеге асыру тәртібін қарастырайық. Әрбір
Бұл шоттарда төлемдерді алушылар (төлеушілер) шотына аудару (алу)
Бір банк клиенттері арасындағы есеп айырысулар банктің корреспонденттік
Банкаралық есеп айырысуларды талдауда барлық банктер өздерінің есеп
Түсімдердің уақытша жетіспеуінде банк төлемдерін жабу үшін банк
«Коммерциялық банктердің корреспонденттік шоттар мен есептік құжаттарды төлу
Банк өз шотынан тек несиелік қалдықтардың шегінде операциялар
Ұлттық банктің несиесінің мерзімі өткен қарыздарына осы несиелерін
Қазіргі таңда еліміздегі есеп айырысу жүйесін қайта ұйымдастыру
Есеп айырысу формасының жаңа және қазіргі бар формаларын
Тікелей корреспонденттік қатынастар жүйесін дамыту және корреспонденттік шоттар
Рыноктық экономикадағы коммерциялық банктердің артықшылықтары банк операция жүргізу
2.3 Банк саясатының негізгі бағыттары және қалыптасу ережелері.
Стратегиялық жоспарлаудың негізгі бағыттары
Стратегиялық жоспарлау дегеніміз, банк қызметіндегі басқару процессінің негізгі
Алғашқы кезде Қазақстан банктерінің даму кезеңіндегі
Бұрын көптеген банктерді өз қызметінде стратегиялық аспектілерден гөрі,
Қазақстанның алдыңғы қатарлы банктері өздерінің пайдаланушыларына көптеген
Осыдан біраз жыл бұрын, отандық банктер сертификат, вексель
Мысалы, «Казкоммерцбанк» – бүгінгі күнде, Қазақстан банктерінің
Сонымен, отандық банктердің халықаралық деңгейде қызмет істеуін ескере
Стратегиялық басқаруды, банктің сыртқы нарықтағы іс-әрекетін
Стратегиялық бағдарды (ориентир) негіздеу және
1. Банк міндеттері мен мақсаттары:
банк дамуының негізгі ұтымды бағыттарын анықтау;
құрылымдық бөлімшелердің деңгейін және олардың даму жоспарын
табыс табу көзі ретінде «сыртқы» ортаның өзекті
қойылған мақсаттарға жету мерзімін анықтау.
2. Қызметтің әр түрінің мақсатын белгілеу:
мақсаттың белгіленуіне әсер ететін факторларды анықтау;
болашағы мол банк өнімдері мен қызмет қатарын анықтау;
банкті бір шама жақсы нәтижеге жеткізген, нақты
банк қызметінің тұрақты, асық нәтижеге жететін сфераларын анықтау.
3. Банктің бастапқы жағдайын бағалау:
қызмет етілетін нарықты анықтау (банк клиенттерін және олардың
нарық сегменттерін анықтау (ортаны талдау, бәсекелестерді бағалау, нарық
нарық тартымдылығын бағалау (сегменттердің сапасын бағалау, оларға мақсатқа
4. Банк стратегиясына әсер ететін факторларды анықтау;
банк стратегиясына әсер ететін микро- және макроорталар фак-торларын
5. SWOT – талдау:
банк дамуындағы ұтымды және ұтымсыз тенденцияларды анықтау;
банк ісіндегі мүмкін болатын
6. Шаруашылық қоржынының даму стратегиясы:
- даму стратегиясын таңдауға әсер ететін
7. Реттелетін факторлардағы өзгеру стратегиясы:
- іс жоспары түрінде көрінетін, нақтыланған банк
Стратегиялық даму жоспары – тұрақты және ұзақ мерзімді
Стратегиялық жоспарлаудың, идеялы-теориялық негізі ретінде банктің даму
Стратегиялық мақсаттар тактикалық шешім қабылдауды болжамдайды, яғни жүргізілетін
Осыдан кейін, активтер және пассивтер көлемін, құрылым боынша
Банктің осындай маңызды көрсеткіштерін жоспарлау барысында, негізделмеген тәуекелдерді
Базель келісімімен бекітілген және тәуекел есебінен таразыланған активтердің
активтердің жалпы сомасындағы 65% аспайтын кредиттердің шекті үлесін;
кредиттердің, банк депозиттік базасы негізінде қамтылуын;
пайыздық және пайыздық емес табыстар есебінен банк пайдасының
өтімділік нормасының белгіленуін қамтамасыз етеді.
Банк саясатының тиімді жұмыс жүргізуі нәтижесінде Қазақстанның банк
2006 жылдың 1 қыркүйегінде қазақстандық банктердің активі ЖІӨ-нің
Қорытынды
Қазіргі таңда банк менеджментінің Қазақстанда даму ерекшеліктері жақсы
Талдау басқару жүйесінде маңызды рөл атқарады және басқарудың
Бүгінде аналитикалық қызмет - өзекті, сондай-ақ банк қызметіндегі
Біздің елімізде банк қызметіндегі талдау әдістерін әзірлеу, құру
Банк қызметін және қаржы жағдайын талдау әмбебап және
Аналитикалық қызметте ойы жинақы, материалды жақсы мазмұндай білетін,
Пайдаланған әдебиеттер:
1.Сейтқасымов Ғ.С., Мақыш С.Б., Бохаева Д.Т., Алтаев М.О.
2. Мақыш С.Б. «Ақша айналысы және несие»
3. Мақыш С.Б. Ілиясов А.Ә. «Банк ісі» //Алматы,
4. Журнал «Банки Казахстана», №1 2004ж.
5. « Қазақстанның Банк жүйесі экономикалық мәселелерін шешуден
6.Әлім Қ. «Банк жүйесіндегі серіптестік ынтымақтастық» //Егемен Қазақстан.
7.Спанов М. «Қазақстанның Банк жүйесі » //Егемен Қазақстан,
8. Алдаберген Ә. «Банк жүйесінің тұрақтылығы экономикалық
10.Мұхамеджанов А. «Банк жүйесі» //Егемен Қазақстан. 2000ж.
11. Мақыш С.Б. «Коммерциялық банктер операциялары»// Алматы, 2004ж.
12. Экономикалық Авторефераттар, «Қаржы».
13. Б.А.Көшенова «Коммерциялық банктің несие ресурстарын құрудағы депозиттер:
14. «Банк және несие алушылар қарым – қатынастарын
15. Мырзахметов Б.М. « Коммерциялық банктер»// Жас Алаш
16. Болатқанов С.А. «Банктердің қызметі» // Алматы,
17. Назарбаев Н. «Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан». ҚР
9
9
Коммерциялық банктер
Коммерциялық банктер. Коммерциялық банк туралы ұғым және оның типтері
Коммерциялық банктер операциялары, және олардың банк қызметіндегі атқаратын рөлі
Банктердің қызметтері және операциялары
Коммерциялық банктер операциялары
Сыртық экономикалық банкі
Қазақстан Республикасының банк жүйесiнің қалыптасуы мен дамуы
Коммерциялық банктердің қызметі
Коммерциялық банктердің құқықтық негіздері
Екінші деңгейлі банктердің түрлері