Шетел валютасы
Кіріспе
Ақша теориясының дамуы және олардың айналысы: ..........……….
1. Ақшаның металдық теориясы ............................................………….
2. Ақшаның номиналистiк теориясы ......................................………...
3. Ақшаның сандық теориясы ................................................…………..
Қазақстан Республикасының ақша жүйесі.
4. Қазақстандағы ақша реформалары .
5. Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы – Теңге................
6. 2004-2006 жылдарға арналған ақша-кредит саясатының негізгі бағыттары...........................................................................................................
7. Қазақстанның карточка жүйесі. .............................................................
.Негізгі бөлім
1. ҚР Валюта жүйесі
2. ҚР валюта жүйесінің экономикаға әсер етуші факторлары
3. Валюталық – айырбастау, операцияның есебі
4. Валюталық шоттарды ашу тәртібі
5. Шетел валютасындағы операциялар жөнінде түсінік.
6. Шетел валютасындағы операциялар жөніндегі лицензиялар
7. Шетел валютасындағы операцияның экономиялық негіздері
8. КБ-ның Шетел волютасындағы операцияларды реттеу
9. Шетел валютасындағы операциялар түрлері мен есебі
Қорытынды
Халықаралық банктік есептің формалары
Ақша териясының дамуы және олардың айналысы.
Ақшаның металдық теориясы.
Бұл теорияның өкiлдерiне капиталдың алғашқы қорлану кезеңiндегi меркантелистер
Немiс экономистерi ақша деп тек қана бағалы металдарды
Сонымен, ақшаның iшкi мазмұны бағалы металдың N мөлшерiне
Қазiргi кезде алтынның негiзгi экономикалық қызметiнiң мәнi, оның
Металдың ақша ретiнде қызмет етуiмен барып, одан бiрте
Монета – ол формасы, сыртқы пiшiнi, салмақтық құрамы
Монета бет жағы – аверс, келесi жағы –
Егер монетаның номиналды құны құрамындағы металдың құнына сәйкес
Монеталық ақша айналысы тарихында мынадай түсiнiктемелер бар:
Биметализм – жалпыға бiрдей эквивалент ролiн екi немесе
Монометализм – жалпыға бiрдей эквивалент ретiнде бiр ғана
Осылай, б.э. дейiн III – II ғ. римде
Түрiкше “акче” сөзi, қазақша “ақша” , яғни “ақ”
2) Ақшаның номиалистiк теориясы.
Меркантелистердiң металлизмге қарсы iс әрекетiнен ақшаның номиналистiк теориясы
Номинализмнiң негiзгi ережесi мынадай:
Ақша идеалды есеп бiрлiгi болып саналады және олардың
Бұл бiрлiк ешқандай да iшкi құнға ие емес;
Сонымен номиналаистер аұшаның құндық жаратылысын толық жоққа шығара
Қандай-да бiр заттың пайдалылығын көрсетедi;
Басқа тауарды сатып алу мүмкiндiгi,
XIX ғ. аяғында және XX ғ. басында саяси
Номинализмнiң мәнi немiс экономисi Кнаптың (“Государсвенная теория денег”
Ақша – құқықтық тәртiптiң өнiмi, мемлекеттiк билiктiң туындысы;
Ақша мемлекеттiк хартальдiк төлем құралы, яғни ол
Ақшаның негiзгi қызметi – төлем құралы.
1929 – 1933 жж. Кономикалық дағдарыс тұсында номинализм
Ақшаның номиналистiк теориясы жағында американ экономиксi П. Самуэльсон
Қағаз ақшалардың пайда болуы металл айналысының объективтi заңдылықтары
Бiрақ қағаз ақшаның шығу тарихы б.ғ.д. I ғ.
Нағыз қағаз ақшалардың пайда болуы Шынғысханның немересi Хубила
XVII ғ. алдындағы капиталистiк тауарлы өндiрiстiң дамуымен қағаз
Сырттай қарағанда, қағаз блгiлерi мемлекет тарапынан жасалынған
Металл ақшадан қағаз ақшаға ауысу себептерi:
Металл ақша айналысы өте қымбат болып келедi және
Монеталардың тозуы және бүлiнуi;
Мемлекеттiк билiк пен жалған монеталарды жасаушылардың монеталарды бұзуы;
Мемлекет шығындарын қағаз ақшаларды жабу үшiн шығарады.
Осыған байланысты, К. Маркс атап көрсеткендей: “өзiнiң айналыстағы
Қағаз ақшалар ақшаның номиналдық құрамының нақты құрамынан бiртiндеп
Қағаз ақша мемлекеттiң өз шығындарын табу үшiн шығарылатын,
Қағаз ақшалар толық құнсыз болып келедi, себебi, өзiнiң
Егер “нағыз” ақшалар айналыста өзiнiң меншiктi құнының арқасында
Ақшалар ешқашанда алтынға ауыстырылаған. Бiрақ кейбiр жағдайларда мемлекет
Қағаз ақшалардың өзiнiң меншiктi құны болмағандықтан да ,
Қағаз ақшалардың меншiктi құндарының болмауына байланысты олар өздерiнiң
Мұның бәрi бағаның өсуiне әкелiп соғады. Жалпы алғанда
Қағаз ақшалар әрдайым көмекшi сипатқа ие. Қағаз ақшалардың
Несиелiк ақшалар – бұл несие негiзiнде алтынның
Несие ақшалардың негiзгi түрлерiне: вексель, банкнота, чек, несие
3) Ақшаның сандық теориясы.
Айналыстағы ақшаның саны К. Маркстiң ашқан ақша айналысының
Монетаристер деп аталатын, ағылшын классикалық экономика мектебiнiң
PY = TV+DV1
мұндағы: P – бағаның жалпы деңгейi;
Y - өндiрiс көлемi;
T – ақша белгiлерiнiң саны;
D – депозиттер;
V және V1 – ақшаның және депозиттiң айалыс
1929 ж. ұлы депрессиядан кейiн ақшаның сандық теориясы
Соңғы он жылдықта етек ала бастаған инфляциялық процестер
Ақшаның төлем құралы ретiнде қызмет етуi айналысқа қажеттi
Ас = Тб.с. – Нт.б.с. + Тс –
Ас – төлем құралы
Тб.с. – тауар бағасының сомасы;
Нт.б.с. – несиеге сатылған тауар бағасының сомасы,
Тс – қарыз
Өт.м.с. - өзара есептескен талаптар мен мiндеттемелер
АР – ақша резервтерi;
А – ақшаның төлем және айналыс құралдары ретiндегi
Теңдiкте көрсетiлгендей экономикадағы ақша массасының айналуы мүмкiн себептердiң
Ақшаның сандық теориясы айналысқа қажеттi ақша санын дәл
Орталық банк экономикалық айналымға оның қажеттiлiктерiне сәйкес, несиелеу
Ақша айналысының екi облысының бiрлiгi, яғни ақшаның қолма-қолсыз
Ақша массасының құрамы сол елдiң несие-ақша жүйесiмен анықталады.
Бiздiң республикамыздағы айналыстағы ақша қаражаттарының құрылымына мән
М0 – айналыстағы қолма – қол ақшалар;
М1 - өзiне – М0 –дi қосады, сонымен
М2 - өзiне М1 –дi қосады, сондай-ақ жеке
М3 – М2-ге мемлекеттiк займ облигацияларын қосу.
Ақша массасының көбеюi бiрнеше каналдар бойынша жүредi:
Банкноттар мен монеталар эмиссиясы есебiнен;
Орталық банктен коммерциялық банктердiң несие алу жолдарымен;
Орталық банктiң ел үкiметiне мемлекеттiк бюджет тапшылығын жабу
Орталық банктiң бағалы металдарды, шетел валюталарын және мемлекеттiк
Коммерциялық банктердiң салымдарын жұмылдыру негiзiнде чектер эмиссиясын шығару
Осыдан ақша массасының көлемi Ұлттық банк жүгiзетiн ақша
Нақты бейнелеудегi ЖҰӨ-нiң болжанатын өсiмi;
Жоспарлы кезеңдегi ақша айналысының есептелетiн жылдамдығы;
Жоспарланған кезеңдегi инфляцияның максималды рұқсат етiлген денгейi;
Ақша массасы өсуiнiң бақылау көрсеткiштерi елдiң экономикалық потенциялының
Егер ақша массасы ақырын айналса, бұл ұлттық өнiмдi
.Қазақстан Республикасының ақша жүйесі.
4 Қазақстандағы ақша реформалары.
Қазақстан Республикасында 1993 жылы ақша реформасын жүргізудің негізгі
1991 ж. қаңтарындағы КСРО Мемлекетптік банкінің 1961 ж.
1992 ж қаңтарында Ресей КСРО Мемлекеттік банкін Ресейді
1992 ж. шілдесінде Ресей Орталық банкі егемен мемлекеттерге
Жас тәуелсіз мемлекеттердің директивалық экономика үлгісінен нарықтық үлгіге
1993 ж. мамырында Қырғызстан, тамызында Грузия өз ұлттық
1993ж. 15 мамырында Минскіде рубль зонасында қалған мемлекеттер
ТМД елдерінің іс-әрекетіндегі ашықтық, айқындылық болуы. Бұл
Бұл міндеттемелерді орындау-айналыстан шығарылған банкноталарды кеңестік ақшаны пайдаланылатын
Сол кезде аймағында қалған мемлекеттер жаңа типті рубльдік
Сол кезде рубль зонасында үш мемлекет - Ресей,
1993ж. 23 шілдесінде Ресей Банкісі 1961-1991 жж. шығарылған
Сөйтіп, 1992-1993 жж. Егемен елдердің бірсыпырасы өз ұлттық
1992 жылдың бірінші жартысында Қазақстан Республикасының Президенті, үкіметі,
1993 ж. 12 қарашасында Қазақстан Республикасының Президенті
1993 ж. 15 қарашада
1993 ж. 18
Қазақстан Республикасының жасы 16-ден асқан барлық азаматтары 100
Қазақстан Республикасының Ұ лттық банкі теңгенің валюталық курсын
Сөйтіп, 1993 ж. 15 қарашада Қазақстан тарихында алғашкы
Халықаралық валюта қоры ҚР-да ұлттық валюта енгізу акциясын
Айналымға теңгені инфляцияның қарқындауы және бұрынғы одақтас республикалардың
1995 ж. орта кезінде Ұлттық банк пен Қаржы
1997 ж. Оңтүстік-Шығыс Азиядағы дағдарыстың күшеюі, әлемдік бағалардың
1999 ж. сәуірінен ҚР үкіметі теңгенің еркін өзгермелі
ҚР-ның төңірегіндегі елдерде - біздің негізгі сауда әріптесімізде
... Біз Ресейден әкелінетін кейбір импорттың тауарларға салынатын
Міне осы тұрғыдан
Сонымен, ҚР теңгесі міне 11 жылдан астам уақыт
6. Қазақстанның ұлттық валютасы – Теңге.
Теңгенің алғашқы банкоталарын полиграфиялық дайындауды «Харрисон және ұлдары»
Ұлттық валюта енгізілгеннен кейін алғашқы екі жыл біздің
Бұдан кейінгі жылдары теңгенің АҚШ долларына қатынасы бойынша
Негізінен, теңгенің он жылдық тарихын мынандай кезеңдерге бөлуге
1-кезең. Инфляцияны ауыздықтау, ұлттық валютаның және және қаржы
1995 жылдың аяғында – 8,2% болған ЖІӨ өсу
1993 жылғы қарашада теңгенің енгізілу кезіне қарай Қазақстанның
Банк секторын едәуір сауықтыру жөніндегі іс-шараларды жүргізу нәтижесінде
2-кезең. Экономиканы тұрақтандыруға қол жеткізу және банк жүйесін
Банк секторын шоғырландыру және сауықтыру процестері екінші деңгейдегі
1998 жылғы қаңтардан бастап Қазақстан рыноктық қатынастар негізінде
3-кезең. Экономиканың тұрақты өсуі, қаржы секторын қарқынды дамыту
ЖІӨ-нің жиынтық өсуі соңғы 3 жылда 33%-ға жуық
Соңғы 3 жылда инфляцияның орташа жылдық деңгейі 13,2%
Инфляция қарқынының баяулауы Ұлттық банкке қайта қаржыландыру ставкасын
Банк секторы қаржы жүйесінің ең үлкен және тез
Қазіргі уақытта Қазақстанда 36 банк жұмыс істейді, оның
Банк жүйесінің тұрақтылығы нығая түсуде. Оның валюта баламасындағы
Соңғы 3 жылда банк жүйесіндегі депозиттер 5,1 млрд.
Банктердің ресуртық базасының қарқын алуы оларға экономиканы кредиттеу
7. Теңгенің тұрақтылығына қол жеткізу жолдары.
Ұлттық валютаның ішкі тұрақтылығы инфляция қарқынының төмен болуының
Экономикда ақша ұсынысының сұраныстан едәуір артуы бағалардың өсуіне,
Ақша-кредит саясатының негізгі құралдары ашық рынок операциялары –
Банк жүйесінің өтімділікті реттеудің қосымша құралы тікелей және
«Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы» Заңға енгізілген 1
Теңгенің айырбас бағамының өзгеру қарқыны төмен және тұрақты
Ұлттық банк сыртқы рынокта қазақстандық тауарлардың баға бәсекелестігі
8. 2004-2006 жылдарға арналған ақша-кредит саясатының негізгі
Өткен 2003 жыл Қазақстанның қаржы секторы үшін мерейтой
2003 жылы орташа жылдық инфляция 6,4% болды. Жыл
Өткен жылы теңге нақты алғанда АҚШ долларына қарағанда
2003 жылғы едәуір маңызды оқиғалардың ішінен елдің сыртқы
2003 жылы Ұлттық банктің таза халықаралық резервтері 58%-ға
Қазақстанда ақша базасы – 52,2%-ға 316,9 млрд. теңгеге
2003 жылы қаржы секторының негізгі сегментері – банк
2003 жылы екінші деңгейдегі банктердің жиынтық активтері 46,5%-ға
Барлық қадағалау функцияларының 2004 жылғы 1 қаңтарда құрылған
2004 жылдан бастап Ұлттық банктің негізгі мақсаты ретінде
Негізгі мақсатты орындау үшін Ұлттық банкке мынадай міндеттер
Мемлекеттің ақша-кредит саясатын әзірлеу және жүргізу;
Төлем жүйелерінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
Валюталық реттеуді және валюталық бақылауды жүзеге асыру;
Қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге ықпал ету.
Инфляциялық таргеттеу принциптерін пайдаланатын көптеген елдер инфляция жөнінде
Ұлттық банк 2004 жылдан бастап «базалық инфляция» индексіне
2004 жылы ақша-кредит саясатының негізгі мақсаты орташа жылдық
Сыртқы рыноктарда Қазақстан тауарларның бағалық бәсекелестік қабілетін қолдау
Қаржы секторын дамыту тұжырымдамасына сәйкес ағымдағы жылы валюталық
Ұлттық банктің алтын-валюта резервтеріне 3 айдан астам уақытқа
Ақша агрегаттарының жылдық өсуі экономикалық өсудің жоғары қарқындарын
Ақша-кредит статистикасын және бухгалтерлік есепті жетілдіру бойынша жұмыс
Төлем карточкаларына қызмет көрсету бойынша бірыңғай ұлттық желі
Қаржы жүйесінің тұрақтылығын қамтамасыз етуге ықпал ету бұрынғыдай
Кредиттік ставкаларды төмендету мен шағын және орта бизнес
Сонымен бірге, шағын кәсіпкерлікке берілетін кредиттер бойынша
Бағалы қағаздар рыногын дамытудың басты міндеттерінің бірі ұжымдық
Ұлттық банк Алматы қаласын аймақтық қаржылық орталық ретінде
Ең соңында, Ұлттық банк Бірыңғай экономикалық экономикалық кеңестік
9 Қазақстандағы карточка жүйесі.
Қазақстанда бүгінгі күні 2,0 млн. жуық қазақстандық (халықтын
Төлем карточкаларының 70%-ға жуығы – VISA төлем жүйесінің
Өкінішке орай, төлем карточкаларының мүмкіндіктері бізге әзірше толық
Және барлық «операциялар» шоттағы қалдықты білумен және жалақы,
Есеп айырысудың қолма-қол жасалмайтын нысанын дамыту мақсатында Қазақстан
Ұлттық банктің бастамасы бойынша және қазақстандық 11 банктің
ТКҰБЖ-ның негізгі мақсаты мыналарды қамтиды:
ақша айналымында бақылауды күшейту және қолма-қол ақшаның көленкелі
жалақы, зейнетақы, жәрдемақы төлеудің тетігін жетілдіру;
коммуналдық төлемдер жинау, көлік, байланыс қызмет көрсетулеріне ақы
бюджеттік (салық, кеден) және өзге де міндетті алымдарды
қолма-қол ақша эмиссиясына жұмсалатын шығыстарды қысқарту.
Жалпы ұлттық міндеттерді іске асыру мақсатында барлық банктерді
Сонымен, «Процессинг орталығы» ЖАҚ-ы алдында мынадай негізгі міндеттер
микропроцессорлық технологиялар базасында төлем карточкаларының ұлттық жүйесін құру;
халықаралық және ұлттық карточкаларды қабылдауды қамтамасыз ететін жалпы
Қазақстан Республикасының валюта жүйесі
1. Валюталық операцияларды жүргізуге құқығы бар б/р өкілетті
ҚР территориясында валюталық операция субъектінің құқығы мен міндеттемелерін
Валюталық заңды сақтауды бақылау(валюталық бақылау)
Валюталық нарықтық жағдайын, істелген валюталық операциялардың көлемі мен
Валюталық реттеу есебін шешу үшін ҚР ҰБ келесі
Валюталық операциялардың субъектілері мен объектілердің, валюталық операциялардың субъектілердің
Субъектілердің, объектілердің, көлемнің және тағы басқаға байланысты анықталған
Шетел валютасын пайдаланумен байланысты лицензиялау ісі;
Валюталық операцияларды тіркеу;
Валюталық операциялар түрлі есеп анализі және жинағы;
Валюталық заңның сақталуын бақылау, сонымен қатар экспортты-импортты мемлекеттің
Валюталық реттеу сұрақтары бойынша халықаралық келісім (көбінесе,
–ң статьялар келісімінің VIIIстатьясына қосылды).
Валюталық реттеу жүйесінің негізі валюталық бақылау болып табылады.
Жүргізілетін валюталық операциялардың заңға сәйкестілігін анықтау және оларды
Шетел валютадағы төлемдерді және олардың келісім –шарт міндеттеріне
Валюталық операция бойынша есеп беру мен есептің толықтығын
15.2 Валюталық шоттарды ашу тәртібі; Шетел кәсіпкерлермен төлемді
Нотариуспен бекіттілген өкілетті құжаттардың көшірмелері;
Валюталық счеттыашу үшін заңды тұлғылардың өтініші;
өкілетті тұлғылардың қолдарының және мөрлердің үлгілері;
салық төлеуші ретінде тіркелуі туралы анықтама;
ҚР өкілетті органдарында тіркелу туралы күәлік.
Банк төлем жүргізілетін келісім шарттарының , келісімдердің көшірмелері
Кәсіпкерлік өнеркәсіппен айналысатын жеке тұлғалар банкте шот ашу
Шот ашу туралы өтініш
Жеке күәлік көшірмесі
Салық есебінде клиенттің тіркеуде тұрғанын күәләндыратынсалық қызметі органынан
Мемлекеттік тіркеуден өткен фактті куалғыдыратын өкілетті органнан берілген
Шотқа түскен валюталық қаржылар заңды болу қажет: экспортты,валюталық
Валюталық шоттан-импортты тауар бойынша контрактінің төлемін жүзеге асырған
Ұсынылған құжат негізінде валюталық шоты ашқан кезде 9
Жоғары айтылғандай , шетел валютамен оларды жүргізу үшін
4Кейбір шетел валютадағы операциялар ҰБ тіркеуге жатады,
180 күннен артық мерзімге берілетін несиелер
180 күннен артық мерзімге резидент емес тұлғылардың резиденттің
180 күннен артық мерзімге импортты мәлімет бойынша резидент
ҚР –да резидент еместердің инвесторы;
Жылжымайтын мүлікке меншікті және басқа да құқықтардың төлеміне
Экспортты мәлім кезеңдегі мерзімді 180 күннен асатын уақытта
ҚР Қаржы Министрлігімен және статистиканың мемлекет
Валюталық операцияларды жүргізу кезінде болар тәуекелге ұшырау мүмкін
Валюталық позиция – бұл банктің валютадағы міндеттерінің және
Жабық валюталық позиция кезінде банк шетелдік валютаны сатып
Ашық валюталық позиция банктің шығын тәуекелімен байланысты, өйткені
Ашық Ашық валюталық позиция қысқа болуы мүмкін, егер
Тұрақты валюта бойынша ашық валюталық позицияның (ұзақ және
Банктің валюталық операциясының классификациясы жалпы банктің критериялары бойынша
ҚР территорияда атқарылатын
Валюталық құндардың Қазақстанның шекарасын өтуімен байланысты
Республикадан тыс банктің атқаратын операциялары.
2.
Валюталық операциялардың түрлері мен оның есебі.Екінші дүние дүние
Оның мәні мәлімнің құрылған кезіндегі бекіткен бағам бойынша
«Свифт» байланыс электронды құрылының және банкаралық электронды аударымдар
Ұзаққа қалдырылмайтын жеткізумен валюталық операциялар валюталық позицияның ең
Шетелдік валютамен жедел мәлумдер (форвардты, фьючерсті)-бұл бекітілген бағам
Мәліменің құрылұ уақыты мен оны орындау мерзімі
Кезең
Кезкелген
Операцияның белгілі мерзімінен кейін атқарылатынына қарамастан,валюта бағалы мәлімені
«Спот» және форвард мәмлелері бойынша валюта бағаның айырмасы
Коммерциялық мақсатта валютаны айырбастау ,валюталық келістің алдын ала
Валюта бағамының төмендеу мүмкіндігімен байланысты шығындардан шет еліндегі
Бағамды айырма есебінен спекулятивті пайда табу.
Валютамен «опцион» (лат optio , optionis – таңдау
70-шы жылдардан батыс мемлекеттерде тұрақсыз валюталық бағама өтуімен
сатып алушы үшін сатушы және сатушы үшін сатып
Нақты және жедел операцияларды құрайтын валюталық мәлім түрі
6. Бұл кезде клиент маржада үнемдейді –
3.Валюталық операциялар жөнінде түсінік.
Валюталық операциялар түсінігініңмазмұны мен мәнін ашу мақсатында тақырыптың
Меншік құқығы мен басқа да құқықтарының валюталық құндылықтарға
Қазақстан Республикасының валюталық құндылықтарды енгізу және шығару операциялары.
Халықаралық ақша аударымдарын жүзеге асыру.
Бірақ бұл операциялармен ғана валюталық операциялартізімі шектелмейді. Валюталық
Шетел валютасындаорындалатын операциялар заңға сәйкес жүзеге асырылады. Банктер
4.Валюталық операциялардың экономикалық негіздері.
Валюталық операциялар түсінігінің мазмұны мен мәнін толық ашу
Шетел валютасы болып саналады:
банкноталар, қазыналық билеттер, сәйкес шет мемлекетте заңды түрдегі
шетел мемлекеттерімен халықаралық ақшалай немесе есеп- айырысу бірліктеріндегі
Ал валюталық құндылықтарға:
1) Шетел валютасы.
2 )Шетел валютасындағы бағалы қағаздар- төлем құжаттары (акция
3) Бағалы металлдар – алтын, күміс платина
4) Табиғи бағалы металлдар- алмаз, рубин, изумрудтар, жемчуг
Қазақстан Республикасының валютасына кіреді:
айналымдағы, сонымен қатар айналымнан шығарылған, бірақ айырбастауға жататын
Қазақстан Республикасы банктеріндегі мен басқа да несиелік мекемелеіндегі
ҚР валютасындағы бағалы қағаздар- теңгеде көрсетілген төлем құжаттары
«Резидент» түсінігінің құрамына келесі категориялы азаматтар мен
ҚР территориясында тұратын тұлғалар
( белгілі бір мерзімде ҚР территориясынан тыс тұратын
ҚР заңдарына сәйкес және қР территориясында орналасқан заңды
тұлғалар;
Заңды тұлға ретінде саналмайтын, бірақ ҚР-ның заңына сәйкес
ҚР –ң территориясынан тыс орналасқан дипломатиялық және басқа
ҚР территориясынан тыс жерде орналасқан резиденттердің филиалдары
«Резидент емес» тұлғаларға жатады:
ҚР тыс мемлекеттерінің заңына сәйкес және ҚР да
Заңды тұлға болып табылмайтын мекемелер мен организациялар.
ҚР территориясында шетел дипломатиялық және басқа да ресми
ҚР-ның территориясында орналасқан резидент еместердің филиялдары.
Валюталық операциялар түсінігінің мазмұны мен мәнін ашу
Меншік құқығы мен басқа да құқықтарының валюталық құндылықтарға
Қазақстан Республикасының валюталық құндылықтарды енгізу және шығару операциялары.
Халықаралық ақша аударымдарын жүзеге асыру. Бірақ бұл операциялармен
Шетел валютасында орындалатын операциялар заңға сәйкес жүзеге асырылады.
Валюталық қатынасты реттеуде негізгі ролді арнайы валюталық заң
Резиденттер арасындағы операция бойынша төлемдер тек
Ерекше банктік операцияларды атқаратын өкілетті банктер мен ұйымдардан,
Резиденттердің тауар мен қызмет көрсету түрінде төлем алатын
Қазақстан Республикасының президенті халықаралық міндеттеменің атқарылу мақсатында және
Республикасының Ұлттық банк ҚР Президенттік «ҚР Ұлттық банк
Валюталық бақылау органдары ( Ұлттық банк пен ҚР-ның
Валюталықбақылаудың негізгі жолдары мынадай:
Өткізілген валюталық операциялардың заңға сәйкестігін анықтау және қажетті
Мемлекет алдындағы шетел валютасында резиденттердің міндеттемелерін өтегенін, сонымен
Шетел валютасындағы төлемдердің негізділігін тексеру.
Валюталық операциялар бойынша есеп ақпардың толықтығы мен объективтілігін
Валюталық бақылаудың негізгі органы – ҚР Ұлттық банкі
Шетел валютасы мен шетел валютасындағы бағалы қағаздардың Қазақстанда
Резиденттер мен резиденттер емес тұлғалар үшін нормативті актілер
Валюталық операциялардың барлық түрін орындайды.
Шетел валютасы мен бағалы қағаздармен орындайтын операцияларға резиденттер
Банктерге және басқа да несиелік мекемелерге валюталық операцияларды
Есеп беру, ақпар құжаттардың бір нысандылығын белгілейді.
Басқа да қызметтерді орындайды.
Валюталық бақылаудың болмауы еліміздің валюталық жағдайының құлдырауына әкеліп
Валюталықлегеталар беруде көптеген шығындарға ұшыратты, сонымен қатар валюталық
Осы себептен қазірні валюталық бақылаудың көптеген кемшіліктерін табу
Жоғарыда айтылғандай, валюталық реттеу жүйесінің негізі валюталық бақылау
жүргізілетін валюталық операцияның заңға сәйкестілігін анықтау және оны
шетел валютасындағы төлемдерді және олардың келісім шарт міндеттемелеріне
валюталық операция бойынша есеп толықтығын тексеру.
Валюталық лицензиялар.
Валюталық операцияларды жүргізу үшін әрбір банк Ұлттық банктен
заңды және жеке тұлғалардың төлеміне және шарттарына шетел
банктерге және кәсіпорынға шетел валютасында несие және зайымдарды
заңды және жеке тұлғалардан қаржылық құжаттардың шетел валютасында
валютаның сату мен сатып алуын жүзеге асыру:
шетел мемлекеттерінің бір – бірімен корреспонденттік қатынастарды ұйымдастыру:
клиенттің шетел валютасында кассалық қызмет көрсетуді жүзеге асыру:
саудалық және саудалық емес операциялардың төлемін шетел валютасында
халықаралық банктік практикаға сәйкес басқа да операцияларды жүргізу.
Лицензия алу үшін ттөмендегідей құжаттар ұсынылады:
Бекітілген банк жарғысының көшірмесі.
Шетел валютасында орындалатын операцияларды орындауға банктің толық дайындығы
Шетел валютасымен орындалатын операциялармен айналысатын банк бөлімшелерінің сипаттамасы
Банктің валюталық операцияларды жүргізуіне жауап беретін басшылары жөнінде
Корреспондентті келісімге келісетіндігі жөнінде өкіметті банктен алынатын хат
Банк балансы мен соңғы күнгі теңгедегі операциялардың нормативтері
Банк ішіндегі бақылауды ұйымдастыру жөніндегі анықтама.
Соңғы күнгі пайда мен шығындар жөніндегі ақпар.
Қаржылық жылдың соңына жазылған жылдық ақпар.
Аудиторлық қорытынды.
Басты лицензия алатын банктерге – корреспонденттік келісімдер жөнінде
Валюталық лицензиялар алу үшін Ұлттық банктерге төмендегідей квалификациялық
Клиенттерге ағымдағы валюталық шоттарды ашу және жүргізу теңгеде
Саудалы емес операцияларды шетел валютасында жүргізуге Ұлттық банк
ҚР территориясында заңды және нормативті актілердің реттелу тәртібін
Инстукцияларды білу.
Нақты шетел валютасымен операцияларды орындайтын жұмысшылардың болуы.
Шетел валютасындағы корреспонденттік топтың болуы тиіс.
Оргтехника мен жаңа технологиямен жабдықталған болуы тиіс.
Лицензия алу үшін қажетті шарттардың бірі шетел банктерімен
Тауарлар мен қызметтерді экспорттау мен байланысты халықаралық есеп
Ішкі валюталық нарықта шетел валютасын сату және сатып
а ) валюталық заңдарды білу керек.
б ) валюталық нарықтардың конъюктурасын білу керек.
в ) пайда болған қауіптерді бағалай алуы керек
- Ең аса бір күрделі шетел
- Арнайы лицензияны қажет ететін тағы бір халықаралық
Ұлттық банктің беретін лицензиялар түрі төмендегідей:
Реттік – шетел валютасында қандай да бір операцияны
Ішкі лицензия – біздің банк мекемелеріне шектеу қоймай-ақ
Кеңейтілген лицензия – банкке шектеулі шетел банктерімен корреспонденттік
Басты лицензия – банкке шетел банктерімен корреспонденттік қатынас
Қолданылған әдебиеттер.
Ақша, несие, банктер: Оқулық /
С.Б. Мақыш , Оқу құралы / “Ақша
Деньги, кредит, банки: Учебник
Абрамова М.А., Александрова Л.С. /
Баян Көшенова , Оқу құралы / Ақша,
Бункина М.К. / Деньги, банки,
“Қ.Р-да ұлттық валютаны енгiзу туралы” Қ.Р. Президентiнiң
“Қ.Р-ның ақша жүйесi туралы” Қ.Р-ның Заңы //
“Валюталық реттеу туралы” Қ.Р –ның заңы
10.Экономическая теория./ А.И. Добрынина, Л.С. Тарасевича. Саннк-Петербург 2001.
11. Аубакиров Я. А. Байжұманов Б.Б.
Қолма -қол және жедел валюталық операциялар. Валюталық операциялардың есептелуі
Валюталық шоттарды ашу тәртібі
Валюталық операцияларды жүргізудің мәнімен түрлері
Қазақстан Республикасындағы валюталық операцияларды реттеу
Қазақстан Республикасындағы валюталық операциялар
Банктің шетел валютасы бойынша валюталық ұзақ позициясы
Шетелдік валютамен жүргізілетін операциялардың салдары
Несие бойынша пайыздарды есептеу және алу есебі
Валюталық операцияларды тіркеу
Ағымдағы шоттағы шетел валютадағы ақша қаражаттарының есебі