Шілікті алқабындағы Бәйге төбе қорғанының құрлысы

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ТАРИХ ФАКУЛЬТЕТІ
АРХЕОЛОГИЯ ЖӘНЕ ЭТНОЛОГИЯ КАФЕДРАСЫ
К У Р С Т Ы Қ
Тақырыбы:
Шілікті алқабындағы Бәйге төбе қорғанының құрлысы.
Орындаған: ІІІ курс, АЭ-21К бөлімінің
студенті Жабықбай Әлфар
Тексерген: т.ғ.д. профессор Толеубаев Ә.Т.
АЛМАТЫ 2005
МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ 3
Чериков зерттеген қорғандардың құрылысы 5
Шілікті алқабындағы Бәйге төбе қорғанының құрылысы 8
ҚОРЫТЫНДЫ 12
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИТТЕР ТІЗІМІ 14
КІРІСПЕ
Шілікті алқабы – көлемі Батыстан Шығысқа қарай 60
Әуелі ерте Темір дәуірі ескерткіштерінің едәуір бөлігі –
Біздің жыл санауымызға дейінгі ҮІІІ – ҮІ ғ.ғ.
Шілікті даласы туралы алғашқы мәліметтер 1869 жылы „Томские
1909 - 1910 ж.ж. Семейлік гидротехник Г. Бокий
Чериков зерттеген қорғандардың құрылысы
Әйгілі археолог Сергей Черников қазба жұмыстарын 1949 жылдан
С. Черников қазған „Алтын қорған” ірі құрылыстарға жатады:
Құрылыстың табанына жеткенде мола шұңқұрының тереңдігі 1 метр
Жоғарғыда айтылған ағаш құрылыстың биіктігі 1,20 метр. Бөренелер
Бөренелердің арасында қуыстар уатылған таспен бекітілген. Бөлменің шығыс
Қорғанның табанынан ірі – ірі уатылған тастарды үш
Өкінішке орай, бұл қорған ерте заманда тоналған болып
Археологтарға жеткен мүлікті тізімдеген С. Черников барлығы 524
Шілікті алқабындағы Бәйге төбе қорғанының құрылысы
2003 жылы Қазақ Ұлттық Университетінің археологиялық экспедициясы –
Бәйгетөбе қорғаны Шілікті алқабында ғана емес, бүкіл Қазакқстандағы
Үлкен Бәйгетөбе жарты сфера тәрізді алып құрылыс, Топырақ
Үлкен Бәйгетөбе қорғаны төрт бағыт бойынша қазылды. Қазылған
Төбені зерттеу барысында қорғанның нақ ортасынан, қабірхананың үстіне
Қорғанның архитектуралық құрылысы.
Қорғанның архитектуралық құрылысына келер болсақ, етегіндегі түғыр тастардан
Бөренелі тас пирамида: Бәйгетөбе қорғаны күрделі архитектуралық құрылыс.
Тас құрылыстың орташа диаметрі – 16,5 метрді құрайды.
Пирамидалық келбетпен ағаштарды айқастыра қалап шыққанда, кең жерлеу
Сонымен оба құрылысының реті былай болып келеді. Қорғанның
Қабірханаға шығыс жақ беттен келіп кіретін дәстүрлі дәліс
Дромостың тереңдігі 0,8 – 0,9 метр болады, мұндай
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта келгенде бұл қорғанның құрылысына қарап, сол кездегі
Қазақстандағы кең тараған ескерткіштердің қатарында ерте темір кезіңіндегі
Бәйгетөбе қорғанының құрылымы күрделі. Біздің заманымыздан бұрынғы ҮІІІ
Бәйгетөбе қорғанының ашылуы кезінде көрінген сегіз қабырғаның топырақ
Қорыта келгенде, қазіргі таңда Қазақстан тарихын жазу үшін,
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИТТЕР ТІЗІМІ
Қазақстан тарихы І – том. - Алматы, 1996
А. Исин. Шыңғыстау, Берел, Шілікті, Абыралы.
Семей, 2004 ж.

Ұқсас жұмыстар

Ерте темір дәуірі отрядын

Алтай – Тарбағатай аралығындағы ертесақ ескерткіштері

Алтын адам жәдігерінің зерттелуі-ұлттық құндылық

Бесшатыр ескерткіштерінің әшекейлері

Қазақстан аумағындағы сақтардың археологиялық ескерткіштері

Қазақстан териториясындағы ертедегі көшпенділер мәдениеті мен өнері

Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік мұражайының ақпараттар жүйесін құру

XX ғасырдағы Қазақстандағы археологиялық ескерткіштердің зерттелуі мен қазба жұмыстары

САҚ МӘДЕНИЕТІНДЕГІ ПОЛИМОРФТЫҚ БЕЙНЕЛЕР