Ұңғыманы бұрғылау

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ . . . . . . . .
І. Геологиялық бөлім
1.1. Алаңның физикалық, географиялық, экономикалық жағ- . . .
дайлары
1.2. Алаңның геологиялық, геофизикалық зерттелу тарихы . . .
1.3. Литологиялық, стратиграфиялық қима . . . .
1.4. Тектоника . . . . . . .
1.5. Мұнайгаздылығы . . . . . . .
1.5.1. Тұзүсті кешенінде мұнай мен газ қорларының заңдылықты
түрде таралуы . . . . . . .
1.6. Жер асты суларының сипаттамасы . . . .
1.7. Мұнай және газ қорларын есептеу. . . .
1.8. Жобалау, іздестіру жұмыстарының әдістері мен көлемі
1.8.1. Іздестіру жұмыстарының мақсаттары мен міндеттері
1.8.2. Іздестіру ұңғымаларын орналастыру жүйесі
II. Техникалық бөлім
2.1. Ұңғыма бұрғылаудың геологиялық жағдайлары . . . .
2.2. Жуу сұйықтығының қатарының сипаттамасы . . . .
2.3. Ұңғымалардың үлгілі құрылмасын негіздеу. . . . .
2.3.1. Қолдану тізбегін есептеу . . . . .
2.3.2. Пайдаланылатын құбырды цементтеуді есептеу. . . . .
2.4. Ұңғыма сағасын жабдықтау
2.5. Геологиялық, геофизикалық зерттеулер жинағы . . .
2.5.1. Шламды және жыныс үлгісін іріктеу. . .
2.5.2. Геологиялық, геохимиялық зерттеулер . . . .
2.5.3. Өнімді қабаттарды сынау және бақылау . . .
2.5.4. Пайдалану тізбегі түсірілгенен кейін, ұңғыны өнімдікке байқау
III. Экономикалық бөлім
Мұнай мен газға геологиялық барлау жұмыстарын ұйымдастыру
3.1. Еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру. . . . .
3.2. Материалдық-техникалық жабдықтауды ұйымдастыру. . . .
3.3. Ұңғыма құрылысын қажет мерзімде негіздеу
3.4. Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерді есептеу. .
ІV. Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау
4.1. Еңбек қорғау. . . . . . .
4.1.2. Пайдалы қазбалар, мұнайгаздың физикалық, химиялық қасиет-
4.1.3. Таңдаған қоймалар мен қоршаған ортаны қорғау.
4.2. Қоршаған ортаны қорғау. . . . .
4.2.1. Табиғи қоймалар мен қоршаған ортаны қорғау. . .
ҚОРЫТЫНДЫ. . . . . . . . .
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ. . . . . . . .
Дипломдық жобаның тіркемелері
1. Алаңның шолу картасы.
2. Литологиялық, стратиграфиялық қимасы. Масштабы 1:10 000
3. Каспий маңы ойпатының шығыс бортының тектоникалық схема-
сы. Масштабы 1:
4.“D”, “Q” шағылу горизонттары бойынша құрылымдық
5. I-I және II-II сызықтары бойынша геологиялық-геофизикалық
малар. Масштабы: көлденең 1:25 000
тігінен 1:10 000
6. Геологиялық-техникалық тапсырма. Масштаб 1:5000
7. Негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіш.
АНДАТПА
Дипломдық жобада Атырау облысында орналасқан Солтүстік Ду- лат алаңы
Жобаланған алаңның өнімді қабаттары пермь-триас түзілімдерімен байланысты.
Жобалық тереңдігі 2106 м, 3005 м және 2302 м
АННОТАЦИЯ
В дипломном проекте обосновывается геолого-технико-экономическая целесообразность постановки поисковых работ
Проектируется заложение трех поисковых скважин (одна независимая и
.
КІРІСПЕ
Каспий маңы ойпаңы-Қазақстандағы ең көне мұнай өндіру аудандарының біріне
Соңғы 12-15 жылдағы Каспий маңы ойпаңындағы зерттеулер негізі- нен
Тұзасты шөгінділерінің құрылымын зерттеуде және өндіруде өте көп шығын
Осы дипломдық жоба Каспий маңы ойпаңының орталық бөлігіндегі тұзүсті
Әкімшіліктік орналасуы бойынша зерттеу алаңы (80%) Атырау облы сындағы
Осыған орай жұмыстың геологиялық тапсырмасының мақсаты Тамды көл, Бұрмасай,
Іздеу зерттеулерінің нәтижесінде алаңның
тұзүсті шөгінділердің мұнай және газ тұтқыштары ашылған.
Алаңның болашағы түзілімдердің тұзүсті кешенімен,
Диплом жобасын құрастыруға диплом алдындағы өндірістік тәжірибе
1. Геологиялық бөлім
1.1 Алаңның физикалық, географиялық, экономикалық жағдай- лары.
Берілген алаң Каспий маңы ойпаңының шығыс
Әкімшіліктік қатынастан алғанда берілген алаң Атырау облысындағы Қызыл қоға
( 1.1-сурет ).
Облыстың орталығы Атырау қаласына 300
Абсолюттік белгісі Сағыз өзені арнасының бойымен алғанда минимал- ды
50-150 м, ал бөлек төбелерінің биіктігі 30-дан 100 м-ге
Ауданның су жүйесін Сағыз, Ойыл өзендері қамтамасыз етеді. Жазда
Ойыл және Сағыз өзендерінің жайылмалары кей жерлерде батпақтал ған.
құрайды. Сусазды грунттар ылғал кезінде қатты дымқылданып,
автокөлік тердің өтуіне кедергі келтіреді.
Климаты маусымдық және тәуліктік температураларының орасан
ауытқуларымен келетін күрт континентальды боп есептеледі. Қысы біршама суық.
Жауын-шашын сирек жауады. Күзі салқын, күңгірт райлы боп келеді.
1.2 Алаңның геологиялық-геофизикалық зерттеліну тарихы.
Жұмыс алаңы геологиялық-геофизикалық әдістермен әркелкі зерттелген. Каспий маңы ойпаңының
Осыған байланысты тұз күмбезді құрылымдар аумағындағы дөңес
бөліктер мен көмкерілген белдемдер бөлек-бөлек талданған.
Алаңның аумағындағы геологиялық-геофизикалық зерттеліну мәліметтері 1.1-кестеде келтірілген.
Тұзүсті кешендері құрылымдық-іздеу бұрғылаумен қатар геологиялық түсіріліммен зерттелсе, ал
Аэромагниттік 1:50000 масштабты түсірілімдердің нәтижесінде Та
картасы құрылып, қимадағы жыныстардың магниттік қасиеті, жеке жарылымды тектоникасы
1960-1964 ж қаралып отырған алаңда 1:200 000 масштабты
планометрлік гравиметриялық түсірілімдер Орал және Ақтөбелік геофизикалық экспедицияларымен жүргізілді.
1967-1972 ж Іле геофизикалық экспедициясы осы жұмыстардың нәтижелері бойынша
Қаралып отырған алаңда 1964 жылдан 1984 жылға дейін 1:50
Гравибарлау жұмыстармен тұзүсті және тұзды құрылымдық кешендерінің тектоникалық құрылымы
Гравитациялық өрісті талдап зерттеу алаң бойынша терең көмкерілген тұзды
Қазіргі кезде сейсмобарлау тұзүсті және тұзасты шөгінділерді зерттеуде ең
жүйесінде орналасқан 24х нұсқасымен жүргізіледі. Серпімді толқындар көзі болып,
ретінде Прогресс-32 сейсмостанциясы қолданылды. Алғашқы іздеу жұмыстары ГП-8/92-94 жобасымен,
Қазақстан Республикасының жер қорғау комитетінің шешімі бойынша ГП-8/ 92-94
Есеп беру жүйесі бойынша 1850 п.км сейсмоқималар өңделген, сонымен
Сейсмобарлау жұмыстарын жүргізуден басқа жобалау жұмыстары сейсмобарлау және гравибарлау
Каспий маңы ойпаңының шығыс ернеуінде жүргізіліп келген сейсмобарлау жұмыстарын
Сейсмобарлаудың бұл түрлерін қолдану Ақтөбелік Аралмаңының күрделі тектоникалық құрылысын,
Сесмобарлаудың алғашқы нысанасы күмбездердің шығыс бөлігі ұсынылды. 1966ж күмбездің
МОВ-МРНП іздеу жұмыстарымен қатар 1957 ж КМПВ, МОВ, МРНП
және кристалды іргетастың жоғарғы бөлігі құрылысының болмауына әкеп
соқты. Мәліметтер бойынша горизонттар мен іргетастың жоғарғы бөлігінің әртүрлі
Сейсмоқабылдағыштардың ұзындығы 12 км және 9 км. Сесмоқабылдағыштар қадамы
Екінші кезең ( 1970-1980 жж ) сейсмобарлау жұмыстарының сапалы
Үшінші кезең 1980ж басталған сейсмобарлау жұмыстарына жаңа әдістемелік және
1987 ж бастап Каспий маңы ойпатының ернеу маңы белдемінің
Сейсмологиялық жағынан жұмыс алаңы сейсмобарлау жұмыстарын жүргізуде өте қолайлы
I-палеоген табаны.
III-неоком табаны.
V-юра түзілімдерінің табаны.
PT, PT", PT'-пермь-триас түзілімдер қабатындағы горизонттар.
У1-кунгур түзілімдерінің жабыны.
П1-артин түзілімдерінің жабыны.
Алаң бойынша ең тұрақты және сенімді болып III шағылу
Зерттеу алаңында 14 құрылымдық-іздеу ұңғымалары С-1, С-2, С-3, С-4,
Каспий маңы ойпаңындағы шөгінді қабаттың қимасынан КМПВ жұ- мыстарымен
3800- 4000 м/с (триастағы горизонттар), 4500-4700 м/с (кунгур шөгінділерінің
Жұмыс алаңы бойынша беттік сейсмологиялық жағдайлардың қалыңдығы 60 км
Беттік сейсмологиялық жағдайлар ерекшелігі-ұңғымалардың сейсмокаротаж берілгендері бойынша және зерттеу
орындау нұсқасының (МПВ) сейсмикалық бақылауларының арқасында зерттелді.
Зерттеу алаңы аймағындағы қиманың жоғарғы бөлігінің (ЗМС) қабаттық жылдамдығы
( Хабибуллин Э.Г ). Тұзүсті кешен шөгінділері зерттелініп, ІІІ,
1979-83 жылдары Каспий маңы ойпаңының оңтүстік шығыс бөлігінде сейсмогеологиялық
1978-80 жылдары МОГТ іздеу жұмысымен бірге құрылымдық кешені тұзкүмбезді
1985 жылы “Нефтегеофизика” НПО №53/83-85 ГЭПР МОГТ аймақтық сейсмикалық
бойынша тұрғызылған К-3 профилінің мақсаты тұзасты кешендерінің горизонт бойынша
1987-88 жылдары АГФ зерттеу алаңының оңтүстік шығысында ВСМ тәжірибе
1985-1987 ж Гурьев геофизикалық экспедициясы ВСМ жұмыстарын Орал өзенінің
1985 жылы Алматы ГФЭ Каспий маңы ойпаңының оңтүстік шығыс
және шығыс баурайында ВСМ ОГТ іздеу және талдау жұмыстарын
Қазіргі Каспий маңы ойпаңының шығыс жартысының біршама аумағы 1:50
1.1-кесте Геофизикалық-геологиялық зерттелінуі
Жұмыс уақыты, авторы Жүргізілген жұмыстар Жұмыстар нәтижесі
І кезең
1931-1969 жж Сейсмобарлау жұмыстары
МОВ-МРНП сейсмобар-лау жұмыстары. Каспий маңы ойпатының территориясының тектони- калық
1957-1964 жж
Пилифосов В.,
Минеренко В. МОВ-МРНП сейсмобарлау жұмыстары. ХХІІ, МОВ және КМПВ
1965 ж Шұбарқұдық күмбезінің қа- наттарында МНРП және МОВ
1967 ж МРНП қосымша сейсмо-барлау жұмыстары жүргі- зілді.
КМПВ, МОВ, МРНП ай-мақтық жұмыстары. Бұл жұмыстар МОВ-МРНП із-деу-барлау
1.1 кестенің жалғасы
Жұмыс уақыты, авторы Жүргізілген жұмыстар Жұмыстар нәтижесі
Жалыбин Ф.Н. 1969 ж,
Комаров В.П., Чистяков В.
1976 ж МОГТ, КМПВ, МОВ сейс- мобарлау жұмыстарын ор-тақ
Осы жүргізілген жұмыстар
нәтижесінде іргетас релье- фінің схемалары құрылды.
ІІ-кезең
1970-1980 жж
1973-1974 жж МОГТ, ВСП және басқа
1973-1974 жж
МОГТ материалдарын ССЦ – 3
Бұл талдау жұмыстары нақ- ты геологиялық тапсырма-
1985 ж
Гущин Е.С Каспий маңы ойпатының
Бұл жұмыстар нәтижесiнде болашағы зор бiрнеше құ-
кестенің жалғасы
Жұмыс уақыты, авторы Жүргізілген жұмыстар Жұмыстар нәтижесі
Жалыбин Ф.Н. 1969 ж,
Комаров В.П., Чистяков В.
1976 ж МОГТ, КМПВ, МОВ сейс- мобарлау жұмыстарын ор-тақ
Осы жүргізілген жұмыстар
нәтижесінде іргетас рельефінің схемалары құрылды.
ІІ-кезең
1970-1980 жж
1973-1974 жж МОГТ, ВСП және басқа
1973-1974 жж
МОГТ материалдарын ССЦ – 3
Бұл талдау жұмыстары нақ- ты геологиялық тапсырма-
III – кезең
1980 ж
Каспий маңы ойпатының шығыс және оңтүстiк
1985 ж
Гущин Е.С МОГТ сейсмобарлау жұ- мыстары Темiр карбонатты
Тұрлан геофи- зикалық экспе- дициясы
Каспий маңы ойпатының терең сулы бөлiгiн
Көптеген құрылымдардың ашылуына әкелді.
1.3 Литологиялық, стратиграфиялық сипаттамасы.
Зерттеу алаңы Каспиий маңы ойпаңының ішкі бөлігінде орналасып, шөгінді
Жұмыс алаңындағы тұзасты шөгінділер ұңғылармен ашылмаған. Геологиялық зерттеулердің мәліметтері
Ойпаңның құрылымдық- тектоникалық этажының тұзасты шөгінділерінің стратиграфиялық тарамдалуы баурай
Төменгі пермь жүйесі-P1
Төменгі пермь сақмар, артин және кунгур ярустарымен берілген.
Сакмар жікқабаты-P1s
Сақмар жікқабатының түзілімдері Оңтүстік Ембі көтеріліміндегі Сарықұм алаңында Г-1
Артин жікқабаты -P1ar
Артин жікқабатының жыныстары Каспий маңы ойпаңының шығыс ернеумаңы белдемінде
Құмтастары сұр, ірі түйірлі болып келеді. Саздары қара, қара-сұр,
Қима әртүрлі және тұрақсыз құрамымен сипатталады: құмтастар, құмайттастар, әктастар,
Зерттеуге алынған алаң аумағындағы құрылымдық-іздеу ұңғыларымен ашылған көне жыныстарды
Кунгур жікқабаты-P1kr
Кунгур жікқабатының түзілімдері қаралып отырған ауданда кең тараған. Олар
Төменгі сульфат-терригенді буда Жылансай, Жаңажол, Әлібекмола, Шеңгелші, Кенқияқ құрылымдарындағы
Галогенді будасы Жылансай күмбезінде, Жаңажол, Кенқияқ, Әлібекмола көтерілімдерінде ұңғымалармен
Галоген будасы табанында тұздардың филип горизонтының сульфат терриген жыныстарымен
Жоғарғы сульфат-терригенді будасы екіге бөлінеді. Екеуінің біреуі
тұздың қышқылдануының нәтижесінде пайда болып, кепрок атанса, екіншісі теңіз-жағалық
Жоғарғы пермь-P 2
Жоғарғы пермь түзілімдері Каспий маңы ойпаңының шығыс ернеу
белдемінде көптеген құрылымдық-іздеу және терең барлау ұңғымаларымен ашылған. Олардың
Жоғары пермь шөгінділері зерттеу алаңында кездеспеген, олардың жазбалары
Қазан жікқабаты -P2 kz
Қазан жікқабатының түзілімдері бұл ауданда кең тараған. Олар Шеңгелші
Құмтастары қоңыр және ақшыл-сұр, ұсақ түйірлі. Құмайттары қоңыр, сұр,
Татар жікқабаты-P2t
Каспий маңы ойпаңының оңтүстік-шығыс ернеу белдемінде татар жік- қабатының
Сазтас будасы Шеңгелші, Кенқияқ, Құмсай және Мойынқұм алаңдарында терең
Құмтасты-құмайттасты буда Шеңгелші, Мойынқұм, Кенқияқ алаңдарында барлау ұңғымалармен ашылған.
Сазды будасы 683-465 м тереңде Шеңгелшіде П-11, 1040-749 м
(Мойынқұм) Г-1 ұңғымасында ашылған.
Мезозой эрасы-MZ
Триас жүйесі-Т
Каспий маңы ойпаңының оңтүстік-шығыс ернеу белдемінде триас түзілімдерінен қазіргі
Триас жүйесіндегі тұзүсті кешендерінің шөгінділеріне ерекше көңіл бөлінеді. Олар
Жұмыс алаңның солтүстік- батыс аумағындағы триас қималарында ортаңғы
Жоғарғы пермь және төменгі триас шөгінділері литологиялық құрамы жағынан
Төменгі триас-Т1
Төменгі триас түзілімдері Каспий маңы ойпаңы мен оған қарасты
Оның шөгінділері ветлуж және баскунчак серияларымен берілген. Біріншісі жоғары
Ветлуж сериясы. Литологиялық және каротаждың мәліметтері бойынша серияның түзілімдері
Бұлақтыкөл свитасы пермь жыныстарына бұрыштық және стратиграфиялық үйлесімсіздікпен жатып,
Соркөл свитасы ветлуж сериясының төменгі бөлігін құрап, Кенқияқ, Көкжиде,
Көкжиде свитасы алғаш рет Кенқияқ күмбезінің қанаттары мен Көкжиде
құралған.
Ақжар свитасы құм мен саз будаларының қабаттасып келуінен тұрады.
Баскунчак сериясы. Ол құмсай және тасшы свитасына бөлінеді. Құмсай
Ортаңғы бөлім-Т2
Ойпаңның оңтүстік – шығыс бөлігінде ортаңғы триас түзілімдері анықталмаған.
Құм мен құмтастары сұр, жасыл – сұр , полимиктілі,
Ол негізінен қызыл және ала түсті сазтастар, көмірлі саздар
Жоғарғы бөлім –Т3
Жоғарыда айтылғандай зерттелу аймағында жоғарғы триас түзілімдері анықталмаған.
Континентальды шөгінділер жоғарғы триас қабатшасынан төмен жатқан ортаңғы және
Жоғарғы триас (рэт) және төменгі юра шөгінділері бір аралсор
Юра жүйесі – I
Каспий маңы ойпаңының оңтүстік – шығыс ернеуіндегі төменгі юра
түзілімдері үш бөліммен берілген: төменгі және ортаңғылары -
Төменгі юра-I1
Төменгі юра түзілімдері эрозиялық және бұрыштық үйлесімсіздікпен жоғарғы
айналады.
Төменгі юра шөгінділері екі ұңғымамен ашылып, қара – қоңыр,
сонымен қатар пішіні 1-2-3 мм сазды тасмалталар және сұр
түйірлі қатты құмтастардың қабаттарымен көрсетілген.
Электрлік каротажды диаграммада төменгі юра шөгінділерінің меншікті кедергісі аз
Ортаңғы юра – I 2
Ойпаңның оңтүстік-шығыс бөлігіндегі ортаңғы юра түзілімдері кең тарап, құрылымдық
Аален жікқабаты – I 2al
Бұл жікқабат төменгі юра түзілімдерімен үйлесімсіз астасып, кең тараған.
Байос және бат жікқабаты – I 2b,bt
Бұл жікқабаттардың түзілімдері саз, құм, құмтастармен берілген. Саздары сұр,
Ортаңғы юра шөгінділері С-4, С-2, С-7, С-13, С-15, С-16,
Саздары сұр – қоңыр бура, тығыз құмтасты, құмайттастық слюдалы,
Құмтастары сұр, қатты, карбонаттық цементтері ұсақ – орта түйірлі,
Құмдары сұр, борпылдақ, әлсіз жікқабатты, ұсақ түйірлі, сулы боп
Электрокаротаж диаграммасында ортаңғы юра шөгінділерінің көрінетін кедергісі 0.5 ом·м
Жоғарғы юра – I3
Жоғарғы юра түзілімдері қаралып отырған аймақта шектеулі тараған.
Олар Ақжар, Мойынқұм, Бұлақтыкөл, Қаражарда негізінен құм мен құмтас
Жоғарғы юра шөгінділері С-2, С-12, С-15, С-6, С-9
Электрокаротаж диаграммасында жоғарғы юра шөгінділерінің жабыны КС қималарында кедергінің
мәнінің күрт жоғарылануы жоғары жатқан неоком жыныстарын көрсетеді. Өнімді
Бор жүйесі – К
Бор жүйесінің шөгінділері зерттеу алаңында кең тараған. Төменгі бөлімі
Төменгі бор – К1
Төменгі борда готерив, баррем, апт, альб жікқабаттары көрсетілген.
Готерив жікқабаты – K1h
Бордың қимасы готерив жікқабатының теңіз түзілімдерінен басталып, жоғарғы және
Готерив жікқабат шөгінділері С-2, С-7, С-13, С-1, С-15, С-5,
Саздары әлсіз сұр – жасыл түсті, тығыз құмтасты, слюдалы,
Құмтастары жасыл – сұр, қатты, ұсақ түйірлі, слюдалы ,
Электрлік диаграммада готерив шөгінділерінің ПС оң мәнмен сипатталса, көрінетін
Баррем жікқабаты – K1br
Барремнің ала түсті түзілімдеріне готерив жікқабатының жыныстары стратиграфиялық үйлесімсіз
орналасқан. Құмдары полимиктілі, жасыл және сұр – бура болып
Шөгінділері 12 ұңғымамен (С-2, С-7, С-13, С-12, С-15, С-11,
әктасты ұяшықтары бар әктас еместілермен берілген саздар литологиясын
құрайды. Каротаж диаграммасында баррем шөгінділерінің мәні 1-5 ом·м. Қалыңдығы
Апт жікқабаты – К1ар
Апттың теңіздік құмтасты – сазды шөгінділері барремнің қызыл түсті
басталып, сұр және қара – сұр полимиктілі әктастармен берілген.
оңтүстік-шығыс бөлігінде құмтасты горизонт қара түсті саз будасымен беріледі.
Апт жікқабаты шөгінділерінің саздары қара – сұр, тіпті қараға
Электрлік диаграммада апт және баррем шекараларының депрессиясы бойынша ПС,
Альб жікқабаты-K 1al
Бұл жікқабаттың түзілімдері ойпаңның оңтүстік-шығыс ернеу белдемінде дамыған.
Альб ярусының шөгінділері саз, құмтастармен берілген.
Саздары қара-сұр , тығыз құмтасты, жікқабатты, әктас еместі, кейде
Құмтастары сұр, қатты, кварц – далашпаты , ұсақ түйірлі,
пирит кристалдары бар карбонаттардан құралған.
Электрокаротаж диаграммасында альб ярусының құмтасты – сазды шө- гінділері
Жоғарғы бор – К2
Жоғарғы бор түзілімдері төменгі бор түзілімдеріне үйлесімсіз жатып, барлық
Сеноман жікқабаты – К2с
Бұл жікқабат шөгінділері каротаж диаграммасы бойынша 2 ұңғымадан
Саздары қара – сұр , қатты құмтасты, тығыз, әктасеместі,
сұр – борпылдақ құмды қабатшаларымен берілген. Құмтастары сұр,
Турон – коньяк жікқабаты – K2t+ch
Турон-коньяк жікқабат шөгінділері 4 ұңғымамен (С-8, С-11, С-6,
С-14) ашылып, мергельдері ақ – сұр және әлсіз
түйірлері бар әлсіз слюдалармен берілген.
Каротаж диаграммасында КС мәні 0.7-5 ом·м және ПС, КС
Сантон жікқабаты – K 2s
Сантон жікқабат шөгінділері үш ұңғымамен (С-8, С-11, С-14) ашылып,
КС, ПС және ГК мәндері каротаж диаграммада төмен болады.
Өнімді қалыңдығы 55 м-ден 91 м-ге дейін.
Кампан жікқабаты – К2ср
Шөгінділері үш ұңғымамен (С-8, С-11, С-14) ашылған. Олар қара
слюдалар, күйе қалдықтары, балық қабыршақтары бар саздармен берілген.
Электрокаротаж диаграммасында КС, ПС, ГК жоғарғы мәнге ие бола-
Маастрихт жікқабаты – К2m
Маастрихт жікқабат шөгінділері С-8, С-14 ұңғыларымен ашылып, ақсұр жазба
Дат жікқабаты – K2d
Дат шөгінділері каротаж бойынша С8 ұңғымасынан 125-150 м интервалынан
Палеоген жүйесі – P
Мергель, құм, құмтас, құмайттастарының қалыңдығы 1000 м-ге дейін.
Неоген жүйесі – N
Ол әктас, саздар, мергельдермен беріліп, қалыңдығы 15 м.
Төрттік кезең – Q
Шөгінді жыныстары әртүрлі аллювиалды – деллювиалды шөгінділерінің кешенінен
1.4.Тектоника
Каспий маңы ойпаңының қазіргі құрылымы, нәтижесінде құрамы мен жаралымы
Тұзүсті түзілімдерінің құрылымы іргетас тектоникасы мен тұзасты палеозойлық жиналымдарымен
Жұмыс алаңы туралы мәлімет аймақтық геофизикалық зерттеулерді интерпретациялау материалдарымен
Жазылып отырған аудан ойпаңның оңтүстік шығыс белдемінде орналасып, шөгінді
Тұзасты палеозой шөгінділерінің үлкен тереңдікте жатуы, тұз тектоникасының белсенділігі
Ойпаңның шығыс баурайы Байғанин – Кеңқияқ пен Қарауылкелді жарылым
Каспий маңы ойпаңының шығыс бөлігіндегі кристалды іргетасының құрылысы палеозой,
Іргетастың терең жарылымдарының арасында ең басты Мортық және Ащысай
байқалады. Кунгур-жоғарғы пермь құрылымдық кешенінің қалыңдығы ойпаңның шығыс бөлігінде
Осылайша, ернеумаңы белдеміндегі кунгур – жоғарғы пермь кешенінде екі
Ойпаңның шығыс бөлігіндегі төменгі триас түзілімдері амплитудасы 130 –
Жұмыс алаңы Каспий маңы ойпаңының іргетасы бойынша құрылған
құрылымдық картасында Ақтөбе – Астрахань белдем көтерілімінде орналасқан.
Каспий маңы ойпаңындағы шөгінді тыстың қимасы геологиялық құрылымы мен
Төменгі тұзасты құрылымдық кешенге кристалдық іргетас пен кунгур жікқабатының
Соңғы кезде шығыс ернеумаңында жеке терең ұңғымалармен
артин – cақмар жыныстарынан төменгі карбонға дейін палеозойлық түзілімдер
Ортаңғы тұзды құрылымдық кешенді кунгур жасының жыныстары құрап жатыр
Ойпаңның ернеулерінде кунгур түзілімдерінің қалыңдығы 1 – 2 км,
Ортаңғы құрылымдық кешенінің түзілімдері іргетас тектоникасының негізгі элементтері мен
Жоғарғы тұзүсті құрылымдық кешен шөгінділері жоғарғы
пермь – мезозой – кайназой жыныстарымен тұзды шөгінділерді жабады.
Каспий маңы ойпаңының жоғарғы кешен құрамындағы жыныстардың қарым-қатынасы мен
Жоғарғы пермь – триас кешен асты жыныстарының аймақтық құрылымы
Триас шөгінділері жоғарғы пермь мен кунгур шөгінділеріне бұрыштық үйлесімсіздікпен
сүйірленеді.
Юра – палеоген кешен астының жоғарғы пермь – триастан
Ойпаңның осы берілген кезеңіндегі тектоникалық даму оның шығыс және
Дон – Медведицкий, Сара- тов, Қандағаш, Шошқакөл, Пугачев, Қырыққұдық,
Каспий маңы ойпаңының оңтүстік-шығыс, батыс және солтүстік ернеулерінің құрылымдық
Ойпаңның орталық бөлігіндегі құрылымдық элементтер ауданның ернеу және ернеумаңындағы
Неоген-төрттік шөгінділері жабынды құрылымдық кешен астын құрайды. Бұл кешен
Плиоценді құрылымдар тек қана тектоникалық процестердің әсерінен ғана емес,
Каспий маңы ойпаңының іргетасының жоғарғы бөлігі блокты құрылысымен және
Төменгі – кунгурге дейінгі (тұз асты) палеозой таужыныстарымен берілген
Ортаңғы, кунгурдың гидрохимиялық шөгінділерімен және жоғарғы пермьнің терригенді түзілімдерімен
Зерттеу алаңындағы берілген мульда келесі тұз күмбезділерге бөлінеді:
Батыста – Шоқшы – Бурмасай зерттеу алаңының ортасында оңтүстік
Мульданың осы бөлігіне мұнай газ болашағы мол болатын, Дулат,
Осы берілген шағылу горизонттары бойынша құрылым картасы құрылып, Солтүстік
Құрылымның солтүстігінде екі локальды көтерілім минималды белгісі 1050 м
Солтүстік Дулат құрылымының орталық бөлігінде мульданы үш синклинальды ойысқа:
Құрылымның пішіні Т горизонты бойынша тұйықталған изогипсі
425м-де 65 км2 ауданды құрап, амплитудасы 300-350 м.
D шағылу горизонты бойынша Солтүстік Дулат құрылымы
оңтүстігік – шығысында – 4500 м-ден солтүстік – батыста
Q шағылу горизонты (төменгі пермь) оңтүстік – батысында
Т және Q шағылу горизонттарының құрылымдық сызбанұсқасының бағыты әркелкі,
Солтүстік Дулат құрылымының солтүстік – шығыс, оңтүстік – шығыс
бағытында берілген құрылым Қоғалы көтерілімімен бөлініп жатыр.
Құрылымның шығысында 10 км қашықтықта П1 шағылу горизонты бойынша
изогипсі – 6600 м, амплитудасы 250 – 300 м.
1.5 Мұнайгаздылығы
Каспий маңы ойпаңындағы қазігі кезде өндіріліп жатқан мұнай кенорындары
Соңғы жылдары Каспий маңы ойпаңының шығыс ернеумаңында бұрғылау жұмыстарының
Каспий маңы ойпаңының шығыс бөлігінің ернеумаңы белдемінде ортаңғы таскөмір
Ойпаңның шығыс бөлігінің аймағында 6 мұнайгазды кешен бөлінеді: тұзасты
Тұзасты жиналымдарындағы көмірсутекті шоғырлар қолайлы терең бұрғылау белдемінен табылған.Өнімді
және төменгі карбон, карбонатты-төменгі, ортаңғы, жоғарғы карбон, сонымен қатар
Қарастырылып отырған аймақта екі мұнайгаздылық этажды бөліп көрсетуге болады:
Тұзасты кешені екі мұнайгаздылы этаждан тұрады:
жоғарғы девон – орта таскөмір жасты терригенді
жоғарғы таскөмір – артин жасты терригенді.
Жоғарғы девон – орта таскөмір жасты терригенді кешені зерттелу
Ойпаттың орталығына қарай тұзасты горизонттарының орналасуы тереңдеген сайын тұзүсті
Палеозой шөгінділерінің болашағы құрылымдық және
литологиялық – фациялық жағдайдағы көмірсутектердің қолайлы жиналуы, сонымен қатар
Каспий маңы ойпаңының тұзүсті кешендерінің өнімді қабатына пермь-
триас, юра, бор, сонымен бірге палеоген – неоген
Пермь мұнайгаздылы түзілімдері негізінен артин, кунгур жікқабаттарымен байланысты. Артин
Жоғарғы пермь мұнайгаздылы жыныстары қызыл және сұр түсті терригенді
649 – 2475 м интервалында орналасқан қазан жікқабатының
Зерттеу алаңындағы мұнай белгілері құрылым-іздеу және карталау -
Тұзүсті шөгінділерінің мұнай кен орындарына ( Мақат, Орысқазған,
Сарқұмақ, Қопа, Жақсымай, Шұбарқұдық ) жатады.
Триас шөгінділеріндегі мұнай белгісі іздеу ұңғымаларының қимасынан белгіленген. Триас
Өндірістік мұнайгаздылық Кенқияқ, Башенкөл, Қаратөбе, Ақжар, Қалмаққырған,
Соркөл свитасының негізінде орналасқан өнімді горизонттың қалыңдығы 8-26 м
Триастан мұнайдың өндірістік алынуы Қопа, Ақжар, Қаратөбе алаңдарынан байқалған,
Триас түзілімдерінің мұнайы Кенқияқ, Жақсымай және Қаратөбе күмбездерінде байқалады.
Каспий маңы ойпаңындағы юра өнімді кешені мұнай және газ
бойынша ең бай саналады. Бұл жерде үш өнімді кешен
Юра шөгінділеріндегі көптеген мұнай белгілері құрылымдық – іздеу ұңғымаларымен
Мұнай кен орындарындағы юра шөгінділерінде үш өнімді горизонт бөлінеді.
Құрылымдық – іздеу, бұрғылау арқылы төменгі бор шөгінділерінен көптеген
Төменгі юра түзілімдері құмтасты-малтатастардан тұрып, Кенқияқ, Қаратөбе, Ақжар, Қопа,
Төменгі юра түзілімдерінің өндірістік мұнай белгілері Жақсымай, Кенқияқ, Қаратөбе,
Оңтүстік Ембі ауданында ортаңғы юра кешеніне байланысты 30 құрылымға
Өндірістік мұнай шоғырлары Ақжар мен Кенқияқта кездеседі. Шиелі алаңындағы
Каспий маңы ойпаңындағы ортаңғы юра кешенінің өнімділігі Оңтүстік Ембі
Жоғарғы юра кешен астынан Оңтүстік Ембі ауданындағы Сағыз, Құлсары,
Төменгі бор түзілімдерінде негізгі үш өнімді горизонт бөлінеді: готерив,
Кенқияқта готерив жікқабаты өнімді болып келіп, дебиті 16 м3/тәул
Апт және баррем жікқабаттарының мұнай ағындары Кенқияқ, Қаратөбеден алынды.
Бұрғылау, геологиялық-геофизикалық зерттеулердің мәліметтері бойынша тұзүсті кешендерінен келесі көмірсутек
Тұзүсті шөгінділерінің болашағы тек қана пермь-триас шөгінділерінің тұзасты шөгінділермен
Бұл жағдайда тұзасты қабатындағы жоғарғы қысым мен жарылымдар, терең
Каспий маңы ойпатының шығыс бөлігі мұнайының негізгі ерекшелігіоның белгілі
Каспий маңы ойпаңының мұнайы әртүрлі қасиетке ие болады.
Тұзүсті түзілімдерінен ірі газ кеніштері немесе кенорындары табылмаған. Өндірістік
Тұзасты шөгінділерінің мұнайы құрамы мен физикалық қасиеті жағы- нан
Пермь – триас шөгінділерінен жеңіл (789-843 кг/м3)мұнаймен қатар, аз
Юра шөгінділерінің мұнай тығыздығы 805-933 кг/м3, күкірттілігі
Бос газдардағы метанның мөлшері 73 – 99%,ауыр көмірсутектерде
0 – 22%, күкіртсутекте 0.9 – 3% дейін
Бос газдардың құрамынан күкіртсутек табылмаған, бірақ та сутек пен
көмір тотығының аз құрамы жеке сынамаларда кездеседі. Көмірқышқыл газының
Химиялық құрамы бойынша ойпаңның оңтүстік бөлігіндегі сеноман
және жоғарғы альб сулы кешендерінің еріген газдары азотты –
Негізінен Каспий маңы ойпаңының шығыс бөлігі үшін көмірсутек газдары
оңтүстік – батысқа қарай өседі.
Жұмыс алаңы Індер – Мақат мұнай газды ауданында орналасқан.
Орысқазған кенорны дөңбек күмбездің дөңес бөлігінде орналасқан. Бұл кенорын
6.5 – 10 м, 7.5 – 52.5 м,
Қопа кен орны аталған күмбездің төменгі бор шөгінділерінің дөңесті
0.58 – 0.68 өзгереді. Бастапқы қабат қысымы 1.9 –
Төменгі юра горизонтының мұнай тығыздығы 868 кг/м3, аз күкіртті,
1.5.1 Мұнай және газ геологиялық қорының заңдылықты түрде таралуы.
Мұнай және газ қорларының заңдылықты түрде таралуы Каспий маңы
Негізінен жаңа алаңдардағы геологиялық ашылым саны шектелмеген, барланбаған тұзкүмбезді
Орнатылған заңдылық бойынша өнімді тұзкүмбезді құрылымдар белбелесті көтерілімдерге негізделген.
Каспий маңы ойпаңындағы мұнай мен газдың геологиялық қорларын
көбейтуде өнімді түзілімдердің әр стратиграфиялық кешендерін талдап зерттеудің маңызы
Тұзүсті түзілімдеріне жүргізілген геологиялық – іздеу жұмыстары әр
Мұнай типтері және оның геологиялық қорының кеңістікте заңды
Негізінен үш тип бөлінеді: майлы (I және II), бензинді
Майлы мұнайлар аз күкіртті, парафинсіз және парафинді, аз шайырлы
Бензинді мұнайлар құрамында шайырлы заттардың аз болуымен ерекшеленеді. Олардың
Шайырлы мұнайлар бензинді фракцияларға кедей, жоғары күкірттілігі және шайырлылығымен
ырлы, жоғары күкіртті, әлсіз парафинділер жатады.
Оңтүстік Ембі ауданының мұнайының физикалық – химиялық қасиетінің өзгеруіне
Қорыта келгенде, Каспий маңы ойпаңының мұнай типі бойынша геологиялық
Бензинді мұнай Прорва, Қаратон, Қосшағыл, Түліс, Құлсары және жіңішке
Каспий маңы ойпаңының оңтүстік-шығыс бөлігінде Қаратөбе, Ақжар кенорындарында шайырлы
Оңтүстік Ембінің кенорындары – Тереңөзек, Қаратон, Қосшағыл, Құлсары және
Стратиграфиялық кешен түзілімдері бойынша мұнайдың геологиялық қорының таралуы. Барланған
Қоры бойынша бірінші – Солтүстік Ембі, екінші – Оңтүстік
Каспий маңы ойпаңының жеке аудандарындағы геологиялық қордың түрлі концентрациясы
әркелкі өсуі, өнімді кешенінің аз қалыңдығы болып келеді. Қалың
Осыдан көретініміз, бор уақытында ірі мұнай газ кеніштерінің қалыптасу
Негізінен мұнай қоры концентрациясының өсуі Оңтүстік Ембі ауданында солтүстік
Мұнайдың геологиялық қорының тереңдік бойынша таралуы.
мұнай газ қорының негізгі бөлігі 1000 м дейінгі тереңдікке
Зерттелу аймағында тереңдікпен бірге мұнайдың физикалық – химиялық қасиеттерінің
Осыған байланысты төмен жатқан горизонттардың мұнайының қайнау температурасы төмен.
З.Е Бөлекбаевтың мәліметтері бойынша бірдей гипсометриялық белгідегі ортаңғы юра
Сондықтан жоғары гипсометриялы деңгей, суалмасу белсенді белдемі және тектониканың
Майлы мұнайлар ашық, газқаныққанды, аз тұтқырлықты, шектелген шайыр қосылыстарына
Бензинді типінің тығыздығы мен тұтқырлығы аз, жоғары қаныққандылықты терең
Мұнайдың геологиялық қорының кеніш типі бойынша таралуы.
тұтқыштары боп тұзды күмбездермен астасқан көтерілген белдемдер және ұсақ
Мортық, Алтыкөл, Қараарна, Қаратон, Тәжіғали, Тереңөзек, Көкжиде кенорындарындағы мұнайдың
Каспий маңы ойпаңының шығыс белдемдегі Кенқияқ алаңдарында мұ- най
1.6. Жерасты суларының сипаттамасы
Каспий маңы ойпаңының шығыс шекарасы болып Мұғаджар және
Шошқакөл антиклиналі берілген. Бұл жерде горизонт – коллекторлар
рыға шығады. Олар жаңбыр суымен, сулы будың конденсациясы және
Каспий маңы ойпаңының оңтүстік – шығыс аймағында жүргізілген бұр-
Мұғаджар маңы белдеміндегі барлық сулы горизонттар беткі сулармен гидравликалық
Беттік сулармен гиравликалық байланысы жоқ белдемдердегі қабаттық сулардың химиялық
Жоғарыда айтылып кеткен заңдылықтар ойпаңның оңтүстік –
шығысындағы тұзүсті түзілімдерінің қабаттық суларының горизонттарына байланысты. Жерасты суларының
Қаралып отырған аудандағы тұзүсті кешені шөгінділерінің қалыптасу тарихы теңіздік
Жоғары минералды теңіз сулары, органикамен қаныққан бұл горизонттардың көмілуінен
Жерасты суларының химиялық құрамын сипаттауда В.А Сулиннің (1946 ж)
Кунгур түзілімдеріннің сулары. Кенқияқ және Мортық күмбездерінен 350 –
Сулардың статистикалық деңгейі сулы горизонттардың ашылу тереңдігіне байланысты ауытқып,
Татар түзілімдерінің сулары. Ұстансұқ, Шеңгелші, Мортық, Кенқияқ, Итассай, Шұбарқұдық,
күмбездердің баурайларында және де Ащы, Құмсай, Көкжиде, Луговское, Мойынқұм,
Ащы, Шеңгелші, Кенқияқ, Шұбарқұдық, Қаратөбе, Ақжар алаңдарындағы сулы горизонттарды
Негізінен rNa/rCI қатынасы 0.99 – 0.82%-ға дейін, ал басқа
Сулардың газқанықтылығы 62 – 973 см3/л, ал Кенқияқта
Түскімде 80 – 301 см3/л, Солтүстік Лоқтыбайда 765 см3/л,
Татар жікқабатының түзілімдері негізінен арынды суларды құрап, статистикалық деңгейі
Соркөл свита табанының сулары. Тұзды күмбездер дөңестері құмтасты –
Қабат сулары көп жағдайда метаморфталмаған, rNa/rCI 1.06-дан 0.9%-ға дейін
Газды фактор Мортық, Кенқияқ, Солтүстік Лоқтыбайдағы сыртқы нұсқалық суларда
Күмбезаралық белдемдер мен күмбез қанаттарындағы сулар арынды болып келеді.
Соркөл свитасы жабынының сулары қалыңдығы 8-12 м болатын
құмтастар мен құмдардың қабатшаларына негізделген. Олар Кенқияқ, Көк- жиде,
Сыртқы нұсқалық және табан суларының метаморфтық коэфициенті негізінде
Түскім күмбезіндегі сулардың газқанықтылығы 918 см3/л. Метан құрамды суда
Ақжар свитасы табанының сулары. Қалыңдығы 8 – 20
құмтасты және құмды свитаның табанының қабатты сулары тұз күмбездері
Жоғарғы триас түзілімдерінің сулары. Қандық алаңындағы 1-0
Сулардың газқаныққандылығы 194 – 218 см3/л. Судың абсолютті жасы
Төменгі юра түзілімдерінің сулары. Ойпаттың шығыс бөлігінің құмтасты –
Сулардың метаморфизациясы гидрокарбонатты және сульфатнатрийлі типті rNa/rCI қатынасы 1.6-1%,
Қаратөбедегі табан суларының газқанықтылығы 129-164 см3/л, Қопада 25 см3/л.
Қабат сулары арынды, келтірлген статистикалық деңгейі 116 – 170
Аален түзілімдерінің сулары. Бұл сулы горизонт қалыңдығы 15 –
Сулары негізінен нашар метаморфталған, сульфат коэфициенті
Қаратөбе суларының газ қаныққандылығы 129 – 164 см3/л, Қопада
Бат-байос түзілімдерінің сулары барлық ұңғымалармен ашылған, күмбезаралық белдемдер мен
Құмсай, Кенқияқ, Көкжиде, Ақжар, Қопа алаңдарында сыртқы нұсқалы және
Готерив түзілімдерінің сулары. Тереңдігі 265 – 613 м сазды
Аймақтағы сулардың минерализациясының өзгеруі олардың қоректену жағдайымен байланысты. Аймақтың
Газқаныққандылық Көкжиде, Кенқияқ,Қаратөбе алаңдарында зерттел- ген. Нұсқа маңы суларындағы
Сулары арынды, олардың статистикалық деңгейі 12 – 43 м
Баррем түзілімдерінің сулары кең тараған және 180 –
Сулары метаморфталмаған, rNa/ rCI қатынасы 2.5 – 1%; сульфаттылығы
Табан және сыртқы нұсқалы сулардағы газ факторы 22 –
Сулары арынды болып, 5 – 55 м тереңде олардың
Апт түзілімдерінің сулары. Қабат сулары Жаңажол, Күмістөбе,
Кенқияқ алаңдарының құмтасты горизонттарына байланысты және сулы горизонт 97
0.5 – 90.8 г/л. Сулардың жоғары минерализациясы апт түзілімдерінің
Сулардың газқанықтылығы Кенқияқта, Ақжарда және Қаратөбеде
сыртқы нұсқалы суларда зерттелген. Құрамында еріген газ азотты болып,
Сулары арынды, ұңғымалардағы статистикалық деңгейі 4 – 80 м
Альб түзілімдерінің сулары. Қабат сулары құмтасты түзілімдерде кеңінен тараған
болатын. Сулары 70 – 370 м тереңде орналасып, минерализациясы
1.7 Мұнай және газ қорларын есептеу
Бұл курстық жұмысымның негізгі мақсаты мен міндеті зерттелу алаңы-
Каспий маңы ойпаңының шығыс ернеумаңында орналасқан Солтүстік Дулат тұзүсті
Мұнай қорын есептеу мына формула бойынша жүзеге асырылады.
Qөн=F·h·Кк·Кмк·η·θ·ρ
Qб- мұнайдың геологиялық қоры, т
Qал – мұнайдың алынатын қоры, т
F – мұнайлылық алаңы, м2
H – қабаттың тиімді мұнайға қаныққан қалыңдығы, м
Кк – ашық кеуектілік коэфициенті, % ;
Кмқ – мұнай қанығу коэфициенті, % ;
ρ – мұнайдың меншікті салмағы, кг/ м3;
θ – қайта есептеу коэфициенті, %
η – мұнай беру коэфициенті, %;
Осы формулада F·h көбейткіші кеніштің көлемін көрсетеді; Fh·Kк –
Fh·KкKмк - қабаттың мұнай қаныққан көлемі (қабат қуыстарындағы
қойнауынан шығарылатын мұнай қоры (басқаша айтқанда мұнайдың өндіріс- тік
D және Q горизонты бойынша
1.2- кесте. Құрылым параметрлері.
Құры-лым аты
Жүйе кешені
Изогипсі
Кеніш ауданы, F
h
m
β
γm
θ
η
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Солтүстік Дулат Терри-генді 6000 65*106,
60*106
30 0.15 0.56 0.850 0.6 0.4
D горизонты бойынша
Qб = 65*106*30*0.15*0.56*0.850*0.6 = 83 538 000 т
Q горизонты бойынша
Qб = 60*106 *30*0.15*0.56*0.850*0.6 = 77 112 000
Qб = 83 538 000 + 77 112
Алынатын қор мына теңдікпен есептеледі:
Qа = F · h · m · βм
Qа = 160 650 000*0.4= 64 260 000
1.8 Жобалау, іздестіру жұмыстарының әдістері мен көлемі.
Каспий маңы ойпаңының шығыс бөлігіндегі Солтүстік Дулат алаңында жүргізілген
аталған кешендерден мұнай,газ кеніштерін табу боп табылды.
Солтүстік Дулат құрылымы күрделі пішінді боп келіп, өсі кеңістік
болашағының жоғары болуына кепілдік береді. Бұл ауданда пермь –
Мұнда тұзүсті кешеніне байланысты Қопа кен орны ашылған. Мұндағы
Қорыта келгенде Солтүстік Дулат алаңындағы іздестіру жұмыстарының нәтижесінде негізгі
Жоспарланып отырған Солтүстік Дулат алаңында мұнай және газ кеніштері
Каспий маңы ойпаңындағы P – T, I, K жүйесінің
Жұмыс жүргізіліп отырған аудан көлеміндегі D шағылу белдемінің жабыны
Таскөмір – пермь жүйесі қабаттарының терригенді – карбонатты
түзілімдерінің толығымен іргетасына дейін осы кеніштердегі
Жұмыс жүргізіліп отырған аудан көлемінде терең бұрғылауға МОГТ және
есептеледі.
1.8.1. Іздестіру жұмыстарының мақсаттары
Іздестіру жұмыстарының мақсаттары болып, төменде көрсетілген бір
қатар геологиялық міндеттерді шешу болып табылады:
Пермь-таскөмір жүйесінің терригенді – карбонатты түзілімдерінің, мұнай және газ
Өнімді қабаттарды бөлу мен сынау және де флюидтердің ерекшеліктері
Іздестіру жұмыстары жүргізілген және анықталған шоғырларды С3 категориялары бойынша
Басқа да, келесі іздестіру жұмыстары барысында жүргізілетін
жаңадан ашылған обьектілерді таңдау, бағалау мен сынау жатады.
1.8.2. Іздестіру ұңғымаларын орналастыру жүйесі
Тұзүсті кешенінің мұнайгаз болашағын анықтау мақсатында Солтүстік Дулат құрылымында
тәуелсіз
тәуелді
тәуелді
1 тәуелсіз ұңғымасы – 2140 изогипсінде орналасқан. 90920847 қимасымен
2 тәуелді ұңғымасының изогипсі – 3000 м. 90920850 қимасымен
3 тәуелді ұңғымасының тереңдігі – 2302 м. Изогипсі –
D мен Q шағылу горизонты бойынша құрылған құрылымдық сызба
2. Техникалық бөлім
2.1 Ұңғыма бұрғылаудың геологиялық жағдайлары
Барлық іздестірілетін құбырлардың жоспарлы тереңдігі Солтүстік Дулат алаңында келесі
Алаңның қимасы терригенді және карбонатты жыныстардан құрылған. Бұрғылау процессінде
0 – 500 м аралығында қопсыған жыныстар болады, сондықтан
500 – 1100 м аралығында литологияның өзгеруіне байланысты, қабырға
1100 – 1700 м және 1700 – 2106 м
2.1.1 Бұрғылау кезінде ұшырайтын шиеленістер
Тұзүсті қабаттарын бұрғылау барысында негізгі кездесетін қиындықтар: төмен жылдамдықты
ісінуінен және ұңғы қабырғасның механикалық тұрақсыздығы әсерінен ұңғы қабырғасының
Кунгур тұзды қабатында ангидрит қабатшалары кездеседі, соның әсерінен бұрғылау
Жуу сұйығының циркуляциясының жоғалуы (бұрғылау барысында жуу сұйығының жұтылуы).
шығуы мүлдем болдырылмайды. Қазіргі заманғы технологияға сай циркуляция жойылуын
2.1.2 Керн және шлам алынатын аралықтар
Петрофизикалық анализдеуге жуылмаған шламдар 500 г қапқа салынып алынады.
2.2 Бұрғылау сұйығының түрі мен параметрлерін таңдау
Бұрғылау сұйығының түрін таңдап алу ұңғының бұрғылап жатқан аймақтың
Бұрғылау сұйығының тығыздығы бұрғылау ертіндісіне бұрғылау кезінде жан –
Геологиясының ерекшелігі оның литологиялық құрамында сулы қабаттар бар (тұщы,
2-1 кесте. Жуу сұйығының параметрлері
Аралық, м Жуу сұйығының түрі
0 – 500 Жуу сұйығы: токсичный емес
р = 1150-1180 кг/м3;
Су қайтарымдылығы – 5-8 см3 /30 мин.
рН – 9-9.5
Тұтқырлығы - 50 сек/кварта;
500 – 1100
Жуу сұйығы:; р = 1800 кг/м3;
тұтқырлығы СНС- 25-30 сек;
су қайтарымдылығы 5-8 см/30 мин;
рН – 9-9.5
қатты бөлшектер мөлшері – 5-6%
2-1 кесте жалғасы
Аралық, м Жуу сұйығының түрі
1100 – 2106
Жуу сұйығы:
р = 1240к г/м3;
су қайтарымдылығы: 3-7сек/30 мин;
тұтқырлығы: 30-40 сек.;
рН - 7
2.3 Ұңғы конструкциясын жобалау.
Ұңғының конструкциясы берілген алаңда бұрғыланып болған бірнеше ұңғымалардың нақтылы
Ұңғы конструкциясын жобалау барысында мынадай мәселелер шешіледі:
ұңғы түсірілетін шегендеу тізбектерінің саны;
шегендеу тізбектерінің түсірілу тереңдіктері;
шегендеу тізбектері және оларды түсіртін, ұңғымаларды бұрғылауда қолданылатын қашаулардың
шегендеу тізбектерінің сыртындағы цемент ертінділерінің көтерілу биіктіктері.
Шегендеу тізбектерінің ұңғыға түсіру тереңдіктерін және олардың санын, өнімді
Ауытқу коэффициенті – қабат қысымының ( Рқ ) гидростатикалық
Ка = Р қ / Р г.с
мұндағы, Р қ - қабат қысымы, Па;
ρc – тұщы судың тығыздығы, кг/м3;
Н – қабаттың орналасу тереңдігі, м.
Жұтылу индексі дегеніміз – жұтылу қысымының гидростатикалық қысымға қатынасы.
Кж = Рж/ g* ρc *H
мұндағы, Р ж - жұтылу қысымы, Па;
2.2- кесте Бұрғылану аралықтарына тән қабат, жұтылу қысымдары.
Бұрғылану аралықтары, м Рқ , МПа Рж, МПа
ден
0
50
500
1100
1700
50
500
1100
1700
2106
0.5
5
11.2
17.5
22
0.7
7.08
15.7
24.3
30.3
Егер, жұтылу қысымы белгісіз болса, онда оның мәнін шамамен
Рж = /0.75÷0.95/* Р г.ж.
мұнда, Р г.ж.- гидрожарылу қысымы, МПа;
Р г.ж = 0.0083*Н+0.66* Р қ (6)
мұнда, Р қ- берілген тереңдіктегі қабат қысымы, МПа.
ρ0 = ρжс/ ρс
ρжс – жуу сұйығының тығыздығы,кг/м3
ρ0=Кр *Ка
мұнда, Кр – резерв коэффициенті
Кр =1.1÷1.15
Кр =1.05÷1.1
Кр =1.04÷1.07
Жуу сұйықтарының салыстырмалы тығыздықтарын анықтағанда мынадай шарт орындалуы керек:
Ка< ρ0< Кж
Z=50 м
Ргж = 0.0083*50+0.66*0.5= 0.74
Рж = 0.95*0.74=0.7
Кж = 0.7/1000*9.8*50=1.42
ρ 0 = (1.1 ÷ 1,15)*1.01 = 1.11
Z=500 м
Ргж = 0.0083*500+0.66*5= 7.45
Рж = 0.95*7.45= 7.08
Кж = 7.08/1000*9.8*500 = 1.44
ρ 0 = (1.1 ÷ 1,15)*1.02 = 1.12
Z=1100 м
Ргж = 0.0083*1100+0.66*11.2 = 16.5
Рж = 0.95*16.5 = 15.7
Кж = 15.7/1000*9.8*1100 = 1.1.45
ρ0 = (1.1 ÷ 1,15)*1.04 = 1.14÷1.1.19
Z=1700 м
Ргж = 0.0083*1700+0.66*17.5 = 25.6
Рж = 0.95*25.6 = 24.3
Кж = 24.3/1000*9.8*1700 = 1.46
ρ0 = (1.07 ÷1,1)*1.06 = 1.12÷1.15
Z=2106 м
Ргж = 0.0083*2106+0.66*22 = 31.9
Рж = 0.95*31.9 = 30.3
Кж = 30.3/1000*9.8*2106 = 1.47
ρ0 = (1.07 ÷ 1,1)*1.06 = 1.13÷1.16
Берілген тереңдіктер бойынша анықталған Ка, Кж және ρ0
2.3- кесте. Тереңдіктер бойынша анықталған Ка, Кж және
Тереңдік, м Ка К ж
50
500
1100
1700
2106 1.01
1.02
1.04
1.05
1.06 1.42
1.44
1.45
1.46
1.47 1.11 ÷ 1.16
1.12 ÷ 1.17
1.14÷1.19
1.12÷1.15
1.13÷1.16
2.3.1. Шегендеу тізбектерінің диаметрлерін таңдау.
Шегендеу тізбектерінің және қашаулардың диаметрлерін таңдау төменнен жоғары
Ұңғы диаметрі, оған түсірілетін шегендеу тізбегінің ең үлкен сыртқы
ДҰ = Дм + 2 ∆ (10)
мұндағы, ДҰ - ұңғы диаметрі (оны сол аралықты
Дм - құбыр тізбегінің ең үлкен сыртқы диаметрі (бұл
∆ - ұңғының қабырғалары мен тізбек муфтасының арасындағы саңылау
Қашаудың диаметрлерін анықтағаннан кейін, МЕСТ 20692 – 75 неме-се
Пайдалану тізбегінің диаметрін D =140 мм қабылдаймыз, МЕСТ 632-80
Δ =10÷15
МЕСТ 20692-75 және 21210-75 бойынша алынған қашаудың немесе
.Аралық тізбектердің диаметрін таңдаймыз. Оны төменгі формуламен табамыз.
Dар.т1 = Dпайд.т.қ. +2·δ +2 h
δ – қашау мен аралық тізбек қабырғаларының саңылауы МЕСТ
Dар.т 1 =190,5+2· 8 +2· 9=224,5
МЕСТ 632 – 80 бойынша аралық тізбек диаметрін
Аралық тізбекті бұрғылағанға қажет қашау диаметрін мына формуламен анықтаймыз.
Dқ 1 =D м + 2∆
Dқ 1 =D м + 2∆ = 244,5 +
МЕСТ 20692 –75 бойынша қашау диаметрін 269,9
Dар.т2 =269,9 + 2· 6+2·10=301,9
МЕСТ 632 – 80 бойынша аралық тізбек диаметрін 323,9
Аралық тізбекті бұрғылағанға қажет қашау диаметрін мына формуламен анықтаймыз.
Dқ2 =D м + 2·20 = 323,9 + 2
МЕСТ 20692 – 75 бойынша қашау диаметрін 349,2
Dк =Dқа+ 2∆
Dк =349,2 + 2·10 = 369,2 мм
Dск = Dік +2·б
Dск = 369,2 + 2·5 = 379,2 мм
МЕСТ 632 – 80 бойынша диаметрі 426,4 мм
Dқаш.к = Dм + 2·20 = 426,4 + 2·10
МЕСТ 20692 – 75 бойынша Dқаш.к = 444,5 мм
2.2-сурет. Ұңғыма құрылмасы
2.3.2 Пайдалану тізбегінің беріктігін есептеу
Пайдалану тізбегінің оған әсер ететін ең жоғары ішкі және
Қабаттардың өнімділігін арттыру үшін ұңғының ішіне сұйықтарды айдағанда немесе
Пайдалану тізбегін беріктікке есептеу үшін алдымен есептеу сұлбасын таңдап
Төменде ұңғының әр түрлі нүктелеріндегі сыртқы және ішкі артық
L – құбыр тізбегінің соңына дейінгі қашықтық, м;
Н –тізбектің сұйық деңгейіне дейінгі қашықтық, м;
Һ – цемент ерітіндісінің деңгейіне дейінгі, м;
Рқ – қабат қысымы, МПа;
Рс– сағалық қысым, МПа;
ρц – цемент ерітіндісінің тығыздығы, кг/м3;
ρс – судың тығыздығы, кг/м3;
ρм – мұнай тығыздығы, кг/м3;
ρжс –жуу сұйығының тығыздығы, кг/м3;
К – цемент сақинасының шөгу мәні;
L = 2106 м
h = 0
L
qc = 1240 кг/м3
pц = 1800 кг/м3
k = 0,25
pм = 876 кг/м3
2.3- сурет. Есептік схема
Алғашқы мәліметтер ұңғы тереңдігі, 2106 м. Құбыр ұңғы сағасына
Ішкі артық қысымдарды табамыз:
а) ұңғыны пайдалануға берер кезде
1. Z = 0; Рі.а.Z = 1.1* Рс=1.1(Рқ
Рі.а.Z = 1.1*( 22- 9.8*1000*2106*10-6 ) = 1.54 МПа;
Z = L; Рі.а.L =[ 1.1* Рс- g[(ρц-
Рі.а.L =[ 1.1* 1.4- 9.8[(1800- 1000)2106*10-6 ]( 1-0.25) =-10.8
Мына нүктелер бойынша сыртқы артық қысымды табамыз:
Z = 0; Рс.а= 0
Z = Н; Рс.а.Н= g* ρц*Н(1-К)*10-6, МПа;
Рс.а.Н= 9.8*1800*700(1-0.25)* 10-6 = 9.26 МПа;
Z = L; Рс.а.L = g*[ρц* L -
Рс.а.L = g*[1800* 2106 - 1000(2106 – 700)](1-0.25)*10-6 =
Алған нәтижелер бойынша ішкі және сыртқы артық қысымдардың
эпюрасын тұрғызамыз (2.4-сурет).
2.4- сурет. Қысымдар эпюрасы. ABC – сыртқы артық қысым
Ұңғыма бөлігінен бастап, беріктігі талапқа сай шегендеу құбыры қабырғасының
Құбырдың төменгі бөлігіндегі максимальды сыртқы артық қысым
n1* Рс.а =1.15*17.5=20.12 МПа
632-80 МЕСТ бойынша бұл қысымға «Д» беріктік тобындағы қалыңдығы
Бірінші секцияның қалыңдығын l1 = 200 м деп аламыз.
Оның тізбек салмағын анықтаймыз:
мұнда, 111- кесте бойынша q = 0,205 кН
Q1= q*l= 0.000205*200= 0.04
Өнімді қабаттың жоғарғы шекарасында эпюра бойынша Рса= 16.3 МПа.
Екінші секцияның ұзындығын табамыз.
L2= Рст/ nст- Q1/g2= 0754/173 – 0.04/ 00.000205= 1831м.
Q2= 1831*0,000205= 0.000205= 0.375 мН
l1+l2= 200+1831= 2031м
Үшінші секция үшін «Д» беріктік тобындағы қалыңдығы 7 мм
l3= 0.767/173 – 07415/ 0.000236= 425м. l3= 75 м
Qжалпы= 0.433 мН.
2.5-сурет. Қабырға қалыңдығы, беріктік тобы
3 Кесте – Беріктік тобы “Д”, пайдалану тізбегінің
Секцияның
нөмірі Қабырғаның қалыңдығы Қондырғының арақашықтығы,
м ұзындығы Секцияның ұзындығы Секция-ның салмағы
кН
басталуы дейін
1
2
3
7 Д
6 Д
7 Д
2106
1906
75 1906
75
0 200
1831
75 0.04
0.375
0.0177
2.3.3 Пайдалану тізбегін цементтеуге есептеу
Тізбекті цемент кезінде ұңғыма сағасына орналастырылатын жабдықтар таңдап
d1- ұңғының диаметрі, мм;
d2- пайдалану тізбегінің ішкі диаметрі, мм;
d3 - пайдалану тізбегінің сыртқы диаметрі, мм;
d4 - аралық тізбектердің ішкі диаметрі, мм;
һ1- сағадан аралық тізбек табанына дейінгі қашықтық, м;
һ2- аралық тізбек табанынан ұңғыма түбіне дейінгі қашықтық, м;
һ3-цемент стаканының биіктігі, м;
Ұңғымаға түсірілетін пайдалану тізбектерін цементтеуге есептеу төмендегідей жүргізіледі.
2.6-сурет. Цементтеу схемасы
1.Шегендеу тізбегін цементтеуге қажетті бітегіш материалдар көлемін анықтаймыз. Шегендеу
Vц = 0.785[( d42- d32)һ1+ (d12- d32)һ2+ d2* һ3,
Vц = 0.785[(0.2252- 0.142)1100+ (0.192- 0.142)1006+ 0.132*20 =46.007 м3
Цемент ерітіндісінің керекті көлемін дайындауға жететін цемент ұнтағы.
Gц=к2 * Vц* ρц*1/1+ m
мұнда, m- цемент ерітінділеріндегі су көлемінің цемент көлеміне
m=0.5
к2 – цемент ерітінділерін даярлау кезіндегі шығынды ескеретін коэффициент,
Gц= 1.1*46.007*1800*1/(1+0.5)=60.729 т
3. Цемент ерітінділерін даярлауға қажетті көлемі:
Vс= m *Gц
Vс= 0.5*60.729=30.364 м3
4. Цемент ерітіндісін басып айдайтын ерітіндінің қажетті көлемі:
Vба= 0.785* к3* d22(L – һ3)
мұнда, к3- жуу сұйықтықтарының сығылуын ескеретін коэффициент, к3
Vба= 0.785* 1.03* 0.1322(2106–20)=29.4 м3
5. Жоғарғы кептеменің тіректі сақинаға отыру алдындағы қысым мына
Ржк= Р1 + Р2
мұнда, Р1 – құбырдағы және құбыр сыртындағы сұйықтықтардың тығыздық
Р2 – құбыр іші және сақиналы кеңістіктегі гидравликалық кедергілер,
Р1=g*10-6[ρц(L- һ3)- ρжс (L- һ3)]
Р1=9.8*10-6[1800(2106- 20)- 1240(2106- 20)] =11.45 МПа
Р2=0.001*L+1.6
Р2=0.001*2106+1.6=3.706 МПа
Ржк= 11.45+3.706=15.16 МПа
6. Цементті араластыратын машиналардың саны, дана.
nсмн = Gц/Gс (2 СМН-20 үшін Gс=20
nсмн = 60.729/20 =3.04
7. Сақиналы кеңістіктегі цемент ерітіндісі белгілі ағыс жылдамдығын қамтамасыз
nца =2* nсмн=2*3.04=6.08
Ұңғыманы цементтеу ұзақтығы цемент ерітіндісін тізбек ішіне айдау, оны
8. Цемент ерітіндісін тізбек ішіне айдау үшін жұмсалатын уақыт:
t3 = 1/60* Vц/Qц
Qц=qn* nсмн
ρц =1800 ÷ 1850 болғанда, qn =0.0144 м3/с.
Qц=0.0144* 3.04=0.0438 м/с
t3 = 1/60* 46.007/0.0438=17.5 мин
9. Цемент ерітіндісін бұрғылау ерітіндісімен басып айдау үшін жұмсалатын
tпр= l /60* Vпр/Qпр
Qпр = Кп* π (24* (d1- d2) * (d12-
Кп = (75 ÷ 107)
Qпр= 75* 0.131*(0.190-0.140) * ((0.192) – (0.142) = 0.008
tпр= l60* 29.4/0.008 = 62.48
10. Цементтеу. Ұңғыманы цементтеу ұзақтығы цемент ерітіндісін тізбек ішіне
Цементтеудің толық уақыты:
tц = t3 + tпр + tб
мұнда, tб – қосымша жұмыстарға керек уақыт, tб
tц = 17.8 + 62.48 + 15 = 95
2.4 Ұңғы сағасына орналастырылатын жабдықтарды таңдау
Мұнай газ су көрінуінің ашық фонтанға өтіп кетуінің алдын
Ι – ұңғы сағасынан алыстататын екі құбырлы линиясы бар
Әмбебап превенторларды ұңғы сағасында ұңғыда бұрғы тізбегі болсада, болмаса
2.5-кесте. Ұңғы сағасына орналастыратын жабдық түрі.
Кері ығыстыру
жабдығының түрі (маркасы) Қысым, МПа Күтілетін саға қысымы, МПа
ОПГ- 230*32 32 4.8 1 139,7 – 426,0 кондуктор
3. Экономикалық бөлім
3.1 Еңбек ақы төлеуді ұйымдастыру
Солтүстік Дулат алаңының іздеу және барлау жұмыстарынан тұратын экспедициясы
Экспедиция басында жоғары тұрған ұйымнан тағайындалатын басқарма бастық болады
Басқарма көмекшілері болып бас инженері, бас геолог, бас экономист
Бас инженер өндірісте техникалық жетекшілік жасайды. Ол өндірісте
Бас геолог экспедицияның геологиялық бөлімін басқарады. Оның басқаруымен барлық
Бас экономист барлық экономикалық бөлімдердің жұмыстарын басқара және тексере
Жалпы сұрақтармен айналысатын басқарма көмекшісі өндірісті тікелей материалдармен, техникамен
Жоспарлау – үнемдеу бөлімі күнделікті және алдағы жоспарларды жасайды,
Бас есеп – қисап бөлімі өндірістің шаруашылығымен есеп –
Геологиялық бөлім геологиялық барлау жұмыстарына құжаттар даярлауды ұйымдастырады, геологиялық
сынаумен біткен ұңғылардың құжаттарын жасауды ұйымдастыруға жетекшілік жасайды.
Өндірістік – техникалық бөлім өндіріске жедел жетекшілік жасайды, өндіріс
Бас механик бөлімі бұрғы қондырғыларын жинау, бөлшектеу жұмыстарында, өндірісте
Техника қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бөлімі техника қауіпсіздігі жұмыстарын
Материалды-техникалық жабдықтау бөлімі өндірісті керекті барлық заттармен қамтамасыз етеді
3.2 Материалды-техникалық жабдықтауды ұйымдастыру
Материалды-техникалық жабдықтау жүйесі арқылы жүргізіледі. Экспедицияның материалды-техникалық жабдықтау туралы
Материалды – техникалық жабдықтау бөлімі экспедицияның материалдық сұранысын анықтайды,
Бұрта бұрғылау бригадасының материалдық – техникалық жабдықталуы Ақтөбе қаласына
Энергетика шаруашылығы жұмыс орындарын үзіліссіз энергияның барлық
Геологиялық барлау жұмыстарының дұрыс жүруіне көліктің әсері өте үлкен.
3.2.1 Ұңғы құрылысын қажет мерзімде негіздеу
Ұңғы құрылысын жоспарлау мерзімі бұрғылау қондырғысын жинау құрастыру жұмыстарын,
3.1-Кесте. Ұңғы құрылысына қажет мерзімді есептеу
№
Жұмыстың атаулары
Мерзімі, тәулік Жұмыстар мерзімін негіздеуші құжаттар
1
Жинау-құрастыру
15 Құрастыруға керекті іріленген мерзім
2 Бұрғылауға дайындық жұмыс- тары
2 Құрамы туралы нұсқау
3
Бұрғылау және бекіту
95 Бұрғылауға жергілікті норма уақыты
4
Өнімділікке сынау
а) бұрғылау барысында
б) бұрғылау біткеннен кейін 8
3
5 Аймақты сынау бойынша уақыттар жинағы
5 Жоср Жоспарланған жұмыстар
мерзімінің жалпы ұзақтығы 120
Сонымен Солтүстік Дулат алаңындағы ұңғы құрылысының мерзім ұзақтығы 120
3.3 Техникалық-экономикалық көрсеткіштерінің негіздерін есептеу
Техникалық-экономикалық көрсеткіштердің негіздері болып саналатындар:
- бұрғылау жылдамдықтары(циклі, коммерциялы, техникалы, рейсті, механикалы);
- қашаудың орташа өтімділігі;
- ұңғыны бұрғылаудың және бекітудің ұзақтығы;
- бұрғылау бригадасы жұмысшыларының еңбек өнімділігі.
1) Циклді бұрғылау жылдамдығы мына формула арқылы есептелінеді:
Vц = H 30/Tц,
мұндағы H- жобаланған тереңдік, м
Hор= 2471 м
Vц = 2471х 30/187 = 396 м/ст.ай
Ұңғының орташа тереңдігі келесі формуламен анықталады:
Нор=Н1+Н2+Н3+...+Нn/n
Нор= 2106 + 3005 + 2302/3= 2471 м
Тц- ұңғы құрылысы мен циклінің ұзақтығы, тәулік
2) Коммерциялық нормалық бұрғылау жылдамдығы – 1ст.ай бұрғылау метр
Vк=Н 720/Тн
Мұнда Тн-бұрғылау ұзақтығының нормасы және ұңғыны бекіту, сағат;
720-1станок- айдағы сағаттар саны.
Тн= 40 тәулік = 960 сағат
Vк= 2471 х 720/960 = 1853 м/ст.ай
3) Техникалық бұрғылау жылдамдығы.
Vт= Н 720/Тпр
Мұнда Тпр- бұрғылауға және ұңғыны қатайтуға кеткен уақыт,
Тпр=Тн- Тр
Мұнда Тр- жөндеу жұмыстарына кеткен уақыт, сағат.
Тпр=640 –138.2 =778.2
Vт= 2471 х 720/778.2 = 2286 м/ст.ай
4) Рейстік бұрғылау жылдамдығы бұрғылау техникасының шығарылу және бұрғылаушы
Vр= Нор/(Т1 + Т2 + Т3 + Т4)
Мұнда Т1- таужыныстарының механикалық бұзылуына кеткен шығын ,
Т1 = 450 сағат;
Т2 – бұрғылау тізбегін ұзарту уақыты,
Т2 = 95.3 сағат;
Т3- бұрғылау тізбегін көтеріп-түсіруге кеткен уақыт,
Т3 = 280 сағат;
Т4- қашауды ауыстыруға кеткен уақыт,
Т4 = 138.7 сағат.
Тор=Т1+ Т2+ Т3+Т4= 964 сағат.
Vр = Нор/Тор = 2471/964 = 2.56 м/сағ.
5) Механикалық бұрғылау жылдамдығы.
Ұңғы құбырындағы тау жыныстарының бұзылу ұзақтығы мынаған тең:
Vм = Hор/ Т1= 2471/450 = 5.5м/сағ.
6) Бұрғылау және бекіту жұмыстарының ұзақтығы мынаған тең:
Пб= Т ор/720;.
Пб = 2471/720 = 3.4 ст.ай
Тн = Пб 30 тәулік
Тн = 3.4 х 30 = 102 = 2448
7) Еңбек өнімділігінің шығарылуы мына формуламен есептеледі:
Пт = Нор/Ас,
мұндағы Ас – бұрғылау бригадасы жұмысшыларының саны, 40 адам.
Пт = 2471/40 = 61.м/адам
8) Жобаланған жұмыстардың ұзақтығы келесі формуламен анықталады:
Тж= Нжал 720/Vк,
мұндағы Тж- календарлық бұрғылау уақыты, сағат; Нжал-
бұрғылаудың жалпы алаңы, 7413 м
Тж = 7413 *720/1853 = 2880 = 120 тәулік
9) Жобалық ұңғының құрылысына кететін шығындар.
Қазақстан Республикасының геология комитеті және табиғи ресурстар министрлігінің 27.09.97ж.
Ұңғының бір метр құрылысына кететін шығындардың минимальды құны алынады:
- монтаждау
- демонтаждау
- ұңғыны бұрғылау
- ұңғыны бекіту
- геофизикалық жұмыстар
- лабораториялық жұмыстар
- топогеодезиялық жұмыстар
- тағы да басқа жұмыстар мен шығындар
- 2% көлемінде болжамдалған шығындар резерві.
Материалдар мен құралдардың шығындары транспорттық дайындау жұмыстары шығынымен есептеледі.
3.2-кесте Солтүстік Дулат алаңындағы геологиялық барлау жұмыстарының сметалық жиынтығы
№ Жұмыстар мен шығындар аттары Жұмыстардың есептік өлшемдері Сандық
Бірлігі, 1ұңғыма Сметалық құны
3 ұңғы
1
Монтаждау
а) құрылыс жұмыстары
ә) жол салу жұмыстары
б) транспорт жұмыстары
в) жөндеу бригадасы
г) мұнараны құру
ғ) жұмысшылар поселкесін тоқ, сумен қамтамасыз ету
Теңге
42 753 500
9 580 770
11 686 760
10 540 480
1 854 120
2 330 720
6 760 650
128 260 500
28 742 310
35 060 280
31 621 440
5 562 360
6 992 160
20 281 950
2
Демонтаждау
а) ұңғыманы аяқтау жұмысы
ә) механикалық рекультивация
б) транспорттық шығындар
Теңге
3 058 625
1 701 617
1 570 803
1 786 205
15 175 875
5 104 851
4 712 409
358 615
3
Ұңғыманы бұрғылау
а) ұңғыны цементеу
ә) ұңғыманы бұрғылау кезінде әр түрлі сәтсіздіктерге кететін шығын
63 340 625
45 580 690
17 759 935 190 021 875
136 742 070
53 279 805
4
Бұрғылау кезінде 2-ші объектіні сынау
а) қабат сынағыштары
ә) М и Г Теңге
3 586 375
1 793 187,5
1 793 187,5
10 759 125
5 179 562,5
5 179 562,5
5
Ұңғымалардың өнімділігін сынау
а) КРС
ә) ПРС
Теңге
26 546 750
13 273 375
13 273 375
79 640 250
39 820 125
39 820 125
6 Бекіту Теңге 18 007 875 54 023 625
7
Далалық геологиялық жұмыстар
а) геофизикалық жұмыстар
ә) геологиялық жұмыстар
Теңге
14 938 500
10 568 225
4 370 275
44 815 500
31 704 675
13 110 825
8 Зертханалық жұмыстар Теңге 1 672 250 5 016
9 Топогеодезиялық жұмыстар Теңге 125 000 15 050 250
10 Суға ұңғы салу Теңге 2 500 000
11 Басқа да шығындар Теңге 2 265 000 6
12 Резерв Теңге 3 595 000 10 785 000
13
Ұңғы құрылысының өзіндік құны
Тенге
184 389 500
553 168 500
14 Ұңғы құрылысының 1 метр құны
Теңге
73 750
221 250
Шм-1 м болжамдық бұрғылауға кететін шығындар, теңге
Шм= 590 доллар = 73 750 теңге
Ұңғыма тереңдігі- 2571 м
Шбар= 2471 х 590 = 1 457 890доллар =
10) Іздеу жұмыстарына кететін барлық шығындар келесі формуламен есептеледі:
Шбар= Шбағ n, мұндағы n- жобаланған ұңғылардың саны,
Шбар= 182 236 250 х 3 = 546 708
11) Ұңғылардан 1 м- ден алынатын қордың көлемі төмендегі
Q = Qал/Нжал,
мұндағы Qал- мұнайдың алынатын қоры, т.
Qал= 33 415 200 т
Q =33 415 200 /7413 = 4 508
12) Бір ұңғыдан күтілетін қордың көлемі мына формуламен есептеледі:
Qұңғ= Qал/n,
Qұңғ= 33 415 200/3 = 11 138 400
13) Жобаланған алаңдарды іздеу жұмыстарының геологиялық- экономикалық тиімділігі мына
П= См Qал,
мұндағы См- 1 тонна мұнайдың құны. См= 46 250
П= 46 250 х 33 415 200 =
Эт= П/Шбар,
мұндағы П-көмірсутектерді сатудан түсетін пайда; Шбар-ГБЖ жобалауға кеткен шығынның
Эт= 1 545 453 000 000 /14 938 500
Барлау бірлігінің өзіндік құны:
Өқ= Шбар/Qал
Өқ= 14 938 500/33 415 200 = 0.448
3.3- кесте. Солтүстік Дулат алаңындағы жобаланған жұмыстардың негізгі техникалық-экономикалық
Көрсеткіштер Өлшем бірлігі Саны
1 Жобаланған ұңғылардың саны дана 3
2 Бұрғылаудың жалпы көлемі метр 7413
3 Ұңғылардың орташа тереңдігі метр 2471
4 Бұрғылау жылдамдықтары
а) циклдік м/ст.ай 964
б) коммерциялық м/ст.ай 1853
5 Бұрғылау жұмысының ұзақтығы тәулік 120
6 Жұмысшылар саны адам 40
7 Күтілетін мұнай қоры тонна 11 138 400
8 Ұңғы құрылысының өзіндік құны теңге 184 389 500
9 Ұңғы құрылымының 1 м құны теңге 73 750
4. Еңбекті және қоршаған ортаны қорғау
4.1. Қауіпті және зиянды өндірістік факторларды талдау
Терең ұңғымаларды бұрғылау тәжірибесі көрсеткендей бақытсыз оқиғалардың бір себебі
Ол үшін жобада келесі жағдайлар қарастырылады:
- мұнай-газ білінуін ескерту;
- мүмкін басқа шиеленістерді ескерту;
- ұңғыма тұрғызуда апат болдырмау үшін жағдай жасау.
Бұрғылау жұмыстарына дайындықтан бастап оны пайдалануға беруге дейінгі цикл
Бірінші әр түрлі ауырлықтарды қозғалту-көтеруге байланысты қауіптерді жатқызуға болады.
Бұрғылау құбырлары жиналып тұрған мұнара үлкен желкенділікке ие. Сондықтан
Екінші айналу механизмдерімен болатын қауіп түрлері жатады. Мысалы:
Үшінші үлкен қысымдармен немесе жұмыс істеу барысында үлкен
Төртінші дисперсті матеиалдармен, химиялық реагенттермен жұмыс істеу кезінде
Бесінші өрттің салдарынан болатын қауіптер жатады. Ұңғыдан мұнай газ,
Олардың ауадағы қоспасы нормадан асып кеткен жағдайда немесе техника
Қауіптің тағы бір көзіне жоғары вольтті тоқ көздерін жатқызуға
4.2 Қорғаныс шаралары
4.2.1 Жалпылама шаралар
Осы жобаның бірінші бөлімінде көрсетілгендей ауа райының жылулығы жазғытұрым
Осы көрсетілген факторлардың адам денесіне тигізетін еңбек қорғау тұрғысынан
Бұрғы қондырғысының, жұмыс алаңының биіктігі еденнен 6 метрден кем
Жазғы кезеңде бұрғышының жұмыс орнына ыстықтан қорғау үшін арнайы
Жұмыскер адамның қауіпсіздікпен зияндылық талабына сәйкес жазғы және қысқы
Ауданның географиясы бірінші бөлімде суреттелген. Ол шөл ауданында орналасқан
Біздің жобамыз бойынша бұрғы қондырғысы жерге еніп, төмендеп кеткен
Көктемге қардың тез еруі және күзгі жаңбырдың болуына
4.2.2 Өндірістік санитария
4.2.2.1 Жалпылама шаралар
Кейбір өндірістік проценттер жоғары және дірілмен сипатталынады.
Дыбыстың нормаланатын параметрлері дыбыстың орта квадраттық қысымы болады.
Желдетудің талаптары бойынша мұнай шығаратын обьектілерінде,
Көбінесе, төменгі зонада керек кездерде зиянды газдардың көзінің қасында
Кенорнның жұмыскерлерін ішетін сумен жабдықтау керек, оны қақпағы тығыз
1. Сыйымдылығы шамамен 30-40л.
2. Ішетін судың температурасы 200С-тан
3.Тәулігіне 1 рет суды ауыстыру керек.
4.Сменада бір адамға 2-3л су болу керек.
Сумен жабдықтайтын персональды ай сайын медициналық тексеруден өткізіледі.
Жұмыскерлердің саны 80-ге дейін жеткенде здравпунктті ашады және бір
Үшбұлақ алаңының болашақ жұмыскерлеріне санитарлық-тұрмыстық ғимараттар арналады: гардеробтық, душтық,
4.2.2.2 Өндірістік шағын климат
Шағын климатты сипаттайтын көрсеткіштер:
1. Ауа температурасы;
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы;
Ауа қозғалысының жылдамдығы;
Жылулықтың интенсивтілігі;
Пульттер мен технологиялық процестерді басқару посттарында, есептеу техникасы залдарында
Жұмыс зонасындағы температура әртүрлі биіктікте және әртүрлі аймақта шекті
Микроклиматтың оптимальді және шекті көрсеткіштерін орнату кезінде жыл периоды
4.2.2.3 Өндірістік жарықтама
Жұмыс орындарының жарықтығы жұмысын дәлдік дәрежесіне байланысты, сонда дәлдігі
Кейбір объектілердің сыртқы жарығын тек қана қарағанда және жабдықтарды
Бұрғылау қондырғысының мұнара бөліміне жарық беру үшін НОБ түрлі
Барлық жарық берушілерде шағылдырғыштары болады. Лампалардың қуатын жарық беру
Мұнарада ең кіші алаң 12м2.
Керекті жарық – 25лк.
Бұл жарыққа керек меншікті қуат, ілінудің биіктігі 2-3м болғанда
Жарық берушілерді айына бір рет тазалау 2.5 биіктікте 2
Вт/м2
Мұндағы: лампалардың сомалық қуаты,Вт
жарыққа жататын алаң,м2
Вт/м2
Мұнарада қондырылған светильниктер ФВН-64-1 жалпы жарық беру үшін және
Вт/м2
Мұндағы: жарық сәулесі, лк
запас коэфициенті
жарық түсетін алаң,м2
жарық беруші көздердің саны.
ФВН-64-1 жарықбергіштердің сәулесі 500 лк.
Жоғары жарық берушілердің сәулесі:
лк
Төмен жарық берушілердің сәулесі:
лк
Ұңғының сағасына түсетін сомалық жарық
лк
Жұмыс орнының жарығы нормадан 3,4 есе асып тұр.
СНиП ІІ-4–89 құжаты негізінде табиғи емес жарықтандыру шарттары өнеркәсіптік
Эвакуациялық жарықтану, адамнның қауіпті деген өтетін жерлеріне орналасады,
4.2.2 Техника қауіпсіздігі
Ұңғыма құрылыс циклы кезінде жүргізілетін барлық жұмыстар “Құрылыс нормалары
Бұрғылау жұмыстарын қауіпсіз, адам және материалдық шығынсыз аз уақытта
1. Бұрғылау жұмыстарын жүргізу үшін тек барлық тетіктері толық
Бұрғылау жұмыстарының алдында “бұрғылау жұмыстарын басқару” әкімшілігі, Госгортехнадзор, өрт
Ұңғыманы бұрғылау кезінде көбінесе абайсыздан болатын бақытсыз жағдайлар, жұмысшылардың
Бұрғылау бригадасының әр жұмысшысы резина қолғаптарымен, арнайы көзілдіріктермен, респираторлармен,
Бұрғылау үрдісі кезінде пайдаланатын жанар-жағармайлар жақсы бітелген сыйымдылықтарда және
Бұрғылау қондырғысының, сорап сарайының, баспалдақ, көпірдің үсті мұнай өнімдерімен,
Бұрғы қондырғысында жұмысшыларға алғашқы медициналық көмек көрсету мақсатында тиісті
Электр қауіпсіздігі
Сораптың қуаты кернеуі
қосқышының кедергісі
Жердің меншікті кедергісі: ылғалдылық-
Жерге қосқыш құбырдан жасалған, жерге тік бекітіледі:
(53)
Мұндағы: жермен қосқыштың ұзындығы;
жермен қосқыштың құбырының диаметрі;
жер бетінен құбырдың беліне дейінгі қашықтық;
жердің меншікті кедергісі;
Құбыр қосқыштардың саны (шамасы)
(54)
Мұндағы: мезгілдік кооэфициенті, климаттық жағдай өзгерісімен жердің
жермен қосқыш құралдың экранмен есепке алатын коэффициент;
деп қабылдаймыз.
Қосқыштардың бір-бірімен байланыстыру үшін құрыш таспаны қолданамыз -
Таспаның ұзындығы:
(55)
Таспаның кедергісі:
(56)
Жердің кедергісі өзгергенде есепке алып,
(57)
Толық жерге қосқыштың кедергісі:
(58)
Қорытынды – қосқыштардың саны болуы керек.
4.2.4 Өрт қауіпсіздігі
Мұнай кен орнында отты қолдануға болмайды. Өндірістік ғимараттарды, мұнай
Су мен техникалық су өткізгіштерден жүргізіледі.
Кенорынның әрбір обьектісінде өртті басатын бірінші құралдардың кешені, көлемі
ОХП-10 өрт басқыштар 4-8 дана
Күректер 4дана
Балталар 2дана
Багорлар 4дана
Өрт шелектер 2дана
Стандарт талаптары міндетті болып саналады.
4.3 Қоршаған ортаны қорғау
Қазақстан Республикасының конституциясына сай: «Өмірге, адам денсаулығына пайдалы әрі
Жобамен таңдап алынған объектілерді іске асырған уақытта, қор-шаған ортадағы
1.Ұңғыны жууға арналған сұйықтың буға айналуына байланысты улы газдар
2. Осы сұйықтың жүретін жолдарының ашық тесігінен сыртқа төгілетін
Осы айтылған факторлардың қоршаған ортаға зиянын келтірмес үшін, біздің
1. Су қоймасын бу шықпайтындай етіп бекіту керек.
2. Су жүретін жолдардың ашық тесігі болмас үшін күнделікті
3. Ұңғыны пайдаланып біткеннен кейін, су қоймасының түбіндегі тұнбаларын
4 Олардың орнын рекультивация жасап, ұңғы ауданымен бірге бұрынғы
ҚОРЫТЫНДЫ
Бұл дипломдық жұмыста Каспий маңы ойпаңының шығысында орналасқан Солтүстік
Бұл дипломдық жұмыста негізінен алаңның геологиялық-геофизикалық зерттелінуі, стратиграфиясы, тектоникасы,
Соның ішінде ауданның мұнай газ қорлары есептеліп анықталды. Сонымен
Солтүстік Дулат алаңында тұзүсті кешендеріне байланысты мұнайгаздылық болашағы бар
Қазіргі кезде мұнай газ қоры анықталып, өндіріліп жатқан мұнай
Мұнай кенорындары құрылымдық жағынан тұзды күмбездердің қанаттары немесе дөңбеккүмбездеріне
Тұзүсті кешендерінің түзілімдерінен мұнай деңгейін 3-4 есе өсіруге
а) өнімді тұзкүмбезді құрылымды анықтауда мұнай газ кенорындарын заңды
б) жоғарғы пермь-триас өнімді кешендерін барлау.барланған геологиялық қорларды толық
в) қоры бойынша ірі мұнай газ кеніштерімен байланысты болатын
г) ойпаңның негізінен солтүстік, шығыс және оңтүстік ернеу белдемдеріндегі
Мұнай өндірудің қазіргі кездегі деңгейі мен әрі қарай дамуында
Ашылған геологиялық қорларды тиімді қолдану мәселесі өндіру қарқыны мен
Каспий маңы ойпаңының мұнай кенорындарының геологиялық-тектоникалық құрылымы, литологиялық –
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Азнабаев Э. «Условия формирования месторождении нефти и газа
2. Азнабаев Э., Есенов Ш. «Геология и нефтегазаносность юго-
3. Бакиров А.А «Теоретические основы
4. Булекбаев З.Е., Самодуров В.И и др. « Тектоника
5.Бочкарева В.А., Сыдыков Ж.С. и др. «Подземные воды Прикаспийской
6.Васильев Ю.М. « Геологическое строение Прикаспийской впадины и закономерности
7. Дальян И.Б., Посадская А.П., «Геология и нефтегазоносность
8. Ескалиев У.Е., Балжанов К.К., «Разработка нефтяных месторождении
9. Жданов М.А. «Нефтегазопромысловая геология и подсчет запасов нефти
10. Жолтаев Г. Ж. «Подсчет запасов нефти объемным методом»,
11. Жолтаев Г. Ж., Булекбаев З. Е. «Тектоника
12. Жолтаев Г.Ж., А.К. Халелов «Дипломдық жобасын құрастыру» әдістемелік
13. Исраилов К.С «Ұңғы конструкциясын жобалау
14. Иогансен К.Б.« Спутник буровика», Москва: Недра
15. «Қазақстанның мұнай энциклопедиясы», Астана – Лондон 1999 ж
16. Материалы международной научно – практической
17. Маташев М.М., « Геологические основы оптимального использование
18. Неволин Н.В.,«Тектоническая природа и нефтегазоносность Прикаспийской впадины». Советская
19. Сейітов Н., Абдулин А. «Геология терминдерінің сөздігі», Алматы
20. Середа Н.Г., Соловьёв Е.М «Бурение нефтяных и
21. Соловьёв Е.М. « Заканчивание скважин», Москва,
22. Сухарев Г.М., «Гидрогеология нефтяных и
23. Справочник укрупненных сметных норм
24. Элияшевский И.В. және басқалар «Типовые




Ұқсас жұмыстар

---

Ұңғыманы бұрғылау

---

МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ ҰҢҒЫМАЛАРЫН ИГЕРУ ЖӘНЕ БҰРҒЫЛАУ

---

Мұнай және газ ұңғымаларын игеру

---

Бұрғылау ерітіндісінің технологиялық көрсеткіштері

---

Ұңғыма туралы түсінік

---

Өзен кен орнында 1400м тереңдікке бұрғыланатын пайдалану ұңғымасын жобалау

---

Ұңғымаларды бұрғылау тәсілдері

---

«Газ ұңғымаларының жұмыстары»

---

Ащысай кен орнындағы тереңдігі 1250 м пайдалану ұңғымасын бұрғылау жобасы

---

Орталық – Шығыс Прорва кен орнында тереңдігі 3300м пайдалану ұңғыма желісінің геологиялық сипаттамасы

---