Кәсіпкерліктің мәні
ЖОСПАР
Кіріспе 4
І. Кәсіпкерлік түсінігі және оның негізгі түрлері 5
1.1 Кәсіпкерліктің мәні. Маңызы. Ерекшеліктері 5
Кәсіпкерліктің экономикадағы орны 10
1.3. Кәсіпкерлік қызмет түрлері 13
ІІ. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті ұйымдастыру нысандары 16
2.1 Қазақстандағы кәсіпкерлікті ұйымдастыру нысандары 16
Кәсіпкерлік қатысушы – меншік иелерінің санына байланысты
2.2 Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті дамытудың мемлекеттік саясаты 19
2.3. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті қалыптастыру жүйесі және оны
ІІІ. Шетелдерде кәсіпкерлікті ұйымдастыру ерекшеліктері 25
3.1 Дамыған елдердегі кәсіпкерлікті ұйымдастыру 25
3.2. АҚШ-тағы шағын кәсіпкерлік 26
3.3 Ресейдегі кәсіпкерлік қызмет ерекшелігі 29
Қорытынды 31
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 32
Кіріспе
Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік белсенді дамып келеді. Экономикалық жүйенің
Кәсіпкерлік жеке меншік, еркін экономикалық қызмет сияқты қажетті
Қазақстан Республикасында кәсіпкерлікті дамытудың барлық алғы шарттары қарқынды
Ал американдықтар ынтасы зор, шешімді, ұтымды ой пікірлерге
19-шы ғасырдың екінші жартысында бастау алып, 20-шы ғасырда
Қазіргі кезде Америка экономикасында жекеменшік кәсіпорындардан бастап әлемдегі
І. Кәсіпкерлік түсінігі және оның негізгі түрлері
1.1 Кәсіпкерліктің мәні. Маңызы. Ерекшеліктері
“Кәсіп ету” – қандай да бір жаңа істі
Әкімшілік – бюрократтық үлгінің орнына келген шаруашылықтың нарықтық
Соңғы уақыттарында Қазақстанда кәсіпкерлік дамуда. Кәсіпкерлік жеке және
Кәсіпкерлік мәнін “іскерлік” сөзі, оның мазмұнын жақсы ашады.
Кәсіпкерлік – іскерлік белсенділік өнері.
Кәсіпкерлік – бұл алдымен ойлау процесі. Біз әр
Табыс деңгейі ойлау деңгейін көрсетеді, бірақ бұның өзі
Оқытудың негізгі міндеті - әрбір адамға көмек көрсетуге
Кәсіпкерліктегі ойлау, нақты іскерлікті жобалау – кәсіпкердің кез-келген
Философиялық көзқарас тұрғысынан кәсіпкерлік – жанның ерекше қалауы,
Кәсіби мағынада кәсіпкерлік өзінің бизнесін ұйымдастыра алуы және
Кәсіпкер үнемі болашақ туралы ойлайды, сондықтан бұл жерде
Кәсіпкерлік іскерлік белсендікке ыңғайы бар, өз күшін салатын
Бірақ кез-келген бизнесменді кәсіпкер деп атауға болмайды. Кәсіпкер
Күнделікте өмірде кәсіпкерлерге бизнеспен айналысатындардың барлығын жатқызады, бірақ
Ең жоғары пайдаға ұмтылу;
Тәуекелге баруға дайын;
Жаңаға ұмтылу ұйымдастыру – шаруашылық жаңашылдық.
Қазіргі жағдайда кәсіпкерлік бәсекелестік күресті ынталандыратын жаңашылдықсыз, шығармашылық
Өндіріс сферасындағы кәсіпкерліктің басты мазмұны өнімдерге (орындалатын жұмысқа,
ҚР Азаматтық кодексіне сәйкес кәсіпкер – заңды немесе
“Кәсіпкерлік” және “бизнес” түсінігі бір қатарда тұрады және
Бизнес – кез келген табыс әкелетін жеке іс.
Табысты бизнес, іскерліксіз жетілдірілмеген, үнемі дамусыз ойға сыйғысыз,
Кәсіпкерлік мемлекеттік секторды есепке алғанда барлық экономика сферасында
Кәсіпкерлікті кейде өндірістің төртінші факторы деп те атайды.
Австриядан шыққан, жұмыс орны американдық ғалым экономист Иозеф
Экономикалық қызметтің өндірістік факторы ретінде кәсіпкерлік туралы айта
Кәсіпкерлікті барлық үш негізгі факторлар әсерін күшейтетін белсендіруге
Кәсіпкерлер мен кәсіпкерліктің маңызды қасиеттері ұтқырлық, қимылға бай,
Кәсіпкерлікке ұйқышылдық, тыныштық тоқырау жат. “Кәсіпкерлік” атауына толық
Ол шығындардың және пайданы жоғалтудың алдын алуды қарастырады.
Кәсіпкерліктің жүздеген анықтамасы бар. Кәсіпкердің энциклопедиялық анықтамасында “кәсіпкерлікке”
“Кәсіпкерлік” – пайда немесе жеке табыс алуға бағытталған
Кәсіпкерлік теориясының негіздерін 18-19-ғасырда Ф. Кенэ, А. Смит,
Кәсіпкердің жеке мәртебесі (меншік иесі немесе оның тапсырмасы
А. Смит кәсіпкер ролі туралы былай жазады: “Ол
“Кәсіпкер” түсінігі белгілі эволюциялық кезеңнен өтті. Мысалы 1725
Г. Друкер (1964 ж.) кәсіпкер – бұл кез
А. Шапиро (1975 ж.) кәсіпкер – бұл бастама
Тәуекел жағдайында жұмыс істей отырып, ол туындаған сәтсіздікке
Сонымен, кәсіпкерлік – пайда алу мақсатында қаржы салу,
Кәсіпкерлік субъектілері жеке тұлғалар немесе әріптестердің бірігуі болуы
Кәсіпкерлік субъектілері ретінде әріптестерді біріктіру әртүрлі шаруашылық ассоциациялар,
А) ұзақ мерзімді кәсіпкерлік шешімдерді анықтау;
Б) өндірісті орналастыру үшін орын таңдау.
Кәсіпкерлік мақсат – бұл белгілі уақыт ішінде жету,
Мақсатты қалыптастыру кезінде келесі үш элементті дәл анықтау
А) мақсаттың мазмұны, қандай жағдайға жету қажет және
Б) қалаған мақсат көлемі, мақсат шексіз немесе шекті
В) мақсаттың уақыт факторы. Әрбір мақсат үшін сұрақ
Өндірісті орналастыру орнын таңдау туралы шешімді, тек жаңа
Кәсіпкерліктің маңызды белгілері.
Шаруашылық субъектілердің еркіндігі және тәуелсіздігі, кез келген кәсіпкер
Экономикалық қызығушылық. Кәсіпкердің басты мақсаты ең үлкен мүмкін
Шаруашылық тәуекел және жауапкершілік. Кез келген дәл есептеулерінде
Кәсіпкердің көрсетілген маңызды белгілері өзара байланысты және бір
Шумпетер кәсіпкерге берген бағасы дұрысырақ деп саналады. Кәсіпкер
Кәсіпкерлікті қалыптастыру үшін белгілі жағдайлар қажет:
Экономикалық;
Құқықтық;
Әлеуметтік және басқа.
Экономикалық жағдай ең алдымен тұтынушылар сатып ала алатын
Кәсіпкерлікті қалыптастырудың әлеуметтік жағдайлары экономикалықпен тығыз қосылады. Алдымен
Әлеуметтік-мәдени ортаға тәуелді адамгершілік және діни нормалар біршама
Әлеуметтік жағдайлар жеке тұлғаның жұмысқа қатынасына әсер етеді.
Кез келген кәсіпкерлік қызмет сәйкес құқықтық орта шеңберінде
Кәсіпорынды ашу және тіркеудің қарпайымдылығы мен жылдамдығы;
Кәсіпкерлікті мемлекеттік бюрократизмнен қорғау;
Өндірістік кәсіпкерлік қызметті ынталандыру бағытында салықтық заңдылықтарды жетілдіру;
Қазақстан кәсіпкерлерінің шет елдермен бірлескен қызметінің дамуы. (1.
Кәсіпкерліктің экономикадағы орны
Қазақстанда жүргізілген экономикалық реформа кәсіпкерлікті дамыту үшін жаңа
Кәсіпкерліктің әлеуметтік-экономикалық маңызы:
Ол нарықтық экономикаға икемділік береді;
Халықтың қаржы және өндірістік ресурстарын тартуға әсер етеді;
Монополияға қарсы әлеуеті бар;
Ғылыми – техниалық прогреске бағытталған алғы шарттарды жасайды;
Нарықтық шаруашылықтың еңбекпен қамту және басқа әлеуметтік мәселелерін
Кәсіпкерлікті қалыптастыру және кәсіпкерді тәрбиелеу нарықтық экономиканың даму
Бұл міндетті шешуде біршама қиыншылықтар мен психологиялық бөгеулерді
Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметті дамытудың барлық алғы шарттары
Қазақстанда меншік иесіне өз мүлкін иелену, пайдалану және
Меншіктің үш құқығы бар.
Бірінші құқық мүлікті іс жүзінде иеленуді жүзеге асыру
Екінші құқық пайдалы қасиеттерді алу, сонымен қатар одан
Үшінші құқық мүліктің заңдық тағдырын анықтау мүмкіндігін заңмен
Меншік құқығы мен экономикалық тиімділік арасында нақты байланыс
Ынталандырушы;
Капиталды жинау;
Икемділік;
Мақтаныш.
Заңдар жүйесі меншікті ең жоғары өнімді пайдалану үшін
Меншікті иелену және басқару меншік иесінің өз жетістіктеріне,
Өзіндік жеке меншік меншіктік немесе (жалға алынған) өндіріс
Жеке меншік өркениетті қызметтің басты факторы. Ол өзінің
Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметтің заңдық негіздері 90 жылдарда
Олар кәсіпкерлікті дамытудың көптеген сұрақтарын қамтиды:
Шаруашылық қызметтің еркіндігі, жеке кәсіпкерлікті қорғау және қолдану;
Шаруашылық серіктестікті, акционерлік қоғамды, өндірістік кооперативті, мемлекеттік кәсіпорынды,
Заңды тұлғаларды лицензиялау, мемлекеттік тіркеу;
Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау, кәсіпкерлік қызметпен айналысатын азаматтардың
Нарық кәсіпкерліктің өмір сүру ортасы болып табылады. Қазақстан
Нарықтық инфрақұрылымы – биржалар, банктер, сақтандыру компаниялары, аудиторлық,
Республикада кәсіпкерлікті, әсіресе шағын және орта бизнесті, мемлекеттік
ҚР Президентінің “Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік күшейту және дамытуды
Отандық кәсіпкерлікті дамыту жолындағы барлық бөгеттер толық жойылды
Кәсіпкерлік экономикада ерекше орын алады, кез келген кәсіпорынның
Экономикалық процесті адамдар ұйымдастырады. Адамдар осындай процестің негізгі
Экономикалық процесс – адамдардың өзара қатынастарының процесі. Экономикалық
Адамның экономикалық белсендігі оның қызметінің мақсаты болуы, істеген
Адамның экономикалық белсенділігінің екі негізгі түрі бар:
Жалдамалы қызметкер ретінде;
Өндірісті ұйымдастырушы, яғни кәсіпкер ретінде.
Осы әрбір мүмкін түрінің әр қайсының өздеріне тән
1.3. Кәсіпкерлік қызмет түрлері
Кез-келген экономикалық қызмет ұдайы өндіріс циклының типтік фазаларына
Соңғы он жылдықта әлемнің барлық экономикалық дамыған елдерінде
Көрсетілген кәсіпкерліктің түрлерінің ішінде әр қайсы бірнеше түрлерге
Бірақ осы қызмет сферасы нарықтық экономикаға көшу кезінде
Шаруашылық байланыстар ыдырады;
Материалдық-техникалық қамтамасыз ету бұзылды;
Өнімді өткізу күрт төмендеді;
Кәсіпорындардың қаржы жағдайы нашарлады.
Кәсіпкер алдымен өндірістік қызмет түрін таңдайды, басқа сөзбен
Одан кейін ол тауарды сатып алатын әлеуетті тұтынушылармен
Өндірісті жүзеге асыру үшін кәсіпкер өндіріс факторларын қолданады:
Кәсіпкер өз күшімен орындай алмайтын қызметтер мен жұмыстар
Жұмыстар мен қызметтер ақша төлеуді талап етеді. Егер
Өндірістік кәсіпкерліктің нәтижесі өндірілген тауардың белгілі көлемін тұтынушыға
Венчурлық бизнес. Инновациялық кәсіпкерлік туралы айта отырып, соңғы
Венчурлық бизнес, әдетте тәуекелді бизнес ретінде түсіндіріледі. Бұл
Венчурлық бизнес ғылыми зерттеулердің нәтижесі ғылымды көп қажет
Коммерциялық кәсіпкерлік. Коммерциялық кәсіпкерлікте негізгі рольді тауар-ақша, сауда-айырбас
Өнімді шығаруға қажет өндірістік қорлармен қамтамасыз етудің қажеті
Коммерциялық келісімді нарықты талдау бастайды, нәтижесінде тауарды сатып
Коммерциялық келісім бағдарламасына жатады:
Сатып алу операцияларын орындауға, тасымалдауға, тауарды сатуға, жарнама
Келесі сату үшін тауарды сатып алу;
Тауарды сақтау және өткізу үшін орындар, қоймалар, сауда
Келісімге тікелей қатыспайтын, бірақ өздерінің ақылы қызметтерін ұсынатын
Келісімді қаржыландыру үшін қарызға ақша қаржыларын тарту және
Келісімді жасауға қажет ақпараттарды алу;
Тауарларды тұтынушыға өткізу және түсім алу;
Келісімді тіркеу, салық төлеу.
Қаржы кәсіпкерлігі. Қаржы кәсіпкерлігінде сатып алу, сату объектісі,
Коммерциялық қызметтің басқа түрлері сияқты, қаржы-қарыз келісімін құнды
Қаржы кәсіпкерлігінде қызметтің ерекше түрі бөліп көрсетіледі, кәсіпкер
Қаржы кәсіпкерлігі ақпараттарды біраз көздерден алуды талап етеді.
Қаржы келісімінің негізгі бөлігі (тұтынушыға ақшаны, валютаны, құнды
Сатып алушының қаржылық жағдайын мұқият тексеріп, кепілдік мүмкіндігін
Кеңес кәсіпкерлігі. “Консультант” сөзі латынның “кеңес беруші” сөзінен
Консалтингтік қызметтер ауызша бір рет айтылатын кеңес түрінде
Мәселені анықтау (диагностика);
Шешімдерді, жобаны жасау;
Шешімдерді, жобаны жүзеге асыру.
Жобаның көлеміне байланысты қорытынды кезең бірнеше күннен бірнеше
АҚШ-та жеке консалтинг саласы – бұл 700 мың
Бірде бір күрделі экономикалық және басқару шешімдері экономикасы
Делдалдық. Делдалдық кәсіпкерліктің түрі. Делдал тікелей өнім өндірмейді,
Делдал көбінесе өндіруші мен тауарды сатушы, бір жағынан
Бизнестің бұл ерекше түрі басқалармен тығыз байланысты, өндірістік,
Сақтандыру кәсіпкерлігі. Мемлекеттік міндетті сақтандыру қазір әлеуметтік сақтандыру
Кәсіпкерлікке мүлікті сақтандыру, өмірді және денсаулықты сақтандыру, тәуекелді
Кәсіпкерліктің әртүрлерінің үйлесуі. Кәсіпкерліктің барлық түрлері өзара бірі
Өндіру сату қаржы операцияларына байланысты, ақша қаржысын талап
ІІ. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті ұйымдастыру нысандары
2.1 Қазақстандағы кәсіпкерлікті ұйымдастыру нысандары
Кәсіпкерлік қатысушы – меншік иелерінің санына байланысты
Кәсіпкеріліктің бұл нысандары, өз кезегіндегі Қазақстан Республикасының Азаматтық
Кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру нысаны кәсіпорынның әріптестері арасындағы қатынас
Кәсіпкерліктің ұйымдастыру-құқықтың нысандарын дұрыс таңдау көптеген факторларға байланысты:
Жеке капиталдың болуы немесе оны тарту мүмкіндіктері;
Кәсіпкерлік қызметтің сипаты және масштабы;
Кәсіпкерлік жобаны іске асыру мерзімі;
Кәсіпкердің жеке тәжірибесі және ұйымдастыру қабілеттері;
Нарық жағдайы және басталатын бизнестің көптеген негізгі ерекшеліктері,
Ұйымдастыру-құқықтық нысанды таңдау кәсіпкерлік жобаны жүзеге асыру мүмкіндігін
Кәсіпкерліктің осы нысанының артықшылықтары бар, олар тәуелді болмау,
Жеке кәсіпкерлік өндірістік секторда шамалы орын алады, көптеген
Жеке кәсіпкер өзінің кәсіпорынының міндеттеріне барлық өзінің жиынтық
Кәсіпкерлік қызметтің бұл нысаны соңғы жылдары ерекше қарқында
Ұйымдастыру-құқықтық нысанына серіктестікті, қоғамдарды, кооперативтерді жатқызуға болады.
Бірақ үлкен көлемдегі қаржы ресурстарын қалаумен қатар, жеке
Ұжымдық кәсіпкерлікте меншік бір уақытта әрбірінің белгілі, үлесі
Серіктестік екі және одан көп әріптестердің қатысуымен құрылады.
Осы нысанның кемшілігі: әрбір қатысушы өзінің салымының мөлшеріне
Серіктестіктің қатысушылары екі топқа – толық серіктестік (жауапкершілігі
Коммандиттік серіктестікте әріптестердің бір бөлігінде шектелмеген, ал бір
Қоғам екіден кем емес азаматтар немесе заңды тұлғалардың
Жауапкершілігі шектелген қоғам (ЖШҚ) қатысушылары оның міндеттері бойынша
Ең көп таралғаны акционерлік қоғам (АҚ). Олардың ерекшелігі
Кооперативтер – мүліктік пай жарналары негізінде біріккен өндірістік
Кәсіпкерліктің негізгі ұйымдастыру-экономикалық нысандарына: концерндер, ассоциациялар, консорциумдар, синдикаттар,
Концерн – қатысу жүйесі арқылы кәсіпорынды бақылайтын көп
Ассоциация – экономикалық еркін кәсіпорындардың, ұйымдардың өз еріктерімен
Ассоциация құрамына белгілі террторияда орналасқан маманданған кәсіпорындар және
Ассоциацияны құрудың негізгі мақсаты – ғылыми-техникалық өндірістік, экономикалық,
Консорциум – ірі қаржы операцияларын бірігіп жүргізу масатында
Кәсіпкерлердің мұндай бірігуі ірі жобаға қаржы салу мүмкіндігін
Ғылыми-техникалық революция жағдайында консорциумдар жаңа салаларда және әртүрлі
Синдикат – бір сала кәсіпкерлерінің арасындағы артық бәсекені
Картель – бір сала кәсіпорындары арасында өнімге баға
Кәсіпкерліктің жаңа ұйымдастыру-экономикалық нысандары қаржылық өнеркәсіптік топтар, ол
2.2 Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті дамытудың мемлекеттік саясаты
Шағын кәсіпкерліктің мынадай “әлсіз” жақтары бар:
Ұзақ мерзімді міндеттерді жасаудағы басшының білімсіздігіне байланысты әлсіз
Өзін өзі ақпаратпен жеткіліксіз қамтамасыз ету;
Меншікті және несие қаржы ресурстарының жетіспеушілігі;
Тәуекелдің жоғарылығы және қызметтің тұрақсыздығы;
Сыртқы ортадан-банктерден, басқарудың мемлекеттік ұйымдарынан, ірі кәсіпорындардан, ғылыми
Соңғы уақыттарда республика шағын кәсіпорындар әлеуметтік қызметтерден көбірек
Кәсіпкерлік еркіндігі мен әлеуметтік жауапкершіліктерінің принциптерін тек нарықтық
Мемлекеттің шағын кәсіпкерлік қатынасындағы екі негізгі қызметін бөліп
Біріншісінің мәні шағын кәсіпкерліктің құқықтық ортасын қалыптастыруды ұйымдастыру,
Қолдану қызметтері шағын кәсіпорындарға материалдық, ақша, ақпараттық ресурстарды,
Шағын кәсіпкерлік “төменнен” бастамасы бойынша тіршілікке қабілетті.
Мемлекеттің міндеті шағын кәсіпкерлікті көбейту емес, оның қалыптасуы
Шағын кәсіпкерлікті дамытудың мемлекеттік саясатында іскерлік белсенділікті ынталандыруға
Шағын кәсіпкерлік ерекше тәсілді және оны қолдау шараларының
Қазақстан Республикасының “Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы” заңында
Өндіріспен айналысатын шағын кәсіпкерлік субъектілерін мемлекеттік тіркеу кезеңінен
Өндірістік қызметпен айналысатын шағын субъектілеріне жер учаскелерін жерді
Электроэнергиясы, жылу, сумен жабдықтау және канализацияның қуатына қосылу,
Шағын субъектілердің қаржы-шаруашылық қызметіне жылына бір реттен көп
Шағын кәсіпкерлікті дамытуды белсендіру үшін 2001-2002 жылдарға шағын
Шағын кәсіпкерлікті жеткіліксіз несиелеудің маңызды мәселелерінің бірі көптеген
Шағын кәсіпкерліктің дамыту қорының қызметіне жәрдемдесуге облыс әкімдері
Шағын кәсіпкерлікті қолдау қорына және оның аймақтық өкілдеріне
2001-2002 жылдарға шағын кәсіпкерлікті дамыту мен қолдаудың мемлекеттік
Ірі компанияларға оларға ұсынылған мемлекеттік тапсырыстардың бір бөлігін
Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің инвестициялық қызметін мемлекеттік реттеу келесілер
Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің мемлекеттік инвестиция бағдарламасына қатысуы;
Халықтың салымдарын құнды қағаздар арқылы инвестицияға өзгерту механизмін
Бюджеттен тыс көздерді тарту саласына шағын кәсіпкерлікті қолдау
Шағын кәсіпкерлікпен жұмыс істейтін коммерциялық банктер және басқа
Жоғары тиімділігі бар инвестициялық жобаларды жүзеге асыру үшін
Шағын көлік кәсіпорындары халықаралық транзиттік сауданың дамуына ойдағыдай
Қазақстан Республикасының территориясы бойынша шетел көліктерінің және жолаушыларының
Шетел тауарларын жеткізу және оларды әрі қарай үшінші
Шетел тауарларын жеткізу және олардың экспорттық өнімдер өндірісіне
Қазақстанның жеңіл өнеркәсібі терең дағдарыста тұр, одан шығуды
Біріншіден бұған кәсіпорындарды ірілендіру, шағын еншілес құрылымдарды құру
Екіншіден, шетел тәжірибесін, технологиясын тарту және пайдалану.
Өндірісті сегменттеу қайта құрылған кәсіпорындарға шығарылатын өнім,
Бір үлкен тапсырыс алғаннан бірнеше кішігірім тапсырыс алған
Тұтыну нарығын қалыптастыру кезінде Қазақстан сияқты шикізат базасы,
Ауылшаруашылық өндірісінің экономикалық дағдарысы, оның өнімдері өнеркәсіптік өңдеу
Ұйымдастыру – экономикалық шаралар ауылшаруашылық кәсіпорындары арасындағы барлық
Агроөнеркәсіптік өндірістегі мұңдай мәселелерді шешу жолына кооперациялауды дамыту
Қазіргі кезде жекешелендіруді жүргізу нәтижесінде ауыл шаруашылықтағы негізгі
Ет, жүн, сүт кешендері ішінде кооперациялауды дамыту әрі
2.3. Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерлікті қалыптастыру жүйесі және оны
Инфляция жағдайында қаржы тұрғысынан оң нәтижелерге айтарлықтай тез
Үкімет өзінің осындай бағдарламалары туралы талай мәрте жариялады.
Бұған қоса бюджет тапшылығы жағдайында орталықты ұстау үшін
Қалыптасқан жағдайда Ғылыми және Жаңа технологиялар министрлігі жанындағы
Кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі мемлекеттік саясаттың Кәсіпкерлікті қолдау және
Осындай ШБО желісін құру бастамасын қолдай отырып, бірқатар
Бүгінге дейін облыс орталықтарында құрылған ШБО-ларды акционерлендіру жолы
Әрі қарай, ШБО-ларды өзінің сауда жүйесі, лизингтік қызметі
Бизнес – инкубатор рөлінде қызмет ететін ШБҰО-лардың жобалар
Бұған дейін құрылған шағын бизнес орталықтарының өкілдерімен кездесулерде
Қосымша тік құрылымдардың болуы мемлекеттің кәсіпкерлікке тиімді қолдау
Кәсіпкерлікті қолдау қоры мен кәсіпкерлік құрылымдардың Ұлттық орталықтың
Кәсіпкерлікті қолдау мәселесі онда жариялылық пен демократиялық болуы
ІІІ. Шетелдерде кәсіпкерлікті ұйымдастыру ерекшеліктері
3.1 Дамыған елдердегі кәсіпкерлікті ұйымдастыру
Фирма дегеніміз шаруашылық еркіндігі бар, өндірістік және басқа
Жеке меншік кәсіпкерлік фирмасы – иесі өз қызығушылығымен
Фирма иесі қызметкерлерді жалдау және жұмыстан шығару
Жеке меншік кәсіпкерлік фирманың артықшылығы оны ұйымдастыру, басқару
Мұңдай фирманың кемшілігі – қаржы және материал ресурстарының
Әріптестік – бұл бірнеше тұлға ұйымдастырған, бірігіп иеленетін
Мұнда барлық әріптестердің маңызды құқықтары бар, бірақ
Әріптестер жағдайында кәсіпорын, фирма қызметінің басталуы мен жалғасуына
Әріптестіктің кемшілігі – қызметтердің бөлінуі, соның әсерінен әрекеттердің
Қайшылықтардың тууы және істен бір немесе бірнеше әріптестің
Корпорация әрбір меншік иесінің жауапкершілігі осы кәсіпорынға салған
Корпорация – үлес негізіндегі қоғам. Жекешелеген тұлғалар акцияларды
Акция ұстаушылар дивиденд түрінде табыстың бір бөлігін алады.
Корпорацияның кемшіліктеріне біріншіден, әртүрлі теріс пайдалану үшін белгілі
3.2. АҚШ-тағы шағын кәсіпкерлік
Бүгін де АҚШ экономикасында алып корпорациялардың ешқандай да
Шағын бизнес кәсіпорындары Америка экономикасы үшін тұрақты динамизмнің
Шағын бизнес кәсіпорындарының ерекше күші олардың экономикалық жағдайдың
Әрине, көптеген шағын кәсіпорындар сәтсіздікке ұшырады. Дегенмен Құрама
Адамдар тарапатынан шағын бизнеске көрсетілетін үлкен құрмет штаттардың
SBA азшылық топтарды, әсіресе, шығу тегі африкалық, азиялық
Сонымен қатар SBA үй иеленушілерге, жалдаушыларға және су
Кәсіпорындардың көпшілігі бір ғана меншік иесінікі болып табылады,
Меншікке жеке құқық іскерлікті ұйымдастырудың басқа формалары алдында
Бизнес ұйымдастырудың бұл түрінің кейбір қолайсыз жағдайлары да
Кәсіпорындардың іс-әрекетін басқарудың немесе кеңейтудің бір әдісі –
Серіктестіктің басты кемістігі мынада. Оның әрбір мүшесі серіктестіктің
Табысты шағын кәсіпорындар кейде франчайзинг секілді тәжірибе арқылы
Кәсіпорынды бос жерде бастағаннан гөрі франчайзинг бизнесіне кіру
3.3 Ресейдегі кәсіпкерлік қызмет ерекшелігі
Ресейде Азаматтық кодекске сәйкес кәсіпкерлік (коммерциялық) қызметтің келесі
Шаруашылық серіктестік пен қоғамдар;
өндірістік кооперативтер;
мемлекеттік және муниципальды унитарлық кәсіпорындар.
Шаруашылық серіктестік қатысушылары белгілі шаруашылық қызметті бірге жүргізу
Толық серіктестіктің қатысушылары серіктестіктің міндеттері бойынша өз мүлігімен
Аралас (командиттік) серіктестікте (немесе сенімге негізделген) жағдай басқаша.
Серіктестік атынан кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын және серіктестің
Коммандитистер серіктестіктің кәсіпкерлік қызметін жүзеге асыруға қатыспайды.
Сенімге негізделген серіктестіктіктің толық серіктестік сияқты жарғысы болмайды.
Кәсіпкерлік (коммерциялық) кәсіпорынның келесі тобы – шаруашылық қоғам:
ЖШҚ бір немесе бірнеше тұлғалармен құрылады. ЖШҚ қатысушыларды
Қосымша жауапкершілігі бар қоғам қатысушыларының ЖШҚ айырмашылығы, оның
Қатысушылардың бірі күйзеліске ұшыраса оның жауапкершілігі қоғам міндеттері
Қазіргі жағдай да кәсіпкерліктің кең таралған нысаны акционерлік
АҚ жарғылық қоры белгілі ақша санына бөлінген. АҚ
АҚ ашық және жабық болуы мүмкін. Ашық акционерлік
Жабық АҚ акционерлері бұл қоғамның басқа акционерлерге сатылатын
Ашық және жабық АҚ құрылтайшылық құжаты құрылтайшылар бекіткен
Алғаш рет Азаматтық кодекспен еншілес және тәуелді қоғамдар
Егер басқа (негізгі) шаруашылық қоғам немесе серіктестік оның
Еншілес қоғам негізгі қоғамның (серіктестіктің) қарыздары бойынша жауап
Тәуелді шаруашылық қоғамның экономикалық мәртебесі өзгешелеу шаруашылық қоғамын,
Кәсіпкерлік кәсіпорынның біршама өзгешелеу ұйымдастыру – құқықтық нысаны
Өндірістік кооператив немесе артель – олардың жеке еңбегіне
Өндірістік кооператив оның иелерінің мүліктік пайлық жарналары біріктіріледі.
Өндірістік кооперативтің құрылтайшылық құжаты оның мүшелерінің жалпы жиналысы
Кәсіпкерлік (коммерциялық) кәсіпорынның ұйымдастыру құқықтық нысанының ортасындағы негізгі
Унитарлық кәсіпорын дегеніміз меншік иесінің өзіне бекітілген мүлікте
Қорытынды
Экономикалық өсу қарқыны бойынша Қазақстан ТМД-да көшбасшысы орында
Тұтастай алғанда тәуелсiздiк жылдары кәсіпкерлік ортаны қалыптастыру аяқталды.
Жекелеген салаларда өндiрiс пен басқарудың жоғары деңгейдегi шоғырлануына
Қазақстанда жеке меншiк секторы серпiндi дамып келедi, мұнда
Елде шағын кәсiпкерлiктiң 348 мың түрлi субъектiлерi жұмыс
2003 жылғы тамыздың басында 126 мыңнан астам шағын
Нарық институттары мен шаруашылық жүргiзудiң тетiктерiн қалыптастыру саласындағы
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
1. Кәсiпкерлiк ерекше экономикалық құбылыс. ҚазҰУ оқытушыларының тобы.
2. Хокен П. Кәсіпкер болу оңай ма? 1995ж.
3. Хизрич Р., Питерс М. Предпринимательство, или как
4. Кэссон Г. Ақшаны кәдеге жаратудың немесе пайда
5. Друкер П. Нарық топ жарып алға
6. Копмейер М.Р. Жетістікке жету үшін не істеу
7. Мәдешев Б. Нарықтық экономика теориясына кіріспе Алматы,
8. Әубәкіров Я. Нәрібаев. К. және т.б. Экономикалық
9. Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі, Жалпы бөлім. Алматы,
10. Григорьев Л. “Қазақстан - көшiрмесiз реформалар”
16
3
Кәсіпкерліктің мәні
Кәсіпкерлік экономикалық категория ретінде
Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің проблемалары және оны шешу жолдары
Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпкерліктегі қиыншылықтар мен одан шығу жолдары
Кәсіпкерліктің мәні, экономикалық негізі
Кәсіпкерліктің негізгі ұйымдастырушылық нысандары
Кәсіпкерлікті құқықтық реттеу негізі
Кәсіпкерлік қызметінің мәні және негізгі ерекшеліктері мен даму эволюциясы
Шағын кәсіпкерлік субъектілерінің бірлестігі
Кәсіпкерлікті дамытудың әлеуметтік - экономикалық шарттары және заңдылықтары