ОҚУШЫЛАРДЫ ХАЛЫҚТЫҚ ПЕДАГОГИКАМЕН ТӘРБИЕЛЕУДЕГІ ҒЫЛЫМИ НЕГІЗДЕРІ
МАЗМҰНЫ.
Кіріспе ........................................................................................................................3
І. ОҚУШЫЛАРДЫ ХАЛЫҚТЫҚ ПЕДАГОГИКАМЕН ТӘРБИЕЛЕУДЕГІ ҒЫЛЫМИ НЕГІЗДЕРІ.
1.1 Халықтың рухани мұрасы ― халық
1.2 Қазақтың халықтық педагогикасы арқылы оқушыларды адамгершілікке
тәрбиелеу ................................................................................................................12
1.3 Халықтық педагогиканың бала сана-сезімін қалыптастырудағы
Қорытынды .................................................................................................................25
Әдебиеттер тізімі ........................................................................................................27
Кіріспе.
Егеменді пердесі ашылмай, шіркеуленіп келген ұлттық тәрбиесі жиырмасыншы
Қазақстанның егеменді ел болуымен байланысты оқу-ағарту ісінде оның
Ал оқушы жастарға халықтың қыры мен сырын, ғылыми
Халық педагогикасы халықтардың ғасыр бойы ұрпақ тәрбиелеу тәсілдеріне
Ал этнопедагогика халық педагогикасының ұрпақ тәрбиелеудегі тағылымдарын ғылыми
Зерттеудің тақырыбы — « Бала тәрбиесінде
Зерттеу жұмысының мақсаты — халықтық салт-дәстүрді,
Зерттеудің міндеттері — халықтық тәрбие түрлерін
Зерттеудің объектісі — оқу-тәрбие үрдісінде қолданылатын
Зерттеудің болжамы — халықтың тәрбие үлгілері
Зерттеудің мақсаты мен болжамына сәйкес төмендегідей мідеттер қойылады:
халықтық педагогиканың мәнін ашу;
халықтық педагогиканы сипаттайтын ұлттық құндылық үлгілерінің негіздерін ашу;
халықтық педагогикада бала сана-сезімін қалыптастырудағы ықпалын көрсету;
І . ОҚУШЫЛАРДЫ ХАЛЫҚТЫҚ ПЕДАГОГИКАМЕН ТӘРБИЕЛЕУДЕГІ ҒЫЛЫМИ
Халықтың рухани мұрасы — халық педагогикасы.
Тәуелсіз мемлекетіміздегі болашақ ұрпағымызды жан-жақты жетілген, бойында ұлттық
Ата-бабаларымыздың өмір сүрген кезінен бастау алып, күні бүгінге
Халық педагогикасы — халқымыздың әдет-ғұрпын, салт-дәстүрлерін, тұрмыс күйлерін
Халық педагогикасы — ұлт тәжірибелері мен тағылымынан туған
Халық педагогикасы көптеген ғасырлар бойы тіпті жазу-сызу
Халық педагогикасы мәселелері тек 50-жылдардың екінші жартысынан бастап
Халқымыздың педагогикалық мұраларын оқу-тәрбие жұмысына пайдалану, мектеп тәжірибелеріне
Енді «Халақ педагогикасы деген не? » сұраққа жауап
Этнопедагогиканың зерттеу объектісі ретінде халық педагогиканы алған. Халық
«Халықтық педагогика — тәлім-тәрбиелік ой-пікірдің ілкі
Жоғарыда айтылған ой-пікір, анықтамаларды қарасақ, олар мазмұны жағынан
Атақты педагог И.Г.Песталоцци, А.С.Макаренко « ... баланы дүниеге
Ғасырлар бойы халқымыздың тәлімімен жетілген ата-баба дәстүрлерін қадағалау
Отбасы құруға саналы түрде дайындалу арқылы ұрық тазалығын
Ата-ана мен бала арасындағы сыйластық.
Халық педагогикасының 1-негізін қалыыптастырмақ физиологиялық кезеңнің сипатын шартты
Адам тәрбиесінің екі жүйесі бар. Ол —
Халық педагогикасының жеті түрлі негіздерін екі жүйемен жетілдіре
Бұл жаңалық — бұрын-соңды айтылмаған пікір,
Әрине, халық педагогикасының асыл қазынасын тере берсек, айтатын
Халқымыз көптеген жылдар бойы аңсаған азаттығына қол жеткізді.
Елімізде болып жатқан әлеуметтік-экономикалық, рухани өзгерістердің балабақшадан бастап,
Өткен тарихымыздың өткелдеріне ой жіберсек, ұрпақ тәрбиесі үшін
Қазақтың халықтық педагогикасы арқылы оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу.
Ұрпақ тәрбиесі ұзақ және күрделі процесс. Қазақтар келешек
Біздің ежелгі замандагы ата-бабаларымыз ұрпағына білім беру негізін
Алайда олар бір-бірімен үйлесіп, жаңа сипат алып, халкымыздың
Қазіргі түркі халқындағы қандастық туыстықты еркектер тарапынан ғана
Баланың тәрбиесімен анасы айналысады. Әлі күнге дейін отбасының
Халықтық педагогиканың үздіксіздігін, айқындай түсу үшін, халық өміріндегі
Бала тәрбиесін, оның жас кезінде бастаудың дұрыстығын табиғатпен
Мысалы: талдың бір бұтағында екі жас шыбық өсіп
Екінші шыбық ол жас, буыны қатпаған, шебердің қиялына
Қазақ « баланың бас ұстазы ата-анаң », «
« Болса тәртіп, бала өседі сомдалып, қатаң ұста,
Халқымыз «әкеге қарап ұл өсер », «әке көрген
Халқымыздың атадан мұра болып келе жатқан дәстүрлі қасиеті
« Ата бабаға сыншыл » , « Адам
Тәрбиенің бұл түрінің жас өспірімнің болашақ өмір жолын
Халықтық тәрбиенің өзекті бір саласы —
Мәселен, жасы үлкенге иіліп, сәлем беру, алдын кесе
Қарияның « өркенің өсіп, қарағым, үлкен азамат бол
Қазақ халқы үшін өтірік айту, ұрлық істеу және
Қазақ халқының түркі нәсілді халықтармен өзге этностардан ерекшеленіп
Халқымыздың тәлім-тәрбие мәселелерін қамтыған мұрасының даму кезеңдері сону
Көшпелі халықтың мәдениетіне сәйкес келер ұрпаққа тәлім-тәрбие беруді
Жүсіп Баласағұнның « Қутадғу білік » еңбегі
Адамгершілік тәрбиесіндегі — ең басты буын
Сол үшін де қоғамның әр бір азаматы өзін-өзі
Адам мен адамның қарым-қатынасы былай болу керек деп
Адамның өзінің қабілетіне қарай әр түрлі мансабы болуы
Қыз ұзату, сүндетке отырғызу, балаға ат қою, келін
Халықтық педагогиканың бала сана-сезімін қалыптастырудағы орны.
Адамның жан дүниесінің дамып жетілуі, әлеуметтік өмірге бейімделіп
Ойын әрекеті — тек адамның даму
Тәлім-тәрбие ғылымы мен адамның жан дүниесінің сырын зерттейтін
Спорттық ойын әрекетінің бала психикасының дамуында шешуші қызмет
Қазақ халқының өмір тәжірибесінде баланың әр алуан ойын
Т. Тәжібаев өз зерттеулерінде ұзақ жылдар бойы қалыптасқан
Мектепке дейіңгі жастағы баланың ойыны, ең алдымен өзінің
Адам санасы объективтік дүниені тек бейнелеп қана қоймай,
Ұлттық психологияның өзіндік маңызы бар және өте күрделі
Өзінің ерекшелігін және басқа ұлттардың айырмашылығын тану қатарласа
Сол кездегі көптеген зерттеушілер ұлттық сезімді ұлттар мен
Ұлттық сезім тек ұлтаралық қатынастарда ғана емес, адамдардың
Ұлттық сезім ұлттық қауымдастыру факторларының бірі ретінде ұлттық
Ұлттық сана-сезім дегеніміз — өзінің ұлттық
Ұлттық сана-сезім — ұлттық психология ұғымына қарағанда
Халықтардың сана-сезіміндегі түрлі айырмашылықтар олардың өмір сүру жағдайларының
Барлық ұлттардың өзіндік мәдениеті, тілі, діні, әдет-ғұрпы, салт-санасы,
Қазақ халқының тарихында ұлттық ойындардың көптеген түрлері балалық,
Қазіргі қайта өркендеу, ұлттық мәдениет пен салт-сананың жаңғыру
Ұлт ойындары өзінің мазмұнына байланысты үш топқа бөлінген:
1. Ойын-сауық, тұрмыс-салт ойындарының қырықтан астам түрлері бар.
Олар: « Ақ боран », « Алтыбақан »,
Ұлт ойындарының бұл тобы халқымыздың өмір-тұрмысында қалыптасқан өнер
2. Дене шынықтыру, спорт ойындары халқымызда кең тараған.
Бұл топтағы ұлттық спорттық ойындардың дене шынықтыру тәрбие
Таза ауада спорттық және дене шынықтыру ойындарын тиімді
3.Ой мен келетін ойындар жастар арасындағы қисындық және
Бұл ойындардың бәрін де ақыл-ой жетекшісі десек артық
Осы ойындар халық ауыз әдебиетінің қағидасында қазақ балалары
Бірінші топқа бір жасқа дейіңгі нәрестені тәрбиелеудегі «
Қазақ халқында кең тараған бес саусақтың аттары бар:
« Саусақ санау » жырлары тілі жаңа шығып
Нәресте өмірінің келесі кезеңінде еңбектеуден өтіп, қаз тұрып,
Екінші топқа сәбидің дүниеге көз қарасын қалыптастыратын әр
Үшінші және төртінші топтар бір-бірімен тығыз байланыста жүзеге
Осылайша сәбилерді тәрбиелеудегі бала қабілетін күнделікті тіршілік ағымына
Бала ойындарының мазмұны байып, түрі өзгеріп отырады. Соңғы
ҚОРЫТЫНДЫ.
Қорыта келгенде ата-бабаларымыздың өмір сүрген кезінен бастау алып,
Халық педагогикасы — халқымыздың әдет-ғұрпын, салт-дәстүрлерін, тұрмыс күйлерін
Халықтық педагогика — тәрбие мен оқыту
Халық педагогикасының жеті түрлі негіздерін екі жүйемен жетілдіре
Бұл жаңалық — бұрын-соңды айтылмаған пікір,
Халықтық тәрбиенің өзекті бір саласы —
Мәселен, жасы үлкенге иіліп, сәлем беру, алдын кесе
Адамның өзінің қабілетіне қарай әр түрлі мансабы болуы
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
Айдар С. « Халықтық педагогика негізінде еңбек тәрбиесін
Ахметжанова А.С « Халық педагогикасы —
Ғаббасов С. « Халық педагогикасының негіздері».-Алматы 1995.
Ембергенов Ж. « Халықтық педагогика және салауатты өмір
Жартыбаева Б.Н « Сабақта және сабақтан тыс уақытта
Жарықбаев Қ., Қалиев С. « Қазақ тәлім тәрбиесі».-Алматы
Ибраимова Л. « Қазақ отбасылық тәрбиесінің зерттелу жайы
Қабышева К. « Қазақ отбасындағы бала тәрбиесі [Мәтін]//»
Қабышева Р. // Ұлт тағылымы.-2005.-№4. Б.5-9
Қаженбаева А., Жанұзақова Ш.«Халық даналығы — ұлттық психологияда
Қайырғалиев Т. « Ұлттық өнерді қастерлейік: [Жастарды тәрбиелеудегі
Нұғманова Х. « Халықтық педагогика құралдарын оқушыларға эстетикалық
Садуақасов Ә. « Халық педагогикасы дәстүрлерін қазақ мектептерінің
Ұзақбаева С. « Тамыры терең тәрбие».-Алматы 1995.
Қалиұлы С. « Қазақ этнопедагогикасының теориялық негіздері мен
Табылдиев Ә. « Қазақ этнопедагогикасы».- Алматы 2001.
2
Бала тәрбиесінде халықтық педагогиканың алатын орны
Бaстaуыш білім беру сaтысындa қaзaқ хaлық дәстүрлерін тәрбие құрaлы ретінде пaйдaлaнудың педaгогикaлық шaрттaры туралы
Халықтық педагогиканың бала тәрбиесіне ықпалы
Эстетикалық тәрбие мәнін зерттеу
Оқу-тәрбие процесінде эстетикалық тәрбиесінің алатын орнын анықтау
Ана тілі пәнін оқыту барысында кіші мектеп жасындағы оқушылардың тұлғасын адамгершілікке тәрбиелеудің теориялық және әдістемелік негіздері
Қазақ этнопедагогикасындағы бала жасына қарай кезеңге бөлудің ғылыми-педагогикалық негіздері
Халықтық педагогика ұғымы
Халық педагогикасы білім беру саласындағы халықты педагогикалық тәрбиелеудің тәжірибесі
Бастауыш білім беру сатысында қазақ халық дәстүрлерін тәрбие құралы ретінде пайдаланудың педагогикалық шарттары