Еуропада екінші майданның ашылуы
Жоспар
Кіріспе...................................................................................................................3
Негізгі бөлім
1. КСРО, Ұлыбритания мен АҚШ-ның әскери-саяси
ынтымақтастығы. Атланттық хартия.......................................................6
1.1. 1941-1945жж. Ағылшын-американ Одағы.
Атланттық хартия.............................................................................6
1.2. Кеңес-Британ келісімі......................................................................8
1.3. Кеңес-американ қатынастары.
Антифашисттік ынтымақтастық...................................................12
2. Еуропада екінші майданның ашылуы...................................................15
3. Коалицияның экономикалық ынтымақтастығы.
Ленд-лиздің рөлі.......................................................................................17
Қорытынды........................................................................................................18
Сілтемелер тізімі...............................................................................................19 Кіріспе
Курстық жұмыс антигитлерлік коалицияның тарихын, оның қалыптасуы мен
Жұмыстың өзектілігі
ХХғ.тарихқа 70-тен астам ел қатысқан екі дүниежүзілік соғысты
Антигитлерлік коалиция агрессор блокқа қарсы күресте қуатты күш
90жж. басынан цензуралық шектеулер мен идеологиялық догмалардан азат
Тарихи зерттелуі
50жж. соңында Тегеран және Ялта конференцияларының материалдары ,
Ақпараттың көбеюімен тарихшылар үшін Антигитлерлік коалицияның тарихын толық
Зерттеулердің негізгі бағыттары:
Одақтастардың Еуропада екінші майданның ашылуы мәселесіндегі саясаты мен
Еуропадағы екінші майданның агрессорларға қарсы соғыстағы рөлін анықтау;
Одақтастардың геосаяси мүдделері мен мақсаттары;
Батыстық одақтастардың қарулы күштерінің әскери өнері.
«Кеңес тарихи энциклопедиясы», «Кеңес Одағының Ұлы Отан
Бұл пікірді Н.Н.Иноземцевтің жұмыстары теріске шығарады. Ол АҚШ-ның
Қазіргі тарихнамада мәселелерді түпкілікті зерттеуге көп көңіл бөлінеді:
Осылайша, тарихнама Антигитлерлік коалицияның мәселелерін терең зерттейді.
Жұмыстың мақсаты
Антигитлерлік коалицияның құрамындағы елдердің ынтымақтастығының барысын сараптау;
Кеңестік және батыстық тарихнаманы ескере отырып, саяси, әскери
ІІ Дүниежүзілік соғыстың әскери-саяси және дипломатиялық тарихындағы
Жұмыстың міндеттері
Қойылған мақсатқа жету үшін мынадай міндеттер қойылады:
КСРО, Ұлыбритания мен АҚШ-ның әскери саяси ынтымақтастығы мәселелерін
Антигитлерлік коалицияны құрудағы Атланттық хартияның рөлін анықтау;
1941-1943жж. Екінші майданның ашылуының ұзаққа созылуының себебін түсіндіру;
ІІ Дүниежүзілік соғыстағы екінші майданның рөліне баға беру.
Одақтастардың Ұлы Отан соғысында Кеңес Одағына берген материалдық
Хронологиялық қамтуы
Жұмыс 1940-1945жж. қамтиды.
Жұмыстың құрылымы
Кіріспе.
1-тарау одақтастардың әскери-саяси жоспарлары мен Атланттық хартияны құрудың
2-тарау екінші майданның ашылуының маңызы мен оның ұзаққа
3-тарау Кеңес Одағына Ұлы Отан соғысы кезінде көрсетілген
Қорытынды.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі.
1. КСРО, Ұлыбритания мен АҚШ-ның әскери-саяси ынтымақтастығы.
1.1. 1941-1945жж. Ағылшын-американ Одағы. Атланттық хартия.
1941ж. тамызда Рузвельт пен Черчилль Канаданың Атлант мұхиты
Құжатты жасау кезінде салмақты келіспеушіліктер байқалды. Рузвельт соғыстан
« ІІ дүниежүзілік соғыстағы және соғыстан кейінгі бейбітшілікті
Атланттық хартияда мынадай міндеттер қойылды:
фашистік тиранияны жою;
агрессорды қарусыздандыру;
халықтарды мобилизациялану ауыртпалығынан құтқару.
Екі жақ та халықтардың келісімінсіз территориялық өзгерістер жүргізуден
Атланттық хартия фашизмді құлдыратқаннан кейін әлемде бейбітшілік пен
Атланттық хартия Батыста антифашисттік коалицияның идеялық негізі болып
24 қыркүйекте И.М.Майский Лондонда КСРО атынан Атланттық хартияға
Осы кезде Тынық мұхитында жапон экспансиясы өрістейді. Ол
Американ – жапон келіссөздері тығырыққа тірелді. Черчилль, Чан
1941ж. 26 қарашада Вашингтон Токиоға ультиматум түріндегі он
1941-1942жж. Тынық мұхитындағы күштер тепе-теңдік сақтап тұрғанымен, үш
1945ж. 9 ақпанда штаб бастықтарының Біріккен Комитеті Рузвельт
1945ж. 26 шілдеде АҚШ, Ұлыбритания және Қытай Потсдам
КСРО-ның Жапониямен соғысқа кіруі алдында АҚШ алғаш рет
16 тамызда жапон үкіметі одақтастарға Потсдам декларациясының талаптарын
1945ж. 2 қыркүйекте Токиолық шығанақта «Миссури» американ линкорында
Алты жылға созылған ІІ дүниежүзілік соғыс Антигитлерлік коалицияның
Осылайша, біз коалициялық стратегияны жасау оңайға соқпағанын байқаймыз,
1.2. Кеңес-Британ келісімі
Чемберленмен салыстырғанда Сталин Гитлердің шабуыл жасамау пактіне қойылған
Түрлі барлаушылардың және дипломатиялық арналардың ескертулеріне, болашақ одақтасы
1941ж.и 3 шілдеде Сталин радио арқылы отандастарына әсерлі
Ұлыбританиямен одақтасу Сталинге Австралия, Жаңа Зеландия, Индия, Оңтүстік
22 маусымда Черчилль радио арқылы Гитлерге қарсы күштерді
8 шілдеде Ұлыбритания елшісі Ричард Криппс Сталинмен кездесіп,
Кеңес-британ одағының формальді негізі құрылады. Бұл екі жақты
1941-1942жж. КСРО үшін екінші майданның ашылуы ең маңызды
АҚШ Еуропадағы әскери қимылдарға араласпады, ал американдықтардың қолдауынсыз
4 қыркүйекте Сталин Черчилльге тағы жолдау жіберіп, онда
1941ж. 28 қыркүйекте лорд Уильям Максуэлл Бивербрук бастаған
Көмек туралы келіссөздермен қатар Бивербруктың қосымша миссиясы болды:
КСРО-ның әскери жеңілісі жалғаса берді. 15 қазанда өкімет
Мәскеу Лондонды ең болмаса Финляндия, Венгрия, Румынияға соғыс
Ұлыбританияның жағдайы тұрақсыз болды, өйткені ол Батыс Еуропадағы
Иран геосаяси жағынан КСРО үшін маңызды еді, өйткені
Антони Иден 1941ж. 16 желтоқсанда Сталин мен Молотовпен
Бұл кезде Мәскеу түбіндегі герман шабуылы тоқтатылды. Кеңес
Шығыс Пруссия Польшаға берілді;
Тильзит пен Неманның солтүстігіндегі неміс жері Литва ССР-на
Рейн облысы Германиядан бөлінеді;
Австрия мен Бавария тәуелсіздік алады;
Егер Франция ұлы держава статусын жоғалтпаса, онда Ұлыбританияға
Кеңес Одағының батыс шекарасы 1941ж. 22 маусымда қалыптасқан
Румыния КСРО-на әскери базаларын беруі тиіс;
Жалпы айтқанда, Сталин Ұлыбританияға Еуропаны бөлісуді ұсынды. Ал
Лондон біржақты кесіп бас тарта алмады. Өйткені кеңес
Молотов 1942ж. мамырда Ұлыбританияға келеді. Черчилль кеңестік наркомға
1942ж. жазда неміс әскерлері Волга мен Кавказға бет
Бұл кезде АҚШ Солтүстік Африкаға әскер жіберуге келіскен
Черчилль екінші майданды 1943ж. ашуға, ал Германияны қиратқыш
Кеңес үкіметінің басшысы ретінде Сталин Тегеран, Ялта, Потсдам
1.3. Кеңес-американ қатынастары. Антифашисттік ынтымақтастық
1941ж. 21 маусымда Америка Құрама Штаттары Германияға қарсы
26 маусымда Вашингтон нейтралитет туралы заңның берілетін көмекке
1941ж. 2 тамызда КСРО мен АҚШ арасында ноталар
1941ж. желтоқсанда кеңес әскері герман шабуылына тойтарыс беріп
1942ж. 1 қаңтарда Біріккен Ұлттар Декларациясына қол қойылды.
1942ж. Молотов екі батыс державасының басшыларымен кездеседі. Рузвельт
қазіргі агрессорлар қарусыздандырылуы тиіс;
өзге де бейбітшілікті бұзушылар дәл осы бақылауда болуы
бақылауды АҚШ, КСРО, Ұлыбритания және (мүмкін) Қытай жүргізеді;
әлсіз державалардың иелігіндегі отарлар халықаралық бақылауға берілуі тиіс.
1941 жылғы щабуыл жасамау туралы кеңес-жапон пактісіне байланысты
1945ж. Ялта (Қырым) конференциясында бұл мәселе тағы да
Маньчжуриядағы жапон күштерінің талқандалуы;
Құрама Штаттар әуе күштерінің көмегімен Жапонияға қарсы әуе
Жапония мен азиялық құрлық арасындағы теңіз қатынасына кедергі
Сталин ІІ дүниежүзілік соғысты жылдамырақ аяқтау мақсатымен Жапонияға
Монғол Халық Республикасының қазіргі статусын сақтап қалу;
1905ж. дейінгі Ресейдің құқықтарын қайта қалыптастыру – Оңтүстік
КСРО-на Курил аралдарын қайтару.
Сонымен қатар, кеңес үкіметі Қытаймен достық қарым-қатынастарын орнатып,
1945ж. 5 сәуірде Жапониямен шабуыл жасамау туралы пактінің
Еуропадағы соғыс аяқталғаннан кейін, Берлин (Потсдам) конференциясында (1945ж.
1945ж. жазда Кеңес Қарулы Күштері жаңа соғысқа дайындала
8 тамызда кеңес үкіметі жапон үкіметіне жолдау жібереді.
2. Еуропада екінші майданның ашылуы
1941-1943жж. екінші майданның ашылуы мәселесі одақтастардың арақатынасындағы бірінші
Соғыстың басында екінші майданды ашу Мәскеу үшін ең
Екінші майданды ашуға көптеген кедергілер болды. Біріншіден, АҚШ
КСРО мен Ұлыбританияның ұйымдасқан әрекетінің ең алғашқысы –
1942ж. КСРО-ның одақтастарының Германияның соғыс барысында шаршап-шалдығуын күтіп,
1943 жыл – Антигитлерлік коалицияның одақтастары үшін өте
1943ж. қазанда Мәскеуде үш державаның сыртқы істер министрлерінің
Осылайша, 1944ж. шілдесінде ғана екінші майдан ашылады. Бірақ
Тегеран конференциясында қабылданған «Оверлорд» операциясының мерзімі – 1944ж.
1944ж. тамыз-қыркүйек айларында, «Оверлорд» операциясынан кейін одақтастар екінші
Осылайша, Батыс Еуропада екінші майданның ашылуы үш жылға
Қызыл Әскердің Берлинді алып, Рейхстагқа ту тігуі кеңес
3. Коалицияның экономикалық ынтымақтастығы.
Ленд-лиздің рөлі
Ленд-лиз туралы заңды 1941ж. 11 наурызда АҚШ конгресі
АҚШ-мен ленд-лиз бойынша екіжақты келісімдерге қол қойған елдердің
КСРО ленд-лиз бойынша 9,8 млрд. доллар шамасында материалдық
КСРО-мен ленд-лиз туралы ресми келісімдер 1941ж. 29 қыркүйекте
1941ж. қазандағы алғашқы көмек бір жыл бойы жалғасып,
1941-1945жж. АҚШ ленд-лиз бойынша КСРО-на 14126 ұшақ жеткізеді.
Осы тарауды қорытындылай келе, одақтастардың экономикалық көмегінің қарсыласты
Қорытынды
Курстық жұмысты қорытындылай келе, одақтастардың ортақ өзекті саяси
Антигитлерлік коалицияның басқа әскери-саяси одақтардан өзгешелігі – оның
Екінші майдан мәселесі Антигитлерлік коалицияның келіспеушіліктерін туғызды, өйткені
Сонымен қатар, соғыс барысындағы ағылшын үкіметінің әскери-экономикалық көмегі,
Антигитлерлік коалицияның агрессорлық блокты талқандауы одақтастардың көмегі,
Осылайша, Антигитлерлік коалицияның негізгі елдері – Ұлыбритания, КСРО,
Агрессолық күштердің талқандалуы – қарулы күштерінің ұлы жеңісі
Одақтық дипломатия қарсыластарының шабуылына төтеп беріп, қуатты Антигитлерлік
Сілтемелер тізімі:
2
Тегеранская конференция руководителей трех великих держав. Международная жизнь.
Крымская и Потсдамская конференции руководителей трех великих держав.
Майский И.М. Воспоминания советского посла. Война 1939-1943 гг.
Бомъе Ж. От Гитлера до Трумена – Алматы,
Хрестоматия по новейшей истории. Т ІІ. – М,
Пономарев М.В., Смирнова С.Ю. Новая и новейшая история
М. Геллер, А. Некрич. История России 1917-1992. Т.1.
М. Геллер, А. Некрич. История России 1917-1992. Т.1.
Байбаков Н. К. От Сталина к Ельцину. М.,
http//: www.rambler.ru
Крымская и Потсдамская конференции руководителей трех великих держав.
http//: www.google.com
Қосымша әдебиеттер:
12 История новейшего времени стран Европы и Америки
13 Языков В.Ф. История стран Европы и Америки
Антигитлерлік коалициясының құрылуы және екінші майдан мәселесі
Атланттық хартия
Антигитлерлік коалицияның алғышарттары
Конференцияда көтерілген Германия мәселесі
Іі Дүниежүзілік соғыс жылдарындағы үш бірдей конференциялардың негізгі тақырыбына айналған Германия (неміс) мәселесіне сараптамалық шолу жасап, толыққанды талдап беру
Тегеран конференциясы
Ұлыбритания, АҚШ, кеңес одағының мемлекет басшыларының тегеран конференциясы
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында
Неміс мәселесіне қатысты АҚШ және Ұлыбританияның ұстанымы
Екінші дүниежүзілік соғыс жөнінде