Бастауыш мектепте қазақ тілі сабағын оқыту барысында оқушылардың танымдық қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытудың өзіндік ерекшелік жолдары
Мазмұны
Кіріспе 3
1.1. Бастауыш мектепте оқушылардың танымдық қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытудың педагогикалық-психологиялық мәселелері. 7
1.2. Бастауыш мектепте оқыту барысында оқушылардың танымдық қызығушылықтары мен қабілеттерін қалыптастыру жолдары. 21
2.1. Бастауыш мектепте қазақ тілі сабағын оқыту барысында оқушылардың танымдық қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытудың өзіндік ерекшелік жолдары. 28
2.2. Бастауыш сынып оқушыларының қазақ тілі пәнінен танымдық қызығушылықтары мен қабілеттерін қалыптастырудың әдіс-тәсілдері. 30
2.3. Жеке іс-тәжрибенің сабақ үлгілері 38
Қорытынды. 47
Пайдаланған әдебиеттер. 49
Кіріспе
Әрбір мемлекеттің болашағы мектебінде шындалады. Келешекте осы елдің тізгінін
Білім туралы заңда білім беру саласындағы мемлекеттік саясаттың ұстанымдарының
«Шығармашылық»- бұл адамның өмір шындығында өзін-өзі тануға ұмтылуы, ізденуі.
Кеңестік психологтар мен ғалымдар Л. Р. Выготский, В. В.
Диплом жұмысын зерттеудегі мақсат :
Бастауыш мектепте қазақ тілі сабағын оқыту барысында оқушылардың танымдық
Алға қойған мақсатқа жету барысында туындаған міндеттер :
Бастауыш мектепте қазақ тілі сабақтары бойынша оқушылардың оқу танымдық
Бастауыш мектепте қазақ тілі сабақтары бойынша оқушылардың оқу танымдық
Бастауыш мектепте қазақ тілі сабақтарын оқытуда оқушылардың танымдық қызығушылықтары
Ғылыми зерттеу объектісі: бастауыш мектеп оқушыларының қазақ тілі сабағына
Ғылыми зерттеу әдістері : озық педагогикалық іс-тәжірибелерді сұрыптау, ғылыми
Зерттеу пәні: қазақ тілі екінші сынып.
Зерттеу әдістері: теориалық-ғылыми әдістемелік әдебиеттер мен жаңашыл педагогтардың тәжірибелері
Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі бөлімнен қорытындыдан, әдебиеттер тізімінен, қосымшадан
1.1. Бастауыш мектепте оқушылардың танымдық қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытудың
Кеңестік психологтар мен ғалымдар Л. Р. Выготский, В.
Оқыта отырып, баланың қабілеттерін мәселесі көрнекті педагогтар Ш. А.
Өз республикамызда бұл мәселеге назар аударған ғалымдар Ә. Қоңыратбаев,
Қай заманда болмасын адамзат алдында тұратын ұлы мақсат-саналы ұрпақ
Баланың тұлға ретінде қалыптасу заңдылықтарын психологиялық тұрғыда зерттеген белгілі
Республикамыздағы тәлім тәрбиені халық педагогикасы негізінде қарастырып, ғылыми әдістемелік
Қазақстанда балалардың психологиялық даму ерекшелігі туралы зерттеу жүргізген белгілі
Зерттеу тақырыбына қатысты осы заманғы дәуір талабына орай қазақтың
Жас ұрпақты еңбек сүйгіштікке тәрбиелей отырып , оларға меңгерілетін
Ал бүгінгі күрделі әлеуметтік-экономикалық жаңарулар тұсында шығармашылық қабілеттер басты
Баланың шығармашылық қабілеттерін дамытудың жолдарын, құралдарын анықтау психология мен
Көтеріліп отырған мәселе туралы жазылған ойлар, тұжырымдамалар, көоқарастар, еңбектер
Көрнекті педагогтар К. Д. Ушинский, Ы. Алтынсарин, А.
Көрнекті педагогтар К. Д. Ушинский, Ы. Алтынсарин, А. С.
Кеңестік педагогтар мен ғалымдар Л.С Выготский, С. Л. Рубинштейн,
Отандық психологияда қабілеттер жайлы ілім біркелкі дамып отырған жоқ.
Оқыта отырып баланың қабілеттерін дамыту мәселесі көрнекті педагогтар
Өз республикамызда бұл мәселеге назар аударған ғалымдар Ә. Қоңыратбаев,
Заманымыздың ұлы ақыны Абайдың педагогикалық көзқарасының ерекшелігі өлеңдері мен
Ы. Алтынсарин шығармаларының қайсысы болмасын жастарды еңбек етуге шақырып,
Ш. Уалиханов қазақ, қырғыз елдерінің ұдттық дәстүрлерінің ортақ екендігін
Қазақ халқының зиялы арыстары Ш. Құдайбердиев, Ж. Аймауытов, М.
Бұрын соңды айтылған осындай ғылыми пікірлердің теориялық және әдістемелік
Қазіргі заманда жеке адамның шығармашылығы мен шығарма проблемасына философтар,
Ең алғаш қабілеттер мәселесін көтерген Е. Л. Рубенштейн болса,
Қабілеттер жайлы жазылған ойларды, тұжырымдамаларды, еңбектерді талдай келе, адам
Баланың шығармашылық іс-әрекеттерін дамыту мәселесі өзінің тамырын адамзат тарихының
Адамның ақыл-ойын, қабілеттерін дамыту арқылы оны бақыт жолына жеткізу
Республикада оқыту мазмұны жаңартылып, жаңа буын оқулықтарының негізінде жасалған
К. Д. Ушинский оқушыларды сабаққа тарта білу, олрдың оқуға
1. Мақсатты қызығу – оқушы кейбір уақытта алдына бір
2. Әрекетті қызығу – мұнда бала алдына бір үлкен
3. Қорытындыға қызығу – мұнда бала істейтін еғбегінің нәтижесіне
Баланың қызығуын осылайша үш түрге бөлу шартты нәрсе. Қызығу
Неміс педагогы И. Ф. Гербарт өзінің оқыту теориясының негізіне
Жас бала не нәрсені болса да білуге құмар, қызыққыш
Ұлы неміс педагогы А. Дистервергтің әйгілі «Неміс мұғалімдерінің білім
Шығармашылық қабілет деген не? Қабілеттің шығармашылық деңгейге көтерілуі неге
Репродуктивті /өнімсіз/-іс-әрекеті, не білімді берілген үлгі бойынша қабылдай меңгере
Шығармашылық-жаңа нәрсе ойлап табуға бағытталған қабілеттер деңгейі. Қабілеттің 2-ші
«Даму» сөзінің психологиялық анықтамасы жаңару процесі жаңанаң өмірге келіп,
Биологиялық фактор. Бұл ата-анадан ауысқан туа біткен және өмір
Әлеуметтік фактор. Бұл бала өмір сүретін орта, ең алдымен
Баланың белсенділігі. Даму процесігдегі әрекет ететін үшінші күш болып
Бастуыш сынып оқушысының жазған шығармашылық жұмысы тек өзіне ғана
Жаңалықпен бетбе-бет келу.
Шығармашылық белгісіздік екі ұштылық.
Шешімнің жарық көруі.
Шығармашылық акт.
Шешімнің дұрыстығын дәлелдеу.
Шығармашылық процестің әр кезеңінде бала бойында әр түрлі салалық
Мұның барлығы бастауыш сынып оқушыларында болуға тиісті қасиеттер болып
1.2. Бастауыш мектепте оқыту барысында оқушылардың танымдық қызығушылықтары мен
Оқу – мектеп жасындағы балардың негізгі таным әрекеті. Баланың
Баланың оқу әрекеті – күрделі, жан-жақты үрдіс, ол баланың
Баланың ақыл-ой еңбегін белгілі жүйемен жасауға оның жалпы мәдениетін
Баланың оқу әрекеті мазмұнына мыналар кіреді: ғылыми ұғымдар мен
Оқу міндеттері (немесе тапсырмалар);
Оқу әрекеттері (баланың қолданатын нақтылы практикалық және ой тәсіл
Бақылау (оқушылардың өзін-өзі қадағалап, тексеріп отыруы);
Бағалау (мұғалімнің және оқушының өзіне-өзі берген бағасы).
Осындай күрделі әрекетіне байланысты оқушылардың ойлау қабілеті қалыптасады. Ойлау
Олардың ойлау әрекетін ойдағыдай дамыту үшін, тиімді тәсілдер қолданып,
Мектепте оқытудың негізгі міндеттерінің бірі- оқушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыру,
Бастауыш сынып оқушыларының қабілеттері екі түрлі әрекетте дамиды. Біріншіден
Шығармашылық әрекеттің оқу әрекетінен айырмашылығы –ол баланың өзін-өзі қалыптастыруына,
Зерттеушілер шығармашылық әрекеттерге әртүрлі анықтамалар береді. Мысалы, И.Я.Лернер білім,
А.Н.Лук шығармашылық әрекетті мәселені шешудегі көрегендікке, қырағылыққа балайды, идеяларды
Еліміздің егемендік алып, тәуелсіздіктің даңғыл жолына түсуі саяси-әлеуметтік өміріміздің
Педагогика ғылымында мектептер мәселесіне арналған жалпы педагогикалық, жекелеген әдістемелік
Сыныптағы оқушылар санының аз болуы балалар үшін
Зерттеу нәтижелеріне қарағанда бір оқушыдан бір оқу күнінде 28-ден
Жаппай ауызша сұрау оқушылардың белсенділігін арттырмайды, керісінше, оқушылардың жауап
Мектептерде оқушылардың танымдық іс-әрекетін белсенді етуде маңызды рөл атқаратын
Оқушылар саны аз сыныптарда әрбір оқушы мұғалім бақылауында болады
Сондықтан мұғалімге сабаққа дайындалу кезінде әр оқушының ерекшелігін ескере
Мұнда оқушылардың әдеби шығармалары бойынша салған суреттері, жазған үздік
Осы бұрыштың «бізде қонақта» атты айдарында сынып оқушылары кездескен
Балалар Ф.Оңғарсынова, Қ.Мырзалиев, Шот-Аман Уалиханов, Х.Наурызбаевтармен кездесті. Олар өздерінің
Мәжіліс депутаты, халқымыздың аяулы ақын қызы Ф.Оңғарсынова:
Талай кездесу өткізіп едім, бастауыш сынып оқушыларымен өмірде бірінші
Біздің байқағанымыз, бастауыш сыныптарды шығармашылық жұмыс істеуге үйренген оқушы
Шығармашылықтың тұрлері көп. Алайда, біздің нысанамыз сөз өнері -өнердің
«Сөз өнері- адам санасының үш негізіне сүйенеді. 1.Ақылға. 2.Қиалға.
Ақыл ісі - аңдау, яғни нәрселердіңжайын ұғу, ақылға
Қиял ісі - меңзеу, яғни ойдағы бір нәрселерді
Көңіл ісі - түю, талдау.
Яғни, ұлы сыншының айтуынша, балаға сөз өнерін меңгерту үшін
Жан-жақты талант иесі М.Жұмабаев «Педагогика» еңбегінде бастауыш мектепте әдеби
Ұлы ағартушымыз ұсынып отырған оқушының шығармашылық қабілетін дамытудың барлық
Көп жылғы тәжірбиемізде байқағанымыздай «Ана тілі» және «Қазақ
Бастауыш сынып оқушыларымен шығармашылық жұмыстың төмендегідей түрлерін жүргізуге болатынын
1.Балаларға белгілі тақырыпта (баспасөз бетінен) әігіме оқып,
оқушыларға басқаша аяқтауға кілт боларлық сюжет ұсыну.
2.Әңгіменің,ертегінің сюжетін бастап беру, аяқтауды оқушыға
тапсыру.
3.Ертегіні ұжым болып тыңдау.
4.Ұйқас ұсыну арқылы өлең шығару.
5.Белгілі мақала негізінде әңгіме жазу.
6.Мәтін бойынша мақал құрастыру.
7.Табиғат құбылыстарына байланысты жұмбақтар шығару.
8.Берілген мәтіндегі бір бөлікті өзі жазып шығару.
9.Сөйлемдегі кейбір сөздерді көркем сөздермен ауыстыру.
10.Белгілі ақын, жазушы шығармасына еліктен өлең, әңгіме
жазу.
11.Берілген тірек сөздер арқылы қызықты мәтін құрастыру.
Шығармашылық тапсырма түрлерін сынып оқушыларының жас ерекшелігіне, психологиялық саралығы,
Төменде өз шәкірттеріміздің шығармашылық жұмыстарынан үлгілер береміз.
Мақалдар:
Теледидар қарама
Көзің тозар
Сағыз шайнама
Аузың тозар
Гүлдана.
Көп сөйлеген адамның досы аз.
Әйгерім.
3. Еңбекқор оқушы сабаққа қарайды,
Жалқау оқушы сағатқа қарайды.
Ерасым.
4. Жақыныңа жәрдемдес
Дұшпаныңмен мейрімдес
Нұргіл.
5. Жақсы сөз – мақтаныштан артық.
6. Бірлікті құртатын өтірік
7.Тұссыз аста дәм болмас,
Доссыз тойда ән болмас.
Арай.
2.1. Бастауыш мектепте қазақ тілі сабағын оқыту барысында оқушылардың
Қоғамда дарынды адамдарғадеген қажетінқанағаттандыру талабы оқыту, білім беру жүйесінің
Шығармашылық қасиетті адам баласының бойында қалыптастыруда сөз өнерінің берері
Баланы жастайынан шығармашылық өнеріне қалай баулу керек? Оның жолдары,
Кәзіргі ана тілі пәні әдістемесінің өзекті мәселелерінің бірі –
Орта буынның шығармашылық дамуын бағыттап, бағдарламаса, онда жоғары сыныпқа
Сонымен орта буында оқушыларды сөз өнеріне баулып, үйрету үшін
- мұғалім ең алдымен, сыныпта шығармашылық көңіл-күй тудыру үшін
- әрбір шығармашылық тапсырманы оқушыға ұсынудың жолын,
- шығармашылық жаттығу ойын-тапсырмалардың мазмұны жеткіншектердің жасерекшелігіне, қызығушылығына үлесуі
- тапсырма-міндетпен танысқаннан кейін бала жұмысқа кіріседі.
Мұғалімнің ең ұлкен міндеті: бала белгілі бір көркемдік шешім
- шығармашылықпен жеке-дара оқушы емес, сыныптың, мектептің бұкіл балалары
- мұғалім – оқушы үшін қарапайым
- шығармашылық үшін психлогиялық қауіпсіздік, еркіндік, ашықтық, бостандықты қамтамассыз
- шығармашылықты тежейтін үш нәрсе бар: - «сәтсіздікке ұшыраймын,
- оқушының шығармашылықпен айналасуына мектепте, сабақ үстінде,
- шығармашылық бағытқа баланы жүйелі, саналы түрде қалыптастырып отыру;
- мұғалім көркем шығармашылық түрлеріне үйретіп, баулу
Мұғалім оқушы шығармашылығын дамыту, бағыт-бағдар беру ісіне мыналарды ескеруі
- шығармашылық тапсырманың мазмұн - түрін ойлап
- шығармашылық міндеттерді оқушыға ұсынудың әдіс-
тәсілдерін меңгеру.
- көркем шешім табу, оқиға құру, образ
боларлық жағдайларлы тудыра білу;
- шығармашылық процесті фактілермен мен мәліметтерге пед-
агогикалық, әдістемелік тұрғыдан баға, қортынды бере білу,
теориялық, практикалық тұжырымдар жасау.
Бұның өзі келесі шығармашылық сағаттарды жетілдіре түсуге мүмкіндік береді.
2.2. .... сынып оқушыларының қазақ тілі пәнінен танымдық қызығушылықтары
Бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық іс-әрекетін дамытудың бір түр -
Оқушылардың ойлау қабілетін дамытуға сөзжұмбақ, ребус, анаграмма, «ұйқасын тап»
Өзінше ноян,
Қорқақ кім...? (қоян)
Тұмсығымен шымшып
Құрт тереді...? (шымшық)
Бата алмас түлкі
Үсті тікен ...? (кірпі)
Анаграмма оқушының білімдік, жазу сауатын байқауға оқушыға әр түрлі
Өңірге көйлекке тағатын нәрсе.
Саусаққа тағатын бұйым.
Құлаққа тағатын бұйым.
Мойынға тағатын бұйым.
Б А С Т Ы Р М А
С А Қ И Н
С Ы Р Ғ
А Л Қ
Ана тілі сабағында батырлар туралы өткенде батырдың қару-жарағының аттары:
Батырдың үстіне киетін киімі.
Куедесін қорғауыш.
Алыстан түйрейтін қару.
Өткір үлкен пышақ түрі.
С А У Ы Т
Қ
Л Қ А Н
С
Д А Қ
Қ
Н Ж А Р
Сабақта қазақтың ұлттық ойындары қолданылады. Мысалы: сақина салу, ақсүйек
Ребустар шешудің баланың ой ұшқырлығын дамытуға әсері мол.
Баланы ұшқыр ойға тапқырлыққа жетелейтін жұмбақтарды әр сабақ сайын
Жұмбақ баланы шапшаң ойлай білуге, шапшаң сөйлетуге үйретеді. «Қайсы
Бұл ойында балаға жанжануарлардаң балалары қайтіп және қалай аталатындығына
Түрлі бөрік тігетін,
Сүда өмір сүретін,
Құндыз баласы құнай.
Құйрығы бұлақ,
Өзі сылаң,
Өте қуаң түлкі күшігі – шырмай.
Көрмеген ештоқып,
Балменен өш болып,
Қашанда маң басқан
Аю баласы қонжық.
Шөлге қатты шыдайтын,
Адамдар оны ұнатқан,
Түйе баласы – ботақан.
Ойын тиімді тәсіл, ойын оқушылардың пәнге қызығушылығын, ынтасын арттырады.
Қазіргі мектепті гуманитарландыру идеясы ең алдымен ойластырылған пәнге шеберлікпен
Бастауыш сыныпта қазақ тілі сабағынан оқушы шығармашылығын дамытудың алар
Сөздің әрбір дыбысынан сөз тудыру жұмысы, нәтижесінде одан сөйлем
Тақтаға: Әлия қандай қыз?
Ә-әдемі, әдепті, әділетті т.б.
С-сұлу, сүйкімді, сезімтал т.б.
Е-епті, еңбекқор, елгезек т.б.
М-мейірімді, мәдениетті, момын т.б.
Балаларға Әлия бойындағы жақсы қасиеттерін тауып жаздыру арқылы сын
Мысал келлтіре кетейік:
Әлия әдемі әрі әдепті қыз. Әлия жаны да, өзі
Сын есімдерді тауып астын сызу, сұрақ қою т.б. жұмыс
Салыстыру арқылы сөйлем құрату.
Тақтаға сиыр суреті ілінді.
Өзі- ала доптай.
Сүті – балдай тәтті.
Мүйізі – қарағайдай иілген.
Көзі – көмірдей қап-қара.
Дауысы – пойыздың дауысындай мөңірейген.
Мұндай жұмыс түрлері арқылы балалар біріншіден сын есімді меңгерсе,
Сөзден сөз тудыру жұмысы.
Мүмкіндік деңгейінде орындалады. Тақтаға «Қарындаш» сөзі ілінеді. Осы сөзден
Бала өз алдына сөздерді жазып үйрене отырып ойлау қабілеті,
Жұмыс әр сабақта өзгертіліп беріліп отырады.
Сөздің соңғы дыбысынан басталадын сөз тудыру.
Сабақтың тақырыбы: Зат есім.
Жалқы есімдер:
Кісі аттары: Самат, Талғат, Темір, Рақым, Мамыр.
Қыздар есімдері: Жанар (жалғастыру), Рахима, Анар, Рашида, Алмаш, Шынар,
Жер-су аттары: Шымкент, Рига, Темир, Алматы т. б.
Жалпы есімдер:
Алма, алша, алмұрт, тары т. б.
Деңгейлеп оқыту жұмыс түрлері негізінде пайдалануға болады.
Сөйлем құрату.
Лепті сөйлемдер құра.
Тапсырма: көктем тақырыбына. Алақай, Көктем келді! әттең қар еріп
Хабарлы сөйлемге айналдыр:
Көктем келді. Қар ери бастады. Көктем ауасы тамаша.
Жұмыс барысында оқушыларға ұқсастығын, айырмашылығы мен,ортақ белгілерін тапқыздық.
Балалар өз шағармашылық жұмыстарының жаңа тақырыпқа қандай қатысы бар
Осы көрсетілген жұмыстардың грамматика сабағындағы мақсаты сауатты жазап, сөзбен-сөзді
Соның бірі оқушыларға шығарма жаздыру.
Қиял баланың жеке тұлға ретінде қалыптасып дамуына, қоршаған ортадағы
Шығарма жаздыру мақсаты – тапқырлық, қиял, таңдай білу, сынай
Cурет бойынша.
Тақтаға сюжетті сурет ілінеді. Балалар өз осы сюжеттті сурет
2.Өмірмен байланыстыра.
Балаларға еркін тақырыпта өз қалаулары бойынша шығарманы өмірмен байланыстырып
«Дос», «Туған ел», «Ана», «Біздің сынып», «Жаман жолдас», «Табиғатты
3.Тірек сөздер арқылы.
Балалар тірек сөздерді өз қалауынша қолдана алады. Мысалы: «Кім
Кім болам?
Мен екінші сыныпта оқимын. Мен көп армандаймын. Арманыма жету
4. Ойды, мәтінді, суретті, ертегіні жалғастыру.
Мысал ретінде бәрімізге таныс ертегі «Мақта қыз бен мысық»
1-ші оқушы: Осы оқиғадан кейін бірнеше күндер өтті. Мысық
Келесі бір түрі бұл белгілі мақал негізінде әңгіме жаздыру.
1.Сөйлемдегі кейбір сөздерді көркем сөздермен ауыстыру.
2.Берілген тірек сөздер арқылы қызықты мәтін құрастыру.
3.Табиғат құбылыстарыны байланысты ойдан жұмбақ шығару.
Шығармашылық тапсырма түрлерін сынып оқушыларының жас ерекшелігіне, психологиялық саралығы,
Сонымен бірге сақты өте қызықты етіп өткізу үшін оқытудың
Оқытудың мынадай жаңа технологиялары бар:
Саралап деңгейлеп оқыту, Ақыл-Ой Одиссеясының, Тәй-Тәй бағдарламасы, Сын тұрғысынан
Соның ішінде оқытудың жаңа технологиясы: «Сын тұрғысынан ойлау» бағдарламасына
Біздің елімізге Джорж Соростың ашық қоғам институты «Сорос-Қазақстан» қоры
Сын тұрғысынан ойлау бағдарламасы қызығушылықты ояту, мағынаны тану, ой
2.3. Жеке іс-тәжрибенің сабақ үлгілері.......
Оқушыларың білімді жүйелітүрде меңгеруіне және жеке оқушының қабілет деңгейлерін
«Сын тұрғысынан ойлау» бағдарламасының стратегияларын күнделікті сабағыма қолданып отырамын.
Бастауыш сынып оқушыларын оқытуда тиіді әдістерді пайдалану арқылы оқушының
Сынп оқушылары топпен, жұппен жұмыс істеу арқылы өзара пікірлесіп,
Сабақтың мақсаты:
1.білімділігі: Зат есімнен алған білімдерін пысықтау. Зат есімді сөйлем
2.думушылығы: Тапсырмаларды орындау арқылы, оқушылардың тұрғысынан ойлауын дамыту.
3.тәрбиелігі: Оқушыларды ұйымшылдыққа, ізденімпаздыққа, шығармашылықпен жұмыс істеуге тәрбиелеу.
Көрнекілігі: үлестірмелі суреттер, карточкалар, плакат, маркер т. б.
Сабақтың түрі: қайталау.
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, «Көрнектілік», «Топтастыру», «Бес жол өлең», «Галереяны
Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру.
Оқушыларды берілген саны бойынша нөмірлеп, 4 топқа бөліп отырғыздым.
Қызығушылығын ояту. «Ой қозғау».
Білесіңдер Кім? Не? деген сұрағын
Сөйлемдегі ой иесі боламын.
Не істейді? Сұрағымен көркейемін, толамын.
Жұмбақты оқушылар (зат есім) деп шешеді де, мына сұрақтарға
Зат есім дегеніміз не?
Зат есімге қандай сұрақтар қойылыды?
Зат есімге мысал келтір.
Мағынаны түсіну.
а) (әр топ берілген сұрақтарға бірнеше мысалдар жазып оқуы
1 топ: Кім? (әнші, ақын, оқушы, дәрігер,...)
2 топ: Кімдер? (балалар, күйшілер, малшылар,...)
3 топ: Не? (ауыл, кітап, қоян, шелек,...)
4 топ: Нелер? (дәптерлер, бақалар,...)
ә) «Суретті билет» ойын арқылы.
(әр топтың оқушыларына сурет беріледі, оған сұрақ қойып атынатайды.
Оқулықпен жұмыс. «Ой толғаныс».
1 топ: 307-жаттығу.
2 топ: 308-жаттығу.
3 топ: 309-жаттығу.
4 топ: 310-жаттығу.
Тест (сауалнамалық) жұмыс (4 топқа үлестірмелі карточкалар беріліп орындалады).
«Бес жол өлең» стратегиясы.
1 топ: тоқылдақ
2 топ: түлкі
«Көрнектілік» стратегиясы. (әр топ плакатқа зат есімге байланысты сурет
«Галереяны аралау» стратегиясы. (Тақтаға ілінген суретті аралап қарап, оқушылар
Жұмбақ шешу. «Ой толғау». (әр топтан бір оқушы жұмбақ
«Топтастыру стратегиясы».
Ой толғау.
Біз бүгін не үйрендік? Зат есім туралы не білгеніңді
Үйге тапсырма: Ережені білу. 311-жаттығу. Зат есімді тауып астын
Бағалау: оқушылардың жеке ерекшеліктерін ескеріп, бағалаймын.
Сабақты қорыту кезінде оқушылардың сабаққа қатысуы, ынтасы, білімділігі туралы
Стратегияларды жүйелі қолданып, үнемі орынды пайдалана білсек, оқушылар өз
«Жақсыны көрмек үшін» - дейді дана халқымыз. Сондықтан жақсы
Педагогикалық іс-тәжірибелі практикамда сабақ өту барысында осы аталған жаңа
Мысалы, Венн диаграммасы, орталықтарға болу бес жолды өлең, жұпта
Соның ішінде қазақ тілі пәні бойынша ақпан айының 27-ші
Сабағымның тақырыбы – Етістік. Бұл сабақта оқытудың жаңа технологияларының
Сабақ жоспарының үлгісі мынадай.
Күні: 27.02.05ж
Пәні: Қазақ тілі.
Сабақтың тақырыбы: Етістік.
334-334 жаттығулар.
Сабақтың мақсаты: 1. Білімділік.
Оқушылардан сөз таптару туралы алған білімдерін, яғни ережелерін сұрап
2.Дамытушылық.
Оқушыларға етістікті түсіндіре отырып, суреттер арқылы деңгейлік шығармашылық тапсырмалар
3.Тәрбиелік.
оқушыларды дұрыс сөйлей білуге, өз ойларын нақты әрі ашып
Сабақтың түрі: Аукцион сабақ.
Сабақтың әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Ережелер жазылған плакаттар, ребус. Етістікке байланысты суреттер,
Қолданылатын технология: Тәй-тәй бағдарламасы.
Пән аралық байланыс: Дүниетану, математика.
Сабақтың барысы:
Психологиялық дайындық кезеңі.
Балаларды түгелдеп, сабаққа назарын аудару. Сабаққа дайындықтарын тексеру.
Үй тапсырмасын тексеру.
Ал енді, балалар үйге не берілді?
Ереже жаттау.
Ал енді балалар сөз таптары дегеніміз не?
Зат есім дегеніміз не?
Жалпы есім нешеге бөлінеді?
Жалпы есім деген не?
Жалқы есім деген не?
Жекеше зат есім деген не?
Көпше зат есім деген не?
Жарайсыңдар балалар ережені жақсы жаттап келіпсіңдер.
Қызығушылықты ояту.
Балалар мынау не нәрсе?
Қорапша.
Қорапшаның жаны барма?
Жоқ.
Қорапшаға сұрақ қойыңдаршы?
Бұл не?
Балалар осы қораптың ішінде бір нәрсе бар, соны табайықшы
Қане тақтаға кім шығады?
Оқушы теріс қарап тұрып қолын қорапқа салып, оқушылардың сұрақтарына
Ал енді баалалар қораптағы не нәрсе екен?
Күшік
Күшік зат па?
Күшік деген сөзге сұрақ қояйықшы.
Бұл не?
Зат есімнің қай түрі?
Жалпы есім.
Жекеше ме, көпше ме?
Жекеше.
Күшік не істейді?
Үреду, жүреді, жатады, тұрады, тамақ ішеді, үйді күзетеді.
Біз қандай сұрақ қойдық?
Не істеді? Қайтті?
Біз күшіктің іс әрекетіне қимылын білдіретін сөздерге қандай сұрақ
Не істеді, Қайтті?
Сонымен балалар бүгінгі біздің жаңа тақырыбымыз етістік. Сөз табының
Жаңа сабақ.
Ал енді балалар етістік деген заттың іс- әрекетін әрине
Білдіретін сөздерді және не істеді, қайтті деген сұрақтарға жауап
Үй жануарлары, жабайы жануарлар.
Енді біздің дүкенші апайымыздың дүкенінде көптеген әдемі де ғажайып
Сендер дүкеннен ойыншық алғанды ұнатасыңдар ма?
Ал біздің ойыншық сатып алатын ақшамыз жоқ қой, енді
Енде ше біз бұл ойыншықтарды өз білімімізбен сатып алайық.
Ал енді, балалар біз үш орталыққа бөлініп, жарысып өз
Оқу орталығы, жазу орталығы, өнер орталығы.
Балалар дүкенші апайдың кассасында түрлі цифрлар қойылған екен. Сол
Суретке қарап, әр орталық өз білімдерін, яғни етістікке байланысты
Ауызша жаттығулармен жұмыс.
Балалар кіиапиарымыздың 123-ші беттің 334-жаттығуды ауызша орындаңдар.
Суретке қарап отырып, етістікке байланысты сөйлем құрап сұрақ қояйық.
Бала ағаш жарды – не істеді?
Аймен гүлге су құйды – не істеді?
Айнұр ойнады – не істеді?
Әже ұршық иірді – қайтті?
Ұршық иірді.
Белсене қатысқан оқушылар дүкеннен ойыншық алады.
Сергіту сәті.
Дүкеншінің келесі тапсырмасы 335-жаттығу.
Күн күледі – не істейді?
Жер түледі – қайтті?
(Көктем)
Қалың киімді ұнатады – Қайтеді?
Шешіндірсең жылатады – Қайтеді?
Бірінші болып дұрыс жауап берген оқушы дүкеннен бір ойыншық
Дүкеншінің келесі тапсырмасы 336-жаттығу.
Тақтамен жұмыс.
Қарамен жазылған сөздердің астын сызып, өлеңді көшіріп сұрақ қойыңдар.
Ағам жылқы бағады – не істейді?
Атам пішен шабады – қайтеді?
Дәптермен жұмыс.
Ал енді балалар,
Дәптерімізді ашайық
Қолға қалам алайық
Салақтықтан қашайық
Әдемі етіп жазайық.
Қай топтың оқушылыры жылдам әрі әдемі етіп жазса, ойыншықпен
Шығармашылық жұмыс.
1-деңгейдегі оқушылырға суретті парақ таратылып беріледі, олар етістікке байланысты
2-деңгейдегі оқушылармен жұмысты топпен жасаймын, әр топтан бір оқушы
10. Жаңа сабақты бекіту.
- Балалар сонымен, біз қандай жаңа тақырыпты өттік?
- Етістік.
- Етістікке қандай сұрақтар қойылады?
- Не Істейді? Қайтті?
әр оқушыдан мысал кетіріп сұрақ қойып не туралы айтылғанын
Сонымен балалар, бүгін біз сөз таптарының бірі етістікті өттік.
Бүгінгі жаңа сабақ түсінікті ме?
Иә.
Біздің дүкенші апайымыз сынып оқушыларының бәріне риза болды, ойыншықтар
Иә.
11.Үйге тапсырма беру.
124 беттегі 337 жаттығуды ауызша орындап келеміз, яғни сөйлемді
12. Оқушыларды бағалау.
Ал енді, біз үш тобымыздың қайсысы озыпты, топтарды салыстырайық.
...
Ал енді, сабаққа кім белсене қатысты?
Кімде ойыншық бар?
Әр оқушы өз пікірін айтады.
Сабаққа белсене қатысқан оқушылардың есімдерін «Сынып жұлдыздар» тақтасына
Олар «5», «4» деген бағамен бағаланады. «3» деген баға
Қорытынды.
Оқушылардың белсенділігі мен танымдық қызығушылық іс-әрекеттері арқылы қызығушылық қабілеттерін
Оқушының қазақ тілі юойынша шығармашылық қабілетін дамытуда сөз өнерінің
Сонымен қатар жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі бұл оқушыларға
Пайдаланған әдебиеттер.
Қоянбаев Р. М., Қоянбаев Ж. Б. Педагогика – Алматы:
Қазыбаев С. Қазақ тілін оқыту әдістемесі – Алматы: 1990.
Сәбет Бап-Баба Жалпы психология – Алматы: 2003.
Қазақ тілін оқыту методикасы (ред. Әуелбаев Ш.) – Алматы:
Сабыров Т. «Болашақ мұғалімдердің дидактикалық дайындығын жетілдіру» Алматы: 1999.
Алдамұратов Ә. «Жалпы психология» Алматы: 1996.
Жұмабаев М. «Педагогика» Алматы: 1992.
Тұрғынбаева Б. «Оқушының шығармашылық қабілетін дамыту» /Бастауыш мектеп/ 1997
Сардарова Ж. «Жаңа ақпараттық технологияның шығармашылық қабілет дамытудағы ролі»./Бастауыш
Әбжанова С. «Оқушыларды шығармашылық пен дамыта оқыту». /Бастауыш мектеп/
Рүстемова Ж. «Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту»./Бастауыш мектеп/ 2003 №1.
Сыдыкова К. «Ойын элементтерін пайдалану». /Бастауыш мектеп/ 1985 №11.
Кәкімова Ш. Л., Қашағынова Ә. Қ., «Оқушы шығармашылығын дамыту»
Сәкенова Р., Найманбаева П., «Оқушының шығармашылық қабілетін дамыту». /Бастауыш
Аяғанова Л. «Жаңа технологиялар сабақта». /Бастауыш мектеп/ 2003 №4.
Волков И. П. «Творчествоға үйрету» /Бастауыш мектеп/ 1988 №7.
Задинова С. «Қызығушылықты раттыру» /Бастауыш мектеп/ 1985 №1.
Бастауыш мектепте қазақ тілі сабағын оқыту барысында оқушылардың танымдық қызығушылықтары мен қабілеттерін дамыту жолдары
Дамыта оқыту арқылы оқушылардың белсенділігін арттыру
Бастауыш сыныпта қазақ тілі сабағын оқытуда көрнекі құралдарды пайдалану арқылы оқушылардың қызығушылықтары мен қабілеттерін дамытудың жолдары
ЖЕТКІНШЕКТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫ ПРОЦЕСІНДЕ ТАНЫМДЫҚ ҚЫЗЫҒУШЫЛЫҒЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Бастауыш сыныпта қазақ тілі сабағын оқытуда көрнекі құралдарды пайдалану арқылы оқушылардың қызығушылық қабілеттерін дамытудың жолдары
Бастауыш сыныпта қазақ тілі сабағын оқытуда көрнекі құралдарды пайдалану арқылы оқушылардың шығармашылық қабілеттерін арттыру
Сабақта оқушылардың дара ерекшелік қабілеттерін қалыптастырудың теориялық негіздері
Қазақ тілі сабағын оқыту барысында оқушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыру
Музыкалық білім беру
Бастауыш мектеп жасындағы оқушылардың шығармашылық танымдық қызығушылықтарын дамыту жолдары