Сот тапсырмалары
Ж О С П А Р
І - тарау. Азаматтық істерді сотта қарауға әзірлеу және
маңызы.
ІІ - тарау. Азаматтық істі сотта қарауға дайындау жөніндегі
талапкер мен жауапкерден істің мән-жәйы жөнінде сұрастыру.
Іске қатысушылардың тобын анықтау және мүдделі тұлғаларды іске енгізу
Істе прокурордың, мемлекеттік органдардың қатысуы
Куәларды шақыру туралы және куәлардың берген жауаптарын пайдалану мүмкіндіктері
Жазбаша және айғақтық дәлелдемелер туралы мәселелерді шешу
Азаматтық істерді дайындаудағ сараптама тағайындау
Сот тапсырмалары.
ІІІ - тарау. Кейбір азаматтық істерді соттың қарауына
ҚОРЫТЫНДЫ
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
РЕФЕРАТ
Бітіру жұмысының тақырыбы: «Азаматтық сот өндірісіндегі дайындау сатысың деп
Бітіру жұмысын жазу барысында Қазақстандық, Кеңестік және «жақын шетелдікң
Сонымен бірге қазіргі кезде қолданып жүрген қазақстандық нормативтік құқықтық
Жұмысты жазу барысында мынадай терминдер, ұғымдар қолданылды: «талап өндірісің,
Бітіру жұмысының мақсаты азаматтық іс жүргізу құқығының «сот сатыларың
Қарастырылып отырған мәселені алда талдау, ғылыми зерттеу жүргізуші ғалымдардың
Жұмыс құрамы кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан және библиографиядан тұрады.
К І Р І С П Е
Елімізде соңғы кездердегі қоғамдық қатынастардың әсіресе экономикалық қатынастардың түпкілікті
Азаматтық және басқа да материалдық-құқықтық қатынастарды реттеудің құқықтық базасындағы
Қазақстан Республикасы соттары мен судьяларының мәртебесі конституциялық заңдармен белгіленеді.
Негізгі соттың міндеті АІЖК-мен реттеледі. Сот түскен материалдармен
Қазақстан Республикасындағы сот билігі Жоғарғы Сотқа және жергілікті соттарға
Қазақстан Республикасы Конституциясына сәйкес Қазақстан Республикасында сот әділдігін тек
Сот ісін жүргізу тәртібі заңмен белгленеді.
Бітіру жұмысым судьяның істі сотта қарауға дайындау кезеңінде жүргізілетін
Бітіру жұмысын жазу барысында әрекеттегі заңдар мен арнайы
Бітіру жұмысы кіріспеден және негізгі ІІ тараудан және
І - Т А Р А У
Азаматтық істерді сотта қарауға
әзірлеу және оның маңызы.
Заңда белгіленген тәртіптен әрбір мүдделі тұлға өзінің бұзылған немесе
Ең алдымен бұл құқықты жүзеге асыру азаматтық істі
Сот азаматтық істі қозғап оны қарауға кіріседі.
1.Өзінің құқығын қорғау немесе заң қорғайтын мүддесін қорғауды тұлғаның
2.Прокурордың арызы бойынша.
3.Заң бойынша белгіленген реттерде басқа адамдардың құқықтары мен мүдделерін
Талап істерін жүргізу жөнінде талап арыздары беріледі.
Ерекше өндірісте азаматтық іс қозғау құралы ретінде арыз болып
Істі қозғау үшін мүдделі азаматтың берген арыздарынан басқа да
АІЖК - ң 170 бабына сәйкес, істі дұрыс және
Азаматтық істерді сотта қарауға әзірлік дегеніміз не?
Яғни, ол азаматтық сот өндірісінің бір сатысы болып есептелетін
Осы сұрақтардың барлығына ғалымдарға, тәжірибелері заң қызметкерлеріне, АІЖК -
ҚР АІЖК- азаматтық істерді соттық қарауға дайындау сатысының
Азаматтық істерді соттық қарауға дайындау – азаматтық істер бойынша
Істі соттың қарауына дайындаудың мазмұны бұл, жасалатын іс -
Әр азаматтық істі дайындау, оның күрделілігіне, қарапайымдылығына, ауырлығына
Нашар дайындалған іс көпке созылып, қате шешімдер шығаруға әкеліп
Дайындығы дұрыс жүргізген іс – сот мәжілісінің бірінші күнінде
Іс жүргізу экономикасы тәртібін бұзу сот ісінде салыстырмалы рұқсат
АІЖК - нің 167 – бабында істі
Азаматтың процесстің қылмыстық процесстен айырмашылығы, мұнда істі дайындау тек
Дайындалған әрекеттердің құқықтық регламентациясын іс жүргізушілік тәртіптің маңызды
Дайындық ісінің міндеті АІЖК 166 бабында көзделген. Ондағы мақсат
істі дұрыс шешу үшін маңызы бар мән-жәйларды анықтау;
тараптардың құқықтық қатынастарын және басшылыққа алынуға тиісті заңды анықтау;
іске қатысатын тұлғалардың құрамы мен процестің басқа да қатысушылары
әрбір тарап өз пайымдауларын негіздеу үшін ұсынуға тиіс дәлелдемелерді
Істі дұрыс шешуді қамтамасыз ету дегенді қалай түсінуге болады.
Азаматтық істерді қараудағы соттың басты міндеті - әділетті шешім
Істі дайындауды техникалық сипаттағы іс-шара деп қарауға болмайды. Бұдан
Төрағалық етушунің істі дайындаудағы азаматтық іс жөніндегі қабылданған
Екі тараптың қарсы келуі және дәлелді талаптар қою фактілерінің
Дәлелдемелер мен фактілер шеңберін дәл анықтау, заңды маңызы бар
Құқықтық қатынас- адамдардың ашық әрекеті және оқиға ықпалында туындайды
АіЖК талапкерлерге сотқа жазылған арызында ізденуге негіз болатын жағдайды
Судья - даулы қатынастарды реттеуші құқық нормаларын тапқан соң,
Өзін дұрыс емес немесе заңсыз жұмыстан шығарылды деп есептейтін
Сот тәжірибесінде істі қарауға дайындауда қатып қалған қағида тез
Кез келген іздену талаптарын сөзсіз, қарапайым немесе күрделі іске
Екі жақтың заңды қатынастары, және жөнге салуды анықтау. Судьяның
Тараптардың әрқайсысы өзінің талаптары қарсы пікірлеріне негіз етіп көрсетіп
Дәлелдемелерді тараптар және іске қатысушы басқа адамдар тапсырады. Егер
Мәселені шешуде барлық қажет дәлелдер болмаса, сот шешімі дәлелсіз
Сот органдарына қарауға алуан түрлі азаматтық істер түседі. Айғақты
Берілген материалды тексеріп бітіп, қажетсіз істер қалған соң төрелік
Судьяның қарамағында әрқашанда жеткілікті дәлелделген материал бола бермейді. Мәжіліс
Судья алдында дәлелденген материалдар толықтығын қамтамасыз етіліп тұрады. Істі
Занды мүдделі қатысушылар шеңберін анықтау іс жүргізуде арыз қабылдаған
0лардың қатарына кейбір іс жүргізу ерекшеліктерін, істі қарау нәтижесіне
Аззаматтық процессте прокурор кез-келген талапты ұсына алады. Кейбір мекемелер
Мүдделі тұлғалардың аумағы және олардың процессуалдық жағдайды, құқықтары мен
Бірақ кез-келген жағдайда мұндай тұлғалар аумағы кеңімейді, мәселен, бір
Азаматтық процессте үшінші тұлғалардың қатысуы, азаматтық сот ісін жүргізу
Процесске қатысушының жағдайын дұрыс анықтамау, ұйымдар мен жеке азаматтардың
Егер істі дайындау және оны қарауда мүдделі тұлғалар мәселесі
Ана мен бала құқығын қорғау мемлекеттік органдардың қатысуынсыз, апелляциялық
Сот әділ де занды негізделген шешім шығару үшін дәлелдер
Алғашқы сот мәжілісінің табыспен немесе сәтсіз өтуі төрелік етушінің
Кей бір жағдайда сот мәжілісі ашылған соң, іске қатысушы
Сотқа іс дайындау кезінде сотта іс қарауға әсер ететін
ІІ ТАРАУ
Азаматтык істерді сотта қарауға судьяның
дайындау жөніндегі іс-әрекеттері
Істі дайындаушы судья басында тек арызданушыдан түскен материал
0сыны көре отырып, соттың қараукына жататын азаматтық істер тепе-тендік
Онсыз істі қозғауға болмайтын іс жүргізушілік жағдайларды тексеру, яғни
Судьяның істі қарауға дайындаудағы іс жүргізушілік әрекеттерде жүзеге асыруы
Аталған іс жүргізу әрекеттерін жүзеге асыру, бұл сотта іс
Іс бойынша істің мән-жәйларын толық және жан-жақты зерттеуді қамтамасыз
Заңды және негізді шешім шығаруды қамтамасыз ету мақсатында судья
Даулы құқықтық қатынасты тура анықтау үшін немесе басқа да
Тараптарды шақырып олардан жауап алу кезінде судья міндетті түрде
Р. Гукасян өзінің РСФСР АІЖК-сі бойынша жеке судьяның мәселені
Іс тәжірибе көрсеткенгей көптеген жағдайларда іске қатысушы адамдарға, олардың
Істі сот мәжілісіне дайындау барысында судья іске қатысуы кажет
Бұл мәселені шешу барысында судья АІЖК-нің 52 бабында көзделген
Сонымен қатар судья дайындық сатысында, тиісті емес жауапкерді ауыстыру
Сотта істі қарауға дайындық тәртібі бойынша судья тараптарға олардың
Сондықтан да мұндай түсіндіруді талап арыз беру құқығы бойынша
Іс бойынша дәлелдемелерді судья заң негізінде және берілген талап
1. Талапкер мен жауапкерді істің
мән-жайы жөнінде сұрастыру
В. Кутузов өзінің *Азаматтық істерді соттық қарауға дайындау* деген
Судья талапкерден жауап алып, іздену талабының негізі бойынша одан
Іздену талаптары бойынша кейбір фактілерді анықтау мақсатында талапкерден жауап
В. Кутузов өзінің азаматтық істерді соттың қарауға дайындау туралы
Арызды қабылдау кезіндегі жұмыстар жүргізу барысында арызданушылармен пікірлесе отырып,
АІЖК-нің 170 бабының негізінде судья талапкермен тікелей әңгімелесуді өзі
Егерде соттың дәл сол тараптардың арасындағы дау жөнінде сол
Талапкер азаматтық сот өндірісінің бұл сатысында талаптарын қамтамасыз етуге
Кейбір істі сотта іс қарауға дайындауда мысылы,үй бөлісуге
Мүлікті қамаудан босату туралы іс бойынша талапкерден түсініктеме алу
Мәселені шешуде негізгі белгі-жауапкерді шакыру туралы, іс дайындауда азаматтык
Көптеген жағдайларда талапкер жауапкердің талаптарын негізді түрде мойындамауы туралы
Жауапкердің пікірлесуге шақырылуы мақсатқа сәйкес деп айтуға болады
Талапкерді тергеуде және қажетті жағдайда жауапкерді тепкеуге ысты дайындауда
Жоғарғы Сотының Пленумы жауапкердің талапқа қарсы, көңіл аударуға тұрарлық
Манызды процессуалдық әрекет істі қарауға сапалы және жоғары нәтижелі
Судья азаматтық істі сотқа дайындаған кезде жауапкерге қойылған талапкердің
Жауапкердің пікірлесуге шақырылуы қойылып отырған мақсатқа сәйкес
2.Істі прокурордың, мемлекеттік органдардың және ұйымдардың қатысуымен қарау мәселесін
Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес, жоғарғы қадағалау азаматтық істер бойынша
ҚР Прокуратура туралы заңына сәйкес прокурор заңды бұзу кімнің
2001 жылы 13 желтоқсандағы ҚР Жоғарғы Соты азаматтық істерді
азаматты хабар-ошарсыз кетті деп тану немесе азаматты қайтыс болды
бала асырап алу істері бойыншв;
нормативтік құқықтық актіні заңсыз деп тану үшін прокурордың жүгінуі;
ата-аналық құқықтан айырылу туралы істер.
Соттың тануы бойынша прокурордың азаматтық процеске қатысу міндеттілігін мысалы
басқа біреулердің құқықтарын қорғау үшін прокурордың сотқа жүгінуі кезінде,
егер де тараптардың бір жағы кәмелетке толмаған тұлға,
егер де тарап ретінде мемлекет немесе әкімшілік-аумақ қатысып отырса;
АІЖК 25-29 баптарында көрсетілген азаматтық істер қаралып отырса.
Прокурордың міндетті түрде азаматтық іске қатысуы туралы сот ұйғарымы
Прокурор екі нысанады іске қатысады: 1. Азаматтық іс қозғау;
2. Қорытынды беру үшін қатысуы.
АІЖК-нің 56,57 баптарына сәйкес мемлекеттік органдар, жергілікті өзін-өзі басқару
Бұл аталған тұлғалардың азаматтық процеске қатысуы мүдделі тұлғалардың өздерінің
Мемлекеттік органдар азаматтық процеске сотқа жәрдем беру мақсатында, барлық
Жоғарыда аталған Жоғарғы соттың қаулысына сәйкес, АІЖК-нің 57 бабында
Мемлекеттік органдардың іс бойынша беретін қорытындылары сарапшының қортындыларынан елеулі
3. Іске қатысушылардың тобын анықтау және мүдделі тұлғаларды іске
Істі сот мәжілісіне дайындау барысында судья іске қатысуы кажет
Бұл мәселені шешу барысында судья АІЖК-нің 52 бабында көзделген
Сонымен қатар судья дайындық сатысында, тиісті емес жауапкерді ауыстыру
4. Куәларды шақыру туралы мәселені шешу және куәлардың берген
Іс бойынша куәларды шақыру әрекеттері бойынша,судья бір қатар әрекеттерді
Сот мәжілісіне шақырылған куәлардың шеңберін анықтау істі нәтижелі қарауға
АІЖК-нің 67 бабына сәйкес ,сот тек қана іске маңызды
Сот мәжілісіне шақырылған куәларды тым көп деп негізсіз қысқартуға
5. Жазбаша және айғақтық дәлелдемелерді дайындау және сұратып алдыру.
Куәларды шақырту туралы өтініштен басқа,тараптардан жазбаша дәлелдемелерді талап
Азаматтық істерді соттың қарауына дайындау барысында судья ең алдымен,ұсынылған
Дәлелдемелерді қамтамасыз ету куәлардан жауап алу, сараптпма жүргізу, оқиға
Әрбір азаматтық істер бойынша қажетті дәлелдемелер жиналуын сот қадағалайды,
Жазбаша дәлелдемелерге және айғақтық зааттарға байланысты соттың жүргізуіне тиісті
Жоғарғыда айтылып кеткен ҚР Жоғарғы соты 2001 жылы 13
6.Азаматтық істерді сотта қарауға дайындаудағы сараптама тағайындау.
Сараптама тағайындау түсінігі АІЖК-нің 91 бабымен арнайы ғылыми білімдер
Сарапшы қорытындысы іс бойынша сот дәлелдемелерінің қатарында аталған(64 бап).
Сарапшының шешуіне қойылатын сұрақтар егер де, ғылым,техника, өнер салаларында
Егер сотта азаматты әрекет қабілеттілігі шектеулі немесе әрекетке қабілетсіз
7. Сот тапсырмалары.
АІЖК-нің 72 бабына сәйкес істі қараушы сот іске қатысушы
Істі қараушы сот іске қатысушы тұлғалардың Қазақстан Республикасының құқықтық
Соттың тапсырмасы туралы ұйғарымда қаралатын істің мәні, тараптар туралы
Соттың тапсырмасын орындау АІЖК-нде белгіленген ережелер бойынша сот отырысында
Хаттамалар мен тапсыоманы орындау кезінде жиналған материалдар дереу істі
Егер іске қатысушы тұлғалар немесе тапсырманы орындаушы сотқа түсініктеме
Сот сот тапсырмаларын тек қана ерекше жағдайларда жүзеге асырғаны
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 13 желтоқсан 2001 жылғы Азаматтық
Дайындау әрекеттерін судья әрбір іске байланысты өз ерекшелігін, күрделілігін,іске
Азаматтық іс жүргізу құқығы теориясында, сот өндірісі сатыларының алатын
Сонымен біз жұмысымызды қорыта келе, азаматтық істерді сот мәжілісіне
1. ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТЕР
Нормативтік актілер тізімі
Қазақстан Республикасының Конституциясы, 1995 ж.
“Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьялардың мәртебесі туралың ҚР-ң
Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу Кодексі. 1999 ж. 2000
ҚР Жоғарғы соты пленумының қаулысы. 13 желтоқсан 2001ж.
ҚР Неке және отбасы туралы заңы. 17 желтоқсан 1998ж.
Арнайы зерттеулер мен оқулықтар
Авдюков М.Т. Принцип законности в гражданском судо-производстве. М., 1970.
Абрамов С.Н. Гражданский процесс. М.: Юриздат 1984.
Актуальные проблемы гражданского права и процесса. Сборник статей. Ред.:
Баймолдина З.Х. Гражданское процессуальное право РК. А., 2001.
Боннер А. Подготовка гражданских дел к судебному разбирательству. //
Восковский Е.В. Учебник гражданского процесса. Издание 2-ое. М., 1917.
Вопросы гражданского процессуального гражданского и трудого права (Сборник статей).
Гурбатов Н.М. Подготовка гражданских дел к судебному разбирательству. М.,
Гурбатов Н.М. Спавочник по подготовке дел к судебному разбирательству.
Гуреев П.П. Судебное разбирательство гражданских дел. М., ГосЮриздат, 1958.
Гурвич М.А. Учение об иске М., 1981.
Логинов П.В. Подготовка гражданских дел. // Советская юстиция. 1989.
Практика применение гражданского процессуального права. Свердловск, 1984.
Проблемы гражданского и трудового права и гражданского процесса. Томск,
Проблемы действия и совершенствования советского граж-данского процессуального законодательства. Свердловск,
Юдельсон К.С. Подготовка гражданских дел в Советском гражданском процессе.
ҚР Конституциясы, 30 тамыз 1995 ж.
ҚР АІЖК. 37 бап.
БаймолдинаЗ.Х. Азаматтық іс жүргіщу құқығы. Алматы,2001ж.
П.В. Логинов. Подготовка гражданских дел. М.,1960.
Постановления Пленумов Верховного Суда. Алматы, 2002.
Там же.
Юдельсон К.С. Подготовка дел в Советском гражданском процессе. М.,
Там же.
Гурвич М..А. Учение об иске. М., 1981.
Гражданский прцесс. Под ред. Шакаряна М.С. М., 1998.
Юдельсон К.С. Подготовка гражданских дел в советском гражданском процессе.
Баймолдина З.Х. Гражданское процессуальное право РК. Алматы, 2001.
Баймолдина З.Х. Гражданское процессуальное право РК. Алматы, 2001.
В.Кутузов. Подготовка гражданских дел к судебному разбирательству. // Соетская
АІЖК 13 желтоқсан 1999ж.
АІЖК-ні” 72-74 баптары. 13 желтоқсан 1999ж.
2
“Қазақстан Республикасының әкімшілік құқығы” пәні бойынша дәрістер
Әкімшілік құқықтың пәнінен дәрістер
Сот медицинасы пәні және оның мазмұны
Қылмыстық құқық Ерекше бөлімінің жалпы ұғымы
Іске қатысушылардың сотқа келуін қамтамасыз ету
Этика ұғымы және оның заты
«ҚР қылмыстық құқығы (жалпы бөлім)» пәні бойынша оқу – әдістемелік кешен
Қылмысты саралаудың ұғымы, маңызы және қылмыстық құқықтағы орны
Конституциялық құқықтағы билік бөліну қағидасы
ҚР адвокатура қызметінің құқықтық негізі