Төлем тапсырмасы
КІРІСПЕ..................3
1 ВЕКСЕЛЬДІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ, ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ВЕКСЕЛЬДІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ
1.1 Вексель туралы жалпы түсінік................4
1.2 Төлем құралы ретінде вексельдің түрлері және жіктелуі............5
1.3 Қолма-қолсыз ақша айналымының формалары мен құрылымы.....................8
2 ВЕКСЕЛЬ АЙНАЛЫСЫ ЖӘНЕ ҚОЛМА –ҚОЛСЫЗ ЕСЕП АЙЫРЫСУ ФОРМАЛАРЫНА
2.1 Вексельдің айналымда қолданылуы........................19
2.2 «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның тәжірибесі негізінде қолма-қолсыз
2.3. Коммерциялық банктердің вексельді есепке алуы және Ұлттық Банкпен
3 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ВЕКСЕЛЬ АЙНАЛЫСЫНЫҢ ДАМУ БОЛАШАҒЫ
3.1 Қазақстан Республикасындағы вексель айналысы және оның даму болашағы................41
ҚОРЫТЫНДЫ..........................43
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР...............44
КІРІСПЕ
Бұл тақырыптың өзектiлiгi: Қазіргі замандағы әр түрлі технология, ақпараттық
Еліміздің нарықтық қатынастарға өтуіне байланысты экономикадағы ақша айналысын реттеп
Курстық жұмыстың мақсаты: Есеп айырысу барысында пайдаланатын вексельдің түрлеріне
Өйткені вексель қолма-қолсыз төлем құралы ретінде айналыстағы қолма-қол ақшалардың
Біздің осы курстық жұмысты орындаудағы негізгі міндеттеріміз келесідей:
Вексельдің қарыз міндеттемесі ретіндегі жалпы экономикалық сипатын ашу;
Төлем құралы ретінде вексельдің түрлері мен жіктелу құрылымын талдау;
Вексельдің банкте қолданылуын жан-жақты талдау;
Қазақстандағы вексель және вексель айналысына қатысты құқықтық заңдарға талдау
1 ВЕКСЕЛЬДІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ, ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ВЕКСЕЛЬДІҢ ҚОЛДАНЫЛУЫ
1.1 Вексель туралы жалпы түсінік
Өндірістегі жұмыстың айналымдылығы, яғни өнімді өндіру, оны сату және
А.А. Фельдманның айтуынша: «вексель – мерзімі өткеннен кейін
Вексель – қарызды өтеудегі заңды түрде бекітілген төлем міндеттемесі.
Вексель шығарып және оны пайдалануды дамыту ертеден несие қаржы
Вексель – тауар-ақша қатынастарын және коммерциялық несиені дамытуда ертеден
Вексель төлем дағдарысын реттеп, заттық қорлардың айналысқа түсуін жеделдетіп,
Вексель нарығының қызметі – қысқа мерзімді несие беру арқылы
Басқа қарыз міндеттемелерінен вексельдің үш түрлі айырмашылығы бар:
Біріншіден, вексельдің дерексіздігі, яғни қарызды қандай жағдайға, не мақсатқа
Екіншіден, оның даусыздығы, яғни қарызды қандай жағдайға алғандығына қарамастан
Үшіншіден, вексельді айнымалылығы, яғни вексель иемденуші оны басқа
1.2 Төлем құралы ретінде вексельдің түрлері және жіктелуі
Классикалық вексель айналымының негізін коммерциялық вексель құрайды. Қазақстан тәжірибесінде
Жай вексель (соло) – вексельді ұстаушыға вексельде көрсетілген соманы
Сурет-1 – Жай вексельдің айналысы
Вексельді тауар сатып алушы сатушыға береді (вексель беруші –
Сатушы тауарды тиеп қояды немесе тапсырыс бойынша қызмет көрсетеді
Сатушы белгіленген уақытта вексель бойынша төлем өтеуді ұсынып отырады;
Сатып алушы көрсетілген қызметке, алынған тауарға ақы төлейді, яғни
Жай вексельді пайдаланғанда тек екі жақ (контрагенттер) өзара әрекет
Аудармалы вексель (тратта) – вексельде көрсетілген соманы белгілі бір
Аваль- вексель бойынша кепілдік. Аваль беруші банк вексель беруші
Вексельдерді есептеу және оны кепілдікке алу операцияларының негізінде коммерциялық
Акцепт – есеп айырысуда төлеушінің (акцептанттың) өз қарызын төлеуге
Аудармалы вексельдің айналысын келесі суреттен көре көре аламыз:
6
5
3 4 8 7
2
1
Сурет-2 – Аударым вексельдің айналысы
2-ші суреттегі:
вексель беруші (трассант) төлеушіге (трассатқа) яғни қарызға тауарды және
төлеуші (трассат) вексель бойынша акцепт беріп, оны вексель берушіге
вексель беруші (трассант) акцепттелген вексельді ремитентке – аудармалы
ремитент аудармалы вексельді трассатқа төлемдерді өтеуге жіберіп отырады;
трассат банкке вексельді төлеуге үкім беріп және сонымен бірге
ремитент вексельді несие берушіге жібереді;
несие беруші вексельді ақшаны өз шотына аудару үшін трассаттың
ақша трассаттан несие берушіге несиені өтеу ретінде түседі.
Есеп айырысу барысында пайдаланатын вексельдің түрлеріне қатысты жай және
Бұл айырмашылықтарға келесілер жатады:
Жай вексель – бұл қарапайым түрдегі борышқордың борыштық қолхаты,
Жай вексельде екі тұлға қатынасады: вексель беруші (қарыз алушы)
Жай вексельде вексель беруші – бұл вексель ұстаушыға қатысы
Аудармалы вексельде вексель беруші – бұл кредитор, бірақ та
Осыдан келіп, оның аудармалы деген аты туындайды. Вексель берушінің
Аудармалы вексельде мыналар болуы тиiс:
1) құжат мәтiнiнiң өзiне енгiзiлген және осы құжат жасалған
2) белгiлi бiр ақша сомасын төлеуге ешқандай шарт қойылмаған
3) төлем төлеуге тиiс тұлғаның (төлеушiнiң) атауы;
4) төлем мерзiмiн көрсету;
5) төлем жасалуға тиiс орынды көрсету;
6) кiмге немесе кiмнiң бұйрығымен төлем төленуге тиiс тұлғаның
7) вексель жасалатын уақыт пен орынды көрсету;
8) вексель беретiн тұлғаның (вексель берушiнiң) қолы.
Кесте 1 Вексельдің жіктелуі
Белгілеріне байланысты жіктеу Вексельдің атауы Сипаттамалар
Алынған табысына байланысты Дисконттық
Пайыздық Номиналдық құнынан төмен сатып алынатын вексель.
Номиналы бойынша сатып алынатын вексель табыс алу үшін ұсынады.
Мерзіміне қарай
Қатысушылардың санына байланысты Қысқа мерзімді
Орта мерзімді
Ұзақ мерзімді
Жай
Аудармалы айға дейін
айдан 1 жылға дейін
1 жылдан жоғары
Вексельді ұстаушыға вексельде көрсетілген соманы белгілі бір уақытта немесе
Вексель берушінің (трассанттың) қарызды алушыға (трассатқа) белгілі соманы белгіленген
Мақсатына, мәміленің сипатына және қамтамасыз етілуіне қарай Коммерциялық
Банктік
Қаржылық
Қазынашылық
Кезікпе
Фиктивті
Бронзалық
Достық Сатып алу – сату мәмілесі негізінде туындайтын вексель.
Банктердің түрлі банктік операцияларды жүзеге асырғандағы дәлелдейтін вексельді айтамыз.
Мәні банктердің қаражатты тартуы.
Өзінің шығынын өтеу үшін мемлекеттің айналымға шығарған вексельі.
Қамтамасыз етілмеген вексель.
Қамтамасыз етілмеген вексель.
Кейіннен банкте оларды есепке алу мақсатында бір-біріне беріледі.
Төлем мерзіміне байланысты Ұсынуы бойынша
Нақты күні көрсетілген
Ұсынылғаннан кейін нақты бір күнде Ұсынған кезде төленеді, бір
Вексельді нақты төлеу күні көрсетіледі.
Акцепт күні немесе наразылық білдірген күн бойынша анықталады.
Рәсімдеудің дұрыстығына қарай Жарамды
Жарамсыз Вексельдің реквизиттері көрсетіледі.
Вексель ережесінің орындалмауы.
1.3 Қолма-қолсыз ақша айналымының формалары мен құрылымы
Қолма-қолсыз ақшамен есеп айырысулар тиісті құжат айналымын сақтау және
төлем тапсырмаларымен есеп айырысу;
төлем талабы-тапсырмаларымен есеп айырысу;
аккредитив арқылы есеп айырысу;
чек арқылы есеп айырысу;
вексель арқылы есеп айырысу.
Есеп айырысу формалары мен тәртібі төлеуші мен қаражатты алушының
Есеп айырысу формасын таңдай мынадай жағдайларда анықталады:
контрагенттердің арасындағы шаруашылық байланыстар сипатымен;
жабдықтайтын өнімнің ерекшелігіне және оны қабылдау шартымен;
мәмілеге қатысушылардың мекен-жайымен;
жүкті тасымалдау тәсілімен;
заңды тұлғалардың қаржылық жағдайымен.
Формаларды таңдауда есеп айырысуды жүргізудің бекітілген ережелеріне сәйкес банк
Төлем тапсырмасымен есеп айырысу. Бұл қазіргі кезде кеңінен қолданатын
Төлем тапсырмасы – клиенттің өз шотынан белгілі бір соманы
Төлем тапсырмасы оны толтырған күннен бастап он күнге жарайды
Төлем тапсырмасының есеп айырысу сызбасы келесі 3-ші суретте көрсетілген.
1
4 2
Сурет 3 – Төлем тапсырмасы
Сызбасы бойынша тауарлар үшін төлемді сатып алғаннан кейін төлеу
Мұндағы: 1- тауарды (қызметті) жабдықтау; 2- төлем тапсырмасын банкке
Екі жақтың келісуі бойынша төлем тапсырмасы мерзімді, мерзімінен бұрын
Тауарды жөнелкеннен кейін, яғни тікелей келісім беру жолымен (2-ші
1
5
4 2
3
Сурет 4 – Төлем тапсырмасы бойынша тауарлар үшін төлемді
Мұндағы: 1 – алдын ала төлеу барысында тауарды (қызметті)
Төлеуге кепіл болуы мақсатында төлеуші мәміленің шартында төлем тапсырмасына
Төлем талап-тапсырмасы. Бұл қолма-қолсыз ақшамен есеп айырысудың жаңа
Төлем талап -тапсырмасы бойынша есеп айырысудағы құжат айналымы мынадай
1
3 4
6 2
5
Сурет 5– Төлем талап -тапсырмасы бойынша есеп айырысу
Мұндағы: 1 – тауарды жабдықтау (қызмет көрсету); 2 –
Нарықта сатып алынатын тауарлар мен қызметтер қолма-қол ақшамен де,
2010 жылы екінші деңгейдегі банктер мен «Қазпочта» АҚ төлем
Сурет 5. 2001-2010 жылдардағы төлем құралдары санының
және сомаларының өзгеру динамикасы
Кесте 2 2001-2010 жылдардағы төлем құралдарының пайдаланылуы туралы мәліметтер
Кезеңі
Төлем тапсырма-лары Төлемдік талап-тапсырма-лар Инкассалық өкімдер Төлем карточка-лары Басқа
2001 14 387,8 145,4 2 118,7 14 629,3
2002 13 000,8 104,6 265,9 20 957,5 470,1 34
2003 19 177,4 131,5 200,3 28 748,3 426,2 48
2004 25 862,9 96,0 263,6 36 611,7 437,8 63
2005 30 454,0 120,1 301,2 49 820,4 4 335,2
2006 30 870,4 135,5 341,9 66 826,5 7 867,9
2007 35 239,8 230,4 492,1 86 734,7 9 430,5
2008 36 355,9 475,5 783,6 102 545,0 7 863,9
2009 39 052,9 209,9 357,9 118 076,5 6 077,7
2010 46 656,1 207,9 861,9 136 322,2 3 925,0
Кесте 3. 2001-2010 жылдардағы төлем құралдарының пайдаланылуы туралы мәліметтер
Кезеңі
Төлем тапсырмалары Төлемдік талап-тапсырма-лар Инкассалық өкімдер Төлем карточка-лары Басқа
2001 11 217,2 27,2 3 089,9 147,2 1 023,6
2002 12 332,7 30,3 431,1 251,0 307,8 13 352,9
2003 20 774,5 46,6 288,0 396,2 412,6 21 917,8
2004 32 269,2 93,5 223,9 566,1 901,0 34 053,7
2005 44 929,3 217,2 140,7 848,7 1 498,8 47
2006 53 073,7 42,1 294,0 1 241,8 1 532,9
2007 84 022,5 132,6 187,4 1 897,9 1 810,3
2008 104 552,5 269,9 238,4 2 310,1 2 498,3
2009 82 791,4 372,6 287,2 2 649,6 3 875,5
2010 114 604,7 820,4 523,2 3 347,3 2 738,0
2009 жылмен салыстырғанда пайдаланылған төлем құралдарының жалпы саны 24,1
2001 жылмен салыстырғанда пайдаланылған төлем құралдарының саны 155,4 млн.
Қолданылатын төлем құралдарының түрлері бойынша қолма-қол жасалмайтын төлемдердің құрылымы
Төлемдік талап-тапсырмаларды пайдалану үлесі саны бойынша да, сомасы бойынша
Өңірлер бөлігінде Алматы және Ақмола облыстары барынша белсенділік танытып
Осы үрдіс Қазақстанның аталған өңірлерінің экономика-демографиялық ерекшеліктеріне және осы
Кесте 4. 2010 жылы өңірлер бөлігінде төлем құралдарын пайдалану
(транзакция саны бойынша) (транзакция бірлігімен)
Облыстар атауы Төлем тапсырмалары Төлемдік талап-тапсырмалар Инкассалық өкімдер Басқа
Ақмола 5 301 553 30 649 67 593 323
Ақтөбе 2 235 787 7 791 20 504 121
Алматы
Атырау
Шығыс Қазақстан 2 623 184 7 810 36 896
Жамбыл 1 085 194 4 951 70 631 520
Батыс Қазақстан 1 557
Қарағанды
Қостанай
Қызылорда
Маңғыстау
Павлодар
Солтүстік Қазақстан 1
Оңтүстік Қазақстан 1 998 520
Жалпы жиыны 46 656 109 207 870 861 902
Кесте 5. 2010 жылы өңірлер бөлігінде төлем құралдарын пайдалану
Облыстар атауы Төлем тапсырмалары Төлемдік талап-тапсырмалар Инкассалық өкімдер Басқа
Ақмола 25 716 091,3 9 288,2 40 039,0 172
Ақтөбе 2 804 943,5 8 446,3 2 367,2 154
Алматы
Атырау
Шығыс Қазақстан 1 677 255,6 949,5 2 318,8 7
Жамбыл 586 858,8 7 527,6 14 725,5 4 165,0
Батыс Қазақстан 995 795,4
Қарағанды
Қостанай
Қызылорда
Маңғыстау
Павлодар
Солтүстік Қазақстан 606
Оңтүстік Қазақстан 1 337 104,9
Жалпы жиыны 114 604 682,2 820 447,6 523 190,4
Жоғарыда аталғанның негізінде Қазақстан аумағында төлемдер мен ақша аударымдарын
Аккредитивтік есеп айырысу формасы. Аккредитивпен есеп айрысу жиі
Аккредитив – сатып алушының тапсырысы бойынша сатып алушының (аккредитив
Аккредитивтің келесідей түрлері бар:
Өтелген және өтелмеген.
Қайтарылатын және қайтарылмайтын.
Өтелген (қаражат аударылған) бұл имитент банктің міндеттемесінің іс-әрекетінің барлық
Өтелмеген (кепілденген) – бұл банктердің өзара корреспонденттік қатынастар орнатуы
Қайтарылатын аккредитив жабдықтаушының келісімінсіз эмитент банктің әмірімен өзгертілуі немесе
Қайтарылмайтын аккредитив жабдықтаушының келісімінсіз өзгерте немесе күшін жоя алмайды.
1
5
8
6 4 2
3
7
Сурет 6 – Алдын ала қаражаттарды аудару арқылы аккредитив
Мұндағы: 1 – алдын ала қаражаттарды аудару арқылы аккредитив
Чекпен есеп айырысу. Чек – бұл шот иесінің,
Чек арқылы есеп айырысудың қолайлылығы мынада:
Егер де төлеуші тауарды алғанға дейін төлегісі келмей, ал
Сатушы белгісіз болған жағдайда.
Чек берілген күннен бастап он күн ішінде банкке төлеуге
4
3
2
1
5
Сурет 7– Чекпен есеп айырысу сызбасы
Мұндағы: 1 – сатып алушы банкке чектік кітапша беру
Вексель – қарызды өтеудегі заңды түрде бекітілген төлем міндеттемесі.
Вексель шығарып және оны пайдалануды дамыту ертеден несие қаржы
«ҚР-дағы вексель айналысы туралы» (28.04.97 ж.) ҚР-ның Заңына сәйкес
Жай вексель (соло) – вексельді ұстаушыға вексельде көрсетілген соманы
1
2
3
4
Сурет 8 – Жай вексельдің айналысы
Вексельді тауар сатып алушы сатушыға береді (вексель беруші –
Сатушы тауарды тиеп қояды немесе тапсырыс бойынша қызмет көрсетеді
Сатушы белгіленген уақытта вексель бойынша төлем өтеуді ұсынып отырады;
Сатып алушы көрсетілген қызметке, алынған тауарға ақы төлейді, яғни
Қазақстанда банктердің акцептік операциялары дамымаған. Ұлыбритания, Германия және
Акцептік операцияға қарағанда авальдеу банк үшін қолайлы келеді. Аваль
Шетел тәжірибесінде вексельді кепілге ала отырып ссуда беру, белсенді
Вексель бойынша жасалатын операция қатарына Ұлттық банктің вексельді қайта
2 ВЕКСЕЛЬ АЙНАЛЫСЫ ЖӘНЕ ҚОЛМА –ҚОЛСЫЗ ЕСЕП АУЙЫРЫСУ ФОРМАЛАРЫНА
2.1 Вексельдің айналымда қолданылуы
Аудармалы вексель вексель берушiнiң бұйрығымен ақы төленуге тиiс
Ол вексель берушiнiң өзiне берiлуi мүмкiн.
Ол үшiншi тұлғаның есебiнен берiлуi мүмкiн.
Аудармалы вексель үшiншi тұлғаның тұрғылықты жерiнде немесе басқа бiр
Вексельде проценттiк ставка көрсетiлуге тиіс, мұндай нұсқау болмаған жағдайда,
Егер аудармалы вексельде аудармалы вексель бойынша мiндеттi бола алмайтын
Тұлға атынан iс-әрекет жасауға уәкiлдiк берiлмеген, тұлғаның өкiлi ретiнде
Егер вексель берушi аударым векселiнде "бұйрыққа емес" деген сөздi
Индоссамент жай және ешқандай шарт қойылмаған болуға тиiс. Оны
бланктi не өзiнiң атынан немесе басқа бiр тұлғаның атынан
өз кезегiнде вексельдi бланк арқылы немесе қандай да басқа
вексельдi бланк толтырмастан және индоссамент жасамастан үшiншi тұлғаға бере
Аудармалы вексель кiмнiң қолында болса, тiптi соңғы индоссамент бланктi
Егер индоссаменттiң "валюта алуға", "инкассаға", "сенiм бiлдiрiлген ретiнде" деген
Егер индоссаментте "қамтамасыз етiлуге тиiс валюта", "кепiлдiкке берiлетiн валюта"
Егер тек вексель ұстаушы вексель алғанда борышкерге саналы түрде
Вексель берушi қандай да болсын аудармалы вексельде мерзiмi белгiленген
Вексель берушi бұл соңғы мерзiмдi қысқартуы немесе неғұрлым ұзағырақ
Төлем төлеушi бiрiншi ұсынудан кейiн вексельдi келесi күнi өзiне
Егер вексель ұсынудан кейiн белгiлi бiр уақытта төленуге тиiс
Акцептпен аударым векселiнiң мазмұнына жасалған қандай да болмасын өзге
Төлем төлеушi акцепт арқылы аударым векселiн мерзiмiнде төлеуге өзiне
Алайда, егер төлем төлеушi өзiнiң акцептi туралы вексель ұстаушыға
Жай вексель мыналардан тұрады:
1) мәтiннiң өзiне енгiзiлген және осы құжат жасалған тiлдегi
2) белгiлi бiр ақша сомасын төлеуге ештеңемен шарттастырылмаған уәде;
3) төлем мерзiмiнiң көрсетiлуi;
4) төлем жасалуы тиiс орынның көрсетiлуi;
5) кiмге немесе кiмнiң бұйрығымен төлем жасалуы тиiс тұлғаның
6) вексельдiң жасалған күнi мен орнының көрсетiлуi;
7) құжатты берушiнiң (вексель берушiнiң) қойған қолы.
Алдыңғы бапта көрсетiлгендердiң қандай болса да бiрi жоқ құжат,
Төлем мерзiмi көрсетiлмеген жай вексель ұсыну бойынша төленуге тиiстi
Ерекше нұсқау болмаған жағдайда, құжат жасалған жер төлем төленетiн
Жасалған жерi көрсетiлмеген жай вексель - вексель берушiнiң атауымен
Жай вексельге, бұл құжаттың табиғатына қайшы келмейтiндiктен, аударым векселiне
индоссаментке төлем мерзiмiне төлемге акцептемеген немесе төлем төлемеген жағдайда
Жай вексельге сондай-ақ үшiншi тұлғада немесе төлеушiнiң тұрғылықты жерiнен
Дәл осылай жай вексельге авальға қатысты қаулылар қолданылады соңғы
Ұсынылғаннан кейiн белгiлi бiр уақыт мерзiмiндегi жай вексельдер
Қазақстан Республикасындағы вексель айналысы Қазақстан Республикасының аумағында жай және
Қазақстан Республикасындағы вексель айналысы жөнiндегi қатынастар «Женева вексель конвенциясынан»,
2.2 «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның тәжірибесі негізінде қолма-қолсыз
Тәуелсіздікті жариялаған соң, 1990 жылдың желтоқсанында Қазақстан өзінің нарық
Қазақстан Жинақ банкінің тарихы бұл - Қазақстан аумағындағы
1929 жылы Қазақстанның барлық жинақ кассаларының қызметіне басшылықты жүзеге
Әлеуметтік экономикалық және қаржылық қатынастар социалистік қоғамдағы табиғатының өзі
Халыққа жаппай қызмет етудің ғаламдық жүйесі Қазақстан аумағындағы қалыптасқан
Сонымен бірге, жинақ кассаларына кепілдік мемлекеттік займ об-лигациялары және
1960 жылдардың соңына жинақ кассаларындағы салымшылар саны 1770 мыңға,
1960 жылдардың басында жинақ кассаларына халықтың төлемдерін қабылдау: пәтер,
ҚР мемлекеттік тәуелсіздігі мен егемендік алуы үшінші, қайта ұйымдастырылған
1991 жылдың қаңтарында тәуелсіз Қазақстанда банк реформасының бастамасы «Қазақ
1993 жылы Жинақ Банкі жеке заңды құрылым ҚР Үкіметіне
1995 жылы Банк жабық типтегі акционерлік қоғам болып қайта
1995 жылдың соңында Қазақстан Халық Банкі Республикадағы ең ірі
1998 жылы шілдеде жалпы акционерлер жиналысының шешімімен Банк жабық
Акционерлік қоғам Қазақстан Халық Банкінің 1998-2002 жылдарға кезең-кезеңімен жекешелендірудің
2002 жылдың қарашасында ҚР Үкіметі саудада өзінің бақылау пакетінің
Бүгінгі күні Қазақстан Халық Банкі - Қазақстан Республикасындағы ең
2010 жылы Қазақстан Халық Банкіне 85 жыл толады.
Қазақстан Халық Банкі - қазіргі замандағы тарихы бұл тек
Бұл Қазақстан Халық Банкі негізгі міндеттерін шешуге, зейнетақы, айлық
Қазақстан Халық Банкі - клиенттерге банктік қызметтің көптеген түрлерін
АҚ «Қазақстан Халық Банкінің» қаржылық шаруашылық қызмет нәтежиелерін талдауға
Банктің бастапқы принциптерінің бірі - клиентке бағыттылығы, әр клиентке
2010 жылы әлемдік рейтинг агенттіктері «Қазақстан Халық банкі» АҚ-на
Өз қаражаттарын толықтырудың негізгі көзі банктің жарғылық капиталының
Жоғарыда аталған рейтинг компанияларының «Қазақстан Халық банкі» АҚ-на берген
«Қазақстан Халық Банкі» АҚ-ның 2009-2011 жылдардағы жарғылық акционерлік капитал
Кесте 6 «Қазақстан Халық банкі» АҚ-ның жарғылық
Жарғылық акционерлік капитал. млн теңге
Мерзімі 2009 ж. 2010 ж 2011 ж 2011 ж
65531 65531 143695 54
*Дерек көзі: «Қазақстан Халық банкі» АҚ-ның мәліметтері
2009-2011 жылдардағы жарғылық акционерлік капитал сомасының өсу динамикасы кестеден
«Қазақстан Халық банкі» АҚ-ның тұрақты әрі нәтижелі жұмыс істеуінде
Оны келесі кестеден көруге болады.
Кесте 7 2009-2011 жылдардағы банктің актив сомасының өзгерісі
Мер-
зімі
Активтер млн.теңге
2009 ж. 2010 ж. 2011 ж. 2011 ж
2009 жылға қарағанда (%) 2011 ж
2010 жылға қарағанда (%)
1595075 1651349 2130772 25 22,5
*Дерек көзі: «Қазақстан Халық банкі» АҚ-ның статистикалық мәліметтері
2011 жыл ішінде банк активтерінің біршама өсуі байқалады, өткен
Сурет 9. Банк активтерінің өсу динамикасы
*Дерек көзі: «Қазақстан Халық банкі» АҚ-ның статистикалық мәліметтері
Мұндағы, банк активтерінің өсуі, негізі, ақша қаражаттары және оның
Клиенттер қаржысының көлемі – 46,9 пайызға, капитал –
Пайыздық емес шығыстар көлемі 13,3 пайызға қысқартылды,
Құнсыздану резерві жасалғанға дейінгі клиенттер қарыздары, негізінен, мына секторлар
Кесте 8 2011-2009 жж. салыстырғанда банктің меншікті капиталының өсу
Меншікті капитал млн. теңге
Мерзімі 2009 ж 2010 ж 2011 ж 2011-2009 ж.ж
ж.ж өгерісі (% бойынша
161025 191055 280952 42,6 32
*Дерек көзі:«Қазақстан Халық банкі» АҚ-ның статистикалық мәліметтері.
Кесте 13 нәтижесі бойынша 2011 жылы 2009 жылмен салыстырғанда
Кесте 9 Банктің жалпы табыстары (млн.теңге)
Көрсеткіштер 2009 ж 2010 ж 2011 ж 2011 ж
2009 жылмен салыстыр-
ғанда өсу қарқыны (%)
Табыстар 79522 72026 65688 -17,4
Шығындар 38997 57472 49812 22
Таза табыс 40525 14554 15876 -60
*Дерек көзі:«Қазақстан Халық банкі» АҚ-ның 2010, 2011, 2010 жылдық
2011 жылы табыстар төмендегенмен, таза табыс мөлшері 2010 жылмен
Сурет 8 Банктің таза табысының өсу динамикасының көрінісі
*Дерек көзі: «Қазақстан Халық банкі» АҚ-ның 2009, 2010, 2011
Банктің таза табысының өсуі бұл маңызды мәселе. Мысалы, қолма-қолсыз
Банктің таза табысы 2011 жылы 15876 млн.теңгені құраса, ал
Таза пайданың өсуінің негізі көрсетілген қызметтер мен комиссиялардың өсуінің
Кесте 10 Лауазымды органдардың пруденциалдық нормативтерін 2009-2011 жылдары «Қазақстан
Көрсеткіш 2009 ж 2010 ж 2011 ж
Меншікті капитал (млн. тг) 174948 206622 280952
Бірінші деңгейлі капитал 108764 138442 210952
Меншікті капиталдың жеткіліктілігі коэффициенті (K1>=0,05) 0,070 0,086 0,085
Екінші деңгейлі капитал 66184 68179 72133
Меншікті капиталдың жеткіліктілігі коэффициенті (K1>=0,10) 0,120 0,123 0,121
Бір қарыз алушыға тәуекелдің ең жоғарғы мөлшері, банкпен ерекше
Негізгі құралдар және қаржылық емес активтерге инвестициялардың ең жоғарғы
ҚР бейрезиденттер алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелердің максималды шегі коэффициенті
Бейрезиденттер алдындағы міндеттемелерді банктің капитализациялау коэффициенті(K8
Қазақстан Республикасында қолданылатын қолма-қолсыз есеп айырысу нысандарына сипаттама
Қолма-қолсыз есеп айырысу шарттары және қолдану формалары
Есеп айырысу операциялары және олардың жіктелуі
Банктік есеп айырысу операциялары
Қазақстандағы қолма-қолсыз ақша айналысын ұйымдастыру туралы ақпарат
Төлем тапсырмасымен есеп айырысу есебі
Төлем тапсырмасымен есеп айырысудың артықшылығы
Қазақстандағы қолма - қолсыз ақша айналысын ұйымдастыру
Банктік қызмет көрсету департаменті
Қолма-қолсыз есеп айырысу құралдары