Жалпы активтердің табыстылық деңгейінің көрсеткіштері


ЖОСПАР
КІРІСПЕ 3
1. КӘСІПОРЫННЫҢ БАНКРОТТЫЛЫҒЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 5
1.1. Банкроттылықтың мәні мен мағынасы 5
1.2. Банкроттықтың пайда болуының негізгі себептері.......................................8
2. НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКА ЖАҒДАЙЫНДА КӘСІПОРЫННЫҢ БАНКРОТТЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ ЖӘНЕ
2.1. «Караганданеруд» АҚ-ның ұйымдық экономикалық құрылымына қысқаша сипаттама
2.2 «Караганданеруд» Акционерлік қоғамының тұрақты экономикалық жағдайын талдау
2.3. Кәсіпорынның банкрот болу ықтималдығын талдау..................................19
ҚОРЫТЫНДЫ 26
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 28
КІРІСПЕ
Нарықтық экономика кәсіпорынның шаруашылық қызметтері мен өнімдердің бәсекеқабілеттілігін,
Экономикалық диагностикада өндірістің рентабельділігін көбейтуге, айналым құралдарының айналымдылықты
Қазіргі жағдайда кәсіпорындарда басқару шешімдерін қабылдау және өткізу
Қазақстан Республикасы кәсіпорындарында, соңғы жылдары еліміздің экономикасының нарықтық
Бухгалтерлік есеп стандарттары мен субъектілердің қаржы – шаруашылық
Қоғамда дағдарысқа қарсы басқарудағы қаржылық диагностика біреудің тілегінен
Осы аталған мәселелер курстық жұмыстың тақырыбының маңыздылығын көрсетеді.
Курстық жұмыстың мақсаты – мысалында «Караганданеруд» АҚ кәсіпорнының
Осы мақсатқа байланысты курстық жұмыста мынадай мәселелер қарастырылады:
Жалпы банкроттылықтың теориялық негіздерін қарастыру;
кәсіпорынның қаржы жағдайын талдау және маңызын ашу;
банкроттылықтың пайда болу себептерін көрсету;
«Караганданеруд» АҚ кәсіпорнын банкроттылыққа қарсы басқаруын
Курстық жұмыс кіріспеден, үш тараудан және қорытындыдан
Курстық жұмысты жазуда әдістемелік негізі ретінде отандық
1. КӘСІПОРЫННЫҢ БАНКРОТТЫЛЫҒЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1. Банкроттылықтың мәні мен мағынасы
Нарықтық экономика жағдайында көптеген кәсіпорындардың қызмет етуі нарық
Аталған барлық проблемалар және кәсіпкерлікпен байланысты іс әрекеттер
Сонымен банкрот бұл - дәрменсіздігін сот белгілеген борышкер
Банкроттық саласындағы уәкілетті орган - банкроттық саласында (банктерді,
Көптеген кәсіпорындардың меншікті қаражаттараның көлемі сыртқы кредиторлық қаражатарынан
Банкроттық туралы iске қатысушы адамдар мыналар бола алады:
1) борышкер;
2) кредиторлар;
3) кредиторлардың еңбекке ақы төлеу жөніндегі өкілі;
4) прокурор;
5) борышкер мүлкiнiң иесi немесе ол уәкiлдiк берген
6) уәкiлеттi орган.
1. Борышкер өзiн банкрот деп тану туралы өтінішінде:
1) заңды тұлғаның құрылтай құжаттарымен уәкiлдiк берiлген органның;
2) борышкер мүлкi иесiнiң немесе ол уәкiлдiк берген
2. Борышкер мүлкiнiң иесi, ол уәкiлдiк берген орган,
1. Борышкердiң өтiнiшi сотқа жазбаша түрде берiледi. Оған
2. Борышкердiң өтiнiшiнде мыналар болуға тиiс:
1) өтiнiш берiлетiн соттың атауы;
2) азаматтық-құқықтық міндеттемелер бойынша кредиторлардың, олардың тұрғылықты жері
3) моральдық нұқсанның орнын толтыру туралы талаптарды қоспағанда,
4) борышкердiң қызметкерлерiне төленуге тиiстi еңбекақы мен өтемақылар
5) салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
6) кредиторлардың талабын қанағаттандыру мүмкiн еместiгiне негiздеме;
7) борышкерге талап-арыздарды соттардың iске қабылдап алғаны туралы,
8) борышкерде бар мүлiк, оның iшiнде жалдаудағы және
9) борышкердiң өтiнiштi берген күннен бастап бiр жыл
10) банкроттық туралы iске қатысу үшiн еңбек ұжымының
10-1) борышкер қызметінің табиғи монополия саласына қатысы туралы
11) қоса тiркелетiн құжаттар тiзбесi.
Егер банкроттық туралы iстi қарауға қажет болса, борышкердiң
Борышкер уәкiлеттi органға өтiнiштiң және оған қоса берiлетiн
Жалған кәсiпкерлiк, яғни кәсiпкерлiк немесе банк қызметiн жүзеге
- коммерциялық ұйым құру,
- жеке тұлғаларға,
- дара кәсiпкерлерге - айлық есептiк көрсеткiштiң бестен
Жалған банкроттық, яғни коммерциялық ұйым басшысының немесе меншiк
1.2. Банкроттықтың пайда болуының негізгі себептері
Банкроттық нарық шаруашылығының бір категориясы болып табылады. Ол
Баланстың қанағаттанғысыз құрылым борышкердің мүлкі мен міндеттмелердің өтімділік
Банкроттықтың пайда болуының негізгі себептерін келтірейік :
1) Шаруашылық жүргізу жағдайын жасаудың обьективті себептері:
- экономиканы реформалаудың нормативті және заң шығаратын базаларының,
қаржылық, ақша, несие, салық жүйелерінің жетілмегендігі;
- инфляцияның аса жоғары деңгейі;
- фирманың құнды қағаздарының нарықтық құнының төмендеуі;
- бәсекелестің жоғары деңгейі және соның нәтижесінде пайда
келмейтін өндіріс шығындары төмендемей, өнім бағасының төмендеуі.
2) Шаруашылық жүргізуге тікелей қатысты субьективті себептер:
- банкроттықты уақытында болжап және келешекте одан сақтана
- жарнама, өтімділік жүйесінің болмауы,сұранысты дұрыс зерттелмегендіктен сату
- өндіріс көлемінің төмендеуі;
- ұқсас, бірақ сапасы жоғары өнімдердің бағасына кейбір
- аяқталмаған жоғары шығындары;
- өнімнің төменгі рентабельділігі;
- өндіріс циклінің өте көлемді болуы;
- үлкен қарыздар мен өзара төлей алмаулар;
- ескі басқарма басшыларының нарықты құруға бейімделе алмауы,
Банкроттықтың ықтималдығын бағалауды қаржылық талдау арқылы жүргізуге болады,
Осындай кезде қаржылық жағдайды болжау,табыстардың есеп беруге қатысты
Қазіргі экономика ғылымының өз қарауында қаржылық көрсеткіштерді болжаудың
А) несие беру қабілеттілігі индексінің есебі;
Ә) формаланған және формаланбаған белгілердің жүйесін қолдану;
Б) төлем қабілеттілігі көрсеткіштерін болжау;
В) қаржылық ағымның құйылуын талдау.
А) Қаржылық болжауда бағалардың эксперттік бағалау әдісі мен
2. НАРЫҚТЫҚ ЭКОНОМИКА ЖАҒДАЙЫНДА КӘСІПОРЫННЫҢ БАНКРОТТЫЛЫҒЫН ТАЛДАУ ЖӘНЕ
2.1. «Караганданеруд» АҚ-ның ұйымдық экономикалық құрылымына қысқаша сипаттама
«Караганданеруд» АҚ-ы ҚР-ның 2003 жылы 13 мамырдағы №415
Қоғам қызметінің мақсаты табыс алу және акционерлер мүдделерін
Қоғам қызметінің түрлері:
құрлыс тасын қазып алу, өңдеу және сату;
балшықты өңдеу және сату;
құрылыс материалдарын шығару және сату;
құм-грави қоспасын алу, шығару және сату;
темір жолдарын салу және жөндеу;
автомобиль жолдарын жөндеу және салу жұмыстары;
ҚР-ң заңнамасы тыйым салмаған басқа да қызмет түрлері.
Кәсіпорынның негізгі өндірісі тасшақпа өндіру болып табылады. Тасшақпаны
Бұл тәртіп төмендегідей нормативтік құжаттардың талаптарын ескере отырып
Жоспарлау. Тасшақпа өндірісі үшін негізгі жоспарлық құжаттар болып
Өткізу көлемі айлық және жарты жылдық бойынша бөлініп
Тасшақпаға жыл сайын сұраныс артқан сайын оны өндіру
Кесте 1.
«Караганданеруд» АҚ-ның өндіріс көлемі
Өнім атауы 2005ж. 2006ж. 2007ж.
Өндірілген тасшақпа, м3 615,2 844,2 981,2
Өткізілген тасшақпа, м3 572,2 801,6 958,2
Өткізілген тасшақпа, тг 418048371,0 717207813,0 918200000,0
*автормен кәсіпорынның өндірістік бағдарламасы негізінде жасалған /16/
2006ж. өткізілген тасшақпа көлемі 2005ж. салыстырғанда 21,6%-ға, 2007ж.
«Караганданеруд» АҚ Орталық Қазақстандағы құрылыс материалдар нарығында басым
2.2 «Караганданеруд» Акционерлік қоғамының тұрақты экономикалық жағдайын талдау
«Караганданеруд» АҚ-ның негізгі қорларына дайын өнімді өндіруге немесе
«Караганданеруд» АҚ-ның мақсатты бағытталған және орындайтын қызметіне байланысты
Негізгі қорлардың қозғалыс көрсеткіштерін талдауда алдымен кәсіпорынның
Осы мақсатта негізгі қорлардың жыл соңындағы жағдайы бойынша
«Караганданеруд» АҚ-ның негізгі қорларының құрылымы
теңге
Көрсеткіш-тер 2005ж. 2006ж. 2007ж.
сомасы % сомасы % сомасы %
Жер 1513254 1,0 1788648 0,3 1788648 3
Ғимараттар мен құрылыстар
25962834
17,1
34351612
5,9
33220964
5,5
Машиналар мен жабдықтар
112114336
73,6
527598813
90,6
534631822
88,6
Көліктік құралдар
-
-
7798417
1,3
7042980
1,2
Басқа да негізгі қорлар
6343045
4,2
4457333
0,8
7948871
1,3
Аяқталма-ған өндіріс
6187574
4,1
6574822
1,1
18704919
3,1
Барлығы 152121043 100 582569645 100 603338204 100
*автормен кәсіпорынның бухгалтерлік баланс негізінде жасалған /17/
2006ж. бойынша «Караганданеруд» АҚ-ның негізгі қорлары құрылымының 91%-ын
1) Негізгі өндіріс қорларының жаңару коэффициенті (Кж);
2) Негізгі өндіріс қорларының шығу коэффициенті (Кш). Алайда
3) Негізгі өндіріс қорларының тозу коэффициенті (Ктозу);
4) Қорлардың техникалық жарамдылық коэффициенті (Кжар);
5) Негізгі өндіріс қорларының тұрақтылық коэффициенті (Ктұр).
Бұл жоғарыдағы көрсеткіштер негізінде кәсіпорынның негізгі өндірістік қорларының
«Караганданеруд» АҚ-ның 2005-2006жж. негізгі қорларының қозғалысы және техникалық
Көрсеткіштер 2005ж. 2006ж. Өзгерісі2006-005ж.
(+,-) 2004ж. Өзгерісі2007-006ж.
(+,-)
Жаңару деңгейі, % 28% 66% +38% 1% -65%
Тозу коэффициенті 0,51 4,22 +3,71 0,23 -3,99
Жарамдылық коэффициенті 0,77 3,41 +2,64 0,80 -2,61
Тұрақтылық коэффициенті 1 1 0 1 0
*автормен бухгалтерлік баланс негізінде жасалған /17/
Жоғарыдағы кесте бойынша 2006ж. 2005ж. салыстырғанда кәсіпорынның негізгі
Кесте 4
«Караганданеруд» АҚ-ның 2005-2007жж. қор рентабельділігі мен қор қайтарымдылығы
Көрсеткіштер 2005ж. 2006ж. Өзге-рісі,% 2007ж. Өзге-
рісі, %
Қор рентабельділігі
(Rнөқ), %
30,2
32,2
+2
94,5
+62,3
Өнім рентабельділігі
(Rшө), %
10,2
25,1
+14,9
63,6
+38,5
Қор қайтарымдылығы
(ҚҚ), %
29,5
5,87
-23,63
18,8
+12,93
Активті бөлігінің ҚҚа, % 32,4 9,75 -22,65 26,2
Әрекет етуші
жабдықтар ҚҚә, %
40,1
16,9
-23,2
34,1
+17,2
*автормен бухгалтерлік баланс негізінде жасалған /17/
Талдау нәтижесінде 2006ж. 2005ж. салыстырғанда қор рентабельділігі көп
Негізгі қорларды пайдалану тиімділігінің неғұрлым жалпылама қорытындылаушы көрсеткіші
Қор рентабельділігі негізгі қорлардың қор қайтарымдылығы мен өнім
НӨҚ-ң қор қайтарымдылығына әсер ететін бірінші деңгей факторлары
Кесте 5
Факторлар Қор қайта-
рымдылығы
өзгерісі, тг. Қор рента-
бельділігіне
әсерінің
есебі Қор рента-
бельділі-
гінің өзгерісі,%
Бірінші деңгейдің
1 2 3 4
1.Қорлардың активті бөлігінің үлесі -0,32 -0,32*25,1 -8,03
2.Қорлардың активті бөлігіндегі
әрекет етуші жабдықтардың үлесі +0,05 0,05*25,1 +1,25
3.Қорлардың активті бөлігінің
қайтарымдылығы +15,53 15,53*25,1 +389,8
Жиыны +15,26
+383,02
Екінші деңгейдің
1.Жабдықтардың құны -2,81 -2,81*25,1 -70,53
2.Мақсатты күндік бос тұрып қалу -1,09 -1,09*25,1 -27,35
3.Ауысымдылық коэффициенті -1,44 -1,44*25,1 -36,14
4.Ішкі ауысымдық бостұрып қалу -2,57 -2,57*25,1 -64,50
5.1машино-сағ. өндірілім +37,05 +37,05*25,1 +929,9
Жиыны +29,14 +29,14*25,1 +731,4
*автормен кәсіпорынның өндірістік бағдарламасы негізінде жасалған /16/
Бұл есептің негізінде НӨҚ рентабельділік деңгейін арттырудың пайдаланылмаған
Бұл жоғарыдағы есептелген көрсеткіштер негізгі қорларды пайдаланудың жалпылама
Келесі топ көрсеткіштері негізгі қорларды пайдаланудың жеке технико-эксплуатациялық
Кәсіпорынның өндіріс қуаттылығын пайдалану деңгейі – бұл техника,
Қ о.ж = Қ ж.б + Қенг *
мұндағы, Қ о.ж – орташа жылдық кәсіпорынның өндіріс
Т1, Т2 – қуаттылықтың жыл соңында енгізілуі және
шығарылуының толық айлық саны;
Қенг – жыл бойындағы қуаттылықтың енгізілуі;
Қш – жыл бойындағы қуаттылықтың ликвидациясы;
Қ ж.б – жыл басындағы кәсіпорынның қуаттылығы.
Жоғарыдағы формула негізінде төмендегідей есептеулер жасауға болады:
Қ о.ж(2003ж.) = 582569644 + 7000000 * 8
Кқ.п(2003ж.) = 429945493 / 587236310,6 = 0,73
Қ о.ж(2004ж.) = 603338207 + 7000000 * 8
Кқ.п(2004ж.) = 681082198 / 608004873,6 = 1,12
Яғни нәтижесінде көрініп тұрғандай орташа жылдық кәсіпорынның өндіріс
Келесі көрсеткіштер жабдықтарды экстенсивті және интенсивті жүктеу деңгейі.
Жабдықтардың экстенсивті жүктеу деңгейін сипаттау үшін оның жұмыс
- уақыттың календарлық қоры – жабдықтардың максималды жұмыс
- уақыттың режимдік (номиналдық) қоры (орнатылған жабдықтар бірлігінің
- жоспарлық қор – жоспар бойынша жабдықтардың жұмыс
- жұмыс істеген нақты уақыт қоры.
Жабдықтарды интенсивті жүктеу – бұл орташа бір машинада
Жабдықтарды пайдалануды кешендік сипаттаушы жалпылаушы көрсеткіш – интегралды
Талдау барысында бұл көрсеткіштердің жоспарды орындауы және өзгеруі
Біртекті жабдықтарды топтары бойынша өнім өндіру көлемі оның
ЖӨі = nі * кі * Каусі *
мұндағы і – і-ші жабдық;
Бұл факторлардың әсері есебі нақты факторлық талдау әдістерінің
Жабдықтардың мақсатты күндік және ішкі ауысымдық тұрып қалуының
2.3. Кәсіпорынның банкрот болу ықтималдығын талдау
Кәсіпорының нарықтық экономика жағдайында қызмет етуінің және
1)жалпы активтер және олардың жекелеген элеметтері;
2) шаруашылық қызметтің табыстылығымен;
кәсіпорынды тиімді басқару;
кәсіпорынның іскерлік қызметін;
Капиталдың қайтарымын сипаттайтын шаруашылық қызметтің табыстылығының негізгі көрсеткіштеріне
Талданып отырған кәсіпорын мәліметтері бойынша кәсіпорынның барлық капиталының
Кесте 6
Жалпы активтердің табыстылық деңгейі, %
Көрсеткіштер Жылдар Ауытқуы (+,-)
2006 2007
Таза табыс, мың теңге 14650 16281
Жалпы активтер 21335 31171 9836
Жалпы активтердің табыстылық деңгейі 0,68 0,52 0,16
* Кесте автормен бухгалтерлік баланс негізінде жасалған
Барлық активтердің тиімділік деңгейін кәсіпорынның алған таза табысы
Активтердің айналымдылық коэффициенттері төмен болып отыр. Бұдан жалпы
Жалпы активтердің табыстылық деңгейін жоғарылату жолдары болып, өткізу
2006 жылда активтердің тиімділік деңгейі 68 құраса,
Бұдан кәсіпорынның жалпы активтерінің әрбір 100 теңгесінен 2006
Кесте 7
Жалпы активтердің табыстылық деңгейінің көрсеткіштері
Көрсеткіштер Жылдар Ауытқулар
2005 2006 2007 2005ж
2006ж 2006ж
2007ж
1 Таза табыс 1256 14560 16281 13394 1631
22 Өнімді өткізуден түскен табыс 6796 116992 168541
3
3 Жалпы активтердің орташа жылдық құны
6923
14934
12630
+8011
-2304
44 Өткізілген өнімнің табыстылық коэффициенті
18,5
12,5
9,6
-59
-2,9
5
5 Активтердің айналымдылық деңгейі
0,98
7,83
6,41
3,42
-0,7
*Кесте мәліметтері автормен есептеулер нәтижесінде құрастырылған
Таза табысты қалыптастыру барысында іскерлік белсенділігі көрсеткіштерінің бірі
Сондықтан да осы көзқарасты қолдаушы мамандар жалпы активтердің
Егер активтердің бір теңгесінен алынған табыс қарыз қаражаттары
Келтірілген кестеден жалпы активтердің орташа жылдық құнының жылдын-жылғы
Активтердің тиімділік деңгейі, кәсіпорындарда қаржылық жоспарлауда, үйлестіруде, сондай-ақ
Осылайша жалпы активтердің табыстылық деңгейі немесе қызметтің барлық
Банкроттықтың ықтималдығын бағалаудың ең жиі қолданылатын әдісі белгілі
- жабу немесе ағымдағы өтімділік көрсеткіші үшін
- баланстың пассивіндегі қарыздық қаржаттарының үлес салмағының көрсеткіші
Тұрақты шама-(-0,3877). Бұдан Z есебінің формуласы мынандай болады:
Z=-0,3877+К*(-1,0736)+К*0,0579
Мұнда: Кз-ағымдағы өтімділік коэффициенті = ағымдағы активтер:ағымдағы міндеттемелер.
Z=0 болғанда кәсіпорындар үшін банкроттық ықтималдығы 50%-ға тең.
Кесте 8
Z-екі факторлы модель бойынша «Global capital» ЖШС- ның
банкроттықты болжауы
№
1 Ағымдағы өнімділік коэффициенті (жалпы жабу)
2,97
2,27
2 Қаржылық тәуелділік коэффициент 0,14 0,23
3 Z-банкроттық ықтималдығының көрсеткіші
-3,5682
-2,8115
4 Банкроттық ықтималдығы

Ұқсас жұмыстар

---

Астық түйірін кептірудің негізгі үрдістері

---

Кәсіпорынның қаржы ресурстарын қалыптастыру және пайдалану механизмі

---

Шаруашылық субъектісінің даму саясаты және дивиденттік саясат

---

Кәсіпорынның қаржылық нәтижелерін талдау

---

Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын талдау

---

Кәсіпорынның негізгі қызмет табыстарының талдауы

---

Кәсіпорын табысын талдау және жоспарлау

---

Кәсіпорынның табысы және қаржылық жағдайы

---

Ұйым табысының экономикалық мәні

---

Ұйым кіріс есебінің экономикалық мәні

---